فهرست مطالب

پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی - سال دوازدهم شماره 4 (پیاپی 42، زمستان 1385)

فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی
سال دوازدهم شماره 4 (پیاپی 42، زمستان 1385)

  • 128 صفحه، بهای روی جلد: 15,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1385/12/20
  • تعداد عناوین: 6
|
  • مهدی ابراهیمی نژاد، غلامرضا خوش سیما صفحه 1
    این مقاله بر اساس برنامه ‎ریزی راهبردی دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان تنظیم شده است. مرحله اول این برنامه در راستای تدوین چشم انداز بر اساس مدل ارایه شده توسط کالینز و پوراس (1996) انجام گرفته است. مدل شامل دو بخش ایدئولوژی بنیادی و چشم ‎انداز آینده است. در این مقاله ایدئولوژی بنیادی دانشگاه ارایه شده است. ایدئولوژی بنیادی به دو بخش اهداف بنیادی و ارزشهای بنیادی تقسیم می شود. ارزشهای بنیادی و اهداف بنیادی دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان بر اساس تحلیل عاملی تعیین و در بخش نتیجه ‎گیری مقاله ارایه شده است.
    کلیدواژگان: ایدئولوژی بنیادی، هدف بنیادی، ارزش بنیادی، چشم انداز و تحلیل عاملی
  • کوروش برارپور صفحه 21
    تغییر به عنوان تنها عنصر ثابت زمان ما از ویژگی های جهان با تحولات پر شتاب امروز است. بر اساس نظریه شتاب تاریخ، که به رشد سریع تغییرات در زمانهای اخیر اشاره دارد، علم و فناوری عامل اصلی این تغییرات هستند. دانشگاه ها نیز به عنوان مرکز تولید و نشر این دو عامل کلیدی و مزیت آفرین برای ملتها در کانون توجه دولتها و سازمانهایی قرار گرفته اند که درک درستی از رقابت و توسعه دارند. در هر جامعه ای دانشگاه ها محور و موتور توسعه تلقی می شوند، اما بررسی های این پژوهش حاکی از آن است که نگاه به دانشگاه در جامعه ایرانی به گونه دیگری است. در این مقاله یافته های مطالعه ای ارایه شده که 9 مانع یادگیری بالفعل و 5 حلقه رشد بالقوه را در دانشگاه های ایرانی مورد بررسی و مفهوم سازی سیستمی قرار داده است. در این پژوهش دانشگاه X به عنوان دانشگاه مورد مطالعه و دانشگاه Y به عنوان دانشگاه طرف مقایسه برگزیده شده است.
    کلیدواژگان: تحول، یادگیری، رشد، تفکر سیستمی (ST)، دانشگاه و ایران
  • کوروش فتحی واجارگاه، ناهید آزادمنش صفحه 49
    در تحقیق حاضر امکان پذیر بودن استفاده از فناوری نوین اطلاعات و ارتباطات در حوزه برنامه ریزی درسی آموزش عالی بررسی و نیز امکان سنجی استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرایند برنامه ریزی درسی آموزش عالی از دیدگاه سه گروه بسیار مهم و درگیر با این موضوع؛ یعنی استادان، متخصصان برنامه ریزی درسی و متخصصان فناوری اطلاعات تحقیق شده است. هدف تحقیق یافتن پاسخ به این سوال بوده است که «امکان استفاده از تحولات نوین فناوری اطلاعات و ارتباطات در قلمرو برنامه ریزی درسی آموزش عالی تا چه اندازه و در چه زمینه هایی است؟» این پژوهش از نوع توصیفی است و برای جمع آوری اطلاعات مورد نظر، و آزمون سوالات، از پرسشنامه استفاده شده است. پرسشنامه در شش بخش در مقیاس لیکرت و با سه گزینه تنظیم شد. یافته های تحقیق نشان داد که گروه های سه گانه مورد تحقیق اختلاف نظر زیادی در خصوص اهمیت کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرایندهای برنامه ریزی درسی نداشته و بر این باورند که در موارد عدیده ای با توجه به امکان پذیر بودن رفع موانع و استفاده از عوامل تسهیل کننده و فرصت آفرین می توان کاربرد این فناوری ها را در فرایند برنامه ریزی درسی امکان پذیر دانست.
    کلیدواژگان: فناوری اطلاعات و ارتباطات، برنامه ریزی درسی آموزش عالی و امکان سنجی
  • رضا نوروززاده، رضا محمودی، کوروش فتحی واجارگاه، عبدالرحیم نوه ابراهیم صفحه 71
    برنامه های درسی یکی از عناصر اصلی و مهم ارتقای کیفیت آموزش ‎عالی و تناسب نگرش، دانش و مهارت دانش آموختگان دانشگاه ها با آخرین دستاوردهای علمی، فناوری و نیاز بازار‎کار است. از این رو، بازنگری برنامه های درسی رشته‎ های تحصیلی و روزآمد کردن آنها همواره مورد توجه بوده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت سهم بازنگری برنامه های درسی رشته های تحصیلی دانشگا‎ه ها طی برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور (83-1379) انجام شده است. روش شناسی تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی (کیفی) است و جامعه آماری آن شامل 31 دانشگاه می شود که بازنگری برنامه درسی به آنها واگذار شده است. برای جمع ‎آوری اطلاعات از چک لیستهای محقق ساخته و مصاحبه نیمه ساختارمند و برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخصهای آمار توصیفی استفاده شده است. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که 1. سهم واگذاری بازنگری برنامه درسی دانشگاه های دارای هیات ممیزه بیشتر است؛ 2. بیشترین سهم واگذاری بازنگری برنامه درسی به گروه علوم انسانی و کمترین سهم به گروه هنر تعلق دارد؛ 3. بیشترین سهم واگذاری بازنگری برنامه درسی به دوره کارشناسی و کمترین سهم مربوط به دوره دکتری است؛ 4. بیشترین سهم واگذاری بازنگری برنامه درسی به دانشگاه های مستقر در تهران به ویژه دانشگاه تهران تعلق دارد؛ 5. نبود زیرساختهای مناسب، کمبود نیروهای متخصص و کارآمد در حوزه برنامه ‎ریزی درسی، عدم رعایت اصول علمی در مراحل مختلف برنامه ‎ریزی درسی، کمبود منابع مالی، نبود الگو یا راهنمای عملی برای برنامه‎ ریزی درسی دانشگاهی و نبود الگوی فرایند نظارت و ارزیابی، قرائت حداقلی از برنامه های درسی، مقاومت برخی از اعضای هیات علمی در مقابل تغییر برنامه درسی، عدم سازگاری روح واگذاری اختیارات با آزمون متمرکز دوره‎ های کارشناسی ‎ارشد و نداشتن انگیزه اعضای هیات علمی برای مشارکت از جمله مشکلات دانشگاه ها در خصوص فرایند بازنگری و تدوین برنامه های درسی دانشگاهی است.
    کلیدواژگان: نظام آموزش عالی، دانشگاه، برنامه ریزی درسی و بازنگری برنامه های درسی
  • سعید فعلی، غلامرضا پزشکی راد، محمد چیذری صفحه 93
    هدف کلی این پژوهش بررسی عوامل موثر بر مشارکت دانشجویان در فعالیت های پژوهشی و تولید علم است. روش تحقیق پیمایشی و همبستگی و جامعه آماری دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس بودند (N=95). با استفاده از روش تمام شماری اطلاعات جمع آوری و در نهایت، 75 پرسشنامه تجزیه و تحلیل شدند (n=75). یافته ها نشان می دهد که مشارکت اکثر دانشجویان در فعالیت های علمی و پژوهشی در حد مطلوب بوده است. نتایج حاصل از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که مشارکت در فعالیت های پژوهشی با متغیرهای دیدگاه راجع به تحقیقات دانشجویی در کشور، تبادل علمی دانشجویان، دسترسی به تسهیلات پژوهشی، دیدگاه راجع به وضعیت مالی و پژوهش و توانایی علمی استادان رابطه مثبت و معنی داری دارند. نتایج حاصل از رگرسیون گام به گام نشان داد که متغیرهای توانایی علمی استادان و دسترسی به تسهیلات پژوهشی 58.2 درصد تغییرات فعالیت های علمی و پژوهشی دانشجویان را تبیین می کنند.
    کلیدواژگان: مشارکت، تولید علم، فعالیتهای پژوهشی و دانشجویان
  • علی اکبر حق دوست، علی پورخاندانی، فریده افضلان صفحه 107
    با توجه به اهمیت اعزام دانشجو به خارج برای کسب دانش و مهارتهای نوین برای توسعه کشور و اهمیت این موضوع در آموزش عالی در سطح دنیا، لازم است تا توجه ویژه ای به مشکلات فرایند مذکور و تلاش برای ارتقای وضعیت موجود انجام شود.
    این مطالعه بر روی دانشجویان بورسیه ایرانی اعزام شده به بریتانیا در سال 1382 انجام شد و این گروه از دانشجویان با استفاده از پرسشنامه استاندارد شده در خصوص عوامل موثر بر موفقیت تحصیلی و طول مدت تحصیل خود در مقطع دکتری پاسخ دادند.
    نتایج این تحقیق نشان داد که مهم ترین عوامل موثر بر طول مدت تحصیل دانشجویان به ترتیب اولویت عبارت بودند از: ضعف زبان انگلیسی، عدم توانایی استاد راهنما در هدایت دانشجو و نامتناسب بودن میزان دریافتی با هزینه های زندگی. در عین حال، مهم ترین حیطه موثر، عوامل مربوط به حیطه استاد راهنما بود. همچنین، 57% پاسخ دهندگان تاثیر فشار اقتصادی را زیاد تشخیص داده بودند.
    به نظر می رسد در نظام بورسیه باید در انتخاب استاد راهنما و همچنین، آماده سازی دانشجویان برای تحصیل در خارج از کشور تدابیری اندیشه شود. دانشجویان ایرانی به دلیل زحمت در گرفتن پذیرش قبل از اعزام، کمتر در انتخاب استاد راهنمای خود سختگیری میکنند؛ همچنین، شاید آنها به اهمیت توانمندی برتر در زبان انگلیسی واقف نباشند که همین امر رسالت های نظام های بورس دهنده را افزایش می دهد. همچنین، لازم است تا حمایت کافی مالی از دانشجویان به عمل آید تا ایشان بتوانند در آرامش به تحصیل مشغول باشند.
    کلیدواژگان: اعزام دانشجو به خارج، موفقیت تحصیلی، دانشجویان مقطع دکتری و طول مدت تحصیل
|
  • Dr. Mahdi Ebrahiminejad, Gholamreza Khoshsima Page 1
    This articale was written based on strategic plan of Vali- e - Asr University of Rafsanjan. The first part is related to developing vision that is based on the model presented by J. Collins and J. Porras(1996). The model includes two sections, core ideolgy and envisioning future. In this article, core ideology of the university was developed. Core ideology itself is divided into two sections of core goals and core values which are identified based on factor analysis.
  • Kourosh Bararpour Page 21
    Change as the only constant of our age, is one of the characteristics of today’s ever-accelerating world. Based on theory of acceleration history (which points out to the rapid growth of changes in recent ages), science and technology are two main reasons for changes. universities as the center of production and dissemination of these two key factors and taking advantage of them advantage nations, have been also in the focas point of organizations and governments with accurate understanding of competition and development. Although in every society, universities are the driving force of development. The findings shows, a different ways of viewing universities in Iranian society. This article presents the findings of a study which has assessed and systemically conceptualized nine active barriers of learning and five potential growth loops. In this research, X university has been selected as the case being studied and Y University has been selected as the case being compared to.
  • Dr. Kourosh Fathi Vajargah, Nahid Azadmanesh Page 49
    This research is based on the feasibility study of using ICT in curriculum development in higher education. The possibility of using ICT in the process of curriculum development in higher education has been researched from the view point of three important and concerned groups with the subject namely professors, curriculum planners and the ICT professionals.The main purpose of this research is to answer to the question that in which fields and to what extent we can use the ICT`s new development in curriculum development in higher education? This research is descriptive. A questionnaire is designed in six section using Lickert scale with three options. The findings show that three mentioned groups do not have much differences in their views about the importance in application of ICT in curriculum development. They also believe that in many occasions, this application of ICT will create new opportunities and enhances the curriculum development in order to meet the challenges in higher education.
  • Reza Nourooz – Zadeh_Dr. Reza Mahmoodi_Dr. Koouroush Fathi Vajargah_Dr. Abdol – Rahim Nave Ebrahim Page 71
    Curricula are the main and important components of the higher education quality progression. In addition, alumni's attitudes, knowledge and skills should be based on latest scientific, technological outcomes and the market needs. Therefore, the revision of the educational programs and updating them have always been emphasized. The aim of this study was to investigate the status of university programs during the Third Economic, Social, Cultural, and Political Development Plan (1998 – 2002). Using qualitative method, a sample of 31 universities were selected. Then, a series of researcher-made checklists and semi-structured interviews were administered. The data were analyzed using various descriptive statistics. Results indicated that: 1. The revision rate of the curricula across the universities having a audit board is higher, 2. The highest and least rates of the curricula cessions belong to the humanities and arts groups respectively, 3. The highest and least rates of the curricula revision belong to the undergraduate and doctoral levels respectively, 4. The highest rate of the curricula cession belongs to the universities located in Tehran (particularly, University of Tehran), and 5. The lai of appropriate infrastructures, the shortage of competent and professional specialists within the curricula framework, the lack of the commitment to the scientific principles in various stages of the curricula, the shortage of financial sources, the lack of models or practical guidelines for the academic curricula, the lack of a monitoring and evaluation process, a narrow interpretation of the curricula, the resistance of a group of faculty members against any changes in the curricula, the lack of adjustment of the spirit of the cession powers with the centralized examinations of the postgraduate level and the lack of faculty member's motivation to participate, are among the universities problems for the academic curriculum revision and development process.
  • Saeed Faely, Dr. Gholamreza Pezeshki Rad, Dr. Mohammad Chizari Page 93
    The purpose of this study is to identify the factors that influence the students’ contribution in research activities and scientific production. The method of this research is based on survey and correlation analysis. The target population consists of M.S. students who study in the agricultural college in Tarbiat Modarres University (N=95). By full enumeration, finally 75 questionnaires were filled out and analyzed. The findings showed that the contribution of the students was desirable. The results obtained from Pearson correlation coefficient showed that the contribution in research activities have significant and positive relationships with variables such as: - Students research in the country, - Students scientific exchange, - Access to research facilities, - Views on financial and scientific capabilities of the professors. The results obtained through step by step regression indicated that the variables concerning the professors’ scientific capabilities and access to research facilities explains 58.2% of changes in students, scientific and research activities.
  • Dr. Ali-Akbar Haghdoost, Ali Pourkhandani, Farideh Afzalan Page 107
    Scholarship systems in almost all countries have supported postgraduate students to continue their studies abroad because of its importance in expanding knowledge and skills. In order to obtaining the objectives of scholarship, assessment of the granted student's problems is extremely essential. In this study, all of Iranian students in Britain who awarded a scholarship from Iran were questioned. They were asked about the importance of the influencing factors in the duration of their Ph.D. courses.Our results showed that the limitation in English skills, the incompetence of supervisors and insufficient wages were the most influencing factors. In addition, 57% expressed that the economical pressure was considerable in their daily life. We suggest that the scholarship system should support students to improve their English before leaving Iran. In addition, students are usually accepting the first offer without exploring the capability of their supervisors; hence the scholarship system should encourage students to pay more attentions to this essential factor. Moreover, the scholarship system should support students financially during their courses sufficiently to allow them to study calmly.