Journal of Research on Crop Ecophysiology
Volume:1 Issue: 1, 2005

تبخیر و تعرق یکی از فاکتورهای اساسی در بهبود کارآیی مصرف است. غالب مدل ها، تبخیر و تعرق را به وسیله تبخیر و تعرق پتاسیل ارزیابی می کنند. به منظور ارزیابی تبخیر و تعرق پتاسیل (ET0) طی 50 سال گذشته معادلات مختلفی ارائه شده است. در این شرایط ضروری بوده است که یک روش استاندارد با قابلیت جهانی ارائه شود. به این منظور فائو(FAO) شماره 56 روش فائو پنمن مانتیث را به عنوان روش استاندارد معرفی کرده است. هدف از این تحقیق ارزیابی دقت نرم افزار CropWat در منطقه اصفهان است. برای این منظور از داده های لایسی متری گیاه مرجع چمن منطقه کبوتر آباد اصفهان مربوط به سال های 1372 لغایت 1377 استفاده شده است. برای مقایسه داده های لایسیمتری با داده های حاصل از نرم افزار، سه پارامتر آماری متوسط قدر مطلق خطای نسبی (MARE)، مجذور میانگین اختلاف مربعات (RMSD) و ضریب همبستگی (R2) مبنا قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که در مقادیر متوسط MARE، RMSD و R2 به ترتیب 21درصد، 4/1 و 81 درصد برآورد شده است. آنالیز حساسیت مدل نیز نشان می دهد که به جز در حالتی که سرعت باد بیشتر از 1 متر بر ثانیه و ET0 کمتر از 6 میلی متر بر روز باشد، در بقیه حالت ها میزان خطای برآورد کاهش نیافت. لذا بر اساس داده های لایسیمتری منطقه نتایج CropWat اصلاح گردد.

یکی از مهمترین مشکلات مناطق خشک و نیمه خشک، وجود تنش های غیر زنده محیطی، بویژه تنش های خشکی و شوری می باشد که بر روی رشد و نمو گیاهان تاثیر منفی دارند. تنش خشکی زمانی در گیاه حادث می شود که میزان آب دریافتی گیاه کمتر از تلفات آن باشد. تنش شوری نیز علاوه بر سمیت آن برای گیاه، باعث ایجاد تنش خشکی در گیاه می شود. در این تحقیق تاثیر سطوح مختلف تنش خشکی و شوری بر روی جوانه زنی بذور آویشن (Thymus vulgaris L.) بررسی شد. آویشن بعنوان یک گیاه دارویی چند ساله و متعلق به تیره نعناع (Labiaceae) می باشد. این تحقیق به صورت دو آزمایش جداگانه، در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. بذور هم اندازه و دارای قوه نامیه بالا انتخاب و بعد از ضدعفونی کشت شدند. هر واحد آزمایشی شامل یک عدد پتری دیش به قطر 10 سانتیمتر بود. در هر واحد آزمایشی 30 عدد بذر قرار داده شد و سپس از هر محلول تیماری 6 میلی لیتر به آن اضافه گردید. هر 24 ساعت از بذور جوانه زده یادداشت برداری به عمل آمد و پس از اتمام جوانه زنی میانگین طول ساقه چه و طول ریشه چه اندازه گیری شد. با توجه به نتایج بدست آمده از این آزمایش، تنش خشکی به طور معنی داری درصد جوانه زنی را کاهش داد ولی تنش شوری تاثیر معنی داری روی درصد جوانه زنی نداشت. نتایج بدست آمده از این آزمایش نشان داد که طول ساقه چه و طول ریشه چه با افزایش سطوح مختلف تنش خشکی وشوری کاهش می یابد.

گوجه فرنگی با نام علمی Mill. Lycopersicon esculentum از تیره Solanaceae از سبزی های فصل گرم بوده که از لحاظ سطح زیر کشت در بین سبزیجات در ایران دارای اهمیت ویژه ای است. در بسیاری کشورها بعد از سیب زمینی مهمترین سبزی و از نظر هزینه از سبزی های بسیار پرهزینه محسوب می شود.بررسی و مقایسه ارقام جدیدی که در دنیا کشت می شود ضروری به نظر می رسد.در این پژوهش 17 رقم گوجه فرنگی که هنوز در ایران کشت نشده بودند از لحاظ عملکرد و کیفیت در منطقه اصفهان مقایسه گردیده اند.ارقام با مبدا امریکا با نامهایCXD باشماره های 13، 14، 17، 18، 20، 22، 23، 25، 26، 31، 32، 33، 34، 35، 36،TMT-301و Dimitra R2 از شرکت بازرگان کالا و به پیشنهاد این شرکت در دو سال زرعی 82 و83 در سه تکرار و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در دانشگاه آزاداسلامی واحد خوراسگان انجام گرفت. در طول مراحل رشد کلیه فاکتورها بررسی گردید و برداشت در 5 مرحله تا سردشدن هوا ادامه یافت. مقایسه میانگین ارقام در 5 برداشت نشان داد تعداد میوه و وزن آن در برداشت سوم بیشترین و در برداشت چهارم کمترین مقدار بود. در صورتیکه میزان کل مواد جامد محلول (بریکس) و اسیدیته در برداشت اول بیشترین مقدار است.مقایسه میانگین ارقام نشان داد بیشترین مقدار مواد جامد محلول در رقم Dimitra R2 وTMT-301 است. در صورتیکه میزان اسیدیته تنها فاکتوری است که در دو سال تفاوت نشان می دهد. بطوریکه اسیدیته دررقم CXD 31 در دو سال آنالیز بیشترین و در یک سال آنالیز رقم CXD 13 بیشترین میزان را نشان داد. وزن میوه در 10 بوته برحسب کیلوگرم بیشترین در رقمهای CXD 17 و سپس CXD 18 به ترتیب بیشترین مقدار بود و کمترین وزن کل میوه در ارقام Dimitra-R2، TMT 301 مشاهده گردید. تعداد میوه نیز در 10 بوته برحسب کیلوگرم بیشترین در رقمCXD 25 و سپس CXD 18 می باشد و کمترین وزن میوه در ارقام TMT-301 Dimitra-R2، می باشد. نتایج در دو سال کاملا مشابه ولی میزان عملکرد به دلیل کاهش میانگین درجه حرارت درسال دوم کمتر نشان داده شد.باتوجه به بررسی های انجام شده به نظر می رسد کلیه ارقام از نظر زمان رسیدگی (Red) کاملا مشابه بوده ولی از نظر میزان کل مواد جامد محلول و اسیدیته بیشترین در ارقام R2 TMT-301، CX-31، Dimitraمشاهده گردید که این ارقام جهت صنایع تبدیلی پیشنهاد می شود و ارقام CXD25،CXD 18، CXD 17 بیشترین عملکرد را از حیث تعداد و وزن میوه مشاهده گردید که این ارقام جهت استفاده تازه خوری پیشنهاد می شود.

در این مطالعه صفات زراعی و صفات مرتبط با کیفیت دانه در 21 لاین گندم دوروم با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در منطقه اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفت. صفات زراعی، تعداد روز تا مرحله تورم غلاف برگ پرچم، سنبله دهی،گرده افشانی و تعداد روز تا مرحله رسیدگی فیزیولوژیکی، ارتفاع گیاه، شاخص سطح برگ، زاویه برگ پرچم، سطح برگ پرچم، تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و صفات مرتبط با کیفیت دانه مشتمل بر: محتوای پروتئین، درصد گلوتن تر، درصد گلوتن خشک، حجم رسوب SDS و وزن حجمی مورد اندازه گیری قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که لاین های مورد آزمایش از لحاظ صفات زراعی مورد مطالعه اختلاف معنی داری دارند. لاین 105 (KKV5/AIX) بیشترین مقدار عملکرد دانه (11230 کیلوگرم در هکتار) و لاین 310 (PI-40100) کمترین مقدار عملکرد دانه (4531 کیلوگرم در هکتار) را به خود اختصاص دادند. طولانی ترین مدت از زمان کاشت تا رسیدگی محصول در لاین 310 (PI-40100) به میزان 5/216 روز و کوتاهترین مدت از زمان کاشت تا رسیدگی در رقم شاهد (Shoa) به میزان 211 روز مشاهده گردید. در لاین های مورد آزمایش از نظر صفات کیفی دانه نیز اختلاف معنی دار مشاهده گردید. بیشترین محتوای پروتئین مربوط به لاین 64 (Ink/Bha/Stu) به میزان 60/16 درصد و پائین ترین محتوای پروتئین مربوط به لاین 105 (KKV5/AIX) به میزان 40/12 درصد بود. بالاترین حجم رسوب SDS (5/56 میلی لیتر) در لاین 18 (Zeina-2) مشاهده گردید و پائین ترین حد آن (10/42 میلی لیتر) مربوط به لاین 89 (Altar 84/Ald CD 68153) بود. مطالعه همبستگی صفات بیانگر ارتباط قوی بین صفات عملکرد دانه و شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک، سرعت رشد محصول، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه بود. همبستگی بین محتوای پروتئین و عملکرد دانه منفی و با ارتفاع بوته و شاخص سطح برگ مثبت بود. حجم رسوب SDS با عملکرد رابطه معنی داری نداشت. ولی با تعداد سنبله در واحد سطح، ارتفاع گیاه، وزن هزار دانه و درصد گلوتن خشک به طور معنی داری همبستگی داشت. بر مبنای رگرسیون مرحله ای بر روی عملکرد دانه و اجزا عملکرد، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه، 9/98 درصد از تنوع عملکرد را توجیه کردند. به طور کلی و با توجه به نتایج بدست آمده لاین 10 (Korifla) با داشتن خصوصیات زراعی و کیفیت دانه مطلوب بهترین لاین در این آزمایش شناخته شد.

برای بازدهی بیشتر در اصلاح ارقام پیشرفته باید صفات مرفولوژیکی را که در افزایش عملکرد دانه موثرند شناخت و آنها را بعنوان معیارهای انتخاب مورد استفاده قرار داد. به این منظور مطالعه ای بر روی 567 ژنوتیپ گندم نان صورت گرفت. ژنوتیپ ها همراه با شاهدهای کرج یک و سرداری کشت شدند. طرح آزمایشی مورد استفاده آگمنت بوده و به منظور جوانه زنی بذور یکبار آبیاری صورت گرفت. تجزیه واریانس داده ها تفاوت معنی داری بین بلوک ها از نظر صفات مورد مطالعه نشان نداد. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که بیشتر صفات همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد دانه گیاه دارند...