ماهنامه گزیده مدیریت
پیاپی 68 (فروردین 1386)

مراکز آموزشی به عنوان پایه های بنای تمدن دانش محور، نقشی اساسی در ثروت آفرینی دارند وتولید کننده دانش، یعنی عامل اصلی بهره وری، می باشند. از این رو، مراکز آموزشی به مزیت رقابتی برای کشورها تبدیل شده اند و چنانچه تام پیترز می گوید،”در نهایت رقابت میان ملت ها به رقابت میان نظام آموزشی تبدیل خواهد شد. بهره ورترین و ثروتمندترین کشورها آن هایی خواهند بود که نظام آموزشی برتری دارند.”در این میان، به دلیل نقش بارز”مدیریت” در توسعه جوامع، مراکز آموزش مدیریت و محتوای آموزش های عرضه شده توسط این مراکز از اهمیت بالا یی برخوردارند. در این نوشته، به رویکردهای کلان، نگرش ها والگوهای فکری در آموزش مدیریت اشاره شده است. ارائه نقدهایی که به آموزش مدیریت توسط صاحبنظران می شود راه را بر پذیرش لزوم بازانگاری در آموزش مدیریت می گشاید.
در ادامه، ارائه دستاوردهااز دو نیازسنجی درسال های 1374 و 1384، نیازهای آموزشی مدیران کشور در دهه اخیر را به تصویری می کشد و در پایان به لزوم و چگونگی بازانگاری در آموزش مدیرت کشور اشاره می شود...

در شماره پیشین ویژه نامه «مدیریت در ایران» گزیده مدیریت (مهر 1385)، بخش اول مصاحبه با استاد بیژن خرم به چاپ رسید. همان گونه که پیش بینی می شد با توجه به جایگاه علمی و تجربیات ارزشمند ایشان، گفت وگوی مذکور به شدت مورداستقبال قرار گرفت. استاد خرم در قسمت اول مصاحبه به اجمال معرفی شد، اما به عنوان تکمیل و درآمدی بر بخش دوم مصاحبه، وی کسی است که با مهندس نیازمند (از بنیان گذاران مدیریت نوین در ایران) و نیز تنی چند از اساتید به نام مدیریت نظیر راسل ایکاف و دیوید مک کللند همکاری نزدیک و مستمر داشته و به علاوه در سطح جهانی و برای شرکت های صاحب نامی مشاوره داده است. بی شک دیدگاه های وی می تواند در شکل دهی به نسخه ایرانی مدیریت و یافتن مدل (یا مدل هایی) متناسب با شرایط محیطی و فرهنگی جامعه ایران مفید واقع شود...

آقای صدر در حالی که از پشت میزش برخاسته و با اشتیاق دستانش را برای درآغوش کشیدن آقای ستایش باز کرده بود، خنده کنان مسئولیت جدیدش را به او تبریک گفت. ستایش چند روز پیش مدیر جدید فناوری اطلاعات شرکت حمل ونقل ریلی تندر وابسته به وزارت زیرساخت و انرژی شده بود. طبیعی بود صدر به عنوان هماهنگ کننده فناوری اطلاعات در وزارت زیرساخت و انرژی[1]، بیش تر از هر کس دیگری کنجکاو باشد از سیاست ها و نظرات مدیر جدید مطلع شود. ستایش هم در حالی که از صدر تشکر می کرد، از درون کیف خود پوشه ها و کاغذهایی را بیرون آورد و روی میز گذاشت.
هرچند این موردکاوی از موضوعی واقعی الهام گرفته شده، اما برای حفظ حریم اشخاص و سازمان ها، همه اسامی مستعار و غیرواقعی هستند و هرگونه شباهت اسمی اشخاص و سازمان ها اتفاقی است...

صنعت خدمات درمانی در همه جای دنیا از صنایعی است که با حساسیت ها و موانع بسیاری برای حرکت در مسیر کارامدی مواجه است. در حالی که نگاه شرکتی به فعالیت ها (از جمله درمان) نگاهی است که کارامدی اقتصادی و کارایی و اثربخشی خود را به اثبات رسانده است، اما حرکت در جهت نگاه به درمان به عنوان فعالیتی اقتصادی و اداره آن به مثابه بنگاهی اقتصادی با موانع جدی حتی در کشورهای پیشرفته و معتقد به سرمایه داری و بازار آزاد مواجه است. حساسیت جوامع به بحث عدالت اجتماعی، ارتباط موضوع این صنعت با حیات انسان ها، بدیهی انگاشتن تامین درمان به عنوان یکی از وظایف بنیادین دولت ها، حساسیت جوامع در مقابل دست رسی تمام آحاد جامعه به سطحی قابل قبول از خدمات درمانی و... موجب شده تا دولت ها در رویکرد به مسائل این صنعت جانب احتیاط را رعایت کرده و محافظه کارانه تر رفتار کنند...

جمعه پنجم دی ماه سال 1382، شبکه خبر در خلال اخبار ساعت هشت صبح خود اشاره کوتاهی به وقوع زمین لرزه ای به قدرت 3/6 ریشتر در بم کرد. شکل خبر به گونه ای بود که چندان توجهی را به خود جلب نمی کرد. شاید هم در کشوری که روی خط زلزله قرار دارد و خبرهای این چنینی فراوان هستند، طبیعی بود که تهیه کنندگان خبر هم چندان توجهی به آن نکنند. تعطیل بودن جمعه و کم بودن ارتباطات اداری و فعالیت های اقتصادی هم مزید بر این غفلت شده بود. اما مردمی که در سایر شهرها به ویژه کرمان کم کم از خواب بیدار می شدند و سعی در تماس با شهر بم داشتند، این کار را ناممکن می یافتند و به تدریج و تا ساعت نه صبح عدم امکان تماس با شهر بم نگرانی هایی را به وجود آورد و متعاقب آن اخبار هم شکل جدی تری به خود گرفتند. کم کم عمق فاجعه بر چشمان خواب زده هجوم آورد...

تقریبا همه رهبران تراز اول شرکت ها و از جمله مدیران عامل شرکت های فهرست «فورچون پانصد» و پژوهشگران و مشاوران، متفقا بر این باورند که «نوآوری» تنها راهی است که شرکت ها با پرداختن به آن می توانند در رویارویی با چالش های قرن بیست ویکم با موفقیت مواجه شوند.به باور اغلب صاحب نظران، استفاده از دانش خلاقیت و نوآوری، امروزه نه تنها یک نیاز و ضرورت که برای جوامع بشری و به ویژه برای کشورهای درحال توسعه، شرط بقاست.
از نظر ماتسوشیتا، بنیانگذار شرکت ماتسوشیتا (صاحب نام های تجاری مشهور ناسیونال، پاناسونیک، تکنیکس و...) بازماندن از سازگارسازی شیوه عملیات یک سازمان و بهره گیری از ثمره نوآوری های فن شناسانه، یکی از عوامل مهمی است که موجب ورشکستگی شرکت های بزرگ بوده است. به اعتقاد پیتر دراکر: «در جهانی دست خوش تغییر که امنیت آن هر روز در معرض تهدید است، تنها راه بقا، نوآوری و ابتکار است.» اما در ایران، شاید معدود شرکت هایی باشند که به مبحث «خلاقیت و نوآوری» با رویکردی علمی و کاربردی نگاه کرده و به دلیل ماهیت، نوع و گستره فعالیت های خود به این مقوله توجه ویژه ای داشته اند...

چشم هایتان را لحظه ای ببندید و در تصور آورید می خواهید سازمانتان را بدون «دیدن» اداره کنید: در وهله نخست، ارتباطات غیرکلامی را از دست خواهید داد و نمی توانید از بازخوردهای رفتاری (که بخش عمده آن ها دیداری هستند) آگاه شوید. در بسیاری موارد مجبورید با واسطه از حال و روز محیط خود باخبر شوید و عنان اختیار خود را در کف دیگران قرار دهید. دریافت بی واسطه و مستقیم وقایع پیرامون هم ممکن نیست و ناگزیرید به دیگران اعتماد و اتکای کامل داشته باشید. در جایی که می گویند «به چشم خود هم نباید اعتماد کرد»، اتکای به دیگران چه قدر دشوار و ناممکن می نماید..

در سال 2004 میلادی، جیم کانتالویو، مدیرعامل مک دونالد بر اثر سکته قلبی درگذشت. در سال 1383، رییس یکی از بیمارستان های تهران نیز بر اثر سکته قلبی فوت کرد. همین اسفند گذشته هم رسول ملاقلی پور (کارگردان نامی) ناگهان دار فانی را وداع گفت. شاید شما هم مواردی را به یاد آورید که مدیر یا کارمند برجسته ای را بر اثر سکته قلبی، سکته مغزی، تروما (آسیب بدنی) و... از دست داده اید. این که از دست دادن مدیران و کارکنان کارامد چه پی آمدهایی برای سازمان دارد، موضوعی است که در قالب مفاهیم از دست رفتن سرمایه های انسانی و مهم ترین سرمایه عصر حاضر سازمان ها مورد بحث و بررسی قرار گرفته و قصد ندارم چندان به آن بپردازم. اما یادآوری اجمالی برخی از آن ها خالی از فایده نیست: ضررهای مالی؛ وقت و هزینه هایی که باید صرف آموزش افراد جدید و جانشینان شود؛ تعلیق برخی استراتژی ها بر اثر تغییر سلیقه افراد؛ مدت زمانی که باید صرف آشنایی و هماهنگی افراد با فرد جدید شود و...