فهرست مطالب
فصلنامه شیعه شناسی
پیاپی 16 (زمستان 1385)
- 230 صفحه، بهای روی جلد: 9,500ريال
- تاریخ انتشار: 1386/02/15
- تعداد عناوین: 8
-
صفحه 7در جامعه اطلاعاتی، بخش زیادی از وقت انسان ها در فضای مجازی گذرانده می شود; فضای مجازی همانند تعامل در فضای اینترنت فضایی کاملا صنعتی است که انسان ها در آن با فناوری نوین و همنوعان خویش برهمکنش دارند. این فضا دارای ویژگی هایی متمایز از فضای طبیعی است. نگارنده با مفروض گرفتن تفاوت جامعه پذیری در دو فضای طبیعی و مجازی به کاوش در ویژگی های مثبت و منفی آن فضا پرداخته است و در نهایت با بیان بایسته های تبلیغ دینی در فضای مجازی، تاسیس یک سایت جامع شیعی را پیشنهاد می کند.
در فضای مجازی افراد با کثرت اطلاعات مواجه هستند که تشخیص اعتبار آنها برای مخاطبان مشکل است. در این فضا افراد به سوی مراکزی تمایل پیدا می کنند که از دو ویژگی معروفیت و اعتبار برخوردار باشند. در چنین وضعیتی تاسیس یک سایت جامع شیعی متضمن ویژگی های مثبت و عاری از معایب مورد اشاره، ضرورت پیدا می کند.
کلیدواژگان: جامعه اطلاعاتی، فضای مجازی، سایت شیعی، تبلیغ دینی، جامعه پذیری دینی -
صفحه 35با توجه به آیات قرآن از جمله آیات «إن إلینا إیابهم» و «ثم إن علینا حسابهم» (غاشیه: 25 26) مرجع اصلی بازگشت مردم در روز قیامت، خداوند متعال است; اما طبق روایاتی فراوانی که در منابع حدیثی شیعه وجود دارد و طبق عباراتی از زیارت «جامعه کبیره» که می فرماید: «وایاب الخلق الیکم و حسابهم علیکم» بازگشت مردم و محاسبه اعمال در روز قیامت بر عهده پیامبر(صلی الله علیه وآله) و امامان معصوم(علیهم السلام) است.
در نگاه بدوی ممکن است که این شبهه پیش آید که امامان شیعه، همان منزلتی را که خدا دارد دارند و این نوعی شرک در الوهیت می باشد; اما این شبهه چنین پاسخ گفته شده که چنین تصوری در صورتی است که دو عمل در عرض هم باشند، اما اگر حسابرسی و بازگشت به خداوند اصل باشد سپس خداوند فردی را معین کند تا مردم به او مراجعه کنند و حساب اعمال مردم را نیز به آن فرد واگذارد، منافاتی با فعل خداوند متعال ندارد; مانند شفاعت و هدایت که در اصل از آن خداست; ولی خداوند اذن می دهد افراد شایسته مانند پیامبران و اولیای الهی شفاعت و هدایت نمایند.
کلیدواژگان: قیامت، حسابرسی اعمال، شرک، امامان شیعه، جانشینی خدا، علم امام -
صفحه 57آیین شیعه در دوران نادر، چالش و بحران شدیدی را به خود دید; چه اینکه نادر پیش از رسیدن به سلطنت تمایلات شیعی از خود بروز می داد، ولی با جلوس به تخت شاهی دستور الغای تشیع و ابداع مذهب جعفری را به عنوان مذهب پنجم جهان تسنن صادر کرد. او در تمام دوران سلطنت سعی در قبولاندن این تغییر مذهب به عثمانی ها داشت، ولی در این راه ناکام ماند. هدف نادر از این اقدامات هموار کردن راه برای تصرف همه ممالک اسلامی بود. مذهب در سیاست های وی ابزاری جهت نیل به هدف محسوب می شد و نه خود هدفکلیدواژگان: ترکان عثمانی، نارد، افشاریه، تشیع، مذهب جعفری، تسنن
-
صفحه 97اعتقاد به عدم تغییر و تحریف ناپذیری قرآن، از جمله باورهای دیرینه مسلمانان بویژه شیعه است که علی رغم وضوح و صراحت آن، از اتهام مخالفان نیز مصون نمانده است. مقاله حاضر، مجموعه عللی را که در پیدایش و گسترش روایات موسوم به روایات تحریف نقش داشته اند، بازکاوی می کند و به نوعی آسیب شناسی در این حوزه می پردازد. و از این رهگذر می کوشد تا بر همراهی دیرینه شیعه با سایر فرق اسلامی بر سر عقیده تحریف ناپذیری قرآن، پای فشرده و قدمی در مسیر انسجام مذاهب اسلامی بردارد. غالی گری، سطحی نگری، اخباری گری، روایات منتقله، دشمنی با تشیع، تفسیر به رای، شرایط زمانی، و تصحیف و تکرار روایت، از جمله عللی است که در این آسیب شناسی، مورد توجه و دقت قرار می گیرد.
کلیدواژگان: تحریف، روایات تحریف، آسیب شناسی، شیعه -
صفحه 125دین اسلام به عنوان یکی از مهم ترین ادیان الهی که با تلاش های مخلصانه حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) تحقق یافته است، به تایید علمای اسلامی و اکثر محققان غربی از دو بعد مذهبی و سیاسی تشکیل شده است و هدف اساسی پیامبر اعظم جدا از تعلیم مفاهیم دینی، تشکیل حکومتی برای اجرای برنامه هایش بوده است; از سوی دیگر شیوه حکومت اسلامی که مشروط و مقید به شریعت است، حدود فعالیت های حاکم اسلامی را معین کرده است و اسلام در بعد سیاسی خود، برای کنترل دستگاه حاکمیت، اصل مهم «نقد و نظارت قدرت» را پذیرفته است. در اندیشه شیعی این مسئله از اهمیت بسیاری برخوردار است که نوشته حاضر در قالب اصولی به بررسی چگونگی تحقق این امر در خلافت علی(علیه السلام) می پردازد.
کلیدواژگان: قدرت، آزادی، حکومت، اسلام، علی (ع) -
صفحه 151حدیث و سنت، دومین منبع دین شناسی است که نقش به سزایی در تمام معارف اسلامی اعم از عقاید، احکام و اخلاق دارد; چه اینکه پس از قرآن، بیشترین سهم را در شناساندن اسلام و شکل گیری و بالندگی علوم اسلامی داشته است.
بدین جهت، محدثان و عالمان اندیشور، تلاش گسترده و تحسین برانگیزی از خود در جهت حفظ وحراست از حدیث و سنت نشان داده اند و در نتیجه آثار گران سنگ و ماندگاری از خود به یادگار نهاده اند.
حدیث از گذشته، از جهت سند ومتن با مشکلاتی روبرو بوده است که هر کدام از این مشکلات می توانست آن را آسیب پذیر نماید; بنابراین برای جلوگیری و شناخت آسیب ها، علومی چون رجال، جرح و تعدیل، مختلف الحدیث و غریب الحدیث، تاسیس و پایه گذاری شد.
از جمله علومی که مورد توجه خاص شیعیان قرار گرفت، علم رجال وشناخت راویان حدیث بود که اولین اثر در این موضوع را عبیدالله بن ابی رافع، منشی و کاتب حضرت علی(علیه السلام) نوشته است.
این حرکت علمی در حوزه دانش رجال در دوره های بعد نیز ادامه پیدا کرد و اندیشمندان شیعی به تکمیل، تهذیب و تنقیح دانش رجال پرداختند و ده ها اثر سودمند وماندگار با سبک ها و روش های گوناگون از خود به یادگار گذاشتند و غنای ویژه ای به این علم بخشیدند.
کلیدواژگان: حدیث و سنت، علم رجال، مسلک ها، طبقات، جرح و تعدیل، مشترکات، فوائد رجالی -
صفحه 179پژوهش حاضر در آغاز به جایگاه مناظره در قرآن و سنت پیامبر(صلی الله علیه وآله) پرداخته و سپس اشاره کوتاهی به مناظره در عصر امیرالمؤمنین(علیه السلام) دارد. در ادامه، به تلاش های ائمه(علیهم السلام) بویژه امام باقر(علیه السلام) و امام صادق(علیه السلام) در تعلیم و تربیت نیرو جهت مناظره با متکلمان و صاحبان اندیشه های سایر ادیان و فرق و مذاهب و تشویق و ترغیب آنان در تبلیغ و ترویج این فن و دفاع از آنان پرداخته شده است; همچنین تفاوت شیوه مناظرات متکلمان شیعه با متکلمان اهل سنت و علل مخالفت برخی از اصحاب ائمه با مسائل کلامی از مباحث دیگری است که در این پژوهش به آن توجه شده است.
کلیدواژگان: مناظرات کلامی، متکلمان شیعه و نقش ائمه (ع) -
صفحه 203قرآن کریم کلام منزل ربوبی و علی(علیه السلام) پرورش یافته مکتب نبوی قلمداد می گردد و آنچه از کلام ربوبی بر قلب مطهر نبوی نازل گشت، تمام آن به شاگرد بی بدیل و وصی پیامبر(صلی الله علیه وآله) تعلیم داده شد و آن بزرگوار از حقایق و اسرار قرآن آگاه گردید; از این رو می توان کتاب علی(علیه السلام)، یعنی نهج البلاغه را برترین کتاب ها پس از قرآن و شخصیت او را برترین شخصیت ها پس از پیامبر(صلی الله علیه وآله) دانست.
موضوع ارتباط علی(علیه السلام) با قرآن همواره مطمح نظر اصناف گوناگون اصحاب علم و معرفت بوده و می باشد و در این میان اهل انصاف و بصیرت، اذعان دارند که قرآن شناسی از منظر علوی در واقع همان قرآن شناسی از منظر قرآن است; چرا که علی(علیه السلام) را به حق، قرآن ناطق می دانند; همچنان که حضرت خود به این حقیقت اشاره نموده است (نهج البلاغه، خطبه 158).
در هر صورت بررسی هماهنگی و همرنگی میان قرآن ناطق و صامت، می تواند کاشف برخی از حقایق و اسرار پیرامون شخصیت والای امیرمؤمنان علی بن ابیطالب (علیه السلام) و جایگاه رفیع شیعیان و پیروان او باشد. موضوعاتی از قبیل شهادت بر رسالت نبوی، پذیرش حقیقت، ثقلین اکمال دین ربوبی، عصمت از خطا و لغزش، شفاعت و رحمت و هدایت فراگیر، از جمله هماهنگی های میان قرآن و علی(علیه السلام) می باشد که در این نوشتار به آنها خواهیم پرداخت.
کلیدواژگان: قرآن، علی (ع)، هماهنگی، همراهی، حقیقت، کتاب، تجلی
-
Page 7In an information society, much of the individual's time is spent on the virtual environment, such as the internet, where there are interactions among people and between them and the modern technology. Such an environment is very much different from our natural and social environment. Examining the negative and positive features of the virtual environment, the author elaborates how to promote the Muslim faith in such an environment, and finally proposes the setting up of a comprehensive Shiite website. In the virtual environment, the individual faces an overwhelming volume of information, examining whose authenticity is very difficult for him. Therefore, the individual tends to search websites that are known and reputed. That is why it is necessary to set up a comprehensive Shiite website, free from distortion and deficiency.
-
Page 35According to many Qorānic sura, God is the main authority on the judgment day. However, according to some Shiite hadith, Prophet Mohammad and Shiite Imams are the authority for evaluating people's deeds on such a day. Is it not contrary to Unitarianism? and does it not amounts to considering God and the Prophet and Imams as having the same statutes? In response to such questions, the author argues that the Prophet and Imam's authority is derived from God and is not independent of Him. God may authorize His messengers and men to perform duties as He allocate to them.
-
Page 57Under Nāder Shāh, the Shiite faith faced a serious challenge. Before his coronation as a king, he showed some indications of a belief in the faith, but afterwards he renounce it, and issued a decree, proclaiming the Jafari faith as the fifth Sunni school. Throughout his reign, he tried unabatedly, with no success, to convince the Ottoman Empire of his change of religion. He intended to pave the way for his conquest of all Muslim territories; and to this aim, religion was no more than an instrument, for him.
-
Page 97It is a firm belief among all Muslims, including the Shia, that the Qorān is authentic and free from any distortion. Invoking some hadith, opponents of Muslims claim that the Book has been distorted. This article examines such a collection of hadith, and the reasons behind their dissemination, emphasizing the authenticity of the Qorān as a unifying belief among all Muslim denominations. Signs of shallowness, extremism and hostility towards the Shiite faith can be traced in such claims.
-
Page 125Islam as one of the most important divine religions, brought to us by Prophet Mohammad, consists of both religious and political dimensions, according to Muslim as well as western scholars. Apart from his religious teachings, the Prophet aimed at establishing a state to achieve his divine goals. The power of the Islamic government, however, is restricted by the rules of the Sharia, which determines the scope of the authority and functions of such a government. Hence, check and balance of political power, and holing it to account, are accepted by the Shia, as they were performed during the Imam 'Ali's government.
-
Page 151After the Qorān, hadith and sunna constitute the second source for extracting Islamic beliefs, ethics and rules, playing an important role in the formation and development of Islamic teachings and knowledge. Hence, Muslim scholars have endeavored hard to protect such sources, creating invaluable works. Islamic disciplines, such as rijal jarh wa tadil, mokhtalaf al-hadith, and gharib al-hadith were developed, in order to study hadith and distinguish between the authentic and unauthentic or weakly documented hadith. The first work on rijal (a discipline dedicated to the study of the biographies of people involved in conveying hadith) was by 'Obayd-Allah al-Rafi', Imam 'Ali's secretary. More works were done by other Shiite scholars later on, devoted to refining hadith sources, and providing for a fully fledged Islamic discipline.
-
Page 179In this paper, the debates held between Imam Sādiq and Imam Bāqir with the theologians of other religions and the importance of such debates in training and encouraging Shiite scholars for similar debates are discussed. The Shiite style of debate is compared with that of the Sunnis; and the reason why some of the followers of the Imams opposed theological discussions is examined. The paper begins with a brief consideration of the place of theological debating in the Qorān, Prophet Mohammad's sunna, and during the reign of Imam 'Ali.
-
Page 203The Qorān is a divine revelation, and Imam 'Ali was the best of Prophet Mohammad's disciples, who was taught the secrets and truth of the Book. Hence, the Imam's collection of teachings in Nahj-ol-Balagha is the second most important book, after the Qorān, for Muslims, as Imam 'Ali is the second Muslim figure, after Prophet Mohammad. Many scholars believe that 'Ali's account of the Qorān is, in fact, the Qorān's account of itself, as the Imam was regarded as the talking Qorān, described as such by the Imam himself. A study of harmony between the truth in the Qorān and Nahj-ol-Balagha reveals Imam 'Ali's high place in Islam.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.