فصلنامه دانش کشاورزی
سال شانزدهم شماره 3 (پیاپی 63، 1385)

الگوریتم های به کار رفته در مدل های متداول جریان روباز غیرماندگار، در حل جریان هایی با ناپیوستگی هیدرولیکی با مشکلات عددی مواجه هستند. به همین دلیل با ساده سازی هایی که در معادلات حاکم بر این نوع جریان صورت می گیرد حل های تقریبی به دست می آید. در دست داشتن روابط ساده تری از جریان غیرماندگار که بر پایه مشاهدات واقعی استوار باشند، می تواند به رفع مشکلات عددی در الگوریتم های مذکور کمک کند، به نحوی که این روابط یا مستقیما به عنوان ابزار محاسبات به کار روند و یا مسیر الگوریتم های عددی را هموارتر سازند. به منظور مطالعه جریان های دوگانه و توسعه روابطی که قادر به تبیین شرایط حاکم بر جریان تحت شرایط مرزی مختلف باشند، مجموعه آزمایشگاهی ترتیب داده شد. در این مجموعه با ایجاد پرش هیدرولیکی متحرک، که معرف جریانی غیرماندگار و دوگانه است، اقدام به ثبت شرایط مرزی و پارامترهای کلیدی جریان دوگانه شد. براساس داده های آزمایشگاهی، روابط مستقل از زمان به دست آمد که به کمک آنها امکان تعیین ویژگی های جریان بعدی از پرش، شرط مرزی پایین دست، و در نتیجه پروفیل سطح آب در پایین دست ناپیوستگی هیدرولیکی جریان)پیشانی پرش(در هر لحظه مرتبط با شرایط مرزی بالادست، میسر شد. این روابط با معلوم بودن شرایط مرزی بالادست بازه و مشخصات جریان فوق بحرانی حاصل شده اند. در انجام آزمایش ها هیدروگراف های ورودی مختلف و شیب های طولی متفاوت به کار رفته اند. با وجود این، تکرار آزمایش ها با ایجاد شرایط مرزی مختلف در بالادست به نتایج همگنی منجر شده است؛ از این رو صحت روابط حاصل شده به خوبی قابل تایید است.

به منظور تعدیل اثرات نامطلوب غرقابی به سبب بارندگی های شدید و متوالی بر عملکرد کلزا در اراضی شالیزاری شمال کشور اثرات زهکشی و کود نیتروژنه برروی اصلاح عملکرد مورد آزمون قرار گرفت. این پژوهش در مزرعه آزمایشی موسسه تحقیقات برنج کشور)رشت(به صورت کرت های خرد شده بر مبنای طرح بلوک های کامل تصادفی با کشت رقم Hyola308 در سه تکرار اجرا گردید. عامل ها شامل زهکشی در سه سطح (1- بدون زهکشی، 2- زهکشی سطحی با فواصل 2 متر و عمق متوسط 15 سانتی متر و 3- زهکشی سطحی با فواصل 4 متر و عمق متوسط 15 سانتی متر با جویچه های عرضی به فاصله 1 متر تا عمق متوسط 7 سانتی متر(و کود نیتروژنه در چهار سطح 0، 150، 200 و 250 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و به صورت 1/3، 1/3، 1/3 تقسیط گردید. نتایج نشان داد، علی رغم آن که زهکش های با فواصل 2 و 4 متری پس از هر بارندگی سریعا قادر به کاهش رطوبت خاک در حد ظرفیت زراعی نبودند، اما به دلیل بهبود نسبی شرایط رطوبتی خاک سبب افزایش عملکرد به میزان 97.8 و 94.3 درصد گردیدند. هم چنین زهکش ها سبب تخلیه رطوبت خاک به طور متوسط به اندازه 3 و 4.6 درصد و نیز کاهش سطح ایستابی در سفره معلق به طور متوسط به میزان 30 و 21 درصد نسبت به تیمار بدون زهکش شدند. از سوی دیگر می توان تنها با استفاده از حداقل 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار تا حد زیادی اثرات نامطلوب غرقابی را تعدیل نمود، به گونه ای که عملکرد حدود 67 درصد افزایش یافت. به طور کلی با توجه به نتایج حاصل در خاک های سنگین شالیزاری با بارندگی زیاد با در نظر گرفتن کلیه جوانب)مسایل زیست محیطی، شرایط خاک، سهولت اجرا و هزینه(زهکش های با فواصل 4 متری، با جویچه های عرضی و کاربرد حداقل 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار پیشنهاد می شود.

با وجود اهمیت زیاد تحقیقات کشاورزی در مجموعه سیاست تحقیقات کشور آثار توزیع درآمدی آن هنوز مورد بررسی قرار نگرفته است. مقاله حاضر با بهره گیری از رهیافت مازاد اقتصادی به بررسی آثار باز توزیعی سیاست تحقیقات کشاورزی کشور با تکیه بر مورد چغندرقند می پردازد. نتایج حاص نشان می دهد که در وضعیت موجود، فواید بالقوه تحقیقات چغندرقند به نسبت 212.5 و –112.5 درصد بین تولید کنندگان و مصرف کنندگان توزیع می شود. این امر بدان معنی است که تولید کنندگان نه تنها کل عواید را نصیب خود می سازند، بلکه درآمدی نیز از مصرف کنندگان به تولید کنندگان منتقل می شود. همچنین شهرنشینان بیش از 113 درصد فواید متضرر می شوند. از کل عواید حاصله بیش از صد درصد نصیب کشاورزان می شود. نتیجه گیری تحقیق آن است که سیاست تحقیقات چغندرقند از نقطه نظر برابری)با توزیع درآمد به سمت اقشار ضعیف(بسیار کارآمد می باشد.

در این مطالعه روند و اریب تغییر تکنولوژی در صنعت گاوداری ایران با استفاده از رهیافت تئوری دوگان هزینه مورد مطالعه قرار گرفت. این رهیافت در برآورد ساختار تقاضای عوامل با وجود تغییرات قیمت نهاده ها و وضعیت تکنولوژی مفید شناخته شده است. یک تابع هزینه ترانسلوگ به همراه سیستم معادلات سهم هزینه با استفاده از داده های پانل جمع آوری شده از 24 استان ایران در دوره زمانی سال های 79-1369 به روش سیستم معادلات به ظاهر نامرتبط (SURE) برآورد گردید. نتایج نشان داد که نرخ تغییر تکنولوژی در طی دوره مورد مطالعه –1.37 درصد بوده است یعنی با گذشت زمان نرخ تغییر هزینه واحدهای تولیدی کاهش یافته است. علاوه بر این تغییر تکنولوژی در جهت استفاده بیشتر از خوراک دام و استفاده کمتر از عوامل کار و انرژی بوده است.

در این تحقیق ارزیابی کیفی تناسب اراضی برای محصولات گندم، جو، گلرنگ، لوبیا، سویا و سیب زمینی در ناحیه ای به وسعت 385 هکتار در منطقه یخفروزان اهر واقع در استان آذربایجان شرقی صورت گرفت. اطلاعات خاکشناسی براساس مطالعه 22 پروفیل و مته تهیه و ویژگی های محلی، داده های اقلیمی و بقیه اطلاعات لازم گردآوری شد. روش های محدودیت ساده، تعداد و میزان محدودیت و پارامتریک)استوری و ریشه دوم(انتخاب و براساس آنها کلاسهای تناسب در 18 واحد اراضی برای محصولات ذکر شده با استفاده از اطلاعات بدست آمده و جداول سایس و گیوی معین گردید. براساس سیستم های محدودیت ساده و تعداد و میزان محدودیت تقریبا 42.4 درصد اراضی دارای تناسب متوسط (S2) و 37.2 درصد اراضی با تناسب بحرانی (S3) و 20.4 درصد بقیه در کلاس نامناسب و غیر قابل اصلاح (N2) برای کشت گندم و جو قرار می گیرد. برای گلرنگ 13 درصد اراضی در کلاس S2 و 44.2 درصد در کلاس S3 و 42.8 درصد بقیه در کلاس N2، برای لوبیا 18.8 درصد اراضی در کلاس S2، 17.5 درصد در کلاس S3 و 63.7 بقیه در کلاس N2، برای سویا 13 درصد اراضی در کلاس S2، 36.7 درصد در کلاس S3، 50.3 درصد بقیه در کلاس N2 و بالاخره برای سیب زمینی 31 درصد اراضی در کلاس S2، 16.7 درصد در کلاس S3، 9.5 درصد در کلاس N1 و 42.8 درصد بقیه در کلاس N2 قرار می گیرند. در روش استوری تقریبا 55.5 درصد اراضی در کلاس S3 و 44.5 درصد بقه دارای کلاس N)نامناسب(برای گندم بوده وبرای کشت جو، 9.7 درصد اراضی در کلاس S2، و 56.3 درصد در کلاس S3 و 34 درصد بقیه در کلاس N، برای گلرنگ، 22.7 درصد اراضی در کلاس S3 و 77.3 درصد بقیه در کلاس N، برای لوبیا 18.8 درصد اراضی در کلاس S3 و 81.2 درصد بقیه در کلاس N، برای سویا 14.9 درصد اراضی در کلاس S3 و 85.1 درصد بقیه در کلاس N و در نهایت برای کشت سیب زمینی 16.6 درصد اراضی در کلاس S3 و 83.4 درصد بقیه در کلاس N قرار می گیرند. در روش ریشه دوم تقریبا 24.4 درصد اراضی در کلاس S2 و 55.2 درصد در کلاس S3 و 20.4 درصد بقیه در کلاس N، برای گندم بوده، برای جو 42.4 درصد اراضی در کلاس S2 با 37.2 درصد در کلاس S3 و 20.4 درصد بقیه در کلاس N، برای گلرنگ 10.8 درصد اراضی در کلاس S2، 46.4 درصد در کلاس S3 و 42.8 درصد بقیه در کلاس N، برای لوبیا 12.7 درصد اراضی در کلاس S2، 6.1 درصد در کلاس S3 و 81.2 درصد بقیه در کلاس N، برای سویا، 10.8 درصد اراضی در کلاس S2، 11.9 درصد در کلاس S3، 77.3 درصد بقیه در کلاس N و برای کشت سیب زمینی، 4.7 درصد در کلاس S2، 26.3 درصد در کلاس S3 و 69 درصد بقیه در کلاس N قرار می گیرند. مقایسه نتایج سه روش مذکور در این مطالعه نشان داد که روش ریشه دوم نسبت به بقیه روش ها از دقت و کارایی بالاتری برخوردار بوده و بررسی های محلی از زارعین نیز موید این مطلب می باشد. بنابراین براساس روش پارامتریک ریشه دوم کشت جو و گندم در اولویت اول، لوبیا، گلرنگ و سویا در اولویت دوم و سیب زمینی در اولویت بعدی می تواند قابل توصیه باشد.

به منظور بررسی شاخص های رشد سه رقم کلزای پاییزه در تاریخ های مختلف کاشت، آزمایشی در سال زراعی 76-1375 در ایستگاه تحقیقاتی خلعت پوشان دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز به مورد اجرا در آمد. این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار انجام گرفت. عامل ها شامل تاریخ کاشت (17 شهریور، 11 مهر و 26 مهر ماه(و سه رقم کلزای پاییزه به نام های بلیندا، کبری و کویینتا بود. نتایج نشان داد که با تاخیر در کاشت، شاخص سطح برگ (LAI) ماده خشک کل (TDM)، سرعت رشد محصول (CCR) و سرعت رشد نسبی (RGR) ارقام کلزا کاهش می یابد. شاخص های رشد در بین ارقام کلزا تفاوت معنی داری داشتند. این تفاوت ها در مراحل پس از گلدهی بیشتر بود. LAI، TDM، CGR و RGR برای رقم بلیندا در هر سه تاریخ کاشت، بیشتر از ارقام کبری و کویینتا بود که منجر به عملکرد بالاتر این رقم شد.

به منظور شناسایی ژنوتیپ های متحمل به تنش خشکی و با عملکرد بالا، 24 ژنوتیپ جدید گندم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و در سه رژیم رطوبتی، شامل بدون تنش خشکی (Yp)، تنش خشکی بعد از گرده افشانی (Ys1) و تنش خشکی قبل از گرده افشانی (Ys2) از سال 1376 لغایت 1379 بمدت سه سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل و آزمایشگاه ارزیابی شدند. براساس شاخص های TOL و SSI ژنوتیپ های گندم متحمل به تنش خشکی ولی با عملکرد پایین و بر مبنای شاخص های MP، GMP و STI ژنوتیپ های گندم متحمل به تنش خشکی اما با عملکرد بالا مورد شناسایی قرار گرفتند. همبستگی شاخص های تحمل و حساسیت به خشکی نشان داد که شاخص های MP، GMP و STI با Yp، Ys1 و Ys2 همبستگی مثبت و بسیار معنی دار اما شاخص های TOL و SSI با Yp به ترتیب همبستگی مثبت معنی دار و غیر معنی دار ولی TOL و SSI با Ys1 و Ys2 اکثرا همبستگی منفی نشان دادند. بر مبنای نمودار سه بعدی، ژنوتیپ های گندم به چهار گروه A، B، C و D تقسیم بندی شدند و در نتیجه تعداد پنج ژنوتیپ متحمل به خشکی و با عملکرد بالا با شماره های 4، 13، 14، 15 و 21 مورد شناسایی قرار گرفتند. صفات طول پدانکل، تعداد سنبلجه های عقیم در سنبله، ارتفاع بوته و وزن هزار دانه دارای وراثت پذیری بالا بودند. علاوه بر این میزان تراوش یونی محتوی سلولی به منظور تعیین میزان خسارت غشا سیتوپلاسمی و پایداری غشا بعد از اعمال تنش خشکی در مرحله شکم خوش و سنبلجه رفتن در شرایط تنش خشکی قبل از گرده افشانی ارزیابی شدند. ژنوتیپ های شماره 1، 13 و 21 دارای غشا سیتوپلاسمی پایدار و حداقل میزان خسارت غشا بودند. شاخص های پایداری غشا سیتوپلاسمی و خسارت غشا ژنوتیپ های گندم، در شرایط اعمال تنش خشکی در مرحله شکم خوش وراثت پذیر نبودند ولی این شاخص ها در وضعیت اعمال تنش خشکی در مرحله سنبله رفتن از وراثت پذیری نسبتا بالایی برخوردار بودند.

اعمال شیوه صحیح آبیاری یکی از ارکان موفقیت کشت گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) است. به منظور بررسی اثر رژیم آبیاری و تراکم بوته بر میزان آب مصرفی ارقام گلرنگ در منطقه تبریز یک آزمایش مزرعه ای طراحی و به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. چهار سطح آبیاری در مراحل فنولوژیک (I0= آبیاری کامل، I1= آبیاری تا مرحله R1، I2= آبیاری تا مرحله R2 و I3= آبیاری تا مرحله (R3 و دو سطح تراکم (D1= 20 بوته در مترمربع و D2= 40 بوته در مترمربع(و سه رقم پاییزه (L.R.V.51.51=V1، V2= زرقان 279 و V3= ورامین 295(فاکتورهای آزمایش را تشکیل دادند. تجزیه واریانس داده ها برای کارآیی مصرف آب نشان داد که اثر رژیم آبیاری، رقم و تراکم بر روی کارایی مصرف آب عملکرد دانه معنی دار بود. با توجه به عملکرد دانه و رعایت اقتصاد آب، سطح دوم رژیم آبیاری با 4172 مترمکعب آب مصرفی در هکتار و با کارایی مصرف آب بیشتر (0.65 کیلوگرم دانه بر مترمکعب آب در مقایسه با 0.48 در شاهد(نسبت به دو رژیم دیگر آبیاری ارجحیت نشان داد. کارایی مصرف آب ارقام زرقان و L.R.V. در مرتبه بالاتری نسبت به رقم ورامین قرار گرفتند که دلیل آن عملکرد دانه بالاتر این ارقام بود. بیشترین کارایی مصرف آب (0.7 کیلوگرم دانه بر مترمکعب آب(در تراکم 40 بوته در مترمربع حاصل شد. مقایسه میانگین برای اثر سطوح آبیاری در کارایی مصرف آب عملکرد بیولوژیک نشان داد که سطوح آبیاری سوم و چهارم در گروه اول و سطوح آبیاری اول و دوم در گروه دوم جای گرفتند. تاثیر تراکم بوته بر کارایی مصرف آب عملکرد بیولوژیک بسیار معنی دار بود، بطوریکه تراکم 40 بوته در مترمربع نسبت به تراکم 20 بوته در مترمربع کارایی مصرف آب بیشتری را در تولید ماده خشک به خود اختصاص داد. در مقایسه میانگین مربوط به اثر رژیم آبیاری × رقم × تراکم بر کارایی مصرف آب عملکرد گلبرگ معلوم شد که رقم L.R.V در سطح دوم تراکم و رژیم آبیاری دوم بالاترین کارایی مصرف آب (0.21 کیلوگرم گلبرگ بر مترمکعب آب(را داشته است. نتایج این پژوهش نشان داد که افزایش محسوس در عملکردهای دانه، ماده خشک و گلبرگ در اثر افزایش تراکم بوته در برتری کارایی مصرف آب عامل مهم به شمار می رود. ضمن اینکه سطح دوم آبیاری با نشان دادن عملکرد و کارایی مصرف آب قابل قبول مناسب تر تشخیص داده شد.

این مطاله به منظور ارزیابی تیپ رشد 151 ژنوتیپ گندم دوروم موجود در آزمایش های مقایسه عملکرد دیم ایستگاه تحقیقات کشاورزی مراغه و تعیین ارتباط برخی صفات زراعی و تیپ رشد، طی سه سال زراعی (1377-1380) انجام گردید. برای تعیین تیپ رشد ژنوتیپ های مورد آزمایش از روش متداول در مراکز تحقیقات بین المللی غلات و بر پایه یادداشت برداری از مراحل رشد و نمو رویشی گیاه استفاده شد. برای بررسی رابطه بین صفات زراعی)تعداد روز از کاشت تا ظهور سنبله، تعداد روز از کاشت تا رسیدگی فیزیولوژیکی دانه، دوره پر شدن دانه، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در واحد سطح(و تیپ رشد از میانگین صفات مذکور در آزمایش های مقایسه عملکرد استفاده شد. نتایج نشان داد که ژنوتیپ های بهاره با فراوانی 51% بیشترین تعداد و پس از آن ژنوتیپ های زمستانه و بینابین)به ترتیب با فراوانی 33% و (%16 قرار داشتند. مقایسات میانگین برای عملکرد دانه نشان داد که بین تیپ های مختلف رشد اختلاف های بسیار معنی دار آماری (P?0.01) وجود داشته و بیشترین عملکرد دانه متعلق به ژنوتیپ های بهاره (1.200 تن در هکتار(بود. بین تیپ رشد و تاریخ ظهور سنبله همبستگی منفی و بسیار معنی دار آمای (r=-0.31) و بین تیپ رشد و ارتفاع بوته همبستگی منفی و معنی دار (r=-0.16) وجود داشت. ضرایب همبستگی بین عملکرد دانه و تاریخ ظهور سنبله، تاریخ رسیدن دانه، دوره پر شدن دانه و ارتفاع گیاه به ترتیب برابر 65.51، 56.0، و 0.47 بود که از نظر آماری بسیار معنی دار بودند. برای انتخاب ژنوتیپ های با عملکرد دانه بالا در منطقه دیم مراغه و مناطق مشابه آب و هوایی، توجه به چهار صفت اخیر به اصلاح کنندگان گندم دوروم توصیه می شود.

بیماری بلاست برنج، که توسط قارچ Magnaporthe grisea ایجاد می شود هر ساله خسارت قابل توجهی را سبب می گردد. به علت خطر شکسته شدن مقاومت اختصاصی بر پایه ژن های بزرگ اثر، اخیرا اصلاح برای مقاومت کمی و پایدار در مقابل این بیماری مورد توجه جدی قرار گرفته است. این تحقیق به منظور مطالعه واکنش 30 رقم منتخب برنج به بیماری بلاست در گلخانه و همچنین به جمعیت مزرعه ای عامل بیماری برای اجزای مقاومت به بیماری شامل تیپ آلودگی، تعداد لکه اسپورزا، سطح برگ آلوده شده، اندازه لکه، دوره کمون و وضعیت توسعه و اپیدمی بیماری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1382 در موسسه تحقیقات برنج کشور، رشت، انجام گردید. نتایج نشان داد که بین ژنوتیپ های مورد مطالعه تفاوت های بسیار معنی داری در واکنش به جدایه ها در گلخانه و همچنین جمعیت مزرعه ای عامل بیماری وجود داشته است. چگونگی توسعه و اپیدمی و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری این ارقام در مزرعه نیز با هم تفاوت معنی دار داشته اند. نتایج حاکی از وجود تفاوت معنی دار برای اثر متقابل جدایه و ژنوتیپ بوده است که این امر حاکی از وجود ژن های مختلف مقاومت در برنج و بیماریزایی عامل بیماری می باشد. در روی ارقام خزر، ساحل، بجار، ندا، فجر، سپیدرود، دشت، نعمت و صالح در گلخانه و اطاقک رشد در مقابل جدایه 133 هیچگونه لکه اسپورزا بروز نکرد در حالیکه در سایر ارقام لکه های اسپورزا چهار روز بعد از مایه زنی مشاهده گردید.

در این تحقیق اثر تغییرات دما در سه سطح 30، 40 و 50 درجه سانتیگراد بر رفتار دینامیکی شار تراویده، مقاومت هیدرولیکی کل و درصد دفع اجزا محلول شیر)پروتئین، چربی، لاکتوز، املاح و مواد جامد کل(مورد بررسی قرار گرفته است. برای انجام آزمایشات از یک سیستم پایلوتی اولترافیلتراسیون مجهز به مدول مارپیچ حلزونی با غشا پلی سولفن آمید استفاده شده است. استراتژی عملی سه مرحله ای بر مبنای مدل سه پارامتری مقاومت متوالی)لایه مرزی- جذب سطحی(برای تعیین انواع مقاومت های هیدرولیکی به کار گرفته شده است. نتایج این تحقیق نشان داد که در هر یک از سطوح دمای فرآیند، شار تراویده با گذشت زمان عملیات، به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد، اما مقادیر شار اولیه و شار کاذب پایدار تنها در دامنه دمایی 30-40oc افزایش یافته و افزایش بیشتر دما تاثیر چندانی بر شارها نمی گذارد. مقاومت هیدرولیکی کل در همه سطوح دما با گذشت زمان فرآیند، افزایش نشان داد. همچنین با افزایش دمای فرآیند، مقاومت های هیدرولیکی کل و گرفتگی برگشت ناپذیر افزایش، مقاومت گرفتگی برگشت پذیر کاهش و مقاومت هیدرولیکی غشا بدون تغییر باقی ماند. داده ها در مورد درصد دفع ترکیبات شیر موید این مطلب است که درصد دفع پروتئین و چربی در هر سطح از دمای فرآیند، با گذشت زمان عملیات تقریبا ثابت می باشد، اما درصد دفع لاکتوز، املاح و مواد جامد کل شیر به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد. در ضمن نتایج ثابت نمود که تغییرات دما تاثیر معنی داری بر درصد دفع هر یک از ترکیبات شیر در انتهای عملیات اولترافیلتراسیون شیر ندارد.

این تحقیق به منظور بررسی اثرات سطوح صفر)شاهد(، 5، 10 و 15 درصد تفاله خشک گوجه فرنگی بر عملکرد مرغان تخمگذار انجام گرفت. آزمایش حاضر در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار در 12 تکرار بر روی 288 قطعه مرغ تخمگذار سویه تجاری های لاین W36 از سن 27 الی 37 هفتگی انجام شد. نتایج این آزمایش نشان داد که بین تیمارهای آزمایشی از نظر تولید تخم مرغ، گرم تخم مرغ روزانه و ضریب تبدیل خوراک اختلاف معنی داری وجود دارد (p<0.05). رابطه بین صفات مذکور و سطوح تفاله از نوع درجه دوم بود به طوری که تاسطح 10% تفاله گوجه فرنگی درصد تخم گذاری و گرم تخم مرغ روزانه نسبت به جیره شاهد بهبود یافت. اما استفاده از سطح 15% تفاله گوجه فرنگی در جیره موجب کاهش درصد تخم گذاری و گرم تخم مرغ روزانه و همچنین افزایش ضریب تبدیل خوراک نسبت به جیره شاهد شد. وزن بدن، مصرف خوراک روزانه، وزن تخم مرغ، رنگ زرده، ضخامت پوسته، وزن پوسته و واحدها و تحت تاثیر سطوح تفاله گوجه فرنگی قرار نگرفتند. براساس نتایج این آزمایش احتمالا استفاده از تفاله خشک گوجه فرنگی به عنوان خوراک جایگزین تا سطح 10% جیره هیچ گونه اثر منفی بر روی کیفیت تخم مرغ و عملکرد مرغان تخمگذار نخواهد داشت.

به منظور تعیین پاسخ رشد و خصوصیات لاشه جوجه های گوشتی به هنگام تغذیه با سطوح مختلف زئولیت طبیعی، آزمایشی با آرایش فاکتوریل 4×2 در قالب طرح بلوک کامل تصادفی انجام گرفت. بدین منظور، چهار سطح زئولیت طبیعی)صفر، 1.5، 3 و 4.5 درصد(در دو جنس نر و ماده مقایسه گردید. هر تیمار شامل 5 تکرار 10 جوجه ای بود. پرندگان جیره های آزمایشی را بصورت آزاد از 1 تا 42 روزگی دریافت نمودند. نتایج آزمایش نشان داد که وزن نهایی بدن در جوجه های تغذیه شده با سطوح 3 و 4.5 درصد زئولیت طبیعی بیشتر از گروه شاهد بود، ولی این اختلاف از نظر آماری معنی دار نبود. وزن نهایی بدن در 42 روزگی در گروه تغذیه شده با جیره حاوی 4.5 درصد زئولیت طبیعی، 5 درصد بیشتر از گروه شاهد بود. گروه تغذیه شده با جیره حاوی 4.5 درصد زئولیت طبیعی در تمامی مراحل رشد از اضافه وزن بیشتری نسبت به سایر گروه ها برخوردار بود. اختلاف معنی داری از نظر میزان مصرف خوراک و ضریب تبدیل غذایی در دوره های مختلف پرورش بین تیمارهای مختلف مشاهده نشد. با وجود این، اثر جنس بر میزان مصرف خوراکی در دوره رشد و کل دوره پرورش معنی دار بود، بگونه ای که میزان کل مصرف خوراک برای خروس ها و مرغ ها بترتیب 3408.1 و 3202.3 گرم به دست آمد (P<0.05). از لحاظ بازدهی لاشه، سینه و رانها، تفاوت معنی داری بین گروه های مختلف دیده نشد.

با استفاده از اطلاعات اولین دوره شیردهی 3310 گاو شیری هلشتاین جمع آوری شده توسط مرکز اصلاح نژاد دام کشور طی سالهای 1378-1373، برآورد پارامترهای ژنتیکی 19 صفت تیپ و طول عمر با روش حداکثر درستنمایی محدود شده و استفاده از مدل حیوانی انجام شد. بالاترین توراث پذیری مربوط به قد و قامت (0.37±0.026) و اندازه بدن (0.37±0.059) و کمترین توراث پذیری مربوط به زاویه ساق پا (0.02±0.003) بود. بالاترین همبستگی بین صفات تیپ برای عمق پستان و طول سر پستانک (0.90) و کمترین همبستگی با طول عمر مربوط به عرض پین (-0.96) و کمترین همبستگی مربوط به عرض کپل (-0.03) بود. نتایج این تحقیق بیانگر تاثیر بیشتر صفات پستانی بر طول عمر نسبت به صفات بدنی است. در نتیجه هنگام انتخاب گاو برای عمر طولانی تر، انتخاب بر مبنای صفات پستانی موثرتر است.

این آزمایش به منظور مطالعه اثرات آنزیم بتاگلوکاناز و آنتی بیوتیک محرک رشد بر عملکرد و توسعه دستگاه گوارش جوجه های تغذیه شده با جو تا سن 42 روزگی انجام گرفت. در این آزمایش با استفاده از 400 قطعه جوجه گوشتی نر)سویه راس(، چهار تیمار آزمایشی)هر تیمار با چهار تکرار و هر تکرار با 25 قطعه جوجه گوشتی(و در قالب طرح کاملا تصادفی اثر آنزیم و آنتی بیوتیک به صورت)]1- شاهد)بر پایه جو(، 2- آنزیم بتاگلوکاناز (500 واحد آویزیم(، 3- آنتی بیوتیک)ویرجینا مایسین (20ppm و 4- مخلوط آنتی بیوتیک)ویرجینا مایسین، (20ppm + آنزیم بتاگلوکاناز (500 واحد آویزیم [(بر رشد، خوراک مصرفی، نسبت خوراک به افزایش وزن و توسعه دستگاه گوارش مورد بررسی قرار گرفت. وزن بدن جوجه های گوشتی به طور معنی داری تحت تاثیر آنزیم قرار گرفت (P<0.05). تیمارها هیچگونه اثر معنی داری روی خوراک مصرفی نداشتند. ضریب تبدیل غذایی تحت تاثیر آنزیم)تیمار (2 و آنزیم + آنتی بیوتیک)تیمار (4 بهبود یافت (2.13 و 2.1 در مقابل (2.27. افزودن آنتی بیوتیک)تیمار (3 به جیره هیچگونه اثر معنی داری بر وزن بدن، خوراک مصرفی و ضریب تبدیل غذایی و توسعه دستگاه گوارشی)دئودنوم، ژئوژنوم، ایلئوم و سکوم(نداشت. نتایج این تحقیق نشان داد که افزودن جو به دلیل داشتن ترکیبات پلی ساکاریدی غیر نشاسته ای عملکرد جوجه های گوشتی را کاهش می دهد و وجود آنزیم به طور معنی داری وزن و طول نسبی ژئوژنوم و ایلئوم را کاهش می دهد (P<0.05). این موضوع فرایند تطابقی در جوجه های تغذیه شده از سطوح بالای جو را نشان می دهد.

این مطالعه برای تعیین فون کرمی دستگاه گوارش نشخوارکنندگان کوچک استان آذربایجان شرقی انجام پذیرفت. در طی این بررسی تعداد 400 نمونه کامل لوله گوارشی و کبد نشخوارکنندگان کوچک)گوسفند و بز(از کشتارگاه های 8 شهرستان استان تهیه گردید و در آزمایشگاه انگل شناسی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز مورد آزمایش قرار گرفت. به جز شکمبه و نگاری که فاقد کرم بودند، بقیه قسمتهای دستگاه گوارش نشخوارکنندگان کوچک استان حداقل حاوی یک نوع کرم بودند. مجموعا 15 جنس و 21 گونه کرم شناسایی شد که از این میان نماتودها نسبت به ترماتودها و سستودها فراوانی بیشتری داشتند. دستگاه گوارش نشخوار کنندگان کوچک اهر در بین شهرهای استان واجد بیشترین میزان کرمها و آذر شهر واجد کمترین میزان بودند. در مری فقط Gonylonema pulchrum مشاهده شد. در شیردان نشخوارکنندگان کوچک Ostertagia occidntalis در روده باریک Nematodirus oriatinaus، در روده بزرگ Chabertia ovina و در کبد Dicrocoelium dendriticum شایعترین کرمها بودند. مقایسه فراوانی کرمهای دستگاه گوارش نشخوار کنندگان کوچک استان آذربایجان شرقی با گزارشات قبلی در هین استان و استانهای دیگر کشور نشان داد که فراوانی کرمها در حال کاهش می باشد که این را می توان به اثرات درمان استراتژیک انگلها در سالهای اخیر نسبت داد.

این تحقیق برای مطالعه تاثیر عوامل مادری بر 5 صفت تولیدی و تولید مثلی مرغ های بومی فارس از رکوردهای جمع آوری شده در طی 6 نسل توسط مرکز تحقیقات مرغان بومی استان فارس ایران انجام شد. صفات مورد مطالعه وزن بدن در 12 هفتگی، وزن بلوغ جنسی، سن بلوغ جنسی، تعداد و میانگین وزن تخم مرغ تا سن 32 هفتگی بودند. مولفه های واریانس و وراثت پذیری ها با استفاده از مدل های ناتنی پدری و تنی با روش 3 هندرسون و مدل حیوانی با روش حداکثر درستنمایی محدود شده برآورد شدند. ضرایب وراثت پذیری برای صفات وزن بدن در 12 هفتگی، وزن بلوغ جنسی، سن بلوغ جنسی، تعداد میانگین وزن تخم مرغ در سن 32 هفتگی براساس گروه های ناتنی پدری به ترتیب 0.237، 0.243، 0.348، 0.258 و 0.338، براساس گروه های تنی به ترتیب 0.436، 0.329، 0.363، 0.172 و 0.381 و براساس مدل حیوانی به ترتیب 0.374، 0.341، 0.352، 0.186 و 0.389 برآورد شدند. بالا بودن برآوردهای وراثت پذیری حاصل از گروه های تنی و مدل حیوانی در مقایسه با گروه های ناتنی پدری به خصوص برای صفات وزن بدن، احتمال وجود اثر عوامل مادری و ژنتیکی غیر افزایشی را با این صفات تایید می کند.

براساس تحقیقات انجام شده در نقاط مختلف دنیا، عملکرد قابل حصول کلزا و درصد روغن آن و نیز میزان افت محصول در حین برداشت، تابعی از زمان وروش برداشت، میزان رطوبت دانه در زمان برداشت و نیز وابسته به سیستم ها و ماشین های برداشت مورد استفاده هستند. بنابراین، هدف اصلی از اجرای این تحقیق، ارزیابی و مقایسه سیستم ها و ماشین های مختلف برداشت دانه کلزا بود. این روش ها از نقطه نظر تاثیر آنها بر میزان عملکرد محصول، درصد روغن دانه، میزان افت محصول در حین برداشت، هزینه نهایی برداشت، ظرفیت موثر مزرعه ای و در نهایت سود حاصل مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفتند. طرح آماری مورد استفاده از نوع بلوکهای کامل تصادفی و در چهار تکرار بود که تیمارهای آن عبارت بودند از: 1) برداشت مستقیم با کمباین، 2) برداشت دو مرحله ای با ماشین دروگر شانه ای متداول و به دنبال آن کوبیدن محصول با خرمنکوب متداول، 3) برداشت دو مرحله ای با ماشین دروگر شانه ای شاسی بلند و به دنبال آن کوبیدن محصول با خرمنکوب متداول، و 4) برش محصول با ابزار دستی و به دنبال آن کوبیدن محصول با خرمنکوب متداول که از جمله نتایج مهم حاصله میتوان به موارد زیر اشاره کرد. بین روش های مختلف برداشت از نظر میزان ظرفیت موثر مزرعه ای آنها و نیز کل هزینه برداشت محصول، اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1% وجود دارد. بطوریکه بیشترین ظرفیت موثر مزرعه ای و کمترین هزینه در برداشت کلزا، به برداشت مستقیم با کمباین و کمترین ظرفیت موثر مزرعه ای و بیشترین هزینه، به روش برداشت دستی مربوط بود. همچنین روش های مختلف برداشت، سودمندی نسبی معنی داری از نظر سود خالص حاصله نسبت به همدیگر نداشتند. با وجود این بدلیل رعایت بموقع بودن عملیات و نیز پایین بودن هزینه برداشت محصول در واحد سطح با کمباین، کاربرد این ماشین ترجیح داده می شود. از نظر میزان افت محصول کلزا نیز، بین روش های مختلف برداشت اختلاف معنی داری در سطح احتمال 5% وجود دارد، بطوریکه بیشترین میزان افت محصول کلزا در برداشت با کمباین با متوسط 10.5% حادث شد که 6.4% آن مربوط به افت در هد کمباین بود. کمترین مقدار افت نیز در روش برداشت دستی با متوسط 5.5% بدست آمد. بین روش های مختلف برداشت که همیشه بایستی در زمانهای متفاوتی از نظر مقدار رطوبت دانه انجام گیرد از نقطه نظر تاثیر آنها بر روی درصد روغن استحصالی از دانه کلزا ونیز عملکرد خالص، اختلاف معنی داری وجود نداشت.

چگونگی تغییر هزینه های تعمیر و نگهداری بدلیل تصادفی بودن آنها بشدت به شرایط منطقه ای می باشد. بنابراین برای برآورد هزینه های استهلاک، نمی توان رابطه استاندارد پیشنهاد کرد ولی می توان در حد قابل قبولی توسط مدل برازش شده براساس داده های سالهای قبل، آنها را تخمین زد. مطالعه حاضر به منظور برازش رابطه بین ساعات کارکرد تجمعی و هزینه های تعمیر و نگهداری تجمعی برای 42 دستگاه تراکتور دو چرخ محرک که بطور فعال در عملیات زراعی در موسسه کشت و صنعت آستان قدس رضوی مشغول به کار بودند، در چهار مدل مختلف تراکتور مسی فرگوس 285، جاندیر 3140، جاندیر 4450 و فیات انجام پذیرفت. با انجام تجزیه رگرسیونی و براساس معنی دار بودن ضرایب رگرسیونی و بزرگ بودن ضریب تبیین، برای تراکتورهای مسی فرگوسن 285 و جاندیر 3140 مدل نمایی برای ابتدای عمر و مدل درجه دوم برای بقیه عمر آنها وبرای تراکتور جاندیر 4450 مدل توانی و برای فیات مدل نمایی پیشنهاد شد. در نهایت برای کلیه تراکتورهای دو چرخ محرک مدل توانی در اوایل عمر و مدل درجه دوم برای بقیه عمر آنها مناسب ترین مدلها تشخیص داده شدند. مقایسه منحنی های برازش شده نشان دهنده این موضوع است که هزینه های تعمیر و نگهداری تجمعی بر حسب درصدی از قیمت اولیه به ترتیب صعودی شامل جاندیر 4450، جاندیر 3140، مسی فرگوسن 285 و فیات می باشند. این موضوع شاید یکی از عوامل نشان دهنده ترتیب کاهش کیفیت طراحی و ساخت و نیز قابلیت اطمینان آنها است.

برای ارزیابی مصارف انرژی ماشین های خاک ورزی در کشت ذرت علوفه ای از شش روش شخم به صورت یک آزمایش، فاکتوریل، عامل اول در سه سطح)گاوآهن های برگردان دار، بشقابی و قلمی(، و عامل دوم در دو سطح)هرس بشقابی و دوبار کولتیواتور(در دو سال متوالی 1380 و 1381 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزارع دانشگاه ارومیه استفاده شد. نتایج نشان داد که تیمار متشکل از گاوآهن قلمی + هرس بشقابی با 1268.31 مگاژول انرژی در هکتار کمترین و تیمار متشکل از گاوآهن بشقابی + دوبار کولتیواتور با 2164.32 مگاژول انرژی در هکتار بیشترین مصارف انرژی را داشتند. از مجموع انرژی مصرفی 88.64% به سوخت، 10.98% به ماشین و 0.56% به کارکرد اختصاص یافت. در میان ماشین های مورد استفاده، گاوآهن قلمی نسبت به گاوآهن برگردان دار و بشقابی به ترتیب به میزان 15 و 20.5 درصد، وهرس بشقابی نسبت به دوبار کولتیواتور به میزان 24.1 درصد در مجموع انرژی مصرفی صرفه جویی نشان دادند. از نظر نسبت انرژی تولیدی به انرژی مصرفی، تیمارهای متشکل از گاوآهن قلمی + هرس بشقابی و گاوآهن برگرداندار + دوبار کولتیواتور با ارقام 181.38 و 106.76 به ترتیب بیشترین و کمترین نسبت را نشان دادند. با توجه به نتایج به دست آمده، تیمار متشکل از گاوآهن قلمی + هرس بشقابی به علت کمترین مصرف انرژی و بالاترین نسبت انرژی بهترین روش شخم در بین سایر تیمارها شناخته شد.