فهرست مطالب

پژوهش های اقتصادی ایران - پیاپی 29 (زمستان 1385)

فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران
پیاپی 29 (زمستان 1385)

  • 218 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1386/02/25
  • تعداد عناوین: 8
|
  • علی صادق زاده یزدی، احمد جعفری صمیمی، زهرا (میلا) علمی صفحه 1
    اتخاذ سیاستهای پولی و مالی مناسب در اقتصاد هر کشور، منوط به اطلاع از شکل تابع تقاضای پول آن کشور است. از این رو، شناخت صحیح این تابع و متغیرهای مهم تاثیرگذار بر آن، می تواند زمینه لازم را برای به کارگیری موفقیت آمیز سیاستهای اقتصادی فراهم کند.
    هدف از این مطالعه، بررسی رفتار متغیرهای تاثیرگذار بر تقاضای پول در دوره 1338-1383 در اقتصاد ایران است که برای دستیابی به این هدف، از روش خودبازگشتی با وقفه های توزیعی استفاده شده است.
    نتایج حاصل از برآورد الگوی مورد مطالعه، حاکی از آن است که متغیرهای تراز واقعی پول، تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم، نرخ ارز و کسری بودجه دولت همگرا هستند. رابطه تعادلی بلندمدت به دست آمده از روش خودبازگشتی با وقفه های توزیعی، برای تحلیل پویایی های کوتاه مدت، از الگوی تصحیح خطا استفاده شده است که نتایج، بیانگر سرعت نسبتا کند تعدیل به سمت تعادل بلندمدت بوده است.
    کلیدواژگان: تابع تقاضای پول، روش خودبازگشتی با وقفه های توزیعی، الگوی تصحیح خطا، تعادل بلند مدت، پویاییهای کوتاه مدت
  • کریم اسلاملوییان، هاشم زارع صفحه 17
    این مقاله، با استفاده از روش پسران و دیگران برای تحلیل هم تجمعی با استفاده از یک الگوی خودهمبسته با وقفه های توزیعی و بهره گیری از مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای لوکاس سعی دارد تاثیر متغیرهای اثرگذار بر شاخص قیمت سهام در بورس تهران را طی دوره فصل سوم سال1372 تا فصل اول سال 1382 شناسایی و تبیین کند. متغیرهای توضیحی مورد استفاده در این مقاله، عبارتند از: شاخص تولیدات صنعتی، نسبت قیمت داخل به خارج، حجم پول، و قیمت نفت به عنوان متغیر های مهم کلان اقتصادی و ارز خارجی، قیمت سکه طلا، و قیمت مسکن به عنوان دارایی های عمده جایگزین.
    نتایج، وجود رابطه تعادلی بلندمدت بین شاخص قیمت سهام و متغیرهای موردنظر را نشان می دهد. برآورد مدلهای کوتاه مدت و بلندمدت نشان می دهد متغیرهای نسبت شاخص قیمت داخل به خارج، قیمت نفت، شاخص قیمت مسکن و نیز بهای سکه، دارای تاثیر مثبت و دو متغیر نرخ ارز و حجم پول دارای تاثیر منفی بر متغیر شاخص قیمت سهام می باشند. همچنین نتایج حاکی از بی تاثیر بودن شاخص تولیدات صنعتی بر روی رفتار قیمت سهام در ایران است. علاوه بر این، برآورد الگوی تصحیح خطا بیانگر این است که حدود نیمی از عدم تعادل در هر دوره تعدیل می گردد.
  • پرویز داودی، زهرا زارع پور صفحه 47
    ثبات در تقاضای پول مهم ترین مسئله و در واقع پیش شرط هر سیاست پولی است. استفاده از جمع ساده برای تعریف پول، ناسازگار با تئوری های اقتصاد خرد است. زیرا به طور ضمنی فرض می شود که مصرف کننده، اجزای تقاضای پول را مکمل یکدیگر می پندارد. در چارچوب تئوری اعداد شاخص، گروهی از شاخصهای عددی وجود دارند که برای تجمیع اقلامی مفیدند که درجاتی متفاوت دارند. یکی از بهترین این شاخصها شاخص دیویژیاست. در این مقاله تقاضای بهینه پول با استفاده از شاخص دیویژیا برای داده های فصلی1: 1367 - 1: 1383 ساخته شده است و سپس بر مبنای آن تابع تقاضای پول برآورد شده است.
    نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که تقاضای پول در هر سه مدل باثبات است، اما سرعت تعدیل در مدلهای دیویژیا بسیار سریع تر از مدلهای جمع ساده می باشد و از آنجا که شواهد نشان می دهد که بازار پول در ایران سریع به تعادل می رسد و شوکهای پولی سریعا در اقتصاد هضم می شوند، می توان گفت که شاخص دیویژیا تابع تقاضای پول را به درستی برآورد کرده است.
    کلیدواژگان: شاخص دیویژیا، ثبات تقاضای پول، تجمیع، تعریف پول، اعداد شاخص، سیاست پولی، تابع تقاضای پول
  • جواد ترکمانی، علی حسینی صفحه 75
    هدف از این مطالعه، بررسی نحوه تعیین پرتفوی بهینه در بورس اوراق بهادار با توجه به شاخص ارزش در شرایط توام با مخاطره (VaR) است. داده های مورد استفاده، مربوط به معاملات روزانه سهام 30 شرکت فعال پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که بازدهی انتظاری روزانه آنها در سال 1383 بیشتر از 4/0 درصد بوده است. با به کارگیری این داده ها، در قالب 24سناریوی مختلف و با توجه به سه متغیر بودجه، سطح ریسک سرمایه گذاران و درجه اطمینان VaR، اقدام به تعیین پرتفوی بهینه سرمایه گذاری در چارچوب مدل ارزش در شرایط توام با مخاطره گردید. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که سطوح اطمینان بالای VaR مستلزم پرتفو های متنوع تر است. افزون بر آن، رابطه مبادله ریسک – بازدهی در شرایط فعلی به نفع افراد ریسک گریز است و تغییر در طول دوره زمانی مشخص شده در مدل نیز می تواند موجب تغییر در پرتفوی بهینه گردد.
    کلیدواژگان: تعیین پرتفوی بهینه، ارزش در شرایط توام با مخاطره، بورس اوراق بهادار
  • حسن طایی صفحه 93
    در این مقاله، برآورد تابع عرضه نیروی کار مردان و زنان در مناطق شهری و روستایی و همچنین محاسبه کشش دستمزدی، درآمدهای غیر کاری، بعد خانوار، سطح تحصیلات و تجربیات مورد نظر بوده است. بدین منظور، تلاش گردیده که از داده های طرح آمارگیری از خصوصیات اقتصادی - اجتماعی خانوارها که در طول سالهای 74-1371 به صورت نمونه ای تعاقبی جمع آوری گردیده، استفاده و الگوهای مورد نظر با روش ترکیب داده های سری زمانی و مقطعی برآورد گردد. نتایج به دست آمده، حاکی از آن است که اثرگذارترین عامل بر روی تخصیص زمان بین ساعات کار بازاری و اوقات فراغت، متغیر درآمدهای کاری یا دستمزدها می باشد و با توجه به علامت آن می توان گفت که منحنی عرضه نیروی کار مردان و زنان دارای شکل استاندارد و طبیعی است، با این تفاوت که کشش دستمزدی عرضه نیروی کار زنان بیشتر از مردان است. بدیهی است که تفاوتهای اساسی بین رفتار زنان و مردان در بازار کار وجود داشته باشد، اما یکی از مهم ترین آنها مربوط به سطح تحصیلات است که باعث کاهش ساعات کاری مردان و افزایش ساعات کاری زنان در بازار کار می باشد. تحولات مربوط به آموزش و تحصیلات زنان، یکی از متغیرهای کلیدی تحلیل تحولات بازار کار ایران می باشد.
    کلیدواژگان: بازار کار، عرضه نیروی کار، تابع مهارت، داده های خرد، تابع مطلوبیت، درآمدهای کاری
  • خسرو پیرایی، آزاده قناعتیان صفحه 113
    کاهش فقر از مهمترین اهداف سیاستهایی است که توسط دولت بعد از پیروزی انقلاب اسلامی دنبال شده، ضمن آنکه رشد اقتصادی همواره مورد توجه سیاستگذاران بوده است. به علاوه اعتقاد جدی به رشد همراه با عدالت وجود دارد. علی رغم اهمیت رشد، فقر، و نابرابری، توجه توامان به مسائل فوق در مطالعات، آن طور که باید، صورت نگرفته است. در این مقاله، پدیده فقر در ارتباط با رشد اقتصادی بررسی می شود و با نگرشی متفاوت و نو به روابط بین رشد، فقر، و نابرابری و نیز با مطالعه روش ها و تعاریف مختلف رشد به نفع فقیر، سعی گردیده به سوالات زیر پاسخ داده شود: رشد چگونه تعریف می شود؟ آیا همواره رشد به نفع فقیر است؟ رشد به نفع فقیر چگونه اندازه گیری می شود؟ و بر چه اساس می توان گفت رشد به نفع فقیر است؟
    مطالعه حاضر، دوره زمانی 1374 تا 1382 و مناطق شهری و روستایی ایران را در بر می گیرد. نتایج عمده به دست آمده حاکی از آن است که شمول فقر در مناطق شهری و روستایی ایران در دوره بررسی کاهش یافته و شدت و عمق فقر در مناطق روستایی افزایش پیدا کرده است. همچنین با توجه به شاخصها، منحنی های اصابت رشد و رشد- فقر و نرخهای رشد معادل فقر و مبادله بین رشد و نابرابری محاسبه شده، مشاهده گردید رشد اقتصادی طی سالهای مورد نظر در مناطق شهری و روستایی به طور ضعیف به نفع فقیر عمل کرده است. به عبارت دیگر، رشد ریزشی از غنی به فقیر است. تنها در سال 1377 به دلیل آنکه اثر رشد بر فقر، اثر معکوس بر نابرابری را جبران نکرده، رشد به ضرر فقیر و به عبارت دیگر تشدیدکننده فقر بوده است.
    کلیدواژگان: کاهش فقر، رشد اقتصادی، نابرابری، رشد به نفع فقیر، منحنی اصابت رشد، منحنی رشد، فقر، نرخ رشد معادل فقر، نرخ مبادله بین رشد و نابرابری، رشد ریزشی از غنی به فقیر، رشد تشدیدکننده فقر
  • علی اصغر بانویی، فاطمه بزازان، مهدی کرمی صفحه 143
  • رضا اکبریان، عباس محتشمی صفحه 171
    این مطالعه، اثر آزادسازی اقتصاد را بر اشتغال بخش صنعت در ایران بررسی می کند. برای این منظور تابع تقاضای نیروی کار در بخش صنعت به صورت تابعی از ارزش افزوده حقیقی، نرخ دستمزد حقیقی، هزینه استفاده از سرمایه و شاخصهای جهانی شدن در نظر گرفته شده است. نسبت صادرات به ارزش افزوده حقیقی، نسبت واردات به ارزش افزوده حقیقی و نسبت مجموع صادرات و واردات به ارزش افزوده حقیقی به عنوان شاخصهای باز بودن اقتصادیا جهانی شدن به کار برده شده اند.
    از برآوردگر حداقل مربعات معمولی برای تخمین تابع تقاضای نیروی کار استفاده شده است. آمارها، دوره زمانی1350-1382 را پوشش می دهند و آزمونهای لازم برای اجتناب از رگرسیونهای کاذب انجام شده است.
    نتایج نشان می دهد به غیر از نرخ دستمزد حقیقی، سایر متغیرها دارای رابطه مثبت و معنی دار با اشتغال در بخش صنعت در دوره مورد مطالعه در ایران می باشند.
    کلیدواژگان: آزادسازی اقتصاد، جهانی شدن، اشتغال، بخش صنعت
|
  • Ali Sadeghzadeh Yazdi, Ahmad Jafari Samimi , Zahra (Mila) Elmi Page 1
    Demand for money is an important part of the macroeconomic models and the monetary policy. In this paper, we estimate the Iranian demand for money for the period 1958-2003 using the Autoregressive Distributed Lag (ARDL) method. The results show that the real money balance, gross domestic product, inflation, foreign exchange rate, and government budget deficit have been co-integrated with each other. We also use the error correction model for short-run dynamic analysis. The result shows the speed of adjustment toward the long-run balance is slow.
    Keywords: Demand for money, Autoregressive Distributed Lag (ARDL) method, Error Correction model, long, term equilibrium, short, term dynamics, Iran
  • Karim Eslamloueyan, Hashem Zare Page 17
    This paper uses a quarterly data to study the effect of the main economic variables on the stock price index in Iran over the period 1993:3–2003:2. An autoregressive distributed lag (ARDL) approach to cointegration analysis is used to study both short- and long-run movements of stock prices in Tehran stock market. The explanatory variables include money supply, production level of large manufacturing companies, and the ratio of domestic to foreign price level, exchange rate, oil price, gold coin price, and housing price index. The results show that there is a long-run equilibrium relationship between the variables. According to our finding, the ratio of domestic to foreign price levels, the price of housing and the gold coin price index have positive impacts on the stock prices. Exchange rate and money supply have significant negative effects on the stock price index in Iran. However, we found that the production level of large manufacturing companies has not affected the stock price index. The result of our error correction model indicated that 54 percent of deviation of the stock price from its equilibrium path is corrected each period.
    Keywords: Stock price, macro variables, alternative assets, CAPM, Autoregressive Distributed Lag (ARDL) model, cointegration, Iran
  • Parviz Davoodi., Zahra Zarepour Page 47
    Demand for money and its stability are important in an economy especially in the design of monetary policy. Money consists of different components and its definition would depend on types of components included. It has been argued that the simple sum indices as the definition of money are inconsistent with microeconomic theory. By using the simple sum method for aggregation, it is implicitly assumed that there is a perfect substitution among the various money components. An alternative definition of money uses the index number theory to construct indices which allow different substitution rates among the components of money. In this paper, we estimate the Iranian demand for money for the period 1367:1 to 1383:1 (1988-2004) using Divisia index for definition of money. The results show that the estimated demand for money in Iran is stable. However, the adjustment rate in the models using Divisia index is higher than that when the simple sum index is used. Our results are consistent with the other studies that indicate a rapid adjustment in the Iranian money market.
    Keywords: Divisia index, demand for money, stability, aggregation, money definition, Index numbers, monetary policy
  • Javad Torkamani., Ali Hosseini Page 75
    The main objective of this paper is to determine the optimum portfolio of the Tehran Stock Exchange with respect to the Value at Risk (VaR) index. Daily data are on the shares of 30 active companies traded in the Tehran Stock Exchange with daily expected return above 0.4 percent in 2004. Optimum portfolio is selected subject to the investor's budget, risk and VaR confidence levels. Results reveal that the higher confidence level of VaR requires more diversified portfolio. Therefore, beginner investors and those with higher degree of risk aversion should diversify their budget among shares of various companies. Also, the level of investment affects the combination of the selected portfolio. Results also show that the Risk-Return trade off are in favor of risk averse investors and the change in time length period can also change the optimal portfolio.
    Keywords: Optimal portfolio selection, Value at Risk, Tehran Stock Exchange
  • Hasan Taee Page 93
    Our objective in this paper is to estimate the labour supply function in Iran based on gender and area. We use the Iranian Statistical Centre micro data containing Socio-economic characteristics of households for the period 1992-1995. The estimation results indicate that labor income is the key variable affecting the allocation of time between work and leisure for both male and female. However, the elasticity of wage for female is higher than male. The Important difference between the female and the male behavior in the labour market is related to their level of education, which has negative effect on the male’s labour supply and positive effect on the female’s labour supply. Given the fact that the level of education among females in Iran is rapidly rising, females are expected to play a key role in the future labour market in Iran.
    Keywords: Labour market, labour supply function, micro data, utility function, labour income, Iran
  • Khosrow Piraee, Azadeh Ghanaatian Page 113
    Economic growth and poverty alleviation have been among the most important government policies in Iran for the past three decades. This paper examines the effect of economic growth on the poverty reduction in Iran using various methodologies and approaches for the period 1995-2003 Main findings of the paper show that poverty incidence in urban and rural areas of Iran has declined, however, the intensity of poverty has declined in urban, but increased in rural areas. Furthermore, measurements of indices such as the poverty incidence,, poverty-growth curves, and the poverty equivalent growth indicate that economic growth in most years has been weakly pro-poor in both urban and rural areas, confirming the trickle down effect of growth.
    Keywords: Poverty alleviation, economic growth, inequality, pro, poor growth, poverty incidence curve, poverty–growth curve, poverty equivalent growth, trickle down effect
  • Ali Asghar Banouei, Fatemeh Bazzazan, Mehdi Karami Page 143
    The issue of the Spatial Economic Dimensions (SED) in generating regional Input-Output Coefficients (RIOC) has been well documented and recognized in the regional analysis since the 1950s. However, this issue has been overlooked in Iran. In this article, we focus on two main aspects: First, we highlight the factors of SED in generating RIOCs, and the second we quantitatively analyze the relationship between them. To this end, we use seven non-survey location quotient methods in generating RIOCs for 28 provinces. The results portray that if the specialized (or local) sector is considered as an additional factor, the relation between SED and RIOC can be meaningful.
    Keywords: Spatial economic dimensions, Spatial economic factors, Regional Input, Output coefficients, Location quotient methods, Specialized sectors
  • Reza Akbarian, Abbas Mohtashami Page 171
    This study examines the impact of economic liberalization on employment in the industrial sector in Iran. In our model, the labour demand function in industrial sector is considered to be a function of real value added, real wage rate, real user cost of capital, and globalization indices. The ratio of exports to real value added, the ratio of imports to real value added, and the ratio of the sum of exports and imports to real value added are used as globalization or economic openness indices. The Ordinary Least Squares (OLS) method is used to estimate the labour demand function for the period 1971-2003. The results indicate that except for the real wage rate, other variables have a positive and significant relationship with employment in industrial sector for the period under the study in Iran.
    Keywords: Economic liberalization, globalization, employment, industrial sector