فهرست مطالب

پژوهش و سازندگی - سال نوزدهم شماره 4 (پیاپی 74، بهار 1386)

نشریه پژوهش و سازندگی
سال نوزدهم شماره 4 (پیاپی 74، بهار 1386)

  • تاریخ انتشار: 1386/03/01
  • تعداد عناوین: 74
|
  • آبخیزداری
  • منطقه ای کردن برآورد سیل در تعدادی از زیرحوزه های کرخه با استفاده از چولکی تعمیم یافته
    ناصر طهماسبی پور، فرود شریفی، محمد مهدوی، حمید پزشک صفحه 2
    برآورد دبی طراحی سازه های آبی مانند سدهای کوتاه و بزرگ یکی از راهکارهای افزایش ایمنی آنها در مقابل خطر تخریب میباشد، برای تعیین دبی طراحی ابعاد سازه های آبی روش های مختلفی وجود دارد که یکی از مهم ترین آنها تجزیه و تحلیل آماری داده های اندازه گیری شده میباشد، منطقه مورد مطالعه تعدادی از زیر حوزه های رودخانه کرخه در استان لرستان میباشد. با محاسبه پارامترهای آماری دبی حداکثر لحظهای در ایستگاه های آبسنجی آزمون داده های پرت صورت گرفت و معلوم گردید که هیچ داده پرتی در بین داده های جمعآوری شده وجود ندارد. لذا نسبت به تکمیل و تطویل داده ها برای طول دوره آماری مشترک اقدام شد و پس از برازش داده های مذکور، توزیع آماری مناسب انتخاب و با استفاده از روش شبکه بندی، مراکز ثقل محدوده بالادست هر یک از ایستگاه های آبسنجی تعیین شد و سپس با تلفیق و ترکیب ضریب چولگی نا اریب، ضریب وزنی داده ها و فاصله هر یک از ایستگاه های آب سنجی تا مرکز ثقل زیرحوزه، ضریب چولگی تعمیمینقاط با استفاده از روش اسپیلاین که نسبت به چهار روش مورد بررسی از میانگین مربع خطای کمتری (34/0) برخوردار بوده محاسبه شده است. نتایج نشان میدهد که دامنه تغییرات ضریب چولگی نا اریب ایستگاه ها نسبت به ضریب چولگی تعمیم یافته در حدود 58 تا 137 درصد میباشد و در صورت کاربرد ضریب چولگی تعمیم یافته، داده های مشاهداتی با توزیع نرمال برازش بهتری دارند. همچنین در برخی از ایستگاه های آبسنجی مورد بررسی، تغییرات دبی حداکثر لحظه ای محاسبه شده با استفاده از چولگی نا اریب ایستگاه نسبت به روش چولگی تعمیم یافته در دوره بازگشتهای 2، 100 و 1000 سال به ترتیب 12، 77 و 180 درصد بوده و این مبین آن است که داده های مشاهداتی با توزیع فراوانی انتخاب شده تطابق بیشتری پیدا میکنند.
    کلیدواژگان: دبی حداکثر لحظهای، چولگی ایستگاه آبسنجی، حوزه رودخانه کرخه، ضریب چولگی تعمیم یافته، منطقهای کردن فراوانی سیل
  • به نژادی باغبانی و سبزی کاری: گیاه شناسی
  • غلامرضا بخشی خانیکی_فاطمه مهد وی د رواری_یونس عصری صفحه 2
    منطقه مورد مطالعه به وسعت 6800 هکتار در جنوب شرقی نیشابور واقع است.حد اقل ارتفاع منطقه 1200 متر و حد اکثر ارتفاع منطقه 1400 متر می باشد. میزان متوسط بارند گی سالانه آن 238 میلیمتر می باشد. پوشش گیاهی منطقه به روش براون، بلانکه مورد مطالعه قرار گرفت.39 قطعه نمونه در افراد جوامع گیاهی مختلف استقرار یافت. تجزیه و تحلیل داده های جامعه شناختی گیاهی به روش های تجزیه وتحلیل ارتباط های عاملی1 و طبقه بندی سلسله مراتب بالاروند ه2 با استفاده از برنامه آنافیتو انجام گرفت و در نهایت 9 جامعه گیاهی و 1 زیر جامعه تشخیص داده شد. در میان جوامع حاضر درد شت ملحه جامعه Stipagrostietum pennatae- Eremostachyo regelianae با اشغال44/38 درصد از کل مساحت منطقه وسیع ترین جامعه گیاهی و جامعه Colchicetum kotschyi با اشغال 001/0 درصد ازکل مساحت منطقه کوچکترین جامعه موجود در منطقه می باشند. بعضی از خصوصیات اکولوژیکی شامل ارتفاع، جهت و درصد شیب و عوامل خاکی نیز بررسی شد که در میان عوامل اکولوژیک، بعضی فاکتورها مانند درصد آهک و پتاسیم در استقرار جوامع گیاهی منطقه موثرند.
    کلیدواژگان: جامعه شناسی گیاهی، جامعه گیاهی، براون- بلانکه، رولوه، د شت ملحه، نیشابور، ایران
  • به زراعی گیاهان زراعی
  • عبد الحسین عسگری_ابوالفتح مراد ی د الینی_علی شهریاری صفحه 10
    به منظور مقایسه عملکرد، اجزاء عملکرد و خصوصیات رویشی ژنوتیپ های جدید کلزا، 23 ژنوتیپ کلزای بهاره در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، در چهار تکرار در طی سال های 1379 و 1380 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی حاجی آباد کشت گردید. نتایج تجزیه مرکب دو ساله داده های آزمایش نشان د اد که اثر سال، رقم و اثر متقابل سال × رقم بر روی تعد اد روز تا شروع گلد هی، طول دوره گلد هی، طول دوره رویش و ارتفاع گیاه در سطح یک درصد معنی دار می باشد. ارقام Hyola401، Hyola308 وSyn3 کمترین و رقم Balero بیشترین تعد اد روز از سبز شدن تا شروع گلد هی و طول دوره رویش را د اشتند، در حالی که بیشترین و کمترین طول دوره گلد هی به ترتیب مربوط به ارقام Syn3 و Balero بود. اثر رقم بر روی تعد اد غلاف در گیاه و تعد اد د انه در غلاف در سطح یک درصد معنی دار بود. هیبرید Hyola308 بیشترین و رقم Fusia کمترین تعد اد غلاف در گیاه را تولید کرد ند و همچنین هیبرید Hyola401 و Hyola308 بیشترین و رقم Shiralee کمترین تعد اد د انه در غلاف را د اشتند. اثر رقم بر روی وزن هزار د انه و عملکرد د انه در سطح یک درصد معنی دار بود. میانگین عملکرد د انه و وزن هزار د انه در سال دوم آزمایش بیشتر از سال اول آزمایش بود. هیبرید Hyola401 با میانگین 3466 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد د انه را تولید کرد.
    کلیدواژگان: کلزا، ارقام، خصوصیات رویشی و عملکرد د انه
  • گیاه شناسی
  • حمزه امیری، رمضانعلی خاوری نژاد، عبدالحسین روستاییان صفحه 11
    Smyrnium cordifolium گیاهی است از خانواده جعفری که در نواحی غرب وجنوب غرب ایران به صورت وحشی میروید و در این مناطق دارای استفاده های متعدد غذایی و دارویی است.گیاه مذکور از ارتفاعات شمال غرب خرم آباد جمعآوری گردید. گیاهان جمعآوری شده پس از خشک شدن در سایه با روش تقطیر با آب (Hydrodistillation) مورد اسانس گیری قرار گرفتند، بازده اسانس w/wو45/0% بود. اسانسها جهت تجزیه و شناسایی مواد متشکله آن به دستگاه های GC و GC/MS تزریق شدند.بررسی های آناتومیکی نیز با روش رنگ آمیزی مضاعف و با استفاده از دو رنگ کارمن و بلودومتیلن صورت گرفت. در اسانس این گیاه ترکیبهای سزکویی ترپنی قسمت اعظم اسانس را تشکیل دادند، در این میان دو سزکویی ترپن اکسیژنه curzereneو(9/16%) و curzerenoneو(8/33%) بیشترین مقادیر را دارا هستند. از ترکیبهای شاخص دیگر این گیاه میتوان germacrene-Dو (13%)، isopimarolو(9/10%)، phyllocladanolو(7/8%) را نام برد. مطالعه ساختارهای آناتومیکی نیز نشان داد که کانالهای ترشح کننده اسانس در ساقه این گیاه در بخشهای مختلف ساقه یافت میشوند.
    کلیدواژگان: اسانس، کانالهای ترشحی، Smyrnium cordifolium
  • به نژادی گیاهان زارعی
  • حسن اعتصامی، حسینعلی علیخانی، ناهید صالح راستین صفحه 16
    بر اساس نتایج بد ست آمده از آزمون تعیین توان تولید کمی وکیفی IAA و آزمون د رون شیشه ای ارزیابی اثرات کاربرد سویه های ریزوبیومی برتر مولد IAA بر روی شاخص های رشد گیاه گندم در این تحقیق تعد اد 5 جد ایه‎ باکتری ریزوبیومی انتخاب شد و پتانسیل آن ها در شرایط گلخانه ای بررسی گردید. نتایج آزمون گلخانه ای بر روی گیاه گندم نشان د اد که هم تیمار باکتری و هم تیمارنقره و تریپتوفان بر روی پارامترهای اندازه گیری شده اثر معنی دار (p<0/01) د اشته است. مقایسه میانگین ها نیز نشان د اد که بین اثر تیمارهای ریزوبیومی بر روی پارامترهای اندازه گیری شده نیز اختلاف معنی د اری وجود د ارد. همچنین مقایسه میانگین تیمار نقره و تریپتوفان برپارامتر اندازه گیری شده نشان د اد که کاربرد توام نقره و تریپتوفان نسبت به کاربرد نقره و تریپتوفان به تنهایی و شاهد سبب افزایش معنی د اری در پارامترهای اندازه گیری شده گردیده است. بنابراین مهمترین مکانیسم تحریک توسط سویه های ریزوبیومی، تولید فیتوهورمون ایند ولی (IAA) می باشد که نتیجه آن رشد بهتر ریشه، بد نبال آن افزایش جذب آب و عناصر غذایی (K، P و N) توسط گیاه و افزایش رشد می باشد.
    کلیدواژگان: نقره، تریپتوفان، ایند ول استیک اسید، ریزوبیوم و گندم
  • جنگل و مرتع
  • برسی جوامع جنگلی سرخدار ذخیره گاه (Taxus baccata L.) افراتخته
    امید اسماعیل زاده، سیدمحسن حسینی، مسعود طیری صفحه 17
    سرخدار (.Taxus baccata L) از معدود درختان سوزنی برگ بومی ایران است که بجا مانده از بقایای رویشهای دوران سوم زمین شناسی میباشد. ذخیره گاه سرخدار افراتخته یکی از رویشگاه های سرخدار جنگلهای شمال است که در آن درختان سرخدار با قدمت بسیار بالا (سن برخی از آنها به بیش از هزار سال هم میرسد) به طور انبوه و گاهی به صورت توده های خالص رویش دارند. به منظور تعیین جوامع گیاهی سرخدار، پوشش گیاهی این رویشگاه براساس مکتب براون- بلانکه مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه داده های فیتوسوسیولوژی برداشت شده از 27 رولوه 400 متر مربعی و با استفاده از تابلوی فیتوسوسیولوژیک براون- بلانکه دو جامعه ممرز- سرخدارستان (Carpineto betulus- Taxetum baccatae) و لور- سرخدارستان(Carpineto orientalis - Taxetum baccatae)، به همراه سه زیر جامعه و دو واریانت تشخیص داده شد. بررسی همبستگی فاکتورهای شکل زمین (ارتفاع از سطح دریا، شیب دامنه و جهت شیب) با جوامع سرخدار نشان دادکه پراکنش جوامع مذکور اساسا تحت تاثیر عامل شیب قرار دارد. محاسبه ضریب تبیین نشان میدهدکه 76 درصد عامل تفکیک دو جامعه سرخدار، فاکتور شیب میباشد. در جامعه ممرز- سرخدارستان که در شیبهای کمتر از 70 درصد حضور می یابد، گونه های ممرز (Carpinus betulus) و سرخدار(Taxus baccata) با بیشترین میزان وفور به عنوان گونه های غالب اشکوب فوقانی بوده و گونه درختچه ای خاس (Ilex spinigera) فراوانترین گونه زیراشکوب میباشد. اما در جامعه لور– سرخدارستان که در شیبهای بیشتر از 70 درصد حضور می یابد، گونه های لور (Carpinus orientalis) و سرخدار (Taxus baccata) به عنوان گونه های غالب اشکوب فوقانی بوده و گونه Festuca drymeia به همراه گونه درختچه ای پیرو Juniperus communis ssp hemisphaerica دارای بیشترین غلبه در میان گونه های زیراشکوب میباشند.
    کلیدواژگان: جامعهشناسی گیاهی، براون- بلانکه، جامعه ممرز- سرخدارستان، جامعه لور- سرخدارستان، جنگلهای خزری، افراتخته، ایران
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • تاثیر کاشت گیاهان پوششی زمستانه بر کنترل علف های هرز و عملکرد گوجه فرنگی
    مجید رنجبر، بتول صمد انی، حمید رحیمیان، محمدرضا جهانسوز، محمدرضا بی همتا صفحه 24
    کاشت گیاهان پوششی زمستانه به منظور کاهش استفاده از علفکش ها زیاد مورد توجه قرار گرفته است. بد ین منظور آزمایشی در سال زراعی 1379- 1378 در مرکز تحقیقات کشاورزی ورامین بصورت اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. گیاهان پوششی به عنوان فاکتور اصلی (تک کشتی چاود ار، تک کشتی ماشک گل خوشه ای، مخلوط چاود ار و ماشک) و مدیریت مالچ به عنوان فاکتور فرعی (علفکش+ مالچ، برد اشت+ مالچ، برد اشت) همراه با دوبار وجین علف های هرز در نظر گرفته شد. جهت مقایسه، تیمار شاهد (شخم پاییزه+ دوبار وجین علف های هرز) با سه تکرار در کنار آزمایش اصلی قرار داده شد. تیمارهای مختلف گیاهان پوششی قاد ر به کنترل علف های هرز کشیده برگ نبودند. علف های هرز پهن برگ توسط تیمارهای مختلف گیاهان پوششی کنترل شد ند، به طوریکه 80 روز پس از کشت نشا گوجه فرنگی، در تیمار برد اشت+ مالچ چاود ار، ماشک و مخلوط چاود ار و ماشک، نسبت به تیمار شاهد میزان کنترل تراکم خرفه به ترتیب 91، 82 و 64 درصد، میزان کنترل زیست توده خرفه 98، 79 و 100 درصد، میزان کنترل تراکم تاج خروس 87، 75 و 75 درصد و میزان کنترل زیست توده تاج خروس به ترتیب 100، 88 و 97 درصد بود. حد اکثر عملکرد گوجه فرنگی در تک کشتی چاود ار و مخلوط آن با ماشک در تیمار برد اشت + مالچ آنها مشاهده شد که توانست عملکرد محصول را در مقایسه با شاهد بیش از 2 برابر افزایش د هد. به طورکلی این تحقیق نشان د اد که زراعت گیاهان پوششی زمستانه همراه با مدیریت های مناسب می تواند جایگزین مطلوبی برای روش های متد اول در کنترل علف های هرز باشد که در نهایت موجب افزایش بهره وری نهاد ه ها و رسیدن به اهداف کشاورزی پاید ار خواهد شد.
    کلیدواژگان: گیاهان پوششی، ماشک گل خوشه ای، چاود ار، علف های هرز، گوجه فرنگی
  • صنایع چوب و کاغذ
  • بررسی ویژگی های فیزیکی و مکانیکی تخته فیبر با دانسیته متوسط (MDF) ساخته شده از چوب ممرز
    ابوالفضل کارگر فرد، امیر نوربخش، حسین حسینخانی صفحه 25
  • آبخیزداری
  • بررسی فرسایش آبکندی سازند مارنی آغاجاری در منطقه قصر شیرین
    سادات فیض نیا، مسیب حشمتی، حسن احمدی، جمال قدوسی صفحه 32
    فرسایش آبکندی یکی از فرآیندهای فرسایش غالب اراضی مارنی و قابل انحلال با توپوگرافی کم شیب و نسبتا مسطح است.در زاگرس سازند مارنی آغاجاری بدلیل گسترش زیاد و تنوع جنس لایه ها در این زمینه از اهمیت زیادتری برخوردار است. این سازند بخش نسبتا وسیعی از منطقه مورد مطالعه را در برداشته که تحت فرسایش آبکندی است.این تحقیق براساس روش ژئومورفولوژی وبا بررسی جامع همه عوامل اصلی و موثر در فرسایش، تفسیر عکسهای هوایی و تلفیق نقشه های زمینشناسی،شیب،جهت، ارتفاع و اشکال فرسایش به عمل آمد و در هر واحدکاری یا رخساره به دست آمده آزمایشهای مربوط به نوع و میزان مواد قابل انحلال و نیز تشخیص نوع کانی های رسی انجام یافت.رخساره فرسایش آبکندی سازند آغاجاری از نظر نحوه گسترس، شکل نیمرخ عرضی و مقدار و تراکم آبکندها طبقهبندی گردید.همچنین رابطه بین شیب و تراکم آبکندها از نظر آماری بررسی شد. در نهایت میزان فرسایش و رسوب رخساره فرسایش آبکندی با روش MPSIAC تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان میدهد که میزان آهک کل2/35درصد،گچ 100 گرم /meqو35و/42 وکربن آلی 42/0 درصداست.نوع کانی رسی به ترتیب فراوانی شامل: مونتموریونیت، ایلیت و کلریت میباشد. از نظر مقطع عرضی آبکندهای Vشکل و U شکل وجود دارد که آبکند V شکل فراوانترند.76 درصد آبکندها در طبقه تراکم زیاد و 26 درصد آنها در طبقه متوسط قرار میگیرند اما بهرهبرداری بیرویه از این اراضی به تشدید فرسایش منجر شده است. بیشتر آبکندهای منطقه از نظر نحوه گسترش به شکل پنجهای میباشند. ضریب همبستگی بین شیب و تراکم آبکند Vشکل83 درصد با سطح اطمینان 95 درصد و همبستگی بین شیب و تراکم آبکندU شکل80 درصد با سطح اطمینان 99 درصد است. پراکنش آبکندها در سازند آغاجاری در شیب 2 تا10 درصد میباشد. فرسایش رخساره مورد بررسی زیاد و میزان رسوب آن 7/24تن در هکتار در سال است.
    کلیدواژگان: فرسایش آبکندی، سازندآغاجاری، قصر شیرین، مارن، مدل برآورد فرسایش و رسوب MPSIAC
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • مطالعه عملکرد د انه و برخی صفات مؤثر بر آن در لوبیا چیتی تحت شرایط آبیاری محد ود
    غلامرضا حبیبی، محمدرضا بی همتا صفحه 34
    د ر این پژوهش به منظور بررسی عملکرد و صفات مرتبط با آن در ژنوتیپ های لوبیا تحت شرایط نرمال آبیاری محد ود و تعیین ارقام متحمل به تنش خشکی، 15 لاین لوبیا چیتی در دو آزمایش جد اگانه بد ون تنش (آبیاری معمول) و تنش خشکی (آبیاری محد ود)، در طرح بلوک های کامل تصادفی هر کد ام با سه تکرار کشت شد ند. نتایج تجزیه واریانس نشان د اد که ارقام از نظر صفات مورد بررسی اختلاف معنی د اری د ارند که بر وجود تنوع ژنتیکی بین ارقام د لالت داشت. صفات از نظر وراثت پذیری، ضریب تغییرات ژنوتیپی و ضریب تغییرات فنوتیپی مورد ارزیابی قرار گرفتند و اکثر صفات اندازه گیری شده دارای ضریب تغییرات ژنوتیپی قابل ملاحظه ای بودند. نتایج حاصل نشان د اد در شرایط تنش صد مات زیاد ی به ترتیب بر عملکرد د انه، تعد اد د انه در بوته، عملکرد بیولوژیک و تعد اد غلاف وارد شد. بطور کلی در شرایط بد ون تنش تعد اد غلاف و در شرایط تنش شاخص برداشت بیشترین همبستگی را با عملکرد د انه د ارا بودند. تجزیه به عامل ها در هر دو محیط چهار عامل را مشخص نمود که در محیط بد ون تنش و تنش به ترتیب بیش از 76 درصد و 69 درصد کل تغییرات داده ها را توجیه نمود ند. نتایج رگرسیون های مرحله ای نشان د اد که حد اکثر اختلاف عملکرد د انه لاین ها را می توان به تعد اد غلاف، اندازه بذر، وزن صد د انه، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک نسبت د اد. نتایج تجزیه علیت تاکید بر نقش مهم اثرات این صفات در عملکرد د انه داشت بطور کلی در شرایط بد ون تنش بیشترین اثر مستقیم و مثبت بر عملکرد د انه مربوط به عملکرد بیولوژیک بود و در شرایط تنش مربوط به شاخص برداشت است. به منظور گروه بندی ژنوتیپ ها براساس صفات فنوتیپی مورد بررسی، از تجزیه خوشه ایبه روش UPGMA استفاده گردید و در شرایط بد ون تنش و تنش لاین ها به 5 گروه تقسیم شد ند.
    کلیدواژگان: لوبیا چیتی، تجزیه علیت، فاکتور آنالیز، رگرسیون مرحله ای، تجزیه خوشه ایو تنش خشکی
  • گیاه شناسی
  • بررسی ویژگی های گیاهان شهدزا و گرده زا در جلب زنبور عسل در منطقه سیراچال، استان تهران
    راضیه تقوی زاد، احمد مجد، محمد فتح الله فالحیان، حسن نظریان، صدیقه مهرابیان صفحه 41
    نقش گیاهان عسل زا از نظر تامین نوع گرده و شهد در کیفیت عسل ما را بر آن داشت تا به ویژگی های این گیاهان در جلب زنبورعسل بپردازیم. از روش مشاهده مستقیم و نصب تله گرده گیر استفاده شد. تعداد10 کندو در منطقه سیراچال که در 40 کیلومتری شمال کرج- چالوس، با وسعت 1500 هکتار میباشد مستقر شد و با نصب تله گرده گیر بر روی کندوها، جمعآوری و برداشت گرده های حمل شده به هر کندو با رعایت فواصل زمانی 3 روز، در ماه های خرداد تا پایان شهریور سال1383 انجام شد. نمونه های گیاهان منطقه نیز جمعآوری شدند. از گرده های گیاهان و گرده های به دست آمده از تله گرده گیر با روش استولیز ارتمن لام میکروسکوپی تهیه شد. بررسی های مقایسه ای با میکروسکوپ آنالیز تصویری با نرم افزار Live 3000 انجام شد. ساچمه های گرده به دست آمده ا زتله گرده گیر در هر ماه بر اساس رنگ جدا و وزن شدند، ابعادشان اندازهگیری شد و درصد تراکم آنها تعیین شد. مشاهدات مستقیم و آنالیز گرده ها نشان داد 18 تیره و 85 گونه گیاهی مورد استفاده زنبور عسل است. آزمایشها و بررسی ها نشان داد که بیشترین میانگین درصد وزنی گرده های جمعآوری شده درتله گرده گیر 6/47 درصد مربوط به گرده های زرد رنگ است که به طور عمده از گیاه زرشک Berberis vulgaris میباشد. پس نوعی گزینش وجود دارد و نشانگرهای جذابیت گل نیز دخالت دارند. ولی نمیتوان گفت که زرد، همیشه رنگ برتر در انتخاب زنبورها است. رنگ چه برای گرده ها و چه برای گلبرگها میتواند یک عامل جذب زنبورها باشد ولی بخصوص درگرده ها عامل رنگ میتواند تحت تاثیر عوامل دیگر ازجمله سطح پوشش و تعداد گل قرار گیرد. فراوانی رنگ جام گل درگلهای گزینش شده به ترتیب: زرد، صورتی، آبی و ارغوانی به یک نسبت و قرمز بوده است. گزینش یا انتخاب گرده مستقل از شهد است. در ماه وفور گرده دلخواه (زرشک) جمعآوری سایر گرده ها بسیار کم میشود. در ماه نقصان گرده دلخواه، دامنه جمعآوری و تنوع گرده ای وسعت می یابد.
    کلیدواژگان: زنبور عسل، گرده، جام گل، جذابیت
  • به نژادی باغبانی و سبزی کاری: گیاه شناسی
  • هرمز اسدی، محمد زمانیان صفحه 47

    به منظور ارزیابی اقتصادی اثرات تاریخ کاشت وتراکم بذر در تولید علوفه شبد ر ایرانی در دو الگوی کشت مکانیزه و سنتی، بررسی شدت همبستگی بین عملکرد وصفات زراعی و برآورد هزینه و منافع تیمارها در الگوهای کاشت مکانیزه و سنتی، این طرح به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به مد ت سه سال (82-1380) در مزرعه تخقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در کرج اجرا گردید. در این بررسی، روش کاشت در سه سطح (کشت مکانیزه، کشت خطی در کرت یا نواری و کشت کرتی یا سنتی)، تاریخ کاشت در سه سطح (15 و 31 شهریور و 15 مهر) و تراکم بذر در سه سطح (10، 15 و20 کیلوگرم در هکتار) بود هاست. جهت ارزیابی اقتصادی و توجیه جایگزینی تیمارها از تکنیک بودجه بندی جزیی و تحلیل ارجحیت سرمایه گذاری استفاده شده است.د ر این روش، فرضیه اقتصادی وغیر اقتصادی بود ن جایگزینی هر یک ازتیمارهای آزمایش به جای سایر تیمارها مشخص گردید. جهت بررسی شدت همبستگی بین عملکرد و صفات زراعی از آزمون پیرسون بهره گرفته شد. نتایج نشان د اد، متوسط هزینه تولید علوفه شبد ر ایرانی طی سال های آزمایش (82-1380) در روش های کشت مکانیزه، نواری وسنتی به ترتیب 5 / 8211، 2 / 13021 و 8 / 13185 هزار ریال در هکتار محاسبه شده است. در روش کشت مکانیزه، طی سال های آزمایش(82-1380)، متوسط هزینه آماد ه سازی زمین و تهیه خطوط کشت 954 هزار ریال، عملیات کاشت، داشت و برداشت به ترتیب 8 / 7،1333/ 4524 و 1399 هزار ریال در هکتار برآورد شده است. در روش کشت سنتی، طی سال های آزمایش (82-1380)، متوسط هزینه آماد ه سازی زمین و تهیه خطوط کشت 4 / 7290 هزار ریال، عملیات کاشت، داشت و برداشت به ترتیب 6 / 4،1004 / 2833 و 7 / 1892 هزار ریال در هکتار برآورد شده است. ضریب همبستگی بین عملکرد علوفه تر شبد ر با عملکرد علوفه خشک و میانگین ارتفاع بوته به ترتیب 93 / 0 و 63 / 0 و از لحاظ آماری در سطح 1% معنی دار می باشد. میانگین درآمد خالص تیمارهای کاشت سنتی با تاریخ کاشت 15 شهریور و تراکم های بذر 10 و 15 کیلوگرم در هکتار به ترتیب 4 / 3 و65 / 2 میلیون ریال در هکتار و میانگین هزینه آن ها به ترتیب 02 / 13 و 05 / 13 میلیون ریال در هکتار برآورد شد. این تیمارها نسبت به تیمارهای دیگر دارای بیشترین سود و به طور نسبی دارای متوسط هزینه می باشند. لذا این تیمارها به عنوان بهترین تیمار از لحاظ فنی واقتصادی توصیه شده است.

    کلیدواژگان: شبدر، تاریخ کاشت، تراکم بذر، کشت مکانیزه وسنتی، بررسی اقتصادی
  • اجتماعی اقتصادی
  • رابطه بین شاخصهای تجربی و اسمی کارکرد مرتع در مراتع بوته زار پارک ملی گلستان
    حسن قلیچ نیا، غلامعلی حشمتی، محمدرضا چاییچی، نعمتالله خراسانی صفحه 53
    برای ارزیابی ارتباط بین شاخصهای تجربی و شاخصهای اسمیکارکرد مرتع، بوته زارهای منطقه پارک ملی گلستان تحت 3 نوع مدیریت چرای شدید، چرای متعادل و بدون چرا (تحت چرای محدود حیات وحش) انتخاب گردید. نتایج نشان میدهد که بین کربن آلی و ازت خاک با تولید و شاخصهای کارکرد مرتع به جز در منطقه چرای شدید، همبستگی معنیدار وجود دارد. آنالیز واریانس نشان میدهد که سه منطقه از لحاظ شاخصهای اسمیکارکرد مرتع دارای اختلاف معنیدار میباشند. شاخصهای تجربی در منطقه چرای متعادل و بدون چرا دارای اختلاف معنیدار نمیباشند ولی با منطقه چرای شدید دارای اختلاف معنیدار هستند.از بین شاخصهای ویژگی سطح خاک بیشترین همبستگی بین نفوذپذیری با طبیعت سطح خاک و شاخص خیس خوری و بافت خاک در مناطق چرای متعادل و بدون چرا وجود دارد. در منطقه چرای شدید آزمون خیس خوری نیز اهمیت بیشتری پیدا میکند. بین چرخه مواد غذایی با پوشش لاشبرگ و گیاهان نهانزاد ارتباط معنیدار در منطقه چرای متعادل و بدون چرا وجود دارد.
    کلیدواژگان: بوته زار، کارکرد، پایداری خاک، چرخه مواد غذایی، نفوذپذیری
  • متفرقه
  • بررسی استفاده از کوره القایی به منظور طراحی آن برای سخت کاری تیغه های برش ماشین های برد اشت
    هومن شریف نسب صفحه 56
    با توجه به تعد اد حدود دو میلیون تیغه د روگر و کمباین در سال که در کشور مصرف می شود (1)، بد یهی است که هزینه گزافی برای وارد ات آن اختصاص می یابد. عمد ه مشکل در تولید این تیغه ها، مربوط به عملیات حرارتی و سخت کاری سطحی آنها می باشد که باید لبه های تیغه سخت شده ولی وسط تیغه سخت نشده باقی بماند. روش استفاده از کوره القایی به خاطر عملی بود ن و همچنین صرفه اقتصادی و حصول شرایط سخت کاری، مورد تحقیق قرار گرفته است و توان مورد نیاز کوره معاد ل 100 کیلووات به دست آمد. در این راستا، سیستم یکسو ساز برق شهر و هد کوره و سیستم نوسان ساز و عمق نفوذ سختی انتخاب گردید ند و بد ه پمپ خنک کن هد کوره معاد ل 30 لیتر در ساعت و همچنین زمان انجام عملیات فوق برای هر تیغه برابر 6 ثانیه محاسبه گردیده است و در خاتمه هزینه تمام شده برای سخت کاری هر عد د تیغه با این روش سخت کاری حدود 200 ریال محاسبه شده است.
    کلیدواژگان: تیغه برد اشت، سخت کاری سطحی، کوره القایی، کشاورزی
  • گیاه شناسی
  • بررسی کیفیت علوفه گونه های علف گندمی Thinopyrum intermedium و Agropyron cristatum در سه مرحله فنولوژیکی در پارک ملی گلستان
    معصومه امیرخانی، قاسمعلی دیانتی تیلکی، منصور مصداقی صفحه 61
    تعیین کیفیت علوفه یکی از مهمترین عواملی است که جهت مدیریت صحیح مراتع لازم است. گونه های مرتعی در مکانها و زمانهای مختلف، کیفیت علوفه متفاوتی دارند. در این تحقیق کیفیت دو گونه علف گندمی مهم مراتع پارک ملی گلستان، Agropyron cristatum و Thinopyrum intermedium در سه مرحله فنولوژیکی رشد رویشی، گلدهی و بذردهی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور در هر مرحله فنولوژیکی 10 پایه از هر گونه نمونه برداری و فاکتورهای کیفی پروتئین خام، ADF، الیاف خام، هضم پذیری و انرژی متابولیسمی گونه ها در سه مرحله اندازه گیری شد. پس از تجزیه واریانس، میانگین داده ها با آزمون دانکن مقایسه شدند. نتایج بدست آمده نشان داد که کیفیت علوفه در هر دو گونه در مرحله رشد رویشی بیشتر از مراحل دیگر است. همچنین دو گونه از نظر پروتئین خام، ADF، قابلیت هضم پذیری، انرژی متابولیسمی و فیبر خام در دو مرحله رشدرویشی و گلدهی تفاوت معنی داری ندارند ولی در مرحله بذردهی Agropyron cristatum نسبت به Thinopyrum intermedium از کیفیت بهتری برخوردار است. بطور کلی کیفیت علوفه گونه Agropyron cristatum بهتر از گونه Thinopyrum intermedium بود.
    کلیدواژگان: کیفیت علوفه، مراحل فنولوژیکی، پروتئین خام، الیاف خام، Thinopyrum intermedium و Agropyron cristatum
  • به زراعی گیاهان زراعی
  • اثرات تراکم کاشت بر برخی از خصوصیات مورفوفیزیولوژیک در دو رقم لوبیا قرمز (.Phaseolus vulgaris L)
    آذرخش ترابی جفرود ی، عبدالله حسن زاده، امیر فیاض مقد م صفحه 63
    به منظور بررسی اثرات تراکم کاشت بر برخی از خصوصیات مورفوفیزیولوژیک، همچنین عملکرد د انه و عملکرد بیولوژیک در ارقام لوبیا قرمز (.Phaseolus vulgars L)، آزمایشی به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه طی سال زراعی 1381 اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل فاصله بین رد یف در سه سطح (30، 45 و 60 سانتی متر) به عنوان فاکتور اصلی و ارقام در دو سطح (د رخشان با تیپ رشد ی ایستاد ه و ناز با تیپ رشد ی روند ه) و فاصله بین دو بوته در رد یف در سه سطح (5، 10 و15 سانتی متر) به عنوان فاکتورهای فرعی بودند. در این تحقیق شاخص های رشد (سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی) نیز بر اساس درجه روز رشد محاسبه و تجزیه و تحلیل شد ند. نتایج تجزیه واریانس داده ها برای فواصل بین رد یف و بین دو بوته در رد یف بر روی عملکرد د انه و بیولوژیک در سطح احتمال یک درصد معنی دار گردید و بیشترین عملکرد د انه و بیولوژیک در کمترین فاصله بین و روی رد یف به دست آمد. در مقایسه بین ارقام نیز رقم روند ه ناز دارای عملکرد د انه بالاتری نسبت به رقم ایستاد ه د رخشان بود. در بین صفات رویشی فقط تعد اد شاخه های فرعی تحت تاثیر فاصله بین رد یف قرار گرفت و با افزایش فاصله بین رد یف بر تعد اد شاخه های فرعی افزود ه شد. با افزایش فاصله بین دو بوته در رد یف برتعد اد شاخه های فرعی، طول شاخه های فرعی و تعد اد گره بر روی شاخه های فرعی افزود ه شد. در مقابل طول شاخه اصلی و تعد اد گره در شاخه اصلی تحت تاثیر تیمار فاصله بین دو بوته در رد یف قرار نگرفت. بررسی شاخص های رشد نیز نشان د اد که با کاهش فاصله بین دو بوته در رد یف و یا افزایش تراکم کاشت بر میزان سرعت رشد محصول افزود ه می شود.
    کلیدواژگان: فاصله بین رد یف و فاصله بین دو بوته در رد یف، درجه روز رشد، سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی
  • آبخیزداری
  • بررسی فاکتورهای موثر در عملکرد انواع مختلف اپی های موجود رد رودخانه میناب
    سعید چوپانی، علی اکبر عباسی، الیاس پرورش، حسین رستگار صفحه 66
    یکی از روش های معمول کنترل فرسایش کناری و ساماندهی رودخانه ها استفاده از آبشکن (اپی1) میباشد. احداث اپی ها باعث می شود الگوی جریان در رودخانه تغییر کرده و کناره ها در معرض فرسایش قرار نگیرند. اما عملکرد مثبت سازه از یک سو به ویژگی های طبیعی رودخانه بستگی داشته و از سوی دیگر منوط به رعایت نکات فنی در حین احداث سازه میباشد. در این تحقیق جهت بررسی فاکتورهای مؤثر در عملکرد آب شکنهای توری سنگی، شمعکوبی و سنگ و ملات احداث شده دررودخانه میناب، نسبت فاصله بین آبشکنها به طول آنها (S/L)، نسبت تنگی شدگی عرض رودخانهB1/B2، میزان اراضی بازیافتی، میزان آب شستگی در اطراف دماغه اپی، مشخصات هندسی و جنس مصالح بکار رفته شده در انواع مختلف اپی ها، عمر سازه، هزینه های ساخت و تخریب انواع مختلف آب شکنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که در آب شکنهای توری سنگی با زاویه بین 100 تا 120 درجه نسبت به کرانه بالادست بهترین نتایج از حیث انحراف جریان بدست آمده است. در مقادیر S/L>3 جریان در بین اپی ها باعث ایجاد حلقه های چرخابهای می گردد که هم در مورد اپی های توری سنگی و هم در مورد اپی های سنگ و ملات صادق است. به طور کلی اپی های توریسنگی در شرایط بستر یکسان دارای عمر مفید بسیار بالاتر بوده و برای حفاظت از سواحل رودخانه و اراضی مجاور آن توصیه میشود.
    کلیدواژگان: آب شکن (اپی)، توری سنگی، شمع کوبی، سنگ و ملات، هرمزگان، میناب
  • به زراعی گیاهان زراعی
  • تاثیر یولاف وحشی (Avena ludoviciana) فالاریس (Phalaris minor) و خرد ل وحشی (Sinapis arvensis) با تراکم های گوناگون روی عملکرد و اجزای عملکرد گندم
    منصور منتظری صفحه 72
    د ر این پژوهش، تاثیر یولاف وحشی (Avena ludoviciana)، فالاریس (Phalaris minor) و خرد ل وحشی (Sinapis arvensis)، به ترتیب با تراکم های صفر تا 61، صفر تا 39 و صفر تا 74 بوته در متر مربع، در عملکرد گندم رقم فلات برآورد شد. یولاف وحشی و فالاریس با تراکم های گوناگون تاثیر معنی د اری روی ارتفاع بوته های گندم نداشتند. ولی خرد ل وحشی با 5 / 12 بوته یا بیشتر در مترمربع موجب کاهش معنی دار ارتفاع گندم شد. یولاف وحشی با 39 بوته یا بیشتر در مترمربع وزن هزار د انه و تعد اد د انه در سنبله گندم را کاهش د اد. این علف هرز با تراکم بین 5 / 11 تا 61 بوته در متر مربع، به ترتیب باعث 18 تا 44 درصد کاهش عملکرد د انه گندم شد. فالاریس با 29 تا 39 بوته در مترمربع، موجب کاهش معنی دار وزن هزار د انه و 18 تا 19 درصد کاهش عملکرد د انه گندم گردید ولی تاثیری روی تعد اد د انه در سنبله نداشت. خرد ل وحشی با تراکم بیش از 5 / 12 و 5 / 22 بوته در مترمربع، به ترتیب روی کاهش تعد اد د انه در سنبله و وزن هزار د انه گندم تاثیر معنی د اری داشت. این علف هرز، همچنین، با 5 / 12 تا 74 بوته در مترمربع، 51 تا 91 درصد در کاهش عملکرد د انه گندم تاثیر داشت.
    کلیدواژگان: گندم، یولاف وحشی، فالاریس، خرد ل وحشی، عملکرد گندم، تراکم بوته
  • به نژادی باغبانی و سبزی کاری: گیاه شناسی
  • مطالعه عوامل موئر در بهبود راندمان تخمیر الکلی نشاسته گندم
    محمد علی گرجی، ایرج نحوی، گیتی امتیازی، حمید بید رام صفحه 79

    با توجه به افزایش قیمت ملاس و خود کفایی در تولید گندم، ترکیبات نشاسته ای می توانند به عنوان جایگزین ملاس، در صنایع تخمیری کشور مورد استفاده قرار گیرند. نتایج این تحقیق که در آن از نشاسته گندم برای تولید الکل استفاده شد ه، حاکی از آن است که تجزیه آنزیمی محلول نشاسته 15% تیمار شده در دمای 130 درجه سانتیگراد و pHو35 / 1، نسبت به سایر روش های مورد بررسی، راند مان تخمیر بالاتری را باعث می شود. همچنین در ادامه مشخص شد غنیسازی مایع تخمیر با املاح حاوی عناصر فسفر، روی، منیزیم و پتاسیم به همراه کنترل pH ابتد ای تخمیر بر روی 5 / 5، می تواند نقش بسزائی در افزایش غلظت الکل به همراه د اشته باشد. از دیگر نتایج این تحقیق می توان به بی تاثیر بود ن اسید استیک و اسید لاکتیک (غلظت gr / lو9) بر تخمیر نشاسته هید رولیز شده اشاره نمود. بیشینه غلظت الکل حاصل در این بررسی gr / lو9 / 71 بود که با راند مانی معاد ل 78% میزان تئوری حاصل گردید.

    کلیدواژگان: نشاسته، اتانول، اکسیژن، املاح صنعتی، اسید استیک و اسید لاکتیک
  • گیاه شناسی
  • صیفعلی ورمقانی صفحه 79
    این پژوهش به منظور تعیین ترکیبات شیمیایی و انرژی خام گیاهان مرتعی استان ایلام و تغییرات آنها در طی فصل رویش به مدت 3 سال متوالی(1379-1382) در سطح مراتع استان اجرا گردید. ابتدا با توجه به وسعت مراتع در هر شهرستان تعداد 31 روستا به روش تصادفی تعیین شد. در هر روستا به صورت تصادفی سه دامدار انتخاب و محدوده تقریبی مراتع آنها مشخص گردید و در فصل چرا به فواصل تقریبا یکسان چهار بار از مرتع هر دامدار نمونه برداری به عمل آمد. نمونه های مربوط به سه دامدار در هر روستا پس از خشک کردن با همدیگر مخلوط (هر نمونه شامل 45 پلات و هر سال 124 نمونه) و آسیاب شدند، ترکیبات شیمیایی و انرژی خام آنها با روش AOAC اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده های حاصله با استفاده از آزمایش فاکتوریل(دو فاکتور سال و مرحله نمونه برداری) در قالب طرح کاملا تصادفی صورت گرفت. میانگین ماده خشک، پروتئین خام، الیاف خام، خاکسترخام و چربی خام درسال اول، دوم و سوم اجرای طرح به ترتیب05/94، 80/10، 56/28، 77/9، 62/1 و40/94، 40/13، 52/25، 36/10، 78/1 و 31/95، 22/13، 04/25، 59/10، 81/1 درصد در ماده خشک بود. میانگین انرژی خام در سال اول، دوم وسوم به ترتیب 40/4140، 84/4064 و 72/4089 کالری در گرم ماده خشک بود. میانگین ماده خشک، پروتئین خام، الیاف خام، خاکسترخام و چربی خام در مرحله اول، دوم، سوم و چهارم(سه سال اجرای طرح) به ترتیب 61/94، 52/18، 55/17، 26/13، 73/1 و 62/94، 34/15، 65/23، 80/10، 71/1 و 62/93، 08/10، 10/30، 51/8، 80/1 و 50/94، 96/5، 19/34، 39/8، 70/1 درصد در ماده خشک بود. اختلاف میانگین پروتئین خام، الیاف خام، خاکسترخام، چربی خام (01/p<0) و انرژی خام (05/p<0) در سالهای مختلف اجرای طرح معنی دار بود. میانگین پروتئین خام، فیبرخام و خاکستر در مراحل مختلف نمونه برداری اختلاف معنی داری را نشان داد (01/p<0)، در حالیکه میانگین چربی خام و انرژی خام معنی دار نبود.
    کلیدواژگان: ترکیبات شیمیایی، انرژی خام، علوفه، مرتع، ایلام
  • جنگل و مرتع
  • شیرزاد محمدزاد کیاسری، سید علیرضا موسوی، علی برهانی، سعید پورنجف، سعید قاسمی صفحه 86
    نتایج اولیه اجرای طرح تحقیقاتی بررسی سازگاری سوزنی برگان مهم جهان در منطقه ارتفاعی پایین بند نکا (مازندران) نشان داده است که گونه کاج رادیاتا پس از کاج تدا و به همراه کاج بروسیا از موفق ترین گونه ها میباشند و از همین رو در این بررسی خصوصیات بذر و محدودیتهای تولید وتکثیر این گونه در سطح ایستگاه تحقیقات جنگل ومرتع پاسند مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بررسی متغیرهای کمی(متوسط قطر یقه، متوسط ارتفاع) نشان داده است که کاشت پاییزه نسبت به کاشت بهاره به لحاظ آماری برتری داشته است و این در حالی است که به لحاظ متغیرهای کیفی(متوسط کیفیت، متوسط درصد زنده مانی)، کاشت بهاره نسبت به کاشت پاییزه برتری داشته است (آزمون تی، سطح احتمال 01/0). لازم به ذکر است با توجه زمان اندازه گیری در اواسط آبان ماه، نونهالهای کاشت پاییزه مدت زمان بیشتری را برای رویش در اختیار داشته اند. ادامه بررسی نونهالهای یکساله در سطح خزانه و گلدانهای بازکاشتی، نشان داده است که با گذشت زمان نونهالها دچار ضعف و کاهش میزان زنده مانی شده، به شکلی که در پایان سال دوم تنها 8 درصد از نونهالها دارای شرایط کمیو کیفی مناسب بوده اند. لازم به ذکر است از آنجائیکه بر روی نونهالهای خشک شده، آفات و بیماری خاصی مشاهده نشده است، با انجام آزمایشات خاکشناسی عوامل محدودکننده تولید نونهالهای کاج رادیاتا: قلیایی بودن خاک و عدم حضور میکوریزها تعیین گردیده است.
    کلیدواژگان: کاج رادیاتا، نونهال، زمان کاشت، زنده مانی، قطر، ارتفاع، کیفیت
  • به نژادی باغبانی و سبزی کاری: گیاه شناسی
  • مقایسه کارآیی برخی روش های زمین آماری برای یش بینی پراکنش مکانی شوری خاک، مطالعه مورد ی د شت ارومیه
    رضا سکوتی اسکویی، محمدحسین مهد یان، شهلا محمود ی، افشین قهرمانی صفحه 90
    درصد قابل توجهی از زمین های تحت آبیاری جهان در مناطق خشک و نیمه خشک د نیا واقع شده است که در این مناطق، غالب خاک ها حاوی مقدار زیاد ی نمک است. آبیاری این اراضی باعث انتقال نمک به ناحیه رشد ریشه شده و در نتیجه باعث افزایش فشار اسمزی و کاهش جذب عناصر غذایی گیاه و کاهش محصول می شود. در ایران نیز شوری از مهمترین مشکلات کشاورزی است. پیش بینی میزان شوری در نقاط نمونه برد اری نشده با استفاده از تعد اد معد ود ی نقاط اندازه گیری شده و تهیه نقشه پراکنش شوری برای برنامه ریزی اصلاح خاک از اهمیت زیاد ی برخورد ار است. لذا این تحقیق با هدف ارزیابی و تحلیل تغییرات مکانی شوری خاک به عنوان یکی از جنبه های تخریب خاک، مقایسه روش های مختلف زمین آماری در برآورد آن و تهیه نقشه پراکنش مکانی شوری خاک انجام شده است. برای برآورد شوری خاک در نقاط نمونه برد اری نشد ه، از روش های کریگینک،کوکریگینک و میانگین متحرک وزند ار در محیط GIS استفاده شده است. در این رابطه برای ارزیابی روش ها، روش ارزیابی تقاطعی با کمک دو پارامتر آماریMAE و MBE استفاده شده است. نتایج بد ست آمده نشان د اد که روش کریگینگ با ضریب همبستگی 98 / 0 و نیم تغییر نمای مدل گوسی از د قت بالایی برای برآورد مقاد یر شوری در نقاط فاقد اطلاعات برخورد ار است. خطای برآورد این روش 31 / 1 و انحراف آن 34 / 0- د سی زیمنس برمتر بد ست آمده است.
    کلیدواژگان: پراکنش مکانی، روش های زمین آماری، سیستم اطلاعات جغرافیایی، شوری، کریگینگ
  • آبخیزداری
  • ترسیم منحنی های عمق - مساحت و تداوم بارش استان مرکزی
    حشمت الله آقارضی، عبدالرسول تلوری، علی اکبر داودی راد صفحه 94
    • حشمتاله آقارضی، عضو هیات علمیمرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی• عبدالرسول تلوری، دانشیار مرکز تحقیقات حفاظت خاک آبخیزداری کشور • علیاکبر داودی راد، عضو هیات علمیمرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزیچکیده ترسیم منحنی های عمق - مساحت و تداوم بارندگی 1,DAD در حوزه های آبخیز یکی از مسائل کاربردی در هیدرولوژی و آبخیزداری است. این منحنی ها، ارتفاع و سطح تحت پوشش بارش را در هر تداومینشان میدهند که این اطلاعات در برآورد دبی ورودی به سازه های آبی مثل سدها، کانالها، پلها، ودر طراحی و سامان دهی رود خانه ها و عملیات آبخیزداری حائز اهمیت است. در این بررسی پس از جمع آوری اطلاعات و آمار بارندگی ایستگاه های باران سنجی و باران نگاری در استان، برای یک دوره زمانی 30 سال، 60 بارش 24 ساعته از ایستگاه سینوپتیک اراک استخراج شد. با انطباق بارشهای مذکور با بارندگی های روزانه ایستگاه های باران سنجی،10 بارش فراگیر 24 ساعته انتخاب شد. بارشهای کوتاه مدت 12، 6 و 3 ساعته از بارشهای 24 ساعته استخراج شد. با تشکیل معادلات گرادیان بارندگی برای 4 تداوم مذکور و استفاده از نقشه های توپوگرافی 1:50000 استان و بهره گیری از نرم افزار ILWIS نقشه های هم باران ترسیم شد. با محاسبه مساحت تجمعی، حجم بارش خالص، حجم بارش تجمعی و متوسط حداکثر بارش، تعداد40 منحنی DAD اولیه برای 4 تداوم مذکور ترسیم شد. در نهایت منحنی های نهایی DAD برای 4 تداوم 24، 12، 6 و 3 ساعته برای کاربرد در سطح استان ترسیم و معرفی شده است.
    کلمات کلیدی: استان مرکزی، بارش، تداوم بارندگی، عمق بارش، مساحت، منحنی DAD
    کلیدواژگان: استان مرکزی، بارش، تداوم بارندگی، عمق بارش، مساحت، منحنی DAD
  • آفات و بیماری ها
  • واکنش به دوز تعدادی از علف های هرز پهن برگ مزارع گندم به فرمولاسیون های مختلف علف کش تریبنورون متیل
    نوشین نظام آباد ی_اسکند ر زند_رضا پورآذر_ناصر باقرانی ترشیز_محمد علی باغستانی صفحه 99
    به منظور بررسی واکنش به دوز علف های هرز پهن برگ مزارع گندم به فرمولاسیون های مختلف علف کش تریبنورون متیل، آزمایش مزرعه ای در سال 1382 در استانهای گلستان (گرگان) و خوزستان (اهواز) و آزمایش گلخانه ای در سال 1383 در تهران انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل علف کش تریبنورون متیل در سه سطح شامل: سه فرمولاسیون تریبنورون متیل ایرانی، چینی و فرانسوی و دوز مصرفی این علف کش ها شامل 10، 15، 20 و 25 گرم ماده تجارتی در هکتار بود. پاسخ درصد کنترل تعد اد و وزن خشک علف های هرز به دوز سه فرمولاسیون برازش داده شد. نتایج نشان د اد که در دوزهای کم 10 و 15 گرم در هکتار بین سه فرمولاسیون تفاوت معنی دار وجود داشت و واکنش درصد کاهش تراکم و وزن خشک علف های هرز پهن برگ ناچیز بود. در بالاترین دوز (25 گرم در هکتار)، سه علفکش با هم اختلاف معنی دار نداشتند. واکنش به دوز پنیرک (Malva sylvestris L. var mauritiana (L.) Boiss) و خارلته (Cirsium arvense L.) Scop) در استان خوزستان در بالاترین دوز مصرفی (25 گرم در هکتار) به هر سه فرمولاسیون تریبنورون متیل خوب بود. فرمولاسیون فرانسوی در این دوز سبب کنترل بسیار خوب و فرمولاسیون های چینی و ایرانی سبب کنترل خوب یونجه خارد ار (Medicago polymorpha L) شد ند. واکنش خرد ل وحشی (Sinapis arvensis L) در استان خوزستان به بیشترین دوز فرمولاسیون فرانسوی، خوب و به دو فرمولاسیون دیگر مطلوب و در استان گلستان به هر سه فرمولاسیون بسیار خوب بود. واکنش مند اب (Eruca sativa Mill) از دوز 15 گرم در هکتار به هر سه فرمولاسیون در آزمایش گلخانه ای بسیار خوب بود. در کل نتایج نشان د اد که دوز توصیه شده سه فرمولاسیون تریبنورون متیل ایرانی، چینی و فرانسوی به منظور کنترل کلیه علف های هرز پهن برگ در مناطقی مثل خوزستان که طیف علف های هرز آن گسترد هاست، مناسب نبود ه و می بایست دوز مصرفی را به میزان 25 گرم در هکتار افزایش د اد و یا از علف کش های جایگزین مانند توفورد ی استفاده کرد.
    کلیدواژگان: واکنش به دوز، علف های هرز پهن برگ، تریبنورون متیل، فرمولاسیون
  • گیاه شناسی
  • ارزیابی روش های مختلف در کنترل پاجوش زیتون رقم زرد
    سید حسین ناظر کاخکی، محمود عظیمی، حمید رحیمیان صفحه 101
    پاجوشها در درخت زیتون به عنوان یک مصرف کننده(Sink) قوی عمل کرده وبا میوه ها برای جذب آب و عناصر غذایی رقابت میکنند. به منظور کنترل پاجوشها آزمایشی در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با 8 تیمار و 3 تکرار (4 درخت در هر کرت) از سال 1379 به مدت چهار سال در باغ شهید مطهری طارم پیاده شد. تیمارها عبارت بودند از شاهد(عدم کنترل)، حذف مکانیکی پاجوش یک بار در سال(اواسط اردیبهشت)، حذف مکانیکی کامل پاجوش (اواسط اردیبهشت، اواخر خرداد و اوایل مرداد)، مصرف گلیفوزیت 41% SL به میزان 6 لیتر در هکتار + سیتوویت 5/1 لیتر در هکتار، گلیفوزیت 41% SL به میزان 8 لیتردر هکتار، بروموکسینیل 5/22% SLو5/2 لیتر در هکتار، تو فور دی + ام ث پ آ5/67% SLو2 لیتر در هکتار و پاراکوات 20% SL 3 لیتر در هکتار. صفات مورد ارزیابی در این طرح شامل تعداد وطول رشد پاجوش، وزن تر وخشک پاجوش، تعداد وطول رشد شاخه نورسته، وزن تر 50 میوه، نسبت گوشت به هسته و درصد روغن بود. نتایج نشان داد تیمارهای توفوردی + امثپآ، گلیفوزیت وگلیفوزیت + سیتوویت در کاهش تعداد پاجوش نقش موثری داشتند وتیمارهای هرس سه بار در سال، توفوردی + امثپآ، گلیفوزیت وگلیفوزیت + سیتوویت در کاهش طول پاجوشها نسبت به بقیه تیمارها مؤثر بودند. تیمارهای هرس سه بار در سال، توفوردی + امثپآوگلیفوزیت باعث کاهش وزن تر و خشک پاجوشها شدند. در تعداد شاخه های نورسته بین تیمارهای اعمال شده هیچگونه اختلافی مشاهده نشد. تیمارهای هرس سه بار در سال، گلیفوزیت+ سیتوویت، پاراکوات و گلیفوزیت باعث افزایش طول شاخه های نورسته شدند. تیمارها روی صفات میوه مثل وزن تر و خشک گوشت میوه، نسبت گوشت به هسته، وزن هسته، درصد روغن و عملکرد نقش موثری نداشتند. با توجه به نتایج به دست آمده جهت کنترل پاجوشهای زیتون رقم زرد، سموم توفوردی + ام ث پ آ، گلیفوزیت یا مخلوط گلیفوزیت + سیتوویت توصیه میشود.
    کلیدواژگان: زیتون، رقم زرد، کنترل پاجوش و علف کش
  • اجتماعی اقتصادی
  • حسین ارزانی، حسین آذرنیوند، علیاکبر مهرابی، علی نیکخواه، لیلا فاضل دهکردی صفحه 107
    وسعت مراتع ایران از یکسو و وابستگی دامداری به این منابع از سوی دیگر سبب گردیده است که نحوه مدیریت به گونهای اتخاذ گردد تا مناسبترین اندازه واحد بهره برداری در چارچوب مدیریت علمیمراتع و با توجه به ارتباط انسان، دام و مرتع با هدف افزایش درآمد، پایداری بهرهبرداری از مراتع و بازگشت سرمایه انتخاب شود. در تحقیق حاضر هدف این بود که با انجام مطالعات پایه به حداقل مساحت مورد نیاز دامداران در استان سمنان دست یافت. از آنجا که بر اساس شرایط اکولوژیکی در هر منطقه آب و هوایی میزان تولید و بالطبع میزان ظرفیت مراتع متفاوت است، پاسخگویی به هزینه سالیانه خانوار در نگهداری تعداد مشخص دام، مساحت مرتع متفاوتی را طلب میکند. بدین منظور در 7 منطقه آب و هوایی استان سمنان هزینه خانوار با متوسط 4/5 نفر معادل 9644 هزار ریال (سال 1378) برآورد گردید. همچنین درآمد یک گله 100 راسی گوسفند بصورت خالص 6288 هزار ریال و درآمد یک گله 100 راسی بز 4683 هزار ریال محاسبه گردید. بنابراین حداقل مساحت مورد نیاز در اقلیم فراخشک، جهت تامین هزینه یک خانوار، 800 تا 1000 هکتار، در اقلیم خشک بیابانی برای مراتع قشلاقی بین 715 الی 895 هکتار و در مراتع ییلاقی 282 الی 352 هکتار، در مراتع واقع در اقلیم نیمه خشک برای مراتع ییلاقی 370 تا 465 هکتار و مراتع قشلاقی معادل 571 الی 715 هکتار، اقلیم مدیترانه ای 247 تا 310 هکتار، در اقلیم نیمه مرطوب 255 و 316 هکتار و در اقلیم مرطوب بطور متوسط 202 یا 252 هکتار مرتع برای دوره چرایی 4 ماهه لازم میباشد. همچنین در مراتع موجود در اقلیم خیلی مرطوب حداقل مساحتی معادل 227 یا 285 هکتار باید در نظر گرفت.
    کلمات کلیدی: حداقل مساحت مرتع، قشلاق، ییلاق، هزینه خانوار، اقلیم، درآمد یک گله 100 راسی
    کلیدواژگان: حداقل مساحت مرتع، قشلاق، ییلاق، هزینه خانوار، اقلیم، درآمد یک گله 100 راسی
  • به زراعی گیاهان زراعی
  • غلامرضا بخشی خانیکی، فهیمه فتاحی، سعید یزد چی صفحه 108
    به منظور ارزیابی برخی از صفات مورفولوژیک ارقام مختلف جو تحت شرایط آبیاری معمولی و تنش خشکی در مرحله سنبله دهی، در شرایط آب و هوایی اسکو از توابع آذربایجان شرقی، آزمایشی در بهار سال 83 در قالب بلوک های کامل تصادفی به طور جداگانه و هر کدام با سه تکرار انجام شد. برای ایجاد تنش خشکی، آبیاری در یکی از آزمایشها از مرحله سنبله دهی تا برداشت قطع شد و در هر دو طرح 5 صفت مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه واریانس ساده برای هر دو بیمار نشان داد که در ارقام مورد مطالعه برای کلیه صفات به جز صفت «مساحت پرچم» اختلاف معنی داری وجود دارد. نتایج حاصل از تجزیه مرکب دو محیط نشان داد که بین ارقام در مورد تمامی صفات اختلاف معنی داری وجود دارد. اثر محیط نیز برای صفت طول سنبله غیر معنی دار و در بقیه صفات معنی دار بوده که بیانگر تاثیر منفی روی صفات در اثر اعمال تنش در مرحله سنبله دهی می باشد. اثر متقابل ژنوتیپ محیط برای صفات عملکرد دانه و مدت زمان رسیدگی معنی دار شد که نمایانگر واکنش متفاوت ارقام در محیط های مختلف است. مقایسه میانگین صفات نشان داد که در شرایط بدون تنش بیشترین عملکرد مربوط به رقم شماره 5 و در شرایط تنش خشکی مربوط به رقم شماره 4 می باشد.
    کلیدواژگان: جو، تنش خشکی، صفات مورفولوژیک، صفات گزرومورفیک، اسکو، آذربایجان شرقی
  • گیاه شناسی
  • بررسی ساختار تشریحی ریشهزایی و نیز علل سخت و دیر ریشهدهی در قلمه های سرخدار. Taxus baccata L
    محمدحسن عصاره، ندا نیکوش، مه لقا قربانلی، عباس قمری زارع صفحه 114
    توده های سرخدارایران انبوهترین و قدیمیترین جنگلهای سرخدار جهان می باشند. این گونه درختی در شمال ایران به صورت پراکنده و در طبقات مختلف ارتفاعی جنگل وجود دارد. مهمترین رویشگاه طبیعی جنگل سرخدار درایران در دره زرینگل شهرستان علی آباد کتول، استان گلستان واقع است. از دو رویشگاه طبیعی سرخدار، دره زرینگل و کوه های درفک گیلان در ماه های آبان و دی 1382 جهت تهیه قلمه نمونه برداری شد. قلمه ها در سه گروه، A: قلمه های تهیه شده از پاجوشها و شاخه های یک ساله درختان جوان کمتر از 8 سال به صورت پاشنهدار، B:قلمه های تهیه شده از شاخه های یک ساله درختان کهنسال به صورت پاشندهدار و: C قلمه های بدون پاشنه از شاخه های یکساله درختان کهنسال سرخدار، تهیه گردیدند. قلمه های گروه های A، B و C آبان ماه زرینگل در چهار تیمار بستر کاشت شامل تیمار 1: شن خالص، تیمار 2: شن خالص + ماده جاذب الرطوبه + هورمون IBAو(1000ppm)، تیمار 3: مخلوط خاک جنگل و تیمار 4: خاک باغبانی مورد استفاده در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، کشت گردیدند. نمونه های دی ماه زرینگل از قلمه های گروه B و C و نمونه های درفک گیلان از قلمه های گروه های A، B و C تحت پنج تیمار بستر کاشت مانند تیمارهای 1 تا 4 فوق الذکر و تیمار پنجم شامل: شن خالص + هورمون IBA به میزان (1000ppm) کشت گردیدند. قلمه ها به مدت نه ماه با آب معمولی آبیاری شدند و هر ماه از نظر صفات مورد نظر آمار برداری شدند. قلمه ها در ماه های پاییز و زمستان در گلخانه (دمای 25 درجه در روز و 15 درجه در شب) و با گرم شدن هوا در محیط باز نگهداری شدند. آنالیز آماری داده ها در قالب طرح بلوکهای کاملا تصادفی انجام شد. بیشترین درصد ندهمانی و ریشهدهی درتیمار شن خالص + ماده جاذب الرطوبه و هورمون IBA بود. ریشهزایی در بعضی گیاهان از جمله سرخدار بسیار مشکل و تحت شرایط خاص ممکن است به وقوع بپیوندد. تمام قلمه های سرخدار در قسمت تحتانی آن به راحتی واجد کال گردید. بررسی های آناتومیکی کالوسهای ایجاد شده در انتهای قلمه ها نشان دهنده ریشهدهی قریب الوقوع قلمه ها بود و سرخدار خصوصیات گیاهان با ریشه اتفاقی را بروز داده و در هر زمان از سال به شرط ایجاد کال در انتهای آن قادر به ریشهدهی است. نتایج این پژوهش بیانگر این است که امکان تولید انبوه نهال از طریق ریشهدار کردن قلمه ها با استفاده از یافته های این بررسی وجود دارد.
    کلیدواژگان: سرخدار (Taxus baccata)، قلمهزنی، کال (کالوس)، ریشهزایی، زنده مانی
  • به زراعی گیاهان زراعی
  • بررسی تاثیر شوری ودما بر جوانه زنی, رشد گیاهچه و روابط یونی در ارزن پروسو
    قادر علیزاده بناب، کاظم قاسمی، صفر تقی زاده صفحه 115
    به منظور ارزیابی برخی از صفات مورفولوژیک ارقام مختلف جو تحت شرایط آبیاری معمولی و تنش خشکی در مرحله سنبله د هی، در شرایط آب و هوایی اسکو از توابع آذربایجان شرقی، آزمایشی در بهار سال 83 در قالب بلوک های کامل تصادفی به طور جد اگانه و هر کد ام با سه تکرار انجام شد. برای ایجاد تنش خشکی، آبیاری در یکی از آزمایشها از مرحله سنبله د هی تا برد اشت قطع شد و در هر دو طرح 5 صفت مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه واریانس ساد ه برای هر دو بیمار نشان د اد که در ارقام مورد مطالعه برای کلیه صفات به جز صفت «مساحت پرچم» اختلاف معنی د اری وجود د ارد. نتایج حاصل از تجزیه مرکب دو محیط نشان د اد که بین ارقام در مورد تمامی صفات اختلاف معنی د اری وجود د ارد. اثر محیط نیز برای صفت طول سنبله غیر معنی دار و در بقیه صفات معنی دار بود ه که بیانگر تاثیر منفی روی صفات در اثر اعمال تنش در مرحله سنبله د هی می باشد. اثر متقابل ژنوتیپ محیط برای صفات عملکرد د انه و مد ت زمان رسید گی معنی دار شد که نمایانگر واکنش متفاوت ارقام در محیط های مختلف است. مقایسه میانگین صفات نشان د اد که در شرایط بد ون تنش بیشترین عملکرد مربوط به رقم شماره 5 و در شرایط تنش خشکی مربوط به رقم شماره 4 می باشد.
    کلیدواژگان: جو، تنش خشکی، صفات مورفولوژیک، صفات گزرومورفیک، اسکو، آذربایجان شرقی
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • کاربرد GIS در امکان سنجی کشت زیتون در استان اصفهان
    حسین محمد ی_مهد ی کاظمی_نفیسه گود رزی صفحه 123
    در حال حاضرکشاورزی یکی از مهمترین بخش های اقتصادی کشور به شمار می آید تا جایی که می توان گفت رشد اقتصادی کشور بد ون رشد کشاورزی امکان پذیر نیست. از آنجایی که هر یک از محصولات کشاورزی شرایط اقلیمی و محیطی خاصی را می طلبند، لذا محققان و کارشناسان منابع طبیعی و اقلیم شناسان توجه ویژه ای به آمایش سرزمین د اشته و بر پایه مد لهای اکولوژیکی-کشاورزی، منابع اکولوژیکی زمین را با روش های مناسب شناسایی، ارزیابی و به منظور اهداف خاصی قابلیت سنجی می نمایند. تحقیق حاضر به هدف شناخت عوامل و عناصر اقلیمی مؤثر در کشت زیتون در استان اصفهان و پهنه بندی نواحی مستعد کشت این محصول از نظر اقلیمی و محیطی با استفاده از توانایی سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS1) در تلفیق لایه های مختلف اطلاعاتی و در قالب مد لهای مختلف می باشد. در این تحقیق پس از مطالعه شرایط اقلیمی استان و مقایسه آن با ایستگاه شاخص رود بار به تشکیل پایگاه اطلاعات اقلیمی و محیطی از استان در محیط GIS پرد اخته شده است، سپس بر اساس رابطه بین هر یک از پارامترهای محیطی و اقلیمی مؤثر در کشت زیتون و عملکرد محصول زیتون به طبقه بندی نقشه های حاصله بر اساس قابلیت کشت زیتون پرد اخته شد، آنگاه بر اساس دو مدل وزن د هی رتبه بندی و سلسله مراتبی (AHP2) به تخصیص ارزش و تلفیق نقشه های حاصله در محیط GISپرد اخته شده است. در ادامه جهت کنترل و ارزیابی مد لها از توابع تحلیلیGIS استفاده شد و در نهایت نواحی مستعد کشت این محصول در استان طبقه بندی گردید. نتایج حاکی از عدم انطباق مکانی شرایط اقلیمی و محیطی استان جهت کشت زیتون می باشند. از بین مد لهای به کار رفته، مدل سلسله مراتبی(AHP)تطابق بیشتری با واقعیت محیطی و بویژه اقلیمی استان جهت کشت زیتون نشان می د هد.
    کلیدواژگان: امکان سنجی، زیتون، اصفهان، مد لهای وزن د هی، سیستم اطلاعات جغرافیایی
  • بیوتکنولوژی و ژنتیک گیاهی
  • عباس پازکی، حمید فهیمی، حسین شاکری صفحه 124
    گیاهان ترخون قبل از مرحله گلدهی درشرایط مزرعه ای توسط غلظت 100میکرومولارIAA1 و NAA2 به طور جداگانه و سه بار در هفته تیمار شدند. محلولهای هورمونی بر روی بخشهای هوایی گیاهان پاشیده شد. پس از یک هفته گیاهان برداشت و در تاریکی با جریان هوا خشک گردیدند.اسانس بخشهای هوایی خشک شده به روش تقطیر با آب استخراج شد. بازده اسانس درتیمارها افزایش یافته و ترکیبات متشکله اسانس در بخش هوایی خشک شده بوسیله GC/MS3 مورد بررسی قرار گرفت. تر کیبات اصلی در اسانس نمونه شاهد شامل: متیل-چاویکول(31/82%)، سیس اوسیمن(15/5%)، ترانس بتا اوسیمن (01/4%) که47/91 درصد کل ترکیبات متشکله اسانس را شامل میشوند. نتایج حاصل نشان داد که IAA و NAA سبب کاهش درصد متیل چاویکول و افزایش درصد سایر ترکیبات در گیاه ترخون میگردد.
    کلیدواژگان: ترخون، اسانس، متیل چاویکول، تیمار IAA، تیمار NAA
  • جنگل و مرتع
  • معرفی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان دره دام گاهان مهریز (استان یزد)
    عباس زارع زاده، سید محمد میروکیلی، علی میرحسینی صفحه 129
    • عباس زارعزاده، عضو هیات علمیمرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد• سیدمحمد میروکیلی، عضو هیات علمیمرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد• علی میرحسینی، کارشناس ارشد علوم گیاهی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزدچکیده دره دام گاهان با وسعت تقریبی 2100 هکتار در 12 کیلومتری جنوب غربی شهرستان مهریز واقع شده است. حداقل ارتفاع این منطقه 1880 متر و حداکثر آن 3873 متر از سطح دریا میباشد. میزان متوسط بارندگی سالیانه منطقه 195 میلیمتر است که در ارتفاعات بیشتر به صورت برف میباشد. بررسی به عمل آمده (1383- 1372) نشان داد که در منطقه مورد مطالعه 175 گونه گیاهی متعلق به 134 جنس و 46 خانواده وجود دارد. بیشترین تعداد گونه به ترتیب مربوط به خانواده های Asteraceae با 34 گونه، (4/19 درصد)، Poaceae با 23 گونه، 1/13 درصد) Lamiaceae با 15 گونه، (6/8 درصد)، Rosaceae با 12 گونه (9/6 درصد)، Apiaceae با 9 گونه (5 درصد) و Papilionaceae با 8 گونه (5/4 درصد) است. از نظر شکل زیستی، 4/42 درصد گونه ها همیکریپتوفیت، 1/21 درصد کریپتوفیت، 16 درصد تروفیت، 1/13 درصد فانروفیت و 4/7 درصد کامفیت هستند. در بین گیاهان منطقه همیکریپتوفیتها (4/42 درصد) و کریپتوفیتها (1/21 درصد) مهمترین شکل زیستی منطقه را تشکیل میدهند. از نظر عناصر رویشی منطقه 6/72 درصد عنصر ایران تورانی، 7/9 درصد عنصر ایران تورانی و اروپا سیبری، 4 درصد عنصر جهانی، 4/3 درصد ایران تورانی و مدیترانهای، 4/3 درصد عنصر ایران تورانی و مدیترانهای و اروپا سیبری، 3/6 درصد عنصر ایران تورانی و صحرا سندی و 5/0 درصد عنصر اروپا سیبری میباشد. از 175 گونه فلور منطقه 45 گونه (7/25 درصد) گیاه دارویی، 31 گونه (7/17 درصد) گیاه اسانس دار، 22 گونه (6/12 درصد) انحصاری ایران و 3 گونه انحصاری یزد میباشد.
    کلمات کلیدی: فلور، شکل زیستی، جغرافیای گیاهی، مهریز، یزد
    کلیدواژگان: فلور، شکل زیستی، جغرافیای گیاهی، مهریز، یزد
  • به زراعی گیاهان زراعی
  • بررسی مقاومت به شوری و خشکی چهار رقم، جو(.Hordeum vulgaris L) در مرحله جوانه زنی
    مهناز حید ری ریکان، رضا حید ری، رشید جامعی صفحه 134
    شوری و خشکی دو استرس فزآیند ه در خاک های منطقه بود ه و یکی از راه های مقابله با آن انتخاب ارقام مقاوم است. به منظور بررسی مقاومت به شوری وخشکی ارقام جو((Hordeum vulgaris)، چهار رقم رایج سهند، ماکویی،نقد ه وCB، مورد مطالعه قرار گرفت.سطوح شوری 15،10،5 و 20 گرم در لیتر NaCl و سطو ح خشکی 100،50،25و 150 گرم در لیترگلوکز بودند. با توجه به نتایج حاصل، از بین ارقام، سهند با بالاترین میانگین در صد جوانه زنی 80 % در سطح20گرم در لیتر شوری و 87 % در سطح 150گرم خشکی به عنوان رقم مقاوم و CB با پایین ترین میانگین در صد جوانه زنی 27 % در سطح20گرم در لیترشوری و 34 % در سطح 150گرم خشکی به عنوان رقم حساس برای انجام مراحل بعد ی کار انتخاب شد. دو رقم بالا تحت تنش خشکی بر حسب ظرفیت مزرعه در سطوح آزمایشی.F.C و. F.Cو2 / 1 و.F.Cو4 / 1 کاشته شد ند. قند های محلول و پرولین ساقه و ریشه در سطح F.C.1 / 4، اختلاف معنی دار د اشته و در حالت کلی در رقم سهند تحت شرایط خشکی مقاد یر پرولین ساقه و ریشه بسیار بیشتر از رقم CB بود ه در مقابل تولید قند های محلول رقم CB بالا بود. در بررسی فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز بر اساس مقدار نشاسته تجزیه شده در گیاهچه های چهار روزه دو رقم فوق تحت شوری و خشکی اختلاف معنی دار بود ه و عملکرد رقم سهند تقریبا دو برابر آن در CB بود. اعمال تنش های خشکی و شوری به ترتیب در سطوح 50 و 100 گرم در لیترگلوکز و 7 و14 گرم در لیتر NaCl به بذور در حال جوانه زنی منجر به تغییر در الگوی الکتروفورزی باند های 3،1 و 7 (7 / 62، 35 / 43 و 68 / 26 کیلو د التون) پروتئین های قسمت بذری شد. بطوریکه عمد ه تفاوت ها در حضور یا عدم حضور باند ها در محد ود ه 35 / 43 تا 7 / 62 کیلو د التونی در سطح تیمارها بود که در این محد ود ه آنزیم های آلفا آمیلازی قرار می گیرند. اختلاف اصلی دو رقم در نمونه های شاهد و 7 گرم در لیتر NaCl بود. این تفاوت می تواند بیانگر اختلاف معنی دار دو رقم در مرحله جوانه زنی باشد.
    کلیدواژگان: جو، تنش خشکی، شوری، پرولین، قند محلول، آلفا-آمیلاز، الکترو فورز
  • جنگل و مرتع
  • معرفی رستنی ها و اشکال زیستی گونه های گیاهی منطقه کیان نهاوند (استان همدان)
    کیوان صفی خانی، محمدرضا رحیمی نژاد، رمضان کلوندی صفحه 138
    در این تحقیق فلور منطقه کیان نهاوند در استان همدان مورد بررسی قرار گرفته است. روش جمع آوری گیاهان منطقه مذکور روش مرسوم مطالعات تاکسونومیک بوده است. نمونه های جمع آوری شده براساس روش های مرسوم تاکسونومی گیاهی و به کارگیری منابع لازم شناسایی شد و خانواده، جنس و گونه هریک از آنها تعیین گردید. اسامی تاکسونهای منطقه به صورت فهرست الفبایی و به ترتیب خانواده و نام علمی تنظیم شد. نمونه های جمع آوری شده در این بررسی در هرباریوم مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان و هرباریوم دانشگاه اصفهان نگهداری می گردد. شکل زیستی هر یک از عناصر گیاهی منطقه با استفاده از روش رانکیر(Raunkier) مشخص شد. این بررسی نشان داد که در منطقه ذخیزه گاه ژنتیکی کیان نهاوند 64خانواده، 264 جنس و 405 گونه گیاهی حضور دارد. اشکال زیستی گیاهان منطقه شامل7% فانروفیت، 12% ژئوفیت،42% همی کریپتوفیت، 4% کامفیت و 35% تروفیت می باشد.
    کلیدواژگان: فلور، مطالعات تاکسونومیک، شکل زیستی، کیان نهاوند، استان همدان، ایران
  • به نژادی باغبانی و سبزی کاری: گیاه شناسی
  • سید فرهاد صابرعلی_سید احمد ساد ات نوری_اسدالله حجازی_اسکند ر زند_محمد علی باغستانی صفحه 143
    تراکم و آرایش کاشت دو عامل اساسی برای تغییر آرایش فضایی اند ام های هوایی و در نهایت کاهش توانایی تد اخل علف های هرز با گیاه زراعی هستند. تاثیر تراکم وآرایش کاشت ذرت (.L Zea mays) بر روند رشد و شاخص های فیزیولوژیکی این گیاه در تراکم های مختلف سلمه تره در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1383 مورد بررسی قرار گرفت. عامل اول یعنی تراکم کاشت شامل 70 و 105 هزار بوته در هکتار، عامل دوم آرایش کاشت شامل کشت به صورت یک رد یفه و دو رد یفه و عامل سوم تراکم های علف هرز سلمه تره در چهار سطح صفر، 5، 10 و 15 بوته در متر طولی رد یف بود. نتایج این بررسی کاهش چشمگیر شاخص سطح برگ، تجمع ماده خشک، سرعت رشد محصول و عملکرد د انه ذرت را در شرایط حضور سلمه تره در تراکم ها و آرایش های کاشت مختلف ذرت نشان د اد. تراکم بیشتر ذرت در شرایط حضور و عدم حضور سلمه تره باعث افزایش سطح برگ، برتری تجمع ماده خشک، سرعت رشد محصول و عملکرد د انه نسبت به تراکم کمتر شد. آرایش کاشت دو رد یفه ذرت نیز باعث افزایش سطح برگ، تجمع ماده خشک و سرعت رشد محصول ذرت نسبت به آرایش کاشت تک رد یفه شد، هر چند که اثر آن به اندازه تاثیر تراکم نبود.
    کلیدواژگان: آرایش کاشت، تراکم، رقابت، سرعت رشد محصول، شاخص سطح برگ، ماده خشک
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • تاثیر تغذیه برگی عناصر کم مصرف آهن و روی بر صفات کمی و کیفی ارقام پیاز سفید قم و قرمز ری
    احمد بایبورد ی صفحه 153
    • احمد بایبورد ی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقیemail: [email protected]چکید همصرف بی رویه و نامتعاد ل کود های شیمیایی ازته و فسفره سبب گردیده توازن عناصر غذایی بویژه کم مصرف در خاک به هم خورد ه و منجر به کاهش جذب عناصر آهن، روی، مس و منگنز توسط گیاه گردد. بعلاوه شرایط قلیایی و آهکی خاک های زراعی استان آذربایجان شرقی از عوامل عمد ه محد ود کننده جذب عناصر غذایی کم مصرف می باشد. با توجه به اینکه ارقام مختلف پیاز عکس العمل متفاوتی به جذب عناصر غذایی نشان می د هند، لذا اهمیت داشت که در این زمینه تحقیقی صورت گیرد. به منظور بررسی تاثیر تغذیه برگی عناصر آهن و روی بر صفات کمی و کیفی دو رقم پیاز قرمز ری و سفید قم آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو عنصر آهن در سه سطح (صفر، پنج و د ه در هزار) و عنصر روی در سه سطح (صفر، دو و چهار در هزار) از منابع سولفاته و دو رقم پیاز سفید قم و قرمز ری در 18 تیمار و سه تکرار روی خاک (Fine Mixed Calcareous Fluventic Xerorthents) به اجراء درآمد. بیشترین عملکرد (71 تن در هکتار) از محلول پاشی توام سولفات آهن با غلظت یک درصد و سولفات روی با غلظت چهار در هزار به دست آمد. همچنین بالاترین عملکرد (70 تند ر هکتار) از پیاز سفید قم نسبت به پیاز قرمز ری(62 تن در هکتار) حاصل شد. بیشترین درصد مواد جامد محلول کل (21 درصد) در صورت محلول پاشی توام سولفات روی با غلظت دو در هزار و سولفات آهن با غلظت پنج در هزار حاصل شد. همچنین بالاترین درصد مواد جامد محلول کل (5 / 21درصد) از پیاز قرمز ری نسبت به سفید قم (7 / 19 درصد) به دست آمد. کمترین میزان نیترات سوخ پیاز (80 میلی گرم د رکیلوگرم وزن تر) در صورت محلول پاشی توام سولفات آهن با غلظت یک درصد و سولفات روی با غلظت 4 در هزار به دست آمد. همنچنین کمترین غلظت نیترات(76 میلی گرم در کیلوگرم) در رقم قرمز ری در کنار محلول پاشی سولفات آهن با غلظت یک درصد حاصل شد. بیشترین میزان اسید اسکوربیک سوخ پیاز(8 / 13 میلی گرم در یکصد گرم وزن تازه) در صورت محلول پاشی توام سولفات آهن با غلظت یک درصد و سولفات روی با غلظت چهار در هزار اندازه گیری شد. اسید تیه پیاز سفید قم(1 / 8) نسبت به قرمز ری (9 / 7) بیشتربود. بیشترین میزان تند ی(8 / 8 میکروگرم در میلی لیتر) در صورت محلول پاشی توام سولفات آهن و سولفات روی اندازه گیری شد. همچنین بالاترین میزان تند ی در پیاز قرمز ری (7 / 8 میلی گرم د رمیلی لیتر) در صورت محلول پاشی سولفات آهن حاصل شد. از نظر وزن تک سوخ پیاز سفید قم بیشتر از قرمز ری بود. بیشترین قطر پیاز (4 / 8 سانتی متر) در سطح سوم آهن یعنی محلول پاشی با غلظت یک درصد حاصل شد.
    کلیدواژگان: آهن، روی، پیاز سفید قم، پیاز قرمز ری، نیترات، تند ی
  • جنگل و مرتع
  • حسین باقری، سیدمهدی ادنانی، علی طویلی صفحه 155
    مدیریت چرا از بخشهای اساسی در مدیریت اکوسیستمهای مرتعی است. هدف از مدیریت چرا استفاده بهینه از مناطق تحت چرا به منظور دستیابی به بازده مطلوب و پایدار هم در اکوسیستم مرتعی و هم از دیدگاه تولیدات دامی است. از جمله مسائلی که باید در مدیریت چرا در نظر گرفته شود تعیین ترکیب دامی مناسب با شرایط مرتع و منطقه میباشد. کمیت و کیفیت گیاهان موجود در این رابطه از اهمیت بسیاری برخوردار است، ضمن آنکه مواردی چون توپوگرافی منطقه، اقلیم، فاصله از منابع آب و سودمندی نوع دام نیز نقش زیادی در تعیین ترکیب دام ایفا میکنند. تحقیق حاضر در راستای تعیین ترکیب دام مناسب چرا کننده از مراتع منطقه وسف در استان قم انجام شده است. به همین منظور با استفاده از پلاتهای 60*50 سانتی متر درصد پوشش و تولید گونه ها برآورد شده و ترکیب گیاهی به دست آمد. همچنین خوشخوراکی گونه ها برای بز و گوسفند با فیلمبرداری و به روش زمانی محاسبه شد. به علاوه با تعدادی از دامداران منطقه درباره سودمندی دامها و مسائل مربوطه مصاحبه به عمل آمد. به طور کلی نتایج به دست آمده از مطالعات پوشش گیاهی، شرایط منطقه و مصاحبه ها نشان داد که بز تناسب بیشتری با شرایط منطقه مورد مطالعه دارد، لذا در ترکیب گله این مسئله باید مورد توجه قرار گیرد.
    کلیدواژگان: ترکیب دام، ترکیب گیاهی، مرتع نیمه استپی، مدیریت چرا، وسف، استان قم
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • الهه وطن خواه، نسرین معتمد، حسن ابراهیم زاده صفحه 161
    • الهه وطن خواه، • نسرین معتمد و • حسن ابراهیم زاد ه دانشگاه تهران، پرد یس علوم، دانشکده زیست شناسی، گروه گیاهیemail: [email protected]چکید هپروتئین های برگ و جوانه در رقم زرد زیتون، در منطقه گیلوان، هر دو هفته یکبار در طی تشکیل میوه و رسیدن آن به طور کمی و کیفی مورد بررسی قرار گرفت. پروتئین های برگ در مراحل اولیه رشد و نمو میوه ابتدا کاهش و بعد از آن یک روند افزایشی را نشان د اد. پروتئین های جوانه یک روند افزایشی را از آغاز رشد و نمو میوه نشان د اد و در اواخر آبان میزان آن کم شد. الگوی الکتروفورزی پروتئین های برگ و جوانه، ظهور باند های جدید پروتئین را در طی این دوره نشان د اد. تغییرات کمی و کیفی پروتئین های برگ و جوانه در طی رشد و نمو میوه، الگوی تقریبا مشابهی را نشان می د هند.
    کلیدواژگان: رسیدن میوه، پروتئین، زیتون
  • گیاه شناسی
  • کاربرد گیاهان به عنوان شاخصی برای تفکیک طبقات اقلیمی
    علی فرمهینی فراهانی، محمد مهدوی صفحه 163
    در طبیعت گیاهانی مشاهده میشوند که عمدتا در اقلیم خاصی گسترش دارند و در سایر اقالیم بندرت مشاهده میشوند. از این رو میتوان از این گیاهان به عنوان معیاری برای تشخیص و تفکیک اقالیم استفاده کرد. در این تحقیق ابتدا اقلیم استان مرکزی توسط سیستمهای طبقهبندی اقلیمیکوپن، استنز، تورنتویت 1933، تورنتویت 1948، دومارتن اصلاح شده، گورزینسکی و آمبرژه طبقه بندی شده است. برای این کار، آمار و اطلاعات هواشناسی برای یک دوره 20ساله در سطح استان جمعآوری شده و روابط همبستگی عوامل هواشناسی با ارتفاع تعیین شده است. با قرار دادن روابط حاصله در فرمولهای اقلیمیسیستمهای فوق، این سیستمها در منطقه مورد مطالعه پیاده شده اند. در مرحله بعد اقدام به شناسائی گیاهان معرف اقلیم در منطقه مورد مطالعه شده است. با بررسی حدود 550 گونه گیاهی شناسایی شده در سطح استان 54 گونه به عنوان گیاهان معرف اقلیم متمایز گردیدند. اقلیمیکه هر گیاه معرفی میکند با اقلیمیکه سیستمهای طبقهبندی اقلیمی برای آن گیاه بیان میدارند (رویشگاه گیاه)، مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. برای این کار از دو روش شمارش تعداد مشاهدات صحیح و امتیازدهی برحسب اولویتبندی استفاده شده است. نتایج حاصله نشان داد که طبقات اقلیمیحاصل از سیستمهای دومارتن اصلاح شده، تورنت ویت و آمبرژه به ترتیب دقیقتر از سایر سیستمها در منطقه مورد مطالعه بوده است. در پایان برای بررسی آماری نتایج از آزمون غیرپارامتری مان - ویتنی استفاده شد که این آزمون هم معنیدار بودن نتایج را مورد تایید قرار داده است.
    کلمات کلیدی: گیاهان معرف اقلیم، طبقهبندی اقلیمی، استان مرکزی، تورنت ویت، دومارتن، گورزینسکی،استنز، کوپن، آمبرژه
    کلیدواژگان: گیاهان معرف اقلیم، طبقهبندی اقلیمی، استان مرکزی، تورنت ویت، دومارتن، گورزینسکی، استنز، کوپن، آمبرژه
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • بررسی و تعیین روش های کنترل پوسیدگی میوه انار در انبار
    منصور شاکری، محمدرضا میرحسینی، فرهاد دهقانی صفحه 165
    د ر حال حاضر کرم گلوگاه انار (Spectrobates ceratoniae) و قارچ های بیمارگر، به ویژه گونه های مختلف آسپرژیلوس (.Aspergillus spp) و پنیسیلیوم (.Penicillium spp)، مهمترین مشکل انبارد اری و مانع عمد ه صادرات میوه انار می باشند. کرم گلوگاه عوا مل بیمارگر را به د رون میوه انار انتقال داده و مهمترین عامل در فرآیند پوسیدگی میوه انار محسوب می گردد. به منظور تعیین مناسب ترین روش کاهش خسارت پوسیدگی های میوه انار در انبار و افزایش عمر انبارد اری آن، تحقیقی از سال1378 به مد ت دو سال،د ر ایستگاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد به مرحله اجرا گذاشته شد. این بررسی در قالب طرح اسپلیت پلات با سه تکرار و دو عامل و تحت شرایط کنترل دما و رطوبت انجام شد. عامل اصلی، دو رقم انار (ملس یزد ی و گل تفتی) و عامل فرعی، شش نوع ماده مختلف ضد عفونی شامل، محلول 5% کلرید کلسیم (Cacl2)، واکس، هیپوکلریت سد یم (ClONa) به نسبت 10% از مایع تجارتی بنام وایتکس، بنومیل(Benomyl)و5 / 1 در هزار، اکسی کلرورمس(Copper oxychloride) %1، تیابند ازول (Thiabendazole) یا تکتو 5 / 1 در هزار و شاهد بود. آزمایش در اطاق با دمای ثابت 1±10 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 60-50 درصد انجام شد. در این آزمایش درصد پوسیدگی میوه در طول مد ت انبارد اری تعیین و با استفاده از برنامه MSTAT-C مورد تجزیه و تحلیل آماری قرارگرفت. نتایج نهایی نشان د اد که اختلاف بین تیمارها از نظر سال، رقم، مواد ضد عفونی کننده و همچنین اثر متقابل سال و رقم، سال و مواد ضد عفونی، رقم و مواد ضد عفونی در سطح احتمال 1% و اثر متقابل سه گانه سال، رقم و مواد ضد عفونی روی پوسیدگی های انباری میوه انار در سطح احتمال 5% معنی دار است. در مجموع انار گل تفتی نسبت به پوسیدگی های انباری مقاومتر و دارای افت وزن کمتری بود. در بین عوامل فرعی هم، وایتکس تجاری 10 درصد، بیشترین تاثیر در کاهش میزان پوسیدگی های انباری انار داشت. بنابراین می توان این ماده را برای ضد عفونی میوه انار قبل از انبارکردن توصیه نمود.
    کلیدواژگان: انار، انبارد اری، پوسیدگی، کرم گلوگاه انار، وایتکس، گل تفتی، ملس یزد ی، یزد
  • اجتماعی اقتصادی
  • تاثیر فاصله از کانونهای بحران بر روی خصوصیات پوشش گیاهی و خاک مراتع
    مجید آجرلو صفحه 170
    به دلیل تردد روزانه و چرای مداوم دامها در اطراف کانونهای بحران، این مناطق معمولا بیش از سایر بخشهای مرتع تخریب میشوند. لذا بررسی مکرر تغییرات کمیو کیفی پوشش گیاهی و خاک در این مناطق ضروری است. تا در صورت مشاهده هر تغییر پسرونده در وضعیت پوشش گیاهی و خاک، نسبت به اصلاح شیوه مدیریت مرتع مبادرت نمود. این تحقیق به مطالعه چگونگی و میزان تاثیر کانون بحران بر محیط اطراف خود و الگوی تغییرات پوشش گیاهی و خاک در اطراف کانونهای بحران مرتع در منطقه نیمه خشک میپردازد. برای بررسی تغییرات پوشش گیاهی و خاک در اطراف کانونهای بحران از روش گرادیان چرا استفاده شد بدین منظور ابتدا داده ها در اطراف روستاها و آبشخوارهای موجود در منطقه، به عنوان دو کانون بحران اصلی در مراتع، جمع آوری شدند. در جمع آوری داده ها، از ترانسکت 200 متری و کوادرات 3 متر مربعی استفاده شد. بر روی هر ترانسکت پوشش تاجی، لاشبرگ گیاهی، تنوع گونهای، سنگ و سنگریزه، و خاک لخت اندازهگیری شدند. برای تجزیه و تحلیل دادها از نرم افزار آماری SPSS و برای آزمون رابطه فاکتورهای اندازهگیری شده با فاصله از کانونهای بحران از همبستگی پیرسون و آنالیز رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد که پوشش گیاهی با فاصله از روستاها همبستگی معنی داری دارد(r=0/95، p<0/01) ولی با فاصله از آبشخوار همبستگی معنی داری ندارد (r=0/63, p>0/05). شاخصهای لاشبرگ و تنوع گیاهی همبستگی قوی با فاصله از کانونهای بحران داشتند. در مورد لاشبرگ در اطراف روستا و آبشخوار مقادیر به ترتیب (r=0/96 p<0/01) و (r=0/99, p<0/01) بودند. در مورد تنوع گیاهی در اطراف روستا و آبشخوار مقادیر به ترتیب (r=0/97,، p<0/01) و (r=0/96, p<0/01) بودند. میزان سنگ و سنگریزه با فاصله از کانونهای بحران همبستگی معنی داری نشان نداد به طوری که در اطراف روستا مقادیر(r=0/75، p<0/05) و در اطراف آبشخوار (r=0/47، p>0/05) بودند. میزان خاک لخت با فاصله از روستاها همبستگی معنی داری داشت (r=097، p<0/01) در حالی که با فاصله از آبشخوار همبستگی معنی داری نشان نداد (r=0/42، p>0/05).
    کلیدواژگان: پوشش گیاهی و خاک، کانون بحران، گرادیان چرا، مرتع
  • متفرقه
  • بررسی و تعیین سطح توسعه حرفه ای مربیان مراکز و مجتمع های آموزش وزارت جهاد کشاورزی
    محمدرضا شاه پسند، یوسف حجازی، احمد رضوانفر، محمد صائبی صفحه 172
    هر نظام آموزشی دارای زیرساخت های اساسی است، که ارکان آن نظام را تشکیل می د هند و با یکد یگر در تعامل می باشند. با توجه به اینکه یکی از مولفه های اساسی در نظام آموزش کشاورزی مربیان هستند، بخش آموزش باید برای ارتقاء سطح کیفی مربیان کشاورزی و تبد یل آنها به مربیان حرفه ای برنامه ریزی مناسبی داشته باشد. اما قبل از این برنامه ریزی باید، سطوح توسعه حرفه ای1 مربیان تعیین گردد، که تحقیق حاضر در این راستا تلاش نموده است. در این تحقیق هدف اساسی تعیین سطوح توسعه حرفه ای مربیان مجتمع ها و مراکز آموزش کشاورزی کشور است، تا بر اساس آن بتوان برای توسعه حرفه ای آنها برنامه ریزی نمود. نوع تحقیق توصیفی و همبستگی بود ه و ابزار گرد آوری داده ها نیز پرسشنامه می باشد، که روایی و پایایی آن سنجید ه شده است. جامعه آماری تحقیق مربیان مراکز آموزش جهاد کشاورزی می باشند، که بر اساس آمار موجود تعد اد آنان حدود 490 نفر می باشد و حجم نمونه نیز بر اساس فرمول کوکران و محاسبه واریانس 104 نفر برآورد گردیده است. به منظور انتخاب مربیان از شیوه نمونه گیری تصادفی طبقاتی استفاده شده است. داده ها با استفاده از فراوانی، درصد و میانگین، ضریب تغییر و میانه و با کمک تحلیل رگرسیون، همبستگی، مقایسه میانگین ها و تحلیل عاملی توصیف و تحلیل شده اند. نتایج حاصله حاکی از آن است که مربیان در زمینه تمامی مقیاس های توسعه حرفه ای در سطوح بالا و بسیار بالایی قرار داشته و عمد تا در سطوح مطلوبی از نظر توسعه حرفه ای قرار د ارند. آزمون مقایسه میانگین ها (من وایت نی) در زمینه طی کردن دوره بد وخد مت فقط در مقیاس هد ایت تحقیق عملیاتی معنی دار بود هاست. آزمون مقایسه میانگین ها (کروسکال والیس) در زمینه سطوح مختلف تحصیلی نشان می دهد که متغیرهای؛ مشارکت در کارگاه های آموزشی، هد ایت تحقیق عملیاتی فراگیران در سطوح د کتری میانگین رتبه بیشتری داشتند و همچنین از نظر مرتبه علمی نیز عضویت در انجمن های حرفه ای در اعضاء هیات علمی رتبه بالاتری را نشان داده و معنی دار شد. نتایج همبستگی نشان د هند هارتباط سن، تحصیلات، سابقه تد ریس و سطح تد ریس با توسعه حرفه ای می باشد. نتایج رگرسیون بیانگر تاثیر میزان تحصیلات و سن فراگیران در سطح توسعه حرفه ای می باشد. تحلیل عاملی تائید ی نیز د ه عامل را با حدود 60% تبیین واریانس نشان د اد ه، که با شاخص های استاند ارد مشابهت زیاد ی داشته و در برخی موارد جزیی تفاوت داشت.
    کلیدواژگان: توسعه حرفه ای، مربیان مجتمع های آموزشی جهاد کشاورزی، مشارکت با همقطاران، محیط یادگیری اثربخش، خود ارزیابی، برنامه درسی، بهبود کیفیت تد ریس
  • جنگل و مرتع
  • بررسی پوشش گونه های درختی و درختچه ای منطقه کجور (نوشهر)
    علی شیخ الاسلامی، فرشاد یزدیان، علی کیالاشکی صفحه 175
    شناسایی پوشش گیاهی هر منطقه اساس مطالعات اکولوژیک را تشکیل داده که در مدیریت واحدهای زیست محیطی نقش مهمی ایفا میکند. هدف این مطالعه معرفی گونه های درختی و درختچهای منطقه کجور (نوشهر) در قالب واحدهای رویشی می باشد. در این بررسی در ابتدا واحدهای شکل زمین بر روی نقشه های توپوگرافی 1:25000 تفکیک گردید. در هر واحد زمینی در ابتدا جنگل گردشی صورت گرفت. سپس یک قطعه نمونه با توجه به شرایط توده با ابعاد مختلف انتخاب گردید. در درون هر قطعه نمونه درختان ودرختچه ها شناسایی شده و بر اساس شرایط فیزیونومی در هر واحد شکل زمین، واحدهای رویشی تعیین شد. در نهایت 42 گونه درختی و درختچهای در مناطق مورد مطالعه در کجور شناسایی گردید. در مجموع در 131 واحد زمینی تفکیک شده بر اساس سه عامل ارتفاع از سطح دریای آزاد، جهت دامنه و درصد شیب، 215 واحد گیاهی تشخیص داده شد. از بین این واحدها در تعداد 21 واحد گونه غالب اول و دوم به ترتیب راش و ممرز می باشد، کهاین تیپ بیشتر در ارتفاع 1100-2200 متر از سطح دریا و در اکثرجهات جغرافیایی مشاهده می شود. همچنین در 18 واحد گونه بلندمازو و لور، در 13 واحد گونه بلندمازو و راش، در 9 واحد گونه راش و بلندمازو، در 8 واحد گونه بلندمازو و ممرز و در 7 واحد گونه راش و لور به ترتیب به عنوان گونه غالب اول و دوم مشخص شدند. تیپهای درختی ودرختچهای در هر منطقه بر اساس ارتفاع از سطح دریا، جهت دامنه و درصد شیب تعیین شد. نتایج نشان می دهد که گسترش گونه های جنگلی، نوع آمیختگی آنها و تیپهای تشکیل یافته در منطقه مورد بررسی تحت تاثیر عوامل فیزیوگرافیک قرار دارد. با افزایش ارتفاع از سطح دریا، توده ها از نظر ترکیب گونه ها و تراکم و همچنین کیفیت پایه ها از شرایط مطلوبتری برخوردار هستند. همچنین در دامنه های شمالی به علت برخورداری از شرایط مطلوب از نظر رطوبت و خاک، توده های مرغوب بیشتر حضور داشته، در حالی که در دامنه های جنوبی بیشتر توده های مخروبه استقرار یافته است.
    کلیدواژگان: کجور، درختان، درختچه ها، تیپ های جنگلی، واحدهای رویشی
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • بررسی اثر مقدار و زمان مصرف کود نیتروژن و پتاسیم بر عملکرد، اجزاء عملکرد، درصد و سرعت جوانه زنی بذر پیاز رقم تگزاس ارلی گرانو 502
    رضا امین پور، مجتبی یحیی آباد ی، احمد جعفری صفحه 185
    از آنجا که نیتروژن و پتاسیم اثرات مهمی بر فیزیولوژی رشد گیاه پیاز د رسال تولید بذر د ارند، مدیریت مصرف این عناصر در مزرعه تولید بذر، اهمیت ویژه ای د ارد. به منظور تعیین مناسب ترین مقدار و زمان مصرف کود های نیتروژن و پتاس جهت تولید بذر پیاز، آزمایشی طی دو سال زراعی1380 تا1382 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد اصفهان به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. عامل اول شامل سه سطح کود نیتروژن و پتاسیم بود که عبارت بودند از:a1 نیتروژن وپتاسیم توصیه شده براساس آزمون خاک،2 a-و35 درصد بیشتر از مقدار توصیه شده و 3 a-و35 درصد کمتر از مقدار توصیه شد ه. عامل دوم شامل شش سطح زمان مصرف کود های نیتروژن وپتاس بود که عبارت بودند از:b1 مصرف کود نیتروژن، نیمی هنگام کشت در پائیز و نیمی هنگام شروع ظاهر شدن ساقه گل د هند ه و مصرف کود پتاس در هنگام کشت، b2 مصرف کود نیتروژن و کود پتاس، نیمی هنگام کشت در پائیز و نیمی هنگام شروع ظاهر شدن ساقه گل د هند ه، b3 مصرف کود نیتروژن، هنگام شروع ظاهر شدن ساقه گل د هند ه، در مرحله گرد هافشانی و در مرحله د انه بندی و مصرف کود پتاس در هنگام کشت، b4 مصرف کود نیتروژن، هنگام کشت، هنگام شروع ظاهر شدن ساقه گل د هند ه، اواسط رشد ساقه گل د هند ه و در مرحله د انه بندی و مصرف کود پتاس، نیمی هنگام کشت و نیمی هنگام شروع ظاهر شدن ساقه گل د هند ه، b5 مصرف کود نیتروژن، هنگام شروع ظاهر شدن ساقه گل د هند ه و در مرحله د انه بندی و مصرف کود پتاس هنگام کشت و b6 مصرف کود نیتروژن، هنگام شروع ظاهر شدن ساقه گل د هند ه و در مرحله د انه بندی و مصرف کود پتاس، نیمی هنگام کشت و نیمی هنگام شروع ظاهر شدن ساقه گل د هند ه. نتایج نشان د اد که در بین تیمارهای مقدارکود، تیمارa1 به طور معنی د اری، بیشترین عملکرد د انه(3/1018 کیلوگرم د رهکتار) و تعد اد چتر در واحد سطح را تولید کرد. در تیمار a3 تعد اد کپسول در چتر و تعد اد د انه در کپسول به طور معنی د اری کمتر از تیمارهای 1 a وa2 بود. مقایسه میانگین های عملکرد و اجزاء عملکرد د انه بین سطوح زمان مصرف کود، افزایش معنی دار عملکرد د انه(1120کیلوگرم د رهکتار) تعد اد چتر در واحد سطح و تعد اد کپسول در چتر را در تیمار b4 نسبت به سایر تیمارهای زمان مصرف کود نشان د اد. بررسی درصد وسرعت جوانه زنی بذرهای حاصله، تنها کاهش درصد جوانه زنی را در تیمار b3 نسبت به سایر تیمارهای زمان مصرف کود نشان د اد و بین سایر تیمارهای زمان مصرف کود و نیز بین سطوح مقدار کود تفاوت معنی د اری وجود ند اشت.
    کلیدواژگان: پیاز، عملکرد بذر، اجزای عملکرد، نیتروژن، پتاسیم، درصد و سرعت جوانه زنی
  • گیاه شناسی
  • بررسی اثر تیمارهای مختلف در شکستن خواب و تحریک جوانه زنی بذر پنج گونه گیاه دارویی منطقه چهارمحال و بختیاری
    عبدالله قاسمی پیربلوطی، احمدرضا گلپرور، مجید ریاحی دهکردی، علیرضا نوید صفحه 185
    بذر اغلب گونه های دارویی به جهت سازگاری اکولوژیکی با شرایط محیطی دارای انواع خواب میباشند. بنابراین شناخت عوامل اکوفیزیولوژیکی موثر بر خواب و ایجاد شرایط بهینه برای جوانه زنی بذر گیاهان دارویی جهت تولید و پرورش آنها یک امر ضروری است. به همین منظور جهت ارزیابی اثر تیمارهای مختلف بر جوانه زنی بذر 5 گونه مهم دارویی زوفا (Hyssopus officinalis) آویشن دنایی(Thymus daenensis)، بادیان رومییا انیسون (.Pimpinella anisum L)، بومادران (Achillea millefolium) و کلوس یا کرفس معطر (Klosia odoratascima) جمع آوری شده در سال 84-1383 از استان چهارمحال و بختیاری، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل پیش خیساندن اسید جیبرک با 3 غلظت 100، 500 و 1000 قسمت در میلیون و Kno3 و 2/0% تیوره 1 مولار و شاهد انجام شد. نتایج این بررسی نشان داد که اثر تیمارهای مختلف بر درصد جوانه زنی بذر گونه های دارویی زوفا، بومادران، آویشن و انیسون (p< 0/01) معنی دار بود. در بین این تیمارها نیترات پتاسیم با غلظت 2/0 % و اسید جیبرلیک با غلظت 500 قسمت در میلیون بیشترین اثر مثبت را بر شکستن خواب و جوانه زنی بذر گونه های آویشن دنایی، زوفا و بادیان رومیداشتند. ولی بذر گونه کلوس واکنشی به تیمارهای مختلف نشان نداد.
    کلیدواژگان: آویشن، بادیان رومی، بومادران، زوفا، جوانه زنی، خواب بذر، کلوس
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • الهام آذر پژوه، علی مختاریان صفحه 193
    این تحقیق به منظور تعیین مناسب تر ین زمان برد اشت، خشک کرد ن، بسته بندی و نگهد اری میوه عناب در شهرستان بیرجند از سال 1378 به مد ت سه سال و در دو مرحله، بر اساس آزمایش فاکتوریل دو متغیره با طرح پایه کاملا تصادفی در سه تکرار انجام گردید. در مرحله اول طرح، نمونه ها در دو زمان (100 و120 روز پس از تمام گل) برد اشت و به سه روش خشک کردن (روی درخت، خاکستر، صنعتی) تیمار بندی گردید ند. سپس آزمون های فیزیکی و شیمیایی (عرض میوه، وزن میوه، درصد رطوبت، میزان مواد جامد محلول،اسید قابل تیتر و pH) میوه های عناب بعد از برد اشت اندازه گیری شد ند. بر روی نمونه های خشک شده ارزیابی حسی به عمل آمد. تجزیه و تحلیل آماری مرحله اول نشان د اد که زمان 120 روز پس از تمام گل مناسب ترین زمان برای برد اشت می باشد، که در این زمان میوه عناب بیشترین وزن، طول، مواد جامد محلول و اسید یته را د اشته است و روش خشک کردن در خاکستر از نظربافت، رنگ، طعم و پذیرش عمومی از نظر مصرف کننده مطلوب بود. د رمرحله دوم طرح، نمونه فوق به سه روش (بسته بندی د رکارتن، فیلم پلی اتیلنی با دانسیته پائین و سلوفان) بسته بندی و در سه درجه حرارت (25، 10، 4 درجه سانتی گراد) به مد ت یکسال نگهد اری شد ند. هر 6 ماه یکبار درصد تغییرات وزنی، میزان فعالیت حشرات، میزان رطوبت، ارزیابی حسی(بافت، رنگ، طعم و پذیرش عمومی)محصول بررسی گردید. نتایج تجزیه و تحلیل آماری طرح نشان د اد که بسته بندی با پلی اتیلن با دانسیته پایین مناسب ترین نوع بسته بندی و درجه حرارت 4 درجه سانتی گراد مطلوب ترین شرایط نگهد اری میوه عناب می باشد. همچنین نمونه های نگهد اری شده تحت این شرایط پس از یکسال نیز از نظر د اوران کیفیت قابل قبولی د اشتند.
    کلیدواژگان: عناب، زمان برد اشت، خشک کرد ن، بسته بند ی، زمان نگهد اری
  • آبخیزداری
  • علی اکبر داودی راد، عبدالرسول تلوری، مهدی عرفانیان صفحه 193
    بارش طراحی یکی از اساسیترین عوامل در برآورد سیلاب در حوزه های آبخیز میباشد. با توجه به وجود تغییرات زمانی در شدت رگبارهای سیل آسا، شناخت دقیق الگوهای توزیع زمانی بارش در یک منطقه از اهمیت زیادی برخوردار است. در این تحقیق با بررسی کلیه رگبارهای مشاهداتی در ایستگاه های سینوپتیک حوزه آبخیز دریاچه نمک، رگبارهای منفرد شدید در تداومهای 1، 3، 6، 9، 12 و 24 ساعته استخراج گردید. به منظور ارائه الگوهای زمانی رگبارها از روش رتبهبندی بهره گرفته شد. در این روش ابتدا رگبارهای هر پایه زمانی معین به دوره های کوچکتری تقسیم و دوره های مختلف رگبارها بر اساس مقدار بارش دریافتی رتبهبندی شدند، سپس بر اساس میانگینگیری از دوره های مختلف، رتبه شاخص هر دوره تعیین و مقادیر بارندگی هر دوره بر اساس درصدی از کل بارش تعیین گردید. سپس الگوهای زمانی بارش به صورت نقطهایی (در تداومهای مختلف هر ایستگاه) و به صورت منطقهایی (الگوهای تیپ) با ترکیب آمار رگبارها در ایستگاه های مختلف ارائه گردید. به منظور ارزیابی دقت الگوها از آزمون کای اسکوار استفاده شد و میزان اعتماد هر الگوی نقطهای و منطقهای مشخص گردید. نتایج نشان میدهد که با افزایش تداوم یا پایه های زمانی، با تعداد کمتری رگبار، اعتماد در سطوح مناسب و قابل قبول حاصل میشود. همچنین تحقیقات دیگر در داخل کشور نتایج این تحقیق را تایید میکنند و الگوهای منطقهای نیز با مواردی از الگوهای SCS شباهت مناسبی را نشان میدهند.
    کلیدواژگان: الگوی توزیع زمانی، رگبار، روش رتبهبندی، حوزه آبخیز دریاچه نمک، SCS
  • متفرقه
  • اصلاح روش پایداری در تهیه مقاطع میکروسکوپی طیور
    مریم رضاییان، محمد ابراهیم اکبری، احمدی سوداگری امیری، فردوس ابراهیم پور صفحه 2
    یکی از مشکلاتی که غالبا در آزمایشگاه بافت شناسی با آن دست به گریبان هستیم تهیه نمونه های بافتی طیور است که بر خلاف نمونه های سایر حیوانات، اگرچه با همان روش معمول تهیه می شود ولی غالبا حاوی آرتیفکتهای فراوان شده و ناچارا مجبور به چندین بار تکرار آن شده و نهایتا نیز نتیجه مطلوب حاصل نمیشود. با توجه به نوع آرتیفکتها به نظر میرسد که مشکل اصلی پایدار نشدن کامل نمونه ها است. لذا به منظور اصلاح روش تهیه مقاطع بافت شناسی طیور، از بافتهای کلیه، ریه، پوست، پیشمعده، مری، دوازدهم، تهی روده، سکوم، طحال و بورس فابریسیوس طیور بومی بالغ سالم بلافاصله پس از کشتار نمونه گیری بهعمل آمد. نمونه ها در بافر فرمالین با درصدهای 5، 5/7، 10 و 15 درصد قرار داده شدند. پس از پایداری، تمامیمراحل تهیه مقاطع معمول بافتشناسی بهطور یکنواخت برای همه نمونه ها انجام پذیرفته و مقاطع 6 میکرومتری با هماتوکسیلین- ائوزین رنگآمیزی و با میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند. برای حصول اطمینان از نتایج بدست آمده نمونه برداری و آزمایشات مجددا در نمونه های جدید و با همان شرایط قبلی و از همان اندامها تکرار گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که بهترین درصد پایدار کنندگی بجز در بافت ریه برای بقیه بافتهای مورد آزمایش بافر فرمالین 15% بود و تنها بافت ریه با فرمالین 10-5/7 درصد بهترین نتیجه را داد.
    کلیدواژگان: پایداری، بافت شناسی، طیور، آرتیفکت
  • شیلات
  • سیدمحمدوحید فارابی، سیدعلی طاهری، حسین ندری صفحه 9
    یکی از راه های حفاظت ذخائر ماهیان خاویاری، انجام تکثیر مصنوعی می باشد. در این راستا بهبود سیستم انکوباسیون از اهمیت ویژه ای برخورد ار است. در حال حاضر جهت انکوباسیون تخم تاسماهیان در ایران از د ستگاه انکوباتور یوشچنکو استفاده می شود. در سال 1383 انکوباتور آذرخش توسط ایران طراحی و ساخته شد. جهت مقایسه کارائی د ستگاه های انکوباتورهای آذرخش و یوشچنکو بر روی چهار مولد تاسماهی ایرانی با تاکید بر ارزیابی پارامترهای درصد لقاح در مرحله بلاستولا (2/96، 2/90) و گاسترولا (92، 83)، درصد تلفات مرحله انکوباسیون(2/57، 4/21)، درصد های تلفات لارو قبل(4/5، 6/10) و بعد (6/8، 4/16) از تغذیه فعال و بازماند گی نهائی لارو (86، 73) صورت گرفت. در این بررسی برتری کارائی انکوباتور آذرخش به یوشچنکو با توجه به فاکتور های فوق به اثبات رسید. از مزیت های مهم دیگر د ستگاه آذرخش فعالیت بی صد ا هنگام کار و خروج لاروسالم از ظروف انکوباتور بد ون د خالت انسانی می باشد. کلید واژگان ‍:انکوباتور، ماهیان خاویاری، آذرخش، یوشچنکو، تخم
    کلیدواژگان: انکوباتور، ماهیان خاویاری، آذرخش، یوشچنکو، تخم
  • زنبور عسل، مامایی و بیماریهای تولید مثل
  • ساحل سها، محسن برجی صفحه 19
    این مطالعه برای بررسی اثر ترکیبات جاذب شیمیایی بر کاهش آفلاتوکسین 1 M از شیر خام انجام شد. نمونه های شیر آلوده به آفلاتوکسین 1 M از دو راس گاو شیری که در اواسط شیرد هی بودند و با جیره های غذایی آلوده به آفلاتوکسین 1 B برای یک دوره 20 روزه تغذیه شد ند تهیه شد. ترکیبات جاذب شیمیایی استفاده شده در این آزمایش انواعی از بنتونیت و سد یم کلسیم آلومینیو سیلیکات هید راته (HSCAS) بودند. نمونه های آلوده شیر(4 / 87 نانو گرم در لیتر آفلاتوکسین1 M) در دو سطح این ترکیبات (5 / 0 و 2 درصد) در دمای اطاق (25 درجه سانتی گراد 30 د قیقه) آزمایش شد ند. کاهش سم، ترکیبات شیر، pH شیر و بقایای بعضی از عناصر (آلومینیوم و سیلیسیوم) که ممکن است پس از فرآوری باقی ماند ه باشند، بررسی شد ند. نوع ترکیبات جاذب شیمیایی، سطح استفاده شده و اثرات متقابل آنها کاهش قابل ملاحظه آفلاتوکسین در شیر را موجب شد ند (01 / 0 > p). آفلاتوکسین در شیر به وسیله بنتونیت 1 B تا بیش از 90% کاهش یافت، اما کاهش آفلاتوکسین 1 M به وسیله سد یم کلسیم آلومینیو سیلیکات هید راته و بنتونیت X به ترتیب 77% و 71% بود. ترکیبات شیر متشکل از پروتئین، چربی، لاکتوز، مواد جامد غیر چربی و کل مواد جامد تحت تاثیر افزود ن بعضی از مواد جاذب به شیرقرار گرفتند (05 / 0>p)، اگر چه مقاد یر افزایش یا کاهش اجزاء شیر از نظر عد د ی جزیی بود. نتایج به دست آمده حاکی از عدم وجود بقایای آلومینیوم در شیر بود، اما سطح پایینی از سیلیسیوم پس از فرآوری شیر با ترکیبات جاذب شیمیایی در نمونه ها باقی ماند ه بود. این مطالعه نشان د اد که استفاده از ترکیبات جاذب شیمیایی راند مان بالایی برای سم زد ایی آفلاتوکسین 1 M در شیر د ارد. چون این روش معمولا متضمن تجزیه سم نیست، شیر احتمالا آلوده به فرآورد ه های حاصل از تجزیه سم نبود ه و برای مصرف مطمئن است. به علاوه امکان جد ا کردن مواد افزود ه شده به شیر پس از اینکه این مواد سم را جذب نمود ند به آسانی وجود د ارد. لذا برای تعیین اثرات این ترکیبات روی خصوصیات عملکرد ی شیر این روش بایستی به وسیله تحقیقات بیشتر توسعه یابد.
    کلیدواژگان: کاهش، آفلاتوکسین M1، مواد جاذب شیمیایی، ترکیب شیر
  • شیلات
  • کیوان عباسی، علینقی سرپناه، ساریه مرادخواه صفحه 27
    رودخانه سیاهدرویشان یکی از رودخانه های مهم ورودی تالاب انزلی بوده و نقش مهمی را هر ساله در بازسازی طبیعی ذخایر ماهیان مهاجر دریای خزر ایفاء مینماید. این بررسی با هدف شناسایی و تعیین پراکنش مکانی و زمانی ماهیان رودخانه و نیز تعیین وضعیت کنونی این رودخانه در بازسازی ذخایر ماهیان مهاجر دریای خزر و در طی سالهای 1377 تا 1379 انجام و تعداد 8 ایستگاه مطالعاتی از بالادست (تولم شهر) به طول حدود 20 کیلومتر تا پایین دست (لاکسار) انتخاب و نمونه برداری ماهیان با استفاده از تور محاصرهای، تور پرتابی و دستگاه صید الکتریکی انجام گرفت. نتایج بررسی نشان داد که در این رودخانه تعداد 30 گونه و زیرگونه ماهی از یازده خانواده دهانگرد ماهیان(Petromyzontidae)، تاسماهیان (Acipenseridae)، شگماهیان (Clupeidae)، کپورماهیان (Cyprinidae)، رفتگرماهیان (Cobitidae)، اسبله ماهیان (Siluridae)، اردکماهیان (Esocidae)، آزادماهیان (Salmonidae)، گامبوزیاماهیان (Poeciliidae)، سوفماهیان (Percidae) و گاوماهیان (Gobiidae) وجود دارند که کپورماهیان دارای 20 گونه بوده و بیشترین فراوانی (9/95 درصد) را دارا بود و سایر خانواده ها با یک نماینده حضور داشتند. سیاه ماهی (Capoeta capoeta gracilis) در تمامی فصول و نیز در ایستگاه های 1، 3، 4 و 6 و ماهی حوض (Carassius auratus gibelio) در ایستگاه های 2، 5، 7 و 8 غالب بوده و در مجموع، سیاه ماهی، ماهی حوض و شاهکولی (Chalcalburnus chalcoides) به ترتیب با 36.61، 26.17 و 9.94 درصد تعداد بیشترین فراوانی را در طی مطالعه داشتند. ایستگاه بالادست (1) با 13 گونه کمترین و ایستگاه پایین دست (8) با 27 گونه بیشترین تعداد گونه را در خود جای دادند. تعداد 7 گونه ماهی شامل سه گونه مذکور و ماهی خیاطه (Alburnoides bipunctatus)، سس ماهی سرگنده (Barbus capito)، ماهی سفید دریای خزر (Rutilus frisii kutum) و سیاه کولی (Vimba vimba persa) در تمام ایستگاه ها مشاهده شدند. تعداد 9 گونه جزو ماهیان دریازی رودکوچ یا مهاجر (Anadromous) و 19 گونه جزو ماهیان آب شیرین (رودخانهای) و دو گونه دارای هر دو فرم بودند. همچنین 7 گونه از ماهیان غیر بومی (Alein) در این رودخانه شناسایی شده که برخی از آنها انتشار و فراوانی بالایی داشته و میتوانند خطراتی را برای ذخایر ماهیان بومی و مهاجر به رودخانه ایجاد نمایند.
    کلید واژگان: ماهیان، فراوانی، پراکنش، رودخانه سیاه درویشان، تالاب انزلی
    کلیدواژگان: ماهیان، فراوانی، پراکنش، رودخانه سیاه درویشان، تالاب انزلی
  • متفرقه
  • افشین جوادی، ودود رضویان صفحه 40
    میکروب هایی نظیر سالمونلا، لیستریا، کمپیلوباکتر و... بیماری هایی را از راه مواد غذایی در انسان ایجاد کرد هاند که سیستم های کنترلی وتضمین ایمنی غذا توانایی ممانعت از بروز آنها را ند ارند. در این بررسی 30 نمونه از مراحل کشتار اخذ گردیده و میزان شیوع سه باکتری Staphyloccus aureus کوآگولاز مثبت، سالمونلا و Clostridium perfringens وهم چنین بارآلود گی بهSta. aureus طبق روش استاند ارد ایران مورد مطالعه قرار گرفت.د ر نتایج بد ست آمده از آنالیز واریانس چند راهه برای گروه های وابسته و آزمون مک نمار برای تفاوت نسبت های وابسته واز آزمون T- test برای مقایسه داده های کمیتی بصورت دوبد و استفاده گردید. میانگین بار Staph. aureus نیز در هر کد ام از مراحل پرکنی و تخلیه احشاء و بعد از غوطه وری در تانک آب خنک کنند هافزایش معنی د اری را نشان د اد (p<0/05). ولی کاهش بار استافیلوکوکی در اثر دوش آب سرد اختلاف معنی د اری را نشان ند اد (p>0/05). همچنین مقایسه فراوانی آلود گی استافیلوکوکی در مرحله بعد از غوطه وری در تانک آب خنک کننده نسبت به مرحله دوش آب سرد و مقایسه فراوانی آلود گی سالمونلایی در بعد از تخلیه احشاء نسبت به مرحله پرکنی افزایش معنی د اری را نشان د اد (p>0/05). آلود گی به Clostridium perfringens در نمونه های گرفته شده مشاهده گردید ولی تغییرات میزان شیوع آن و مقایسه آنها به صورت دو به دو با هم تغییر معنی د اری را نشان ند اد (p>0/05). بطور کلی نتایج این بررسی نشان د اد که مقاطع پرکنی، تخلیه احشاء دوش آب سرد و مرحله غوطه وری در آب خنک کننده قویا از نقاط بحرانی در کشتارگاه طیور می باشد.
    کلیدواژگان: طیور، سالمونلا، Cl، perfringens، Staph، aureus کشتارگاه
  • ژنتیک دام و طیور: تغذیه و مدیریت دام و طیور
  • فاضل رامشی، موسی اسلامی، جمال فیاضی صفحه 46
    د ر این آزمایش تعد اد 240 قطعه جوجه یکروزه نروماد ه گوشتی سویه آرین به طور تصادفی انتخاب، و سپس جوجه ها به 6 تیمار آزمایشی تقسیم شد ند. این آزمایش با استفاده از طرح کاملا تصادفی به روش فاکتوریل(2×3) شامل سه سطح محد ود یت فیزیکی(صفر درصد محد ود یت(شاهد)، د ه درصد و بیست درصد کمتر از شاهد)، و دو روش تغذیه(خشک و مرطوب)، با چهار تکرار و 10 قطعه جوجه برای هر تکرار در داخل هر تیمار انجام گردید. افزایش وزن زند ه در پایان هفت هفتگی، در تیمار های غذایی 0، 10 و20 درصد محد ود یت به ترتیب 13/2031، 13 /1905 و 1907 گرم بود، که تیمار صفر درصد با سایر تیمار ها اختلاف معنی د اری داشت (05/0>p). روش تغذیه (خشک و مرطوب) بر روی افزایش وزن زند ه نهایی تاثیر معنی د اری نداشت. مصرف خوراک تیمار بیست درصد محد ود یت از سایر تیمار ها کمتر بود، همچنین میانگین مصرف جیره مرطوب کمتر از جیره خشک بود (05/0>p). ضریب تبد یل غذایی تیمار شاهد کمتر از تیمار های د ه و بیست درصد محد ود یت بود (05/0>p). اما بین تیمار های د ه و بیست درصد محد ود یت تفاوت معنی د اری وجود نداشت. ضریب تبد یل جیره مرطوب از جیره خشک کمتر بود (05/0>p). از نظر وزن لاشه، وزن سینه، وزن ران، وزن چربی محوطه بطنی و وزن امعاء و احشاء بین تیمار ها اختلاف معنی د اری وجود نداشت. وزن امعاء و احشاء در جیره مرطوب با سایر تیمار ها اختلاف معنی د اری داشت (05/0>p).
    کلید واژگان: جیره مرطوب، محد ود یت غذائی، رشد جبرانی، جوجه یکروزه
    کلیدواژگان: جیره مرطوب، محد ود یت غذائی، رشد جبرانی، جوجه یکروزه
  • محمدحسین نعمتی، فرید شریعتمداری، رسول واعظ ترشیزی، هوشنگ لطف الهیان صفحه 53
    این آزمایش به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف چربی گیاهی در دوره رشد و پایانی بر عملکرد جوجه های گوشتی انجام گرفت. جوجه خروس ها از نژاد راس با میانگین وزنی 10±195 گرم در سن 14 روزگی انتخاب شد ند و در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار (شامل سطوح مختلف چربی گیاهی 0، 2، 4 و6 درصد) و 4 تکرار و 7 قطعه جوجه در هر تکرار بطور تصادفی بین باکس ها تقسیم شد ند. جیره های آزمایشی با انرژی و ازت یکسان تنظیم شده و در طول دوره رشد و پایانی در اختیار جوجه ها قرار گرفت. در پایان آزمایش از هر تکرار یک قطعه پرند ه با وزنی نزد یک به میانگین وزنی تکرار انتخاب و جهت بررسی درصد چربی محوطه شکمی کشتار گردید. نتایج حاصله نشان د اد که استفاده از چربی گیاهی در جیره جوجه های گوشتی طی دوره رشد ی و پایانی تاثیر معنی د اری بر افزایش وزن روزانه و نهایتا وزن بد ن نسبت به گروه شاهد داشت (05 / 0>p) بطوریکه با افزایش سطح چربی در جیره، وزن بد ن نیز افزایش یافت. از نظر میزان خوراک مصرفی تفاوت معنی د اری بین تیمارهای آزمایشی مشاهده نشد (05 / 0>p) لیکن گروه های آزمایشی که چربی در جیره آنها استفاده شده بود از مصرف خوراک بالاتری برخورد ار بودند. استفاده از چربی گیاهی در خوراک منجر به بهبود ضریب تبد یل غذایی شد (05 / 0>p). میزان چربی محوطه بطنی در تیمارهایی که از چربی گیاهی استفاده کرد ه بودند بالاتر بود لیکن تفاوت ها از لحاظ آماری معنی دار نبود (05 / 0>p). نتیجه اینکه استفاده از چربی منجر به افزایش وزن بد ن، میزان خوراک مصرفی و بهبود ضریب تبد یل خوراک گردید. کلید واژگان: چربی گیاهی، جوجه گوشتی، دوره رشد ی، دوره پایانی، عملکرد
    کلیدواژگان: چربی گیاهی، جوجه گوشتی، د وره رشد ی، د وره پایانی، عملکرد
  • شیلات
  • رضا قربانی واقعی، محمدرضا احمدی صفحه 58
    برای تعیین فراوانی ماکروزئوبنتوزهای 3 مزرعه 1 هکتاری پرورش کپور ماهیان چینی در استان گیلان، از رسوبات 3 قسمت ورود ی، میانی و خروجی، هر 15 روز یکبار و به مد ت 8 ماه، با استفاده از یک گراب با مساحت 272 سانتی متر مربع نمونه گیری بعمل آمد. در این بررسی 3 گروه Tubificidae، Chironomidae و Gastropoda (شکم پایان) شناسایی گردید ند. میانگین فراوانی گروه های فوق در 3 مزرعه و در کل دوره، به ترتیب 18 / 77، 26 / 20 و 57 / 2 درصد تعیین گردید. میانگین فراوانی Tubificidae در فصول بهار، تابستان و پاییز در سهاستخر به ترتیب 279، 864 و 278 عد د در متر مربع بود ه و بین فراوانی این گروه در فصل تابستان با فصول بهار و پاییز اختلاف معنی دار وجود د ارد (05/0> p). فراوانی فصلی Chironomidae در بهار، تابستان و پاییز در سه مزرعه به ترتیب 221، 87 و 64 عد د در متر مربع تعیین گردید، . که بین فراوانی این گروه، در فصل بهار با سایر فصول اختلاف معنی دار وجود د ارد (05/0> p). در تعیین میانگین زی توده Chironomidae در سه مزرعه و در فصول بهار، تابستان و پاییز به ترتیب اعد اد 3 / 2، 67 / 0 و 4 / 0 گرم در متر مربع بد ست آمد، که بین زی توده Chironomidae در فصل بهار با دو فصل تابستان و پاییز اختلاف معنی دار وجود د ارد (05/0>p). در تعیین میانگین فراوانی شکم پایان در سه مزرعه، در فصول بهار، تابستان و پاییز به ترتیب اعد اد 4، 14 و 27 عد د در متر مربع بد ست آمد. که بین فراوانی Gastropoda در فصل پاییز با دو فصل بهار و تابستان اختلاف معنی دار وجود د ارد (05/0> p). فراوانی Gastropoda در ماه ها و فصول مختلف کم بود ه و حتی در برخی ماه ها در بستر مزارع یافت نگردید. در صد فراوانی Gastropoda در فصل پاییز و بویژه در قسمت های ورود ی و خروجی مزرعه 1 (به ترتیب 37 / 9 و 63 / 24 درصد) و قسمت ورود ی مزرعه 2 (28 / 21 درصد) بیش از سایر فصول و قسمت ها بود. در بررسی محتویات رود ه ماهی کپور معمولی، Chironomidae و Gastropoda یافت گردید. در بررسی درصد مواد آلی رسوبات بستر مشخص گردید که از ورود ی به طرف خروجی بستر مزارع، درصد مواد آلی افزایش می یابد. میانگین درصد مواد آلی در قسمت های ورود ی، میانی و خروجیاستخرها در کل دوره بتر تیب 67 / 8، 97 / 10 و 21 / 13 درصد محاسبه گردید. همچنین درد انه بندی رسوبات، به طور میانگین در 3 مزرعه، میزان ماسه 31 / 61 درصد و میزان سیلت و رس 34 / 36 درصد تعیین گردید. میانگین پارامترهای فیزیکو-شیمیایی مثل درجه حرارت آب، میزان اکسیژن محلول در آب، عمق قابل رویت و pH در 3 مزرعه و در کل دوره پرورش به ترتیب 25 / 26 درجه سانتی گراد، 64 / 7 میلی گرم در لیتر، 22 / 34 سانتی متر و 90 / 7 اندازه گیری گردید. کلید واژگان: ماکروزئوبنتوز، فراوانی، تنوع، کل مواد آلی، کپور ماهیان چینی،استخر خاکی، استان گیلان
    کلیدواژگان: ماکروزئوبنتوز، فراوانی، تنوع، کل مواد آلی، کپور ماهیان چینی، استخر خاکی، استان گیلان
  • بیماریهای دام و طیور
  • علی حسنپور، مجید فرناش وند، غلامرضا عبدالله پور، غلامعلی مقدم، محمدقل نادعلیان، سعید ستاری صفحه 67
    هدف از این مطالعه بررسی شیوع سرمی گونه های Leptospire interrogans و ارتباط آن با عوامل محیطی و حیوانی در بین گاوهای شیری شهرستان تبریز بود که به موجب آن تعد اد 229 نمونه سرمی در فاصله بهمن ماه 81 لغایت آبان ماه 82 جمع آوری گردید. سپس با آزمایش آگلوتیناسیون میکروسکوپی1 (MAT) و با استفاده از 6 نوع پاد گن لپتوسپیرای زند ه شامل هارجو2، پومونا3، ایکتروهموراژیه4، گریپوتیفوزا5، کنیکولا6 و بالوم7 مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج به دست آمده از آزمایش MAT معلوم ساخت که 24% دام ها از لحاظ سرولوژیکی مثبت بودند. پومونا و گریپوتیفوزا به ترتیب با 2 / 34% و 9 / 32% شایع ترین سروتیپ ها بودند. بقیه موارد سرمی مثبت شامل 3 / 22% کنیکولا، 6 / 6% ایکتروهموراژیه و 9 / 3% بالوم بود. در این بررسی هیچ یک از نمونه ها با سروتیپ هارجو واکنش مثبت نشان ند اد ند. با استفاده از روش Chi-square ارتباط آماری بین فصول مختلف بررسی گردید که طی آن بیشترین میزان آلود گی در فصل پاییز و زمستان مشاهده شد که به ترتیب 7 / 32% و 3 / 34% نمونه های این فصل مثبت بودند. همچنین در گاود اری هایی که موش در آنها مشاهده شده بود و یا دارای بستر مرطوب بودند، آلود گی سرولوژیک به مراتب بیشتر بود. بیشترین موارد مثبت در گروه سنی 3-4 سال قرار د اشتند کلید واژگان:لیتوسپیرا, گاوهای شیری, تبریز, آگلوتیناسیون, سرولوژیگ
    کلیدواژگان: لپتوسپیرا، گاوهای شیری، تبریز، آگلوتیناسیون، سرولوژیک
  • شیلات
  • مهدی یوسفیان، سهراب رضوانی صفحه 78
    در راستای بررسی مقد ماتی علل بروز ناهنجاری های ظاهری در ماهی قزل آلا در یک پروژه تحقیقاتی، میزان شدت و انواع ناهنجاری های اثر تلاقی بین براد ر-خواهر همخون با شاهد مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا با انتخاب دو جفت ماهی مولد قزل آلا لاین مولد ین براد ر خواهر همخون تولید گردید. برای تعیین میانگین انحراف بین ماهیان همخون و غیر همخون برای صفات فوق با آزمون تجزیه واریانس انجام گرفته و اختلاف میانگین درصد تفریخ، کاهش غیر معنی د اری را در سطح p<0/987 نشان داده است. در این پروژه تحقیقاتی همچنین نوع و شدت آنومالی بچه ماهی در مراحل لاروی و پرورشی مورد بررسی قرار گرفت. سر بزرگ، بد ن کمانی شکل، د م کوتاه و شکم بزرگ از شاخص های لاروهای آنومال پس از تفریخ می باشد. میانگین درصد لاروهای تولید ی د رپایان جذب کیسه زرد ه و درصد بچه ماهیان ناق الخلقه در مراحل نمونه برد اری 150، 250، 300 روزگی کاهش غیر معنی د اری را به ترتیب برای مراحل فوق در سطح p<0/703, p<0/775, p<0/774, p<0/960 نشان داده است. بچه ماهی 450 میلی گرمی یک ماه پس از شروع تغذیه فعال در مجموع دارای 5% ماهیان آنومال بود ه که نوع درصد آنومالی در گروه ماهیان همخون و با اند کی تغییر در گروه ماهیان غیر همخون، به ترتیب شامل، ماهیان ناقص الخلقه کوتاه یا شکستگی د م 92 درصد، بد شکلی سر 2%، اشکال در سرپوش برانش 5% قوزکرد گی 1% بود هاست. در مجموع در اجرای پروژه حاضر مشخص گردید که حتی در تلاقی های بسیار نزد یک (خواهر-براد ر سبب افزایش معنی دار نواقص ماهی نشده و شدت بروز این نواقص بیشتر به مسائل محیطی و مدیریت تکثیر مربوط می گردد. کلیدواژگان: قزل آلا رنگین کمان، آنومالی، نواقص ژنتیکی، تلاقی فامیلی
    کلیدواژگان: : قزل آلا رنگین کمان، آنومالی، نواقص ژنتیکی، تلاقی فامیلی
  • ژنتیک دام و طیور: تغذیه و مدیریت دام و طیور
  • بررسی امکان استفاده از میوه خنجک در جیره جوجه های گوشتی
    سیدمجید حسینی، حمید منوچهری صفحه 86
    به منظور بررسی امکان استفاده از میوه خنجک (کلخنگ) در جیره طیور گوشتی در این آزمایش، از این میوه در پنج سطح(0، 3، 6، 9 و12 درصد جیره) در یک طرح آماری کاملا تصادفی با استفاده از 375 قطعه جوجه گوشتی مخلوط از نژاد راس با 5 تیمار و سه تکرار و هر تکرار با 25 مشاهده به مد ت 7 هفته استفاده شد. در پایان آزمایش با استفاده از آزمون تجزیه واریانس یک طرفه مشخص گردید که در مصرف خوراک بین تیمارهای9،6 و12 درصد نسبت به گروه شاهد، و در میانگین وزن تیمارهای 3، 6، 9 و12 درصد نسبت به گروه شاهد و در ضریب تبد یل غذایی بین تیمار 6% و تیمار شاهد تفاوت معنی د اری (p<0/05) وجود د ارد. تجزیه لاشه نیز نشان د اد که از نظر میانگین های درصد وزن امعاء و احشاء در جنس مرغ و در گله مخلوط تیمارهای 6، 9 و12 درصد نسبت به تیمار شاهد اختلاف معنی د اری د ارند. در کل نتایج این پژوهش نشان د اد که تیمار 6 درصد خنجک بهترین عملکرد را نسبت به بقیه تیمارها د اشته است. کلید واژگان: خنجک،تغذیه، جوجه گوشتی، عملکرد
    کلیدواژگان: خنجک، تغذیه، جوجه گوشتی، عملکرد
  • بیماریهای دام و طیور
  • امین درخشان فر، مهدی هاشم پور صادقیان، ناصر ناظم صفحه 93
    کبد محل مناسبی برای تهاجم تومورهای خارج کبد ی است، با این وجود تومورهای کبد به صورت اولیه نیز رخ می د هند. در میان نئوپلاسم های اولیه کبد ی، کارسینوم سلول های کبد ی در گوسفند و گاو شایع تر می باشد. در هنگام بازرسی کشتارگاهی یک راس گوسفند ماده 3 ساله، توده توموری بزرگی در کبد آن مشاهده گردید. با بررسی های بیشتر، توده های توموری در ریه این گوسفند نیز مشاهده شد ند. توده های توموری با رنگ های سفید -زرد تا قرمز قابل تشخیص بودند که تهاجم داخل کبد ی آن به قسمت های مختلف کبد قابل رؤیت بود. توده توموری مرز مشخصی با قسمت های سالم کبد داشت. در مطالعه هیستوپاتولوژی کانون های توموری با اندازه های مختلف در کبد قابل رؤیت بودند که توسط نوارهایی از بافت پیوند ی از هم جد ا شده بودند. در بافت های توموری کبد و ریه سلول های نئوپلاستیک بزرگ با هسته های بزرگ و با اشکال غیر عاد ی د ید ه شد ند. نتایج مطالعه هیستوپاتولوژی وجود کارسینوم سلول های کبد ی و متاستاز آن را به ریه تایید کرد. مطالعات نشان داده است که این تومور می تواند به صورت تهاجم داخل کبد ی و متاستاز خارج کبد ی منتشر شود. متاستاز این تومور به ریه ها و صفاق گزارش شده است.
    کلید واژگان: کبد کارسینوم، سلول های کبدی گوسفند، کارسینوم هپاتوسلولا، آد نوکارسینومای کبدی
    کلیدواژگان: کبد، کارسینوم سلول های کبد ی، گوسفند، کارسینوم هپاتوسلولار، آد نوکارسینومای کبد ی
  • ژنتیک دام و طیور: تغذیه و مدیریت دام و طیور
  • محمدولی تکلی، مجتبی زاهدی فر، بهزاد حمتی صفحه 96
    تاغ (.Haloxylon sp)، یکی از گیاهانی می باشد که علاوه بر جلوگیری از فرسایش خاک و تثبیت شن های روان، قسمت زیاد ی از سوخت و علوفه دام ها را تامین می کند. ابتد اء سرشاخه های تاغ به میزان مورد نیاز براساس نمونه گیری تصادفی از سه منطقه با کشت متراکم د راستان کرمان به تعد اد 4 نمونه در فصل زمستان و از فاصله 10 تا 15 سانتیمتری نوک شاخه د رختچه ها تهیه گردید. کلیه نمونه های سرشاخه تاغ با هم مخلوط شده وبه قطعات 2-1 سانتیمتری خرد شد ند. سپس برای تعیین ترکیبات شیمیایی و قابلیت هضم با روش دام زند ه بر روی بز و روش آزمایشگاهی و ضرایب تجزیه پذیری ماده خشک برای زمان های 0، 6، 12، 24، 48، 72 و 96 ساعت مورد آزمایش قرار گرفتند. میانگین ترکیبات شیمیایی نمونه های تاغ استان کرمان و انحراف معیار آنها برای ماده خشک (73 / 0±37 / 93)، ماده آلی(22 / 2± 93 / 78)، پروتئین خام(76 / 0±18 / 8)، چربی خام(15 / 0± 71 / 0)، خاکستر خام(91 / 1±44 / 14)، الیاف خام(53 / 5±22 / 28)، د یواره سلولی بد ون همی سلولز(04 / 1±93 / 32)، د یواره سلولی(2±35 / 49) و عصاره فاقد ازت(67 / 2±82 / 41) ولیگنین (11 / 0±9 / 10) و تانن (02 / 0±14 / 0) وکل ترکیبات فنلی(03 / 0±7 / 0) وانرژی قابل متابولیسم (140±23 / 1091 کیلوکا لری در هر کیلوگرم ماده خشک) بد ست آمد. میانگین وانحراف معیار قابلیت هضم با روش دام زند ه برای ماده خشک تاغ 96 / 0± 55 / 40 درصد و با روش آزمایشگاهی برای ماده خشک، ماده آلی و ماده آلی در ماده خشک بترتیب25 / 3 ±93 / 41،44 / 4±36 / 34 و 81 / 3±50 / 29 درصد و ضریب تجزیه پذیری ماده خشک برای 96 ساعت انکوباسیون در شکمبه 82 / 4±76 / 41درصد بد ست آمد. با انجام این طرح می توان نتیجه گیری کرد که نمونه های تاغ را می توان با توجه به ترکیبات شیمیایی آن در تغذیه دام نشخوار کننده مصرف نمود. سرشاخه های تاغ بعد از هرس زمستانه علاوه بر تجد ید سرسبزی و شاد ابی گیاه می تواند به عنوان قسمتی از علوفه دام ها در تغذیه دام نشخوارکننده بکار رود واحتمالا در کاهش هزینه خوراک دام در مناطق با کشت متراکم گیاه تاغ اثر بگذارد کلید واژگان: سرشاخه های تاغ، قابلیت هضم، روش دام زند ه، روش آزمایشگاهی، روش تجزیه پذیری
    کلیدواژگان: سرشاخه های تاغ، قابلیت هضم، روش دام زند ه، روش آزمایشگاهی، روش تجزیه پذیری
  • متفرقه
  • عین الله گرجی پور، محمود اسدی، بهروز حسن پور صفحه 105
    مطالعه بررسی لیمنولوژیک رود خانه زهره در بخشی از رود خانه زهره از پل پریم (چم خون) محل ورود به محدود هاستان کهگیلویه و بویراحمد شروع و تا محل خروج از استان که در نزد یکی روستای حید رکرار می باشد به مرحله اجرا درآمد. طول این قسمت از رود خانه حدود 100 کیلومتر می باشد. نمونه برد اری از پاییز 1382 آغاز و تا پایان زمستان 1383 ادامه یافت. نمونه برد اری ها از 3 ایستگاه مشخص انجام گردید. از ایستگاه های یاد شده نمونه هایی جهت تعیین فاکتورهای آب، نمونه های پلانکتون ها و بنتوز ها به صورت ماهیانه تهیه و به آزمایشگاه های مربوطه منتقل و مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. همزمان با تهیه نمونه ها بعضی از فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی نظیر اکسیژن، pH، دما و... در ایستگاه تعیین و ثبت می شد. نتایج حاصله نشان د اد که مقاد یر برخی فاکتورها مانند کلسیم، فسفات، هد ایت الکتریکی از ایستگاه 1 به طرف ایستگاه 3 روند افزایشی د اشته است. به علاوه تعد اد 24 گروه فیتوپلانکتونی و 2 گروه زئوپلانکتونی و 11 خانواد هاز کفزیان مورد شناسایی قرار گرفت. از نتایج مهم این بررسی می توان به عدم وجود تفاوت آماری معنی دار در تراکم پلانکتونها و کفزیان از ماه های مختلف در ایستگاه های سه گانه اشاره نمود به علاوه فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی مناسب و تقریبا در حد مطلوب و قابل قبول برای تکثیر و پرورش کپور ماهیان و گونه های مشابه بود.
    کلیدواژگان: کهگیلویه و بویراحمد، لیمنولوژی، رود خانه زهره، پلانکتون ها، کفزیان
  • شیلات
  • علیرضا ریاحی بختیاری، ثمر مرتضوی صفحه 111
    در این تحقیق میزان عناصر سرب و کاد میوم در پوسته صد ف مروارید ساز محار، آب و رسوبات جزیره هند ورابی با هدف بررسی میزان آلود گی محیط و موجود ات منطقه به خصوص صد ف بومی محار اندازه گیری گردید. بد ین منظور در تابستان سال 1381 نمونه برد اری از آب و رسوبات بستر از 4 ایستگاه با 3 تکرار صورت گرفت، همچنین نمونه برد اری از صد ف مروارید ساز محار از 4 ایستگاه مزبور انجام پذیرفت که پس از زیست سنجی و توزین صد ف، هضم شیمیایی نمونه ها در نهایت توسط د ستگاه جذب اتمی میزان عناصر سرب و کاد میوم در آب و رسوبات بستر و پوسته صد ف مروارید ساز محار اندازه گیری گردید. نتایج حاصله بیانگر آنست که: میانگین سرب وکاد میوم در رسوبات به ترتیب 62 / 4 و11 / 1 میکروگرم بر لیتر ود ر آب 67 / 3 و837 / 0 میکرو گرم بر لیتر بود، که در مقایسه با استاند ارد های جهانی این مقاد یر در محد ود ه قابل تحمل آبزیان بود ه که در آبزی پروری مناسب می باشد. همچنین میزان سرب و کاد میوم در پوسته صد ف به ترتیب 87 / 10و08 / 2 میکرو گرم بر لیتر بود. هیچگونه همبستگی بین اندازه و وزن صد ف مروارید ساز محار با میزان جذب و تجمع عناصرد ر پوسته صد ف و بین میزان عناصرسنگین در رسوبات و پوسته صد ف وجود ند اشته، اما همبستگی معنی دار و مثبتی بین کاد میوم و سرب موجود در آب وجود د ارد. کلیدواژگان: آلود گی، عناصر سنگین، د ستگاه جذب اتمی، پوسته صد ف مروارید ساز (Pinctada radiata)، جزیره هند ورابی
    کلیدواژگان: آلود گی، عناصر سنگین، د ستگاه جذب اتمی، پوسته صد ف مروارید ساز (Pinctada radiata)، جزیره هند ورابی
  • متفرقه
  • سیما یحیی آبادی، منصور شریعتی صفحه 118
    • سیما یحیی آباد ی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فلاورجان • منصور شریعتی، عضو هیات علمی دانشگاه اصفهانتاریخ دریافت: خرد اد ماه 1384 تاریخ پذیرش: آذرماه 1384Email: [email protected] یک جلبک سبز تک سلولی میباشد. اثر کادمیوم در حضور غلظتهای مختلف نمک کلریدسدیم شاهد (غلظت 1 مولار) و 5/1 و2 مولار برشاخصهای رشد (تعداد سلول ومیزان کلروفیل کل) در سویة ایرانی جلبک سبز D. salina به مدت 36 روز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که افزایش در غلظت نمک موجب کاهش اثرات تخریبی کادمیوم بر تعداد سلول و میزان کلروفیل کل سلولهای D. salina میگردد. به نظر میرسد که کاهش تاثیر کادمیوم در نرخ رشد و میزان کلروفیل کل با افزایش غلظت نمک به علت تشکیل CdCl2 وجذب کمتر کادمیوم توسط سلول میباشد.
    کلمات کلیدی: D. salina، کادمیوم، کلروفیل، کلریدسدیم
    کلیدواژگان: D، salina، کادمیوم، کلروفیل، کلریدسدیم
  • شیلات
  • ساختار جمعیتی ماهیان در دریاچه سد دز
    غلامرضا اسکندری، سارا سبزعلیزاده، سیمین دهقان، یوسف مباحی صفحه 123
    نمونه برد اری بوسیله تور گوشگیر ثابت به صورت ماهانه از 5 ایستگاه درد ریاچه سد د ز از د ی ماه 1380 لغایت آذر ماه 1381 جهت ماهی شناسی انجام گرفت. در این مطالعه 12 گونه ماهی متعلق به 3 خانوده شناسایی گردید. خانوده کپور ماهیان با 9 گونه بیشترین فراوانی را داشته اند. حد اکثر فروانی ماهیان در فصل تابستان مشاهده گردید. در میان گونه های ماهی، توینی(Capoeta trutta)، شیربت (Barbus grypus) و عنزه (Barbus esocinus)به ترتیب بیشترین فراوانی را به خود اختصاص می د هند. به لحاظ تغذیه ای تعد اد زیاد ی از گونه ها همه چیز خوار بود ه و گونه های پلانکتون خوار، گوشتخوار و د یتریت خوار نیز د ید ه می شوند. تخم ریزی اکثر گونه ها در اواخر زمستان و بهار صورت می پذیرد و بعضی از گونه ها در فصول مختلفی از سال تخم ریزی می کنند. میزان تنوع 11 / 1، غنای گونه ای 05 / 1، ترازی زیستی 45 / 0 و غالبیت 46 / 0 بد ست آمد.
    کلیدواژگان: د ریاچه سد د ز، شناسایی ماهیان، تغذیه، تخم ریزی، شاخص های اکولوژیک
  • متفرقه
  • سیدزهرا معصومی زاده، وحید یاوری، پریتا کوچنین، احمد سواری صفحه 130
    تامین محیط کشت مغذی جهت تغذیه میکروجلبک ها با هزینه بسیار زیاد همراه است. در این تحقیق اثر سه محیط کشت در سه نور مختلف بر رشد میکروجلبک Tetraselmis suecica بررسی شده است. 9 تیمار هر کد ام با سه تکرار شامل1- محیط کشت TMRLو2- محیط کشت TMRL و ویتامین های موجود در محیط کشت گیلارد TV1) -3)وTMRL و ویتامین های گروه Bو(TV2) و هر کد ام د رمعرض شدت های نوری luxو2500، 1500، 500 قرارگرفتند. کلیه تیمارها درد مای 2±42 درجه سانتیگراد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی با پمپ هواد هی شد ند. با توجه به نتایج آنالیز واریانس مشخص شده که تفاوت آماری معنی د اری در بین تیمارهای نوری مختلف وجود د ارد و با افزایش نور، رشد نیز افزایش می یابد. همچنین وجود اختلاف معنی دار در بین محیط کشت های مختلف در نور luxو1500 و luxو2500 نشان د هند ه تاثیر ویتامین ها در این شرایط نوری می باشد. به طور کلی بین محیط کشت های ویتامینه و محیط کشت بد ون ویتامین اختلاف آماری معنی د اری وجود د ارد در حالی که بین دو محیط کشت ویتامینه اختلاف آماری معنی د اری وجود ند ارد. لذا توصیه می شود با توجه به هزینه کمتر، محیط کشت TMRL و ویتامین های گروه B جایگزین محیط کشت TMRL و ویتامین های Guillard شود.
    کلیدواژگان: Tetrasemis suecica، نور، محیط کشت، ویتامین، رشد
  • شیلات
  • مازیار یحیوی، قباد آذری ناکفی صفحه 140
    اثرات روتیفرهای غنی شده با اسیدهای چرب غیراشباع بلند زنجیره و ویتامینC بر روی فاکتورهای رشد وبازماندگی در مراحل تغذیه لاروی میگوی سفید هندی مورد بررسی قرار گرفت. لاروها با ناپلی تازه تخم گشائی شده آرتمیا (تیمار شاهد)؛ روتیفرهای پرورش یافته بر روی جلبک کلرلا (تیمار 1)؛ روتیفرهای غنی شده با امولسیون روغن کبد ماهی کاد (تیمار 2) و روتیفرهای غنی شده با امولسیون روغن کبد ماهی کاد وآسکوربیل پالمیتات (تیمار 3) تغذیه گردیدند. بیشترین میزان DHA درتیمارهای غذایی مورد آزمایش درتیمارهای2 (8/2) و3 (19/2) مشاهده شد که درسطح (05/0) با تیمارهای 1 (4/0) و شاهد (1/0) دارای تفاوت معنی دارمی باشند. همچنین نسبت DHA / EPA نیزدربین تیمارهای غذایی دارای تفاوت معنی داربوده وبیشترین آن درتیمارهای 2 (65/0) و3 (72/0) رویت گردید. کمترین میزان این نسبت درتیمارهای 1 (05/0) و شاهد (01/0) ثبت شد. میزان EPA و نسبت 6 - n - 3 / n در بین تیمارها درست عکس مقادیر بالامی باشد بطوریکه بیشترین مقداردرتیمارهای 1 وشاهد مشاهده شده وتیمارهای 2 و3 کمترین میزان را دارا بودند. تغییرات این اسیدهای چرب در بافت لاروهای تغذیه شده با آن تیمارها نیز به همان ترتیب بالا میباشد. براین اساس نیز بیشترین رشد و بازماندگی در مرحله PL1 درتیمارهای 2 و3 که بترتیب با اسیدهای چرب غیراشباع واسیدهای چرب غیراشباع به همراه ویتامین C غنی سازی شده اند مشاهده گردید. که دارای اختلاف معنی داربا تیمار 1 وشاهد میباشند (05/0 > p). همچنین کمترین رشد وبازماندگی دراین مرحله در تیمارشاهد رویت شد. اما درمرحله PL5 بیشترین رشد وبازماندگی مربوط به تیمارشاهد بوده که دارای اختلاف معنیدار با سایر تیمارها است ودر بین تیمارهای آزمایشی دو تیمار 2 و3 دارای رشد و بازماندگی بالاتری نسبت به تیمار1 بوده که تفاوت آنها نیزمعنی داراست (05/0>p).
    کلیدواژگان: لارو، میگوی سفید هندی، روتیفر، غنی سازی، اسیدهای چرب غیراشباع، ویتامین C
  • داور شاهسونی، مجید فرهودی، احمدرضا موثقی، فرهاد کیخا صفحه 150
    یکی از داروهای التیام ضایعات جلد ی در حیوانات و انسان فنی توئین سد یم است، که تحقیقات جامعی در زمینه اثرات آسیب شناسی این د ارو و هم چنین دوز آن در ماهیان صورت نگرفته است. در این تحقیق اثرات آسیب شناسی و بالینی فنی توئین سد یم در بافت های آبشش، کبد و کلیه ماهی حوض بررسی شده است. در این تحقیق تعد اد 140 عد د ماهی حوض با 3% نمک محلول به مد ت 15 د قیقه ضد عفونی و سپس به 4 گروه 35 تایی تقسیم شد ند (شاهد و 3 گروه آزمایش). به آب گروه های 1 تا 3 به ترتیب mg/litو5، mg/litو10 و mg/litو15 فنی توئین سد یم اضافه شد، طول دوره آزمایش 20 روز بود. نمونه های بافتی از کبد، آبشش و کلیه ماهیان تهیه شد و پس از رنگ آمیزی هماتوکسیلین – ائوزین مورد بررسی قرار گرفتند. عمد ه ضایعات هیستوپاتولوژیک در گروه 3 مشاهده شد. ضایعات مشاهده شده در کبد شامل پر خونی، خونریزی، نکروز هپاتوسیت ها و اگزود ای فیبرینی بود و در کلیه افزایش ملانوماکروفاژ، پرخونی و خونریزی، نکروز لوله های اد راری و در آبشش پر خونی، هیپرپلازی بافت پوششی و سلو ل های کلراید، اتصال تیغه های آبششی و خونریزی مشاهده گردید. علائم بالینی در طول مد ت آزمایش برای چهار گروه ثبت گردید که در گروه های شاهد و 1 علائم رفتاری طبیعی بود و ماهیان گروه 2 و 3 عدم تعاد ل، بی حالی، کم اشتهائی، یبوست و افزایش ترشح موکوس در سطح آبشش و پوست را نشان دادند.
    کلیدواژگان: آسیب شناسی، فنی توئین سد یم، کبد، کلیه، آبشش، ماهی حوض
  • سید محمد وحید فارابی، حسینعلی خوشباور رستمی، محمود قائمی تهرانی، مریم قیاسی، عبدالحمید آذری، شهریار بهروزی صفحه 156

    تکثیر ماهی سفید از مورخه 18 / 12 / 82 در چهار رود خانه (شیرود، تنکابن، تجن و گهرباران) در دمای آب رود خانه 8-7 درجه سانتیگراد شروع و در تاریخ 19 / 2 / 83 پس از حدود دو ماه در دمای 26-25 درجه سانتیگراد به پایان رسید هاست. در طول این مد ت تعد اد 7168 عد د مولد ماده و 18218 عد د مولد نر با مجموع کل 25386 عد د مولد ماهی سفید، در امر تکثیر استفاده شد. میانگین طول، وزن و ضریب چاقی مولد ین ماهی سفید در چهار رود خانه مورد مطالعه بترتیب در جنس ماده و نر برابر(5/1±75/43 و 91/1±5/36 سانتی متر)، (36/40 ± 5/1189 و 94/115±13/678 گرم)، (11/0± 42/1 و 05/0 ±38/1) بود. میزان استحصال تخم ماهی سفید در مد ت 62 روز تلاش به مقدار 01 / 4931 کیلوگرم بود هاست که بیشترین میزان استحصال تخم از رود خانه شیرود به مقدار 31 / 3189 کیلوگرم و برابر7/64% از کل تخم استخصالی می باشد. بیشترین میزان استحصال تخم نیز در نیمه اول فرورد ین به میزان 55/2365 کیلوگرم و برابر 48% از کل تخم استحصالی بود هاست. بقاء تخم در چهار رود خانه فوق به ترتیب برابر 5 / 94، 1 / 95، 7 / 87 و 9 / 96 درصد محاسبه گردید. همچنین مقایسه ای بین وزن تخمد ان، GSI (ماد ه)، همآوری مطلق، همآوری نسبی و درصد تخمه گشائی در چهار رود خانه مورد مطالعه بعمل آمد و تنها در پارامتر تخمه گشائی اختلاف معنی د اری در سطح یک درصد بین رود خانه ها (شیرود: a، تنکابن: b، تجن و گهرباران: c)مشاهده گردید. طول کل لارو تازه تخمه گشائی شده برابر2 ±6T.L= میلی متر و وزن آنها 2 / 0±2=W میلیگرم اندازه گیری شد. فاکتور وضعیت برابر15 / 0±92 / 0=CF محاسبه گردید. طول و وزن لاروهای سه روزه آماده کشت دراستخر های خاکی نیز بترتیب2±7وT.L= میلی متر و 1 / 0 ± 7 / 2 W=میلی گرم اندازه گیری شد. فاکتور وضعیت آن نیز برابر 10 / 0 ± 78 / 0=CF محاسبه گردید. طول مد ت پرورش در سال 1383 بین 50 تا 150 روز متغیر بود هاست. بچه ماهیان قبل از رهاسازی به لحاظ وجود انگل مورد بررسی قرار گرفتند. در این بررسی شدت آلود گی از نوع اول بود هاست و از تعد اد کل 4366 عد د بچه ماهی سفید نمونه برد اری شده از 66استخر، 45 / 11% (500 عد د) آنها به انواع آلود گی های انگلی مبتلا بودند. انگل های جد اسازی شده در این بررسی د یپلستوموم، د اکتیلوژیروس، بوتریوسفالوس انواعی از نماتود ها، تریکود ینا و اپیسنیلیس بودند. به سبب عدم رعایت اصول پرورش تعد اد 16942454 عد د بچه ماهی زیر وزن استاند ارد (زیر یک گرم) رهاسازی شده است که برابر 9/19% کل رهاسازی در سال 1383 می باشد. بیشترین فراوانی وزنی در سال 1383 مربوط به کلاسه وزنی 5 / 1 – 1 گرم به میزان 1 / 68% می باشد و د رمجموع 1 / 80% (62905247 عد د) از ماهیان رهاسازی شده دارای وزن مناسب رهاسازی بوده اند.

    کلیدواژگان: ماهی سفید، بچه ماهی، مولد، رهاسازی، استان مازندران
  • متفرقه
  • علیرضا صیداوی، سیدضیاءالدین میحسینی، مانی غنی پور صفحه 167
    بیماریزائی و کارآیی تلقیح غلظت LD50 از ویروس پلی هید روسیس هسته ای به روش د هانی در 36 واریته کرم ابریشم ایران مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از استخراج همولنف لاروهای مبتلا به بیماری گراسری، ویروس پلی هید روسیس هسته ای خالص سازی شد و در ابتد ای سن چهارم لاروی، به روش د هانی و با آغشته کردن برگ مصرفی به لاروها تلقیح گردید. داده های این پژوهش در قالب مدل های خطی تعمیم یافته با پنج تکرار (هر تکرار مشتمل بر 250 لارو سن چهارم) تجزیه و تحلیل شد. تیمارها شامل دو حالت تلقیح یا عدم تلقیح غلظت LD50 از ویروس پلی هید روسیس هسته ای به روش د هانی، و واریته ها شامل 36 واریته کرم ابریشم (21 لاین خالص و 15 هیبرید) و صفات مورد مطالعه نیز شامل تعد اد لارو زند ه، تعد اد شفیره زند ه و درصد ماند گاری شفیره بود. طبق نتایج آزمایش، لاین های با منشاء چینی از مقاومت بالاتری نسبت به لاین های با منشاء ژاپنی برخورد ار بودند. همچنین صفات مقاومت به میزان زیاد ی تحت تاثیر هتروزیس قرار گرفتند، به طوری که درصد هتروزیس حاصل در محیط آلوده بالاتر بود. بر این اساس درصد هتروزیس صفات تعد اد لارو زند ه، تعد اد شفیره زند ه و درصد ماند گاری شفیره در محیط شاهد به ترتیب 09/12، 94/16 و 6/3 درصد و در محیط آلوده به ترتیب 67/11، 13/27 و 26/14 درصد بود. آلوده سازی واریته ها به روش د هانی میانگین صفات فوق را به ترتیب 44/33 لارو، 35/80 شفیره و 42/32 درصد کاهش د اد (0001/ کلیدواژگان: کرم ابریشم، واریته، ویروس پلی هید روسیس هسته ای، کارآیی تلقیح، LD50
  • ژنتیک دام و طیور: تغذیه و مدیریت دام و طیور
  • سیدنورالدین طباطبایی، علی نیکخواه، مجتبی زاهدی فر، محمد جواد ضمیری، محمد رضاییان صفحه 175
    به منظور تعیین قابلیت هضم و فراسنجه های کنیتیکی آن در شتر یک کوهانه ایران و مقایسه آن با گوسفند در این آزمایش از چهار نفر شتر نر یک کوهانه و چهار راس گوسفند نر نژاد شال که دارای فیستولای شکمبه ای بودند استفاده شد. جهت تعیین و مقایسه فاکتورهای مورد نظر در شتر و گوسفند از دو نوع جیره غذایی شامل جیره تمام علوفه و جیره 30 درصد کنسانتره و 70 درصد علوفه استفاده شد. آزمایش در قالب طرح مربع لاتین 2 × 2 با تکرار انجام پذیرفت. نتایج آزمایش نشان د اد که در شتر بین میانگین های pH و غلظت اسید های چرب فرار مایع شکمبه با مصرف جیره های مختلف اختلاف معنی د اری وجود داشت (05 / 0>p)، ولی در گوسفند این اختلافات مشاهده نشد. بین غلظت اسید های چرب فرار در گوسفند و شتر تفاوت معنی د اری وجود داشت (05 / 0>p)، اما از نظر غلظت نیتروژن آمونیاکی و pH تفاوت معنی دار نبود. تفاوت معنی د اری در قابلیت هضم د یواره سلولی و د یواره سلولی منهای همی سلولز بین گوسفند و شتر مشاهده نشد. تراکم اوره و pH خون در شتر تحت تاثیر جیره های مختلف قرار نگرفت، اما بین گوسفند وشتر اختلاف معنی د اری وجود داشت (05 / 0>p). که می توان نتیجه گیری کرد که تولید اسید چرب فرار د رشکمبه، و توان بازچرخ نیتروژن آمونیاکی در شتر نسبت به گوسفند بالاتر است.
    کلیدواژگان: شتر، گوسفند، قابلیت هضم، اسید های چرب فرار، نیتروژن آمونیاکی
  • بیماریهای دام و طیور
  • صدیقه سادات صفویه، خسرو آقایی پور صفحه 182
    تشخیص سریع لپتوسپیرا یکی از ضروریات در درمان این بیماری زئونوز میباشد. عدم توانایی روش های سرولوژیک در تشخیص سریع این باکتری (این روش برای تشخیص و ایجاد پادتن دارند) موجب گردیده است که روش PCR به دلیل حساسیت و دقت بالای آن به عنوان کاندیدای مناسبی بدین منظور مطرح شد. در ایران نیز با توجه به شیوع فرم حاد و مزمن این بیماری باید درمان و یا کنترل آن برنامهریزی گردد و تشخیص عامل بیماری اولین گام بدین منظور میباشد. در این تحقیق جهت تشخیص سریع این بیماری از تکنیک PCR استفاده گردید. که از سه سروواریته غالب شناخته شده در ایران L.canicola, L. grippotyphosa, L. sejroe hardjo مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور بهعنوان هدف دو نقطه ژنی اختصاصی برای لپتوسپیراهای پاتوژن انتخاب گردید پرایمرهای G1/G2 با شناسایی قطعه اول محصول PCR به طول 285bp ایجاد نمودند و پرایمرهای 590DIR1/590REV2 با هدف قرار دادن قسمتی از یک ناحیه جدید تکرار شونده ژنوم محصول PCR به طول 571bp ایجاد نمودند. برای تائید محصول PCR از آنزیمهای محدودگر استفاده گردید که از آنزیم AluI برای محصول 571bp و آنزیم MboI برای محصول 285bp بکار رفت.
    کلیدواژگان: Leptospira - PCR، واکنشهای زنجیرهای پلیمریزه- لپتوسپیرا
  • ژنتیک دام و طیور: تغذیه و مدیریت دام و طیور
  • مهدی دهقان بنادکی، علی نیکخواه، حمید امانلو، محسن دانش مسگران، هرمز منصوری صفحه 189
    به منظور تعیین اثر فرآوری شیمیایی د انه جو به یکی از روش های تیمار با اوره، هید روکسید سد یم یا فرمآلد ئید در تغذیه گاوهای هلشتاین شیرد ه، آزمایشی در قالب طرح چرخشی متوازن با 16 راس گاو (د ر مرحله اول شیرد هی)، چهار جیره و چهار دوره (هر دوره 21 روز با یک هفته جهت عاد ت د هی) انجام شد. تفاوت جیره های یک الی چهار در نوع جو مصرفی بود. به طوری که جو فرآوری نشد ه، فرآوری شده با محلول هید روکسید سد یم، فرمآلد ئید و اوره به ترتیب جیره های یک الی چهار بود. گاوها به صورت انفراد ی و تا حداشتها تغذیه می شد ند. تولید شیر در هر بار دوشش و ترکیبات شیر هفته ای دو بار تعیین می شد. همچنین در پایان هر دوره آزمایشی، نمونه گیری خون, مایع شکمبه و اد رار انجام می شد. در این آزمایش میزان ماده خشک مصرفی، تغییرات وزن بد ن و تولید شیر تصحیح شده برای درصد چربی تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار نگرفت ولی تولید شیر خام گاوهایی که با جیره های یک الی چهار تغذیه شده بودند به ترتیب 73 / 25، 98 / 26، 92 / 26 و 35 / 27 کیلوگرم در روز بود که به طور معنی د اری تحت تاثیر جیره ها قرار داشت (p<0/01). همچنین درصد چربی وکل مواد جامد شیر گاوهای تغذیه شده با جیره دو و چهار کاهش معنی د اری نسبت به دو گروه دیگر نشان د اد. ولی درصد پروتئین و لاکتوز و همچنین میزان تولید روزانه کلیه ترکیبات شیر بین گروه ها تفاوتی نداشت. میانگین pH مایع شکمبه و اد رار گاوهایی که از جیره های دو الی چهار مصرف کرد ه بودند به طور معنی د اری بیشتر از گروه کنترل بود (p<0/01). غلظت نیتروژن اوره ای پلاسمای خون گاوهایی که جیره چهار را مصرف کرد ه بودند نسبت به سایر گاوها افزایش معنی د اری داشت. ولی سایر فرا سنجه های خونی در بین گروه ها تفاوتی نداشت. با توجه به این مشاهد ات چنین استنتاج می شود که استفاده از د انه جو فرآوری شده با هید روکسید سد یم یا اوره موجب افزایش میزان تولید شیر روزانه و کاهش درصد چربی شیر گاوها می شود. ولی مصرف جو فرآوری شده با فرمآلد ئید فقط موجب افزایش تولید شیر می گرد. کلید واژگان ‍:فرآوری شیمیایی، د انه جو, هید روکسید سد یم، فرمآلد ئید، اوره، گاو شیرد ه، فراسنجه های خونی
    کلیدواژگان: فرآوری شیمیایی، د انه جو، هید روکسید سد یم، فرمآلد ئید، اوره، گاو شیرد ه، فراسنجه های خونی
  • بیماریهای دام و طیور
  • موسی توسلی، محسن نظری منش، حسین تاجیک صفحه 195
    گونه های گونژی گونژیلونما انگل قسمت فوقانی لوله گوارش پستاند اران مختلف در سراسر د نیا می باشند. میزبان نهایی با خورد ن سوسک های میزبان واسط آلوده می شوند. در یک دوره دو ساله جهت تعیین آلود گی نشخوارکنند گان به گونژیلونما در زمان ذبح دام ها به کشتارگاه شهرستان ارومیه مراجعه و پس از ذبح دام ها نمونه های مری جمع آوری و به آزمایشگاه انتقال داده می شد. در آزمایشگاه مخاط مری در برابر نور بررسی شده و انگل های موجود را جد ا می نمود یم. در این بررسی از 256 راس گاومیش، 283 راس گاو، 328 راس گوسفند و 171 راس بز نمونه برد اری انجام شد. نتایج حاکی از آلود گی 32 راس گاو(3 / 11%)، 19 راس گاومیش(4 / 7%)، 7 راس بز(08/ 4%) و 16 راس گوسفند (9 / 4%) به Gongylonema pulchorum بود. کلید واژگان: مری، Gongylonema pulchorum، ارومیه، گاو، گاومیش، گوسفند و بز
    کلیدواژگان: مری، Gongylonema pulchorum، ارومیه، گاو، گاومیش، گوسفند و بز
  • سعید عالمیان، سید حسین حسینی، غلامرضا کریمی صفحه 198
    در این بررسی با استفاده از امکانات از مجموع 7032 راس گوسفند کشتار شده که مورد بررسی قرار گرفتند میزان آلود گی کبد به کیست هید اتیک 36 / 1%، آلود گی ریه 55 / 1 % و آلود گی سایر اند ام ها 028 / 0 % را نشان د اد ند و میزان باروری کیست در گوسفند به طور میانگین در سنین مختلف 16 / 86% و میزان زند ه بود ن پروتواسکولکس 45 / 82% برآورد شد.