فهرست مطالب
فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه
پیاپی 55 (پاییز 1385)
- 210 صفحه، بهای روی جلد: 8,000ريال
- تاریخ انتشار: 1385/08/22
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحه 1طی چند سال اخیر دولت سعی کرده است با سرمایه گذاری در مراتع از روند رو به تخریب آنها جلوگیری کند. به همین دلیل مالکیت مراتع در قالب طرح های مرتعداری 30 ساله به بخش خصوصی واگذار شده است. در این تحقیق پس از جمع آوری آمار و اطلاعات لازم از طریق میدانی، با استفاده از روش های اقتصاد مهندسی و به کارگیری نرم افزار رایانه ای COMFAR III Expert، تعداد 5 طرح مرتعداری اجرا شده در شهرستان بیرجند با محاسبه نرخ بازده داخلی و نسبت منفعت به هزینه، ارزیابی مالی شدند. نتایج نشان می دهد که تمامی طرح های مرتعداری انجام شده با نرخ بهره 18% توجیه مالی دارند. نتایج محاسبه حداقل وسعت اقتصادی نیز نشان می دهد که فقط طرح مرتعداری علی آباد دارای مساحت کمتر از حداقل وسعت اقتصادی است، ولی بقیه طرح ها مساحتی بالاتر از حداقل وسعت اقتصادی دارند.
کلیدواژگان: مرتع، ارزیابی مالی، طرح های مرتعداری، بیرجند -
صفحه 15به منظور توجیه سیاستگذاران در تخصیص اعتبارات کافی به امر تحقیقات کشاورزی، لزوم تعیین بازده سرمایه گذاری درتحقیقات کشاورزی احساس می شود. هدف از انجام این تحقیق نیز اولا تعیین بازده سرمایه گذاری در تحقیقات ارقام جدید اصلاح شده جو دیم شامل دو رقم ایذه در استان کهگیلویه و بویراحمد و سرارود 1 در استان کرمانشاه با بهره گیری از نسبت منفعت به هزینه (B/C) و ثانیا تعیین میزان پذیرش این نوآوری از سوی جو کاران با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بوده است. در راستای این دو هدف، به بررسی و مقایسه میانگین عملکردها در گروه های مختلف جوکاران از نظر نمره پذیرش نوآوری پرداخته شده است.
اطلاعات این تحقیق به صورت داده های مقطع در سال زراعی 81 -1380 توسط پرسشنامه و باروش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده (SRS) از 192 جوکار دیم در دو استان کهگیلویه و بویراحمد و کرمانشاه جمع آوری گردیده است.
نتایج این پژوهش نشان می دهد که متوسط هزینه اصلاح و معرفی یک رقم جو دیم، به قیمت سال 1381، برابر با 874 میلیون ریال و میانگین وزنی هزینه ترویج در یک هکتار جو دیم معادل 722 ریال است. در استان های مورد مطالعه به کارگیری ارقام اصلاح شده جو دیم باعث 8592 هزارتن افزایش در تولید جو دیم، یعنی 8.5 میلیارد ریال سود، شده است. با احتساب هزینه های تحقیق و ترویج، نسبت منفعت به هزینه اصلاح و معرفی ارقام جو ایذه و سرارود 1 به ترتیب برابر با 3.36 و 7.66 محاسبه گردیده است. این مقادیر به دلیل بیشتر بودن از عدد یک نشان دهنده توجیه اقتصادی بسیار خوب سرمایه گذاری در امر تحقیقات اصلاح و معرفی ارقام جدید جو دیم است. نتایج همچنین نشان داد جو کاران پذیرنده ارقام ایذه و سرارود 1 از میانگین عملکرد بالایی نسبت به جوکاران نپذیرنده این ارقام برخوردارند، به طوری که در نمونه مورد بررسی، شکاف میانگین عملکرد دو گروه پذیرنده و نپذیرنده ارقام ایذه و سرارود 1 به ترتیب 679 و 530 کیلوگرم در هکتار بوده است. همچنین در دو استان مذکور، جوکاران دارای نمره پذیرش نوآوری بالاتر، میانگین عملکرد بالاتری نیز داشتند.
کلیدواژگان: تحقیقات کشاورزی، اصلاح بذر، بازده سرمایه گذاری، پذیرش نوآوری، جودیم -
صفحه 47ایران با برخورداری از تنوع مناسب آب و هوایی، داشتن نیروی کار ارزان و مناسب، میزان نور کافی، فراوانی ضایعات سلولزی و نزدیکی به بازارهای مصرف، برای تولید و عرضه انواع گل و گیاه زینتی مستعد است. با وجود چنین استعدادهای طبیعی، سهم ایران در تولید و تجارت جهانی انواع گل و گیاه زینتی بسیار اندک است.
در این مطالعه بازارهای هدف صادراتی انواع گل و گیاهان زینتی ایران براساس کدهای سیستم هماهنگ شده بین المللی با استفاده از برنامه ریزی خطی و آرمانی مورد بررسی قرار گرفته است. اطلاعات مورد نیاز از سالنامه های بازرگانی گمرک و آمارهای سازمان ملل متحد استخراج شده است.
نتایج نشان می دهد که کشورهای اردن و امارات متحده عربی در درخت و درختچه های میوه های خوراکی؛ کشورهای آذربایجان و امارات متحده عربی در بوته گل رز؛ کشور قطر در درختچه های چند ساله، جنگلی و سبزی های زینتی؛ کشور روسیه درگل های شاخه بریده تازه؛ کشورهای عربستان، پاکستان و کویت در گل های شاخه ای خشک و رنگ شده و سرانجام کشور کویت دردرخت نوئل و نراد در اولویت واردات از ایران قرار دارند. با توجه به پتانسیل و حجم بالای واردات انواع گل و گیاه زینتی توسط کشورهای حوزه خلیج فارس و آسیای میانه، به منظور افزایش سهم ایران در بازارهای جهانی لازم است سیاست هایی در جهت رفع مشکلات تولید و صادرات گیاهان زینتی اتخاذ شود.
کلیدواژگان: برنامه ریزی خطی و آرمانی، صادرات گل ها و گیاهان زینتی، بازارهای هدف -
صفحه 67هدف کلی پژوهش حاضر ارزیابی تاثیر عوامل درون سازمانی و برون سازمانی در موفقیت شرکت های تعاونی کشاورزی مرغداران استان تهران است. بر اساس روش نمونه گیری خوشه ایو فرمول کوکران، از میان 18 شرکت با 1410 عضو، 7 شرکت و 121 نفر عضو و 30 مدیر برای مطالعه انتخاب شدند. پس از تکمیل پرسشنامه ها، برای مقیاس سازی از روش AHP استفاده گردید. آزمون های آماری (تحلیل عامل و ضریب آلفا) نشان داد که مفاهیم به کاررفته در پژوهش از روایی و پایایی لازم برخوردار بوده است.
نتایج تحقیق مبین این واقعیت است که تعاونی ها در دستیابی به اهداف مورد نظر در اساسنامه سازمان تعاون روستایی و برآوردن انتظارات و توقعات اعضا، در مجموع ناموفق عمل کرده اند. نتایج آزمون تحلیل مسیر نشان داد که به ترتیب عملکرد اتحادیه تعاونی ها، مهارت های فنی مدیران، سابقه عضویت در شرکت تعاونی، میزان مشارکت در امور تعاونی، میزان انتفاع اعضا از تعاونی، کیفیت آموزش های ارایه شده، شناخت اعضا، تعداد دوره های آموزشی و مهارت های انسانی مدیران بیشترین تاثیر را در موفقیت تعاونی ها دارد. همچنین میزان موفقیت تعاونی ها تا حد زیادی با عوامل درون سازمانی در ارتباط است. میزان بهره مندی اعضا از آموزش و شناخت اعضا از اصول تعاون در سطح پایین و مشارکت اعضا در امور تعاونی و مهارت فنی و تخصصی هیات مدیره در حد متوسط برآورد شد. دستاوردهای تحقیق همچنین نشان داد که بین متغیرهای پیشگفته و موفقیت شرکت های تعاونی رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد.
کلیدواژگان: شرکت های تعاونی کشاورزی، شرکت های تعاونی مرغداران، موفقیت، تحلیل مسیر، استان تهران -
صفحه 91در این مقاله آثار انعقاد یک موافقتنامه تجارت ترجیحی بین کشورهای عضو گروه D8 شامل ایران، ترکیه، پاکستان، اندونزی، مالزی، بنگلادش، مصر و نیجریه بر جریان های تجاری و درآمد تعرفه های ایران در بخش کشاورزی بررسی گردیده است. برای این منظور با به کارگیری یک مدل تعادل جزیی، آثار ایجاد تجارت و انحراف تجارت در بخش کشاورزی ایران و سایر کشورهای عضو D8 تحت دو سناریوی کاهش تعرفه ای برآورد شده است. سپس از مجموع آثار فوق، اثرهای وارد بر صادرات و واردات و همچنین درآمدهای تعرفه ای ایران در تجارت محصولات کشاورزی با کشورهای مذکور محاسبه گردیده است. نتایج نشان می دهد که انعقاد موافقتنامه مذکور باعث افزایش حجم تجارت و صادرات محصولات کشاورزی ایران و همچنین کاهش درآمدهای تعرفه ای حاصل از واردات این محصولات شده است.
کلیدواژگان: ترتیبات تجارت ترجیحی، تعرفه ترجیحی، ایجاد تجارت، انحراف تجارت، بخش کشاورزی -
صفحه 121موضوع مورد بررسی مقاله حاضر، بهینه سازی مصرف نهاده کود شیمیایی در بخش کشاورزی است. از این رو، اثر یارانه کود شیمیایی بر مصرف غیربهینه محصول شاخصی چون گندم مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق توابع تولید گندم آبی در استان های کشور از مطالعاتی که قبلا انجام شده، مورد استفاده قرار گرفته و رابطه حداکثر سود از آن استخراج شده است. در مرحله بعد، با قرار دادن مقادیر عددی قیمت نهاده کود شیمیایی و محصول گندم در آن، سطح بهینه مصرف نهاده کود شیمیایی در تولید گندم در هر استان تعیین گردیده است. تابع تولید به کار گرفته شده، از نوع تابع چند جمله ای با ریشه دوم می باشد.
داده های مورد استفاده در این تحقیق شامل مقادیر مصرفی انواع کود شیمیایی در هر هکتار گندم آبی و قیمت آن در استان های مختلف کشور در سه سال زراعی 1378-79، 1379-80 و 1380-81 می باشد که از آخرین اطلاعات منتشر شده وزارت جهاد کشاورزی تهیه شده است.
قیمت محصول گندم نیز براساس قیمت خرید تضمینی دولت لحاظ گردیده است. بر اساس نتایج به دست آمده، مصرف غیربهینه کودهای شیمیایی در تولید گندم آبی کاملا مشهود است. مقایسه تولید و سود در حالت فعلی با حالت بهینه نشان می دهد که در صورت بازگشت به سطح بهینه، کشاورزان سود بیشتری کسب خواهند کرد و به طور متوسط، تولید نیز افزایش می یابد. لذا، چنین می توان نتیجه گیری نمود که پرداخت یارانه به کودهای شیمیایی باعث مصرف بی رویه آنها گردیده است. همچنین سیاست قیمت گذاری فعلی کود شیمیایی، که بر مبنای پرداخت یارانه مستقیم از طریق کود شیمیایی ارزان می باشد، ناکارا و لذا مستلزم بازنگری است.
کلیدواژگان: توسعه پایدار، کود شیمیایی، مصرف بهینه، یارانه، سیاست قیمت گذاری -
صفحه 135مالکیت های کوچک، قطعات نامنظم و ناهموار و نبود جاده های مواصلاتی و کانال های آبیاری و زهکشی مناسب مشکلات عمده ای را بر سر راه تولید برنج در استان مازندران قرار داه است. به منظور افزایش بازده تولید برنج، مکانیزه کردن کشت، امکان کشت دوم، بهبود حفاظت خاک و مدیریت مزرعه، ارتقای وضعیت اقتصادی و اجتماعی جامعه کشاورزی و نهایتا افزایش بهره وری، از سال 1370 طرح یکپارچه سازی و تجهیز و نوسازی اراضی در شالیزارهای سنتی مازندران به طور جدی آغاز شده است. این طرح تا پایان سال 1383 در مساحتی حدود 31000 هکتار از اراضی سنتی شالیزارهای استان به اجرا در آمده است. البته باید گفت اجرای این قبیل طرح ها با موانعی همچون مشکلات فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی، نوع مالکیت، فرم استقرار اراضی پس از اجرای طرح، مشارکت کشاورزان، مشکلات فنی و اجرایی و مشکلات ساختار قانونی و غیره مواجه بوده است.
در این تحقیق سعی شده است تاثیر گذاری این عوامل بر طرح یکپارچه سازی اراضی بررسی شود. بدین منظور روستای گلیرد واقع در شهرستان جویبار با دارا بودن حدود 500 هکتار اراضی زیر کشت برنج، که طرح یکپارچه سازی اراضی در 265 هکتار آن در سال 82 به اجرا در آمده است، به عنوان منطقه تحقیق انتخاب شد. روش کار به صورت پیمایشی (میدانی) بوده و برای جمع آوری اطلاعات، به طور تصادفی با 50 بهره بردار مصاحبه و اقدام به تکمیل پرسشنامه گردید.
اطلاعات و داده های به دست آمده با استفاده از تکنیک AHP (روش تجزیه و تحلیل چند معیاره) بررسی شد و سپس اولویت بندی میان عوامل محدود کننده صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که مشکل فرهنگی- اجتماعی درجامعه کشاورزی، اصلی ترین عامل محدود کننده اجرای طرح یکپارچه سازی اراضی است.
کلیدواژگان: یکپارچه سازی، AHP، شالیزار -
صفحه 155علی رغم اهمیت بسیار زیاد فناوری ماشینی درکشاورزی، سیاست های دولت درسال های گذشته باعث عرضه نامناسب ماشین آلات به بخش کشاورزی شده است. میزان تزریق ماشین آلات به بخش کشاورزی در سال های گذشته نه تنها باعث تحقق نیافتن برنامه های مکانیزاسیون بخش شده بلکه جوابگوی میزان استهلاک ماشین آلات نیز نبوده است. این وضعیت باعث کاهش ضریب مکانیزاسیون گردیده و کشاورزان را مجبور به استفاده از ماشین آلات مستهلک و فرسوده کرده است. در این مقاله با بهره گیری از اطلاعات کلان ماشین های کشاورزی و مکانیزاسیون کشاورزی در پانزده سال گذشته و مصاحبه با کارشناسان امر، وضعیت مکانیزاسیون کشاورزی در ایران بررسی شده است.
نتایج تحقیق نشان می دهد که میزان تامین ماشین آلات در برنامه های اول، دوم و سوم توسعه اقتصادی با برنامه های مصوب از نظر تعداد و ترکیب تفاوت بسیار دارد. همچنین رشد قیمت ماشین آلات کشاورزی بیشتر از رشد شاخص قیمت تضمینی محصولات کشاورزی بوده است. البته علی رغم موارد مذکور، طی سال های گذشته درجه مکانیزاسیون در عملیات زراعی افزایش یافته است که این نشان دهنده نقش کنونی ماشین های کشاورزی و مکانیزاسیون کشاورزی در تولید کشاورزی است. در این مقاله تنگناهای مکانیزاسیون کشاورزی ایران نیز ارایه شده است.
کلیدواژگان: مکانیزاسیون کشاورزی، سیاست مکانیزاسیون کشاورزی، سطح مکانیزاسیون، تراکتور، کمباین
-
Page 1Rangelands play an essential role in preserving environmental balance, providing means of livelihood, and continuing the possible living of people. The policies of government are to leave the rangelands in the form of 30 - year long term programs and to make husbandmen as the owners and real exploiters of range lands in these schemes. In this study, first, the rangeland projects carried out in Birjand by COMFAR III Expert software, have been economically evaluated, and then the minimum economical size has been estimated. In the part of economical evaluation, two methods of "benefit – cost ratio" and "internal rate of return" were used to estimate 5 sample projects, which had economical explanations. The results of estimating the minimum economical size show that, all of the projects (but Aliabad) have the minimum economical size.Keywords: Rangeland, Financial analysis, Rangeland management projects, Birjand
-
Page 15About 62% of the total of barley (Hordeum vulgare) is cultivated through dry farming in Iran. Investment in agricultural research is most important factor in agricultural growth and development. The main purpose of this study was economic evaluation of investment in agricultural research by method and calculation of innovation acceptance score for farmers. Improved rainfed barley included in the study were Ezeh in Kohgiloyeh-va-Boyerahmad and Sararood1 in Kermanshah provinces. Data were collected from farmers by a survey method and registered information in agricultural centers and institutes. A sample of 192 producers in two provinces of Iran were selected by the stratified random sampling method and data collected by filling out questionnaires for crop year 2002-2003. Farmers were classified in two main groups, acceptor and unacceptor group new rainfed barley cultivars. For measuring farmer's innovation acceptance score, analytic hierarchy process (AHP) method was used. Return of investment in agricultural research was calculated by benefit-cost ratio (BCR) method. Results of this research showed that rainfed barley breeding cost, based on prices in 2002, was 874 million rials and weighted average of extension cost in wheat farms was 722 rials per hectare in the whole country. On the other hand, new cultivars have more yield than the formers cultivar. Also, utilization of these cultivars at least increased production and farmers benefit, 8592000 ton and 8.5 billion rials respectively. The results showed that benefit cost ratio of investment in rainfed barley breeding was more than one, and one rial cost made 3.36 to 7.66 rials benefit. The results of this study also revealed that there were significant yield differences among 3 levels of innovation acceptance score of farmers. Consequently, increasing innovation acceptance score will cause increasing barley yield mean. Finally, some recommendations are made for agricultural research budget improvement.Keywords: Agricultural research, Rainfed barley breeding, Return to investment, Innovation acceptance
-
Page 47Iran is capable to produce and supply a variety of ornamental plants owing to a various and suitable climate, low labor force, sufficient radiation, large amount of celluloses loss and its closeness to big consumption markets. Despite of these natural talents, the share of Iran's production and global trade of ornamental plants is very small. The objectives of this paper are to evaluate Iran's ornamental plants export by using linear and goal programming methods. Data were gained from commercial customs yearbooks and United nations Organization statistics. Results showed that Jordan and United Arab Emirates are the main markets for Iran in trees and shrubs which bear edible fruit and nuts. The results also indicate that Azerbaijan and United Arab Emirates in roses, Qatar in perennial plants, forest trees and vegetable, Russia in fresh cut flower, Saudi Arabia, Pakistan and Kuwait in dried, dyed and bleached cut flower and Kuwait in Christmas trees and Normann’s and noble firs are the prior and best markets for Iran. According to high potential of ornamental plants import in Persian Gulf area and Middle Asia countries, to increase Iranian portion in global markets it is necessary to make in Iran such policies for solving the problems of ornamental plants production and export.Keywords: Linear, goal programming, Ornamental plants export, Target markets
-
Page 67The general goal of this research was to study the effective factors in the success of the poultry-farm cooperatives in Tehran province. Based on multi-stage cluster sampling and Chocran formulas, 7 cooperatives and 121 members were selected from 18 cooperatives with 1410 members. After completion of questionnaires, the AHP method was employed for scaling. Statistical tests (factor analysis and alpha coefficient) showed that this research has a high construction validity and reliability. The research results showed that cooperative functions toward fulfillment of member's demands were weak. Results of the path model showed that effective factors in the success of cooperatives (from highest to the lowest) are: knowledge of cooperative principles by the members, performance of cooperatives union, the rate of benefit members obtain from cooperatives, the rate of participation in cooperative affairs, extra-organizational factors, the rate of member sharing instruction and manager's skills. Also, the success of cooperatives much relies on inter-organizational factors. The amount of member's share from education, participation in cooperative's affairs, the manager's specialty and skills, and knowledge of cooperative's principles are very weak. Research results indicated that there is a direct and statistically significant correlation between these independent variables and the success of cooperatives in Tehran province.Keywords: Agricultural cooperative firms, Poultry farm cooperatives, Successful, Efficiency, path analysis, Tehran province
-
Page 91This article studies the effects of a possible preferential trade agreement (PTA) among D8 members (Iran, Turkey, Pakistan, Indonesia, Malaysia, Bangladesh, Egypt and Nigeria) on Iran's agricultural trade flows and tariff income. To do so, the effects of trade creation as well as trade diversion in agricultural sectors of these countries are estimated based on two tariff reduction scenarios using a partial equilibrium model. Then the effects on Iran's export and import as well as its tariff income in agricultural trade with other D8 members are calculated.The results show that such an agreement would increase Iran's agricultural trade and export and would reduce its tariff income.Keywords: PTA, Preferential tariff, Trade creation, Trade diversion, Agriculture sector
-
Page 121To optimize chemical fertilizer consumption in agriculture sector is the issue to be studied in this paper. To this end, subsidy effect of fertilizer on non-optimized consumption of the input for wheat as a specific crop has been taken into account. In this study and through pervious review, production of the irrigated wheat in different provinces has been addressed and most profitable ratio has been extracted. In the next stage, by putting numerical values of both input and crop prices inside the function, optimized level of fertilizer consumption in each province has been determined. The production function which has been applied here is multifactor type with second square root.Wheat price also has been taken from state guaranteed purchasing prices. According to the result, Non- Optimized consumption of chemical fertilizers for producing irrigated wheat is quite clear. Comparison of the production and profit at their optimum points, clarifies that farmers would benefit much grater if the production turn back to its optimum point, and relatively will increase on average. Thus, it can be deducted that subsidy on fertilizers has led to over – consumption of such input. Also current pricing policy of chemical fertilizers which has been based upon direct subsidy payment through cheap chemical fertilizers is an inefficient policy and needs to be reviewed.Keywords: Sustainable development, Chemical fertilizer, Optimized consumption, Subsidy, Pricing policy
-
Survey of farmer's point of view toward land consolidation in rice farms in Mazandaran province / A case study of Glierd village in Joybar parishPage 135Rice production along side with wheat have been noticed as two strategic products for government. Mazandaran province is important in rice production, having 230000 hectare forming approximately half of agricultural areas. In this province 44% of total rice production and 335 of country's rice is produced. Small ownership, irregular and incompliant fragments and lack of access roads, irrigation canals and suitable drainpipe have created main problems in rice production in this province. Since 1991, land consolidation and new equipment are applied in rice land seriously, intending to increase yield of rice production, plant mechanization, double cropping, and improving soil conservation, farm management and increasing productivity, economic improvement in agricultural society. This plan was implemented in 2004 in 31000 hectare of conventional rice land, but this plan was encountered with problems and bottlenecks of which the most important were cultural-social, economical ownerships and seating form of land after consolidation, participation of farmers, executive -technical and infrastructure laws problems. In this paper we try to survey the effects of these factors on consolidation plan in Glierd village with 500 hectare rice areas. Data and information are analyzed using AHP (analytical hierarchy process) method that is multicriteria decision making analyzing. Results show that cultural-social problem is the major problem in agricultural society for development of land consolidation plan in Mazandaran province, therefore it is necessary that state organizations and relative executive offices create suitable bed for improving cultural and social condition for education, extension and awareness of farmers.Keywords: Land consolidation, AHP, Rice farm
-
Page 155Despite the importance of machinery in agriculture, (Iranian) government policies have not led to appropriate supply of machineries toward agricultural sector in recent years. Machinery canalization to this sector not only has not provided the mechanization of agricultural sector but also it has not been able to compensate depreciation of machineries during recent years. Therefore, this condition has caused the reduction of mechanization level and has decreased the mechanization multiplier and also forced farmers to use obsolete machines. In this paper, the agricultural mechanization in Iran has been reviewed by using last 15-year data on agricultural machinery and mechanization and interviewing the experts. The research results show that machinery procurement, in terms of number and type, during 1st, 2nd and 3rd economic development plans has not been in accordance with plan forecasts. Agricultural machinery's price has increased more than guaranteed prices of agricultural products and also loan ratios to machinery prices have been decreasing repeatedly. In spite of what is mentioned above, agricultural mechanization has been improved, showing current mechanization role in agriculture sector. Finally, this paper discusses bottlenecks of agricultural mechanization in Iran.Keywords: Agricultural mechanization, Agricultural mechanization policy, Mechanization level, Tractor, Combine