مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز
سال بیست و نهم شماره 1 (پیاپی 73، بهار 1386)

امروزه کشورهای مختلف در مواجهه با مشکلات گوناگون مرتبط با عدالت، مناسب و اثربخشی، تغییرات عمده و مداومی را در نظام سلامت خود طراحی و اجرا می نمایند. در این میان تمرکززدایی به عنوان فرایندی مطلوب جهت ارتقای نظام های سلامت و به عنوان بخش جدای ناپذیر از اصلاحات گسترده جهت ارتقای برابری، کارایی، کیفیت و توجیه اقتصادی شناخته شده است.
تمرکز زدایی به معنای انتقال قدرت و اختیار برنامه ریزی، تصمیم سازی از دولت مرکزی به سازمان های محیطی، واحدهای سازمانی محلی، سازمان های نیمه خودگردان شرکتی، دولت محلی یا سازمان های غیردولتی در اشکال مختلف تراکم زدایی، تفوض، واگذاری و خصوصی سازی است.
از سوی دیگر تولیت در نظام های سلامت به معنی «مدیریت دقیق و مسوولانه تندرستی مردم» می باشد.

لزوم ریکاوری سریع و بدون عارضه بیماران جهت برگشت به روال عادل زندگی در کنار گسترش روزافزون اعمال جراحی سرپایی مساله ای است که نیازمند توجه می باشد. این مطالعه به مقایسه بین مدت زمان ریکاوری و میزان تهوع و استفراغ بعداز عمل جراحی پس از استفاده از انفوزیون دو داروی مخدر سریع الاثر آلفنتانیل و رمی فنتانیل در حین بیهوشی افراد مسن می پردازد.
در این کارآزمایی بالینی دوسویه کور، 40 بیمار مسن کاندیدای جراحی کاتاراکت تحت بیهوشی عمومی مورد بررسی قرار گرفتند. بیماران بصورت تصادفی در دو گروه 20 نفره تقسیم و در هر گروه آلفنتانیل و یا رمی فنتانیل یک دقیقه قبل از القای بیهوشی در عرض 30 ثانیه تزریق شد. هر دو گروه به روش یکسان تحت بیهوشی عمومی قرار گرفتند و در طی بیهوشی از انفوزیون آلفنتانیل برای گروه اول و رمی فنتانیل برای گروه دوم استفاده شد.در انتهای بیهوشی فاصله زمانی بین ختم بیهوشی تا برگشت تنفس خود بخودی، باز کردن چشم ها با تحریک، پاسخ کلامی، میزان تهوع و استفراغ در ریکاوری و زمان ترخیص از ریکاوری ثبت شد.
زمان برگشت تنفس خود بخودی در گروه آلفنتانیل نسبت به گروه رمی فنتانیل 1.3 دقیقه کوتاهتر بود ولی این اختلاف از نظر آماری معنی دار نبود (P=0.08). زان باز کردن چشم ها با تحریک، برگشت پاسخ کلامی و ترخیص از ریکاوری در دو گروه اختلاف معنی داری با هم نداشت. میزان تهوع و استفراغ در ریکاوری در گروه رمی فنتانیل بطور معنی داری بیشتر از گروه آلفنتانیل بود (به ترتیب 30% در مقابل 5% بیماران با (P=0.045.
با در نظر گرفتن اینکه پس از انفوزیون دارو در گروه آلفنتانیل نسبت به گروه رمی فنتانیل برگشت تنفس خود بخودی سریعتر بوده و مخصوصا میزان تهوع و استفراغ بعد از عمل در گروه آلفنتانیل به طور معنی داری کمتر از گروه رمی فنتانیل بود، انفوزیون آلفنتانیل به عنوان داروی مخدر در حین بیهوشی افراد مسن مخصوصا در اعمال جراحی سر پایی پیشنهاد می گردد.

سندرم گیلن باره شایع ترین نوروپاتی مسبب نارسایی تنفسی بوده و 10-30% این بیماران در طی بیماری نیاز به حمایت تنفسی دارند. هدف از این مطالعه تشخیص ویژگی های بالینی، الکترودیاگنوستیک و آزمایشگاهی پیش بینی کننده پیشرفت بطرف نارسایی تنفسی در کودکان مبتلا به سندرم گیلن باره می باشد.
در طی سه سال، 91 کودک با تشخیص سندرم گیلن باره (زیر 15 سال) از نظر نارسایی تنفسی مورد بررسی قرار گرفتند. 13 بیمار (14.4%) نیاز به تهویه میکانیکی پیدا کردند. خصوصیات بالینی، الکترودیاگنوستیک و آزمایشگاهی بیماران در گروه نارسایی تنفسی، با گروه بدون نارسایی تنفسی با هم مقایسه شدند.
پیشرفت به طرف نارسایی تنفسی در کودکان خردسال تر (p<0.001)، کودکان با درگیری اعصاب جمجمه ای (p<0.034) و فقدان رفلکس های وتری اندام فوقانی (p=0.04) شایع تر بود. فقدان تولید پتانسیل های عمل واحد حرکتی با (p<0.009) و پتانسیل های خود بخودی (p<0.0001)و افت بیش از 80% در دامنه امواج حرکتی در بررسی هدایت عصبی با (p<0.0001)، ارتباط معنی داری با نارسایی تنفسی داشتند.
علیرغم ماهیت غیر قابل پیش بینی سیر بیماران با سندرم گیلن باره شدید، براساس علایم بالینی و یافته های الکترودیاگنوستیک تا حدودی می توان وقوع نارسایی تنفسی را در این بیماران پیش بینی کرد.

برونشیولیت شایع ترین عفونت راه های تنفسی تحتانی در طی سال اول زندگی بوده و سالیانه تقریبا 1% شیرخواران سالم بدلیل این بیماری بستری می شوند. درمان آن عمدتا حمایتی بوده ولیکن در مطالعات متعدد به نقش برونکودیلاتورها از جمله اپی نفرین و سالبوتامول تاکید شده است. مطالعه ایی که در آن از اسپری سالبوتامول استفاده شده باشد یافت نشد فلذا مطالعه حاضر جهت نشان دادن اثربخشی این روش طراحی گردید.
در یک کارآزمایی بالینی صد کودک مبتلا به برونشیولیت بطور تصادفی در دو گروه 50 نفره تحت درمان با اسپری سالبوتامول (دوپاف هر 4 ساعت از طریق دم یا راطفال ماسکدار) و اپی نفرین از طریق نبیولایزر (0.2 میلی گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن از محلول 1.100 با 3.5 سی سی سرم فیزیولوژی هر 4 ساعت) قرار گرفتند. شیر خواران دو تا دوازده ماهه با علایم بالینی برونشیولیت شامل عفونت حاد راه های هوایی تحتانی همراه با تب، رینیت، تاکی پنه، ویزینگ، افزایش تلاش تنفسی، وارد مطالعه شده و بیماران دارای مشکل قلبی- ریوی و یا کسانیکه دارای تاریخچه مصرف برونکودیلاتور قبل از این بیماری و یا سابقه بستری بدلیل ویزینگ و یا مصرف کورتیکواستروئید بوده و یا بدلیل برونشیولیت شدید در ICU بستری بودند از مطالعه خارج شدند.
دو گروه از نظر سن با p=0.2 و از نظر جنس با p=0.6 و نیز از نظر دو فاکتور اساسی یعنی طول بستری با p=0.1 و زمان بازگشت به تغذیه با p=0.47 فاقد اختلاف معنی دار بوده اند و انجام F Test به ترتیب با p=0.3 با p=0.7 برای متغیرهای فوق موید هیپوتز Null می باشد.
تا توجه به سهولت دسترسی و جلب مشارکت والدین در درمان بیماران و نیز فقدان تفاوت معنی دار در نتایج، استفاده از اسپری سالبوتامول در درمان برونشیولیت توصیه می شود.

کرایوگلبولینمی اختلالی است که در دراز مدت در افراد مبتلا به هپاتیت های B و C نیز ممکن است مشاهده شده و اغلب با تولید فاکتور روماتوئیدی باعث مصرف اجزا کمپلمان موجود در سرم می شود. از نقطه نظر اینکه بیماران دیالیزی و پیوند کلیه اغلب به هپاتیت های B و C مبتلا می شوند بنا براین در این مطالعه میزان فراوانی کرایوگلبولینمی و فاکتور روماتوئیدی در بیماران فوق مورد بررسی قرار گرفته است.
در 229 بیمار دیالیزی و 70 بیمار پیوند کلیه ای که آنتی ژن های سطحی ویروس هپاتیت (HBsAg) B و آنتی بادی ضد ویروس هپاتیت C در آنها با روش ELISA تایید شده بود، از هر دو جنس و با طول درمان متفاوت انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. نمونه های سرمی در دمای 37 درجه سانتیگراد جمع آوری و بمدت یک هفته در یخچال برای رسوب کرایوگلبولین ها نگهداری شد. همچنین فاکتور روماتوئیدی با روش لاتکس اگلوتیناسیون کمی مورد آزمایش قرار گرفت.
در بیماران دیالیزی و پیوند کلیه ای میزان گرایوگلبولینمی به ترتیب 36.68% و 15.71% و فاکتور روماتوئیدی به ترتیب 53.57% و 20% بدست آمد. در رابطه با سن و جنس بیماران تاثیر مهمی دیده نشده ولی با طولانی شدن طول مدت دیالیز افزایش چشمگیری در میزان فراوانی کرایوگلبولینمی و فاکتور روماتوئیدی در بیماران مشاهده شد. شیوع کرایوگلبولینمی و فاکتور روماتوئیدی در بیماران دیالیز مبتلا به هپاتیت B به ترتیب 32% و 50% ولی در بیماران مبتلا به هپاتیت C به ترتیب 60% و 80% اندازه گیری شد (p<0.001). این مقادیر در بیماران پیوند کلیه به ترتیب 38.88% و 50% مشاهده شد (p<0.001). شیوع کرایوگلبولینمی و فاکتور روماتوئیدی در بیماران مونث دیالیزی بیشتر از مردان (53.26% در برابر 25.54% و 63.13% در برابر 45.98%) بدست آمد که در مورد بیماران پیوندی صدق نمی کند.
عفونت های مزمن و طولانی مدت با ویروس های هپاتیت B و C در بیماران دیالیزی و پیوند کلیه ای منجر به تشکیل کرایوگلبولینمی و ظهور فاکتور روماتوئیدی شده که همراه با تخریب بافتی در بیماران می باشد. کنترل و ارزیابی منظم این فاکتورها و درمان های مناسب در این دوره می تواند باعث سهولت زندگی و طولانی شدن عمر آنها شود.

نوروپانی محیطی و اختلالات اکترودیاگنوستیک در کم کاری تیرویید به خوبی نشان داده شده است. اما در مورد اثر کم کاری تحت بالینی تیرویید بر روی عملکرد اعصاب محیطی توافق وجود ندارد. این مطالعه برای بررسی اثر کم کاری تحت بالینی تیرویید بر روی عملکرد اعصاب محیطی و بررسی تغییرات الکترودیاگنوستیک آن انجام گرفت.
28 (56 اندام) بیمار کم کاری تحت بالینی تیرویید شامل 25 زن و 3 مرد با سن متوسط 46.07±6.87 و 30 (60 اندام) فرد نرمال شامل 27 زن و 3 مرد با سن متوسط 45±8.68، که قبلا سابقه بیماری تیروئیدی نداشتند و از لحاظ سن و جنس همسان سازی شده بودند انتخاب گردیدند. هیچ کدام از بیماران و گروه کنترل سابقه دیابت، بیماری های عصبی عضلانی، حاملگی، داروها و بیماری هایی که بر روی اعصاب محیطی اثرگذار باشند، نداشتند. برای تمام بیماران و گروه کنترل مطالعات الکترودیاگنوستیک به صورت سرعت هدایت عصب موتور، زمان تاخیری موج عصب حرکتی، ارتفاع موج عصب حرکت، از اعصاب مدین، اولنار، تی بیال و پرونتال عمقی به صورت دو طرفه و minimal-F response از اعصاب تی بیال، مدین و اولنار به طور دو طرفه و پارامترهای اعصاب حسی شامل سرعت هدایت عصب حسی، ارتفاع موج عصب حسی و زمان تاخیری موج عصب حسی از اعصاب مدین، اولنار و سورال به صورت دو طرفه به روش های استاندارد انجام گرفت.
مقادیر متوسط سرعت هدایت عصب حسی، ارتفاع موج عصب حسی و زمان تاخیری موج عصب حسی بدست آمده از اعصاب حسی مدین، اولنار، سورال و مقادیر متوسط سرعت هدایت عصب موتور، زمان تاخیری عصب حرکتی، ارتفاع موج عصب حرکتی از اعصاب حرکتی مدین، اولنار،تی بیال، پرونتال عمقی و مقادیر متوسط minimal-F response از اعصاب تی بیال، مدین و اولنار در گروه کنترل با گروه بیماران به روش تی مستقل مقایسه گردید و با P<0.05 هیچ اختلالی بین دو گروه مشاهده نگردید.
این مطالعه نشان داد که در زمان تشخیص کم کاری تحت بالینی تیرویید اختلالی در عملکرد محیطی دیده نمی شود.

امروزه، پیوند کلیه درمان اصلی نارسایی مزمن کلیه بوده، و لازم است تا بیماران تا زمان پیوند تحت دیالیز قرار گیرند. علیرغم تاثیر درمانی همودیالیز، این بیماران با عوامل تنش زای متعدد جسمی و روانی مواجه هستند که منجر به کاهش کیفیت زندگی آنان می گردد. مطالعات کمی در مورد حمایت اجتماعی بیماران همودیالیزی در دنیا و کیفیت زندگی آنان در کشورهای آسیایی بویژه ایران انجام شده، لذا در این مطالعه قصد بر آن است تا ضمن تعیین کیفیت زندگی و حمایت اجتماعی بیمارن همودیالیزی رابطه آنها با یکدیگر سنجیده شود.
بدین منظور تمام بیماران همودیالیزی واجد شرایط (164 نفر) بستری در بخش همودیالیز بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تبریز انتخاب و داده ها با پرسشنامه تلفیقی و تعدیل شده مشتمل بر سه بخش دموگرافیک، کیفیت زندگی و حمایت اجتماعی و با روش مصاحبه جمع آوری گردید.
نتایج نشان داد که کیفیت زندگی در 56.1% و حمایت اجتماعی در 50.6% بیماران مطلوب، و بین این دو متغیر رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد (p<0.001, r=0.40). در زیر شاخه های کیفیت زندگی بعد اجتماعی در 88% بیماران مطلوب، در حالیکه ابعاد روانی (53%) و جسمی (57.3%) در بیشتر بیماران نامطلوب بود. در زیر شاخه های حمایت اجتماعی بیشترین حمایت مطلوب مربوط به بعد حمایت عاطفی بود (57.3%)، بطوریکه 14% از واریانس کل کیفیت زندگی را به خود اختصاص می داد. تاثیر حمایت ابزاری و حمایت اطلاعاتی بر کیفیت زندگی از نظر آماری معنی دار نبود.
نزدیک به نیمی از بیماران فوق از کیفیت زندگی و حمایت اجتماعی مطلوبی برخوردار نبوده و با توجه به رابطه مثبت بین این دو به خصوص اثرگذاری بارز حمایت در بعد عاطفی بر کیفیت زندگی توصیه می شود برنامه ریزان مراقبتی و مسوولین ترتیبی اتخاد نمایند تا علاوه بر تقویت حمایت ابزاری و اطلاعاتی حمایت عاطفی در این گروه تقویت و بدین طریق موجب بهبود کیفیت زندگی بیماران گردد.

ترمیم دندان های درمان ریشه شده توسط درمانی ساده، کم هزینه و قابل انجام در کوتاه مدت یکی از مشکلات مبتلا به روز در دندانپزشکی می باشد. هدف از این مطالعه، بررسی اثر پین های افقی در مقاومت به شکست دندان های پره مولر فک بالا به دنبال درمان ریشه و ترمیم مستقیم با کامپوزیت بود.
در این مطالعه 48 پره مولر ماگزیلای سالم انسانی، بدون ترک، با اپکس بسته و کشیده شده به دلایل ارتودنسی، بطورتصادفی به 3 گروه 16 تایی به ترتیب زیر توزیع شدند:گروه 1: دندان های سالم (تراش نخورده)گروه 2: ترمیم کامپوزیتی دندان بدون پین افقیگروه 3: ترمیم کامپوزیتی دندان با دو عدد پی افقی در کاسپ باکالدر گروه های 2 و 3، پس از تهیه حفره دسترسی استاندارد و درمان ریشه، تراش به نحوی انجام شد که تنها کاسب باکال با ضخامت 3 میلی متر در سطح height of contour حفظ گردد. کاسب پالاتال تا 1.5 میلی متر کرونالی تر از CEJ (cementoenamel junction) کوتاه شد. پس از انجام ترموسایکلینگ، نمونه ها تحت نیروی فشاری تا لحظه ی شکست قرار گرفتند. تمامی داده ها تحت آنالیز آماری one-way ANOVA و آزمون تعقیبی Tukey قرار گرفتند. جهت بررسی نوع شکستگی از آزمون Chi-Square استفاده شد.
میانگین مقاومت به شکست در گروه های 1 تا 3 به ترتیب از راست به چپ 689.59±179، 632.86±119، 533.49±168 نیوتن بود. بین گروه های 1 و 3 اختلاف معنی داری بود (P<0.05). از لحاظ نوع شکستگی، بیشترین تعداد شکستگی مطلوب (شکستگی هایی که بالا و یا در حد CEJ یا کمتر از 1 میلی متر زیر CEJ باشند) در گروه 1 و کمترین تعداد شکستگی مطلوب در گروه 3 مشاهده شد.
1) استفاده از کامپوزیت به همراه عوامل باندینگ عاجی جهت ترمیم دندان های پره مولر درمان ریشه شده در فک بالا سبب افزایش مقاومت به شکست شد. 2) استفاده از پین افقی باعث کاهش معنی داری در مقاومت به شکست شد. 3) کاربرد پین افقی، تاثیری در ایجاد الگوی شکستگی مطلوب در دندان ها نداشت.

آگاهی از آناتومی پالپ، در موفقیت درمان نقش به سزایی دارد. از بین دلایل عدم موفقیت درمان، عدم شناخت از آناتومی پالپ، پس از اشتباه در تشخیص و طرح درمان، در رتبه دوم قرار دارد. هدف از این مطالعه بررسی تنوع آناتومیکی سیستم کانال ریشه دندان های پرمولر اول و دوم ماگزیلا بود.
در این مطالعه، 188 دندان پرمولر اول و 138 دندان پرمولر دوم ماگزیلا پس از تهیه حفره دسترسی، به وسیله اسید نیتریک 5% دکلسیفیه شده، بعد از دهیدراتاسیون با استفاده از متیل سالیسیلات شفاف و بعد از تزریق رنگ مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج نشان داد که دندان های پرمولر اول ماگزیلا در 6.38% یک کاناله، 90.43% دو کاناله و 3.19% سه کاناله بود. در پرمولر دوم ماگزیلا 50% یک کاناله و 50% دو کاناله بدست آمد.
دندان های پرمولر اول و دوم ماگزیلا را همیشه باید دو کاناله در نظر گرفت مگر اینکه خلاف آن ثابت شود و وجود دندان های پرمولر اول سه کاناله را نیز باید مد نظر قرار داد.

تاخیر در تشخیص صدمات وارده به سیتسم عضلانی اسکلتی در بیمارانی که دچار مولتی تروما شده اند و می تواند منجر به اختلالات عملکردی با زیبایی آنها در طول عمرشان گردد. شناخت علل پنهان ماندن ضایعات در بیماران مولتی تروما موجب کاهش میزان وقوع آنها شده و از بسیاری از ناتوانی ها و اختلالات جلوگیری می کند. هدف از این مطالعه بررسی علل پنهان ماندن آسیب ها در بیماران مولتی تروما و ارایه راهکارهایی جهت به حداقل رساندن آنها می باشد.
مطالعه حاضر بصورت مقطعی از اول اسفند ماه 1382 تا اول اسفند ماه 1383 در مرکز آموزش درمانی شهدا تبریز بر روی 487 بیمار انجام گرفت. اطلاعات مورد نیاز جمع آوری شد و برای هر بیمار ترومایی آسیب های پنهان، پرسشنامه ای تکمیل گردید. داده های بدست آمده مورد آنالیز آماری قرار گرفتند.
شیوع کلی مولتی تروما 18.51% بود. 28 نفر (7.6%) از بیماران دچار ضایعات پنهان بودند که در طی مطالعه کشف شدند. در مجموع 32 آسیب تشخیص داده نشده در 28 بیمار وجود داشت که اکثر آنها از نوع صدمه به عضلات و استخوان بود و محل این ضایعات غالبا در مچ پا و پا، مچ دست و دست قرار داشت. شایع ترین آسیب نیز شکستگی ها بودند (19 آسیب از 32 آسیب) و به علت شکایت خود بیماران تشخیص داده شدند. علت عدم تشخیص در این بیماران، مطالعه فیزیکی ناقص در اورژانس، عدم تهیه عکس های لازم و کافی بود.
با معاینه فیزیکی کامل و دقیق، انجام گرافی های انتخابی لازم و مطابق با پروتکل های تشخیصی استاندارد می توان از پنهان ماندن بسیاری از ضایعات جلوگیری کرد. معاینه فیزیکی سریالی در طی بستری و پس از ترخیص نیز در کشف ضایعات پنهان مفید می باشد.

تحلیل لثه می تواند مشکلات متعددی از قبیل افزایش حساسیت دندانی، به مخاطره افتادن زیبایی، پوسیدگی سطح ریشه و مشکلات کنترل پلاک را به همراه داشته باشد که درمان هر یک نیازمند صرف وقت و هزینه از طرف بیمار می باشد. با توجه به اهمیت تحلیل لثه این مطالعه جهت ارزیابی میزان شیوع و شدت این مشکل بالینی در دندان های قدامی و پرمولر انجام گرفت.
این مطالعه روی 246 بیمار با گروه سنی 10 تا 70 سال مراجعه کننده به دانشکده دندان پزشکی تبریز انجام و تمام اندازه گیری های مربوط به تحلیل لثه اعم از عمق و عرض تحلیل به وسیله پروب پریودنتال و تحت نور کافی صورت گرفت. علاوه بر این نوع تحلیل لثه نیز براساس طبقه بندی میلر بررسی گردید. ضمنا جهت توافق آماری داده ها برخی از مقادیر دو بار اندازه گیری و تجزیه و تحلیل آماری با تست های آماری chi square, kappa و t-test انجام گرفت.
نتایج بیانگر این مساله بود که 45.9% افراد دارای تحلیل لثه بودند و تحلیل لثه از محدوده سنی 30-10 سال (22.3%) تا محدوده سنی 70-50 سال افرایش یافته (100%) و شیوع تحلیل لثه در مردان به طور آشکار بیشتر از زنان بود (P<0.05). شایع ترین نواحی دارای تحلیل به ترتیب در سطح لینگوال لترال راست پایین (37.4%)، لترال چپ پایین (37%) و سطوح باکال سانترال چپ پایین (20.7%) و سانترال راست پایین (20.3%) قرار داشته و کلاس یک میلر شایع ترین نوع تحلیل لثه مورد مشاهده بود.
با توجه به شیوع بالای این مشکل بالینی ارایه برنامه های آموزشی و انجام تحقیقات بیشتر از نوع تحلیلی و تجربی لازم به نظر می رسد.

کمبود روی به عنوان یکی از علل اختلال چشایی مطرح بوده و هدف این مطالعه بررسی اثر تجویز روی در بهبود حس چشایی در بیماران همودیالیزی مزمن است.
65 همودیالیزی مزمن در دو گروه بطور متقاطع مطالعه شدند، گروه یک شامل 35 بیمار و گروه دو شامل 30 بیمار بودند. گروه اول دارونما و گروه دوم 100 میلی گرم عنصر روی در روز و به مدت دو ماه دریافت کردند. سپس مکمل و دارونما به مدت دو ماه قطع گردید و مطالعه دو ماه دیگر به صورت متقاطع ادامه یافت. برای ارزیابی حس چشایی چهار مزه اصلی از بیماران خواسته می شد طعم های غلظت های مختلف مورد آزمایش را تشخیص دهند. آستانه چشایی، میزان نمایه توده بدن و مقادیر سرمی روی نمونه های ناشتا و قبل از دیالیز در روزهای 0، 60، 120 و 180 تعیین گردید. همچنین یادآمد غذایی روز قبل از دیالیز در روزهای فوق ثبت و روی رژیم غذایی آنها برآورد گردید.
روی سرم در حالت پایه در هر گروه کمتر از 80 میکروگرم در دسی لیتر بود و تجویز روی در هر گروه سبب افزایش معنی دار در سطح سرمی آن شد. آستانه حس چشایی برای چهار مزه اصلی در دوره دارونما بطور معنی داری افزایش یافت. همچنین تجویز روی در هر گروه باعث کاهش آستانه حس چشایی برای چهار طعم گردید که این کاهش بجز برای طعم شوری در گروه دو برای بقیه مزه ها معنی دار بود. میزان نمایه توده بدن در طی مطالعه تغییر معنی داری نشان نداد.
از این مطالعه چنین استنتاج می شود که در بیماران همودیالیزی مزمن: 1- در غیاب تجویز روی آستانه حس چشایی افزایش می یابد. 2- تجویز روی باعث بهبودی حس چشایی می گردد. 3- غلظت های پایین روی سرم با تجویز روی بهبود می یابد. 4- تجویز روی تاثیری در بهبود نمایه توده بدن بیماران ندارد.

در کشور ما حدود 20% از افراد از روش های غیرمطمئن پیشگیری از بارداری یا از هیچ روشی برای پیشگیری استفاده می کنند. روش روزهای استاندارد یک روش تنظیم خانواده است که بر پایه آگاهی از باروری استوار بوده و استفاده کنندگان از این روش در روزهای 19-8 دوره قاعدگی از نزدیکی محافظت نشده خودداری می کنند. هدف از این مطالعه، تعیین میزان اثر بخشی روش ترکیبی پیشگیری از بارداری (روش روزهای استاندارد، کاندوم و قرص های پیشگیری اورژانسی) است.
کلا 240 خانم 40-17 ساله، از چهار روستا در قسمت غرب شهر تبریز، با دوره قاعدگی 32-26 روز که حداقل یک سال نمی خواستند باردار شوند، در مطالعه شرکت داده شدند. موارد بعد از آموزش روش، بمدت 12 ماه پیگیری شدند. از فرمول Pearl pregnancy rate برای محاسبه درصد پیشگیری از بارداری استفاده شد.
تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که 117 زن بدون بارداری تا انتهای مطالعه (بمدت 12 ماه) باقی ماندند. تنها در 8 نفر از شرکت کنندگان در مطالعه بارداری ناخواسته رخ داد و کلا 1956 زن- ماه مواجهه از 240 زن محاسبه شد. بنابراین درصد بارداری ناخواسته 4.91% بود که نشان دهنده 95.09% پیشگیری از بارداری می باشد.
یافته ها نشان می دهد که روش ترکیبی می تواند روشی موثر و قابل قبول برای زوج ها باشد.

زمینه و ا بیماری اتواسکلروزیس از علل عمده کاهش شنوایی هدایتی در سنین مختلف می باشد. که امکان درمان آن با عمل جراحی بسیار است. با توجه به اینکه سن شیوع آن در دهه دوم و سوم می باشد لذا با درمان بموقع برای مدت طولانی از شنوایی خوبی بهره مند خواهد شد. هدف از این مطالعه شناسایی درست و زود هنگام این بیماران و دادن شنوایی نسبتا نرمال می باشد.
مطالعه از نوع آینده نگر در 33 بیمار بوده که (18 نفر مونث و 15 نفر مذکر) مشکوک به اتواسکلروزیس در مرکز آموزشی و درمانی امام خمینی تبریز در فاصله فروردین 1378-1382 بستری و تحت عمل تمپانوتومی قرار گرفتند که در 30 نفر آنها (16 نفر مونث و 14 نفر مذکر) اتواسکلروزیس در موقع عمل تایید، و استاپدکتومی انجام شد. تمام بیماران تا سه هفته بعد از عمل از نظر فلج فاسیال، عدم پاسخ به درمان، و یا بدتر شدن وضعیت شنوایی، سرگیجه، احتمال پرفوراسیون برده و سایر عوارض معاینه و همچنین تست های ادیولوژیک مورد بررسی قرار گرفتند و اطلاعات مربوطه ثبت و بعد با سایر منابع مقایسه گردید.
شیوع این بیماری در جنس مونث بیش از جنس مذکر بوده و بیماران اکثرا در دهه سوم وچهارم برای درمان مراجعه کرده ولی سابقه کاهش شنوایی را از دهه دوم و سوم داشتند. در این مطالعه شیوع خانوادگی نسبت به آمارهای جهانی کمتر بوده ولی کاهش شنوایی از نوع هدایتی نسبت به آمار جهانی شیوع بیشتری را نشان می داد. بهبود شنوایی قابل توجهی در درصد بالایی از بیماران مشاهده شد.
توجه به زمان مناسب عمل جراحی استاپدکتومی خیلی مهم می باشد، چرا که هر چه بیماران با کاهش شنوایی کمتری عمل شوند نتایج بهتری خواهند داشت. لذا تمپانوتومی تشخیصی در بیمارانی که کاهش شنوایی هدایتی دارند و مشکوک به اتواسکلروزیس هستند باعث تشخیص زودرس آن می شود.

زمینه و ا به منظور حفظ ایمنی غذایی و سلامت مصرف کنندگان، آب مصرفی در صنایع تولید کننده مواد خوراکی و نوشیدنی بایستی با الزامات کیفی مربوطه مطابقت داشته باشد، چرا که وجود هر گونه آلودگی فیزیکی، شیمیایی و میکروبی در آب، دارای پتانسیل انتقال به محصول نهایی می باشد. در این راستا کنترل کیفی آب به منظور اطمینان از رعایت استانداردهای کیفی موجود اهمیت بسیاری می یابد. تحقیق حاضر با هدف بررسی نحوه کنترل کیفی آب مصرفی در صنایع بزرگ نوشیدنی، لبنیاتی و کنسروسازی استان آذربایجان شرقی به منظور تعیین وضعیت موجود و ارایه الگوی مناسب جهت پایش کیفی آب انجام شد.
با در نظر گرفتن فراوانی، تعداد کارکنان و ظرفیت تولید، تعداد 9 کارخانه با تولیدات متنوع آب میوه، کنسانتره، نوشابه، فرآورده های لبنی، رب گوجه فرنگی و ترشیجات و مربا انتخاب شد. فاکتورهای مورد بررسی در قالب پرسشنامه ای تدوین و از طریق بازدید، بررسی و مصاحبه حضوری تکمیل و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
براساس نتایج حاصله در کلیه صنایع بررسی شده نقاط بحرانی از نظر احتمال انتقال آلودگی از آب به محصول وجود داشت که در این نقاط کنترل کیفی خاصی بر روی آب مصرفی صورت نگرفته و تنها آب دیگ های بخار از نظر سختی و قلیاییت کنترل می شد. در مورد حضور فاکتورهای اختصاصی مثل فلزات سنگین، ترکیبات آلی و بقایای سموم و آفت کش ها در آب اطلاعاتی در دست نبوده و در کل به پایش کیفیت شیمیایی آب مصرفی توجه خاصی نمی شد. متصدیان امور در مورد کنترل کیفی آب و آلودگی های مرتبط سطح آگاهی قابل قبولی نداشته و اکثرا تخصص مرتبط را دارا نبودند. اجرای برنامه های پایش در 45% موارد نامطلوب بود و کاربرد اصولی سیستم HACCP به عنوان ابزار کارآمد کنترل کیفی تامین غذا در کلیه صنایع مورد مطالعه (به استثنای یک مورد بصورت ناقص) عملی نشده بود.
وضعیت موجود کنترل کیفیت شیمیایی و میکروبی آب در صنایع بررسی شده در زمان تحقیق مطلوب نبود که جهت حفظ ایمنی مصرف کنندگان، ضرورت استقرار سیستم مدیریت پایش کیفی آب مصرفی در فرآیند تولید در کنار کنترل کیفی محصولات نهایی با گماردن پرسنل متخصص و آموزش دیده برای این کار و فراهم نمودن تجهیزات و امکانات پایش کاملا احساس می شود.

زمینه و ا آدرنالکتومی لاپاراسکوپیک درمان انتخابی برای ضایعات خوش خیم آدرنال است. در این مطالعه ما تجربه خود را که برای اولین بار در تبریز انجام شده گزارش می کنیم.
از شهریور 1382 لغایت شهریور 1384، 6 بیمار به علت توده آدرنال به بیمارستان ما مراجعه کرده بودند. ارزیابی های قبل از عمل بیماران شامل ‍CT اسکن، MRI، MIBG اسکن و تست های هورمونال کورتیزول، ACTH، میزالوکورتیکویید، 17 هیدروکسی پروژسترون و VMA بود. بیمارانی که کاندید عمل بودند با اخذ رضایت به روش لاپاروسکپی ترانس پریتونئال تحت 8 مورد آدرنالکتومی قرار گرفتند (2 مورد آدرنالکتومی دو طرفه). نتایج بدست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS تحت آنالیز آماری قرار گرفتند.
3 مورد از بیماران مرد و 3 نفر زن بودند. متوسط سنی بیماران 40.2 (65-30) سال بود. 5 مورد ضایعه در سمت راست و 3 مورد در سمت چپ بود. متوسط زمان عمل (300-120) 30.62±180 دقیقه بود. متوسط زمان بستری بیماران (5-3) 3.1 روز بود. متوسط اندازه توده (8-4) 1.8±4.5 سانتی متر بود. در یک مورد به علت چسبندگی توده به پشت ورید اجوف تبدیل به عمل باز صورت گرفت. هیچ عارضه حین عمل و بعد از عمل نداشتیم. برای بیماران تزریق خون نیاز نشد. در طی 9 ماه پیگیری تست های هورمونال و فشارخون در تمام بیماران نرمال بود. متوسط زمان پیگیری 9 ماه (3-14 ماه) بود.
با توجه به این که مرکز ما تجربه محدودی در زمینه اعمال لاپاروسکپی ارولوژیک دارد این مطالعه نشان داد که حتی در مراکز با تجربه محدود آدرنالکتومی لاپاروسکپیک ترانس پریتونئال روش موثر و مطمین در درمان ضایعات آدرنال با عوارض کم می باشد.

زمینه و ا روش جراحی سنگ شکنی از راه جلد (Percutaneous Nephrolithotripsy,PCNL) یکی از روش های درمان سنگ کلیه و حالب است که از طریق سوراخ کوچکی که در پوست ایجاد می گردد سنگ ها را خارج می کنند. هدف مطالعه حاضر تعیین میزان موفقیت درمان سنگ های کلیه و حالب فوقانی به روش PCNL می باشد.
مطالعه حاضر بر روی 613 بیمار مبتلا به سنگ کلیه و حالب فوقانی بستری در بخش های اورولوژی در بیمارستان اکباتان و شهید بهشتی همدان انجام گرفت. در ابتدا محل سنگ با ابزارهای تشخیصی از جمله KUB، سونوگرافی و IVP مشخص و سپس بیماران تحت عمل جراحی PCNL به روش استاندارد قرار می گرفتند. بعد از عمل توسط لوله نفروستومی ترشحات خارج گردیده و پس از اطمینان جراح از خروج کامل سنگ ها بیماران ترخیص می شدند.
در 90.7 درصد از بیماران مورد بررسی نتیجه عمل جراحی با موفقیت کامل (رفع کامل سنگ ها در رادیوگرافی) همراه بود. در بیمارانی که به یک تراکت نیاز داشتند موفقیت کامل عمل جراحی (93.8 درصد) به مراتب بیشتر از بیمارانی بود که برای آنها بیش از یک تراکت استفاده شد (61.7 درصد). موفقیت کامل عمل جراحی در سنگ های شاخ گوزنی (85.4 درصد) بطور محسوسی کمتر از سنگ های با اندازه 2 سانتیمتر و بزرگتر (91.6 درصد) و سنگهای با اندازه زیر 2 سانتیمتر (94.2 درصد) بود. متغیرهای سن، جنس و وزن بیماران، هم چنین وجود هیدرونفروز و شدت آن، نوع بیهوشی و محل ورود تراکت تاثیری در میزان موفقیت عمل PCNL نداشتند.
بررسی حاضر نشان داد که میزان پاسخ به درمان سنگ های کلیوی و حالب فوقانی به روش PCNL در مقایسه با کتب مرجع که در حدود 90-60 درصد گزارش شده است بسیار بالا و در حد عالی می باشد.

زمینه و ا اتواسکلروزیس علت شایع کاهش شنوایی انتقالی در افراد واقع در سنین 15 تا 50 سالگی است. درمان اتواسکلروز به میزان زیادی محدود به تلاش هایی جراحی برای اصلاح کاهش شنوایی انتقالی است. استاپدکتومی و استاپدوتومی تکنیک های جراحی شایع برای اتواسکلروز بالینی بوده و میزان موفقیت بالایی دارند. هدف این مطالعه بررسی نتایج درمان جراحی اتواسکلروز می باشد.
ما مطالعه مقطعی روی 50 بیمار که تحت جراحی اتواسکلروز قرار گرفته بودند انجام دادیم. از این 50 بیمار 39 بیمار در بیمارستان امیراعلم تهران و 11 مورد در بیمارستان امام خمینی تبریز توسط یک جراح عمل شده بودند که 32 مورد استاپدوتومی و 18 مورد استاپدکتومی بود.
32% بیماران قبل از عمل دارای شکاف هوا- استخوان بیشتر از 40dB بودند که پس از عمل در 76% موارد به کمتر یا مساوی 10dB و در 92% موارد به کمتر یا مساوی 20dB رسید. مقدار متوسط بسته شدن شکاف هوا- استخوان درمیانگین فرکانس های گفتاری 28.4dB بود. کمترین مقدار بسته شدن شکاف هوا- استخوان 15.66dB و در فرکانس 4000Hz و بیشترین مقدار آن 34.2dB و در فرکانس 500Hz بود. بین نوع عمل و همچنین مشکلات و عوارض حین عمل و بسته شدن شکاف هوا- استخوان ارتباط معنی دار آماری وجود نداشت.
بسته شدن شکاف هوا- استخوان بعد از جراحی در همه فرکانس ها به میزان مناسبی وجود داشت و در فرکانس های پایین تر، بیشتر بود. ارتباط نزدیکی بین مقدار شکاف هوا- استخوان قبل و بعد از عمل در همه فرکانس ها وجود داشت. هر چه شکاف هوا- استخوان قبل از عمل بیشتر، بسته شدن آن بعد از عمل نیز بیشتر بود.

بوتولیسم شیرخواری یکی از اشکال سه گانه بوتولیسم انسان است. علت آن کلستریدیوم بوتولینوم می باشد که با ایجاد توکسین سبب بروز فلج شل در شیرخوار می شود. طیف علایم بیماری از موارد خفیف تا سندرم مرگ ناگهانی شیرخوار متغیر بوده و یبوست اولین علامت بیماری است. بوتولیسم با فلج قرینه و نزولی تظاهر می کند. اولین علامت بیماری دراعصاب کرانیال ظاهر شده و بدون نشانه های فلج بولبار تشخیص بیماری منتفی است. تشخیص با جداسازی ارگانیسم از مدفوع بیمار مشکوک صورت می گیرد ولی در موارد مبهم مطالعات الکترودیاگنوستیک کمک کننده است. در این مقاله ضمن مرور بیماری، یک مورد شیرخوار 10 ماهه مبتلا به بوتولیسم شیرخواری گزارش می شود.

کندرومیکسوئید فیبروما یک نئوپلاسم خوش خیم است که در ناحیه فک و صورت نادر می باشد. در این مقاله یک مورد از این نئوپلاسم در ناحیه خلفی فک پایین گزارش و خصوصیات بالینی و رادیوگرافیک و پاتولوژیک کندرومیکسوئید فیبروما مورد بررسی قرار گرفته است. درمان زیر بیهوشی با دسترسی از خارج دهان و رزکسیون ضایعه از ناحیه مزیال کانین تا دیستال دندان مولر سوم صورت و از پلاک AO برای حفظ فضا و بازسازی ثانویه استفاده شد.