مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل
سال هشتم شماره 6 (پیاپی 34، آذر و دی 1385)

استفاده روزافزون از انرژی الکتریکی برای مصارف خانگی و صنعتی و تولید امواج الکترومغناطیس توسط دستگاه های الکتریکی باعث شده روزانه میلیون ها نفر در معرض این امواج قرار بگیرند. اثرات زیستی این امواج بر سلامت انسان بصورت تولید رادیکال های آزاد؛ افزایش کلسیم داخل سلولی و فعال نمودن برخی ژن ها است. هدف از انجام این مطالعه بررسی استریولوژیک اثرات امواج الکترومغناطیس بر شاخص های کمی بافت تخمدان موش نژاد NMRI بود.
تعداد 39 سر موش NMRI ماده بالغ به وزن تقریبی 26.7 گرم انتخاب و به 3 گروه مساوی (گروه کنترل، شم دستگاه و گروه آزمایش) تقسیم شدند. گروه آزمایش روزانه 6 ساعت و به مدت یک هفته تحت تاثیر امواج الکترومغناطیس با شدت 5.9 میلی تسلا و فرکانس 50 هرتز قرار گرفتند. گروه شم در دستگاه خاموش قرار داده شدند. بعد از 24 ساعت یکی از تخمدان ها از شکم خارج شده و پاساژ بافتی انجام شد و مقاطع بافتی با روش های استریولوژیک مطالعه شدند.
حجم و تعداد فولیکولهای تخمدانی در بین گروه های آزمایش و کنترل اختلاف معنی داری نداشتند ولی میانگین مقادیر کسر حجمی (نسبت حجم فولیکول ها به حجم کل بافت تخمدان) نسبت به گروه کنترل بطور معنی داری افزایش یافته بود (P<0.05).
بر طبق نتایج این مطالعه امواج الکترومغناطیس تغییرات خاصی بر ساختار بافتی تخمدان ایجاد نکرد اما رشد فولیکول های تخمدانی را تسریع کرد.

دیابت ملیتوس از بیماری های شایعی است که اثرات سو متفاوتی بر بافت های مختلف بدن بر جای می گذارد. از جمله این عوارض رتینوپاتی، نفروپاتی و نوروپاتی دیابتی است که در دراز مدت بروز می کند. دستگاه تولید مثلی جنس نر نیز می تواند یکی از بافت های هدف باشد و پدیده اسپرماتوژنز نیز تحت تاثیر این بیماری قرار گیرد. هدف از این مطالعه ایجاد دیابت تجربی، تاثیر آن بر دستگاه تولید مثل جنسی نر در یک مدل حیوانی می باشد.
مطالعه بر روی موش های سفید صحرایی نر بالغ نژاد ویستار که به دو گروه مورد و شاهد تقسیم شده بودند انجام شد. گروه مورد با تجویز 120mg/kg آلوکسان بصورت داخل صفاقی دیابتی شدند و در گروه شاهد نیز از آب مقطر استفاده گردید. بعد از گذشت 30 روز و تهیه برش های بافتی از بیضه، روند اسپرماتوژنز مورد بررسی قرار گرفت.
قطر لوله های سمینیفر در موش های دیابتیک نسبت به گروه شاهد افزایش معنی داری یافت. سلول های جداری لوله ها، در نمونه های آزمایشی کاهش یافتند. همچنین آرایش سلول ها به هم خورده و نوعی چروکیدگی در جدار لوله ها مشهود بود.
اثر دیابت بر روند اسپرماتوژنز می تواند باعث تغییر در ساختار لوله های سمینیفر و کاهش سلول ها گردد.

به علت شیوع بالای واژینیت کاندیدیایی در جمعیت زنان و ناراحتی های ناشی از آن، انتخاب بهترین روش درمان که بر اساس نتایج بالینی و میکروسکوپی، کاهش میزان عود، کوتاهی دوره درمان و خوراکی بودن آن می باشد، حائز اهمیت است. هدف از این مطالعه بررسی مقایسه ای اثر درمانی ایتراکونازول خوراکی سه روزه و کلوتریمازول واژینال هفت روزه جهت تعیین بهترین روش درمانی می باشد.
مطالعه بصورت کارآزمایی بالینی بر روی 100 خانم مراجعه کننده به درمانگاه زنان بیمارستان یحیی نژاد بابل در طی یک سال که از نظر بالینی و قارچ شناسی مبتلا به واژینیت کاندیدیایی بودند و بصورت تصادفی در دو گروه درمانی قرار گرفتند انجام شد. گروه کلوتریمازول واژینال که روزانه 100mg به مدت 7 روز و گروه ایتراکونازول خوراکی که روزانه 200mg به مدت 3 روز تحت درمان قرار گرفتند. بیماران یکبار حدود روز 14 بعد از درمان و بار دیگر روز 45 بعد از درمان تحت معاینه بالینی و کشت ترشحات واژینال قرار گرفتند. نتایج درمان و عود نیز در پرونده یادداشت گردید.
در گروه کلوتریمازول بهبود علایم بالینی در 36 نفر (72%) و بهبود میکروسکوپی در 30 نفر (60%) و در گروه ایتراکونازول بهبود علایم بالینی در 39 نفر (78%) و بهبود میکروسکوپی در 35 نفر (70%) مشاهده شد. 29 نفر از بیماران جهت بررسی دوم مراجعه نکردند (13 نفر از گروه کلوتریمازول و 16 نفر از گروه ایتراکونازول) در گروه کلوتریمازول میزان عود بالینی 41.2%، میزان عود میکروسکوپی 61.8% و در گروه ایتراکونازول میزان عود بالینی 35.1% و میزان عود میکروسکوپی 48.6% بود. در دو گروه این تفاوت ها در درمان و عود بیماری از نظر آماری معنی دار نبود. عدم تحمل به مصرف دارو نیز در دو گروه درمانی مشاهده نشد.
بر اساس مطالعه ما هر دو داروی کلوتریمازول واژینال و ایتراکونازول خوراکی در درمان واژینیت کاندیدیایی موثرند. بهبود علایم بالینی و میکروسکوپی و نیز عود علایم در گروه ایتراکونازول اندکی بهتر از کلوتریمازول بود ولی از نظر آماری معنی دار نبود.

برونکوسکوپی در بیماران تحت تهویه مکانیکی از طریق لوله اندوتراکئال، به ویژه در بیماران با بیماری زمینه ای قلبی– ریوی می تواند با عوارض جدی مانند تشدید هیپوکسی، هیپرکاپنی، افزایش فشار راه های هوایی، آریتمی های قلبی و اختلالات همودینامیک همراه باشد. این مطالعه به منظور بررسی انجام پذیری و ایمنی برونکوسکوپی از طریق گلوت (TGFOB) در بیماران انتوبه تحت تهویه مکانیکی انجام شد.
در این مطالعه 37 بیمار تحت تهویه مکانیکی با اندیکاسیون های تشخیصی یا درمانی مورد بررسی قرار گرفتند. ابتدا برونکوسکوپ فیبراپتیک را از بینی عبور داده و در صورت وجود فضای کافی بین لوله اندوتراکئال و طناب صوتی برونکوسکوپ وارد تراشه گردید. سپس کاف با ایجاد نشت حداقل، پر شد.
TGFOB در 22 بیمار (85.5%) قابل انجام بود. تنها یافته غیر طبیعی مشخص در این بیماران تاکیکاردی خفیف بود (متوسط تعداد ضربان قلب حین برونکوسکوپی 103±17.2 و قبل از برونکوسکوپی 99±16). هیچگونه عارضه زودرس یا دیررس دیگر (تا 48 ساعت) دیده نشد.
نتیجه این مطالعه نشان داد که برونکوسکوپی فیبراپتیک ترانس گلوتیک در 85.5% بیماران انتوبه بدون عوارض انجام پذیر است. علاوه بر این، با این روش حنجره و تراشه را می توان در حین برونکوسکوپی بررسی نمود.

سرطان اندومتر شایع ترین بدخیمی دستگاه تناسلی زنان است و خانم های یائسه در معرض خطر این نوع سرطان می باشند. هیپرپلازی اندومتر فاکتور مستعد کننده سرطان اندومتر است. مطالعات مختلفی جهت بیماریابی در زنان یائسه انجام شده اما تاکنون روش قطعی ارایه نشده است. هدف از این مطالعه استفاده از قرص مدروکسی پروژسترون استات به عنوان روش ساده و ارزان جهت ارزیابی اندومتر زنان یائسه می باشد.
این مطالعه از نوع تست تشخیصی مداخله ای بر روی 50 فرد یائسه و بدون علامت که به طور سرپایی به درمانگاه زنان مراجعه کرده و از نظر معاینه بالینی نیز طبیعی بودند انجام شد. در ابتدا ضخامت اندومتر توسط سونوگرافی واژینال اندازه گیری و سپس به تمامی آنان قرص مدروکسی پروژسترون 10mg به مدت 2 هفته تجویز شد. بعد از 2 هفته افراد از نظر وجود خونریزی واژینال یا عدم آن پیگیری شدند. بیوپسی اندومتر نیز از تمامی افراد گرفته شد.
از 50 بیماری که وارد مطالعه شدند 20 مورد (24%) خونریزی واژینال داشتند و 38 مورد (76%) خونریزی واژینال نداشتند. تمام موارد بدون خونریزی واژینال اندومتر، آتروفیک بود. از 12 موردی که خونریزی واژینال داشتند گزارش پاتولوژی در 8 مورد اندومتر آتروفیک و 4 مورد آندومتر پرولیفراتیو بود. حساسیت تست چالش پروژسترون 100% و ویژگی آن 82.6% بوده است.
تست چالش پروژسترون با حساسیت بالایی که دارد، می تواند تست تشخیصی در زنان یائسه باشد.

ضایعات ژانت سل گرانولومای محیطی، ضایعاتی واکنشی در حفره دهان به شمار می آید که در جنس مونث شیوع بیشتری دارد. همین مساله امکان نقش هورمون های جنسی استروئیدی (استروژن و پروژسترون) را در پاتوژنز، شکل گیری و رشد ضایعه مطرح می کند. هدف از انجام این مطالعه تعیین وجود گیرنده های استروژن و پروژسترون در ژانت سل گرانولومای محیطی حفره دهان بوده است.
در این مطالعه توصیفی– مقطعی 15 بلوک پارافاینه ژانت سل گرانولومای محیطی انتخاب شدند و مقاطع تهیه شده از آنها به روش هماتوکسیلین و ائوزین و سپس با روش رنگ آمیزی ایمونوهیستوشیمی با آنتی بادی های استروژن و پروژسترون رنگ آمیزی شدند. سپس تعداد سلول های رنگ گرفته شده با شمارش توسط لنز مندرج چشمی تشخیص داده شد. کنترل مثبت آدنوکارسینومای پستان و کنترل منفی حذف آنتی بادی اولیه بود.
در 15 نمونه ژانت سل گرانولومای محیطی، سلول های ژانت چند هسته ای، سلول های استرومایی، آماسی و آندوتلیال عروق خونی و اپی تلیوم مخاط دهان هیچ گونه رنگ پذیری با نشانگرهای استروژن و پروژسترون نشان ندادند.
نتایج این مطالعه حاکی از عدم وجود گیرنده استروژن و پروژسترون در ژانت سل گرانولومای محیطی حفره دهان است. بنابراین ممکن است عواملی موثرتر از هورمون های جنسی، در رشد و شکل گیری این ضایعات نقش داشته باشند.

عفونت H.pylori یکی از گسترده ترین و شایع ترین عفونت های باکتریایی در سطح جهان می باشد که در معده نزدیک به نیمی از ساکنین کره زمین وجود دارد. عفونت HP با گاستریت و زخم پپتیک و لنفوما و کارسینوم معده مرتبط می باشد. این مطالعه با هدف بررسی چگونگی توزیع و کلونیزاسیون باکتری در نواحی مختلف معده 54 بیمار دیس پپتیک صورت گرفته است.
در این مطالعه تعداد 274 نمونه از معده 54 بیمار مبتلا به دیس پپسی بدون سابقه درمان که از مهرماه سال 83 تا آخر آذرماه همان سال به بخش آندوسکوپی بیمارستان یحیی نژاد مراجعه کرده بودند توسط آندوسکوپیسیت بیوپسی گردیدند. نمونه ها از نواحی مختلف شامل A1 (ناحیه ای ازخم کوچک انتروم) A2 (ناحیه ای ازخم بزرگ انتروم) B1 (Incisura Angularis) IA (ناحیه ای ازخم کوچک تنه) B2 (ناحیه ای ازخم بزرگ تنه) گرفته شد. سپس نمونه ها پس از فیکس شدن به طریق هماتوکسیلین ائوزین و گیمسای تعدیل شده رنگ آمیزی شده و توسط دوپاتولوژیست مشاهده گردیدند. مشاهدات بر اساس طبقه بندی grading گاستریت ها تقسیم بندی سیدنی 2000 تعیین پارامتر شدند.
تعداد 274 نمونه بیوپسی مورد بررسی قرار گرفت. میانگین سنی بیماران 41.36±15.4 سال بود. 117 نمونه (42.7%) مربوط به مردان و 157 نمونه (57.3%) مربوط به زنان بود. بررسی بر روی توزیع و تراکم باکتری نشان داد که تفاوت معنی داری از جهت تراکم در ناحیه آنتروم و تنه وجود نداشت.
نتیجه این مطالعه نشان داد که برداشتن نمونه بیوپسی از هر کدام از نقاط موجود در معده تفاوت چندانی در کشف H.pylori ندارد. اگر نمونه آنتروم فاقد H.pylori باشد بهتر است نواحی دیگر معده از جهت این باکتری جستجو شود.

سکته های مغزی یکی از مهم ترین علل تشنج در سنین بالا می باشند به طوری که حدود 10% از بیماران سکته مغزی دچار حملات تشنجی می شوند، این مطالعه جهت ارزیابی میزان و خصوصیات بالینی حملات تشنجی بدنبال سکته های مغزی انجام شد.
انواع مختلف حملات تشنجی و زمان وقوع آنها بدنبال بروز سکته های مغزی در 250 بیمار بستری در بیمارستان شهید یحیی نژاد بابل به صورت آینده نگر و از نوع توصیفی– تحلیلی و در طی یک دوره زمانی دو ساله (83-1381) انجام شد.
در طی این دوره 2 ساله، 42 بیمار (17.24%) دچار تشنج شده بودند که در 36 نفر (14.81%) حملات در طی سال اول و در 6 نفر (2.47%) در سال دوم بروز نمود. در 16 بیمار (38.1%)، حمله تشنجی از نوع ژنرالیزه و در 24 بیمار (57.1%) حمله تشنجی از نوع موضعی و در 2 مورد (4.8%) حمله تشنجی از نوع فوکال کمپلکس (موضعی پیچیده) بوده است. در 15 مورد (35.71%) تشنج از نوع زودرس و در 27 بیمار (64.28%) تشنج ها از نوع تاخیری بوده اند، در 66.67% بیماران یکبار تشنج روی داده است و در بقیه موارد (33.33%) تشنج های مکرر بروز کرده است. در 19 بیمار (45.23%) تشنج ها با خونریزی مغزی و در 12 مورد (28.57%) با سکته اسکمیک ترومبوتیک و در 11 نفر (26.2%) با سکته ایسکمیک آمبولیک همراه بوده است. میزان مرگ و میر در این بیماران 38.1% بوده است.
بروز تشنج بعد از سکته مغزی در مطالعه حاضر بیشتر از سایر مطالعات است. بررسی با نمونه های بیشتری لازم است که بتوان نسبت به نتایج این مطالعه اظهار نظر نمود.

گال نوعی بیماری انگلی پوستی است که شدیدا قابل سرایت بوده و از شایع ترین بیماری های خارش دار محسوب می شود. میزان فراوانی آن در جوامع مختلف بیانگر وضعیت بهداشتی آن جوامع بوده و انعکاسی از وضعیت سلامتی و بهداشت عمومی جامعه می باشد. هدف از مطالعه حاضر بررسی فراوانی بیماری گال و ارتباط آن با سن، جنس، تعداد افراد خانواده و محل سکونت می باشد.
مطالعه به صورت توصیفی– مقطعی به مدت یکسال از دی ماه 83 تا دی ماه 84 بر روی بیماران مراجعه کننده به درمانگاه پوست بیمارستان یحیی نژاد بابل انجام گرفت. تشخیص موارد بیماری ابتدا بر اساس معیارهای بالینی و سپس تشخیص قطعی توسط آزمایشگاه تایید می شد. آنگاه سن، جنس، تعداد افراد خانواده و محل سکونت در پرسشنامه ثبت و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
از 1140 بیمار مورد مطالعه 89 نفر (7.8%) مبتلا به گال بودند که 52 نفر (58.5%) مرد و 37 نفر (41.5%) زن بودند. بیشترین گروه سنی درگیر 9-1 سال (45%) که از این بین 61 نفر (68.5%) ساکن روستا و 28 نفر (31.5%) ساکن شهر بودند. میانگین تعداد افراد خانواده در مبتلایان روستایی و شهری به ترتیب 6 و 5 نفر و در 85% موارد نیز حداقل یکی از افراد خانواده این بیماری را داشتند.
این مطالعه بیانگر ارتباط مشخص فراوانی گال با وضعیت اجتماعی– اقتصادی پایین و بعد خانوار می باشد.

عوارض چشمی در بیماران پیوند شده اغلب ناشی از بیماری زمینه ای و یا مصرف داروها می باشد و شامل عوارض سگمان قدامی و خلفی است که در میان عوارض سگمان خلفی، رتینوپاتی سروز مرکزی (CSCR) بیشتر مربوط به مصرف استروئید با دوز بالا، هیجان و یا مصرف سیکلوسپورین می باشد و پیش آگهی آن معمولا خوب است. هدف این مطالعه گزارش یک مورد CSCR به عنوان یکی از عوارض چشمی ناشایع پیوند کلیه می باشد.
گزارش مورد: مرد 36 ساله پس از بستری بدلیل پس زدگی کلیه پیوندی دچار کاهش بینایی شدیدی در چشم ها شد که در معاینه و آنژیوگرافی فلوئورسین چشم، CSCR تشخیص داده شد که بدلیل استفاده از دوز بالای استروئید برای درمان پس زدگی بوده است. پس از کاهش دوز دارو پس از 3 ماه، دید وی به حد نرمال بازگشت.
تغییرات قدرت بینایی در تمام بیماران پیوندی باید به دقت دنبال شود ولی در مورد CSCR که معمولا پیش آگهی خوبی دارد پس از کاهش دوز استروئید بهبودی ممکن است دیده شود.

جنس دمودکس دارای گونه های متعددی است که می تواند در انسان و حیوانات ایجاد بیماری کند. دو گونه از جنس دمودکس، در انسان بیماریزا می باشد. دمودکس فولیکولاروم (Demodex folliculorum) که به هیره فولیکول مو معروف بوده و دومی دمودکس بریویس (Demodex brevis) که در انسان بیماریزا محسوب می گردند. این بیماری در خانم ها بیشتر از آقایان دیده می شود. بیماری ایجاد شده می تواند علایمی مشابه درماتیت، جوش های شبیه آکنه، زرد زخم واگیردار و یا ورم پلک چشم (بلفاریت) ایجاد کنند. در این مقاله یک بیمار که به دلیل پوسته ریزی فراوان در سر مراجعه نموده و پس از آزمایش وجود دمودکس در آن ثابت گردید را گزارش می نماییم.
گزارش مورد: بیمار دختر 6 ساله، ساکن شهرستان بابل بود که به دنبال خارش خفیف و هیپرکراتوزیس (شوره فراوان) در ناحیه پس سر به بخش انگل شناسی و قارچ شناسی دانشکده پزشکی بابل مراجعه نمود که پس از بررسی های لازم و تهیه نمونه از ناحیه سر بیمار دمودکس به مقدار فراوان در نمونه های پوسته سر مشاهده گردید.
نتیجه این مطالعه نشان داد که در کودکان نیز پوسته ریزی پوست سر نیز ممکن است به علت عفونت دمودکسی باشد بنابراین پیشنهاد می شود در بیماری های اکسفولیاتیو عفونت دمودکسی نیز در تشخیص افتراقی مد نظر باشد.

توکسوکازیس چشمی یک عفونت ناشایع چشمی است که بوسیله لاروتوکسوکارانیس ایجاد می شود این عفونت معمولا در بچه ها بدنبال مصرف خاک آلوده به تخم انگل های مدفوع حیوانات آلوده ایجاد می شود. در این مقاله یک مورد توکسوکاریازیس چشمی را در یک مرد 40 ساله گزارش می نماییم.
گزارش مورد: مرد 40 ساله ای به علت اختلال دید که از 20 سال پیش دچار آن شد مراجعه نمود. دید چشم گرفتار یک دهم و دید چشم سالم دوازده دهم بود. در فوندوسکوپی یک توده گرد سفیدرنگ در ناحیه رتین نزدیک ماکولا دیده شد. تست سرولوژیکی تشخیص توکسوکاریازیس را مطرح نمود.
توکسوکاریازیس چشمی در تشخیص افتراقی بیمارانی که با استرابیسم و اختلال دید مراجعه می نمایند باید مطرح گردد.