نشریه علوم زمین
پیاپی 61 (پاییز 1385)

سنگهای مافیک شمال خاوری هشتجین شامل توالی هایی از بازالتها، اسپیلیتها، الیوین بازالتها، بازالتهای آندزیتی، آندزیتها، داسیتها و سنگهای آذر آواری است که دایکهای دلریتی متعدد این توالی های سنگی را قطع کرده اند. به طور کلی، ترکیب بازالتهای منطقه گرایش به بازالتهای کلسیمی – قلیایی و درون صفحه ای را نشان می دهد. این بازالتها از عناصر LIL، LREE و همچنین از عناصر HFS غنی شدگی نشان می دهند. دانه های تیتانومگنتیت موجود در سنگهای مافیک را می توان به دو دسته غنی از تیتان و کمتر غنی از تیتان (غنی از Fe+3) تقسیم کرد. پلاژیو کلازهای موجود در این سنگها دارای زون بندی عادی بوده، فتوکریستهای پلاژیو کلاز نسبت به میکرولیتهای پلاژیو کلاز آنورتیت بیشتری دارند. پیروکسنها عمدتا دارای ترکیب سالیت بوده و غنی از آلومینیم، آهن و تیتان می باشند. غنی بودن سنگهای مافیک منطقه از عناصر ناسازگار، گرایش بازالتهای منطقه به بازالتهای کلسیمی – قلیایی درون صفحه ای و غنی بودن آنها از آلومینیم، غنی بودن پیروکسنها و از آلومینیم، آهن و تیتان همگی نشان دهنده عملکرد یک زون فرورانش قاره ای برای زایش این سنگهای مافیک است.

تاقدیس اهواز در پیشانی چین خوردگی زاگرس بزرگ ترین میدان نفتی ایران را در خود جای داده و تولید هیدروکربن از آن 10 برابر بیش از تولید میانگین جهانی است. به دلیل اهمیت ویژگی های تراکمی و امتدادی شکستگی ها در مخازن کربناتی طی یک پروژه دو ساله و با حمایت اطلاعاتی شرکت ملی مناطق نفت خیر جنوب مطالعه ساختاری بنیادی و جامعی در این تاقدیس صورت گرفت که هدف نهایی آن، استفاده از کلیه داده های موجود برای مقایسه الگوی تراکمی و امتدادی شکستگی ها در دو افق سطحی و زیرسطحی بوده است. به منظور دستیابی به این هدف از روش های متعددی استفاده شده است که عموما ابتکاری بوده اند. این مقاله بر یکی از این روش ها، که استفاده از روش انتقال محوری و مقایسه آن با داده های زیر سطحی حاصل از برشهای لرزه ای SVSL و نمودارهای چاه پیمایی تصویری FMS و FMI بوده، تمرکز یافته است. نتایج نهایی این مقایسه نشان می دهد که شکستگی های سطحی و زیر سطحی در تاقدیس اهواز که حدود 70 کیلومتر از پیشانی کمربند چین خوردگی زاگرس را در بر گرفته است، تقریبا 90 درصد هماهنگی امتداد و 75 درصد هماهنگی تراکمی دارند.

کانسار سنگ آهن گل گهر در 55 کیلومتری جنوب باختری سیرجان و در لبه خاوری زون سنندج – سرجان واقع شده است. سنگهای همبر کانسار شامل واحدهای رسوبی ± آتشفشانی دگرگون شده در رخساره شیست سبز و با سن احتمالی پروتروزوییک پسین – پالئوزوییک پیشین است. مهم ترین واحدهای سنگی میزبان کانسار شیل، ماسه سنگ، سیل بازالتی، گابرویی و دیابازی، سنگهای یخساری (دیامیکتیت) و توالی های کربناتی – چرتی می باشد که در قسمت بالایی با توالی های ضخیم کربناتی پایان می یابد. ساخت کانسار شامل نوارهای ضخیم، متوسط و ریز مگنتیت همراه با شیل، ماسه سنگ و کربناتهای چرتی است. حضور قطعات معلق و تخریبی درون نوارهای مگنتیت و سنگهای همبر، کانسار را در گروه آهن نواری راپیتان قرار می دهد. نوارهای مگنتیت با بافتهای دانه ای، نواری و توده ای به خوبی بیانگر رسوبگذاری آهن به شکل هیدرومگنتیت است. حضور مواد آلی (گرافیت) و ریز لایه های پیریت بیانگر شرایط اکسایش – کاهش و تغییرات سریع فوگاسیته اکسیژن در زمان تشکیل کانسار است. سیلهای بازی منطقه از نوع بازالت تولئیتی بوده و بیانگر عملکرد کافت ناقص اقیانوسی در زمان تشکیل کانسار می باشد. حضور دیامیکتیت و قطعات معلق بیانگر رسوبگذاری دریایی – یخچالی، همراه با فعالیتهای متصاعدی آتشفشانی است. نفوذ آب دریا به درون حوضه کافتی و واکنش با سنگهای نفوذی، سنگهای دگرگونی قدیمی آهن دار و کانسارهای آهن نواری قدیمی منجر به شستشو و انتقال آهن و سیلیس، به شکل محلولهای گرمایی – بروندمی شده است. برگشت بالا رونده محلولهای گرمایی به درون آب دریا و حوضه رسوبی و برخورد با آبهای سرد یخساری منجر به نهشت هیدرومگنتیت در بین رسوبات و قطعات تخریبی یخساری شده است. حضور بافت توده ای مگنتیت، مقادیر زیادی تورمالین و عیار کم منگنز بیانگر کانسار از نوع همجوار، به مرکز فعالیتهای آتشفشانی – رسوبی با دمای تقریبی 100 تا 250 درجه سانتی گراد است.

در این تحقیق به منظور بررسی رفتار مکانیکی خاک اصلاح شده بر اثر افزودن آهک زنده به خاک طبیعی با نشانه CH، حد روانی 49، حد خمیری 17 و نشانه خمیری 32، آزمایشهای حدود اتربرگ، مقاومت فشاری و CBR بر روی نمونه ها انجام شده است.
در این بررسی 3 نمونه با درصدهای آهک 3، 6 و 9 و برای زمانهای 28، 56 و 90 روز تهیه و پس از قرارگیری در اطاق رطوبت در دمای 30 درجه سانتی گراد و رطوبت 60 درصد مورد آزمایش مقاومت فشاری با ابعاد 10×10×10 سانتی متر قرار گرفتند. سه نمونه با درصد رطوبت بهینه برای درصدهای مختلف 3، 6 و 9 آهک تهیه و به ترتیب با 10، 25 و 56 ضربه در 5 لایه متراکم و پس از عمل آوری، نمونه ها به ترتیب در زمانهای 28، 56 و 90 روز مورد آزمایش CBR قرار گرفتند. میزان تورم، درصد رطوبت و وزن مخصوص خشک نمونه ها در زمانهای یاد شده اندازه گیری گردید. مقایسه نتایج آزمایش CBR با مقاومت فشاری برای درصدهای مختلف آهک در زمانهای مختلف عمل آوری نشان دهنده مناسب بودن مقدار 6% آهک برای مقاومت فشاری در سه لایه و 56 ضربه برای تراکم پنج لایه در آزمایش CBR می باشد.

سازند میشان (میوسن میانی) بخش میانی گروه فارس است. برای بررسی رخساره ها، محیط رسوبی و چینه نگاری توالی این سازند، سه برش در باختر فارس و یک برش در خاور بوشهر بررسی شده است. نهشته های سازند میشان، دربردارنده رخساره های کربناتی و تخریبی هستند که در یک فلات قاره حاشیه دار پدید آمده اند. در این نهشته ها دو توالی رسوبی با ناپیوستگی های نوع 1 و 2 تشخیص داده شده است که با بخشی از ابرتوالی تژاس (TB2) همخوانی دارند. سن این سازند به دومین اشکوب میوسن میانی (Serravallian) نسبت داده شده است.

در تحقیق حاضر با هدف بررسی عملکرد سنگ در موج شکنهای توده سنگی سواحل شمالی خلیج فارس (استان بوشهر)، مطالعه موردی بر روی 12 موج شکن توده سنگی این منطقه از خلیج نای بند واقع در بند عسلویه تا بندر بوشهر انجام پذیرفته است. بدین منظور در قالب یک عملیات صحرایی گسترده، از مصالح سنگی تک تک این موج شکنها در مقاطع مختلف نمونه برداری شده و نمونه ها تحت آزمایشهای مختلف سنجش کیفیت سنگ قرار گرفته و نتایج آزمایشها با استانداردهای مختلف موجود در دنیا مقایسه شده است. افزون بر این، از هر یک از نمونه ها مقطع نازک تهیه شده و با استفاده از میکروسکوپ، جنس و ذرات تشکیل دهنده آنها تعیین شده است. همچنین عملکرد واقعی و طبیعی هر یک از نمونه ها در شرایط محیطی مورد ارزیابی قرار گرفته است.
نتایج تحقیق نشان می دهد که اولا سنگهای مطالعه شده منطقه کلا رسوبی بوده و قابل تقسیم به زیر گروه های مختلفی می باشند. دوم، ویژگی های فیزیکی و شیمیایی سنگهای منطقه در بازه مورد قبول بیشتر استانداردها نمی گنجند و از این نظر سنگهای منطقه برای ساخت موج شکن قابل استفاده نمی باشند. ولی عملا این سنگها در مواردی عملکرد مناسبی از خود نشان داده اند که این عملکرد به ساختار سنگ و موقعیت مکانی هر گروه از سنگها بر روی سازه موج شکن مربوط می شود. سوم اینکه ملاحظات طراحی، اجرایی و سازه ای می تواند به شکلی در نوع عملکرد سنگ دخیل باشد.

در منطقه مرادلو واقع در شمال مشکین شهر و شمال باختری ایران، افزون بر 300 دایک کوچک و بزرگ در وسعتی معادل 140 کیلومتر مربع برونزد یافته است. این دایکها دارای یک روند غالب NNE-SSW بوده و در زمینه ای از برشهای آتشفشانی به سن ائوسن زیرین تزریق شده اند. مطالعات پیشین بدون اشاره به ژئوشیمی و ژئودینامیک آنها، تنها دو ترکیب سنگ شناسی پیروکسن آندزیتی و تفریتی را برای این دایکها مشخص کرده است.
مطالعات سنگ نگاری وجود دست کم 6 طیف سنگ شناسی و شواهدی از آمیختگی و آلایش ماگمایی را در این دایکها نشان می دهد. نمودارهای ژئوشیمیایی ضمن تایید تفریق بلورین به عنوان عامل اساسی در تحولات ماگمایی، ماهیت پتاسیک و شوشونیتی را برای ماگمای سازنده دایکها و گداز بخشی ناچیز از یک منشا سرشار از LILE یا گوشته متاسوماتیزه را برای تولید ماگمای آنها مشخص می سازند و بالاخره در نمودارهای زمین ساختی – ماگمایی، نمونه های مربوطه جایگاه کمانهای حاشیه قاره ای، کمانهای پس از برخورد و جزایر کمانی را برای این دایکها نشان می دهند.
جمع بندی داده های فوق بیانگر این حقیقت است که سنگ زایی و ژئودینامیک دایکها از الگوی پیچیده ای پیروی می کند که در آن گداز بخشی گوشته متاسوماتیزه، ذوب پوسته فرورانشی قدیمی، تداخل رژیمهای زمین ساختی و تفریق و تحول ماگمای مادر در آشیانه و مجاری ماگمایی نقش قابل ملاحظه ای داشته اند.

مایکروتومورها در 38 نقطه در سطح شهر کرمان به منظور فراهم آوردن مبنایی برای انجام مطالعات مقدماتی ریز پهنه بندی لرزه ای اندازه گیری شد. علاوه بر این، یک نقطه اندازه گیری بر روی رخنمون سنگی در خاور شهر با هدف شناخت ویژگی های طیفی منبعهای مایکروتومور انتخاب شد. تمامی اندازه گیری ها توسط یک دستگاه لرزه نگار سه مولفه ای دیجیتال با محدوده دینامیکی 96db که قادر به ثبت ارتعاشات ایجاد شده توسط منبعهای طبیعی و مصنوعی است و لرزه سنجهای دوره تناوب کوتاه 1 ثانیه با بهره بالا انجام شد. به منظور دستیابی به نگاشتهای مناسب و حذف نوفه های شدید محیطی، تمام اندازه گیری ها پس از نیمه شب انجام گرفت. پردازش عددی و تحلیل داده ها توسط نرم افزار پیتسا (Pitsa) برای تهیه طیفهای چگالی توان قابل اطمینان صورت گرفت. تابع تبدیل دشت آبرفتی در محل نقاط اندازه گیری با حذف اثر منبع تومورها از طیفهای به دست آمده حاصل شد. به منظور حذف اثر منبع، از روش ناکامورا استفاده گردید. نتایج در قالب یک نقشه پهنه بندی دوره تناوب چیره در سطح حوضه آبرفتی کرمان ارایه شده است. توزیع مکانی پریودهای چیره دلالت بر ساختار زیرسطحی پیچیده در زیر شهر کرمان دارد. به طور کلی دوره تناوب چیره حوضه آبرفتی از سوی خاور به باختر و از سوی شمال به جنوب افزایش می یابد. نتایج فوق با توجه به جایگاه رخنمونهای سنگی کرتاسه پسین در خاورشهر مورد تایید قرار می گیرد. مطالعات ژئوتکنیک و ژئوفیزیک تکمیلی به منظور شناخت بهتر ساختارهای زمین شناسی زیر سطحی مورد نیاز است.

اثر فسیلها ناشی از تحرکات حیاتی و چگونگی رفتارهای زیستواران در محیطهای رسوبی است. افزون بر تنوع رفتاری جانداران، نحوه حفظ شدگی (Preservatsion) آثار فسیلی نیز خود موجب به وجود آمدن اثرات متنوع موجودات اثر ساز می گردد.
گونه Trichophycus pedum که خود به عنوان اثر فسیل شاخص قاعده کامبرین زیرین در برش تیپ جهانی (Global stratotype section) است، از بخشهای بالایی پاره سازند عضو شیل زیرین سازند سلطانیه مورد بررسی سیستماتیک قرار گرفت. این فسیل برای نخستین بار از لایه های پسین پاره سازنده شیل زیرین به دست آمده است. در این بررسی ها معلوم شد که نوع حفظ شدگی ایکنو فسیل Trichophycus pedum، موجب چند ریختی (Polymorphism) این تاکسون شده است، که خود ناشی از عوامل کنترل کننده بوم شناختی و همچنین ساختارهای فیزیکی محیط رسوبی است. تنوع شکلی این فسیل موجب شد تا مدل جدیدی، در رابطه با حفظ شدگی و همچنین محیط رسوبی آن ارایه شود.

منطقه مورد مطالعه در محدوده معلمان، در جنوب باختر چارگوش ترود، در طول جغرافیایی 54o 30'' تا 54o 39'' خاوری و عرض 35o 18'' تا 35o 21'' شمالی و از نظر تقسیم بندی ساختاری – رسوبی، در محدوده گودالها قرار گرفته است. در بخش شمالی این منطقه، سازند معادل کرج از روستای سون وار تا جنوب معدن کائولن گندی رخنمون خوبی دارد. از نظر سنگ شناسی، این سازند دارای شیل، مارن، ماسه سنگ، سنگ آهک، دولوستون، رادیولاریت، توفیت، زئولیت و بنتونیت بوده و سن سازند آن در این منطقه، لوتسین (ائوسن میانی) است. مطالعات بر روی انواع، ترکیب، و محیط تشکیل لایه های بنتونیتی و زئولیتی کانسار بنتونیت سوسن وار و زئولیت گندی انجام شده است. با توجه به بررسی های به عمل آمده و نتایج حاصل، شیشه آتشفشانی (و شاردهای) به وجود آورنده بنتونیتها و زئولیتها، اسیدی (ریولیتی تا داسیتی) و سری ماگمایی تشکیل دهنده آنها قلیایی است. تبدیل شیشه به بنتونیت و زئولیت، در شرایط دیاژنزی، در یک محیط کم ژرفای دریایی، مانند لاگون رخ داده است. در طی دیاژنز، بنتونیتها منیزیم و کلسیم و زئولیتها سدیم و پتاسیم بیشتری جذب کرده اند. نوع رس بنتونیتها، اسمکتیت (بدلیت) و از نوع وایومینگ، و نوع زئولیتها، کلینوپتیلولیت سدیم دار است.

تخلیل و نفوذپذیری را می توان دو پارامتر از سه پارامتر مهم در ارزیابی ویژگی های یک میدان نفتی عنوان کرد. اطلاعات مربوط به تعیین پارامترهای پتروفیزیکی، غالبا با استفاده از مطالعه مغزه ها، حاصل می شوند ولی استفاده از این روش در بسیاری موارد قابل اجرا نیست. دلیل این امر تنها مربوط به هزینه بالای مغزه گیری نیست، زیرا در بسیاری موارد، تهیه مغزه از چاه های مختلف، امکان پذیر نمی باشد. از روش ها و روابط تجربی نیز به دلیل داشتن مشکلات خاص آنها و تعلق نتایج مربوط به آنها به منطقه ای خاص، نمی توان با اطمینان کامل استفاده کرد. شبکه های عصبی مصنوعی، یکی از جدیدترین فنونی هستند که به تدریج جایگاه خود را در میان علوم مختلف و خاصه در مهندسی نفت پیدا کرده اند. به طور کلی می توان برآورد پارامترهای پتروفیزیکی توسط شبکه های عصبی را در دو مرحله عنوان کرد. ابتدا پیدا کردن ویژگی های شبکه مورد بحث برای اعمال در مورد پارامتر مورد نظر که این کار با استفاده از اطلاعات مربوط به یک سری از چاه ها انجام می شود که هم اطلاعات نمودارها و هم اطلاعات آزمایش مغزه برای آنها وجود دارد. مرحله دوم، شامل اعمال شبکه حاصل از مرحله اول در مورد سایر چاه های میدان می باشد.
در این مطالعه، برای تعیین مقادیر تخلخل در میدان نفتی گچساران از دو شبکه استفاده شد که یکی از آنها، شبکه ای با سه پارامتر ورودی (نگار چگالی، صوتی و نوترون) و دیگری شبکه ای با ده پارامتر (پاسخ نگارهای نوترون، گاما، چگالی، صوتی، مقاومت ویژه ناحیه کم ژرفا و ژرف و مقادیر اشباع آب و مختصات فضایی نقاط) ورودی است. مقادیر تخلخل برآورد شده توسط این شبکه ها در مرحله تعمیم، به ترتیب مقادیر همبستگی 0.914 و 0.938 را نشان دادند. این در حالی بود که نتیجه مربوط به معادله رگرسیون در تعیین مقدار تخلخل، مقدار 0.658 را نشان می داد. در مورد نفوذپذیری نیز مقادیر لگاریتم نفوذپذیری حاصل از شبکه های دارای 6 (پاسخ نگارهای چگالی، صوتی، گاما، مقاومت ویژه ناحیه کم ژرفا و ژرف و تخلخل حاصل از شبکه تخلخل دارای 10 نورون ورودی) و 11 پارامتر ورودی (نگارهای نوترون، گاما، چگالی، صوتی، مقاومت ویژه ناحیه کم ژرفا و ژرف و مقادیر اشباع آب، مختصات فضایی نقاط و تخلخل حاصل از شبکه تخلخل دارای 10 نورون ورودی)، و معادله رگرسیون، به ترتیب مقادیر همبستگی برابر با 0.851 و 0.858 و 0.617 را با مقدار لگاریتم نفوذپذیری مغزه نشان دادند.

منطقه ساحلی خلیج چابهار در جنوب خاوری کشور و استان سیستان و بلوچستان، بین عرضهای جغرافیایی 15'' و 30'' -25o و 25o و طولهای جغرافیایی 21'' و 42'' – 61o و 25o واقع است. این منطقه بخشی از مکران ساحلی به شمار می آید که در کواترنر پسین شاهد تغییرات تراز دریا بوده است. حاصل این نوسانات، پیدایش توالی های رسوبی ساحلی و برجای ماندن چندین خط ساحلی قدیمی است. در این تحقیق، با استفاده از GIS و پیمایشهای میدانی، 21 خط ساحلی قدیمی شناسایی شده است که قدیمی ترین آنها در ارتفاع 15 متری از تراز دریا قرار دارد. این خطوط ساحلی به صورت تپه های عرضی و موازی با ساحل تشکیل شده اند و در واقع اجزای سازنده آخرین توالی رسوبی پسرونده در این منطقه هستند. همچنین، با حفر یک گمانه به عمق 9 متر در شمال خلیج چابهار، چرخه های رسوبی منطقه بررسی شده و در آنها سن لایه ها، وضعیت دانه بندی، فسیلهای همراه و ساختاری رسوبی تحلیل شده اند. در این تحقیق سن قدیمی ترین و جدیدترین رسوبات دریایی واقع در گمانه به روش سن سنجی مطلق کربن 14 به ترتیب 17600±50 سال و 4960±40 به دست آمده است. قدیمی ترین رسوبات دریایی در این گمانه، قابل تطابق با پیشروی فلاندرین پس از آخرین مرحله یخبندان است. جدیدترین رسوبات دریایی آن نیز، در واقع آخرین لایه از توالی رسوبی پیشرونده و سرآغاز تشکیل آخرین توالی رسوبی پسرونده در منطقه و منطبق بر دومین خط ساحلی شناسایی شده (C2) و در فاصله 5300 متری ساحلی فعلی است. در کواترنر پسین، در منطقه خلیج چابهار، چهار توالی رسوبی پسرونده و چهار توالی رسوبی پیشرونده تشکیل شده است. همچنین با استفاده از نتایج زمان سنجی نمونه های فسیلی از خطوط ساحلی قدیمی شماره های C21، C7 و C2 و فاصله آنها از خط ساحلی کنونی، دوره زمانی تشکیل هر یک از خطوط ساحلی قدیمی 230 سال به دست آمده است.

گنیسهای بن دو، در مرکز تاقدیس کوه سفید توتک در 200 کیلومتری شمال خاوری شیراز رخنمون یافته است. مجموعه دگرگونی توتک، میزبان این گنیسها، بخشی از نوار دگرگونی سنندج – سیرجان است. بررسی های صحرایی نشان می دهد که: 1) سن سنگهای منشا این مجموعه دگرگونی، پالئوزوییک زیرین تا بالایی بوده و شامل مجموعه ای از میکاشیست، آمفیبولیت، مرمر و شیست سبز است که حادثه دگرگونی ناحیه آن، پیش از ژوراسیک بالایی رخ داده است 2) سپس مجموعه توتک مورد هجوم یک توده گرانیتی قرار گرفته و بسیاری از سنگهای حاشیه ای این توده تحت تاثیر دگرگونی همبری واقع شده اند 3) این توده گرانیتی، بعدها در اثر عملکرد یک زون برشی بزرگ مقیاس به گنیس تبدیل شده است. در حقیقت گنیسهای بن دو نو حاصل پدیده میلونیتی شدن توده گرانیتی است که سنگهای دگرگونی ناحیه ای را نیز مورد تهاجم قرار داده است. شواهد صحرایی، سنگ شناسی و ژئوشیمیایی این گنیسها همگی نشانگر آن است که این سنگها نوعی ارتوگنیس یا گنیس با منشا ماگمایی هستند.

پهنه شمالی – جنوبی گسل راستالغز منقارک در کمربند ساده چین خورده زاگرس قرار داد که از 30 کیلومتری باختر شیراز شروع شده و تا جنوب شهرستان دهرم به طول 140 کیلومتر ادامه دارد. ساختهای نمکی متعددی همانند جهانی، فیروزآباد و گچ از داخل پهنه گسل منقارک و ساخت نمکی کوچک دیگری در راستای راندگی کیلاق بیرون زده است. وجود ساختهای نمکی در منطقه می تواند بیانگر لایه جدا کننده و گرانرو در توالی رسوبی باشد. وجود و یا تغییر در توزیع لایه های جداکننده گرانرو در افقهای مختلف، می تواند بر چگونگی سبک دگرشکلی در بخشهای بالایی و پایینی تاثیرگذار باشد. در این نوشتار، تغییرات فضایی افقهای جداکننده گرانرو و تاثیر آن در سبک دگر شکلی پهنه گسل منقارک با استفاده از همانند سازی مدرج آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفته است. در یک کمربند چین خورده – رانده، هر چه قدر ضریب چسبندگی پی سنگ و توالی رسوبی پوشاننده بیشتر باشد، پهنای دگرشکلی کم و شیب انباشتگی زیاد بوده و هر چه ضریب چسبندگی کم باشد، پهنای دگرشکلی زیاد شیب انباشتگی یا شیب توپوگرافی ملایم است. وجود و ستبرای زیاد سری نمکی هرمز بین پی سنگ و رسوبات پوشاننده، باعث کاهش ضریب چسبندگی پی سنگ و رسوبات بالایی شده و نبود آن یا ستبرای کم آن بیانگر ضریب چسبندگی بالا بین پی سنگ و رسوبات بالایی است. نتایج این بررسی نشان می دهد که شیب انباشه دگرشکلی در منطقه متغیر بوده و به خوبی با نحوه توزیع لایه های جدا کننده گرانرو در ارتباط بوده و از آن پیروی می کند. در باختر پهنه گسل منقارک، ضریب چسبندگی و شیب انباشتگی زیاد، پهنای دگرشکلی کم و در خاور پهنه، ضریب چسبندگی و شیب انباشتگی کم، پهنای دگرشکلی زیاد است.

به منظور بررسی چگونگی تغییرات سطح آب طی انبایش سازند گورپی در برش الگو، روزن داران، پالینومرفهای دریایی و محتوای مواد آلی موجود در 30 نمونه برداشت شده از این سازند مطالعه شدند. مطالعه روزن داران نشان می دهد که به تدریج به سمت بالای ستون پینه شناسی، نسبت روزن داران پلاژیک به کف زی (P/B) کاهش، فرمهای کف زی با اندازه های بزرگ و همچنین فرمهای پلاژیک مناطق کم ژرفای دریایی (ESF: epicontinenatl sea fauna) و فرمهای شاخص دریای کم ژرفا (SWF: shallow water fauna) افزایش و تنوع روزن داران نیز کاهش پیدا می کند.
این تغییرات برخلاف انتظار با افزایش و تنوع پالینومرفهای دریایی که به طور عمده داینوفلاژله هستند انطباق دارد. برای توضیح این تناقض و تعیین چگونگی تغییرات سطح آب، عوامل «حفاظت از مواد آلی» و تغییرات در ترکیب گروه های مختلف داینوفلاژله بررسی شد. محاسبات آماری این عوامل نشان دهنده میزان کم عامل lability و میزان نسبتا زیاد «نسبت مواد آلی فاقد ساختار (SOM: structureless organic matter) به پالینومرفهای دریایی» در ابتدای برش است که نشان دهنده حفظ شدگی پایین مواد آلی در این قسمت است. در حالی که در قسمت بالای برش، عامل lability و «نسبت SOM به پالینومرف دریایی» پایین است که نشان دهنده حفظ شدگی خوب مواد آلی در این قسمت است. به علت حفظ شدگی انتخابی پالینومرفهای دریایی از داینوفلاژله های Gonyaulacoid که در مقابل شرایط محیطی دارای مقاومت بالایی هستند (اکثرا در گروه مقاوم و خیلی مقاوم قرار می گیرند) و فرمهای مختلف آنها به عنوان شاخص محیطهای دریایی باز، نریتیک خارجی تا نریتیک داخلی و ساحلی شناخته شده اند، استفاده شد. نتایج حاصل، منطبق و موید نتایج حاصل از مطالعه روزن داران است. افزون بر این موارد، نسبت درصد سه گروه اصلی عناصر پالینولوژیکی برای تمامی نمونه ها محاسبه و بر روی نمودار معروف Tyson پیاده شد و سپس چگونگی تغییرات برای تمامی ستون رسم گردید. بررسی محتوای روزن داران نمونه ها، چگونگی عومل «حفظ شدگی مواد آلی» و نمودار Tyson و مطالعه گروه های مختلف داینوفلاژله نشان دهنده شرایط کم و بیش ژرف (basinal) برای قسمت پایین ستون و شرایط کم ژرفا (proximal shelf) برای قسمتهای بالایی آن بوده و به طور کلی تداوم شرایط پسرونده طی انبایش سازند گورپی در این برش را نشان می دهد.

زلزله قشم در 6 آذر ماه سال 1384 با بزرگی ML=5.6 و mb=6.2 در 44 کیلومتری جزیره قشم در خلیج فارس و 57 کیلومتری جنوب باختری بندرعباس رخ داد و تکان اصلی آن توسط 11 ایستگاه شتابنگاری مرکز تحقیقات مسکن (BHRC) ثبت شد. در این مطالعه، با استفاده از شتابنگاشتهای حرکت نیرومند زمین پارامترهای چشمه، ضریب جذب امواج بسامد بالا و پارامتر افت طیفی، برای 6 ایستگاه از 11 ایستگاهی که رکوردهای ثبت شده، سیگنال به نوفه خوبی داشتند، تعیین شد. پارامترهای چشمه به روش بهینه سازی غیر خطی بین طیف جابه جایی به دست آمده از طیف شتاب برای هر رکورد، با ترکیب مدل در رفتگی چشمه با یک مدل توانی برای ضریب جذب امواج بسامد بالا به دست آمد. ضریب جذب امواج بسامد بالا با استفاده از مدل کاهیدگی دامنه از رابطه: A(f،r)=G(r).e-prf/QB که G(r) معرف گسترش هندسی است، به دست آمد.
مقدار میانگین برآورد شده برای ضریب جذب، در گستره بسامد (25-2) هرتز 116±109 به دست آمد و پارامترهای چشمه به صورت

حجم عظیم اطلاعات ژئوتکنیکی موجود در سیستمهای بایگانی کاغذی اغلب به سختی قابل شناسایی و دستیابی هستند. از این روست که در سالهای اخیر، ساماندهی الکترونیکی این داده ها در سازمانها و شرکتهای مختلف، و حتی در سطح ملی، در دستور کار قرار گرفته است. نظر به این که ساماندهی الکترونیکی داده های ژئوتکنیکی کشور به صورت متمرکز مشکلات متعددی را به همراه خواهد داشت، سیستم نگهداری غیر متمرکز داده های ژئوتکنیکی به عنوان گزینه مناسب انتخاب شد. در این سیستم داده های ژئوتکنیکی توسط تولید کنندگان آنها نگهداری خواهد شد. مرکز مجازی داده های ژئوتکنیکی، یعنی پایگاه ملی داده های علوم زمین ایران، نقش هدایت و راهنمایی کاربران جهت دسترسی به اطلاعات مورد نیاز را به عهده خواهد داشت. به این منظور، داده های ژئوتکنیکی مورد نیاز شناسایی و به صورتی استاندارد تعریف شدند. سپس الگوی ساختاری مناسبی برای این داده ها طراحی شد.

بسیاری از روش های آمار کلاسیک در تحلیلهای عددی و در بررسی پدیده های مختلف طبیعی به کار می روند ولی متاسفانه بسیاری از این روش های آماری در تعبیر و تفسیر داده های فضایی (مکانی) بویژه در علوم زمین کاربرد ندارند. این بررسی، به منظور اثبات توانایی روش های آماری چند متغیره و استفاده از آنها در تفسیر داده های فضایی یک منطقه صورت پذیرفته است.
منطقه یاکولا در شمال باختر کشور چین یکی از مناطق نفتی شناخته شده است. در این منطقه، عملیات اکتشافی و تحقیقاتی زیادی صورت گرفته و به همین دلیل حجم زیادی از اطلاعات، موجود است. این اطلاعات با استفاده از روش های آماری مفید چند متغیره از قبیل کریجینگ، میانگین متحرک، آنالیز فاکتوری، آنالیز خوشه ایو فیلترینگ فوریه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج آن منجر به تایید چهار بی هنجاری در حال بهره برداری و دو بی هنجاری جدید شد که پس از آن، وجود نفت و گاز در آن دو بی هنجاری جدید، با انجام عملیات حفاری به اثبات رسید.