فهرست مطالب
نشریه بانوان شیعه
پیاپی 11 (بهار 1386)
- 300 صفحه، بهای روی جلد: 9,500ريال
- تاریخ انتشار: 1386/05/15
- تعداد عناوین: 9
-
صفحه 7حجاب به عنوان یک موضوع مهم فرهنگی، در تمام مکاتب اجتماعی و ادیان الهی از حیث ابزار مقابله با مفاسد اخلاقی و جنسی درخور توجه بوده است.
اسلام واضع قانون حجاب نیست، بلکه آن را قانونمند کرده و به صورتی متعادل که با روحیه زنان سازگار باشد، ارائه نموده است. مسیحیت نه تنها حجاب را واجب دانسته، بلکه کوشیده است عفاف درونی را پشتوانه حجاب بیرونی قرار دهد. در قوم یهود افراط زیادی در مورد حجاب زنان وجود داشته است. در ادیانی نظیر زرتشت، برهمایی و کنفوسیوس نیز اصل حجاب و عفاف همراه با افراط و تفریط هایی وارد گردیده است.
از دیدگاه جامعه شناسی، گرایش به حجاب یا بدحجابی حاصل عملکرد سازمان ها و در عین حال، تغییر ساختارهای اجتماعی است. از نظر روان شناسی نیز حجاب به معنای یک رفتار آموخته شده است که در محیط زندگی فرد اتفاق می افتد. مقایسه های آماری حاکی از وضعیت مناسب تر حجاب زنان ایران نسبت به دیگر کشورهاستکلیدواژگان: حجاب، حجاب اسلامی، حجاب درمانی، حجاب بیرونی، حجاب رسمی، حجاب قانونی -
صفحه 31این مقاله بر آن است تا محاسن و معایب هر یک از اقسام رایج پوشش دینی زنان مسلمان ایرانی را بررسی نماید. روپوش یا مانتو به عنوان «حجاب جایگزین»، چه بعد از انقلاب اسلامی و چه پیش از آن در دوره کشف حجاب، به دلیل آنکه اصالتا برای حجاب دینی طراحی نشده است، دارای آسیب هایی می باشد. اما علت گرایش به این نوع حجاب در دوران مبارزه علیه استعمار و رژیم پهلوی، با علل انتخاب آن در دوره پس از انقلاب اسلامی متفاوت است.
چادر در ادیان و اقوام مختلف مورد استفاده زنان بوده است. در ایران اسلامی نیز چادر ترکیبی هوشمندانه از ملیت و اسلامیت زنان ایرانی است که علاوه بر بحث پوشش، فرهنگ گسترده و عمیقی را نیز دربر دارد. گرچه در میان زنان ایرانی چندین نوع چادر بومی رایج بوده و چادرهای رسمی، از جمله اقسام نیم دایره و آستینی و اصیل ایرانی، هر کدام در تطابق با الگوی حجاب ارزشی قرآن دارای ویژگی های خاصی هستند، ولی آنچه نمایانگر اصالت تمدنی و قرآنی حجاب چادر است، همان چادر کمری است که به گفته صاحب نظران «پوشیده تر از چادر و راحت تر از مانتو» است. این نوع چادر که دارای ویژگی های منحصر به فردی است، به خوبی نمایانگر کیاست زن ایرانی و تاثیرپذیری از فرهنگ قرآنی می باشد. «جلباب ایرانی» یا همان حجاب برتر، با داشتن شش ویژگی، برتری های ارزشی خود را نسبت به حجاب هنجاری به خوبی نمایان می سازد.
کلیدواژگان: مانتو، چادر نیم دایره، چادر آستینی، چادر اصیل ایرانی، جلباب ایرانی -
صفحه 63در بررسی حکم شرعی حجاب، آیاتی از قرآن کریم بر وجوب آن دلالت دارند; از جمله آیات 31 نور و 59 احزاب. این دو آیه هر چند به صورت اجمالی کیفیت پوشش را بیان کرده اند، اما به طور صریح و روشن حدود حجاب از آنها به دست نمی آید. بنابراین، باید به سراغ روایات معتبری رفت که در تفسیر این آیات بیان شده اند تا به قرینه آنها مراد آیات فهمیده شود. اما به دلیل آنکه روایات متعددی در تفسیر این آیات بیان شده اند و از طرفی، خود این روایات نیز بعضا اجمال دارند، موجب اختلاف نظر در برداشت از آیات بر حدود پوشش شده است. در این زمینه، بخصوص پوشش وجه و کفین محل بحث قرار گرفته است. برخی از فقها با استدلال به آیات مذکور قایل به وجوب پوشش وجه و کفین می باشند و برخی دیگر با استدلال به همین آیات به گونه ای دیگر بر عدم وجوب پوشش وجه و کفین حکم می دهند.
استدلال هر دو دسته از فقها دقیق و قابل تامل است، اما به نظر می رسد ادله قایلان به عدم وجوب پوشش وجه و کفین از اتقان بیشتری برخوردار باشد.
کلیدواژگان: حجاب، زینت ظاهره، خمار، جلباب -
صفحه 101شهروندی و حقوق و تکالیف مرتبط با آن از مفاهیم اساسی دموکراسی به شمار می رود. شهروندان از حیث حقوق و تکالیف برابرند و بر اساس اصل برابری در جهان غرب، حکومت نه تنها باید به منافع مردم به طور مساوی اهمیت بدهد، بلکه باید به نظرات آنها نیز به طور برابر ارج نهد. از سوی دیگر، اصل عدم مداخله کشورها در مسائل داخلی یکدیگر یکی از اصول اساسی نظم نوین جهانی است که در منشور سازمان ملل به صراحت آمده و رعایت آزادی ها و حقوق بشر شرط لازم برای عمل به اصول دموکراسی تبیین شده است. این اصل در حالی مطرح می گردد که تصویب قانون منع حجاب به عنوان یک اقدام ضدمذهبی اعمال می شود و به عنوان یک «تبعیض مذهبی» با قانون اساسی فرانسه در تعارض است و در حقیقت، مبین عدم پای بندی به قانون اساسی و نقض قانون گرایی می باشد; در حالی که قانون اساسی فرانسه هرگونه تبعیض در جنسیت، قوم، مذهب و نژاد و اعتقادات را نفی می کند. از این رو، باید چنین نتیجه گرفت که قانون منع حجاب که از سوی کشور فرانسه به سایر دولت های غربی سرایت کرد، مخالف صریح اصول مدون دموکراسی در قوانین اساسی و حقوق بشر جهانی می باشد.
کلیدواژگان: قانون، اصل، معاهده، کنوانسیون، دموکراسی، سکولاریسم، لائیسیته، آزادی، مذهب -
صفحه 137زیربنا و تکوین شخصیت هر فردی با سه عامل وراثت، محیط و تربیت پیوند می خورد و حکومت اسلامی در تربیت دینی حوزه حجاب می تواند به هر سه عامل، به ویژه عامل تربیت، اثرگذار باشد. سیاست گذاری در هر سه محور اصلی سازمان دهی، ارائه و مدیریت نیز می تواند زمینه توسعه تربیت دینی حوزه حجاب و عفاف را فراهم آورد. حاکمیت در بخش مدیریت نیز در سه محور مدیریت بر وضع قوانین، مدیریت بر حسن اجرای تصمیم ها و مدیریت در کنترل و نظارت باید به گسترش و نهادینه سازی باورهای مربوط به فرهنگ حجاب پذیری بپردازد. حکومت اسلامی در بخش ارائه، باید در عرصه هایی نظیر آگاهی بخشی عمومی و تبیین و تبلیغ و ترویج و تعیین پارادایم ها (فطرت گرایی، معنی گرایی و تشویق گرایی) کوشا باشد. رعایت اصولی نظیر اصل مدیریت همگرا در تربیت حوزه حجاب، اصل مشاوره های تربیتی و مدیریت تربیت عاطفی در این دوره، اصل مدیریت تدریج و اعتدال گرایی در حجاب و پوشش و اصل مدیریت در ماهیت حقوقی بخشیدن به اخلاقیات مرتبط با این حوزه، در پیشبرد اهداف حاکمیت در این رابطه موثر است.
کلیدواژگان: تربیت دینی، حاکمیت سازمان دهی، پارادیم، ارائه، مدیریت، نظارت -
صفحه 179بر اساس یافته های پژوهشی، حجاب و لباس از ابتدای تمدن بشر به شکل پوشش تمام بدن، گشاد و بلند مطرح بوده است. اما با کم رنگ شدن تاثیر شرق در غرب و کنار رفتن اندیشه های مسلمانان، تغییر لباس با پوشش کمتر متداول گردید.
لباس نشان دهنده فرهنگ است و بر اساس جنسیت، سن، موقعیت جغرافیایی و موارد دیگر تغییر می کند. شکل لباس نیز در محیط های گوناگون متفاوت است. گاهی نامناسب بودن پوشش زنان در محیط کار امنیت روانی آنان را به مخاطره می اندازد. همچنین بعضی از نابرابری های شغلی و لایه بندی های جنسیتی در پوشش و لباس زنان اثر منفی می گذارد. از سوی دیگر، اختلال در حجاب و عفاف سبب ناامنی بیشتر محیط های شغلی و مخدوش شدن پاکدامنی ها می شود. توجه به جایگاه زن در اسلام و ضرورت پوشش مناسب سبب حذف این گونه پیامدهای منفی اشتغال زنان خواهد گردید.
کلیدواژگان: پوشش، اشتغال زنان، حجاب، محیط شغلی، نقش های جنسیتی -
صفحه 201مسئله پوشش بانوان یکی از مسائل بسیار مهمی است که رابطه ای تنگاتنگ با مسائل سیاسی، فرهنگی و اقتصادی هر جامعه ای دارد. تاکنون در جامعه ما عمده توجهات به امر حجاب در حیطه ارتباطات اجتماعی خرد معطوف بوده و کمتر به عنوان یک امر کلی و کلان جامعه در سطح «تکامل و توسعه» بدان نگریسته شده است. این نوشتار با در نظر گرفتن مفهوم مورد نظر از توسعه یعنی «توسعه سیاسی، فرهنگی و اقتصادی بر محور وحی»، منزلت زن را در سطح توسعه و تکامل جامعه در تفکرات گوناگون مورد بررسی قرار می دهد. سپس با تاکید بر حضور او در این سطح، لوازم این نوع حضور را مطرح می نماید. یکی از مهم ترین لوازم آن، «عفت تکاملی» است که به عنوان برطرف کننده بخشی از نیازمندی های تکاملی نظام ولایت بدان نگریسته می شود.
در این نگاه، «فرهنگ حجاب» اصل اولیه است و سپس به تبع آن، نوع حجاب مفهوم و مصداق پیدا می کند. از این رو، ضروری است که در سطح توسعه و تکامل اجتماعی، فرهنگ حجاب که همان «عفت تکاملی» است، توسعه یافته و برای آن ساختارسازی و برنامه ریزی اجتماعی صورت پذیرد.
کلیدواژگان: توسعه و تکامل، منزلت زن، عفت، حجاب، چادر -
صفحه 229این نوشتار، پس از بررسی فطری و عقلی بودن گرایش به پوشش و رابطه بین حجاب و عفت، به بحث پیرامون حجاب زن مسلمان و چگونگی و حدود آن در اسلام پرداخته و به دلایل نقلی و بعضا تاریخی مسئله، استناد می نماید. سپس با بیان دیدگاه های گروه های مختلف در مورد حجاب و بررسی آنها، رای برتر را به دست آورده، و با تطبیق آنها با مصداقی روشن از زندگی حضرت زهرا(علی ها السلام) که یگانه الگوی زنان و مردان می باشد به پایان می رسد.
کلیدواژگان: حجاب، عفت و حیا، فطرت، عقل، سیره و سنت، قران -
صفحه 251این مقاله در واقع، گزارشی تحلیلی تاریخی است از وضعیت حجاب در قبل و بعد از انقلاب اسلامی. از این رو، ابتدا نگاهی اجمالی خواهد داشت به وضعیت حجاب در قبل از انقلاب (سال های پایانی حکومت محمدرضا شاه) و تلاش رژیم پهلوی در نابودی حجاب. سپس ضمن تبیین مسئله انقلاب و حجاب، به ارائه شواهدی می پردازد مبنی بر اینکه یکی از دلایل مخالفت مردم با رژیم گذشته، مبارزه شاه با ارزش های ناب دینی، از جمله حجاب، بوده است. در ادامه، با اشاره به جریانات مخالفان حجاب بعد از انقلاب اسلامی، تلاش مخالفان خارجی در مبارزه با حجاب و به موازات آن، نقش جنگ را در پررنگ کردن حجاب و همراه با آن حضور گسترده زنان محجبه در صحنه های متنوع اجتماعی را به تصویر می کشد.
کلیدواژگان: حجاب، جنگ، جنبش های فمینیستی، زن، انقلاب
-
Page 7Veil as an important cultural issue and instrument for confrontation sexual and moral corruption, has been of great importance in all social schools and divine religions.Islam did not legislate the law of veil, but made it lawful and provided it in a moderate form which corresponds to women spirit. Christianity not only made it obligatory, but also tried to put it as a backing for inner modesty. In Judaism there have been many excesses in relation to women's veil. In religions like Zoroastrianism, Hinduism and Confucianism, veil and modesty have been suggested by some excesses and negligence from the sociological viewpoint, tendency toward veil or unveiling is a result of practices of organizations as well as the changes of social structures. From the psychological point of view, veil is a learned behavior which happens in the living environment of an individual. Statistic comparisons show a more proper situation of Iranian women veil in comparison to other countries.Keywords: Islamic veil, veil dimensions, sociological viewpoint, psychological viewpoint, divine religions
-
Page 31This paper examines the advantages and disadvantages of each of the usual kinds of religious covering of Iranian Muslim women. As an 'alternative veil', both after Islamic revolution and before it in the veil recover period, manteau (overcoat) is not originally designed for religious covering, it has disadvantages. But tendency towards this kind of covering in the anti-colonial struggle and Pahlawi period has different causes from its selection after Islamic Revolution. Chador has been used in different religions and people by women. In Islamic Iran, Chador is a cleverly combination of nationality and being a Muslim of Iranian women that in addition to covering, contains a deep and vast culture. Although several kinds of native Chadors have been common among Iranian women and the formal Chadors including semi-circle, sleeve and original Iranian, in correspondence to the Quranic valuable pattern of veil, has especial characteristics, only the waist Chador is representative of Quranic and civil authentic of Chador and according to the professionals is 'more covering than Chador and more comfortable than manteau'. This kind of Chador possesses unique qualities that show cleverness of Iranian women and impression from Quranic culture.'Iranian Chador' or 'the higher veil', having 6 characteristics, completely reflects its value priority over other normative veils.Keywords: manteau, semi, circle Chador, sleeve Chador, Iranian original Chador, Iranian Djilbab
-
Page 63There are some Quranic verses denoting the obligatory of veil, including the verses 31 of the sura XXIV and 59 of the sura XXXIII. These two verses although briefly state the quality of veil, but one can not find explicitly the boundaries of veil from the two. So it must be referred to authentic narrations interpreting the verses in order to understand their meaning. But because of various narrations interred in interpretation of these verses and some of them are vague, there are some disagreements about the amount of covering used from these verses. Covering of face and the two palms are specifically questioned. Some Jurisprudents referring to these verses maintained that covering of face and palms is obligatory, but others, also referring to these verses, believe non-obligatory of covering face and the two palms.Demonstrations of both the two groups are exact and questionable, but the arguments of non-obligatory of covering face and the two palms seem stronger.Keywords: veil, ornament, apparent ornament, scarf, Chador
-
Page 101Citizenship and the rights and duties pertaining to it are from the basic concepts of democracy. Citizens have equal rights and duties and on the basis of the principle of equality in the west, the state is obliged to not only attach equal importance to the benefits of people, but also equally respect their views. On the other hand, not intervening of the countries in the civil affairs of each other is one of the basic principles of the new order of the world that explicitly suggested in United Nation Charter and observance of freedom and human rights is given as necessary conditions for practicing democratic principles.Despite of this principle, the law of prohibiting veil as an anti-religious campaign was passed. This law, as a 'religious discrimination', is in contradiction with France Constitution and in fact shows disloyalty to the Constitution and is a sample of breaking it; because France Constitution denies any gender,ethnic, racial, religious and belief discrimination. So, it concludes that the law of prohibiting veil which transmitted from France to other western countries is explicitly opposite to written democratic principles in world Constitutions and human rights.Keywords: law, principle, covenant, convention, democracy, secularism, freedom, religion
-
Page 137The basis and genesis of each person character is depended on three factors of inheritance, environment and training and the Islamic government can impress the three factors, especially the training factor, in religious training of veil. Policy-making in three fundamental aspects of organizing, presentation and management can also provide the field for development of religious training in the veil and modesty fields. Sovereigntyin management must spread and institutionalize believes concerning the culture of veil accepting in three domains of managing legislations, managing the properness of operating decisions and managing in controlling. Islamic government should be active in arenas like public informing and explaining, propagating, promoting and determining paradigms (innateness, spiritualism and encouragement). Observing principles like the principle of convergent management in training veil, the principle of training consultations and management of emotional training in this period, the principle of management of gradation and moderation in veil and covering and the principle of management in making-lawful the morals associating this field is effective in progress of government aims in this regard.Keywords: religious training, sovereignty of organizing, paradigm, presentation, management, control
-
Page 179On the basis of research findings, veil and covering of the body, from the beginning of human civilization, was in the form of complete covering of the body, vast and long. But in effect of lowing eastern impressions on the west and leaving Islamic thoughts, the covering changed into fewer dresses.Dress is a symbol of culture and would change on the basis of gender, age, geographical situation and etc. The form of dress is different in various environments. Sometimes inadequacy of women dress in job environment would endanger their psychological security. Some job inequalities and gender stratifications also have negative effects on women dress and covering. On the other hand, disruption in veil and modesty would bring about more insecurity of job environments and blemish of modesty. Paying attention to woman place in Islam and necessity of proper covering eliminate negative consequences of women's employment.Keywords: covering, women employment, veil, job environment, gender roles
-
Page 201Women's covering is an important issue that has close relation to political, cultural and economic issues of each society. In our society, until now the major attentions to the issue of veil have been paid within the framework of minor social relationships and hardly viewed as a general and major issue of society at the level of development and expansion. This paper, by regarding the concept of political, cultural and economic development on the basis of revelation, examines the place of woman at the level of development of society in various thoughts. Then, by emphasizing her presence in this level, represents the implications of this kindof presence. 'Evolutional modesty' is one of the most important of these implications which is regarded as satisfactory of some part of developmental needs of Guardian System (nizame wilayah).In this view, 'veil culture' is the basic principle and, in accordance to it, the kind of veil finds its meaning and case. So, at the level of social evolution and development, 'the veil culture' which is the same as 'developmental modesty', spreads and there has been social planning and structuring for it.Keywords: development, evolution, woman place, modesty, veil, Chador
-
Page 229After examining rationality and innateness of tendency toward covering and relation between veil and modesty, this article discusses Muslim women veil and its quality and boundaries from the viewpoint of Islam and refers to narrated and, sometimes to, historical demonstrations of the issue. Then the opinions of various groups about veil are examined. Finally each opinion is corresponded to a clear case in Fatima al-Zahra's life; because she is the unique pattern for men and women.Keywords: veil, modesty, innate, life, style, tradition, Quran
-
Page 251This paper is in fact an analytic-historical report from veil situation before and after the Islamic Revolution. So, at first it will glance at veil situation before Revolution (the last years of Muhammadreza Shah's government) and Pahlawi regime's efforts to destroy veil. Then, explaining the relation between the Revolution and veil, it gives some evidences that one of the reasons of the people to oppose the past regime was Shah's opposition to genuine religious values including veil. To continue, by referring to currents opposing veil after Islamic Revolution, the article explains the efforts of foreigner oppositions to confront veil and, in parallel, war role in strengthening veil along with vast presence of veiled women in various social scenes.Keywords: veil, feminist movements, woman, Revolution