مجله طب نظامی
سال هفتم شماره 2 (پیاپی 20، تابستان 1384)

مجروحیت جنگی به عنوان یک عامل خطرساز برای ابتلا به هپاتیت B و C شناخته شده است و این احتمال وجود دارد که برای ابتلا به هپاتیت D نیز یک عامل خطرساز باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه سابقه مجروحیت جنگی و ابتلا به هپاتیت D در مبتلایان به هپاتیت B انجام شد. این مطالعه به صورت مشاهده ای - مقطعی انجام شد. طی آن280 نفر بیمار مبتلا به هپاتیت B به دو گروه دارای سابقه مجروحیت جنگی (12 نفر) و فاقد سابقه مجروحیت جنگی (268 نفر) تقسیم شدند. دو گروه از نظر ابتلا به هپاتیت D و همچنین دیگر عوامل خطرساز بیماری های منتقله از راه خون شامل سابقه تزریق خون، جراحی، اعتیاد تزریقی، مداخلات دندانپزشکی، حجامت، خالکوبی و اندوسکوپی مقایسه شدند. 3 نفر از افراد دارای سابقه مجروحیت جنگی (25 درصد) و 13 نفر از افراد فاقد سابقه مجروحیت جنگی (9/4 درصد) به هپاتیت D مبتلا بودند (02/0= P). خطر نسبی آلودگی به HDV در افراد دارای سابقه مجروحیت جنگی در مقایسه با افراد فاقد سابقه مجروحیت جنگی برابر 1/5 (فاصله اطمینان 95 درصد برابر 5/20 – 3/1) به دست آمد. سابقه دریافت خون در افراد با سابقه مجروحیت جنگی بیشتر از افراد فاقد سابقه مجروحیت جنگی بود (002/0= P). سابقه جراحی، اعتیاد تزریقی، مداخلات دندانپزشکی، حجامت، خالکوبی و اندوسکوپی در دو گروه اختلاف معنی داری را نشان نداد (05/0بحث: اگر چه حجم نمونه کم و وجود متغیرهای مداخله گر همچون تزریق خون و جنس می تواند بر نتایج این مطالعه موثر بوده باشد، اما نتایج این مطالعه، سابقه مجروحیت جنگی را به عنوان یک عامل خطرساز احتمالی برای ابتلا به هپاتیت D معرفی کرد. مطالعات آتی با استفاده از حجم نمونه بالاتر در آینده توصیه می شود. به علاوه انجام مطالعات غربالگری هپاتیت D در افراد دارای سابقه مجروحیت جنگی کمک کننده خواهد بود.

ایدز یکی از بیماری های عفونی جدی در دنیاست که به سرعت رو به افزایش است و در حال حاضر بهترین راه کنترل آن آموزش جامعه و ایجاد نگرش منطقی نسبت به این بیماری به خصوص در گروه در معرض خطر یعنی جوانان می باشد.
این بررسی یک مطالعه توصیفی از نوع مقطعی (Cross-sectional) می باشد که با هدف تعیین و ارزیابی آگاهی و نگرش سربازان در یک واحد نظامی منطقه جنوب شرق کشور در خصوص بیماری ایدز در تابستان 1383 انجام گرفته است. در این پژوهش از بین 1500 سربازی که جهت انجام رزم مقدماتی وارد پادگان شده بودند 240 سرباز به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه خود - ایفا بود که بعد از تعیین روایی و پایایی مورد استفاده قرار گرفت و آگاهی و نگرش سربازان در خصوص بیماری ایدز، مورد بررسی قرار گرفت.
میانگین سنی سربازان 2/3 ± 35/21 بود و 6/76 درصد از مشمولان تحصیلات دیپلم به بالا داشتند. مهم ترین منبع کسب اطلاعات سربازان در مورد ایدز به ترتیب دروس مربوط به اساتید (4/85 درصد)، خانواده و دوستان (4/75 درصد)، روزنامه و مجله (6/68 درصد)، رادیو و تلویزیون (8/30 درصد) بود. میانگین نمره آگاهی سربازان 29/27 و میانگین نمره نگرش 32/3 بود که هر دو در سطح متوسطی قرار داشت. رتبه آگاهی و نگرش سربازان با متغیر سطح تحصیلات سربازان رابطه معنی داری را نشان داد (001/0 = P).
بحث: برخلاف سایر مطالعاتی که در کشورهای دیگر صورت گرفته، در این مطالعه نقش تلویزیون و رسانه های گروهی در اطلاع دهی به افراد کم رنگ تر از سایر منابع اطلاعاتی بوده است. میانگین آگاهی سربازان هر چند نشان دهنده اطلاع نسبتا خوب گروه مورد مطالعه بود، در عین حال سوء تعابیر قابل توجهی در بین سربازان، به ویژه در خصوص بیماران مبتلا به ایدز وجود داشت. با توجه به یافته های این مطالعه پیشنهاد می گردد که کلاس های آموزشی جداگانه ای برای سربازان دارای سطوح مختلف تحصیلی برگزار گردد و ارتقاء سطح آگاهی های سربازان در خصوص ایدز با استفاده از استراتژی هایی چون بهره گیری از آموزش توسط اساتید و استفاده از رسانه های جمعی به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.

استفاده از جنگ افزارهای شیمیایی اثرات بلند مدت جسمی بر جا می گذارد؛ چ نانچه جانبازان شیمیایی جنگ تحمیلی ایران هنوز برای مداوا، مکررا به مراکز درمانی مراجعه می کنند. رعایت حقوق بیمار در مورد این افراد بسیار حائز اهمیت است. لذا، این مطالعه با هدف تعیین میزان رعایت حقوق بیمار در جانبازان شیمیایی جنگ تحمیلی انجام شد.
در این مطالعه توصیفی - تحلیلی تعداد 100 مجروح شیمیایی از طریق نمونه گیری طبقه بندی شده، بر اساس معیارهایی مانند مجروحیت بیشتر از 25 درصد، مراجعه به مراکز درمانی حداقل هر دو ماه انتخاب شدند. ابزار انجام پژوهش فرم مصاحبه مشتمل بر اطلاعات دموگرافیک و سوالات مربوط به حقوق بیمار بر اساس منشور حقوق بیمار بود و به هر سوال با گزینه های کم، متوسط و زیاد توسط نمونه ها پاسخ داده می شد.
نتایج این پژوهش نشان داد که 45 درصد به دلیل مشکلات تنفسی مجبور به مراجعات مکرر به مراکز بهداشتی - درمانی می باشند. در مورد رعایت حقوق بیمار 40 درصد از مجروحین سرعت انجام اقدامات درمانی را کم می دانستن د. 50 درصد در مورد اقدامات مراقبتی - درمانی انجام شده به میزان زیاد اطلاع داشتند. اطلاعات ضروری در 30 درصد موارد قبل از معاینات یا اجرای درمان، به میزان زیاد به آنان داده شده بود. 80 درصد از نمونه ها معتقد بودند که اسرار پزشکی و حریم شخصی آنان به میزان زیاد حفظ شده است. فقط در 10 درصد از موارد از دسترسی به پزشک و اعضای تیم معالج در مواقع اورژانس مطمئن بودند که ارتباط معنی دار آماری بین درصد مجروحیت و عدم اطمینان آنان در دسترسی به تیم معالج در مواقع اورژانس به دست آمد (01/0 p =). بحث: اگر چه در اکثر موارد حقوق جانبازان به طور متوسط حفظ می شود ولی کلیه پرسنل بهداشتی درمانی باید حداکثر تلاش خود را در جهت رعایت حقوق بیمار و آشنا نمودن بیماران با حقوق خود به طور کامل انجام دهند.

بررسی توالی DNA میتوکندریایی در منطقه بسیار متغیر نشان می دهد که این منطقه می تواند به عنوان ابزار مو ثری در تعیین هویت مورد استفاده قرار گیرد. تعداد زیاد کپی ها، مقاومت بیشتر در برابر تخریب، کوتاه بودن طول ژنوم در مقایسه با ژنوم هسته ای و الگوی وراثت مادری باعث گردیده است تا آنالیز mtDNA به ویژه در مواردی که به دلیل قدیمی بودن یا تخریب شدید نمونه بیولوژیک امکان بررسی ژنوم هسته ای مقدور نیست، مفید واقع گردد.
در این مطالعه تجربی به بررسی پلی مورفیسم های موجود در ناحیه بسیار متغیر یک (HV1) از منطقه غیر رمز کننده D-loop در سه نسل متوالی مادری از 10 خانواده غیر وابسته (جمعا 30 نفر) پرداخته شده است.
در این ناحیه در خانواده های مورد بررسی 32 محل نوکلئوتیدی پلی مورفیک یافت شد. توالی DNA و پلی مورفیسم های یافت شده در منطقه مورد نظر در سه نسل متوالی از هر خانواده کاملا یکسان بودند. اما به طور متوسط در میان افراد از خانواده های متفاوت حدود 2/5 نوکلئوتید اختلاف وجود داشت. بحث: در بررسی نمونه های بیولوژیک ناشناخته با هدف تشخیص هویت انتظار داریم در این ناحیه میان افراد با منشا یکسان مادری تفاوتی وجود نداشته ولی میان افراد غیر خویشاوند حدود 5 نوکلئوتید اختلاف وجود داشته باشد. این روش می تواند به ویژه در تشخیص هویت پیکرهای مطهر شهدای به جا مانده از جنگ تحمیلی مورد استفاده قرار گیرد.

اتومایکوز ی س عفونت شایع قارچی گوش خارجی است که در نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان دیده می شود. این بیماری یکی از معمول ترین مشکلاتی است که پزشکان و به خصوص متخصصین گوش و حلق و ب ی نی با آن روبه رو می باشند. لذا، این تحقیق به منظور بررسی وضعیت این بیماری در مراجعه کنندگان به درمانگاه گوش و حلق و بینی بیمارستان بقیه الله «عج» به مدت دو سال (1383-1381) انجام گرفت.
تعداد 35 بیمار (23 نفر مذکر و 12 نفر مونث) با تشخیص بالینی اتومایکوزیس مورد بررسی قارچ شناسی قرار گرفتند. به منظور تشخیص بیماری پس از نمونه برداری از گوش، آزمایش مستقیم با پتاس 10 درصد و کشت نمونه ها بر روی دو محیط سابورو دکستروز آگار و سابورو دکستروز آگار حاوی کلرامفنیکل صورت گرفت. به منظور تعیین گونه قارچ از روش های آزمایشگاهی و تست های افتراقی مختلف استفاده گردید.
در این بررسی از 35 بیمار با تشخیص بالینی اتومایکوزیس، با توجه به نتایج آزمایشگاهی تنها 20 نفر (1/57 درصد) مبتلا به اتومایکوزیس تشخیص داده شدند. از این تعداد 12 نفر (3/34 درصد) مذکر و 8 نفر (8/22 درصد) مونث بودند. بیشترین تعداد موارد بیماری در گروه سنی 40-30 سال مشاهده گردید. عوامل قارچی جدا شده به ترتیب فراوانی عبارت بودند از: آسپرژیلوس نایجر 14 مورد (7/43 درصد)، کاندیدا آلبیکانس 5 مورد (6/15 درصد)، آسپرژیلوس فومیگاتوس 4 مورد (5/12 درصد)، گونه های آسپرژیلوس 3 مورد (4/9 درصد)، آسپرژیلوس گلوکوس، پنی سیلیوم و گونه کاندیدا هر یک 2 مورد (2/6 درصد).
بحث: در این بررسی فراوان ترین قارچ های جدا شده از بیماران مبتلا به اتومایکوزیس، گونه های آسپرژیلوس و کاندیدا بود که با بررسی دیگر محققان در ایران و سایر کشورها مطابقت دارد. به علاوه با وجود شیوع 1/57 درصد بیماری اتومایکوزیس در مراجعه کنندگان به درمانگاه، ضرورت توجه بیشتر به اقدامات تشخیصی دقیق و پیشگیرانه اهمیت دارد. بررسی حاضر نشان داد؛ بیماری اتومایکوزیس را تنها از روی علایم بالینی نمی توان تشخیص داد و لازمه آن تشخیص آزمایشگاهی است.

سینوس های پارانازال حفرات هوایی اطراف بینی می باشند که بیماری های زیادی را به خود اختصاص می دهند. در بین نیروهای نظامی مشکلات گوش، حلق و بینی یکی از علل مراجعه بیماران به متخصص می باشد. به علاوه، سینوزیت شایع ترین بیماری درگیرکننده سینوس ها می باشد. پیشرفت های اخیر تصویربرداری رادیولوژیک و تکنیک های جدید آندوسکوپی، توانایی تشخیص و درمان سینوزیت را بهبود بخشیده اند. در این میان ترانس ایلومیناسیون سینوس های قدامی (ماگزیلاری و فرونتال) یکی از معاینات تشخیصی می باشد که در تشخیص سینوزیت پزشک را یاری می کند. در این مطالعه قصد داریم تا میزان ارزش تشخیصی ترانس ایلومیناسیون را در تشخیص سینوزیت حاد بررسی نماییم.
مطالعه به صورت ارزیابی فرآیندها طراحی شده و روی 100 بیمار با علایم و نشانه های مشکوک به سینوزیت حاد که به درمانگاه گوش و حلق و بینی بیمارستان بقیه الله «عج» در سال 1382 مراجعه نموده اند؛ انجام گرفته است. پس از ثبت علایم و نشانه ها، بیمار توسط پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مورد معاینه ترانس ایلومیناسیون قرار گرفته است. به منظور تشخیص قطعی سینوزیت حاد برای تمامی بیماران سی تی اسکن کرونال (به عنوان استاندارد طلایی تشخیص) انجام گرفته است. پزشک از نتایج سی تی اسکن بی اطلاع بوده است. داده ها جمع آوری و میزان حساسیت و اختصاصی بودن و میزان تطابق ترانس ایلومیناسیون برای هر کدام از سینوس های قدامی ماگزیلاری و فرونتال مورد ارزیابی قرار گرفته است. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و در نظر گرفتن سطح معنی داری 5 درصد آنالیز شدند.
از 100 بیمار مورد مطالعه، 74 نفر مرد و 26 نفر زن؛ با میانگین سنی 33 سال و 1/3 = SD بود. براساس گزارش سی تی اسکن تعداد 64 نفر سی تی اسکن غیرطبیعی داشتند (بیمار). طبق این مطالعه درصد انطباق ترانس ایلومیناسیون در مواردی که سی تی اسکن غیرطبیعی داشتند، در مورد سینوس ماگزیلاری و سینوس فرونتال به ترتیب 5/73 درصد و 1/60 درصد گزارش گردید (میزان حساسیت). این میزان در مورد یافته های طبیعی سی تی اسکن در ترانس ایلومیناسیون برای سینوس های ماگزیلاری و فرونتال به ترتیب 5/63 درصد و 90 درصد گزارش گردید.
بحث: در این مطالعه مشخص گردید، انجام ترانس ایلومیناسیون توسط پزشک می تواند تا حد زیادی به تشخیص درگیری سینوس ها به خصوص در رد درگیری سینوس ها خصوصا در مورد سینوس فرونتال یاری رساند. لذا، با توجه به شیوع بالای بیماری و عدم وجود امکانات پیشرفته تصویربرداری در مناطق نظامی و دور افتاده و نیز جهت افزایش توان تشخیصی، استفاده از ترانس ایلومیناسیون به پزشکان در جهت تشخیص سینوزیت حاد توصیه می شود.

سلامت نیروهای نظامی به عنوان یک گروه جمعیتی ویژه همواره مورد توجه بوده است و به دلیل عدم انتشار جامع اطلاعات آنها، یافته های کمی در مورد بررسی سلامت آنها وجود دارد. نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز به خاطر نوع ماموریت و فعالیت، استرس های جسمی و روانی مختلفی را متحمل می شوند و برای حفظ و ارتقای کارآیی آنها بررسی وضع سلامت در آنها از اهمیت خاصی برخوردار است.
این مطالعه به صورت پیمایش آزمایشی (pilot survey) بر روی 232 نفر از نیروهای پنج گانه سپاه انجام شد. اطلاعات مرتبط با سلامت در گذشته و حال از طریق مصاحبه بالینی و معاینه فیزیکی و آزمایشات پاراکلینیکی جمع آوری شدند و با استفاده از شاخص های توصیفی، توسط نرم افزار آماری SPSS و با در نظر گرفتن سطح معنی داری کمتر از 05/0 مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
میانگین سنی افراد (± SD) 6 ± 1/34 سال بود و 1/91 درصد آنان مرد بودند. 5/63 درصد افراد دارای تحصیلات کارشناسی و بالاتر و 8/16 درصد افراد دارای درجاتی از جانبازی بودند. سابقه بیماری مزمن قبلی در 3/13 درصد افراد مشاهده شد. میزان پوشش واکسیناسیون هپاتیت، مننژیت و کزاز در این افراد به ترتیب 47 درصد، 3/45 درصد و 8/78 درصد بود. در مجموع 6/58 درصد افراد انواع مختلفی از شکایات بالینی را مطرح می کردند که عمده ترین آنها شامل مشکلات تنفسی (9/28 درصد) و اعصاب و روان (4/28 درصد) بود. در معاینات فیزیکی 4/44 درصد افراد دارای حداقل یک نکته مثبت بیماری بودندکه بیشترین موارد مربوط به بیماری های پوستی، چشمی، بینی و مفصلی بود.
بحث: نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که نیروهای نظامی در معرض ابتلا به انواع مشکلات سلامتی هستند که توجه به آنها و مدیریت مناسب سلامتی باعث ارتقای کارکرد آنها می گردد، لذا توصیه می شود، پایش سطح سلامت و عوامل خطر در سطح کلیه نیروهای سپاه به صورت جامع و مستمر اجرا گردد.

سازگاری در روابط زناشویی بر میزان سلامت روانی، میزان رضایت از زندگی و حتی بر میزان درآمد، موفقیت تحصیلی و رضایت از شغل زوجین تاثیر می گذارد. از سویی دیگر ناسازگاری در روابط زوجین موجب اختلال در روابط اجتماعی، گرایش به انحرافات اجتماعی، افول ارزش های فرهنگی در بین زن و شوهر می شود. براین اساس، مطالعه و پژوهش در زمینه سازگاری زناشویی مهم است. لذا، هدف تحقیق حاضر بررسی وضعیت ازدواج و سازگاری زناشویی در بین کارکنان سپاه می باشد. در این پژوهش که در سال 1382 با هدف شناخت وضعیت سازگاری زناشویی و میزان شیوع ناسازگاری در بین کارکنان سپاه انجام گرفت، تعداد 900 زوج از بین کارکنان سپاه شهر تهران با استفاده از روش خوشه ایچند مرحله ای انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. روش پژوهش، روش توصیفی - زمینه یابی بود. ابزار مورد استفاده در پژوهش عبارت بودند از: آزمون رضایت زناشویی انریچ، پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی و اطلاعات ازدواج.
نتایج حاصل از تحقیق نشان داد، 2/10 درصد از مردان و 7/19 درصد از زنان از زندگی زناشویی خود ناراضی هستند و 4/51 درصد از مردان و 7/49 درصد از زنان گاهی راضی و گاهی ناراضی اند. بیشترین میزان ناسازگاری در بین آنها در زمینه توانایی حل تعارض و روابط جنسی بود.
بحث: لازمه توانایی حل تعارض و بهبود روابط جنسی داشتن مهارت هایی است که قابل آموزش و یادگیری هستند. از طریق افزایش مهارت های زوجین در ابعاد فوق می توان میزان سازگاری زناشویی و در نهایت میزان رضایت از زندگی را در آنها افزایش داد. بر این اساس پیشنهاد اصلی پژوهش حاضر توجه مسئولین سپاه به برنامه های آموزشی و مشاوره خانواده است.

به منظور دست یابی به تصویری کلی از وضعیت روان شناختی سربازان عادی جدیدالورود به فرماندهی آماد و پشتیبانی در یک واحد نظامی و پیشگیری از بروز رفتارهای نابهنجار این تحقیق انجام شده است.
بدین منظور کلیه سربازان 4 دوره آموزشی پادگان شهید همت روانسر که 4196 نفر بودند، به شیوه نمونه گیری سرشماری و به صورت گروهی مورد مطالعه قرار گرفتند. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه SCL-90-R و پرسشنامه مشخصات فردی و مصاحبه استفاده به عمل آمد. داده های به دست آمده با روش های آماری میانگین، انحراف معیار، مجذور کای و آزمون t مورد تحلیل قرار گرفتند.
نتایج به دست آمده نشان داد، 2/16 درصد از نمونه مورد بررسی از لحاظ علایم روان شناختی واجد مشکلاتی هستند. افراد متاهل بیشتر از افراد مجرد، کسانی که یکی از والدین شان فوت کرده بود بیشتر از فوت هر دو والد و در قید حیات بودن هر دو والد، و کسانی که سرپرستی خانواده را به عهده داشتند و یا پدرشان فوت شده بود بیشتر از کسانی که پدرشان در قید حیات بود، دارای علایم روان شناختی بودند. همچنین نتایج نشان داد که شایع ترین نشانه ها مربوط به علایم وسواسی - اجباری، سو ء ظن و بدبینی، حساسیت در روابط بین فردی و شکایت های جسمانی است.
بحث: بر اساس یافته های این تحقیق، سربازانی که دارای مشکلات روان شناختی تشخیص داده شده بودند، مورد مصاحبه قرار گرفته و بر اساس نتایج آزمون و مصاحبه، نحوه ادامه خدمت و به کارگیری آنها به گونه ای تعیین گردید که از مشاغل پرخطر دور شوند. لذا توصیه می شود، این نکته در به کارگیری سربازان با مشکلات روان شناختی مورد توجه قرار گیرد.

بستری مجدد پرسنل نظامی در بخش های روانپزشکی، هزینه سنگینی را به سیستم بهداشت و درمان نیروهای نظامی تحمیل می کند. این مطالعه با هدف توصیف موارد بستری مجدد در بخش های روانپزشکی بیمارستان های بقیه الله «عج» و نورافشار انجام شد.
مطالعه حاضر به صورت مقطعی – مشاهده ای انجام شد. جمعیت مورد مطالعه، شامل موارد بستری مجدد روانپزشکی در طی دو سال 1380-1379 در بخش های روانپزشکی بیمارستان های بقیه الله «عج» و نورافشار بودند. روش نمونه گیری سرشماری بود. بستری مجدد در مطالعه حاضر، به صورت بستری بیش از یک بار در طی 2 سال مطالعه تعریف گردید. داده های دموگرافیک شامل (سن، جنس، شغل، سطح تحصیلات و تعداد فرزندان)، سابقه روانپزشکی شامل (سابقه کیفری، مصرف سیگار، مصرف مواد مخدر، وجود استرس در زندگی از نظر شخص، تعداد داروی روانپزشکی مصرفی، سابقه روان درمانی و سابقه الکتروشوک درمانی) و متغیرهای مربوط به بستری (تعداد دفعات بستری، وضعیت بیمار هنگام ترخیص، علت بستری مجدد، علت قطع دارو و تشخیص نهایی) طی یک مصاحبه توسط روانشناس ثبت گردید.
در طول مدت مطالعه، 669 مورد بستری مجدد پرسنل نظامی در بخش های روانپزشکی بیمارستان های مذکور ثبت شد. از این تعداد، 88 درصد مربوط به مردان بود. میانگین سن بیماران 7/36 سال با انحراف معیار 17/8 بود. 41 درصد بیماران تحصیلات ابتدایی داشتند. شایع ترین گروه اختلالات روانی مشاهده شده در بیماران به ترتیب اختلالات خلقی (42 درصد) و پس از آن اختلالات سایکوتیک (30 درصد) بود. علت بستری مجدد در 67 درصد موارد عدم همکاری یا همکاری ضعیف بیماران در دوره پیگیری بوده است. علل قطع زود هنگام دارو در 50 درصد موارد احساس بهبودی، در 43 درصد موارد بروز عوارض جانبی، در 5 درصد موارد عدم دسترسی به دارو و در 2 درصد موارد عدم دسترسی به پزشک بود.
بحث: پیگیری دقیق تر بیماران، انجام ویزیت های سرپایی با فواصل کوتاه تر و بهره گیری بیشتر از سیستم حمایتی خانواده بیماران (خصوصا مبتلایان به اختلالات خلقی و سایکوتیک)، احتمالا خواهد توانست به کاهش موارد بستری مجدد پرسنل و بالطبع هزینه ناشی از آن منجر شود. به منظور القای درک بهتر از بیماری و لزوم مصرف داروها، توصیه های مکرر، بیان مطالب به زبان ساده و استفاده همزمان از دستورات کتبی و شفاهی به صورت هم زمان توصیه می شود.

در سال های اخیر حوادث غیرمترقبه موجب بروز خسارت های فراوان انسانی و اقتصادی در کشور ما شده است. علی رغم حضور پرشور و داوطلبانه مردم و سازمان های امدادرسانی، ضعف و یا فقدان سامانه مدیریت بحران سازماندهی این نیروها و بهره وری مناسب از این امکانات همواره مشهود بوده است. بیمارستان ها به عنوان اصلی ترین واحد ارایه خدمات بهداشتی درمانی در حوادث غیرمترقبه از قاعده فوق مستثنی نبوده اند. به منظور آماده سازی و افزایش کارایی بیمارستان ها در چنین شرایطی، دستورالعمل های مختلفی در دنیا مطرح شده است که یکی از معتبرترین آنها HEICS (Hospital Emergency Incident Command System) = می باشد. در این مقاله به چگونگی انطباق مسئولیت های کاربردی در HEICS و مسئولیت های موجود در بیمارستان ها و روند به کارگیری این سامانه خواهیم پرداخت.
این مطالعه با بررسی جدول سازمانی HEICS و نیز بررسی جدول سازمانی معمول در چند بیمارستان در تهران به همراه مرور تجارب اجرایی HEICS در بیمارستان های سایر کشورها و ارزیابی چگونگی امکان راه اندازی نمونه بومی شده HEICS در چند بیمارستان در ایران صورت گرفته است.
مقایسه جدول HEICS با سامانه اجرایی موجود در مراکز درمانی نشان می دهد که به منظور انتخاب افراد مناسب جهت موقعیت های موجود در جدول HEICS این جایگاه های اصلی را باید به سه دسته تقسیم کرد: 1- جایگاه های کاملا مشابه از نظر عنوان و شرح وظایف. 2- جایگاه هایی که وظایف آنها در شرایط عادی با سازمانی متفاوت انجام می شود و این جایگاه های فرعی در جدول سازمانی عادی مراکز به صورت مستقل پیش بینی نشده اند. 3- جایگاه هایی که نه از نظر عنوان و نه از نظر شرح وظایف در جدول های سازمانی معمول در بیمارستان های ایران پیش بینی نشده اند.
بحث: بررسی های وسیع تر در زمینه میزان هماهنگی با ساختار درمانی ایران و نیز تحلیل دقیق نیازهای مراکز درمانی ایران، نشان می دهد که مدل بومی HEICS یکی از مناسب ترین مدل ها جهت پایه ریزی دستورالعملی جامع و کامل برای مقابله با هر نوع بحران و در هر ابعادی به شمار می رود. بنابراین، به منظور اجرایی کردن HEICS در بیمارستان های ایران، اجرای مراحل زیر ضروری است:توجیه مدیران ارشد سازمان در مورد ضرورت، مزایا و خصوصیات سامانه HEICS؛ تشکیل کمیته بحران بیمارستانی با هدف اجرایی کردن HEICS؛ آموزش اعضای کمیته در زمینه خصوصیات HEICS؛ تطبیق جایگاه های موجود در سازمان بیمارستانی با جدول سازمانی HEICS؛ تعیین افراد منتخب جهت جایگاه های خاص در HEICS و آشنایی این افراد با شرح وظایف؛ برگزاری کلاس های مدون پیش بینی شده در نمونه بومی HEICS جهت آموزش بر اساس دستورالعمل آموزشی مدون؛ اجرای مانور کلاسی به منظور تمرین جدول سازمانی و آشنایی بیشتر افراد با سلسله مراتب پیش بینی شده؛ اجرای مانور عملیاتی به منظور ارزیابی سامانه راه اندازی شده؛ برگزاری کلاس های مدون جهت مرور و بازآموزی سامانه.

وبا یک بیماری است که با اسهال ملایم تا شدید همراه بوده و در صورت عدم تشخیص به موقع مرگ و میر زیادی را در پی دارد. عامل وبا ویبریوکلره نام دارد. با توجه به این که بیماری وبا در مناطقی از آسیا از جمله کشور ایران به صورت بومی وجود دارد و گاهی به صورت اپیدمی ظاهر می شود؛ لذا، هدف این مقاله تحلیلی بر آخرین اپیدمی وبا در ایران است.
در این مقاله مروری، ضمن بررسی بیماری وبا به تحلیل اپیدمی آن در تابستان 1384 پرداخته و همچنین عوامل موثر بر گسترش آن مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته و روش هایی برای پیشگیری و کنترل آن ارایه شده است. بررسی ها نشان داد، از تمام بیماران مبتلا به وبا، آزمایشات مربوط به کشت باکتریولوژیک و تعیین تیپ باکتری انجام گردیده است. همچنین وضعیت بیماری در ایران و سایر کشور های جهان طی 10 سال گذشته بررسی و مقایسه شده است.
یافته های موجود موید آن است که درتابستان 1384 بیماری وبا به صورت اپیدمی در کشور ظاهر شد. 1150 نفر را مبتلا و 11 نفر را به کام مرگ کشید و باعث نگرانی میلیون ها انسان گردید. با درخواست مسئولین بهداشتی کشور از مصرف سبزیجات جلو گیری به عمل آمد و متعاقب آن میلیون ها ریال خسارت به اقتصاد کشور وارد شد.
بحث: نتایج بررسی ها حاکی از آن است که هر چند اقدامات مسئولین بهداشت و درمان نگرانی زیادی را به دنبال داشت و در مواردی باعث ضرر و زیان اقتصادی گردید؛ ولی با این حال، وجود سیستم هوشمند وزارت بهداشت و شبکه های بهداشتی آن توانست با وجود روند رو به تزاید بیماری طی چند هفته، به موقع فاز اول اپیدمی را کنترل نماید تا از بروز تلفات جانی گسترده جلوگیری گردد.