فصلنامه علمی دنا
پیاپی 3 (زمستان 1385)

چکیده: شیوع چاقی در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه هر دو رو به افزایش است. چاقی در کودکان با مشکلاتی چون افسردگی، اجتماع گریزی، آپنه و... همراه است. هدف این مطالعه تعیین و مقایسه عوامل خطر چاقی در دانش آموزان مبتلا و دارای وزن طبیعی دبستانهای بیرجند است.
در این مطالعه مورد – شاهدی با روش نمونه گیری خوشه ایدو مرحله ای، 35 دانش آموز از مدارس شهر بیرجند با BMI مساوی وکمتر از 25 به عنوان گروه مورد و دانش آموزان هم سن و هم جنس با BMI کمتر از 25 به عنوان گروه شاهد مورد بررسی قرار گرفتند. قد دانش آموزان با قدسنج سکا با دقت cm 1/0 و وزن با ترازوی دیجیتال با دقت kg 1/0 اندازه گیری و BMI والدین براساس گزارشات فردی آنها از قد و وزنشان تعیین گردید. سایر داده ها با پرسش از مادر دانش آموزان جمع آوری شد.
از 70 کودک، 35 پسر و 35 دختر، 20درصد دختران و 4/11درصد پسران چاق بودند. ارتباط BMI کودکان با نوع تغذیه در زمان شیرخوارگی، شغل والدین، تحصیلات پدر، میزان تحرک کودکان، میزان تماشای تلویزیون معنی دار بود. همین طور تفاوت میانگین سن مادران در زمان بارداری کودک و BMI والدین در دو گروه مورد و شاهد معنی دار بود(05/0p<).
نسبت شانس چاقی کودکان با چاقی پدر (07/4 – 10/2 CI= 95%) و با چاقی مادر(64/6–28/3CI= 95%) و با چاقی هر دو والد (06/21 – 55/6 CI= 95%) بود.
از آنجا که عوامل خطر ساز دوران کودکی تا سنین بعدی ادامه دارد و بهترین زمان برای شناخت و پیشگیری از تبدیل چاقی کودکی به بزرگسالی، سنین خردسالی است، ضرورت کنترل و پیشگیری از چاقی مشخص بوده و هر نوع برنامه ریزی در این زمینه بایستی با توجه به عوامل خطر چاقی باشد و آموزش گسترده در مدارس و جامعه را می طلبد.

چکیده: درد یک حس نامطلوب و یک تجربه حسی و روانی ناخوشایند ناشی از صدمات حقیقی یا بالقوه بافتی است و می تواند به صورت دائم یا متناوب و با حالت هایی چون مبهم، تیز و یا حالت ضربانی احساس شود. عدم توجه به درمان درد خصوصا در رده شیرخواران عوارض جدی به دنبال خواهد داشت. این مطالعه به منظور تعیین تاثیر گلوکز خوراکی بر درد ناشی از تزریق واکسن در شیرخواران سالم 2، 4و6 ماهه مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج انجام گرفت.
این تحقیق یک کارآزمایی بالینی دوسوکور می باشد. نمونه ها شامل 121 شیرخوار سالم 2، 4 و 6 ماهه مراجعه کننده به مراکز بهداشتی – درمانی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج بودند که در سه گروه سنی به نسبت مساوی انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه شاهد و مورد تقسیم شدند. 2 دقیقه قبل از تزریق واکسن ثلاث مداخله در گروه مورد انجام شد. عکس العمل شیرخواران قبل، حین و بعد از تزریق، فیلم برداری شد. شدت درد توسط 2 کارشناس با استفاده از معیار تغییرات رفتاری درد (MBPS) بررسی گردید. همچنین طول مدت گریه برحسب ثانیه اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون های آماری ال اس دی و همبستگی پیرسون و مجذور کای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج این تحقیق نشان داد میانگین شدت درد در گروه مورد 16/0±38/6 و در گروه شاهد22/0±87/5 بود. آزمون آماری ال اس دی اختلاف معنی داری بین دو گروه مورد و شاهد را نشان نداد. میانگین طول مدت گریه در 180 ثانیه اول در گروه مورد 4/4±36/50 ثانیه و در گروه شاهد 8/6±69/65 ثانیه بود که علی رغم این اختلاف، آزمون آماری ال،اس،دی اختلاف معنی داری بین دو گروه نشان نداد.
یافته های این مطالعه نشان داد گلوکز خوراکی تاثیری بر کاهش شدت درد ناشی از واکسیناسیون ندارد. به نظر می رسد طول مدت گریه رابطه معکوسی با شدت درد دارد که در این زمینه نیاز به مطالعات گسترده تری احساس می شود.

چکیده: در حال حاضر واکسن و درمان موثری برای بیماری ایدز در دسترس نمی باشد. سازمان بهداشت جهانی اعلام داشت که امروزه ایدز برای جوانان یک مشکل بهداشتی مهم محسوب می شود. بر این اساس کاربردی ترین روش جهت پیشگیری از بروز این بیماری، ارتقاء آگاهی و بهبود نگرش در جوانان است. این مطالعه با هدف تعیین میزان آگاهی و نگرش دانشجویان دانشکده بهداشت بندرعباس انجام شده است.
این بررسی مطالعه ای توصیفی است. اطلاعات از طریق پرسشنامه و با استفاده از روش سرشماری بین تمامی دانشجویان دانشکده بهداشت (211 نفر) توزیع و از 150 نفر، پرسشنامه تکمیل شده (1/71 درصد پاسخ دهی) جمع آوری گردید. آنالیز آماری داده ها توسط نرم افزار SPSS و از روش های آماری همچون تعیین فراوانی، میانگین و آزمون آماری تی دانشجویی، با در نظر گرفتن مقادیر معنی دار 05/0>p در تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد.
26نفر(3/17 درصد) دانشحویان از آگاهی خوب، 121نفر(7/80 درصد) از آگاهی متوسط و 3نفر (2درصد) از آگاهی ضعیفی برخوردار بودند و میانگین آگاهی با رشته تحصیلی و تاهل ارتباط آماری معنی داری داشت(007/0=p). اکثر واحدهای مورد پژوهش درخصوص راه های انتقال و پیشگیری از بیماری ایدز نگرش مثبت داشتند. نتایج مطالعه نشان می دهد که فقط 3/17 درصد از دانشجویان آگاهی خوبی از بیماری ایدز دارند، لذا لزوم اجرای برنامه های آموزشی درخصوص راه های انتقال و پیشگیری، جهت ارتقاء کمی و کیفی آگاهی دانشجویان را ایجاب می کند.

چکیده: در اکثر جوامع خشونت علیه زنان با علل متعدد وجود دارد که از جمله این عوامل می توان به استرس، مسائل اقتصادی، الکل، مسائل مربوط به ازدواج، مشکلات خانوادگی ومسائل فرهنگی اشاره کرد. این پژوهش نیز به منظور تعیین دلایل بروز خشونت علیه زنان و دختران تهرانی مراجعه کننده به مرکز پزشکی قانونی شهر تهران انجام گرفته است.
این پژوهش، یک مطالعه توصیفی است که در سال 1382 در مرکز پزشکی قانونی شهر تهران انجام گرفته و جامعه پژوهش شامل کلیه زنان مورد ضرب وجرح قرار گرفته مراجعه کننده به این مرکز بوده است.نمونه پژوهش مشتمل بر 171 نفر بوده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود که توسط پژوهشگر تکمیل گردید و شامل اطلاعات دموگرافیک نمونه هاو ضاربین آنها وسؤالاتی درزمینه علل ضرب وجرح بوده است. جهت تعیین اعتبار ابزار از روش اعتبار محتوا و جهت تعیین پایایی آن از روش آزمون مجدد استفاده شد. نتایج پژوهش به کمک نرم افزارSPSS و روش های آمار توصیفی تجزیه و تحلیل گردید.
از171زن و دختر مورد ضرب وجرح قرار گرفته، 69نفر(4/40درصد) درگروه سنی 35-26 سال، با میانگین سنی15/10± 58/29 بوده است. 81نفر(4/47درصد) از نمونه ها تحصیلات دبیرستانی داشته،10 نفر (8/5درصد) بی سواد بوده و1 نفر (6/درصد) به این سؤال پاسخی ندادند. تحصیلات ضاربین در51نفر (8/29درصد) در سطح دبیرستانی و 6نفر(5/3درصد) بیسواد بودند. بیشترین دلیل بروز خشونت37نفر(27درصد) علیه زنان متاهل، سوءظن همسر و در نمونه های مجرد 13نفر(23/38درصد) درگیری خیابانی بوده است.
از آنجایی که بیشترین علت بروز خشونت در نمونه های متاهل سوءظن همسر نسبت به زن بوده است و سوءظن ریشه در مشکلات روانی افراد دارد لذا باید مطالعات بیشتری در خصوص ریشه یابی این مشکل انجام گردد. درگیری خیابانی نیز که بیشترین دلیل بروز خشونت در نمونه های مجرد بوده است، یک معضل اجتماعی است وناشی از نادیده گرفتن حقوق زنان می باشد. این مسائل ریشه در مشکلات اجتماعی وفرهنگی ما دارد که باید بیشتر مورد بررسی قرار گیرند.

چکیده: معمولا انسان در هر مرحله از رشد و تکامل با یک سری عوامل تنش زا مواجه می شود، از جمله دانش آموزان که در تعامل با محیط مدرسه در آنها انگیزش بوجود می آید تا موجبات ارتقاء بهداشت روانی یا اختلالات رفتاری و روانی را در آنان فراهم سازد. مطالعه حاضر با هدف تعیین عوامل تنش زای مدرسه از دیدگاه دانش آموزان دبیرستانی شهر یاسوج و ارتباط آن با شکا یات جسمی- روانی آنها طراحی و انجام گردیده است.
این پژوهش از نوع همبستگی است.340 نفر از دانش آموزان دختر و پسر مقطع پیش دانشگا هی شهر یاسوج با روش ساده مبتنی بر هدف انتخاب شدند. ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه ای سه بخشی شامل اطلاعاتی در مورد مشخصات فردی، سؤالات مربوط به عوامل تنش زای مدرسه و سؤالات مربوط به شکایات جسمانی در دانش آموزان بوده که با حضور در مدرسه توسط پرسشگر تکمیل گردید. سپس اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS، آزمون های آماری همبستگی پیرسون و تی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج نشان داد که 171 نفر(3/50 درصد) واحدها پسر و 169 نفر(7/49 درصد) آنها دختر بوده، میانگین سن و معدل سال گذشته نمونه ها به ترتیب 11/1±54/17 و 03/2±25/16 بوده است. بیشترین عامل تنش زا نیز به ترتیب احساس نگرانی از آینده تحصیلی و شغلی، کم شدن معدل نسبت به ثلث قبل یا سال قبل، عقب افتادن از درس و...، شایع ترین شکایات جسمی- روانی در بین همه دانش آموزان به ترتیب زود عصبانی شدن، دلشوره و نگرانی، سردرد، فراموشی مطالب درسی و... بوده است. همچنین آزمون همبستگی پیرسون بین عوامل تنش زای مدرسه و شکایات جسمی- روانی دانش آموزان ارتباط معنی داری را نشان داد(01/0p<، 43/0=r). در ضمن دختران بیشتر از پسران با عوامل تنش زا و مشکلات جسمانی روبرو بوده اند(به ترتیب 01/0p<، 15/3-=t و 01/0p< و94/2-=t). با توجه به یافته ها بین عوامل تنش زای مدرسه و شکایات جسمانی دانش آموزان ارتباط معنی داری وجود داشت. لذا می توان عوامل تنش زا را از طریق آموزش به دانش آموزان شناساند و آنان را در انتخاب روش مقابله با عوامل تنش زا یاری نمود تا گام مؤثری در راستای ارتقاء بهداشت روانی و جسمانی این گروه از افراد جامعه برداشته شود.

چکیده: در وراء تاریخ پرستاری، پرستاران نقش مهمی را در تامین خدمات درمانی برای مردم ایفاء کرده اند، نقشی که نسبت به نیازهای جامعه مرتب در حال تغییر و دگرگونی بوده است.در میان این تغییرات، طرز تفکر جامعه می باشد که پرستاران را رهنمون می سازد، لذا این پژوهش با هدف تعیین نقش و ارزش پرستار از دیدگاه مردم شهر یاسوج انجام پذیرفت.
این پژوهش یک مطالعه توصیفی-تحلیلی بر روی657 نفراز مردم شهر یاسوج در سال 1381 است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای مشتمل بر سه بخش شامل؛ اطلاعات جمعیت شناختی، نقش های چندگانه و دیدگاه های ارزشی پرستاری بود. برای سنجش اعتبار علمی پرسشنامه از روش اعتبار محتوا و جهت کسب پایایی از روش آزمون–بازآزمون استفاده گردید. روش نمونه گیری براساس نمونه های در دسترس بوده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزارSPSS و شاخص های توصیفی و آزمون های آماری تی دانشجویی، تحلیل واریانس و ضریب همبستگی آنالیز گردید.
نتایج پژوهش نشان داد که اکثریت افراد یعنی 552 نفر(5/79 درصد) مردم در مورد نقش های چندگانه پرستاری دیدگاه مثبت داشتند. بررسی های آماری نشان داد که 570نفر(8/86 درصد) از افراد دیدگاه مثبت به ارزش حرفه پرستاری داشتند. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که بین سن، جنس، میزان تحصیلات و نوع شغل با دیدگاه نمونه های مورد پژوهش ارتباط معنی داری وجود نداشت. ارتباط مثبت و معنی داری بین نقش و ارزش پرستار از دیدگاه مردم وجود داشت (05/0p<). با توجه به این که اکثریت نمونه های مورد پژوهش نسبت به نقش و ارزش پرستار دیدگاه مثبت داشتند، شرایط فعلی جامعه برای توسعه شناساندن جایگاه و نقش پرستار مهیا می باشد تا همزمان با توسعه سیستم بهداشتی– درمانی، تلاش شود خدمات پرستاری بهتری را برای مردم فراهم نمود.

چکیده: در میان جوانان خودکشی سومین عامل صدمات و هفتمین عامل مرگ است. با توجه به جمعیت جوان و افزایش میزان خودکشی در سالهای اخیر و زمان و هزینه های مورد نیاز برای پوشش و بازگرداندن بیماران، آگاهی از نحوه توزیع اقدام به خودکشی و عوامل مؤثر بر آن ضروری است. هدف این مطالعه تعیین فراوانی موارد اقدام به خودکشی و روش اقدام به خودکشی برحسب، سن، جنس، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات، وضعیت شغلی ومحل زندگی است. این مطالعه توصیفی و تحلیلی است. نمونه مورد بررسی شامل کلیه مراجعینی بود که طی یکسال از اول فروردین ماه 83 تا پایان اسفندماه 83 به مرکز اورژانس بیمارستان 17 شهریور برازجان مراجعه کرده اند. اطلاعات مورد نیاز از طریق بررسی پرونده ومصاحبه با کلیه بیماران با تشخیص قطعی خودکشی، جمع آوری و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون آماری مجذور کای مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.
از 144 نفر بیماران اقدام کننده برای خودکشی تعداد 42 نفر(29درصد) مرد و102 نفر(71درصد) زن بودند. شیوع اقدام به خودکشی 63 نفر در صدهزار نفر جمعیت بوده است. میانگین و انحراف معیار سنی کل افراد مورد بررسی7/3 ±22 سال و دامنه سنی آنها بین 13 تا49 سال قرار داشت. یافته ها نشان می دهند بالاترین نسبت موارد اقدام به خودکشی مربوط به گروه سنی زیر 20 سال معادل 52درصد از کل موارد بوده است. 87 نفر (60درصد) از افراد مورد بررسی مجرد، 54نفر (38درصد) متاهل و3 نفر (2درصد) مطلقه بوده اند. 45 نفر (44درصد) از زنان و 9 نفر (21درصد) از مردان اقدام کننده متاهل بودند. یافته ها نشان داد ارتباط معنی داری بین تجرد مردان و اقدام به خودکشی وجود دارد(05/0p<).
اختلافات خانوادگی، مشکلات اقتصادی و اجتماعی، ناراحتی های عصبی و روانی، مشکلات عاطفی و اخلاقی، ناراحتی های جسمانی، از مهمترین عوامل خطر در اقدام برای خودکشی در این پژوهش بوده است. لازم است مراکزی برای ارائه راهنمایی و مشاوره به خصوص به نوجوانان و جوانان و زنان تاسیس گردد تا در مواقع ضروری بتوانند ایشان را راهنمایی و هدایت کنند.

چکیده: آموزش به بیمار فواید و نتایج مثبت زیادی از جمله کاهش هزینه مراقبت های بهداشتی، افزایش کیفیت مراقبتها و کمک به بیمار در به دست آوردن استقلال و خودکفایی بیشتر دارد. مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان اهمیت آموزش به بیمار از دیدگاه دانشجویان پرستاری انجام گرفت.
این پژوهش یک مطالعه توصیفی مقطعی به صورت تمام شماری بود که در آن 50 دانشجوی دختر و پسر سال سوم و چهارم رشته پرستاری دانشکده پرستاری و مامایی یاسوج شرکت داشتند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای شامل سه قسمت (اهمیت آموزش به بیمار، مهمترین عوامل باز دارنده و تسهیل کننده اجرای آموزش به بیمار) بود. روایی پرسشنامه با استفاده از روایی محتوایی و پایایی با استفاده از آزمون_ بازآزمون تعیین شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارSPSS و شاخص های آمار توصیفی انجام گرفت.
نتایج نشان داد که 48نفر(96درصد) دانشجویان با آموزش به بیمار کاملا موافق بودند. 46نفر(92درصد) کاملا موافق با ارتباط مؤثر پرستار با بیمار در امر پذیرش آموزش از سوی بیمار بودند و45نفر(90درصد) با استفاده از راه های متفاوت آموزش به بیمار موافق بودند. 45نفر(90درصد) نمونه های پژوهش کاملا موافق بودند که سطح تحصیلات و زمینه فرهنگی بیمار و همراهان او در آموزش و یادگیری آنها تاثیر دارد.مهمترین عامل بازدارنده و تسهیل کننده آموزش به بیمار براساس دیدگاه دانشجویان شامل: 47نفر(94درصد) عدم آمادگی جسمی و روحی بیمار در زمان اجرای آموزش و 49نفر(98درصد) علاقه و انگیزه آموزش دهنده به آموزش جهت بیمار بود.
با توجه به یافته های پژوهش مبنی بر شناسایی عوامل بازدارنده و تسهیل کننده آموزش به بیمار، اجرای فرآیند پرستاری در زمان کارورزی براساس آموزش به بیمار، استفاده از راه های متفاوت آموزش جهت آمادگی و جلب اعتماد بیمار برای یادگیری، برگزاری برنامه های آموزش ضمن خدمت در زمینه آموزش به بیمار، قراردادن پرسنل کافی در هر شیفت کاری ضرورت دارد.