فهرست مطالب
فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران
پیاپی 30 (بهار 1386)
- 230 صفحه،
- تاریخ انتشار: 1386/09/05
- تعداد عناوین: 9
-
-
صفحه 1رفاه اجتماعی مقوله ای چندبعدی است. در چند دهه اخیر افزایش رفاه هم در سازمان های بین المللی و هم در برنامه کشورهای مختلف قرار گرفته است. در حوزه سیاستگذاری، برای افزایش رفاه، باید توان و ظرفیت اقتصاد ملی در جهت افزایش رفاه ارزیابی گردد. در بلندمدت، افزایش رفاه در گرو رشد و توسعه اقتصادی است. اما در کوتاه مدت افزایش رفاه بستگی به سیاستهای اتخاذشده از سوی دولتمردان دارد. از آنجا که درآمدهای ارزی، به عنوان یکی از بزرگترین منابع مالی دولت، در سیاستهای اقتصادی بسیار تاثیرگذار است و از آنجا که عمده منابع ارزی ایران از فروش نفت به دست می آید که مدام تحت تاثیر بازارهای جهانی در حال نوسان است؛ لذا اتخاذ یک سیاست ارزی مناسب که بتواند هم رشد و توسعه را تحقق بخشد و هم به بهبود رفاه کمک کند اهمیت دارد. در این تحقیق، دو موضوع بررسی شده است. موضوع اول بررسی اثرسیاستهای ارزی بر تابع رفاه اجتماعی از طریق ایجاد ثبات است و موضوع دیگر آزمون این فرضیه که سیاست ارزی شناور مدیریت شده نسبت به سایر سیاستهای ارزی، ثبات بیشتری در رفاه ایجاد می کند. به همین منظور، پنج سیاست ارزی در نظر گرفته شده است که عبارتند از «سیاست تثبیت نرخ ارز رسمی»، «سیاست هدایت نرخ ارز براساس برابری قدرت خرید»، «سیاست شناور مدیریت شده»، «سیاست تعیین نرخ ارز به شکل شبه شناور» و «سیاست هدایت نرخ ارز بر اساس در صد انحراف نرخ بازار موازی». برای انتخاب مدلی که متناسب با ساختار اقتصاد ایران باشد، از شاخصهای آماری تایل، اریب، ریشه میانگین مربع خطا و ریشه میانگین مربع درصد خطای نسبی استفاده خواهد شد. هدف دوم، تعیین سیاست ارزی است که کمترین نوسان را در رفاه ایجاد کند و برای بررسی آن از شاخص ثبات استفاده خواهد شد. شاخصهای موردنظر برای دوره 1347-1383 بررسی خواهد شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که سیاست ارزی شناور مدیریت شده نسبت به سایر سیاستهای ارزی ثبات بیشتری در متغیرهای هدف یعنی رفاه، شاخص قیمت مصرف کننده، واردات، و حجم پول ایجاد می کند.
کلیدواژگان: نرخ ارز رسمی، نرخ ارز بازار موازی، رفاه اجتماعی، نرخ ارز شناور مدیریت شده، نرخ ارز شبه شناور، نرخ ارز بر اساس برابری قدرت خرید -
صفحه 23هدف اساسی در این مقاله، برآورد اثر خالص رشد اقتصادی بر فقر در ایران به تفکیک دوره(1361-1367)، برنامه اول(1368-1372)، برنامه دوم(1374-1378) و بخشی از برنامه سوم(1379-1381) توسعه اقتصادی-اجتماعی بوده است. اثر رشد اقتصادی بر فقر را می توان به دو اثر تفکیک کرد: اثر مستقیم (اثر درآمدی) و اثر نامستقیم (اثر توزیعی) که از مسیر تغییر در نابرابری توزیع درآمد واقع می گردد. بر این اساس، اثر رشد بر فقر در ایران اندازه گیری شده است. نتایج حاصل از این تجزیه و تحلیل حاکی از آن است که در طول دوره 1361-1367 فقر افزایش یافته است؛ با تجزیه فقر مشخص شد که کاهش در جزء نابرابری موجب تخفیف فقر ناشی از رکود اقتصادی شده است؛ یعنی کاهش سهم خانوارهای پردرآمد، به صورت نسبی بیشتر از کاهش سهم خانوارهای کم درآمد بوده است. گرچه فقر در طول این دوره افزایش یافته است، اما خانوارهای فقیر در مقایسه با دیگران کمتر آسیب دیده اند. طی برنامه های توسعه اقتصادی-اجتماعی اول، دوم و سوم، رشد ناچیز نسبی اقتصادی در ایران به استثنای برنامه سوم، در سایر دوره ها، فقرزدا نبوده است. به عبارت دیگر، افزایش سهم خانوارهای پردرآمد، به صورت نسبی همواره بیشتر از افزایش سهم خانوارهای کم درآمد بوده است.
کلیدواژگان: رشد اقتصادی، فقر، نابرابری، ایران -
صفحه 53یکی از اهداف تشکیل نظام جمهوری اسلامی ایران گسترش عدالت بود که توزیع مناسب درآمدها در جامعه نیز یکی از مهمترین جنبه های آن است. توزیع درآمد در هر جامعه ای از ساختار اقتصادی- اجتماعی آن جامعه، به ویژ ه شرایط بازار کار و نرخهای تورم و بیکاری و اندازه دولت ناشی می شود؛ اما علاوه بر این ها می توان به متغیرهای دیگری همچون وضعیت آموزشی و سطح سواد جامعه نیز اشاره کرد چرا که پراکندگی درآمدها را در بلندمدت تحت تاثیر قرار می دهند؛ در واقع از آموزش به عنوان راه حلی پایدار برای حل مشکل نابرابری درآمدی یاد می شود. در این مطالعه، رابطه بین متغیرهای آموزشی (میانگین و انحراف معیار سواد در جامعه) و توزیع درآمد در طی دوره 1347 تا 1380 مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که افزایش سطح سواد باعث بهبود توزیع درآمد می گردد ولی تشدید پراکندگی سواد، توزیع درآمد را بدتر می کند، بنابراین سطح (متوسط) بالاتر سواد و اختلاف یا پراکندگی (انحراف معیار) کمتر آن (هر دو) توزیع درآمد جامعه را بهبود می بخشد.
کلیدواژگان: سرمایه انسانی، آموزش رسمی، توزیع درآمد، ضریب جینی، میانگین و انحراف معیار سطح سواد، پراکندگی آموزشی -
صفحه 77مشاهدات در بازار اعتبارات بانکی ایران، طی سالهای اخیر نشان دهنده عدم تعادل در این بازار به معنای عدم برابری عرضه اعتبارات از سوی بانک ها و تقاضا برای اعتبارات بانکی بوده است. لذا در این مطالعه، به منظور بررسی بازار اعتبارات بانکی با استفاده از مدل های عدم تسویه (مدل رگرسیون سوییچی) طی دوره زمانی 1353 تا 1383 به شناسایی عامل محدودکننده در این بازار پرداخته می شود. در مجموع، نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که متغیرهای نرخ سود بانکی حقیقی، حجم پول حقیقی، سپرده های حقیقی بانک ها نزد بانک مرکزی و پایه پولی حقیقی رابطه معنی داری با عرضه اعتبارات دارد. از سوی دیگر تخمین تابع تقاضای اعتبارات، نشان دهنده وجود رابطه مثبت بین مانده سپرده های حقیقی دوره قبل با تقاضای اعتبارات می باشد. نکته قابل توجه در این تخمین، بی معنی بودن رابطه تقاضای اعتبارات و نرخ بهره بانکی در طی دوره مورد نظر می باشد، در صورتی که رابطه عرضه و نرخ سود بانکی کاملا معنی دار است و این نشان می دهد که عامل محدودکننده بازار اعتبارات بانکی، طرف عرضه بوده است که همواره مقدار کمتری نسبت به تقاضا در این بازار داشته است. تخمین نرخ سود بانکی تسویه کننده بازار و مقایسه آن با نرخ سود واقعی مشاهده شده در طی دوره مورد نظر نیز مؤید این مطلب است.
کلیدواژگان: اعتبارات بانکی، مدلهای عدم تسویه، رگرسیون سوئیچی -
صفحه 93این مقاله، با استفاده از کدهای دورقمی ISIC و معیار DRC، وضعیت موجود فعالیت های صنعتی و مزیت نسبی آنها را در استان خوزستان و در دوره 1377-1382 بررسی می کند. برای برآورد مقادیر DRC، یک رابطه تعدیل شده از این معیار با توجه به داده های در دسترس استفاده شد. نتایج حاصل، نشان می دهد قدرت رقابت پذیری بین المللی فعالیت های صنعتی ایران از سال 1381با اعمال سیاست های یکسان سازی نرخ ارز و کاهش نسبی دخالت دولت در اقتصاد، بهبود یافته است. همچنین، این مقاله تجزیه ای ساده از مقدار DRC به تفکیک عناصر تعیین کننده و مؤثر بر رقابت پذیری بین المللی را در بعضی از فعالیت های صنعتی مورد بررسی، ارائه می دهد. این عناصر عبارتند از: اندازه دخالت دولت در اقتصاد، هزینه عاملی، نسبت عاملی و بهره وری کل عوامل. نتایج، حاکی از آن است که در بیشتر موارد، کاهش اندازه دخالت دولت در اقتصاد، مهمترین نقش را در بهبود درجه رقابت پذیری فعالیت های صنعتی دارد.
کلیدواژگان: مزیت نسبی، DRC، درجه رقابت پذیری بین المللی، کدهای ISIC، استان خوزستان -
صفحه 119برنج یکی از اقلام مهم واردات محصولات کشاورزی ایران است. در این مقاله مدل تصحیح خطای تقریب خطی سیستم تقاضای تقریبا ایده آل، برای انواع برنج شامل پاکستانی، تایلندی، سایر برنجهای خارجی و برنج ایرانی برآورد می شود. دوره تحقیق، سالهای 1360-1383 است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که کشش پذیری های خودقیمتی کوتاه مدت و بلندمدت مارشالی همگی منفی هستند به جز برنج پاکستانی که در بلندمدت کشش خودقیمتی مثبت، ولی نزدیک به صفر دارد. کشش پذیری های خودقیمتی کوتاه مدت هیکسی همگی به جز برنج پاکستانی منفی و نزدیک به نوع مارشالی آن هستند. کشش پذیری های متقاطع هیکسی حکایت از این دارد که برنجهای وارداتی پاکستانی و تایلندی برای جایگزینی کمبود برنج داخلی برای مصرف توسط دولت وارد می شوند، لذا مکمل بودن آنها به دلیل ذائقه مصرف کنندگان نمی باشد.
کلیدواژگان: برنج، واردات، سیستم تقاضای تقریبا ایده آل، مدل تصحیح خطا، کشش مارشالی، کشش هیکسی، ایران -
صفحه 137در بسیاری از کشورها، سرمایه گذاری در نیروی انسانی و ارتقاء کیفیت آن، بیشترین نقش را در افزایش بهره وری و تسریع رشد اقتصادی داشته است. در این خصوص، یکی از راه های افزایش سرمایه انسانی، ارتقاء سطح بهداشت و سلامتی نیروی کار می باشد. در این مطالعه، یک چارچوب نظری به منظور بررسی تاثیر بهداشت و سلامت بر بهره وری نیروی کار معرفی شده است که در آن، امید به زندگی، به عنوان شاخص سطح بهداشت و سلامت، سرمایه فیزیکی سرانه، و درصد تولید بالفعل به تولید بالقوه؛ مهمترین عوامل مؤثر بر بهره وری نیروی کار در نظر گرفته شده اند. نتایج به دست آمده از برآورد الگو، با استفاده از روش خودتوضیح با وقفه های گسترده (ARDL) برای دوره 1346-1383، بیانگر آن است که برای دستیابی به بهره وری بالاتر نیروی کار، علاوه بر ارتقاء سطح بهداشت و سلامت، می توان از طریق افزایش سطح سرمایه فیزیکی سرانه و کاهش ظرفیتهای بیکار، به این هدف دست یافت. در طی دوره 1345-1383، بهره وری نیروی کار به طور متوسط سالانه 8/1درصد افزایش یافته و حدود 2/38 درصد از این رشد، در اثر ارتقای سطح سلامتی و بهداشت نیروی کار به دست آمده است. افزون بر این، نتایج پیش بینی مدل نشان می دهد نرخ رشد بهره وری نیروی کار طبق فروض تعیین شده در برنامه چهارم توسعه، 2 درصد کمتر از هدف تعیین شده تحقق خواهد یافت و برای تحقق کامل آن توصیه هایی ارائه شده است.
کلیدواژگان: سرمایه انسانی، بهداشت و سلامت، بهره وری نیروی کار، بهره وری کل عوامل -
کاربرد الگوی پویا برای بهینه سازی درآمد ذخایر گازی ایرانصفحه 165در این مقاله، تلاش شده است با استفاده از روش های نوین بهینه سازی مارکوویتز و تئوری تحلیل ترجیحات، به یکی از مهمترین چالش های سالهای اخیر وزارت نفت، یعنی تخصیص بهینه گاز طبیعی به گزینه های مختلف شامل صادرات، پتروشیمی و تزریق به میدانهای نفتی، پرداخته شود. نتایج، نشان می دهند که هم از لحاظ میانگین ارزش حال انتظاری و هم از نظر میزان ریسک، ترتیب اولویت پروژه های گازی عبارت است از: پروژه های صادرات گاز، پروژه های تزریق گاز و پروژه های پتروشیمی. در انتخاب سبدهای دارایی روی مرز کارآمدی نیز چنانچه ریسک کمتر سبد دارایی مدنظر باشد، نسبت وزنی گاز تخصیص داده شده به پروژه های صادرات گاز کمتر از وضعیتی است که ریسک بیشتر همراه با بازدهی بیشتر مدنظر باشد. در حالی که نسبت وزنی گاز تخصیصی به پروژه های تزریق گاز و پتروشیمی، همزمان با بالارفتن ریسک و ارزش انتظاری، کاهش می یابند. بررسی رفتار ریسکی سرمایه گذار در دامنه ریسکهای مختلف نیز نشان می دهد هر چه سرمایه گذار ریسک پذیرتر باشد، درصد گاز تخصیص داده شده به پروژه های صادرات گاز افزایش می یابد.
کلیدواژگان: بهینه سازی سبد دارایی، ارزش حال انتظاری، مرز کارآمدی، الگوی برنامه ریزی پویا، دامنه ریسک، معادل اطمینان بخش، تئوری تحلیل ترجیحات -
صفحه 193مقاله حاضر، اثرات اقتصادی هزینه های دفاعی را بر رشد اقتصادی در ایران ارزیابی و تجزیه و تحلیل می کند. در منطقه جنوب غربی آسیا، کشور ایران وضعیتی ویژه دارد. مواجهه با تهدیدهای خارجی هم در مرزهای غربی و شرقی و هم در منطقه خلیج فارس و بالابودن هزینه های دفاعی، این کشور را از دیگر کشورهای منطقه خاورمیانه متمایز می سازد. در این مقاله، عوامل تشکیل دهنده هزینه دفاعی ایران به نحوی بررسی و تجزیه و تحلیل شده تا در نهایت مشخص شود که آیا رشد هزینه عمومی دفاعی نقش مهمی در تضعیف رشد اقتصادی ایران در طول دوره بررسی ایفا کرده است یا خیر؟ بدین منظور، مدل معادله همزمان کینزی در طرف عرضه ارزیابی شده که اجازه می دهد تاثیرات غیرمستقیم هزینه دفاعی به طور شفاف در نظر گرفته شود. نتایج به دست آمده، بیانگر این واقعیت است که عوامل اصلی هزینه های دفاعی ایران، اقتصادی نیستند بلکه استراتژیک هستند(تهدید جنگ) و همچنین اثر مستقیم هزینه های دفاعی روی رشد اقتصادی و همچنین اثرات غیرمستقیم آن روی پس انداز و موازنه تجاری، همگی به طور قابل توجهی منفی هستند. بر همین اساس می توان نتیجه گرفت که هزینه های دفاعی در اقتصاد ایران، هر چند لازم اما برای رشد اقتصادی این کشور مضر است.
کلیدواژگان: هزینه های دفاعی، رشد اقتصادی، تراز تجاری، پس انداز و تولید ناخالص داخلی
-
Page 1The main purpose of this paper is to examine an appropriate exchange rate policy in Iran. Most of the studies in Iranian economy have suggested a flexible exchange rate policyies with a coordination between monetary and exchange rate policies for the Iranian economy. In this paper, paper, we test the hypothesis that the managed exchange rate policyies is the most appropriate policyies for Iran using the Mundell-_Fleming model, and 2sls 2SLS method for period 1974-2004. The estimated macro _ econometrics model has beenis used to simulate the reaction of five exchange rates regimes to fluctuations of net asset from abroad of in the banking system shocks. The results reveals that the managed exchange rates in terms of trade balance and purchasing power paritypolicy are expected wouldto yield a more stable prices, prices, imports, welfare and money stock. In contrast, a quasi-_floating exchange rate policyies, in which the exchange rate is determined by the percentage of trade balance deviations, will result in the worst kind of volatility in prices, prices, imports, welfare and money stock. stock.
-
Page 23Economic growth in addition to the direct income effect on poverty has an indirect distribution effect. The main purpose of this research ishas been to estimate the net pure economic growth effect on the poverty in Iran during the periods (1982-1988, t),he first socio-economic development plan ((1989-1993)), the second plan (1995-1999), and a part of the third plan (2000-2001). Economic growth in addition to the direct effect on poverty has an indirect effect through the changes in income distribution inequality. Thus, the pure growth effect on poverty is measured. ThThee results indicate that, poverty increased during (1982-1988). D: decomposing poverty has shownshows that the reduction in inequality alleviated has cool down the level of poverty due to the economic ressesionrecession. It meansThis implies that the reduction in the share of the lower income groups were relatively lower smaller thant that of the higher income groups. Although the poverty has incearsedincreased in this period,, but, the poor has suffered less relative to the rich. In general, throughout the economic plans era, Economic growth has not been pro-poor, except in the third development plan. In other words,; the increase in the share of higher income groups has always been relatively more than that of the lower income groups.
-
Page 53Spreading justice has been one of the goals of establishing the Islamic Republic of Iran and improving income distribution is an important aspect of it. Income distribution in any society is usually affected by its social and economic structures and especially by factors such as inflation, and unemployment rates and its the government size. In addition, the level of literacy and eIn addition, we can also name some other factors like education, which is considered as a steady state solution to the income distribution problem are also seen as important factors affecting the income gap among different groups.. The purpose of this article is to study the relationship between educational variables, measured by the literacy level and its dispersion, (i.e. its average and standard deviation) and income distribution in the Iranian economy in for the period 1347-1380 (1968-2001 B.C.) in Iranian economy. O. Our findings indicate that as the (average) level of education increases, income inequality will decrease; but with increasing the standard deviation of education among citizens, income equality worsens.
-
Page 77The observations in Iran’s banking credit market in recent years shows a disequilibrium in this market in the sense of inequality of the credit demand and supply. Hence Iin this studypaper, we in order to examinestudy the restricting factors leading to the disequilibrium condition in the Iranian market for bank’s ing credit market, the restricting factor will be determined during using the switching regression model for the period 1353-1383 (1974-2004). by the use of disequilibrium models (switching regression model) The results of our study show that thethat the variables " real banking interest rate", " real money supply ", " real banks banking reserves in central bank, " and " monetary base " have a significant relationship with credit supply. On the other handAlso, the estimation of credit demand shows a positive relationship between the lag of the real previous periods deposits and credit demand. The interesting point is the insignificant relationship between the credit demand and the banking banking interest rate in the study period, but. On the other side we note the a high significant relationship between supply and the bankinging interest rate. This shows implies that the restricting factor of in the credit market has beenis the supply side which was has always been less than the demand in the market. An e Estimation of the market clearing banking interest rates andin its comparisoning with the real observed interest rates in recent years, also confirms the result.
-
Page 93This paper, using two digits ISIC cods and DRC criterion, tries to analyzes the situation of industrial activities and their actual comparative advantages in Khuzestan province using two digits ISIC cods and DRC criterion for the period of 1377-82 (1998-2003). to estimate DRC measures, adjusted relationship of this widely used criterion based on available data has been employed. RThe results show that international competitiveness of industrial activities has been improved since the year of 1381, the time of iempleimentation of exchange rate unification and relative economic liberalization policies in Iran. This paper also suggests a simple decomposition of DRC measure to isolate the determinants elements of international competitiveness of some industrial activities under consideration. These elements are: (1) government intervention in economy, (2) factor cost, (3) factor proportions and (4) total factor productivity. The results imply that alleviation of the size of government interventions in economy has the most important role in improving of the competitiveness of industrial activities in most cases.
-
Page 119Rice is an important item in the Iranian agricultural product imports. This paper presents the estimation of an error correction model of linear approximation of the Aalmost Iideal Ddemand Ssystem for various kinds of imported rice, including Pakistanian, Thai,landian and others, ones, as well as Iranian rice. The period of the study covers the period1981-2004. The findings of the research show that short-run and long-run Marshalian own price elasticities are negative except for that of Pakistanian rice wich has a positive elastivity in the short-run, though very close to zero. The short-run Hicksian own price elasticities are all negative and close to those of Marshalian ones, except for Pakistanian rice which is positive in both cases. The Hicksian cross elasticties indicate that all Pakistanian and Thailandian rice are imported by government in response toto substitute the shortages in the domestic market. That isof Iranian rice for consumption and their the complementarity of the domestic and the imported rice is not form due to the consumer preferances point of view.
-
Page 137Labor force and its quality (human capital) have made large had the largest contribution to economic growth and development in many countries. In this relation, raising Hhealth is also considered one of the waysas a way to improve both labor quality and productivity. Present research aims to investigate and analyze the effect of health on labor productivity. In this study, a relevant theoretical foundation is introduced for the analysis of effect on labor production of health. Ffor the period 1976-2004. The ARDL econometric model used in this study in run by the ARDL technique and incorporates variables such as life expectancy as a proxy of for health, pPer capita physical capital, and the percentage of the actual to the potential output ratio as the usage index of the capacities as the most influential factors on labor productivity. The results obtained by the model for period 1976-2004 indicate that about 38.2% of labor productivity growth is contributed by an increase in health. In addition, the result also indicate that our result show that in fourth plan (2005-2009), labor productivity growth will be about 2% less than the figure envisaged in the plan. In order to achieve this goal, the paper has made some recommendations.
-
An Application of A Dynamic Optimization Model for the Natural Gas for Optimization of Iran Revenues from Natural Gas ReservesPage 165In this paper we are trying to study about one of the most important challenges facing theof Iranian Oil Ministryauthorities:, T the allocation of natural gas reserves to different uses like, eExports, pPetrochemical pPlants, and Injection injection to oil reserves for enhancing recovery factor. The results show that in the ranking of the project groups on the basis of expected net present value and risk index, the export projects group has a greater value and risk than gas injection projects group and petrochemical group. In the selectingchoosing of the portfolios on the efficient frontier, if we aim the lower risk, the amount of gas allocated to export projects should be less if we aim the lower risk than the situation with less higher values and risk. Although,However, the amount of gas allocated to injection and petrochemical projects groups will decrease while as increasing the risk and value of portfolios increase. Also, the results show that, if investor is the more risk lovwer the investor, the higher the amount of gas allocated to gas export projects group will increase.
-
Page 193Facing foreign threats in the region, Iran has been increasing its defence expenditures, for the past three decades. In this paper, we study the impact of the Iranian defence expenditures on the economic growth for the period 1971-2003. We use the Keynesian macro model to show explicitly the relationship between the defence expenditures and the economic growth. Our results indicate that the defence expenditures in Iran have had negative effects on the saving and the balance of trade, and therefore, on the economic growth.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.