مجله دانشکده دندانپزشکی مشهد
سال سی و یکم شماره 3 (پیاپی 62، پاییز 1386)

چسبندگی حیاتی به چسبیدن یک پلیمر، مصنوعی یا طبیعی، به یک زمینه بیولوژیک اشاره می کند. هنگامی که این سوبسترا موکوس است، اصطلاح چسبندگی مخاطی استفاده می گردد. هدف از این مطالعه تهیه و ارزیابی بالینی اولین فیلم چسبنده مخاطی در ایران بود.
در این مطالعه کارآزمایی - بالینی چهار فیلم D, C, B, Aچسبنده مخاطی بر مبنای اطلاعات تئوری در زمینه پلیمرهای چسبنده و خواص فیزیکی یک فیلم چسبنده مخاطی تهیه گردید و بدین منظور از ترکیبات هیدروکسی پروپیل متیل سلولز(HPMC)، پلی ونییل پرولیدون (PVP)و کاربوپل (C)به عنوان لایه چسبنده و نیتروسلولز (NC)و اتیل سلولز (EC)به عنوان لایه آب گریز استفاده شد.چهار فیلم مزبور به صورت دوسوکور (Double blind)در 20 فرد داوطلب سالم و بر روی مخاط لثه چسبنده ناحیه کانین فک بالا قرار داده شد و حداکثر مدت زمان باقی ماندن چسبندگی و عوامل مؤثر بر آن مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز یافته های خام به کمک نرم افزار آماری SPSSو باازمونهایChi-square، T-Testو اندازه گیری های مکرر انجام گرفت.
میانگین مدت زمان چسبندگی چهار فیلم تفاوت معنی داری را نشان داد (001/0P<) به نحوی که فیلم Aبیشترین زمان چسبندگی (13ساعت) و فیلم Dکمترین زمان (15/5 ساعت) را دارا بود، تحمل مخاطی فیلم های چسبنده خوب بود و غذا خوردن و نوشیدن تاثیری در جدا شدن فیلم از لثه نداشت.
به نظر می رسد فیلم Aفیلم چسبنده مخاطی مناسبی باشد. البته تحقیق های بیشتری در مورد ضخامت و ابعاد مختلف این فیلم لازم است تا بتوان آن را به صورت فیلم چسبندهپوشاننده مخاط در درمان زخمهای دهان استفاده نمود.

بروز درد و تورم یا هر دو پس از درمانهای اندودنتیک تحت عنوان Flare-upنامیده می شود که یکی از مشکلات پس از انجام درمان ریشه می باشد. این مساله خصوصا در دندانهای نکروز به دلیل انتشار عوامل باکتریال به ناحیه پری آپیکال اهمیت دارد. شستشوی کافی و مناسب کانال منجر به حذف میکروارگانیسم ها، دبری ها و عوامل عفونی از محیط کانال شده و بروز درد و تورم را کاهش می دهد. هدف از انجام این تحقیق مقایسه میزان Flare-upپس از درمان ریشه دندانهای نکروز پس از استفاده از کلرهگزیدین و هیپوکلریت سدیم به عنوان شستشو دهنده بود.
در طی این مطالعه کارآزمایی بالینی 50 بیمار دارای دندان تک کانال و نکروز بدون علامت در دو گروه 25 تایی انتخاب شدند، جهت آماده سازی کانالها، از فایلهای چرخشی Easy-Raceو جهت شستشو در یک گروه از کلرهگزیدین 2/0% و در گروه دیگر از هیپوکلریت سدیم 5/2% استفاده شد و سپس کانالها با روش لترالی پرشدند. در پایان پرسشنامه ای به بیماران داده شد که بیمار میزان درد و تورم خود را در آن ثبت کند. بیماران برای 48 ساعت پیگیری شدند. در اندازه گیری شدت درد از روش Visual analogue scaleو در اندازه گیری شدت تورم از یک شاخص 4 درجه ای استفاده شد. پس از جمع آوری داده ها، اطلاعات بدست آمده با استفاده از تست من ویتنی، ویلکاکسون و کروسکال والیس مورد آنالیز آماری قرار گرفت.
نتایج این مطالعه نشان داد که اختلاف معناداری بین محلولهای شستشودهنده فوق در کاهش میزان درد و تورم پس از درمان اندودنتیک وجود نداشت. همچنین در این مطالعه رابطه ای میان بروز درد و تورم با سن و جنس مشاهده نشد ولی میزان Flare-upدر فک بالا نسبت به فک پایین به طور قابل توجهی بیشتر بود (04/0P=).
با توجه به اثرات توکسیک کمتر کلرهگزیدین، به جای هیپوکلریت سدیم می توان از کلرهگزیدین بعنوان شبروز درد و تورم یا هر دو پس از درمانهای اندودنتیک تحت عنوان Flare-upنامیده می شود که یکی از مشکلات پس از انجام درمان ریشه می باشد. این مساله خصوصا در دندانهای نکروز به دلیل انتشار عوامل باکتریال به ناحیه پری آپیکال اهمیت دارد. شستشوی کافی و مناسب کانال منجر به حذف میکروارگانیسم ها، دبری ها و عوامل عفونی از محیط کانال شده و بروز درد و تورم را کاهش می دهد. هدف از انجام این تحقیق مقایسه میزان Flare-upپس از درمان ریشه دندانهای نکروز پس از استفاده از کلرهگزیدین و هیپوکلریت سدیم به عنوان شستشو دهنده بود.
در طی این مطالعه کارآزمایی بالینی 50 بیمار دارای دندان تک کانال و نکروز بدون علامت در دو گروه 25 تایی انتخاب شدند، جهت آماده سازی کانالها، از فایلهای چرخشی Easy-Raceو جهت شستشو در یک گروه از کلرهگزیدین 2/0% و در گروه دیگر از هیپوکلریت سدیم 5/2% استفاده شد و سپس کانالها با روش لترالی پرشدند. در پایان پرسشنامه ای به بیماران داده شد که بیمار میزان درد و تورم خود را در آن ثبت کند. بیماران برای 48 ساعت پیگیری شدند. در اندازه گیری شدت درد از روش Visual analogue scaleو در اندازه گیری شدت تورم از یک شاخص 4 درجه ای استفاده شد. پس از جمع آوری داده ها، اطلاعات بدست آمده با استفاده از تست من ویتنی، ویلکاکسون و کروسکال والیس مورد آنالیز آماری قرار گرفت.
نتایج این مطالعه نشان داد که اختلاف معناداری بین محلولهای شستشودهنده فوق در کاهش میزان درد و تورم پس از درمان اندودنتیک وجود نداشت. همچنین در این مطالعه رابطه ای میان بروز درد و تورم با سن و جنس مشاهده نشد ولی میزان Flare-upدر فک بالا نسبت به فک پایین به طور قابل توجهی بیشتر بود (04/0P=).
با توجه به اثرات توکسیک کمتر کلرهگزیدین، به جای هیپوکلریت سدیم می توان از کلرهگزیدین بعنوان شستشودهنده کانال استفاده نمود.

با توجه به این که باقی ماندن دندان های نهفته در فکین خصوصا مولر سوم که شایع ترین نهفتگی را به خود اختصاص می دهد ممکن است منجر به ایجاد ضایعات پاتولوژیک شود، در آوردن آنها به منظور پیشگیری از ایجاد یک ضایعه پاتولوژیک جزء رایج ترین اعمال جراحی محسوب می گردد. این مطالعه با هدف ارزیابی تغییرات هیستوپاتولوژیک در فولیکول دندانهای عقل نهفته انجام گردید.
در این مطالعه توصیفی فولیکول 54 دندان عقل نهفته که از 50 بیمار بین سنین 38-15 سال که از تیرماه تا آذرماه 1384 به بخش جراحی دانشکده دندانپزشکی مشهد مراجعه نموده بودند توسط جراح خارج شده بود مورد بررسی پاتولوژیک قرار گرفت.
در تحقیق حاضر بیشترین دندان عقل جراحی شده مربوط به فک پایین بود (79% موارد) و 74% بیماران زیر 25 سال سن داشتند. شایعترین نحوه قرار گیری این دندانها مزیوانگولار (46% موارد) بود و در بررسی میکروسکوپیک 61% نمونه ها به عنوان فولیکول دندانی تغییر نیافته، 9/12% کیست ادونتوژنیک و 24% موارد دارای التهاب بودند.
با توجه به میزان کم تغییرات پاتولوژیک در فولیکول دندانهای عقل نهفته بهتر است دندانها، تا زمان عدم ایجاد یک یا چند اندیکاسیون واضح، در آورده نشوند و فقط توسط معاینات کلینیکی و رادیوگرافی 6 تا 12 ماهه تحت کنترل باشند.

اکثر درمانهای ریشه با موفقیت بالایی همراهند و تنها درصد کمی از آنها ممکن است با شکست روبرو شوند که اینشکست اغلب بدلیلحذف ناکامل مواد نکروتیک و عفونی از سیستم کانال ریشه می باشد که مرتبط است با آناتومی پیچیده کانال و نواحی خاصی که طی آماده سازی مکانیکی، در دسترس نیستند. در نتیجه استفاده از مواد شستشو دهنده و داروهای داخل کانال که بصورت شیمیایی به حذف مواد نکروتیک وباکتری ها کمک می کنند توصیه شده است. هدف از این مطالعه مقایسه اثر شستشودهنده های NaClO(1%،5/2%، 25/5%)، کلرهگزیدین و نرمال سالین در از بین بردن استرپتوکوک فوکالیس بعنوان یک گونه باکتریایی مقاوم به درمان ریشه است.
جهت این مطالعه تجربی آزمایشگاهی تعداد 50 دندان تک کانال کشیده شده انسانی انتخاب کردیم. در تمامی دندانها، حفره دسترسی تهیه و آنها را بطور تصادفی به پنج گروه مساوی تقسیم کردیم. قبل از شروع کار دندانها در اتوکلاو استریل شدند. سپس گونه میکروبی استرپتوکوک فوکالیس داخل کانالها تزریق شد و 36 ساعت در دمای 37درجه سانتیگراد داخل انکوباتور قرار دادیم. پس از اینکه باکتری ها در داخل کانال رشد کردند، ابتدا از هر یک از کانالها کشت تهیه و سپس پاکسازی کانال روی تمام دندانها انجام شد. زمان و روش آماده سازی کانال در دندانها ثابت بود، ولی شستشوی کانال بین مراحل آماده سازی در گروه 1 با نرمال سالین، گروه 2 با کلرهگزیدین، گروه 3 باNaClO5/2%، گروه 4 باNaClO1% و گروه 5 با NaClO25/5% انجام شد. پس از اتمام پاکسازی کانال، دوباره از کانالها کشت گرفتیم و در انتها تعداد کلونی های رشد کرده در محیط کشت را قبل و بعد از انجام کار با هم مقایسه کردیم. داده ها توسط آنالیز واریانس یکطرفه تجزیه و تحلیل شدنتایج مطالعه نشان داد که اختلاف معنی داری بین محلولهای شستشودهنده هیپوکلریت سدیم 5/2 و 25/5% با دیگر محلولها در کاهش میزان باکتری های کانال، بدنبال آماده سازی کانال، وجود داشت. و NaClO(25/5% و 5/2%) نسبت به محلولهای دیگر موثرتر بودند. و هیپوکلریت سدیم 1%، نرمال سالین و کلرهگزیدین اختلافی با یکدیگر نداشتند.
با توجه به نتایج مطالعه حاضر، نرمال سالین را در مواردی که محدودیتهایی در بکارگیری NaClOداریم میتوان بعنوان یک انتخاب سالم در نظر گرفت ولی بهتر است در مواجهه با دندانهای نکروزه جهت حذف بهتر میکروارگانیسم، NaClOجایگزین نرمال سالین گردد که در اینصورت رقت 5/2% توصیه می شود.

دیابت یکی از شایعترین اختلالات غدد درون ریز بوده و عوارض متعددی برای مبتلایان می تواند ایجاد نماید. یکی از این مشکلات افزایش استعداد به عفونت است که در همین رابطه، میزان بروز عفونتهای فرصت طلب از جمله انواع عفونتهای کاندیدائی در دهان زیاد می شود. هدف از مطالعه حاضر، بررسی میزان همراهی یکی از این عفونت ها یعنی گلوسیت میانی لوزی شکل در بیماران دیابتی بود.
در این مطالعه توصیفی-مقطعی تعداد 200 بیمار بطور تصادفی از مرکز تحقیقات دیابت استان خراسان، شهر مشهد انتخاب و براساس پرسشنامه تنظیمی و معاینه داخل دهانی مورد مطالعه قرار گرفت. آزمون Mann Whitneyو Exact-fisher testجهت آنالیز داده ها مورد استفاده قرار گرفت.
در این بررسی 19% از افراد مبتلا مرد و 81% زن بودند. گلوسیت میانی لوزی شکل در 7% کل بیماران دیابتی مورد مطالعه مشاهده گردید. هیچکدام از مردان دیابتی دارای عفونت گلوسیت لوزی شکل نبودند، در صورتی که 6/8% از زنان دیابتی دارای این عفونت بودند. همچنین به لحاظ سنی، بیشترین کسانی که دارای این ضایعه بودند بالای 40 سال داشتند. خصوصا در سنین 79-70 سال شیوع این ضایعه 3/14% بود.
شیوع گلوسیت میانی لوزی شکل در بیماران دیابتی در این مطالعه 7% بود.

اخیرا آزمایشات مقاومتشکست بعنوان روش کلینیکی ارزیابی استحکام پیوند حد فاصل کامپوزیت به عاج مورد توجه می باشند. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر عمقبر میزان استحکام پیوند برشی با استفاده از سیستم هایSelf-etch می باشد.
روش این مطالعه تجربی، از نوع آزمایشگاهی و نوع تحقیق تحلیلی و با طرح موازی بود. در این مطالعه 48 دندان پره مولر انسانی مورد استفاده قرار گرفت. بعد از تمیز کردن مکانیکی دندانها، نمونه ها در هیپوکلریت سدیم 25/5% جهت ضدعفونی به مدت 5 دقیقه قرار گرفتند. دندانها از ناحیه ریشه بوسیله رزین آکریلی مانت شدند. نمونه ها به 4 گروه A,B,C,Dبصورت مساوی تقسیم شدند. در گروه Aو Bسطح باکال نمونه ها تا ناحیه اتصال عاج و مینا تراشیده شدند و در گروه C و D،سطح باکالتا 3 میلی متر عمیق تر از DEJتراشیده شدند. در این مطالعه 2 گروه از سیستم های Self-etchبه کار برده شدند. Prompt-Lpopو Prime & Bond NT.در گروهA و C، از عامل اتصال Prompt-Lpopو در گروه B و Dاز عامل اتصال Prime & Bond NTطبق دستور کارخانه استفاده شد. قطعاتی از کامپوزیت با قطر 5/1 میلی متر و ارتفاع 2 میلی متر بر روی سطح باکال آماده سازی شده دندانها قرار داده و کیورشدندو در نهایت نمونه ها تحت نیروی برشی و با سرعت mm/min1 تا نقطه شکست بارگذاری شدند. جهت مقایسه استحکام پیوند برشی گروه ها با یکدیگر از آزمون آنالیز واریانس دو عاملی ANOVAاستفاده گردید.
میانگین استحکام پیوند برشی در سیستم Prompt-Lpopدر عاج سطحی، MPa40/3±42/26و در عاج عمقی، MPa62/2±83/11و درسیستمPrime & Bond NT، در عاج سطحی، MPa70/4±33/24و در عاج عمقی، MPa21/2±91/12بود. همچنین مجموع میانگین استحکام پیوند برشی دو سیستمباندینگدر عاج سطحی MPa10/4±37/25 و در عاج عمقی MPa42/2±35/12 بود. نتایج آزمون آماری نشان داد که تفاوت معنی دار آماری بین استحکام پیوند برشی دو مادهPrompt-Lpop و Prime & Bond NTو در عاج سطحی و عمقی وجود نداشت.ولیتفاوت آماری معنی داری بین استحکام پیوند برشی در عاج سطحی و عاج عمقی در هر دو سیستم بطور جداگانه مشاهده شد.
با توجه به آنالیز آماری داده ها تراش محافظه کارانه حفره و با عمق کمتر برای بهبود کارائی ترمیم هائی که از سیستم های چسباننده عاجی Self-etchاستفاده می کنند توصیه می گردد.

تعدادی گزارش مبنی بر تغییرات دهانی در بیماران با بیماری های کلیوی وجود دارد که از جمله آنها می توان به استوماتیک اورمیک، خونریزی خود بخود، افزایش بیماری پریودنتال، خشکی دهان و افزایش رسوب جرم اشاره نمود. با توجه به ترکیب ساختمانی و نحوه شکل گیری نسبتا یکسان سنگهای کلیوی و جرم های دندانی بر آن شدیم که تحقیقی پیرامون بررسی میزان جرم های دندانی در بیماران مبتلا به نفرولیتیاز انجام دهیم.
مطالعه حاضر به روش مورد-شاهد انجام شد که در آن تعداد 30 نفر از بیماران مبتلا به نفرولیتیازیس ایدیوپاتیک گروه مطالعه و 30 نفر بدون ابتلا به بیماری فوق در همان دامنه سنی گروه شاهد را تشکیل می دادند. هر دو گروه فاقد بیماری سیستمیک و پریودنتال بودند. وضعیت جرم و پلاک افراد براساس شاخص پلاک Silness-loeو جرم Green-Vermilionاندازه گیری و ثبت می شد. داده ها با آزمون کای دو، T-studentو آنالیز واریانس دو عاملی تجزیه و تحلیل شدند.
نتایج این مطالعه نشان داد که هیچگونه اختلاف معنی داری بین گروه های مورد و کنترل از نظر مقدار پلاک و جرم دندانی وجود نداشت (79/0P=).
بیماران مبتلا به نفرو لیتیازیس استعداد بیشتری برای تشکیل جرم ندارند.

جهت درمان ارتودنسی دو سیستم متفاوت و رایج Beggو Edgewiseدر دسترس می باشد. با توجه به اینکه جهت مقایسه نتایج درمانی، شاخصهای اکلوزالی یکی از بهترین روش های مرسوم است، به همین منظور در این تحقیق برای مقایسه نتایج درمانی از نظر اکلوزالی بین این دو سیستم از شاخص Peer assessment rating (PAR)استفاده شد. هدف از انجام این طرح مقایسه شاخص اکلوزالی PARدر بیماران کلاس Iارتودنسی درمان شده به روش Beggو Edgewiseبود که این مقایسه برای اولین بار،در این تحقیق به انجام رسید.
در این مطالعه توصیفی- مقطعی، 120 مدل مطالعه قبل از درمان از 60 بیمار کلاس Iارتودنسی از لحاظ شاخص PARمورد مقایسه قرار گرفتند. 30 بیمار کلاس Iکه با سیستم Beggو 30 بیمار کلاس Iکه با سیستم Edgewiseدرمان شده بودند به صورت کاملا تصادفی از بین بیماران کلاس Iدرمان شده در دو کلینیک خصوصی انتخاب شدند. شاخص اکلوزالی PARمواردی چون اکلوژن باکالی از جهت قدامی-خلفی، عمودی و عرضی، اورجت، اوربایت و میدلاین را در نظر می گیرد و برای هر عامل درجه ای محسوب می کند. میزان شاخص اکلوزالی PARقبل از درمان در هر دو گروه مقایسه شد.تحلیل داده ها با مدل خطی عمومی و آنالیز واریانس چند متغیره انجام شد.
از لحاظ توزیع جنسی و سنی در بین بیماران دو گروه تفاوت آماری معنی داری مشاهده نشد. در بین زیر شاخه های شاخص PARفقط میزان بهبود اکلوژن باکالی در گروه Beggبه میزان معنی داری بهتر از گروه Edgewiseبود از لحاظ شاخص کلی PARدر دو گروه نتایج مشابهی به دست آمد ولی مدت زمان درمان در روش Beggبه میزان معنی داری کوتاهتر از روش Edgewiseبود.
نتایج به دست آمده در این تحقیق نشان داد که نتایج اکلوزالی درمان از نظر شاخص PARدر بین دو گروه با هم مشابه بودند. این در حالی است که درمان با روش Beggدر مدت زمان کمتری به پایان رسیده بود.

انسان جهت تامین انرژی، رشد و بقاء بافتها به مواد مغذی نیاز دارد. الگوی تغذیه ای صحیح می تواند در کودکی پایه گذاری شود و نه تنها رشد و تکامل فیزیکی کودک بلکه سلامت مطلوب دهان را فراهم سازد. هدف از این تحقیق تجزیه و تحلیل رژیم غذائی کودکان پیش دبستانی شهر مشهد و ارتباط آن با شاخص های سلامت دندانی در سال 1384 بود.
در این مطالعه توصیفی 191 کودک دختر و پسر 6-5 ساله کودکستانهای شهر مشهد براساس نمونه گیری تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. جهت بررسی رژیم غذائی کودکان از تاریخچه غذائی 3 روزه و جهت آنالیز آن از هرم راهنمای غذائی و نوع مواد مصرفی استفاده گردید. در این کودکان شاخص سلامت دندانی (dmft)نیز تعیین شد. در این مطالعه رابطه ها با استفاده از آزمونهای Wilcoxon، Friedman، Pearson Correlation، Kruskal Wallisو Mann Whitneyمورد بررسی قرار گرفت.
حدود 2/59% کودکان مورد مطالعه میزان توصیه شده گوشت/حبوبات را مصرف نموده بودند. از نظر مصرف لبنیات 1/47%، میوه ها 2/49% و سبزیجات 6/1% میزان توصیه شده را رعایت نموده بودند. در مورد مصرف غلات که بیشترین میزان مصرف را در هرم راهنمای غذائی به خود اختصاص داده است، تنها 6/24% از کودکان مورد مطالعه مصرفی در حدود استاندارد را داشتند. در مقایسه مصرف پنج گروه مواد غذائی اصلی در بین افراد مورد مطالعه، مصرف گوشت و حبوبات وضعیت خوبی را نشان داد ولی از نظر مصرف سبزیجات وضعیت بسیار نامطلوب بود (001/0P<). میانگین و انحراف معیار dmftدر افراد تحت مطالعه 05/4 ±50/4 بود. در مورد رابطه تغذیه با شاخص dmftدر هیچکدام از 5 دسته مواد غذایی اصلی رابطه معنی داری مشاهده نشد ولی مصرف چربی و پروتئین رابطه معکوس و معنی داری با میزان پوسیدگی (d) و شاخص dmft نشان داد (05/0P<).
در مطالعه حاضر بطور مقطعی ارتباط مشخصی بین شاخص سلامت دندانی (dmft)و مصرف چربی و پروتئین مشاهده شد، هر چند تاثیر تغذیه در سلامت دهان و دندان امری بطئی و دراز مدت می باشد. لذا مطالعات طولی در این زمینه توصیه می شود.

با توجه به اهمیت ضدعفونی نمودن پروتز، تعیین یک ماده ضدعفونی کننده مناسب و مدت زمان لازم و مؤثر برای فرآیند ضدعفونی ضروری است. هدف از انجام این مطالعه تعیین اثر ضدعفونی کنندگی هیپوکلریت سدیم 5/0% و گلوتارآلدئید 2% بر رزین آکریلی گرماسخت آلوده به دو نوع باکتری بود.
در این مطالعه تجربی آزمایشگاهی90 نمونه آکریل آکروپارس به ابعاد mm17× 6 ساخته و استریل شدند. 2 نمونه به عنوان کنترل منفی و بقیه نمونه ها به دو گروه تقسیم شدند. یک گروه در سوسپانسیون باکتریایی استرپتوکوک ویریدانس و دیگری در سوسپانسیون حاوی باسیلوس سابتیلیس قرار گرفت. از هر گروه 2 نمونه به عنوان کنترل مثبت انتخاب گردید. هر گروه به دو زیرگروه تقسیم که یک زیر گروه در محلول هیپوکلریت سدیم 5/0% و دیگری در محلول گلوتارآلدئید 2% غوطه ور گردید. در زمان های 30 دقیقه، 2 و 4 ساعت از هر گروه 7 نمونه انتخاب و هر نمونه به لوله آزمایش حاوی BHI(Brain-Heart Infusion)منتقل شد و پس از 24 ساعت کدورت آن بررسی گردید. جهت اطمینان از صحت نتایج، از تمام محیط های کشت مایع به محیط Blood agarهم منتقل شد. از تست های tbکندال و آزمون دقیق فیشر برای تجزیه تحلیل داده ها استفاده شد.
مقایسه سه زمان در مورد نمونه های آلوده به باسیلوس سابتیلیس در محلول هیپوکلریت سدیم (032/0=P) و گلوتار آلدئید (014/0=P) تفاوت معنی داری نشان داد. در مورد نمونه های آلوده به استرپتوکوک ویریدانس به دلیل منفی بودن نتایج در هر دو محلول محاسبه انجام نشد. مقایسه سه زمان در مجموع نمونه ها در محلول هیپوکلریت تفاوت معنی داری نداشت (057/0=P) ولی این تفاوت در محلول گلوتارآلدئید معنی دار بود (021/0=P). تفاوت تاثیر ضدعفونی کنندگی دو محلول در زمان 30 دقیقه (1= P) و 2 ساعت (266/0=P) معنی دار نبود.
براساس یافته ها هر دو محلول استرپتوکوک ویریدانس را در زمان 30 دقیقه و باسیلوس سابتیلیس را در زمان 4 ساعت از بین بردند. با توجه به شرایط موجود بین قدرت ضدعفونی کنندگی، در هر زمان بین دو محلول هیپوکلریت سدیم 5/0% و گلوتارآلدئید 2% تفاوتی وجود ندارد.

جهت دستیابی به اندازه های سفالومتریک از روی رادیوگرافها، تکنیک سفالومتری جانبی شایع ترین روش می باشد. از آنجائی که در سفالوگرامهای جانبی ساختمان های آناتومیک سمت چپ و راست روی هم می افتند، اندازه گیری دقیق از زوایای یک سمت (شبیه زاویه گونیال) مشکل می باشد.هدف از این مطالعه تعیین این موضوع است که اندازه های سفالومتریک به دست آمده از یک رادیوگرافی پانورامیک تا چه حد قابل اطمینان می باشد.
در مرحله اول مطالعه حاضر که مطالعه توصیفی –تحلیلی می باشد، پنج اندازه ی مختلف (زاویه گونیال، FMA، ارتفاع کندیل، ارتفاع راموس و طول تنه ی مندیبل) بر روی 2 عدد جمجمه خشک انسان اندازه گیری گردید. همین اندازه ها بر روی رادیوگرافی های پانورامیک و سفالومتری جانبی گرفته شده از این جمجمه ها اندازه گیری و با هم مقایسه گردید. در مرحله دوم مطالعه، اندازه های پنج گانه فوق بر روی رادیوگرافی های پانورامیک و سفالومتری جانبی 101 بیمار (52 زن، 49 مرد با میانگین سنی 16 سال) اندازه گیری و مقایسه گردید. سپس این اندازه ها در الگوهای رشدی مختلف در بیماران مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. جهت آنالیز داده ها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد.
در مقایسه اندازه های واقعی به دست آمده از جمجمه های خشک و اندازه های رادیوگرافی پانورامیک دیده شد که تمام اندازه های پنج گانه مورد بررسی (به جز طول تنه مندیبل) در رادیوگرافی پانورامیک به اندازه واقعی آنها در جمجمه های خشک نزدیک بودند. تست های همبستگی بیشترین همبستگی بین دو رادیوگرافی پانورامیک و سفالومتری را در زاویه گونیال نشان داد (89/0=rو 001/0P<) در حالیکه کمترین همبستگی بین دو رادیوگرافی متعلق به طول تنه مندیبل بود (51/0r=). در الگوهای رشدی مختلف هم دیده شد که زاویۀ گونیال و ارتفاع راموس بیشترین همبستگی را بین دو رادیوگرافی پانورامیک و سفالومتری جانبی نشان می دهند.
از آنجاییکه اغلب دندانپزشکان جهت معاینات معمول خود از رادیوگرافی پانورامیک استفاده می کنند امکان تعیین مسیر رشدی بیمار از روی این رادیوگرافی وجود داشته و روشی مفید می باشد.

تنش های وارده بر بریج از نظر میزان و الگوی تنش با یک رستوریشن منفرد متفاوت است. در این میان طول بریج تاثیر مستقیم بر تنش های وارده بر پایه های دندانی دارد. هدف این مطالعه، بررسی تغییر الگو و مقدار تنش بدنبال تغییر طول پانتیک می باشد. از نتایج این مطالعه می توان در طراحی ابعاد پانتیک ها، از نظر مقدار تنش وارده به دندانهای پایه و استخوان اطراف خصوصا مواقعی که نیروهای وارده بر بریج اهمیت دارد، استفاده نمود.
در این مطالعه آزمایشگاهی به منظور تحلیل تنش به روش اجزای محدود، ابتدا مدل سازی از روی نمونه واقعی با استفاده از نرم افزار کامپیوتری ANSYSصورت گرفت. در این مطالعه بریج سه و چهار واحدی چینی- فلز با پانتیکی با عرض نرمال مورد مطالعه قرار گرفتند. خواص فیزیکی آلیاژ Ni-Cr-Be، دنیتن، پریودنتال لیگامنت، استخوان اسفنجی و متراکم برای نرم افزار تعریف شدند. نیرویی معادل 700 نیوتن عمود بر پانتیک وارد شد و بعد از آن به کمک نرم افزار ANSYS، تنش ها و کرنش های موجود در پایه های دندانی استخوان اطراف و پروتز مورد بررسی قرار گرفت.
در استخوان اطراف پایه های دندانی بریج سه واحدی، تمرکز تنش، بیشتر در ناحیه مزیال پرمولر، آپکس پرمولر و دیستال مولر (MPa4/13) دیده شد. الگوی تنشدر استخوان اطراف پایه های دندانی بریج 4 واحدی شبیه به بریج 3 واحدی بود وبا دوبرابر کردنطول پانتیک، تنش در استخوان نیز دو برابر شده بود (MPa2/26). در بریج سه واحدی، تمرکز تنش در ساختمان دندان، بیشتر در سمت طوق ناحیه دیستال پرمولر، طوق مزیال مولر و فورکا (MPa8/45) دیده شد. در بریج سه واحدی، حداکثر مقدار تنش به ترتیب در Jointها (MPa511)،مارجین دیستالی پرمولر و مارجین مزیالی مولر دیده شد و Jointدیستالی تمرکز تنش بیشتری را نشان داد. در بریج چهار واحدی مقدارتنش در محل اتصال دوپانتیک (MPa1903)به وضوح بیش از سایر نواحی بود.
با دو برابر شدن طول پانتیک، تنش نیز در استخوان اطراف دندان پایه تقریبا دو برابر می شود. تمرکز تنش در پروتز ثابت سه واحدی بیشتر در نواحی Jointها و مارجین دیستالی پرمولر دیده می شود و در بریج چهار واحدی حداکثر تمرکز تنش در محل اتصال دو پانتیک مشاهده شد.

موفقیت ترمیمهای همرنگ دندان به توانایی آنها در چسبندگی و اتصال به نسج دندان بستگی داشته که موجب نگهداری و گیر ترمیم در حفره و جلوگیری از ریزنشت می گردد. سیستمهای چسبنده مختلفی به منظور ایجاد اتصال مواد ترمیمی همرنگ دندان به نسوج دندانی خصوصا عاج معرفی شده اند که می توانند در مقابل نیروهای انقباضی ناشی از پلیمریزاسیون مقاومت نموده و ضمنا سیل لبه ای ترمیم را به هنگام عملکرد دندان حفظ نمایند. هدف از این مطالعه بررسی مقایسه ای ریزنشت و استحکام برشی پیوند به عاج ترمیمهای کامپوزیت Cl Vبا چهار سیستم باند نسل پنجم رایج کنونی می باشد.
این مطالعه به صورت تجربی آزمایشگاهی بر روی 96 دندان سالم پره مولر انسان که حداکثر 3 ماه قبل به منظور درمان ارتودنسی خارج شده بودند انجام گردید دندانها به صورت تصادفی به دو دسته Aو Bتقسیم گردیدند. دسته Aجهت بررسی ریزنشت و دسته Bجهت مقایسه استحکام برشی پیوند به عاج آماده شدند. در دسته Aروی سطح باکال و لینگوال دندانها در ناحیهCEJ حفره کلاسیک کلاس Vبه عرض اکلوزوجینجیوال 2 میلی‎متر، طول مزیودیستال 3 میلی متر و عمق 2 میلی متر از لبه جینجیوال همراه با بول مینایی در لبه اکلوزالی تراش داده شد. هر گروه توسط یکی ازچهار سیستم باندینگ نسل پنجم Prime & Bond NT (Dentsply)، Single Bond (3M ESPE)، Excite (Vivadent)و One step (Bisco)باندگشتهو با کامپوزیتZ100 (3M) به روش لایه به لایه ترمیم شدند. نمونه ها تحت 3000 سیکل حرارتی در حمام آب بین °c55-5 قرار گرفتند و به مدت 72 ساعت در محلول متیلن بلو 10% غوطه ور گشته و سپس شسته شدند. پس از برش نمونه ها برحسب نفوذ رنگ میزان ریز نشت عاجی بوسیله استریومیکروسکوپ نوری با بزرگنمایی 40 و توسط دو مشاهده کننده بین صفر تا 4، رتبه بندی گردید. دندانهای دسته Bاز قسمت ریشه در یک استوانه آکریلی به قطر 5/2 سانتیمتر نصب شده و در آب مقطر قرار گرفتند. سپس در سطح باکال آنها سطح صافی از عاج تهیه گردید. پس از انجام مراحل باندینگ با چهار سیستم مورد نظر کامپوزیت Z100توسط یک استوانه شفاف پلاستیکی به قطر 3 میلیمتر و ارتفاع 2 میلیمتر بر روی سطح عاج قرار گرفته و به وسیله دستگاه به مدت 80 ثانیه از دو جهت (هر جهت 40 ثانیه) با شدت mW/mm2400 به آن نور داده شد. پس از ترموسایکل نمونه ها به تعداد 3000 سیکل (بین °c55-5) استحکام برشی پیوند به وسیله دستگاه تست مکانیکی اینسترون و توسط یک تیغه به فرم چیزل و با سرعت 5/0 میلیمتر در دقیقه اندازه‎گیری شد. آنالیز آماری داده ها با تستهای Kruskal wallis, One way ANOVAو تستهای مکملTukey HSD و Mann-Whitney uانجام شد.
میانگین و انحراف معیار استحکام باند برشی به عاج (بر حسب MPa) تمامی گروه ها به ترتیب زیر بود: 83/1±60/19One Step:، 93/3±44/21Single Bond:، 02/5±51/26Prime & Bond NT:، 85/3±78/29Excite:سیستم One Stepکمترین و Exciteبیشترین مقدار استحکام برشی پیوند را دارا بود (05/0>P). کمترین مقدار ریز نشت لبه عاجی را سیستم Prime & bondNTو بیشترین آن را سیستم One stepدارا بود (05/0>P). ریزنشت سیستمهای باندینگ Single Bond وExcite به لحاظ آماری تفاوتی نداشتند (05/0

نتیجه گیری

سیستم های باندینگ نسل پنجم به لحاظ استکام باند برشی و میزان ریزنشت لبه عاجی ترمیم بصورت مشخص با هم متفاوتند.

کلیدواژگان: کامپوزیت، باند برشی، ریزنشت، ماده چسباننده

آگاهی از آناتومی و مورفولوژی کانال ریشه دندان و دانستن موارد متفاوت با آناتومی نرمال برای رسیدن به موفقیت در درمان ریشه ضروری می باشد. گزارش وجود چهار ریشه مجزا در دندان مولر دوم فک پایین مشاهده نشده است. هدف از این گزارش ارائه وجود چهار ریشه مجزا در دندان مولر دوم فک پایین در یک بیمار است.
آقای 29 ساله ای جهت درمان ریشه دندان مولر دوم سمت راست فک پایین با سابقه درمان اورژانس معرفی شده بود. رادیوگرافی تشخیصی وجود چهار ریشه مجزا را نشان می داد. پس از تکمیل حفره دسترسی وجود پنج اریفیس در اتاقک پالپ مشهود بود. درمان ریشه 5 کانال ریشه این دندان با روش های معمول انجام گردید.
آگاهی از اشکال آناتومیک رایج و تنوعات احتمالی مورفولوژی کانال ریشه یکی از عوامل مهم موفقیت درمان ریشه می باشد. گزارش موارد نادر مشاهده شده سبب می شود دندانپزشک همواره ارزیابی رادیوگرافیک و کلینیکی دقیقی از دندانها انجام داده و موارد نادر دندانها را در طی درمان ریشه دندان، مد نظر داشته باشد.