مجله طب نظامی
سال نهم شماره 1 (پیاپی 27، بهار 1386)

مایکو توکسین T-2 روی بخش های مختلف سیستم ایمنی از قبیل مغز استخوان، طحال، تیموس، غدد لنفاوی و سلول های ایمنی اثرات تخریبی داشته و ساختار و اعمال ایمنی را دچار اختلال می کند. هدف از این مطالعه بررسی اثر مایکو توکسین T-2 بر مرگ سلولهای ماکروفاژی وتولید نیتریک اکساید می باشد.
سلول های ماکروفاژ از صفاق موش ها با تزریق PBS سرد به داخل حفره شکمی و سپس مکش آن به کمک پیپت پلاستیکی بدست آمد و پس از سه بار شستشو و شمارش، سوسپانسیون سلولی به تعداد 105 سلول در هر میلی لیتر محیط RPMI به هر چاهک پلیت های 24 خانه اضافه شد، و پس از دو ساعت انکوباسیون در 5% Co2، مایع رویی کشت سلولی آن خارج شد. ماکروفاژهای چسبیده به ته پلیت با غلظتهای مختلف مایکو توکسین T-2 تیمار شده و پس از 24 ساعت انکوباسیون در شرایط فوق، مایع رویی جهت اندازه گیری نیتریک اکساید برداشت و درصد مرگ سلولها با روش ترپن بلو بررسی گردید.
نتایج بدست آمده نشان داد که در سلولهای تیمار شده با مایکو توکسین T-2 بیشترین مرگ سلولی و کمترین مقدار نیتریک اکساید در پاسخ به 100 نانوگرم بدست آمد (01/0 P<) ولی در غلظتهای کمتر از یک نانو گرم، مرگ سلولی در مقایسه با گروه کنترل اختلاف معنی داری را نشان نداد.
بحث: مرگ سلولی ناشی از مایکو توکسین T-2 مستقل از ترشح نیتریک اکساید می باشد و مایکو توکسین T-2 در غلظت کم نه تنها خطری برای سلولهای ماکروفاژی ندارد بلکه اثر ایمونومدولاتوری نیز دارد.

بسیاری از جانبازان مصدوم گاز خردل از مشکلات تنفسی در طول خواب شکایت می کنند. گاز خردل موجب تراکئومالاسی و افزایش قابلیت کلاپس راه هوایی می شود. شلی عضلات در خواب همراه با کلاپس راه هوایی می تواند سبب انسداد راه هوایی شود. این مطالعه برای بررسی انواع اختلالات تنفسی خواب جانبازان گاز خردل که از مشکلات تنفسی طی خواب شکایت داشتند انجام شده است.
به روش غیر تصادفی 31 بیمار مصدوم گاز خردل مراجعه کننده به درمانگاه ریه بیمارستان بقیه اله الاعظم(عج) که از مشکل تنفسی طی خواب شکایت داشتند، انتخاب شده و پس از اخذ اطلاعات دموگرافیک و تکمیل پرسشنامه Epworth Sleepiness Scale تحت پلی سومنوگرافی قرار گرفتند. بعلاوه از بیماران آزمایش شمارش گلبولی، قند خون ناشتا و لیپیدهای سرم به عمل آمد.
میانگین سنی بیماران 7/11 ± 45/46 سال بود. میانگین BMI در تمام بیماران 9/6 ± 8/30 و در بیماران مبتلا به وقفه تنفسی انسدادی 8/7 ± 4/33، میانگین قطر دور گردن تمام بیماران 1/3 ± 3/41 سانتیمتر و در گروه وقفه تنفسی انسدادی 5/3 ± 5/42 بود. میانگین اندکس خواب آلودگی ESS در تمام بیماران1/1 ± 97/10 و در بیماران با وقفه تنفسی انسدادی 8/8 ± 1/14 بود. یافته های پلی سومنوگرافی در 7 نفر(6/22%) طبیعی، در 7 نفر (6/22%) نشانگان خرخر اولیه، در 10 نفر (2/32%) وقفه تنفسی انسدادی با میانگین اندکس آپنه هیپوپنه 2/10 ± 3/22 و میانگین اشباء اکسیژن شریانی 1/8 ± 6/72، 5 نفر (1/16%) آپنه مرکزی با میانگین اندکس آپنه هیپوپنه 7/8 ± 8/15 و 2 نفر (4/6%) آپنه مخلوط مرکزی و انسدادی را نشان می داد.
بحث: گرچه در بروز اختلال تنفسی خواب عوامل مختلف از جمله سن، جنس، مصرف سیگار و چاقی نقش دارند اما فراوانی بالای وقفه تنفسی انسدادی خواب در بیماران مورد آزمایش حاکی از نقش احتمالی مواجهه با گاز خردل و تراکئومالاسی ناشی از آن در ایجاد این اختلال می باشد. برای اثبات چنین نقشی نیاز به مطالعه گسترده تر در جانبازان مصدوم با گاز خردل می باشد.

استرس شغلی نوعی کنش متقابل بین شرایط کار و ویژگی های فردی است که در آن درخواست های محیط کار بیش از آن است که فرد بتواند از عهده انجام آن برآید. این تحقیق درصدد یافتن استرس های شغلی گروهی از کارکنان سپاه است.
نمونه مورد مطالعه در این تحقیق عبارتند از 164 نفر از کارکنان سپاه که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار تحقیق عبارت از پرسشنامه سنجش استرس کارکنان و پرسشنامه سنجش تنیدگی شغلی اسپیو بوده است.
بر اساس نتایج حاصله 5/13درصد نمونه مورد بررسی دارای استرس شغلی زیاد و 9/72 درصد نیز داری استرس در حد متوسط بوده اند. در میان عوامل استرس زای مربوط به نقش 28 درصد نمونه در محیط فیزیکی دارای استرس زیاد بوده اند. در میان عوامل استرس زای شغلی مربوط به نقش بالاترین میانگین مربوط به استرس ناشی از محیط فیزیکی، دوگانگی نقش و پس از آن محدوده نقش و پایین ترین میانگین را استرس ناشی از مسئولیت به خود اختصاص داده است.در بین عوامل مختلف استرس زا بالاترین میزان همبستگی بین عامل استرس کار- خانواده و استرس کار بدست آمد.
طبق نتایج بدست آمده 63 درصد افراد در بعد تنیدگی ناشی از مسئولیت دارای استرس متوسط و 28 درصد در عامل محیط کار دارای تنیدگی زیاد بوده اند. بین استرس خانواده و کار و استرس کلی همبستگی بالایی مشاهده شد. نتایج پرسشنامه های تنیدگی و استرس یکدیگر را تایید می کند و این امر دلیل بر استرس زا بودن نوع کار واحد مورد مطالعه است. این نتایج در سایر مطالعات نیز مورد تائید قرار گرفته است.

انتروتوکسینهای استافیلوکوکی (SEB) در شرایط آزمایشگاهی (In vitro) باعث فعال سازی سلولهای T از طریق ژن Vβ می شود. خصوصا انتروتوکسین تیپ B استافیلوکوکوس اورئوس Vβ8 سلولهای T را فعال می کند.
در این تحقیق میزان تحریک و فعال سازی سلولهای T توسط SEB در شرایط In vitro مورد بررسی قرار گرفت. به منظور دستیابی به دوز مطلوب توکسین جهت فعال سازی سلولهای T، ابتدا سلولهای T از گره لمفاوی موش Balb/c جدا شد. لمفوسیتهای T جدا شده در معرض غلظتهای 1،10،100،1000،10000 نانوگرم بر میلی لیتر از SEB قرار گرفت. پاسخ میتوژنیک و قدرت تحریک کنندگی SEB بعد از 72 ساعت با آزمایش MTT مطالعه شد.
نتایج نشان داد که دوز 1000 نانوگرم بر میلی لیتر از SEB باعث تحریک مطلوب سلولهای T می شود. علاوه بر این میزان آپپتوزیس ایجاد شده ناشی از SEB در سلولهای لمفوسیت به روش رنگ آمیزی هوخست بررسی گردید، نتایج اختلاف معنی داری مبنی بر ایجاد آپپتوزیس ناشی از اثر غلظت فوق SEB در مقایسه با کنترل منفی نشان نداد، و هیچ اثر سوء بر روی سلولهای لمفوسیت نداشت.
بحث: از آنجائیکه انتروتوکسینها سوپر آنتی ژن هستند و با تحریک سلولهای لمفوسیت سرکوبگر قادرند از رشد تومور جلوگیری کنند، لذا می توانند نامزد خوبی در درمان تومورها باشند. لازم به ذکر است که SEB بصورت آئروسل قادر به عبور از دستگاه تنفسی نیز است و می تواند به عنوان یک عامل بیولوژیک مطرح باشد. لذا در مطالعات آزمایشگاهی باید این خصوصیت SEB مدنظر بوده تا باعث آلودگی تیم تحقیقاتی نگردد.

در سحرگاه روز جمعه 5 دی ماه 1382، زمین لرزه مخربی شهر بم و روستاهای پیرامون را تخریب کرد. در این رویداددر حدود40000 نفر کشته و مجروح گردیدند. دانستن شدت آسیب و نوع مشکلات مصدومینی که از زلزله بر جای مانده اند در پیش بینی اقدامات درمانی مورد نیاز ضروری است.
این مطالعه به شکل توصیفی مقطعی (Descriptive Cross-Sectional) و با استفاده از پرونده مصدومین ارجاع شده زلزله بم که در بیمارستانهای نظامی و غیر نظامی تهران بستری شده بودند انجام گرفته است. داده های دموگرافیک، عوارض، تشخیص، نوع آسیب، اطلاعات مربوط به پذیرش، ترخیص و انتقال، علایم حیاتی، سطح هوشیاری، اقدامات تشخیصی و درمانی انجام گرفته در اورژانس و بخش و نتیجه نهایی توسط پرسشنامه گرد آوری شد. با استفاده از شاخص های آماری توصیفی،توسط نرم افزار 13 SPSS تجزیه و تحلیل اطلاعات صورت گرفته است.
از تعداد 854 نفر از مصدومین بررسی شده، 510 نفر (7/59%) در بیمارستانهای غیر نظامی و 344 نفر (3/40%) در بیمارستان های نظامی بستری و در مجموع 7/54 % آنها مذکر بودند. شایعترین اقدام درمانی در اورژانس عبارت بود از: ثابت کردن اندام در 389 نفر (4/50%) بود. از میان 945 آسیب ایجاد شده، شایعترین ضایعه در مصدومین را شکستگی اندام تحتانی در 291مورد (8/30%) تشکیل می داد. در 242 مصدوم اقدامات جراحی انجام شد. 38 بیمار در بخش مراقبت های ویژه بستری شدند. میانگین شدت آسیب (ISS) در مصدومین 7/6 بود و 9/11% دارای ISS بالاتر از 15 (ترومای شدید) بودند.
بحث: با توجه به پیدایش درصد زیادی از آسیب های ارتوپدیک در اندامها و لگن در مصدومین ارجاع شده، پیش بینی انجام اقدامات پاراکلینیکی به خصوص در تصویرنگاری و آمادگی بیمارستان های مناطق دورتر جهت درمان مشکلات ارتوپدیک، از نکات مهم در مدیریت چنین بحرانی می باشد.

سولفور موستارد که به عنوان گاز خردل ‎(MSG)‎ شناخته می شود و در جنگ ایران عراق استفاده شد مسئول آسیب شیمیایی حدود 1 میلیون بیمار ایرانی است. به نظر می رسد که این بیماران در خطر بیشتری برای ابتلا به استئوپروز به دلیل استفاده از کورتیکواستروئیدها جهت درمان عوارض مزمن و در پاره ای موارد به علت هایپوگونادیسم باشند.
این مطالعه یک مطالعهٔ مقطعی ست که بر روی 56 مجروح شیمیایی مورد مواجهه با گاز خردل (ارجاع داده شده به بیمارستان بقیه الله (عج)) و 29 مرد سالم انجام شد. اندازه گیری تراکم معدنی استخوان ‎(BMD)‎ در استخوان فمور و ستون مهره ها با استفاده از تکنیک dual energy x-ray absorptiometry (DEXA)‎ انجام شد. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS نگارش ‎13 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. 05/0 P<‎ به عنوان سطح معنی دار در نظر گرفته شد.
اختلاف میانگین تراکم استخوانی در میان بیماران با سابقه تماس با گاز خردل و افراد سالم معنی دار بود (00/0= P). به طور کلی با ارزیابی های کمی 39/5 درصد استئوپروز، 46/5 درصد استئوپنی و 14 درصد تراکم معدنی نرمال در بین بیماران شیمیایی مواجهه یافته به دست آمد. یک رابطه معنی دار بین تماس با گاز خردل و استئوپروز وجود داشت (00/0= P). بین شاخص توده بدنی ‎(BMI)‎ و تراکم معدنی استخوانهای ستون مهره ها و فمورال ارتباط معنی داری پیدا نشد (05/0= P). بحث: یک کاهش مشخص در میزان تراکم استخوانهای فمورال و ستون مهره ها در بین بیماران مواجهه شده با گاز خردل وجود داشت. نتایج نشان دهنده افزایش خطر شکستگی در این بیماران است که می تواند شرایط آنها را بدتر کند. تجویز عوامل محافظت کننده استخوان می تواند برای این بیماران سودمند باشد.

با توجه به محدودیت تخت های روانپزشکی و تحمیل هزینه بستری طولانی مدت، طول مدت بستری در بخش روانپزشکی مورد توجه محققین می باشد. متاسفانه اطلاعات محدودی از طول مدت بستری روانپزشکی در بیمارستانهای نظامی کشورمان در دسترس است. مطالعه حاضر با هدف بررسی طول مدت بستری نیروی نظامی در بخش روانپزشکی در بیمارستان بقیه الله انجام شد.
در این مطالعه که به صورت گذشته نگر انجام شد، تعداد 830 پرونده بستری مربوط به مردان نظامی بستری شده در بخش روانپزشکی بیمارستان بقیه الله به صورت تصادفی ساده از بین کل پرونده های مربوط به سالهای 1381-1380 بررسی شد. طول مدت بستری و متغیرهای دموگرافیک و مرتبط با سلامت روان ثبت گردید.
محدوده و میانگین (انحراف معیار) طول مدت بستری به ترتیب برابر 51-1 و 69/7 ± 80/10 روز بود. طول مدت بستری به ترتیب در 220 نفر (5/26%) کمتر یا مساوی 5 روز، 271 نفر (7/32%) 10-6 روز، 172 نفر (7/20%) 15-11 روز و در 167 نفر (1/20%) بیش از 16 روز بود. طول مدت بیشتر بستری با سطح تحصیلات بالاتر از دیپلم، قرار گرفتن تحت ECT و طول مدت کمتر بستری با سابقه خودکشی و سابقه مصرف مواد مخدر همراه بود. طول مدت بیشتر بستری با اختلالات سایکوتیک و طول مدت کمتر بستری با اختلالات خلقی، اختلالات شخصیتی و سایر اختلالات همراه بود. ارتباط معنی دار آماری بین طول مدت بستری و سرباز یا کادر رسمی بودن و یا وضعیت تاهل مشاهده نشد (05/0 p>).
بحث: در مطالعه حاضر، حدود 20% بیماران بستری شده در بخش روان بیماران پزشکی بیمارستان بقیه الله بیش از 16 روز بستری شده اند، که با توجه به هزینه فراوان هر روز بستری وکمبود تخت روانپزشکی بر سیستم درمانی نظامی، مطالعات آتی با هدف بررسی علل بستری طولانی مدت در بیماران روانپزشکی توصیه می شود. به منظور کاهش طول مدت بستری، به نظر می رسد که لازم است به متغیرهایی از قبیل سطح تحصیلات، تحت ECT قرار گرفتن، سابقه مصرف مواد مخدر، سابقه خودکشی و برخی اختلالات روانپزشکی توجه نمود.

همیشه، نتیجه تست های سرمی بر روی سرمهایی که یک یا چند بار ذوب و مجددا فریز شده اند با این سئوال همراه است که این نتایج قابل قبول نیست و آیا با افت نتیجه و منفی کاذب همراه است؟ هدف این مطالعه آزمایشگاهی تعیین تاثیر سیکل های ذوب شدن فریزشدن سرم نمونه ها، بر سطح آنتی بادی اوریون می باشد.
این مطالعه شامل 25 نمونه سرم بود که پس از نمونه گیری در یخچال و حرارت 20- درجه سانتیگراد فریز شدند. پس از یک هفته ذو ب شدند و تحت آزمایش اول قرار گرفتند. پس از آن مجددا در حرارت 4+ درجه سانتیگراد فریز شدند. پس از گذشت یک هفته مجددا ذوب شدند. پس از دومین ذوب شدن، نمونه ها تحت همان آزمایش Mumps IgG به روش ELISA قرار گرفتند. نتایج به صورت Im mune Serum Ratio) (یا ISR اول و دوم و درصد تغییرات آنها ثبت گردید. مدل رگرسیون خطی برای بررسی درصد تغییرات ISR به کار برده شد و مورد آنالیز قرار گرفت.
بر اثر سیکل های فریز شدن ذوب شدن، سه نوع تغییر در سطح آنتی بادی اوریون به روش الایزااتفاق افتاد: در 44% موارد سطح ISR ثابت بود. که عمدتا در جنس مونث و سن 13-8 سال دیده شد. در 32% موارد کاهش سطح ISR وجود داشت، که در مردان با ISR اول بیش از 4 و سن بین 19-14 سال گزارش شد. افزایش سطح ISR در 24% موارد در مردان 12-10 سال های گزارش شد که سطح ISR اول کمترین و بین 2-1 بود. با استفاده از مدل رگرسیون، سطح ISR اول یک فاکتور اساسی در درصد تغییرات ISR دوم بود ولی نه جنس و نه سن، اثر قابل توجهی نداشتند.
نتیجه گیری و بحث: گرچه سطح آنتی بادی که با ISR نشان داده می شود، تحت تاثیر سیکل های فریز ذوب شدن قرار می گیرد، ولی این تغییرات سبب منفی کاذب تست ها نمی شوند. به عبارت دیگر تاثیر محدود کمی و نه کیفی دارد.

ایدز یک پاندمی و یک مشکل بهداشتی در جهان می باشد. در ایران 14000 نفر بیمار مبتلا به ایدز وجود دارند. آموزش در مورد راه های انتقال ایدز و بهبود رفتار باعث کاهش شیوع ایدز در جامعه می شود. هدف از این مطالعه بررسی اثر آموزش در ارتقای آگاهی ونگرش سربازان می باشد.
تعداد 205 نفر از سربازان دانشگاه بقیه ا.. در تهران در سال 2007 و بطور تصادفی در سه گروه کنترل، آموزش چهره به چهره و آموزش از طریق جزوه درباره HIV مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات دموگرافیک و پرسش نامه بصورت per test و Post test جمع آوری و اطلاعات هر فرد وارد برنامه 12 SPSS و با آزمونهای Chi-Squre و T-Test آنالیز گردید.
تمام سربازان مرد و میانگین سنی 8/1 ± 1/22 سال داشتند. تعداد 9 (4/4%) نفر تحصیلات راهنمایی و 50 (3/26%) نفر تحصیلات بیشتر از دیپلم داشتند. میانگین امتیاز آگاهی 5/4 ± 9/17 بود و آگاهی در 1/56% کم و در 5/18% خوب بود. میانگین امتیاز نگرش 7/1 ± 8/4 و 6/75% نگرش منفی داشتند. وضعیت آگاهی و نگرش بعد از آموزش بصورت معنی دار نسبت به گروه کنترل افزایش داشت.
بحث: با توجه به اینکه آگاهی بالا درباره ایدز باعث کاهش انتقال آن می شود و در این مطالعه حدود 50% از سربازان آگاهی خوبی نداشتند و 75% از افراد نگرش منفی درباره ایدز داشتند. لذا آموزش درباره راه های جلوگیری از انتقال ایدز برای سربازان پیشنهاد می گردد. در ضمن بهتر است برای افزایش سطح آگاهی از روش آموزش جزوه و برای بهبود نگرش از آموزش چهره به چهره استفاده شود.

شناخت ظرفیت های فیزیکی و روانی انسان یکی از مباحث مهم در فیزیولوژی کار است. در این پژوهش ظرفیت کار فیزیکی، حداکثر توان فیزیکی و حداکثر توان هوازی پرسنل نظامی پیاده سپاه پاسدارن انقلاب اسلامی در گروه سنی 29-20 مورد اندازه گیری قرار گرفت. اندازه گیری در دو شرایط آب و هوای آزمایشگاهی نرمال و خیلی گرم و مرطوب انجام شد.
از دستگاه نوار متحرک PROFORM مدل1160، فشارسنج دیجیتالی مدل MD10544، دماسنج دیجیتالی، مدل MO2، ترازوی دیجیتالی با دقت 100 گرم، متر، دستگاه اندازه گیری ضربان قلب مدل T61 و سرم نرمال سالین استفاده شد. جهت اندازه گیری شاخص ها از روش بالک استفاده شد.
نتایج حاصل از این تحقیق ظرفیت کار فیزیکی افراد را در آب و هوای نرمال و خیلی گرم و مرطوب به ترتیب 69/3 و 41/3 کیلوکالری بر دقیقه نشان می دهد، حداکثر توان فیزیکی افراد در دو شرایط فوق به ترتیب 87/10 و 02/10 کیلوکالری بر دقیقه بدست آمد، همچنین حداکثر توان هوازی این افراد به ترتیب 52/29 و 14/28 میلی لیتر بر کیلو گرم بر دقیقه بدست آمد، میانگین سطح بدن در شرایط نرمال 88/1 متر مربع و خیلی گرم و مرطوب 85/1 متر مربع می باشد و میانگین مدت زمان فعالیت در شرایط نرمال و خیلی گرم و مرطوب به ترتیب 37/9 دقیقه و 42/8 دقیقه می باشد.
مقایسه نتایج اندازه گیری ظرفیت کار فیزیکی، حداکثر توان فیزیکی و حداکثر توان هوازی این افراد در دو شرایط آب و هوایی نرمال و خیلی گرم و مرطوب اختلاف معنی داری از لحاظ آماری نشان می دهد، همچنین مقایسه نتایج شاخص های فوق با میزان انرژی مورد نیاز در مشاغل مختلف نشان می دهد که این پرسنل قادر به انجام فعالیت های شغلی سبک در طول یک شیفت کاری می باشند.