مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل
سال دوم شماره 3 (پیاپی 7، تابستان 1379)

داروهای مورد مصرف در اختلالات خلقی معمولا برای مدت زمان نسبتا طولانی بکار می روند. لذا آگاه بودن از آثار ناخواسته آنها بخصوص آثار روانی و بالاخص اثر آنها بر روی حافظه و رفتار از اهمیت ویژه ای برخودار است. در مطالعه حاضر سعی برآن شد که اثر لیتیم به عنوان یک داروی مؤثر در پیشگیری از بیماری های مانیا دپرسیو و درمان کننده مانیا بر روی حافظه و رفتار مورد بررسی قرار گیرد.
در این مطالعه تجربی، از موش های صحرائی نر با محدوده وزنی 150-120 گرم استفاده شد. موشها به دوگروه 50تائی تقسیم شده و طی مراحلی اثر لیتیم بر روی حافظه و رفتار آنها، مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه از T-maz استفاده شد. آزمایش طی یک دوره سه روزه انجام شد که روز اول به عنوان مرحله اکتشاف، روز دوم به عنوان مرحله یادگیری و روزسوم به عنوان مرحله ضبط محسوب گشت. در این مطالعه دو اثر بررسی شد: 1) تعیین جهت ورود موشها به هر یک از بازوهای ماز T شکل در مرحله ضبط حافظه در مقایسه با جهتی که در مرحله یادگیری فراگرفته بودند. 2) اندازه گیری زمان لازم جهت رسیدن موشهای تحت آزمایش به جعبه هدف در مقایسه با موشهای گروه کنترل. نهایتا داده ها با هم مقایسه شدند.
نتایج حاصل از این مطالعه پس ازتجویز و تحلیل آماری نشان داد که موشهای تحت آزمایش در مقایسه با گروه کنترل، دچار اشکال در انتخاب جعبه هدف شدند. همچنین زمان لازم جهت رسیدن به جعبه هدف برای گروه تحت آزمایش در مقایسه با گروه گنترل بیشتر بود.
با توجه به یافته ها می توان گفت که لیتیم کلراید دارای اثر منفی بر روی حافظه و رفتار موشهای صحرائی می باشد.

دگزامتازون و هیدروکورتیزون از خانواده هورمونهای گلوکوکورتیکوئیدی بوده ودر محدوده وسیعی کاربرد دارند. این دو دارو اثرات زیستی مشابهی داشته ولی بدلیل کنتیک متفاوت آنها، میزان ناهنجاری زائی آن هم ارز قدرت اثر فارماکولوژیک آن نمی باشد. در این مطالعه اثر این داروها با تزریق به داخل مایع آمنیوتیک جنین مرغ سه روزه در ابتدای شروع اندام زائی مورد بررسی قرار گرفت.
پس از 20 روز از انکوباسیون، جنین ها از داخل تخم خارج گردیدند و اثرات ناهنجاری زایی شامل سمیت رویانی، جنینی مورد بررسی قرار گرفتند.
دگزامتازون با مقدار مصرف mg4- 10×4 و هیدروکورتیزون با دوز mg1-10×2 باعث ایجاد ناهنجاری در جنین مرغ گردیدند. هر دو دارو در پارامترهای مورد بررسی واسکت جنین ها تغییرات چشمگیری ایجاد نمودند.
این مطالعه نشان داد که در دوزهای مشابه دگزامتازون در ایجاد ناهنجاری، نسبت به هیدروکورتیزون 500 بار قویتر است.

نیاز موجودات زنده از جمله میکروارگانیسم ها به عناصر کمیاب از مدتها قبل شناخته شده است. از طرفی وجود عناصر مختلف از جمله کادمیوم در غلظت های بالا در محیط کشت میکروارگارنیسم ها می تواند منجر به عدم رشد آنها گردد و راه های متابولیکی آنها را تغییر دهد.
در این مطالعه دوباکتری اشریشیاکلی و باسیلوس سرئوس را در محیط کشت نوترینت براث N.B حاوی (mM/lit1/0،05/0،01/0 کلرید کادمیوم) و N.B خالص به مدت 5 ساعت در CC37 کشت داده شد و تغییرات رشد باکتری ها هر نیم ساعت یکبار توسط دستگاه اسپکتروفتومتر سنجش گردید.
نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که mM/lit Cd2+01/0 برروی رشد اشریشیاکلی تاثیر چندانی ندارد، در حالیکه از رشد باسیلوس سرئوس به میزان 1/41% بعد از 5/3 ساعت انکوباسیون در مقایسه با کنترل کاسته می شود. در حضور غلظت mM/lit Cd2+05/0 رشد اشریشیاکلی به میزان 5/87% بعد از 5/3 ساعت انکوباسیون در مقایسه با کنترل کاهش می یابد. در صورتیکه این غلظت از کادمیوم موجب توقف رشد باسیلوس سرئوس می گردد.
نتیجه گیری: این نتایج بیانگر نقش غلظت عناصر کمیاب در محیط زیست میکروارگانیسم ها می باشد. ضمنا باسیلوس سرئوس در مقایسه با اشریشیاکلی نسبت به کادمیوم حساس تر می باشد.

مصرف دارو طی دهه گذشته بصورت بی رویه در کشور افزایش یافته است و معظلات دارویی اعم از کمبود و یا نبود همیشگی پاره ای اقلام دارویی مشکلاتی را بوجود آورده است و چنانچه تغییرات اساسی صورت نگیرد، چشم انداز روشنی برای رفع کامل آن در سالیان آتی وجود ندارد. این مطالعه به بررسی نسخ پزشکان عمومی شهرستان بابل از جهت الگوی تجویز دارو و تعیین تاثیر سوء ناشی از آن می پردازد.
در این مطالعه، تعداد 4000 نسخه مربوطه به 52 پزشک مقطع عمومی مشغول بکار در شهرستان بابل طی سال 1378 مورد بررسی قرار گرفت. جهت مقایسه متغیرها از آزمون chi-square و ANOVA استفاده شد و تفاوت در هر نقطه با 05/0p< معنی دار تلقی گردید.
در این مطالعه میانگین تعداد اقلام دارویی 5/4 قلم دارو در هر نسخه بود. در 4/30% نسخ پزشکان عمومی عدم هماهنگی داروهای تجویزی مشاهده شد. 9/62% نسخ حاوی داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، 9/61% آنتی بیوتیک، 7/37% داروهای مؤثر بر CNS، 3/27% داروهای گوارشی، 2/23% داروهای استروئیدی، 9/19% سرم، 8/19% ویتامین و 12% داروهای قلبی بودند. اشکال دارویی قرص (4/81%)، آمپول (4/58%)، شربت و سوسپانسیون (4/43%)، کپسول (1/34%) و داروهای جلدی (7/13%) به ترتیب بیشترین اشکال دارویی تجویزی در نسخ پزشکان عمومی بودند.
براساس نتایج بدست آمده تجویز دارو توسط پزشکان عمومی از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست. یقینا فرهنگ مصرف دارو در مردم، بدون تغییر عملکرد پزشکان و داروسازان تغییر نخواهد کرد. بنابراین برای رسیدن هرچه بیشتر به این هدف، لازم است ارتباط حرفه ای پزشک و داروساز افزایش یابد و آموزش دانشجویان پزشکی و پزشکان در تجویز منطقی داروهای توسط مسئولین آموزش مداوم جامعه پزشکی صورت گیرد.

به منظور پاسخ گویی به این سؤال که در صورت ثابت نگه داشتن میزان گازهای جاری، با افزایش تعداد تنفس میزان Co2 خون چه میزان تغییر می کند. این تحقیق بر روی مراجعین به بیمارستان شهدای تجریش در زمستان سال 1377 انجام گرفت.
این تحقیق بر روی 80 نفر بزرگسالان تحت عمل جراحی غیرریه صورت گرفت. حداقل سن 15 سال و حداکثر سن 65 سال به روش Sequential Double Blind, Clinical Trial انجام گرفت. در گروه شاهد در هر دقیقه 12 تنفس و در گروه تجربی در نیم ساعت اول 12 تنفس، در نیم ساعت دوم 24 تنفس در دقیقه داده شد و در هردوه گروه در دقایق 30 و 60 PaCo2 خون شریانی بوسیله دستگاه AVL تعیین گردید. میزان داروی قبل از بیهوشی و نیز میزان گازهای بیهوشی در هر دو گروه یکسان بوده است.
تحقیق نشان داده است که در زمان هی مورد بررسی، میزان PaCo2 در گروه شاهد هیچ تغییری نگرده ولی در گروه PaCo2 از mmHg 38/3±74/28 در نیم ساعت اول mmHg 65/3±32/34 در یک ساعت اول افزایش یافت و آزمون می گردد، اگرچه Paired T test نشان داد که این افزایش حدود20درصد از نظر آماری معنی دار است (001/0p<) و تغییرات PaCo2 دوگروه نیز به لحاظ آماری معنی دار بود (001/0p<).
یافته ها نشان داد که افزایش تعداد تنفس موجب افزایش PaCo2 می گردد، اگرچه این افزایش در حدود طبیعی خواهد بود.

نازائی یکی از مشکلات مهم بهداشتی درمانی اجتماع است و تقریبا در 15- 10% زوجین در سنین باروری دیده می شود. با توجه به اینکه ضخامت آندومتر روز سوم و اوولاسیون نقش مهمی را در لانه گزینی تخم ایفا می کند. یافتن ارتباط بین ضخامت لایه آندومتر روز سوم سیکل و روز تخمک گذاری می تواند در انتخاب بیمار جهت درمان های نازائی مؤثر باشد.
این مطالعه تحلیلی بر روی 695 سیکل ماهانه از بیماران نازای مراجعه کننده به مرکز ناباروری حضرت فاطمه زهرا(س) بابل انجام گرفته است. تمامی بیماران پس از تعیین اولیه ضخامت آندومتر در روز سوم تحت پروتکل های درمان نازایی قرار گرفته و ضخامت روز اولاسیون نیز در آنها با استفاده از سونوگرافی ترانس واژینال محاسبه شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های t-test، ANOVA، Chi-square استفاده شد و اختلاف بین نقاط با 05/0p< معنی دار در نظر گرفته شد.
نتایج بررسی روی ضخامت آندومتر روز سوم، (8/72%) 506 مورد آندومتر مناسب و (2/27%) 189 مورد آندومتر نامناسب داشتند. همچنین در روز اولاسیون 480 مورد (1/69%) آندومتر مناسب و 215 مورد (9/30%) آندومتر نامناسب داشتند. از میان 189 مورد آندومتر نامناسب روز سوم سیکل 165 مورد در روز تخمک گذاری همچنان نامناسب بودند (87%)، در صورتیکه از میان 506 مورد آندومتر مناسب روز سوم سیکل فقط 50 مورد (5/9%) در روز تخمک گذاری آندومتر نامناسب داشتند (0001/0p<).
در این بررسی نشان داده شد که ضخامت آندومتر روز سوم و اوولاسیون ارتباط معنی دار با هم دارند (001/0p<) و بهتر است در صورت مشاهده آندومتر نامناسب در روز سوم سیکل از شروع سیکل جلوگیری کرده و پس از اصلاح هورمونال آندومتر سیکل مجددا شروع گردد.

ناباروری یکی از بحران های زندگی است که می تواند مشکلات روحی گوناگون از جمله افسردگی را در فرد ایجاد نماید، اما ویژگی های فردی می تواند در چگونگی پاسخ به استرس ناشی از ناباروری مؤثر باشد که شناسایی آن در زنان نازا افسرده حائز اهمیت است. این مطالعه به منظور ارزیابی افسردگی و برخی عوامل مؤثر برآن در زنان نازا افسرده و غیرافسرده مراجعه کننده به مرکز ناباروری فاطمه الزهرا (س) بابل، 1378 انجام گردید.
مطالعه به صورت توصیفی تحلیلی و به روش مقطعی بوده است بطوریکه تعداد 310 نفر از زنان نازا از بهمن 1377 لغایت مرداد 1378 انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده جهت جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه ویژگی های فردی، مقیاس بک و هامیلتون بوده است.
شیوع افسردگی در زنان نازا 6/50% که 6/22% از نوع خفیف، 2/23% متوسط و 8/4% شدید بوده است. میانگین سن در زنان نازا افسرده 1/6±1/27 سال بود. درصد عوامل زیر در زنان نازا یا افسردگی شدید در مقایسه با سایر گروه ها بیشتر بوده است: خانه دار بودن، زندگی در روستا، وضعیت اقتصادی پایین، نازایی اولیه و همچنین اعتقاد به اینکه نازایی به عنوان مشکل بزرگ و مهم خانوادگی است. زنان نازا افسرده شدید از سطوح تحصیلات پایین تری برخوردار بودند و روابط مطلوبی با همسر نداشته اند. سابقه اقدام به خودکشی در 1% زنان نازا و فقط در گروه افسرده بوده است.
این مطالعه نشان داد که ویژگی های فردی در زنان نازا افسرده و غیرافسرده متفاوت بوده است. لذا برقراری سیستم های مشاوره ای در جهت شناسایی افراد آسیب پذیر و در نتیجه بذل توجه درمانی خصوصا در زنان افسرده شدید و متوسط و ایجاد حمایت اجتماعی در کیفیت سلامت جسمانی و روانی این افراد اهمیت ویژه ای خواهد داشت.

نظارت و ارزیابی رشد جسمی کودکان در سنین مدرسه یکی از منابع مهم اطلاعاتی برای ارزیابی وضعیت تغذیه ای و حفظ ارتقاء وضعیت سلامتی و میزان یادگیری کودکان است. لذا هدف این بررسی تعیین وضعیت رشد جسمی (قد و وزن) دانش آموزان دبستانی شهر بابل است در یک پژوهش مقطعی با استفاده از نمونه گیری خوشه ایدومرحله ای، قد وزن 995 دانش آموز سالم دبستانی 11-6 ساله در پاییز سال 1377 اندازه گیری شد. در تجزیه و تحلیل آماری صدکهای مختلف رشد کودکان محاسبه گردیده است و با استاندارد NCHS مقایسه شده است.
نتایج نشان می دهند که صدک پنجاهم وزن پسران و دختران دبستانی شهر بابل تا سن 11 سالگی نزدیک به صدک بیست وپنجم استاندارد قرار دارد، بطوریکه در 11 سالگی زیر صدک بیست وپنجم استاندارد NCHS واقع می شود. همچنین صدک پنجاهم قد پسران و دختران تا سن 10 سالگی بین صدک پنجاهم نو بیست وپنجم NCHS قرار دارد و از 10 سالگی به بعد زیر صدک بیست وپنجم استاندارد واقع می شود و این اختلاف از نظر آماری معنی دار است (05/0p<).
نتایج دلالت می کند که قد و وزن کودکان آمریکایی قابل تعمیم به جامعه پژوهش نیست. لذا ضروری است، استانداردهایی در سطح ملی و منطقه ای تهیه شود.

به مجموعه آسیت، تومور تخمدان و هیدروتوراکس سندرم میگز اطلاق می شود که معمولا در خانم های بعد از سن یائسگی دیده می شود. منشاء تومور از بافت مزانشیم تخمدان است. قوام تومور سفت و سطح آن خاکستری است. تومور فاقد ترشح هورمونی است. اگر فیبروم همراه آسیت و هیدروتوراکس باشد سندرم میگز ایجاد می شود.
معرفی بیمار: بیمار خانم 64 ساله ای است که با درد، احساس سنگینی زیر دل و با سابقه نازائی اولیه و یائسگی به کلینیک زنان بیمارستان قائم مراجعه نموده بود. در معاینه شکم وجود آسیت حدس زده شد و در بررسی تکمیلی، تومور تخمدان، آسیت و هیدروتوراکس مشخص شد و با تشخیص سندرم میگز لاپاراتومی انجام شد، در لاپاراتومی توده تخمدان چپ و آسیت وجود داشت. هیسترکتومی و سالپنگواووفورکتومی دوطرفه تخمدان انجام شد. بیوپسی از او منتوم و پونکسیون مایع آسیت انجام شد، مایع آسیت از نظر بدخیمی منفی بود و پاسخ آسیب شناسی فیبروم تخمدان را گزارش کرد. بیمار با این تشخیص مرخص شد و سه تا چهار ماه بعد از عمل در پیگیری بیمار، پسرفت هیدروتوراکس در رادیوگرافی ریه تایید شد و در معاینه شکم و لگن یافته غیرطبیعی وجود نداشت.