فهرست مطالب
نشریه کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی
پیاپی 14 (بهار و تابستان 1386)
- 120 صفحه، بهای روی جلد: 10,000ريال
- تاریخ انتشار: 1386/12/10
- تعداد عناوین: 9
-
-
بیداری احساس در آثار حافظ، سعدی و شابیصفحه 1به طور خلاصه، احساس، نیرویی است که انسان را از قید و بندهای حیوانی رها کرده، منزلت او را بالا می برد تا مراحل تکامل را آنگونه که شایسته اوست، طی کند.
تمام مصلحان، سخنوران، هنرمندان و شعرا از این جهت جاودانه مانده اند که آهنگ بیداری احساس را نواخته اند. هر چه احساس افراد قوی تر بوده، تاثیر آنها در پیدا کردن مخاطبان، بیشتر و جاودانگی کلام و آثار آنها نیز پایدارتر بوده است. شعرا از این جهت که کلام موزون دارای موسیقی را در اشعار خود به کار می برند، قادرترین مردم برای بیدار کردن احساس هستند.
شعرای برجسته در سایه احساسات شورانگیزی که در درون آنها شعله ور است و کلمات را به نغمه ای دلنواز و عبارتهای فصیح تبدیل می سازد، بیشترین تاثیر را بر روی مخاطبان دارند. بنابراین قدرت شعر، در قدیم یا جدید بودن یا زبان خاص آنها نیست، بلکه در گرمی و حرارت شعله هایی است که ایجاد می کند.
این مقاله به بررسی تاثیر کلام شعرای قدیم فارسی از جمله حافظ و سعدی و شاعر معاصر عربی ابوالقاسم الشابی می پردازد. چرا که با وجود فاصله زمانی و مکانی بین دو شاعر شیرازی و شابی هر سه با یک زبان سخن گفته اند، یعنی زبان بیداری احساس.
کلیدواژگان: بیداری احساس، حافظ، سعدی، شابی -
صفحه 11باستان گرایی یکی از شگردهای آشنایی زدایی در نظریه فرمالیست های روس است. کاربرد زبان آرکائیک یا گریز شاعر از گونه زبان هنجار، و به کارگیری ساخت زبانی گذشته که امروزه در زبان معیار کاربرد ندارد، باستان گرایی (Archaism) نامیده می شود. این پژوهش برآن است تا باستان گرایی (هنجار گریزی زمانی) را در شعر حمید مصدق مورد بررسی و مداقه قراردهد.
در خور تامل است که حمید مصدق، متناسب با ساخت بیانی شعر خویش، گاهی به عمد و گاه ناخودآگاه به کلمات آرکائیک روی می آورد.او این نکته را در نظر دارد که این شگرد از مهم ترین شیوه هایی است که به زبان شاعر تشخص می بخشد، زیرا شاعر با روی آوردن به واژگان کهن و شیوه بیان غیرمعمول، موجب برجسته سازی وعادت ستیزی در زبان خود می شود. در این مقاله، باستان گرایی در اشعار نیمایی حمید مصدق بر اساس شیوه تحلیل متن در دو حوزه کلی آرکائیسم واژگانی و نحوی مورد بررسی قرار می گیرد.
کلیدواژگان: باستان گرایی، برجسته سازی، شعر معاصر، حمید مصدق -
صفحه 43سنایی و نظامی دارای دیدگاه های ادبی و نقد شعر خاصی هستند و از سخن و شعر، شاعر و خواننده تلقی قابل توجهی دارند. نظامی، خصوصا، در مخزن الاسرار تحت تاثیر سنایی است و افکارش بسیار به او شباهت دارد. اگرچه به نظر می رسد نظامی بعد از مخزن الاسرار در تفکرات خود تجدید نظر نموده باشد، اما درباب نقد شعر و سخن، عمدتا دیدگاهش ثابت است و تغییر زیادی نمی کند.
در شعر سنایی و نظامی، به محورهای اصلی ارتباط توجه شده است و بسیاری از دیدگاه های این دو شاعر هنوز زنده و قابل استفاده است. در این مقاله از میان محورهای ارتباط، به دیدگاه آن دو دربارهپیام (شعر و سخن) گوینده(شاعر)و خواننده(مخاطب)پرداخته شده است. زیرا شاخه های اصلی دیدگاه آن دو را در این عناصر می توان جستجو نمود. هر دو شاعر برای سه محور مذکور ویژگی های خاصی را بیان کرده اند که بسیار به هم نزدیک است. در این مقاله ضمن بررسی دیدگاه های آن دو، به وسیلهترسیم جدولهایی به مقایسهآنها پرداخته شده است.
کلیدواژگان: دیدگاه ادبی، نقد، شعر، شاعر، خواننده، سنایی، نظامی -
صفحه 77زبان و ادبیات فارسی از روزگار سلطان محمود وارد سرزمین هند شد و در طول دوره های بعد سرتاسر آن سرزمین را فراگرفت. رفت و آمد مهاجران از ایران به هند، موجبات تاثیر و تاثر فرهنگی بیشتری به وجود آورد، و از سده دهم هجری در دوره صفویان در ایران، و تیموریان در هند، این روابط همه جانبه گسترش یافت و به دلایل مختلف، همچون عدم توجه لازم پادشاهان صفوی به شعر و شاعری، و حمایت فراوان پادشاهان هند به این امر و...، تعدادی از شاعران و ادیبان ایرانی به هند مهاجرت کردند که اوج این مهاجرت را در قرن یازدهم ه.ق می توان دید و تا سال 1875م که حکومت تیموری منقرض شد، همواره زبان فارسی، زبان رسمی، سیاسی و دیپلماسی بود.
حضور سلسله های قطبشاهیان در کلگنده (918-1098ه) و عادلشاهیان در بیجاپور (895-1097ه) که بخشی از دکن بود به سبب نزدیکی با پادشاهان صفوی، بویژه از نظر اعتقادی، موجب مهاجرت بیشتر بدان خطه شد. بیش از هفتاد نفراز این شاعران مهاجر را می توان نام برد که این تعداد، حدود 10 درصد از شاعران مهاجر به کل هندوستان را تشکیل می دهدکلیدواژگان: هند، پارسی گویان، قطبشاهیان، عادلشاهیان، شعر مهاجرت -
صفحه 107صور خیال و تصویر سازی جزو جدایی ناپذیر شعر است و اگر آن را از شعر بگیرند، هستی را از او گرفته اند؛ از این رو است که شعر را» کلام مخیل» گفته اند. می توان گفت، صور خیال مهمترین ابزار دست شاعران برای آفرینش آثار ادبی است. فردوسی به مانند دیگر سرایندگان، در سرودن شاهنامه به خوبی از این ابزار بهره برده، اما با توجه به ماهیت حماسی شاهنامه، در آفرینش این تصاویر هنری ابزار دیگری به نام ابزارهای رزمی یا همان سلاح های میدان جنگ، در اختیار دارد، به گونه ای که در سراسر شاهنامه، چه آن جا که میدآنهای نبرد را توصیف می کند، چه زمانی که به غنا روی آورده، شجاعت و دلاوری را با عشق و دلدادگی در هم می آمیزد؛ با زبردستی و زیبایی از این دو ابزار بهره می برد. جنگ و ابزارهای آن حتی بر فرو رفتن و برآمدن خورشید نیز سایه می افکند و تصویرهایی که فردوسی از صبح و شام می سازد، بیشتر رنگ حماسی دارد. پیوند این دو ابزار افزون بر زیبایی هایی که ذکر شد، سبب ساخت سلاح های مجازی در شاهنامه نیز شده است. فردوسی» نهنگ» را به جای» شمشیر» و» اژدها» را به جای» نیزه» نشانده تا هم از تکرار نام سلاح ها بکاهد و هم بر زیبایی و رونق کلام خود بیفزاید. در این نوشتار این گونه سلاح های مجازی در شاهنامه بررسی می شود.
کلیدواژگان: شاهنامه، صور خیال، مجاز، ابزارهای رزمی -
صفحه 139محمود دولت آبادی، از نویسندگان نسل سوم داستان نویسی ایران است که مکانتی انکار ناپذیر در داستان نویسی معاصر ایران دارد و بی شک بزرگ ترین نویسنده در حوزه ادبیات اقلیمی است که این امر مطالعه و بررسی جدی آثار او را ناگزیر می سازد. در این مقاله زبان داستان های دولت آبادی از دیدگاه سبک شناسی کاویده شده است که تلفیق گونه های عامیانه،کهن و بومی با ساختمان های نحوی خاص و تشبی هات گسترده حسی در بافت نحوی ویژه اهم شاخص های سبکی زبان داستان های او را شکل می دهد. از آنجا که دولت آبادی با داستان عقیل عقیل به سبک خاص خود دست یافت و در داستان جای خالی سلوچ آن را تکامل بخشید و در نهایت در کلیدر به اوج رساند، نگارنده در این مقاله به بررسی زبان روایت در این سه اثر دولت آبادی پرداخته است.
کلیدواژگان: محمود دولت آبادی، زبان داستان، باستانگرایی، ادبیات اقلیمی -
صفحه 161الشعور باختصار هو القوه التی تحرر الإنسان من الانشداد بما تنشد إلیه البهائم، وترفعه لیطوی مراحل کما له. وکل الخالدین فی التاریخ من المصلحین واصحاب الکلمه والفنانین والشعراء، إنما خلدوا لانهم ضربوا علی وتر إیقاظ الشعور. وکلما کان الشعور لدی هؤلاء الخالدین اقوی کان تاثیرهم فی إیقاظ المتلقین اکثر وکان خلودهم ابقی وادوم.
والشعراء من اقدر الناس علی إیقاظ الشعور، لانهم یستخدمون «الکلمه» و«الموسیقی». لکن العظام منهم یفوقون الباقین بقوه تاثیرهم علی الإیقاظ، لما فی صدورهم من لهیب المشاعر التی تتحول إلی کلمات جزله وانغام عذبه تدخل القلوب وتثیر العواطف والشعور.
قوه الشعر إذن لیست فی قدیمه او حدیثه ولیست فی عربیه او فارسیه، إنما فی حراره لهیبه. وهذا المقال یتناول من دائره شعراء الفارسیه القدماء حافظ وسعدی، ومن دائره شعراء العربیه المعاصرین ابا القاسم الشابی. ورغم ما بین الشیرازیین والشابی من فواصل الزمان والمکان واللغه فهم ینطقون جمیعا بلغه واحده.. لغه یقظه الشعور.
کلیدواژگان: یقظه الشعور، سعدی، حافظ، الشابی -
صفحه 193جهان بینی بشر، در همه اعصار، شاهد تغییراتی بوده است. نظریه های علمی- فلسفی، واقعیتهای داخلی و خارجی، وقایع سیاسی و... زمینه را برای این تغییرات و تفاوتها فراهم ساخته است. در دوران جاهلی نیز واقعیتهای داخلی موجود در جامعه قبیله ای، زمینه را برای پذیرش عقیده مقابله با این جامعه مهیا کرد. محصول این مقابله، گریز و بیگانگی درونی، انکار آداب و رسوم اجتماعی، فاصله طبقاتی و تبعیض نژادی و عصیان در مقابل آن، غربت مکانی و دل بستن به آرمانهای بلند انسانی و به دیگر سخن، تلاش و امید برای اصلاح واقعیتهای موجود در جامعه جاهلی است. شعر صعالیک دوران جاهلی، بیشتر تصویری از این آراء و اندیشه هاست و این گفتار عهده دار انعکاس پاره ای از این نظرگاه هاست.
کلیدواژگان: شعر جاهلی، غربت و بیگانگی، صعالیک، آزادگی
-
Page 11Archaism is one of the many principles of defamiliarization in Russian formalistic theory. The application of archaistic language or the poet's escape from common language and the application of old language structure that has no standard language today is called archaism. This research attempts to describe and analyze the archaism in Hamid Mosadegh poetry. It is a matter of concern that the poet sometimes tends to deliberately or unconsciously use archaistic words and phrases apt to his poetic struclure. He has this point in his mind that using archaistic words and phrases is one of the important methods of endowing to the poetic language. This uncommon method causes highlights and prevents the habits in native language. This article will analyze archaism of Nima's poetry reflected in Mosadegh's poems by going through the text semantically and syntactically.
-
Page 43Sanaei and Nizami have particular literary approaches and criticisms of poetry. These approaches and criticisms have a large implication from the point of view of speech and poem, poet and reader. Nizami has been influenced by Sanaei specially in Makhzan-al-Asrar, and his thought is the same as Sanaei. Nizami has reviewed his thoughts after Makhzan –al-Asrar, but his approach remains unchanged in speech and poetry. Attention has been paid to the pivotal communications in both poets works which are still utilized in contemporary poetry. Thus, the present article attempts to select and analyze their approaches to the message (speech and poem), the speaker (poet) and the reader (hearer), because the main branch of their thoughts center around such things. Both of tem have pointed out specific traits for these three aspects which come closed to each other. To support my argument, I illustrate some charts to show their comparisons.
-
Page 77Persian language and literature showed its manifestation in India in Sultan-Mahmood’s Period and gained a widespread popularity in that area. The immigrants’ travelling to India caused a further cultural interaction. Such relations got expanded in all respects in 10th century (A.H) during Safavid dynasty in Iran and Teymori dynasty in India. Some Persian poets migrated to India for a variety of reasons such as the lack of proper attention to poets by the Safavid kings and enormous encouragement by their Indian counterparts. We can observe a remarkable instance of such a migration in the 11th century. Furthermore, Persian Language was invariably regarded as the formal, political and diplomatic language until 1857 when the Teymori dynasty came to an end.Qotbshahi and Adelshahi were ruling in Golkandeh (918-1098 A.H.)`Bijapoor (895-1097 A.H) and Dakan respectively. Due to their similar ideological viewpoints to the Safavid Kings, a greater number of poets migrated to India. We can cite more than 70 poets comprising about 10 percent of poets’ migration to India.
-
Page 107Figures of speech and imagery are indispendable parts of poetry. The essence of poetry will be lost if poetry is devoid of them. For the same reason, poem is called an "imaginative speech". As a good means available to poets for createing literary works, Ferdowsi has nicely made use of imagery in Shahnameh. Owing to the heroic nature of his masterpiece, Ferdowsi has employed words referring to war instruments artistically in different parts of his book. Ferdowsi masterly uses imagery and the names of old weapons Furthermore, the rise and the fall of the sun is overshadowed by the way he talks about war and its weapons as he describes dawn and dusk heroically. His heroic and lyrical imagery load to the creation imaginative weapons in, the word "Nahang" (Whale) instead of "Shamshir" (Sword) "Azhdeha" (dragon) instead of "Neizeh" (Spear), which not only cause to stop repeating the same words, but also increase the beauty of his speech. In this article, attempt has been made to study these imaginative words which have been introduced as "War Lexicon".
-
Page 139Mahmoud Dowlat Abadi belongs to the third generations of Iranian novelist who undeniably occupies a great place in contemporary novel writing, specially in regional literature. This aspect of his writing needs to be looked at seriously. Thus, the present article tries to study the narrative techniques of his novels from the stylistic point of view. As it is proved in the article, he has succeeded in mixing different old and local folkloric narrations with specific syntactic structures and extended sensical similies that are employed in his stories contexts which have made him a distinguished novelist of present time.
-
Page 161Basically, emotion is a power that releases man from all shackles of carnality and promotes him to gain the dignity he deserves. This is what has made all pioneers, orators and artists eternal. The more the emotion, the longer and heavier the effect and eternality of their speech. Due to the application of musical words, poets were the most capable person to flame up such emotion. The outstanding poets make the words pleasant and the phrase eloquent to have maximum effect on their readers. Thus, their power does not depend on their specific language they use whether old or new, rather it is due to their creation of fervent flame in their readers. This article attempts to study the effect of old Persian poets such as Hafiz and Saadi and compare them to Abolqasem-al-Shabi, the arbic poet, despite the gap of time and place among them, all the three poets tended to apply one language i.e to awaken emotion.
-
Page 193Universalization of human beings in all periods of history has been witnessed of changes. Scientific and philosophical theories, external and internal realities, political events and so on, have provided the context for such changes and differences. Internal realities in tribal society during illiteracy period has provided the context for the acceptance of anatgonizing idea with such society. The outcome of this opposition has been internal escape and strangeness, negation of social tradition and custom, social differences and segregation in the opposition, nostalgia and dependence on ideals of humanity, in other words, hope for existing realities in illetrated society. The poetry of Saalik in this period manifests the picture of such thoughts and ideas. This article aims at some of the most important approaches of this period.
-
Page 3
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.