نشریه دانش مدیریت
پیاپی 78 (پاییز 1386)

در این مطالعه به بررسی نقش مدل های ذهنی مدیران در فرایند تغییر سازمانی پرداخته می شود. عوامل مختلفی در فرایند تغییرات سازمانی مورد بررسی قرار گرفته اند، اما نویسندگان مقاله بر این موضوع متمرکز شده اند که مدیران چه نگرشی نسبت به عوامل محیطی و تغییرات سازمانی دارند و این نگرش ها چگونه بر تصمیماتی که ایشان در مورد اقدام به تغییرات مختلف سازمانی اتخاذ می کنند، مؤثر است. در این مطالعه از تجزیه و تحلیل داده های اولیه که از مدیران و کارشناسان یکی از بزرگترین شرکت های تولیدکننده کاغذ تیشو در ایران به دست آمده، استفاده شده است. برای به دست آوردن نقطه نظرات ایشان، پرسشنامه ای طراحی و بین آنها توزیع شد. یافته های به دست آمده حاکی از این است که نوع تعبیری که مدیران از رویدادهای واقعی دارند و نگرشی که نسبت به فرایند تغییر سازمانی دارند، بر تصمیمی که ایشان در مورد اقدام به تغییرات مختلف سازمانی اتخاذ می کنند مؤثر است.

با پیشرفت و توسعه فناوری های اطلاعاتی و ارتباطات و کاربرد گسترده آن در ارائه خدمات مفهوم دولت الکترونیکی رفته رفته مراحل تکاملی خود را طی می کند. از این رو، بکارگیری فناوری اطلاعات در انتخابات یکی از زمینه های تحقق دولت الکترونیکی است. مطالعه با هدف اصلی شناخت و دسته بندی پیش نیازهای استقرار انتخابات الکترونیکی در ایران پرداخته است. نتیجه تحلیل عاملی نشان داد که این پیش نیازها را می توان به پنج مقوله حاکمیت الکترونیکی، زیرساخت الکترونیکی، منابع انسانی، امنیتی و اعتمادسازی تقسیم بندی کرد. پیش نیاز حکومتی (با میانگین 9/3) و اعتماد سازی (با میانگین 6/1) به ترتیب بیشترین و کمترین نقش را در استقرار انتخابات الکترونیکی در کشور را دارند. در مجموع این عوامل حدود60 درصد از تغییرپذیری در استقرار انتخابات الکترونیکی را نشان می دهند. به عبارت دیگر، عوامل دیگری نیز در تحقق انتخابات الکترونیکی موثر هستند که در این پژوهش شناسایی نشده اند.

مقوله ارتباطات بین سازمانی از دیر باز و در قالب های متفاوت مطرح بوده و در حال حاضر به واسطه رقابت روزافزون از یک سو و پیشرفت و گسترش چشمگیر فن آوری های نوین در زمینه های تولید، بازاریابی، اطلاعات از سویی دیگر بیش از پیش برجسته گردیده است. امروزه کارکردهای مختلف سازمان ها به گونه ای با یکدیگر پیوند خورده که تداوم حیات آنها را به صورت جدی تحت تاثیر قرار داده است به گونه ای که سازمان ها در برقراری ارتباطات از اشکال گوناگون نظیر سرمایه گذاری مشترک, شبکه,کنسرسیوم, اتحاد, اتحادیه بازرگانی و هیات مدیره مشترک استفاده می کنند. در این خصوص شکل گیری صحیح ارتباطات بین سازمانی مزیت های فراوان و شکل گیری نادرست آنها، معایب قابل توجهی به دنبال دارد. شناخت مبانی نظری گزینه های مختلف ارتباطات بین سازمانی می تواند بسیار سودمند باشد. در این راستا شش پارادایم اصلی تئوریک، که هر یک از زاویه ای تبیین و ریشه در حوزه های مختلف علوم دارند، ارائه شده که این امر دلالت بر ماهیت چند بعدی موضوع دارد. این پارادایم ها عبارتند از هزینه های اقتصادی مبادله، وابستگی منابع، اتحاد استراتژیک، تئوری ذینفعان، تئوری یادگیری و تئوری نهادینه شدن. در این مقاله پارادایم های مزبور تشریح و نقاط قوت و ضعف هر یک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج مطالعات حاکی از آن است که هیچیک از تئوری ها در تبیین کلیه اشکال ارتباطات بین سازمانی موفق نمی باشد بلکه تلفیق آنها تطابق بیشتری با واقعیت دارد.

بررسی سیاست های دولت و دستگاه های مرتبط در خصوص صنعت گردشگری در برنامه سوم توسعه اقتصادی، فرهنگی با هدف ارائه الگویی که در قالب آن نظام سیاستگذاری کارآمدی که به توسعه پایدار صنعت گردشگری کشور بیانجامد ضرورت اصلی تحقیق حاضر به شمار می آید. نتایج بررسی تحقیق نشان می دهد سیاست های گردشگری در هر یک از برنامه های 5 ساله از جمله برنامه سوم توسعه، از خلاء الگوی سیاستگذاری معین و به خصوص فقدان توجه به شاخص های بنیادین سیاستگذاری همچون، تمرکز و انسجام در اهداف، دیدگاه نظام مند و یکپارچه در میان سیاست گذاران، میزان عمل پذیری سیاست ها و نظام پاسخ گویی و ارزیابی عملکرد مؤثر برخوردار بوده است. توسعه گردشگری متضمن توجه به ابعاد توسعه در تمامی سطوح فردی، سازمانی و ملی است و پایداری آن در گروی استفاده از منابع، هدایت سرمایه گذاری ها، سمت گیری پیشرفت فن آوری و تغییر ساختاری و نهادی است که با نیازهای حال و آینده بشر سازگار باشد. صاحب نظران گردشگری معتقدند مسیر دستیابی به توسعه گردشگری از طریق در نظر گرفتن دو دسته عوامل زیر: - عوامل اولیه سیاستگذاری صرف نظر از موضوع گردشگری - عوامل تخصصی گردشگری امکان پذیر خواهد شد. الگوی به دست آمده در این تحقیق نقش و اهمیت هر یک از عامل های اولیه و تخصصی را نشان می دهد. به علاوه خلاء یک مبنای علمی در سیاستگذاری ها منجر شد این کاستی در الگوی مزبور گنجانده شود. الگوی پیشنهادی در سه سطح فردی، سازمانی و ملی، اهداف و مقاصدی را متصور شده است که امید می رود با دستیابی به اهداف توسعه در سطوح سه گانه تحت بررسی، تحقق توسعه پایدار در گردشگری صورت پذیرد.

بهره مندی از سیستم لجستیک مناسب، یکی از عوامل کلیدی موفقیت در کسب کار است. بررسی فضای کسب و کار خودرو سازان در ایران نشان دهنده پشت سر گذاردن مرحله رشد سریع اولیه و اشباع بازار است. یکی از استراتژی ها معمول شرکت ها در چنین حالتی، کاهش هزینه به منظور حفظ سوددهی و شناسایی فرصت های بهبود در سازمان است. اولین جایی که می توان کاهش هزینه و شناسایی فرصت های پیش رو را از آن شروع کرد، لجستیک و زنجیره تامین سازمان است. سازمان ها در هر زنجیره ای، به دنبال ایجاد بهبود در ساختار های عملیاتی هستند. در این مسیر دو سوال مهم مطرح می شود. اول اینکه چه فرصت هایی برای بهبود وجود دارد و دوم اینکه کدام فرصت با توجه به محدودیت های موجود، ارزش بیشتری را برای سازمان ایجاد خواهد کرد. در این راستا، عارضه یابی با پاسخ گویی به این سوالات، سازمان را در کسب ارزش و ایجاد بهبود یاری می دهد. در این مقاله روشی جهت ارزیابی سیستم لجستیک سازمان (فرآیندهای تامین، تولید و فروش) در سطوح مدیریتی و سازمانی، جریان اطلاعات و جریان فیزیکی ارائه شده است. عارضه یابی این امکان را فراهم می آورد تا بتوان نقاط ضعف و قوت سازمان را شناسایی کرده و در جهت بهبود آن اقدامات لازم را انجام داد. روش ارائه شده در این مقاله برای عارضه یابی سیستم لجستیک یک شرکت خودروساز در ایران مورد استفاده قرار گرفته است که در اینجا به عنوان مطالعه موردی ارائه شده است.

در این مقاله دو رویکرد برای ارزیابی کیفیت خدمت یک شرکت امدادرسانی خودرو با نظرسنجی از مشتریان این شرکت ارائه می شود. یک رویکرد مبتنی بر بررسی آماری از طریق اندازه گیری رضایت مشتری می باشد و رویکرد دیگر مبتنی بر بررسی به وسیله روش های کنترل کیفیت آماری است که در این زمینه تاکنون به ندرت مورد استفاده قرار گرفته است. مبنای نظری بررسی مدل کیفیت خدمت (سروکوال)، می باشد. به طورکلی سه بعد برای اندازه گیری کیفیت خدمت تعریف شده و مناسب بودن استفاده از این ابعاد به صورت تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. سپس 18 عامل (3 عامل رضایت کلی و 15 عامل موثر بر رضایت کلی مشتری) شناسایی شده و مورد نظرسنجی و بررسی قرار گرفتند. داده های مربوط به طرز تلقی مشتریان از خدمات دریافتی در 15 ماه متوالی (هر ماه 2000 مشتری) در جوامع آماری مورد نظر جمع آوری و در نهایت روند این درک مشتری در مدت یادشده مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته های حاصل از این تحقیق نشان می دهد که استفاده از بازخوردهای این دو رویکرد به طور چشمگیری سبب افزایش رضایت و کاهش نارضایتی مشتریان می گردد.

ارزیابی کیفیت آموزش به علت ماهیت آن نیازمند روش های خاصی می باشد. در این مقاله سعی شده است تا با به کار گیری تکنیک های مختلف ارزیابی و رتبه بندی، روش نوینی در ارزیابی کیفیت دوره های آموزشی ارایه شود. به منظور اولویت بندی و یافتن میزان اهمیت شاخص های کیفیت آموزش، از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شده است. برای ارزیابی عملکرد هر یک از دوره ها برمبنای شاخص های کیفیت آموزش، جمع آوری داده ها و تلخیص آن ها به کمک تئوری مجموعه های فازی انجام پذیرفته است و در نهایت برای رتبه بندی دوره های آموزشی و مقایسه آن ها نیز از روش TOPSIS سود برده شده است.