فصلنامه سیاست خارجی
سال بیست و یکم شماره 2 (پیاپی 82، تابستان 1386)

بی تردید پرونده هسته ای یکی از مهم ترین موضوعات سیاست خارجی ایران طی نیم قرن اخیر می باشد که بر زندگی سیاسی امروز و حتی سیاست بین الملل سایه افکنده است. این موضوع از زوایای مختلف که تحلیل حقوقی یکی از آنهاست قابل ارزیابی می باشد. در مقاله حاضر ابتدا در یک نگاه کلی نظام حقوقی حاکم بر فعالیت های هسته ای در حقوق بین الملل بررسی می گردد، سپس مبانی حقوقی اقدامات ایران و اختلاف آن با آژانس و ویژگی های حقوقی ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت مورد بررسی قرار خواهد گرفت...

تغییرات مسالمت امیز سال های اخیر در بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین، بیش از هر چیز از دگرگونی جهان پس از جنگ سرد حکایت دارد. این تحولات که با قصد مقاومت در برابر برنامه های اقتصادی نئولیبرالیستی ایالات متحده در جریان است، این امید را برای جوامع آمریکای لاتین باز آورده است که بسا راهی بهتر و سیاستی کارآمد تر از سیاست های لیبرال دموکراسی دو دهه گذشته برای کاستن از فقر و حرکت به سوی جامعه ای همراه با عدالت وجود داشته باشد...

یکی از برداشت های رایج در عرصه سیاست بین الملل این است که بعد از جنگ جهانی دوم، کشور آمریکا به دلیل ارتقای نقش و نفوذ این کشور در شکل دهی ساختار نهادهای بین المللی، سرمنشا تمامی تحولات و بحران های جهانی به خصوص در منطقه خاورمیانه بوده است. به نظر نویسنده این دیدگاه مطلق نیست و در مقاطع مختلف، روسای جمهور آمریکا، به صورت غیر مستقیم تحت تاثیر سیاست نخست وزیران انگلیس قرار داشته اند و در راستای منافع این کشور و در نتیجه تشدید بحران های بین المللی اقدام نموده اند...

از اوایل دهه 90 میلادی، در نتیجه توسعه فناوری های نوین اطلاعاتی، عرصه سیاست بین الملل که مبتنی بر قدرت سخت و نیروهای مادی بود تغییر یافته و عرصه سیاست اندیشه مند که از جنس هنجاری، فرهنگی، معنایی و متکی بر قدرت نرم است، شکل گرفته است. شکل گیری این فضا موجب شده تا دیپلماسی کلاسیک که مبتنی بر قدرت سخت بود، دچار چالش شود و دیپلماسی نوینی، مبتنی بر عرصه سیاست هنجاری و نرم تکوین یابد. پنج روند گسترش به هم پیوستگی جهانی، شکل گیری جامعه مدنی جهانی، اهمیت قدرت نرم، شکل گیری فضای اندیشه جهانی و افزایش...

حقوق بین الملل حاکم بر توسعه همکاری در حوزه منابع نفتی، لوازم و قواعد خاصی بر دولت ها اعمال می نماید. در صورت عدم حصول توافق، طرفین می توانند تلاش های بیشتری برای توسعه ترتیبات همکاری به کار گرفته یا اینکه مستقلا وراد عمل شده و اقدام به توسعه مخازن نمایند. موافقت نامه های دو جانبه منعقده در دریای شمال و حوزه کارائیب جهت تلاش برای تحدید حدود در این زمینه قابل توجه است...

ابتکار امنیتی اشاعه که توسط ایالات متحده آمریکا و با حمایت بیشتر دولت های غربی در سال 2003 با هدف جلویگری از انتقال سلاح های کشتار جمعی و مواد مرتبط با آنها ایجاد شد، در واقع زمینه ساز ایجاد محدودیت هایی در دریاها می باشد. از آنجا که دولت جمهوری اسلامی ایران از جمله دولت های مورد هدف این ابتکار است ضرورت دارد تا ابعاد حقوقی ابتکار مذکور در حوزه حقوق بین الملل دریاها مورد مطالعه قرار گیرد. از جمله نکات مهمی که در رابطه با این ابتکار باید مورد بررسی قرار گیرد چگونگی رابطه آن با مقررات موجود حقوق بین الملل می باشد...

هدف اصلی این نوشتار نقد و ارزیابی مکتب کپنهاگ می باشد. به عبارتی بررسی مبانی و مفاهیم کتب کپنهاگ مانند مبانی هستی شناختی، معرفت شناختی و مفاهیمی همچون بین ذهنی بودن امنیت، جایگاه امنیت اجتماعی، امنیتی ساختن و امنیت منطقه ای می تواند،ارزیابی درستی از امنیت و مطالعات آن را در اختیار ما قرار دهد. مکتب مزبور به عنوان راهی میانه در مطالعات امنیتی تا حد زیادی توانسته با رویکرد علمی و تحلیل مناسب در مطالعه امنیت به بسیاری از پرسش های این حوزه...