فهرست مطالب

مجله علوم و فنون هسته ای
سال بیست و پنجم شماره 1 (پیاپی 33، بهار 1384)

  • تاریخ انتشار: 1384/03/01
  • تعداد عناوین: 8
|
  • امیررضا جلیلیان، پژمان روشن فرزاد، مهشید ثابت، محسن کمالی دهقان، محمد میرزایی، امیرعباس رجامند صفحات 1-8
    یکی از مهمترین رادیوداروهای حاوی رادیوایزوتوپهای مس که در حال حاضر به صورت آزمایشی به مصارف بالینی می رسد، رادیوداروی «پیروآلدئید بیس (N4 متیل تیوسمی کاربازون)»(Cu-PTSM) است. در این کار پژوهشی مراحل تولید رادیوایزوتوپ مس-61 به صورت محصول بمباران روی طبیعی در اثر واکنش هسته ای natZn(p،xn)61Cu به وسیله پروتونهای شتاب گرفته در سیکلوترون با انرژی 22 مگا الکترون ولت و شدت جریان 150 میکرو آمپر، که منجر به تولید مس-61 با آکتیویته 6/33 کوری و بهره تولید حدود 33/3 میلی کوری بر میکروآمپر- ساعت گردید توصیف شده، سپس سنتز و تایید کامل ساختار مولکولی ماده چنگکی پیروآلدئید بیس (N4 متیل تیوسمی کاربازون) به روش های طیف سنجی، و در نهایت نشاندارسازی آن با مس-61 به صورت کلرید گزارش شده است. در این بررسی، کنترل کیفی کامل رادیودارو به منظور اطمینان از قابلیت تزریق آن به موجود زنده نیز انجام شد.
    کلیدواژگان: مس 61، پرتوداروها، واکنش های هسته ای، ترکیبات مس، کنترل کیفیت، PET، 61Cu، PTSM
  • حجت الله مطلوبی، غلامحسین شیروانی، نادر صائمیان صفحات 9-14
    ترکیبات آلی نشاندار، ترکیباتی هستند که در ساختار مولکولی آنها رادیوایزوتوپهایی هستند که پرتوهای رادیوآکتیو گسیل می دارند. این ترکیبات نقش مهمی در تحقیقات ایفا می کنند و در مقیاس وسیعی مورد استفاده قرار می گیرند و در بررسی چگونگی سوخت و ساز آنها در اعضای بدن موجودات زنده اطلاعات گسترده ای در اختیار پژوهندگان قرار می گیرد. در این مقاله اسید آمینه لوسین نشاندار شده با تریتیوم، برای تشخیص بیماری تالاسمی که نخستین بار در ایران سنتز شده، مورد بحث قرار گرفته است. مسیر سنتزی شامل واکنش تراکمی بین متیل آلیل کلراید و دی اتیل استامیدومالونات در محلول سدیوم اتوکساید در اتانول می باشد. در مرحله بعدی ترکیب حاصل با استفاده از کاتالیزگر آدامز و گاز تریتیوم در حلال کلروفرم احیا گردید و محصول اتیل -2-استامیدو-2-کربتوکسی-4-متیل پنتانوآت با راندمان 100% تولید نمود. در انتها ترکیب حاصل در اثر واکنش با اسید هیدروبرمیک 48% مستقیما به[5،4-تریتیوم] لوسین را با آکتیویته ویژه 5 کوری بر میلی مول تبدیل گردید.
    کلیدواژگان: تریتیوم، لوسین، تالاسمی، اسیدهای آمینه
  • علی پذیرنده، حسین پورسلیمانی صفحات 15-20
    تبدیل محصولات شکافت با نیمه عمر طولانی یکی از موانع مهم در توسعه و کاربرد انرژی هسته ای در جهان است. در این مقاله، نتایج بررسی استفاده از محصولات شکافت با نیمه عمر طولانی و دارای سطح مقطع جذب مناسب بجای سم قابل سوخت در مجتمع های سوخت رآکتور آب سبک عرضه خواهد شد. ایزوتوپهای مورد نظر شامل آنهائی می شود که نیمه عمر بیش از 500 سال دارند، از جمله 79Se، 93Zr، 94Nb، 99Tc، 107Pd، 126Sn، 135Cs، 129I. هدف اصلی ما به کاربردن ایزوتوپی با نیمه عمر طولانی، سطح مقطع نسبتا بزرگ و دارای خاصیت فلزی است که در ترکیب، مشکلات شیمیایی ایجاد نکند. در محاسبات بکار رفته، از کدهای WIMS، CITATION، ORIGEN و کتابخانه های ENDF/B6 استفاده شده است. نتایج محاسبات نشان می دهند که می توان از Tc99 بجای بور در ترکیب مشابه و رفتار مشابه استفاده کرد.
    کلیدواژگان: تکنیسیوم 99، بور 10، مجتمع های سوخت، امکان سنجی، صنعت هسته ای، محصولات شکافت هسته ای، سم های سوختنی، شبیه سازی، رآکتورهای خنک شونده با آب، ایزوتوپ ها
  • راحله محمدپور، مریم توکلی، رسول صدیقی، فریدون سلطانمرادی، منصور زند صفحات 21-26
    ادویه، روزمره به مقدار قابل ملاحظه ای در صنایع غذایی مصرف می شود. این مواد آلودگی میکروبی بالایی دارند. این آلودگی علاوه بر ایجاد فساد در محصول، باعث به خطر افتادن سلامت مصرف کنندگان نیز می گردد. پرتودهی یکی از موثرترین روش های میکروب زدایی ادویه است. در این کار پژوهشی دز لازم برای کاستن بار میکروبی ادویه مختلف به وسیله پرتودهی با باریکه الکترون تعیین شد. نمونه های ادویه از جمله زردچوبه، فلفل سیاه، پودر سیر، پودر پیاز، آویشن و ادویه در بسته های 10 گرمی بسته بندی و با دزهای 10-0 کیلوگری پرتوهای الکترونی10MeV پرتودهی شدند. پس از پرتودهی، شمارش کلی میکروبی این نمونه ها به روش مخلوط کردن نمونه با محیط کشت انجام گرفت. میزان آلودگی باکتریایی اولیه این مواد از1/8 * 105 تا7/2 * 103 در گرم متغیر بود. نمودارهای تغییرات تعداد ریزسازواره ها برحسب مقدار دز جذبی برای هر یک از این مواد جداگانه ترسیم و با تعیین ارزش D10 جمعیت میکروبی هر ماده، کمترین مقدار دز لازم برای کاستن بار میکروبی آنها تا حد مطلوب تعیین شد..
    کلیدواژگان: لیزرهای بخار فلزات، لیزر بخارکلرید مس، فشار بخار کلرید مس، توان خروجی ویژه
  • بتول صفایی، مرتضی خلجی اسدی، حبیب تقی زاده، افسانه جیلاوی، گیتی طالقانی، ماندانا دانش صفحات 27-34
    یکی از ارکان اساسی توسعه تحقیقات کاربردی انرژی خورشیدی در هر منطقه، مطالعه پتانسیل انرژی تابشی خورشیدی و برآورد آن در منطقه است. در این کار تحقیقی از میان 21 ایستگاه تشعشع سنجی کشور، 9 ایستگاه همدید (سینوپتیک) که داده‎های تشعشع سنجی آنها در دوره‎های آماری پنج تا یازده ساله بدست آمده است، قابل استفاده بودند، بطوری که بعد از پالایش این داده‎ها که دارای خلاءهای آماری حتی بعضی دارای اطلاعات ناصحیح بوده‎اند، از آنها برای انتخاب مدل مناسب استفاده شده است. پس از مطالعه و بررسی مدلهای موجود، برای تخمین میانگین ماهیانه تابش کلی روزانه در سطح افقی، سه مدل ریاضی: آنگستروم پریسکات، روش حداکثر احتمال و مدل هیبرید بکار برده شدند. با استفاده از روابط آماری هر یک از مدلها، برنامه کامپیوتری مناسب و بکارگیری داده‎های تشعشع سنجی پردازش شده 9 ایستگاه پیش گفته، حل معادلات همبستگی آنها، ضریب های معادله مربوط به هریک از سه مدل برای ایران بدست آمد. این مدلهای ریاضی برای آزمون‎های آماری در ایران بررسی شدند و از میان آنها، مدل هیبرید که بهترین برازش را با این داده ها داشت، انتخاب گردید. حاصل این کار تحقیقی عبارت است از: 12 نقشه مربوط به میانگین روزانه تابش کلی خورشیدی در هر ماه، 4 نقشه مربوط به مجموع انرژی تابشی کلی رسیده به واحد سطح افقی در هر فصل، 1 نقشه مربوط به مجموع انرژی تابشی دریافتی در سطح افقی در طول مدت سال.
    کلیدواژگان: انرژی تجدیدپذیر، انرژی خورشیدی، پتانسیل انرژی تابشی، مدل های ریاضی، اطلس تابشی، ایران
  • اقدس مهدیزاده شاهی، نیره فلاح نژاد تفتی صفحات 35-42
    ادویه، روزمره به مقدار قابل ملاحظه ای در صنایع غذایی مصرف می شود. این مواد آلودگی میکروبی بالایی دارند. این آلودگی علاوه بر ایجاد فساد در محصول، باعث به خطر افتادن سلامت مصرف کنندگان نیز می گردد. پرتودهی یکی از موثرترین روش های میکروب زدایی ادویه است. در این کار پژوهشی دز لازم برای کاستن بار میکروبی ادویه مختلف به وسیله پرتودهی با باریکه الکترون تعیین شد. نمونه های ادویه از جمله زردچوبه، فلفل سیاه، پودر سیر، پودر پیاز، آویشن و ادویه در بسته های 10 گرمی بسته بندی و با دزهای 10-0 کیلوگری پرتوهای الکترونی10MeV پرتودهی شدند. پس از پرتودهی، شمارش کلی میکروبی این نمونه ها به روش مخلوط کردن نمونه با محیط کشت انجام گرفت. میزان آلودگی باکتریایی اولیه این مواد از1/8 * 105 تا7/2 * 103 در گرم متغیر بود. نمودارهای تغییرات تعداد ریزسازواره ها برحسب مقدار دز جذبی برای هر یک از این مواد جداگانه ترسیم و با تعیین ارزش D10 جمعیت میکروبی هر ماده، کمترین مقدار دز لازم برای کاستن بار میکروبی آنها تا حد مطلوب تعیین شد.
    کلیدواژگان: ادویه، تابش دهی مواد غذایی، کاهش آلودگی میکروبی، باریکه الکترون
  • مسعود زواری، ماهرخ سلطانی، رامین سالارتاش، حمید کاشانی صفحات 43-48
    نتایج حاصل از دزیمتری فردی پرتوکاران مرکز تحقیقات هسته ای که توسط امور حفاظت در برابر اشعه به گروه فیزیک بهداشت محول شده است با استفاده از نرم افزاری که به این منظور توسط این گروه طراحی گردیده، درج و نگهداری می گردد. به کمک این نرم افزار به راحتی و در کوتاهترین زمان ممکن نتایج دز خارجی دریافتی ماهانه، سالیانه و میانگین دز خارجی فرد یا افراد هر بخش در دسترس خواهد بود. نتایج حاصل از داده های این نرم افزار نشان می دهد که در طی سالهای 1367 تا 1382 بالا ترین میزان دز خارجی دریافتی مربوط به بخش تهیه و تولید رادیوایزوتوپ با میانگین 1/26میلی سیورت و کمترین میزان مربوط به گروه بیوتکنولوژی هسته ای با 0/48 میلی سیورت بوده است. همچنین مشخص گردید که سالهای 71، 72 و 81 کارکنان مرکز بیشترین و در سال 67 کمترین میزان دز خارجی را دریافت کرده اند.
    کلیدواژگان: دزیمتری فردی، پرتوکاران، شرایط کار، دز خارجی
|
  • S.T Dalir* , H Ghafourian, H Ghods, Y Asef, M.H Sahafipour, B.M Gharanjik, R Jalali, Rad Pages 49-54
    Batch experiments were conducted to study the ability of marine algae collected from Oman Gulf, Iran, for sorption of cobalt from the metal nitrate solution. The biosorption experiments were performed using native and chemically pretreated sun-dried biomass of marine algae. Our finding indicated that MgCl2 pretreated Cystoseria indica, Sargassum glaucescens and Padina australis had more sorption capacities, while the CaCl2 pretreated ones showed lower capacity (comparing with non-treated native biomass). Also, a fall in the cobalt uptake capacity of Nizimuddinia zanardini, Gracilaria corticata, G. arcuata, Botryocladia leptopoda, Scinaia carnosa, Hypnea valentiae, Ulva fasciata and Codium sp. took place after treatment with chemicals, including CaCl2 (0.1 M), MgCl2 (0.1 M), CaCl2 (0.1 M)/HCl (pH 2) and HCl (0.1 M). Biosorption of cobalt was rapidly took place onto algal biosorbents and most of the sorbed metal ion was bound in the first minutes of contact. Uptake of cobalt was pH-dependent and the most cobalt removal occurred at pH 4. In our screening investigations, brown algae (Dictyota indica, N. zanardini, P. australis, S. glaucescens, and C. indica) removed cobalt most efficiently from aqueous solution, respectively. The capability of marine algae for separation of 60Co was tested and a high 60Co removal was demonstrated.
    Keywords: Marine algae, Algal sorbents, Chemical pretreatment, Kinetics, Oman, cobalt biosorption, cobalt