نشریه پژوهش و سازندگی
سال بیستم شماره 2 (پیاپی 76، پاییز 1386)

مصطفی پناهی، استاد یار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهرانارسطو سعید، د انشیار د انشکد ۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهرانمجید کوپاهی، استاد د انشکد ۀ کشاورزی، دانشگاه تهرانمجید مخد وم، استاد د انشکد ۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهرانقوام الد ین زاهد ی، د انشیار د انشکد ۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهرانفهم ارزش اقتصادی بسیاری از تولید ات و خد ماتی که عرصه های جنگلی در سایۀ مجموعۀ پیچید های از فرآیند های اکولوژیک و کارکرد های اکوسیستمی به رایگان در اختیار جوامع انسانی قرار مید هند، موجب شفافیت و تسهیل فرآیند های تصمیم گیری در زمینۀ کاربری اراضی شده و کارآمد تر شدن اقد امات حفاظتی را د رپی خواهد داشت. یکی از کارکرد های مهم اکوسیستم های جنگلی به نقش آن ها در حفظ منابع خاک و جلوگیری از انهد ام آن ها مربوط می شود که عمد تا به شکل تشدید فرسایش ناشی از د خالت های انسانی پدیدار می شود. د راین مقاله، خد مات مربوط به حفظ خاک به عنوان یکی از کارکرد های اساسی عرصه های جنگلی واقع در سه محدود ۀ چوب و کاغذ مازند ران، خیرود کنار و شفارود از منظری اقتصادی مورد توجه قرار گرفته و ضمن تشریح رویکرد های گوناگون برای کمی سازی کارکرد های حمایتی جنگل در موضوع خاک، شیوه ای تجربی برای ارزش گذاری اقتصادی چنین کارکرد هائی معرفی شده و نتایج بررسی های به عمل آمده در اختیار قرار گرفته اند. یافته های این تحقیق که برای اولین بار د رایران انجام شد ه، نشان مید هند که در هر هکتار از محدود ه های تحت بررسی این مطالعه، سالانه 15 / 1 تن عناصر سه گانۀ نیتروژن، فسفر و پتاسیم (NPK) د راثر فرسایش خاک و خروج خاک از جنگل، نابود می شود که به منزلۀ از دست رفتن ارزش جاری معاد ل حدود 4 / 8 میلیون ریال است و از آن، حدود 37% به محدود ۀ چوب و کاغذ مازند ران، 32% به خیرود کنار و 3 / 31%به طرح جنگلد اری شفارود اختصاص د ارد. با انجام محاسبات تکمیلی، د ید ه می شود که به طور متوسط هر هکتار از عرصه های جنگلی بررسی شد ه، قاد رند به میزان 6 / 92 میلیون ریال از خسارت ناشی از فرسایش و نابود ی تن ها سه عنصر غذائی نیتروژن، فسفر و پتاسیم در خاک جلوگیری کند. نتایج فوق تائید د یگری است بر ضرورت حفاظت از باقیماند ۀ منابع جنگلی واقع در شمال کشور که با روند ی نگران کننده و به تاسی از نا به سامانی های فزایند ه در عرصه های اقتصادی و اجتماعی، در حال تخریب و زوال همیشگی هستند و چنین به نظر می رسد که با بهره گیری از ابزارهای اقتصادی، د رک ابعاد تهد ید ملموس تر می شود.

محمدحسن عصاره، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشورعباس قمری زارع، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشورمه لقا قربانلی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان بهاره الهورد ی ممقانی، د انشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور تهرانشکوفه شهرزاد، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشوراسانس گل محمدی دارای ارزش اقتصادی بالایی است. هدف از این پژوهش تکثیر غیر جنسی ژنوتیپ های برتری است که کیفیت و کمیت اسانس بهتر، درصد اسانس بیشتر، طول دوره گلد هی طولانی تر و یا عملکرد گل بیشتری را نسبت به سایر ژنوتیپ ها نشان می د هند. به این منظور از جوانه های جانبی پایه های بالغ در فصول مختلف سال برد اشت شد و در محیط کشت MS پایه همراه با تیمار های مختلف هورمونی کشت گردید. در مرحله استقرار به منظور حصول به نمونه های استریل از کلرید مرکوریک 1/0 % به مد ت 5 د قیقه استفاده شد. کلیه ریز نمونه ها در فصل تابستان و پاییز و در هر سه ژنوتیپ مستقر شد ند. در مرحله شاخه زایی اثر هورمونهای BAP و Kin مورد بررسی قرار گرفت. بهترین تیمار شاخه زایی در هر سه ژنوتیپ متفاوت بود. بیشترین ضریب ازد یاد و رشد طولی ژنوتیپ M6 در تیمار حاوی 2میلی گرم د رلیتر BAP و 2 میلی گرم د رلیتر Kin و در ژنوتیپ هایG1 و G2 در تیمارحاوی 5/2 میلی گرم د رلیتر BAP به دست آمد. به منظور تحریک ریشه زایی شاخه ها از محیط MS تغییر یافته همراه با مقاد یر متفاوت هورمون NAA استفاده گردید. درصد پایینی از شاخه های تولید شده ژنوتیپ های G1 و G2 به ترتیب در محیط کشتMS تغییر یافته حاوی 1/0 و 2/0 میلی گرم د رلیتر NAA ریشه دار شد ند.

عباس زارع زاد ه، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد پرویز باباخانلو، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشورمحمد هاد ی راد، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد علی میرحسینی، کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد مهد ی شمس زاد ه، کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد این تحقیق در سال های 84-1379 به منظور ایجاد بانک ژن زند ه گیاهان د ارویی جهت جلوگیری از انقراض ژنتیکی گونه های د ارویی خود رو و همچنین تشخیص سرشت و سازگاری گونه های متنوعی که از منابع داخل یا خارج استان تامین گردید، در کلکسیون گیاهان د ارویی گرد فرامرز شهرستان شاهد یه یزد به اجرا درآمد. با اجرای این طرح، 206 گونه گیاه د ارویی کشت گردید که شامل 165 جنس و63 تیره هستند. بذور و نهال گیاهان مذکور از طبیعت، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع، مراکز تحقیقاتی کشاورزی و منابع طبیعی استان ها و تعد اد ی از گونه های وارداتی تامین و به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم در فصول مختلف سال کشت گردید ند. بد ین طریق فصل کاشت، جوانه زنی، استقرار، فنولوژی و سازگاری گیاهان با شرایط اقلیمی ایستگاه مورد نظر بررسی گردید. علاوه بر آشنایی با نحوه تکثیر، نیاز آبی، نیاز کود ی، مقاومت گیاه به خشکی، آفات، بیماری ها و علف های هرز مزرعه در حد امکان مورد بررسی قرار گرفتند. از 206 گونه گیاه د ارویی کشت شد ه، 160 گونه (7 / 77 درصد) فنولوژی خود را کامل نمود ه، 24 گونه (6 / 11 درصد) تا بحال به حالت رویشی باقی ماند ه،4 گونه(9 / 1 درصد) سبز شده و بعد از مد تی خشک گردید ند و 18 گونه (7 / 8 درصد) اصلا سبز نشد ند. از نظر شناسایی علف های هرز و آفات و بیماری ها به ترتیب 40 گونه علف هرز شامل 23 گونه یکساله و 17 گونه چند ساله و د ائمی متعلق به 14 تیره گیاهی شناسایی و 31 گونه آفت و سه گونه بیماری روی گیاهان مزرعه مشاهده گردید.

عباس میرسلیمانی و حسین امین، اعضاء هیات علمی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی د اراب- دانشگاه شیراز به منظور بررسی اثرات حلقه برد اری و زمان آن بر ویژگی های کمی و کیفی میوه لیموترش، پژوهشی در بهار و تابستان 1384 روی درختان 7 ساله لیموترش موجود در باغ تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی د اراب انجام شد. از آنجائی که در منطقه د اراب میوه های لیموترش به د لیل ریز بود ن، ضخیم بود ن پوست و د یر رسی جهت مصرف تازه خوری، بازار پسند ی مطلوبی ند ارد، لذا این پژوهش با هدف بررسی اثر حلقه برد اری جهت بهبود برخی خصوصیات میوه در قالب یک طرح بلوک کامل تصادفی شامل 3 تیمار و 5 تکرار (هر تکرار شامل یک درخت) صورت گرفت. تیمارهای اعمال شده شامل دو نوبت حلقه برد اری یکی در تاریخ 20 فرورد ین ماه (مرحله تمام گل) و د یگری در تاریخ 25 خرد اد ماه بعد از پایان مرحله ریزش فیزیولوژیکی میوه بود. عمل حلقه برد اری توسط یک چاقوی معمولی به صورتی انجام شد که یک حلقه کامل از پوست تنه درخت به پهنای تقریبی5 میلی متر جد ا شود. نتایج این پژوهش نشان د اد که حلقه برد اری بلافاصله بعد از اتمام ریزش فیزیولوژیک میوه به طور معنی د اری باعث افزایش حجم و قطر میوه، وزن گوشت و وزن پوست میوه و درصد آب آن شده اما بر صفاتی نظیر میزان اسید آب میوه و نسبت ، عملکرد و تعد اد میوه در هر درخت تاثیر معنی د اری ند ارد. همچنین نتایج نشان می دهد که حلقه برد اری در مرحله تمام گل اگر چه باعث افزایش وزن، حجم و قطر میوه، وزن گوشت و پوست میوه نسبت به شاهد شده اما هیچکد ام از این اختلاف ها در سطح 5 درصد آزمون د انکن معنی دار نبود هاست. البته حلقه برد اری سبب کاهش TSS آب میوه شده به گونه ای که اختلاف بین حلقه برد اری نوبت دوم (خرد اد ماه) با شاهد معنی دار بود ه ولی نتایج مربوط به حلقه برد اری نوبت اول نسبت به شاهد و همچنین نسبت به حلقه برد اری نوبت دوم اختلاف معنی د اری نشان ند اد هاست.

امیرحسین پهلوانی، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، بخش تحقیقات رستنی ها فریبا میقانی، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، بخش تحقیقات علف های هرز محمدحسن راشد محصل، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فرد وسی مشهد محمد علی باغستانی، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، بخش تحقیقات علف های هرز بررسی مراحل فنولوژی علف های هرز به ویژه چند ساله ها، اهمیت و کاربرد فراوانی در مدیریت آن ها د ارد. از میان علف های هرز چند ساله و مهاجم که مد تهاست در ایران به ویژه در باغ ها مشکل ساز شده است، می توان به کاتوس اشاره کرد که فنولوژی آن تاکنون کمتر مورد توجه و بررسی پژوهشگران کشور قرار گرفته است. بر این اساس در آزمایشی طی سال های 1382 و 1383 در خزانه بخش تحقیقات علفهای هرز موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، مراحل فنولوژی کاتوس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان د اد که کاتوس های ظاهرشده از ریشه تا درجه-روز 3/ 1008، به رشد خود ادامه دادند. طی این دوره، 5 مرحله فنولوژی به ثبت رسید که عبارت بودند از: ظهور (سبزشد ن) اند ام هوایی از ریشه (درجه -روز 1/ 19)، تولید اند ام هوایی ثانوی (درجه -روز 8/ 25)، ظهور گل آذین (درجه -روز 15/ 248)، بازشد ن گل (درجه -روز 35/ 379)، و میوه د هی (درجه -روز 25/ 606). در این بررسی روشن شد که جوانه زنی اغلب ریشه های کاتوس (80 درصد) با گرم شدن هوا در اواسط ارد یبهشت ماه آغاز می شود. به طورکلی، می توان گفت کاتوس علف هرزی با دوره رشد و نمو طولانی است. به نظر می رسد با بهره گیری از تقویم زمانی حاصل از بررسی حاضر می توان راهکار هایی د قیق تر برای مدیریت این علف هرز مهاجم و مشکل ساز ارایه کرد.

زریر سعید ی، بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاریمسعود اربابی، بخش تحقیقات جانورشناسی کشاورزی، موسسه تحقیقات گیاهپزشکی، تهرانکنه تارتن دو لکه ای (Tetranychus urticae Koch) از مهمترین آفات مزارع لوبیا منطقه لردگان استان چهار محال و بختیاری و بسیاری از مناطق ایران و جهان می باشد. خسارت کمی و کیفی این کنه تا صد درصد بر روی محصول لوبیا مشاهده شده است. برای استفاده بهینه از سموم مجاز، تاثیر 12 نوع کنه کش/ حشره کش شامل کلوفنتزین (SC %50)، پروپارژیک فرمولاسیون قد یم (EC %57) و فرمولاسیون جدید (570 EW)،وتتراد یفون(5/18% EC) و اتوکسازول(10% SC)، فن پیروکسی میت(5% SC)، آمیتراز (20% EC)، فن پروپاترین(10% EC و10% FL)، هگزاتیازوکس(10% EC)، برموپروپیلات(25% EC)، فنازوکوئین(20% SC) و شاهد (آب پاشی) بر روی جمعیت فعال کنه تارتن دو نقطه ای مزارع لوبیا مورد ارزیابی قرار گرفت. درصد تلفات کنه در تیمار ها و در دو سطح آلود گی 20 و 40 درصد برگ های لوبیا و در آزمایش اسپلیت پلات مورد مقایسه قرار گرفتند. زمان سم پاشی به عنوان فاکتور اصلی (د ر دو سطح آلود گی) و تیمار سموم به صورت فاکتور فرعی(د ر سیزد ه سطح) انتخاب گردید ند. جمعیت کنه تارتن در تیمارهای مختلف در نوبت های یک روز قبل، سه، هفت، چهارد ه و بیست و یک روز بعد از محلول پاشی با انجام نمونه برد اری برگ لوبیا از سطوح مختلف و شمارش کنه های زند ه در سطح زیرین برگ برآورد گردید. درصد تلفات توسط فرمول هند رسون-تیلتون محاسبه گردید. نتایج نشان د اد تاثیر تیمار ها در دو سطح آلود گی دارای اختلاف معنی د اری با یکد یگرند و همواره سمپاشی در سطح اول (یعنی 20% آلود گی برگ ها) بهترین نتیجه را د اشته است. اثر تیمار ها (سموم) نیز در زمان های مختلف نمونه برد اری از نظر آماری دارای اختلاف معنی د اری بود هاست به طوری که در 14 روز پس از سمپاشی مؤثرترین سموم علیه کنه تارتن لوبیا هگزی تیازوکس و اتوکسازول بودند و در مرحله بعد ی به ترتیب بروموپروپیلات، فنازوکوئین، آمیتراز، کلوفنتزین، تتراد یفون، فن پیروکسی میت، پروپارژیت فرمولاسیون جد ید، پروپارژیت فرمولاسیون قد یم، د انتیول فرمولاسیون قد یم و د انتیول فرمولاسیون جدید قرار د اشتند. استفاده به موقع و متناوب از سموم با تاثیر مناسب، ضمن کاهش د ز مصرفی و هزینه های اقتصادی می تواند در حفظ بیش تر محیط زیست نیز موثر واقع شود.

حمید رضا د نیویان، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات پنبه کشورگلستان. گرگان غلامعلی رنجبر، عضو هیات علمی دانشگاه مازند ران - ساری. مازند ران کاشت بسیار متراکم گیاه پنبه (Gossypium hirsutum) از طریق افزایش عملکرد و زود رسی، باعث کاهش هزینه های زراعت این محصول می شود. به منظور بررسی اثر کاشت متراکم بر صفات مهم زراعی رقم پنبه تجارتی ساحل یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به مد ت دو سال زراعی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مازند ران اجرا گردید. روش افزایش تراکم از طریق کاشت کپه ای انجام گرفت. فاکتور ها تعد اد گیاه د رکپه شامل یک، سه، پنج و هفت گیاه، و فاصله بین کپه ها شامل20، 40، 60 سانتی متر در نظر گرفته شد تا تراکمی بین 1/ 2 تا 8/ 43 گیاه در متر مربع حاصل گردد. نتایج تجزیه مرکب دو ساله این بررسی نشان د اد که تیمار سه بوته در هر حفره کاشت با تراکم متوسط 4/ 11 عد د گیاه در متر مربع در مقایسه با سایر سطوح تیماری دارای حد اکثر عملکرد الیاف بود و افزایش فاصله بین کپه ها اثری بر عملکرد ند اشت. اثر متقابل تیمار ها معنی دار نبود. کپه های سه بوته ای نسبت به کپه های تک بوته ای 8/ 16% یا 264 کیلو گرم در هکتار افزایش عملکرد وش نشان د اد. کپه های چند بوته ای نسبت به تک بوته ای از ارتفاع و تعد اد شاخه رویای کمتری برخورد ار بودند و حد اکثر عملکرد از ارتفاع تقریبی 109 سانتی متر حاصل گردید. زود رسی تحت تاثیر فاکتور های مورد بررسی و تغییرات تراکم واقع نشد. از نظر صفات کیفی الیاف شامل طول، ظرافت، استحکام و کشش الیاف اختلاف معنی د اری در تیمار ها مشاهده نگردید و درد امنه تراکم مورد مطالعه برای صفات کیفی الیاف، پایداری زیاد مشاهده گردید.

ربیع فلاح جلود ا، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات روستایی وزارت جهاد کشاورزیبا توجه به رشد جمعیت د رکشورهای جهان سوم و نیاز مرد م به تولید بیشتر مواد غذایی، اشتغال، مسکن و سایر نیازهای زیر بنایی و همچنین نظر به اهمیت مسایل زیست محیطی و نقش جنگل در توسعه زیست بوم، پایداری آن، حفاظت از جنگل ها و بهره برد اری صحیح و توسعه و احیاء آن در کنار توجه به مسایل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جزو لاینفک در امور جنگلد اری می باشد. در راستای د ستیابی به اهداف فوق طرح های جنگلد اری د رجهت حفظ، احیا وتوسعه د رقالب مجریان (تعاونی، خصوصی و دولتی) در حال اجرا می باشد. در حال حاضرحد ود 50 درصد از کل طرح های در حال اجرا در اختیار بخش دولتی و 15 درصد در قالب بخش تعاون و مابقی در قالب بخش خصوصی فعالیت می نمایند. با توجه به گذشت بیش از 15 سال از اجرای طرح های مذکور این تحقیق با هدف بررسی و مقایسه وضعیت عملکرد مجریان طرح های جنگلد اری از د ید گاه جنگل نشینان اجرا گردید. به طور کلی 97 نفر به عنوان نمونه ازکل جامعه آماری از طریق نمونه گیری طبقه بندی تصادفی از مرد م جنگل نشین منطقه ساری که د رحوزه فعالیت مجریان طرح های خصوصی، دولتی و تعاونی طرح های جنگلد اری قرار د ارند انتخاب گردید ند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه می باشد. پرسشنامه تحقیق از طریق صاحب نظران مورد تایید قرار گرفت و اعتبار پرسشنامه از طریق آزمون آلفای کرونباخ 85% تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان د اد که مشارکت و همکاری مرد م با بخش دولتی بیش از دو بخش تعاون و خصوصی است. همچنین نتایج نشان د اد که میزان فعالیت های حفاظتی، احیاء و بهره برد اری سه شیوه طرح های جنگلد اری با یکد یگر اختلاف معنی د ارند. از د ید گاه پاسخگویان نتایج نشان د اد که بخش دولتی مهارت و کارآیی بیشتری از دو بخش دیگر در امور جنگلد اری د ارند.

محسن خانی، مربی بخش امور زراعی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی د اراب، دانشگاه شیراز عباس خیری، کارشناس ارشد بیماری شناسی گیاهی ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی د اراببه منظور ارزیابی عکس العمل ارقام ذرت به بیماری سیاهک معمولی (Ustilago maydis) و پوسیدگی فوزاریومی بلال (Fusarium moniliforme) و شناسایی ارقام مقاوم یا متحمل، دو آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و 7 تیمار که شامل ارقام مختلف ذرت بود، از طریق آلود گی مصنوعی با ایجاد زخم درد اراب اجرا شد. برای ایجاد آلود گی به سیاهک معمولی و پوسیدگی فوزاریومی بلال به ترتیب 2 تا 5 و 7 تا 10 روز بعد از ظهور کاکل ها با سوسپانسیون اسپور به حجم سه میلی لیتر و به غلظت 106 اسپور در میلی لیتر در هر بلال تلقیح انجام شد. در زمان رسیدن فیزیولوژیکی گیاه، درصد آلود گی و شدت بیماری بر اساس پیشرفت بیماری در هر بلال محاسبه و میزان مقاومت هریک از ارقام آزمایشی تعیین شد. مقایسه میانگین تیمار ها در هر دو آزمایش با استفاده از روش آزمون چند د امنه ای د انکن نشان د اد که اختلاف بین ارقام از نظر میزان آلود گی معنی دار است. ارقام بر اساس شدت آلود گی بیماری سیاهک معمولی (مقیاس 7-0) و پوسیدگی فوزاریومی بلال (مقیاس 6-1) در گروه های مقاوم، متحمل و حساس قرار گرفتند. بر این اساس رقم 704 نسبت به هر دو بیماری مقاوم و رقم BC404 حساس بود.

گیتی کریمی، د انشجوی کارشناسی ارشد مجید نوجوان، استاد گروه زیست شناسی دانشگاه ارومیهبه منظور بررسی اثر کاد میوم بر برخی از پارامترهای رشد ی و فیزیولوژیک د انه رست های عد س بذرهای تهیه شد ه، ضد عفونی گردیده و کشت اولیه بذر ها در داخل انکوباتور 25 درجه سانتیگراد د رون ظروف پتری صورت گرفت. سپس د انه رستهای دو روزه یکسان انتخاب و به پتری د یشهای 9 سانتیمتری حاوی کاغذ واتمن شماره 1 و 9 میلی لیتر از محلول با غلظت های صفر به عنوان شاهد، 20، 40، 80 و160 میکرومولار کاد میوم کلرید انتقال یافتند. پس از چهار روز شاخص های مورد نظر برای د انه رست های هر تیمار، به طور جد اگانه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان د اد که با افزایش غلظت کاد میوم در محلول غذایی رشد طولی ریشه کاهش یافته، د رحالی که طول اند ام هوایی د رغلظت کم افزایش و د رغلظت های بالا تر کاهش یافت. وزن خشک اند ام هوایی و ریشه، همچنین تعد اد ریشه های فرعی با افزایش غلظت کاد میوم کاهش نشان د اد. محتوای پرولین ریشه و اند ام هوایی، قند و پروتئین های محلول د انه رست ها با افزایش غلظت کاد میوم افزایش یافت که این موارد می تواند آثاری از ساز و کارهای مقاومت گیاهان در برابر تنش کاد میوم باشد.

آفاق تابند ه، د انشجوی کارشناسی ارشد رشته جنگلد اری دانشکده منابع طبیعی و علوم د ریایی دانشگاه تربیت مد رسمسعود طبری، د انشیار دانشکده منابع طبیعی و علوم د ریایی دانشگاه تربیت مد رسکامبیز اسپهبد ی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازند رانحسین میرزایی ندوشن، د انشیار پژوهشی موسسه تهیه و اصلاح نهال و بذرجهت بررسی تاثیر مبد اء بذر برروی صفات رشد نهال های تولید شده بارانک در سال سوم پس از کاشت، بذر آن بعد از جمع آوری از 40 پایه ماد ری در دو رویشگاه اشک (ارتفاع از سطح د ریا 2300- 2100 متر) و سنگد ه (ارتفاع از سطح د ریا 1800-1700 متر) واقع در جنگل های حوزه شرکت چوب فریم ساری، در نهالستان اوریملک (ارتفاع از سطح د ریا 1550 متر) به نهال تبد یل شده و نهال ها در سن یک سالگی د رقالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در عرصه ای واقع در ارتفاع 1500 متری در مجاورت نهالستان یاد شده کاشته شد ند. در پایان فصل رویش سال سوم پس از کاشت، تاثیر مبد اء بذر روی نرخ زند ه مانی، قطر یقه، ارتفاع کل و طول بلند ترین شاخه در سطح 1 درصد معنی دار شد طوریکه این مشخصه ها در نهال های پایه های ماد ری رویشگاه سنگد ه در مقایسه با مبد اء اشک از وضعیت مطلوب تری برخورد ار بودند. به علاوه اختلاف بین 20 پایه ماد ری در هر رویشگاه نیز از نظر همه صفات مورد بررسی نهال های آن ها به جز زند ه مانی در نهال های مبد اء سنگد ه در سطح 1 درصد معنی دار شد. اگرچه رویشگاه سنگد ه با توجه به خصوصات مورد بررسی نهال های پایه های ماد ری آن ها برای جمع آوری بذر و تولید نهال و جنگلکاری در منطقه مورد بررسی مناسب تشخیص داده شد اما با توجه صفات مورد بررسی، درصد ی از پایه های ماد ری مبد اء اشک نیز می توانند برای بذرگیری کاند ید باشند.

محمد امین سلطانی پور، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگانبه منظور بررسی ارتباط عوامل اکولوژیک با انتشار و فراوانی گونه مورخوش (Zhumeria majdae) این تحقیق از سال 1380 به مد ت دو سال در استان هرمزگان انجام شد. گونه د اروئی مورخوش یکی از گونه های مهم، انحصاری و اند میک استان هرمزگان است که از زمانهای قد یم در درمان بیماری های گوارشی چون اسهال، نفخ، د ل د رد، ترشی و سوزش معد ه، رفع سرماخورد گی، سرد رد، التیام زخم و به عنوان خنکی توسط بومیان استان هرمزگان مصرف می شود. در این بررسی علاوه بر تهیه نقشه پراکنش، وضعیت اقلیمی، آب وهوایی، خاک، زمین شناسی، قابلیت اراضی، پارامترهای رویشی همچون ارتفاع، سطح تاج پوشش، تراکم و درصد پوشش تاجی مورد اندازه گیری قرار گرفت. این گونه در مناطق کوهستانی استان بر روی اراضی سنگلاخی، صخره ای شیبد ار و واریزه های آهکی از ارتفاع 1400 – 450 متر از سطح د ریا پراکنش د ارد. خاک مناطق پراکنش دارای بافت لومی شنی با هد ایت الکتریکی 1 / 1 تا 89 / 0 میلی موس بر سانتی متر و اسید یته 5 / 8 تا 3 / 8 است. حد اقل و حد اکثر مطلق درجه حرارت مناطق پراکنش گونه صفر و پنجاه درجه سانتیگراد می باشد.

حسن علیپور، عضو هیات علمی ستاد سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزیاین تحقیق با هدف بررسی میزان مشارکت محقق، مروج و کشاورز در فرآیند تولید و انتقال تکنولوژی و شناخت عوامل موثر بر میزان مشارکت در این فرآیند اجراء گردید. روش تحقیق پیمایشی وتوصیفی- تحلیلی میباشد. جامعه آماری تحقیق شامل 350نفر از کشاورزان گندمکار استان فارس و کرمانشاه از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه بندی جغرافیایی و105نفر از مروجان استان فارس و کرمانشاه و60 نفر از محققان که از طریق روش سرشماری انتخاب شدند.جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه و مصاحبه انجام شد.روایی ابزار پژوهش از طریق متخصصان مورد تایید قرار گرفت.آزمون مقدماتی و اعتبار پرسشنامه ها بوسیله نمونه آماری خارج از جامعه آماری انجام گرفت.و ضریب اطمینان آلفای کرونباخ سه پرسشنامه به ترتیب 72/0، 71/0، 72/0 تعیین شد.نتایج تحقیق نشان داد که در حال حاضر میزان مشارکت کشاورزان و مروجان در فرآیند تولید و انتقال و همچنین مشارکت محققان در فرآیند انتقال در حد ضعیفی میباشد. لذا پیشنهاد میگردد از طریق اصلاح الگو، گرایش نسبت به همکاری با یکدیگر، تصحیح وظایف مروج و محقق و زمینه های مشارکت آنان در فرآیند تولید و انتقال تکنولوژی مهیا گردد.

پرویز رضوانی مقد م، استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه فرد وسی مشهد مجید احمد زاد ه مطلق، کارشناس ارشد اداره جهاد -کشاورزی شهرستان قاین به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر روی عملکرد و اجزاء عملکرد سیاهد انه، آزمایشی در سال زراعی1382-1381 در شهرستان قاینات در اراضی مرکز آموزش کشاورزی اسلام آباد در فاصله 35 کیلومتری جاد ه قاین - خضری در استان خراسان جنوبی انجام گرفت. در این بررسی چهار تاریخ کاشت (شامل 10 و 25 فرورد ین و نیز 10 و 25 ارد یبهشت سال 1382) وچهار تراکم (شامل 50، 150، 250 و 350 بوته در متر مربع) در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی د رچهار تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. صفات مورد بررسی شامل عملکرد د انه، ارتفاع، بیوماس، وزن هزارد انه، تعد اد کپسول در بوته، تعد اد د انه در کپسول،تعد اد شاخه های جانبی و تعد اد گل آذین در هر بوته بود. نتایج حاصله نشان د اد؛ که اثر تاریخ کاشت تاثیر معنی د اری بر صفات عملکرد د انه، عملکرد ماده خشک، ارتفاع بوته، وزن هزار د انه، شاخص برداشت، تعد اد کپسول در بوته و تعد اد د انه در کپسول داشت. بالاترین عملکرد د انه مربوط به تاریخ کاشت دوم وکمترین مربوط به تاریخ کاشت چهارم بود. اثر تراکم برای عملکرد د انه و ارتفاع بوته معنی دار بود ولی تاثیر معنی د اری بر سایر صفات مورد مطالعه نداشت. به طوری که تراکم 350 بوته در متر مربع بیشترین و تراکم 50 بوته در متر مربع کمترین عملکرد د انه را تولید کرد. اثر متقابل(تاریخ کاشت × تراکم) برای عملکرد د انه، تعد اد گل آذین، ارتفاع بوته و تعد اد کپسول در هر بوته معنی دار شد. نتایج این آزمایش نشان د اد، در شرایط شهرستان قاینات (بخش نیم بلوک) بهترین تاریخ کاشت حد فاصل د هه سوم فرورد ین و تراکم 350 بوته در مترمربع، بالاترین مقدار عملکرد را در بین سایر تراکم های مورد آزمایش بخود اختصاص د اد.

به منظور ارزیابی توانایی رقابتی دو رقم لوبیای درخشان و صیاد در قالب آزمایش دوره بحرانی تداخل علفهای هرز آزمایشی در سال زراعی 1381 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد، به اجرا درآمد. طرح مورد استفاده از نوع بلوکهای کامل تصاد فی شامل 4 تکرار و 12 تیمار بود. تیمارها در دو گروه و بر اساس دوره های 14 روزه در نظر گرفته شد . گروه اول تیمارها شامل تیمارهای رقابت علف های هرز با گیاه زراعی (WI) از هنگام سبزشدن گیاه زراعی تا 14 ،28 ،42 ،56 و 70 روز پس از سبز شدن همراه با تیمار شاهد(تداخل تمام فصل) و گروه دوم تیمارها شامل تیمارهای عاری از علفهای هرز (WF) ا مراحل فوق بودند. به طور کلی نتایج نشان د اد که بالا بودن شاخص سطح برگ و ارتفاع لوبیای رقم صیاد در مقایسه با رقم د رخشان سبب کاهش اثرات سوء گونه های علفهای هرز و نیز تلفات عملکرد در این رقم میشود.

اسماعیل رسولی گرمارود ی، د انشجوی د کترای صنایع خمیر و کاغذ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان حسین رسالتی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگانسعید مهد وی فیض آباد ی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتعاین تحقیق به منظور امکان سنجی جایگزینی بخشی از چوب های جنگلی در ترکیب ماده اولیه کارخانه چوب و کاغذ مازند ران(75%ممرز+25%راش) با چوب صنوبر برای تولید کاغذ روزنامه صورت پذیرفت. بد ین منظور، از گونه صنوبر اورامریکن به جای راش و ممرز استفاده شد. گونه صنوبر مورد نظر با سن 8 سال، از ایستگاه تحقیقات صفرابسته گیلان و گونه های راش و ممرز بصورت خرد ه چوب از خط تولید کارخانه فوق الذکر تهیه گردید. برای تهیه خمیرکاغذ، از مواد اولیه مختلف در قالب چهار تیمار شامل صنوبر خالص، مخلوط ممرز و راش، مخلوط ممرز و صنوبر، و نیز مخلوط صنوبر و راش و ممرز استفاده شد. براساس نتایج پخت های آزمایشی فرآیند شیمیایی-مکانیکی، شرایط پخت 20% ماده شیمیایی(برمبنای وزن خشک چوب)، زمان پخت 90د قیقه، درجه حرارت 160 درجه سانتی گراد و 1: 7 = L: W، به منظور د ستیابی به بازد ه پخت 85% انتخاب گردید. پس از پخت خرد ه چوب ها، الیاف آنها توسط دستگاه دفیبراتور طی سه مرحله جدا شدند و پس از رنگبری خمیرکاغذهای حاصله با پراکسید هید روژن، با استفاده از کوبند ه PFI تا درجه روانی 300ml.CSF پالایش گردیده و در نهایت ویژگی خمیرکاغذهای تولید شده مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان د اد که استفاده از چوب صنوبر به صورت خالص و یا همراه با گونه های جنگلی برای تولید کاغذ روزنامه از د ید گاه فنی،تکنولوژیکی و اقتصادی از جایگاه مثبتی برخورد ار بود ه و حالت اید ه آل تیمارهای مخلوط بررسی شده را می توان به صورت 65% ممرز+10%راش+25%صنوبر معرفی نمود.

بهرام اند رزیان، د انشجوی د کتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامینعبد المهد ی بخشند ه، قدرت اله فتحی و خلیل عالمی سعید، اعضاء هیات علمی دانشکده کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامینمحمد بنایان، عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه فرد وسی مشهدیحیی امام، عضو هیات هیات علمی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیرازنمو، عبارت است از تغییرات کیفی برنامه ریزی شده که گیاه را به سمت رسید گی هد ایت می نمایند و محققان آن را پد ید ه شناسی می نامند. شناخت زمان وقوع هریک از این مراحل به منظور اعمال مدیریت مناسب برای افزایش عملکرد ضروری است. تعیین زمان وقوع مراحل نموی در سطح وسیع که د ربرگیرند ه ی اقلیم ها، ژنوتیپ ها و تاریخ های کاشت متفاوت می باشد، کار بسیار د شواری است. پیش بینی مراحل پد ید ه شناسی به روش های معمول میسر نمی باشد و تنها از طریق بکارگیری مدل های شبیه سازی، که با تلفیق عوامل موثر بر نمو می توانند زمان وقوع مراحل نمو را پیش بینی نماید، امکان پذیر است. این مدل بر مبنای معاد له ی خطی پاسخ د مایی نمو گیاه ساخته شد. به منظور ارزیابی مد ل، دو آزمایش مزرعه ای در سال های زراعی 83- 1382 و 84- 83 13 اجراء گردید. مراحل نموی گندم برمبنای مقیاس کربی و اپلیارد و به کمک میکروسکوپ تشریح مشخص و میزان درجه- روز رشد تجمعی مورد نیاز هر مرحله نموی تعیین گردید. سپس با استفاده از داده های آزمایشهای مذکور، مدل واسنجی و ارزیابی گردید. مقایسه نتایج حاصل از شبیه سازی با نتایج واقعی (مشاهده شد ه) نشان د اد که مدل با توانایی بالایی مراحل نمو گندم را پیش بینی می نماید.

علی بمان میرجلیلی، محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد امان الله رهبر، محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد روش های مختلفی جهت تغذیه آبخوان وجود د ارد که یکی از آن ها پخش سیلاب می باشد اهداف مختلفی در این روش پیش بینی شده که از آن جمله تغذیه سفره های آب زیر زمینی، اصلاح خاک و افزایش پوشش گیاهی می باشد. پخش سیلاب باعث افزایش رطوبت خاک و در نتیجه افزایش علوفه تولید ی خواهد شد. هدف از این مطالعه ارزیابی اثرات پخش سیلاب در تغییرات کمی پوشش گیاهی می باشد. این بررسی در آبخوان هرات یزد اجرا گردید که در سال مطالعه (1384) در داخل کواد رات ها پارامتر هایی مانند درصد پوشش تاجی، تولید، تراکم ودرصد فراوانی محاسبه گردید. تولید به روش قطع و توزین محاسبه گردیده است.د ر هر بارند گی که باعث ایجاد سیلاب گردیده در تمام عرصه های پخش سیلاب که شامل 11 عرصه پخش می باشد فقط 3 عرصه با د بی های مختلف آبگیری شده که مجموعا 3 بار سیلاب وجود د اشته و همگی این سیلاب ها در فصل بهار اتفاق افتاد ه و 3 عرصه پخش به عنوان شاهد در نظر گرفته شده که آبگیری در آن انجام نشده است. نتایج حاصله بیانگر آن است که در اثر عملیات پخش سیلاب میزان درصد پوشش تاجی،تولید، تراکم و درصد فراوانی نسبت به عرصه عدم پخش سیلاب در آبخوان تغییر کرد هاست، به طوری که در داخل عرصه آبخوان با عملیات پخش سیلاب انجام شده میزان درصد پوشش تاجی،تولید، تراکم و درصد فراوانی نسبت به عرصه عدم پخش سیلاب افزایش یافته است.

علی رهنمایی تک، عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی کرجشاهین واعظی، استاد یار پژوهشی بخش تحقیقات ژنتیک و ذخایر توارثی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج جواد مظفری، استاد یار پژوهشی بخش تحقیقات ژنتیک و ذخایر توارثی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج علی اکبر شاه نجات بوشهری، استاد یار دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران (کرج)با توجه به اهمیت لوبیا، به منظور بررسی روابط موجود بین صفات موثر بر عملکرد د انه تک بوته،250 نمونه از کلکسیون لوبیا قرمز بانک ژن گیاهی ملی ایران در قالب یک طرح آزمایشی آگمنت مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی تعد اد ی از صفات کمی و کیفی ارزیابی شد ند. نتایج نشان د اد که بیشترین همبستگی صفت عملکرد د انه تک بوته با صفات وزن صد د انه(78/0=r), تعد اد غلاف در بوته(44/0=r) و تعد اد بذر در غلاف (21/0=r)می باشد و تجزیه رگرسیون نیز نشان د اد که همین صفات (7/97%) از کل تغییرات عملکرد را توجیه کرد هاند. سپس صفات وارد شده به مدل رگرسیونی توسط تجزیه علیت بررسی شد و بر اساس آن هر یک از این صفات یعنی همان اجزای عملکرد به ترتیب با (879/0=r=0/442)، (r) و (118/0=r) بیشترین اثر مستقیم و مثبت را بر روی صفت عملکرد د انه تک بوته د ارا بودند، لذا می توان از این صفات به خوبی در افزایش عملکرد استفاده کرد. بر اساس تجزیه به مولفه های اصلی هفت مولفه اصلی حدود 4/69% از تغییرات کل را توجیه کرد هاند. تجزیه خوشه ایصفات نمونه ها را به 6 گروه تقسیم کرد که می تواند جهت انتخاب والدین در برنامه های اصلاحی مورد استفاده قرار گیرند.

د اد ور لطف الله زاد ه، کارشناس ارشد مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزد اری کشورمحمد زارع مهرجرد ی، کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگانکورش کمالی، کارشناس ارشد خاکشناسی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزد اری کشوربهره برد اری از سیلاب های فصلی در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیت زیاد ی برخورد ار می باشد. رسوبات معلق موجود در سیلاب ها موجب تغییر در خصوصیات خاک مناطق تحت تاثیر می گرد ند. در این تحقیق تاثیر سیلاب های فصلی بر روی خصوصیات خاک منطقه سرچاهان واقع در شمال استان هرمزگان مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مطالعه سه نوار اول عرصه پخش سیلاب که بیشترین میزان آبگیری را د اشتند انتخاب و هر نوار به سه شبکه مستطیل شکل تقسیم شد. برای برد اشت نمونه خاک در سه نقطه از قطرهای آن ها پروفیل حفر، و از اعماق 20 -0- 40-20 و 60-40 سانتی متری نمونه برد اری شد. در هر نوار 18 پروفیل از سه محل مختلف شامل محل های متاثر از سیل و رسوب، محل های متاثر از سیل و بد ون رسوب و مناطقی که تحت تاثیر سیل و رسوب واقع نشده است، حفر شد. نتایج بد ست آمده نشان می دهد که درصد شن در خاک مناطق متاثر از سیل و رسوب کمتر و درصد سیلت و رس در آن بیشتر از دو منطقه دیگر می باشد. همچنین میزان شوری، SAR و مقاد یر کاتیون ها و آنیون های سد یم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، کلر، سولفات و کربنات خاک مناطق متاثر از سیل و رسوب بیشتر از دو منطقه دیگر می باشد. از نظر آماری افزایش شوری، سد یم، پتاسیم، کلر و SAR در مناطق متاثر از سیل و رسوب در سطح 99 درصد معنی د اری است.

سید محسن حسام زاد ه حجازی، ستاد یار موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتعحمید عالید اعی، کارشناس ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد بروجرد مهد ی ضیایی نسب، ارشناس ارشد موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع برای بررسی تنوع سیتوژنتیکی جنس آتریپلکس از طریق سیستم آنالیز تصویری، کاریوتیپ 17 جمعیت متعلق به 10 گونه مختلف در سلول های مریستم انتهایی ریشه مطالعه شد. تعد اد کروموزوم های پایه در کلیه جمعیت های مورد بررسی 9=x بود اما از لحاظ سطوح پلوئید ی تنوع وجود داشت. براساس جد ول دو طرفه Stebbins همه جمعیت ها در کلاسAو1 قرار گرفتند که این امر موید کاریوتیپ متقارن جمعیت ها بود. نتایج تجزیه واریانس داده های حاصل از کلیه صفات مورد مطالعه در قالب طرح کاملا تصادفی نشان د اد که بین جمعیت ها اختلاف معنی د اری در سطح 1% وجود د ارد که این امر موید وجود تنوع کروموزومی در ژرم پلاسم مورد بررسی بود. تجزیه به مولفه های اصلی نشان د اد که، دو مولفه اول و دوم به ترتیب 25 / 51 و 50 / 47 درصد از واریانس موجود بین جمعیت ها را توجیه نمود ند. در مولفه اول صفات طول بازوی کوتاه و طول کل کروموزوم و در مولفه دوم صفات شاخص سانترومری، درصد شکل کلی، نسبت بازو ها و طول بازوی بلند بیشترین سهم را در واریانس بین جمعیت ها داشتند. به منظورگروه بندی جمعیت ها براساس صفات کاریوتیپی، تجریه کلاستر به روش Ward انجام شد که با برش د ند روگرام در فاصله اقلید سی 87 / 2 جمعیت ها در چهار کلاس مختلف قرار گرفتند. در این بررسی بیشترین فاصله بین دو گونه A.aucheri و A.halimus مشاهده شد که به ترتیب دارای فرم بوته ای و د رختچه ای بودند و کمترین فاصله نیز بین دو گونه A.leucoclada نمونه یزد و A.nitens نمونه (هراز1)وجود داشت که هر دو دارای فرم بوته ای بودند. د یاگرام حاصل از پراکنش جمعیت ها براساس دو مولفه اصلی اول و دوم، جمعیت های مورد بررسی را در چهار گروه متمایز قرار د اد که این امر موید نتایج حاصل از تجزیه کلاستر بود. در تجزیه کلاستر (UPGMA) بر اساس دو پارامتر 1 A (شاخص نامتقارن بود ن د رون کروموزومی) و2 A (شاخص نامتقارن بود ن بین کروموزومی)، با برش د ند روگرام در فاصله 83 / 1 جمعیت ها از لحاظ تکاملی در سه گروه متمایز قرار گرفتند. بر این اساس دو گونه A.aucheri و A.lentiformis نمونه یزد بیشترین فاصله را نشان د اد ند و کمترین فاصله بین دو گونه A.micrantha و A.tatarica مشاهده شد.

عباس میرسلیمانی، مربی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی د ارابمجید راحمی، استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه شیرازبه منظور بررسی اثر غلظت های مختلف ایند ول بوتیریک اسید 1، نفتالین استیک اسید 2 و مخلوط این دو تنظیم کننده بر ریشه زایی قلمه های چوب سخت دورگه هلو× باد ام، هم گروه جی.اف 677، آزمایشی در سال های 1384-1383 در محل دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی د اراب وابسته به دانشگاه شیراز اجرا گردید. قلمه های مورد نیاز از پایه های ماد ری دورگه مذکور، موجود در ایستگاه تحقیقات کشاورزی استهبان تهیه شد. این آزمایش در قالب یک طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار و نه تیمار اجرا گردید. در این پژوهش تنظیم کنند هایند ول بوتیریک اسید در چهار سطح 0، 1500، 2000 و 2500 میلی گرم در لیتر، تنظیم کننده نفتالین استیک اسید در چهار سطح 0، 1000، 1500 و 2000 میلی گرم در لیتر و مخلوط این دو تنظیم کننده در دو سطح 1000+1000 و 1500+1500 میلی گرم در لیتر تهیه شده و ته قلمه ها به مد ت پنج ثانیه در محلول های فوق قرار گرفت. نتایج نشان د اد که بیشترین درصد ریشه زایی مربوط به تیمارهای ایند ول بوتیریک اسید با غلظت 1500 و تیمار مخلوط دو تنظیم کننده با غلظت 1500+1500 میلی گرم در لیتر بود. همچنین اختلاف میانگین های صفت تعد اد ریشه بین تمام تیمار ها با تیمار شاهد در سطح 5 درصد آزمون د انکن معنی دار بود. نتایج این آزمایش نشان د اد که تیمارهای بکار رفته تاثیر معنی د اری روی تعد اد شاخساره در قلمه، طول شاخساره در قلمه و وزن تر ریشه ند ارد. در مورد وزن تر شاخساره و قطر آن نیز بیشترین مقاد یر مربوط به تیمار ایند ول بوتیریک اسید با غلظت 2000 میلی گرم در لیتر می باشد.

نوارمسی به عنوان روشی جدید که به صورت مانع و دارای خاصیت کشندگی و بازدارندگی می باشد، در مقایسه با تیمارهای شیمیایی متالد ئید و کارباریل (به صورت طعمه پاشی) و تیمار زراعی وجین علف های هرز و شخم زد ن به همراه تیمار شاهد برای کنترل جمعیت حلزون قهوه ای مرکبات Caucasotachea lencoranea مورد آزمایش قرار گرفتند. طرح آماری به صورت بلوک های کامل تصادفی (BCRD) با چهار تکرار و هر تکرار شامل سه درخت پرتقال رقم محلی هم سن و هم اندازه در دو باغ پرتقال آلوده به حلزون قهوه ای مرکبات در مناطق تنکابن و ساری در غرب و شرق استان مازند ران در سال 1383 مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. زمان آزمایش، در نیمه آبان ماه با مشاهده حد اکثر فعالیت حلزون قهوه ای مرکبات انجام شد. نمونه برد اری یک روز قبل از طعمه پاشی، دو، چهار، هفت، 14 و 21 روز پس از سمپاشی و با شمارش جمعیت حلزون های قهوه ای مرکبات زند ه، در روی تعد اد چهار شاخه ثابت که از چهار جهت جغرافیایی از سطح پوشش گیاهی درخت به صورت تصادفی انتخاب می شد، انجام گرفت. با استفاده از روش هند رسون – تیلتون درصد تلفات در نوبت های مختلف نمونه برد اری محاسبه و با استفاده از نرم افزار SAS تجزیه واریانس ساد ه و مرکب بر روی میانگین اعد اد انجام و نتایج به دست آمده از طریق آزمون چند د امنه ای د انکن گروه بندی شد ند. نتایج درصد تاثیر تیمارهای مطالعه شده در مازند ران نشان د اد که تمام تیمار ها برای کنترل حلزون قهوه ای مرکبات معنی دار بود ه (p<0/05) و تیمار نوار مسی بیشترین کنترل را برای این گونه، بوجود آورد. بیشترین تاثیر متقابل تیمار در نوبت های نمونه برد اری، در نوبت هفت روز بعد از کنترل مشاهده شد. گروه بندی تیمارهای انجام شده در غرب و شرق مازند ران و در آزمایشگاه نشان می دهد که نوار مسی از لحاظ تاثیر بر روی حلزون قهوه ای مرکبات در سال مورد بررسی، در گروه A قرار می گیرد. تاثیر منطقه ای تیمار ها در ساری (32/ 54 درصد) نسبت به تنکابن (01/ 50 درصد) بیش تر بود هاست. از مجموع بررسی های به عمل آمده می توان نتیجه گرفت که نوار مسی نسبت به روش های متد اول در کشور، قابلیت لازم برای کنترل موثر و پاید ار حلزون قهوه ای مرکبات در مراحل فعال بر روی ارقام پایه بلند را د ارد و می تواند موثر واقع شود.

ذوقعلی سیاهی پور بالاد ه، کارشناس ارشد جنگلد اری مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گیلان (ایستگاه تحقیقات پیلمبرا)بیت اله امان زاد ه، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گیلاند ارتالاب (Taxodium distichum(L.)Rich) از گونه های خزان کننده و سریع الرشد بود ه و به صورت طبیعی در سواحل خلیج مکزیک و اقیانوس اطلس گسترد هاست. این گونه در رویشگاه های طبیعی خود با تنه صاف و مستقیم به قطر 1 تا 7/1 متر و به ارتفاع 40 متر گزارش شده است. در سال 1372 طرح تحقیقاتی آزمایش فاصله کاشت با این گونه در سه تکرار و چهار تیمار در اراضی ماند ابی واقع در منطقه هفت د غنان از توابع شهرستان رضوانشهر با عرض جغرافیائی 28 °37 شمالی و طول جغرافیایی 15 °49 شرقی به اجراء در آمد. تیمار ها عبارتند از فواصل کشت (8/1×2)، (2×2)، 5/2×5/2) و (3×3) متر. در هر کرت 200 اصله نهال کشت گردید. قطر در ارتفاع یقه قبل از رسیدن ارتفاع نهال تا 30/1 و قطر در ارتفاع برابر سینه بعد از آن همچنین ارتفاع کل نهال ها هر سال اندازه گیری شد. در این تحقیق درصد زند ه مانی، پارامترهای رویشی(قطر، ارتفاع،سطح مقطع) ارزیابی و روابط بین آنان نظیر ضریب قد کشید گی و رابطه بین قطر و ارتفاع و... محاسبه و برآورد گردید. نتایج نشان د اد که متوسط نرخ زند ه مانی 5/84 درصد، میانگین رویش ارتفاعی سالانه 55 سانتیمتر، میانگین رویش قطری سالانه 6 میلیمتر، متوسط سطح مقطع 28/16 متر مربع و ضریب قد کشید گی برابر 8/77 بود. همچنین مشخص شد که مقدار رویش ارتفاعی و قطری این گونه در مقایسه با مبدا آن از وضعیت مناسبی برخورد ار می باشد.

حسین علی فلاحی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان- ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد احمد یوسفی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج- بخش تحقیقات غلاتحمید رضا نیکخواه، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج- بخش تحقیقات غلاتعراز محمد نوری راد دوجی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان- ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد به منظور مطالعه پایداری در ارقام و لاین های امید بخش جو، تعد اد 20 لاین و رقم حاصل از آزمایش مقایسه عملکرد ارقام و لاین های پیشرفته جو منطقه گرم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و در طی دو سال زراعی(81-1379) در آزمایش یکنواخت سراسری مورد ارزیابی قرار گرفتند. در طول دوره رشد یاد اشت برد اری از صفات مهم زراعی و مورفولوژیک انجام گردید. پس از برد اشت، عملکرد د انه توزین و تجزیه واریانس ساد ه و مرکب دو ساله انجام و اثرات ساد ه سال، مکان، ژنوتیپ و اثرات متقابل ژنوتیپ × سال، ژنوتیپ × مکان، سال × مکان و اثر متقابل سه گانه ژنوتیپ × سال × مکان مورد آزمون قرار گرفت. جمع بندی نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب نشان د اد، اثر ژنوتیپ ها، اثرات متقابل سال در مکان، اثرات متقابل سال در مکان در ژنوتیپ و اثرات متقابل سال در ژنوتیپ بر عملکرد د انه معنی دار بود. تیمار شماره 10 (POA/HJO//QJINA) با عملکرد 691/4 تن د انه در هکتار بیشترین میزان محصول را به خود اختصاص د اد. تجزیه پایداری با استفاده از هشت روش انجام گردید. با توجه به نتایج بد ست آمده، ژنوتیپ شماره 10 (POA/HJO//QJINA) به عنوان پاید ارترین و پرمحصول ترین لاین جو برای مناطق گرم سواحل خزر مد نظر قرار گرفته و در حال معرفی و نامگذاری می باشد.

عباس بانج شفیعی، ستاد یار گروه جنگل د اری دانشگاه ارومیه مسلم اکبری نیا، د انشیار گروه جنگلد اری دانشگاه تربیت مد رسسید غلامعلی جلالی، انشیار گروه جنگلد اری دانشگاه تربیت مد رس پیروز عزیزی، د انشیار گروه خاک شناسی دانشگاه گیلانسید محسن حسینی، د انشیار گروه جنگلد اری دانشگاه تربیت مد رس منطقه مورد مطالعه در سال 1377 د چار حریق سطحی با شدت زیاد گردید و پس از گذشت 7 سال از وقوع آتش سوزی، به منظور بررسی اثرات آتش سوزی بر ترکیب گونه ها، ساختار و استقرار زاد آوری جنگل اقد ام به انجام این تحقیق گردید. پس از مشخص نمود ن منطقه مورد مطالعه در قسمت آتش سوزی شده و آتش سوزی نشده با استفاده از شبکه آماربرد اری 200×100 متر با نقطه شروع تصادفی و قطعات نمونه 1000 مترمربعی اقد ام به ثبت عوامل رویشگاهی، نوع گونه، قطر برابر سینه و وضعیت درخت از نظر سوختگی گردید. همچنین برای بررسی زاد آوری، در هر قطعه نمونه، 4 میکروپلات 25 مترمربعی تعبیه و در آن تعد اد و نوع نهال ها ثبت گردید ند. نتایج نشان د اد ند که آتش سوزی باعث کاهش تعد اد در هکتار درختان، درصد تاج پوشش و افزایش تعد اد در هکتار درختان خشک شده در منطقه آتش سوزی شده گردید. بین دو منطقه آتش سوزی شده و آتش سوزی نشده از نظر میانگین تعد اد در هکتار زاد آوری مجموع گونه ها اختلاف معنی د اری مشاهده نگردید اما بین تک تک گونه ها اختلاف معنی دار وجود د ارد. در مجموع می توان چنین بیان نمود که آتش سوزی در این قسمت از جنگل اگرچه باعث تغییر ناهمسالی جنگل نگردید اما با از بین برد ن درختان کم قطر و جایگزین نمود ن زاد آوری گونه های سایه پسند و مرغوب نظیر راش با گونه های نورپسند و پیشگام نظیر افرا سبب دور شدن جنگل از حالت اولیه گردید. همچنین درصد بالای درختان خشک و ناسالم در منطقه آتش سوزی شده موید این نکته است که پس از گذشت 7 سال از وقوع آتش سوزی، جنگل نتوانسته به تنهایی خود را بازیابی نموده و نیاز به د خالت های جنگلشناسی نظیر انجام عملیات پرورشی در جهت کمک به استقرار زاد آوری گونه های مرغوب احساس می گردد.

هاد ی قربانی، استاد یار دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود مصطفی کریمیان اقبال، د انشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مد رسحسین سید الاسلامی، استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهانزنجره مو (Pesalmocharias alhageos) یکی از حشرات است که بخش عمد های از سیکل زند گی خود را د رون خاک سپری می کند. پوره های زنجره ضمن تغذیه از ریشه گیاهان میزبان در خاک جابجا می شوند. حرکت و جابجایی پوره ها در خاک مستلزم ایجاد حفره و کانال در خاک است. در این تحقیق اثر برخی خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیکی و شیمیایی خاک بر فعالیت زنجر ها مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصله نشان د اد فعالیت زنجره ها در خاک به طور قابل ملاحظه ای با خصوصیات خاک در ارتباط است. عمق گسترش ریشه در خاک، تراکم ریشه، عوامل محد ود کننده در پروفیل، بافت خاک از جمله عوامل موثر بر شدت فعالیت زنجره ها در خاک های مورد مطالعه بودند. فعالیت زنجره ها در خاک های کم عمق، دارای ریشه های متراکم در قسمت های سطحی، بافت های لومی و افق های غیر مترکم بیشترین مقدار بود. نتایج حاصل همچنین نشان د اد که فعالیت زنجره ها در خاک های مورد مطالعه مستقل از تغییرات محد ود در برخی خواص شیمیایی خاک است. با توجه به گسترد گی خسارات اقتصادی ناشی ازآفت زنجره مو در منطقه مورد مطالعه، به نظر می رسد ایجاد برخی تغییرات فیزیکی و مورفولوژیکی در خاک و یا انتخاب محل های مناسب با توجه به خصوصیات خاک، بتواند در کنترل فعالیت زنجره ها در باغات انگور در منطقه مورد مطالعه موثر باشد.

حسین فرزانه، کارشناس تحقیقات منابع طبیعی و امورد ام خراسان- سبزوارسود ابه علی احمد کروی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها ومراتععاد ل جلیلی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها ومراتعمحمد متینی زاد ه، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها ومراتعمریم تیموری، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها ومراتعتاغ (.Haloxylon sp) از گونه های گیاهی است که در مناطق خشک، نسبت به بافت سبک بد ون شوری و یا شوری کم سازگاری د ارد و سفره آب زیرزمینی خیلی پایین و رطوبت هوای بسیار اند ک را می پسند د. غالب گونه های تاغ در سخت ترین شرایط محیط های خشک و بیابانی به ویژه در شنزارهای این مناطق مشاهده می شوند و یکی از مهم ترین گیاهانی است که از گذشته تاکنون برای تثبیت شن های روان استفاده شده است. این گیاه از اهمیت ویژه ی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی برخورد ار بود هاست به طوری که جو وحیات آرام ساکنان مناطق بیابانی کشور مد یون این گونه گیاهی است. جهت بررسی همزیستی تاغ با قارچ های میکوریزی تحقیقاتی در سطح تاغ زارهای دست کاشت در منطقه د شت سبزوار که از شرق تا غرب این شهرستان گسترس د ارد صورت گرفت. در این بررسی فراوانی اسپور و نوع قارچ های همزیست با تاغ با نمونه برد اری ازعمق 0-30 سانتیمتری خاک ریز و سفر ریشه و همچنین ریشه تعیین گردید، نتایج حاصل بیانگر این است که گونه های مورد بررسی تاغ (H.persicum وH.aphyllumm) دارای همزیستی از نوع آربسکولار هستند. فروانی و تنوع اسپور قارچ های میکوریزی در تاغ زارهای منطقه د شت زر (حارث آباد) به مراتب بیشتر از منا طق دیگر می باشد. بررسی های به عمل آمده نشان د اد که گونه های مختلفی از جنس های Glomus وAcaulospora در خاک تاغ زارهای مورد بررسی حضور د ارند.

احمد اکبری نیا، استاد یار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین مجید کرامتی طرقی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوینمحمدحسین هاد ی تواتری، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوینگاوزبان ایرانی تحت عنوان گل گاوزبان از گذشته های دور به عنوان گیاه د ارویی سنتی مورد استفاده قرار می گرفته است. تحقیقات جدید نشان داده است که د م کرد ه گل های این گیاه در افزایش سیستم ایمنی بد ن موثر است. این گیاه به صورت خود رو در مناطق شمالی کشور و استان قزوین پراکنش د ارد. همچنین به صورت محد ود در این مناطق زراعت می شود. به منظور بررسی تاثیر دور آبیاری بر عملکرد محصول اقتصادی گل گاوزبان آزمایشی در سال های 79-1376 در ایستگاه تحقیقات گیاهان د ارویی الموت قزوین به اجرا در آمد. چهار تیمار دورآبیاری شامل(بد ون آبیاری)، 7، 14و 21 روز یکبار در یک طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بر عملکرد گل گاوزبان مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان د اد در تمامی تیمار ها بیشترین عملکرد گل مربوط به سال های دوم و سوم آزمایش بود. با افزایش د فعات آبیاری عملکرد گل نیز افزایش یافت. بیشترین عملکرد گل مربوط به تیمار دور آبیاری 7 روز یکبار و در سال دوم به میزان420 کیلوگرم در هکتار بود. این مقدار در شرایط بد ون آبیاری به 135 کیلوگرم د رهکتار کاهش یافت. طول دوره گلد هی نیز با افزایش آب آبیاری روند صعود ی داشت. طول دوره گلد هی در دور آبیاری 7 روز بیش از 2 برابر آن در شرایط بد ون آبیاری بود. کارایی مصرف آب در سال دوم آزمایش با بیشترین تولید محصول سالانه برای دور آبیاری 7، 14 و 21 روز به ترتیب 70، 98 و91 گرم گل خشک برای هر متر مکعب آب بود. دور آبیاری 14 روز(تیمار 3000 متر مکعب) به میزان 44 گرم بر مترمکعب بیشترین میزان را نسبت به تیمار بد ون آبیاری د ارا بود.

محسن سیلسپور، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی ورامینزیر کشت برد ن توام و پی در پی اراضی، کشت واریته های پرمحصول با نیاز غذائی بالا و مصرف بی رویه و نامتعاد ل کود های شیمیایی، خصوصا کود های ازته و فسفره از عواملی هستند که باعث بروز علائم کمبود ریزمغذی ها و کاهش عملکرد ناشی از این کمبود شده اند. مصرف متعاد ل کود های اصلی و ریزمغذی ها، نتنها باعث افزایش تولید ات کشاورزی با کیفیت بالا می گردد، بلکه سلامتی جامعه مصرف کننده را نیز تضمین می کند. به منظور بررسی اثرات تغذیه ای روی و آهن در گندم و تعیین حدود بحرانی این عناصر، یک آزمایش مزرعه ای با چهار تیمار و سه تکرار در 30 مزرعه در سطح د شت ورامین به مرحله اجرا در آمد. مزارع انتخابی در نواحی عمد ه کشت گندم آبی و بر اساس مطالعات خاک شناسی د رسری غالب خاک منطقه قرار داشتند. به ازای هر 800 هکتار تقریبا یک مزرعه انتخاب و نمونه خاک مرکب تهیه و جهت اندازه گیری عناصر غذایی به آزمایشگاه ارسال شد. در هر یک از مزارع انتخاب شده چهار تیمار شاهد بد ون مصرف عناصر کم مصرف آهن و روی، تیمار مصرف آهن (Fe)، تیمار مصرف روی (Zn) و تیمار مصرف توام آهن و روی به صورت بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. آهن از منبع سکوسترین به میزان 10 کیلوگرم در هکتار و روی از منبع سولفات روی به میزان 40 کیلوگرم در هکتار مصرف شد. نتایج بد ست آمده نشان د اد که عکس العمل گیاه نسبت به مصرف کود های آهن و روی به میزان قابل جذب این عناصر در خاک بستگی د ارد بطوریکه در مورد آهن در خاک هایی که میزان آهن قابل جذب آن ها بیش تر از 7/4 و در مورد روی در خاک هایی که میزان روی قابل جذب آن ها بیش تر از 8/0 میلی گرم در کیلوگرم است، افزود ن عناصر فوق الذکر تاثیری در عملکرد د انه گندم ند ارد. بیشترین عملکرد د انه گندم در اثر مصرف آهن به میزان 1100 کیلوگرم د رهکتار در خاکی بود که 2 میلی گرم در کیلوگرم آهن قابل جذب داشت و در مورد روی نیز بیشترین افزایش عملکرد به میزان 1200 کیلو گرم در هکتار در خاکی بود که 5/0 میلی گرم در کیلوگرم روی قابل جذب داشت.افزایش عملکرد د انه گندم در اثر مصرف روی و آهن با مقاد یر قابل جذب این عناصر در خاک همبستگی معنی دار داشت و از مدل لگاریتمی پیروی می کرد. بطور متوسط در مزارع مورد بررسی در اثر مصرف آهن و روی به ترتیب317و330 کیلوگرم در هکتار عملکرد د انه گندم افزایش یافت.د ر اثر مصرف توام آهن و روی عملکرد د انه گندم 868 کیلوگرم در هکتار افزایش پیدا کرد. با در نظر گرفتن حد بحرانی برای آهن و روی به ترتیب 7/4 و 8/0 میلی گرم در کیلوگرم خاک، 54 درصد خاکهای گندمکاری منطقه د چار کمبود آهن و 46 درصد خاک های منطقه د چار کمبود روی تشخیص داده شد ند. بنابراین در چنین خاک هایی جهت حصول به حد اکثر عملکرد گندم مصرف آهن و روی ضروری است.

محمد مهد ی فتاحی، کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قم علی اکبر نوروزی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزد اری علی اکبر آبکار، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزد اریسید علی خلخالی، کارشناس ارشد مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزد اری داده های ماهواره ای به د لیل د ید وسیع و یکپارچه، در برگرفتن بخش عمد های از طیف الکترومغناطیسی و به روز بود ن تصاویر برای تهیه نقشه های استفاده از اراضی مناسب می باشند. این تحقیق با هدف معرفی مناسب ترین روش تهیه نقشه استفاده از اراضی و با استفاده از داده های رقومی+ETM و IRS (سنجند ه های PAN وLiss III) در منطقه د شت قم به وسعت 183853 هکتار انجام شد. پس از تصحیحات لازم و پیش پرد ازش های اولیه تصاویر، اقد ام به طبقه بندی داده ها به چهار روش مختلف گردید. د رطبقه بندی به روش استفاده از شاخص های گیاهی، بالاترین د قت را شاخص PVI سنجند ه +ETM (با د قت کلی 80 / 40 درصد وضریب کاپای 29 / 0) نشان داده است.د ر طبقه بندی نظارت شده تک باند به روش برش تراکمی (Density Slicing)، بالاترین د قت مربوط به باند 1 سنجند ه +ETM با د قت کلی 41 / 17 درصد و ضریب کاپای 004 / 0 می باشد. نتایج نشان د اد که روش های استفاده از شاخص های گیاهی و نظارت شده تک باند به د لیل تد اخل طیفی پد ید ه ها و محد ود بود ن د امنه تعریف طبقه های طبقه بندی و مخلوط شدن طبقات طیفی، نمی تواند به عنوان یک روش کامل و مستقل طبقه بندی تصاویر ماهواره ای مورد استفاده قرار گیرد و تنها برای تفکیک حد اکثر 2 تا 3 طبقه یا کمک به تشخیص و تفکیک برخی پد ید ه ها کاربرد د ارد. در طبقه بندی نظارت شده چند باند، بالاترین د قت مربوط به روش حد اکثر احتمال با د قت کلی95 / 71 درصد وضریب کاپای67 / 0 است. روش هیبرید (ترکیب طبقه بندی نظارت نشده و طبقه بندی نظارت شد ه) با د قت کلی 42 / 76 درصد وضریب کاپای72 / 0، بالاترین د قت و بهترین نتیجه بین چهار روش مختلف طبقه بندی را د ارا می باشد.

مه لقا قربانلی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگانفریبا میقانی، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، بخش تحقیقات علفهای هرزبهاره اسد الهی، دانشگاه پیام نور، واحد تهراناثر غلظت های متفاوت مس کلرید بر غلظت کلروفیل، انباشتگی کربوهید رات های محلول و نامحلول و شاخص های رشد مانند وزن خشک ریشه و ساقه، طول ریشه و ساقه و سطح برگ در دو رقم کلزا (پی اف و هایولا) در مرحله طوقه ای طی سال 1384 در گلخانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار و 4 تیمار (0، 100، 300 و 500 میکرومولار مس کلرید) مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع، با افزایش غلظت مس کلرید در محیط، کاهش غلظت کلروفیل و شاخص های رشد در ارقام مورد بررسی معنی دار بود. این کاهش در رقم هایولا چشمگیر تر از رقم پی اف بود. از سوی د یگر، انباشتگی کربوهید رات های محلول و نامحلول در اند ام های رقم پی اف بطور قابل ملاحظه ای بیش تر از رقم هایولا بود. بد ین ترتیب، بنظر می رسد رقم پی اف در مقایسه با رقم هایولا، توانایی بیشتری در تحمل تنش مس د اشته باشد.

 این تحقیق به منظور بررسی رابطه بین حضور گونه های گیاهی با عوامل محیطی در مراتع پشتکوه استان یزد انجام شد. بعد از تهیه نقشه پوشش گیاهی در منطقه معرف هر تیپ رویشی به روش تصادفی- سیستماتیک نمونه برد اری صورت گرفت. اندازه پلات های نمونه برد اری با توجه به نوع و پراکنش گونه های گیاهی به روش حد اقل سطح تعیین گردید. با توجه به همگن بود ن تغییرات پوشش گیاهی و عوامل محیطی جمعا در 10 پلات نمونه برد اری از عوامل محیطی و پوشش گیاهی انجام شد. در داخل پلات ها، فهرست گیاهان موجود، درصد تاج پوشش و تعد اد گیاهان تعیین گردید. همچنین در داخل هر پلات، پروفیل حفر شد که با توجه به مرز تفکیک افق ها در منطقه و نوع گیاهان موجود از دو عمق 0-30 و 30-60 سانتی متر نمونه خاک برد اشت شد و خصوصیات درصد رس، سیلت، ماسه، آهک، گچ، اسید یته، هد ایت الکتریکی، سد یم، کلسیم، منیزیم، کلرید، کربنات، بی کربنات و سولفات اندازه گیری گردید. به علاوه ویژگی های محیطی هر سایت نمونه برد اری نظیر ارتفاع از سطح د ریا، شیب و جهت نیز ثبت شد. به منظور تعیین رابطه بین حضور گونه های گیاهی از رگرسیون لجستیک استفاده شد. نتایج نشان د اد که مهمترین خصوصیات خاک موثر در تفکیک تیپ های رویشی منطقه مورد مطالعه، آهک، سنگریزه، رطوبت اشباع، گچ و هد ایت الکتریکی است. با توجه به روابط بد ست آمده حضور گونه Artemisia sieberi با هد ایت الکتریکی عمق دوم رابطه معکوس د ارد. از خصوصیات خاک که در ظهور گونه Dorema ammoniacum نقش د ارند، رطوبت اشباع عمق دوم و درصد سنگریزه و آهک عمق اول هستند، بطوری که حضور گونه مذکور با این خصوصیات رابطه معکوس د ارد. همچنین حضور گونه هایEphedra strobilacea-Zygophyllum eurypterum با درصد گچ عمق دوم رابطه مستقیم دارد.

فرناز سید ی صاحباری، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی چرخه زیستی آفت و روند تغییرات جمعیت مراحل مختلف آن بطور همزمان در مزرعه گندم و آزمایشگاه بخش تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی مرکز تحقیقات کشاورزی استان آذربایجان شرقی طی سال زراعی 77- 1376 مورد مطالعه قرار گرفت. جهت انجام مطالعات مزرعه ای، یک جفت حشره نر و ماده بوسیله پارچه توری داخل قفس های فلزی در مزرعه گندم رقم الوند محصور گردید و در شرایط آزمایشگاهی نیز از گیاهان گلد انی محصور شده با استوانه های پلاستیکی شفاف استفاده شد. مطالعات مزرعه ای نشان د اد که میانگین تعد اد تخم تولید شده به ازای یک حشره ماده 13/ 12 ± 2/ 49 و میانگین طول دوره تخم ریزی 92/ 3 ± 8/ 26 روز بود هاست. 1/ 90 درصد از این تخم ها تفریخ و تبد یل به لارو نو رس شد ند. میانگین طول چرخه زیستی آفت از تخم تا حشره کامل 49 روز تعیین گردید. میانگین طول عمر حشرات نر و ماده در این بررسی به ترتیب24/ 0 ± 21 و 16/ 0 ± 5/ 24 روز محاسبه شد. در شرایط آزمایشگاهی، میانگین تعد اد تخم به ازای یک حشره ماده 26/ 6 ± 6/ 56 و میانگین طول دوره تخم ریزی 51/ 1 ± 4/ 18 روز بود که 92% از این تخم ها تبد یل به لارو نو رس شد ند. میانگین طول چرخه زیستی آفت 5/ 2 ± 40 روز محاسبه شد. میانگین طول عمر حشرات نر و ماده در این بررسی به ترتیب5/ 1 ± 5/ 19 و 2/ 1 ± 23 روز تعیین گردید. میانگین دوره نشو و نمای جنینی در دمای 26- 27 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 5 ± 45 درصد، حدود ا 5 روز بود ه و میانگینطول سنین چهارگانه لاروی و پیش شفیرگی و شفیرگی در شرایط آزمایشگاه تعیین گردید.

محمد زارع مهرجرد ی، کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگانجمال قد وسی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزد اریعلی اکبر نوروزی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزد ارید اد ور لطف الله زاد ه، کارشناس ارشد مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزد اریهد ف از این مطالعه مشخص کردن رابطه بین درصد پوشش گیاهی با برخی متغیرهای محیطی شامل ارتفاع از سطح د ریا، شدت شیب، جهت شیب، شوری، اسید یته و بافت خاک می باشد. بد ین منظور نقشه واحد کاری با استفاده از عکس های هوایی، تصاویر ماهواره ای، نقشه توپوگرافی با مقیاس 1:50000 و نقشه زمین شناسی منطقه تهیه گردید. هر واحد کاری به عنوان مبناء در نظر گرفته شد و کلیه برد اشت های پوشش گیاهی و خاک در این واحد ها انجام گرفت. برای برد اشت اطلاعات 104 پلات 100 مترمربع زده شد که در هر پلات فاکتورهای شیب، ارتفاع، درصد پوشش گیاهی کل اندازه گیری و میزان چراشد گی تخمین زده شد و یک نمونه خاک جهت تعیین فاکتور pH و EC برد اشت شد. در این بررسی از روش آماری آنالیز همبستگی، باکس پلات و مقایسه میانگین ها از روش Kruskal Wallis استفاده شد. بین درصد پوشش گیاهی، ارتفاع از سطح د ریا و درصد شیب همبستگی مثبتی وجود د ارد بطوریکه افزایش هر کد ام باعث افزایش درصد پوشش گیاهی می شود ولی بین EC و درصد پوشش گیاهی همبستگی منفی وجود د ارد. همچنین بین درصد پوشش گیاهی در واحد های ژئوپد لوژیک اختلاف معنی د اری مشاهده شد. د یگرخصوصیات خاک مثل pH و بافت تاثیرچند انی بر پوشش گیاهی ند اشتند.

حسین نجفی، عضو هیات علمی بخش تحقیقات علف های هرز، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشوراسکند ر زند، عضو هیات علمی بخش تحقیقات علف های هرز، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشوربه منظور بررسی امکان تلفیق روش های شیمیایی و غیر شیمیایی در مدیریت علف هرز قیاق(.Sorghum halepense L) سه آزمایش در سال های 1384 و 1385 د رگلخانه ها و مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی اجرا شد. آزمایش اول گلد انی و تیمارهای مورد بررسی شامل طول ریزوم قیاق(5، 10 و 15 سانتیمتر) عمق د فن ریزوم در خاک(5، 10 و 15 سانتیمتر) و کاربرد سه علف کش نیکوسولفورون، فورام سولفورون و ریم سولفورون(به ترتیب با د ز مصرفی 5/ 1 لیتر در هکتار، 2 لیتر در هکتار و 30 گرم در هکتار) بودند. آزمایش دوم نیز در شرایط گلخانه ولی در بستر طبیعی اجرا و تیمارهای آن شامل طول ریزوم(5 و 10 سانتیمتر) و تعد اد د فعات قطع اند ام های هوایی(1، 2 و 3 مرتبه) و همچنین کاربرد علف کش فورام سولفورون بود که در مقدار 2 لیتر در هکتار و در مرحله 5 برگی قیاق استفاده شد. دو طرح گلخانه ای در قالب آزمایشات فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و 3 تکرار اجرا شد ند. آزمایش مزرعه ای نیز در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار و 12 تیمار علف کش(علف کش نیکوسولفورون در مقاد یر 1، 5/ 1 و2 لیتر ماده تجاری در هکتار، علف کش فورام سولفورون در مقاد یر 5/ 1، 2 و 5/ 2 لیتر در هکتار، علف کش ریم سولفورون در مقاد یر 20، 30 و 40 گرم در هکتار، مخلوط علف کش های آترازین و آلاکلر در مقاد یر 1+5 کیلوگرم در هکتار به صورت پیش کاشت، علف کش ارد یکان به مقدار 6 کیلو گرم در هکتار به صورت پیش کاشت و مخلوط با خاک و تیمار شاهد با وجین) اجرا شد. نتایج آزمایش های گلخانه ای نشان د اد که با کاهش طول ریزوم و افزایش عمق استقرار آن در خاک، رشد اند امهای هوایی ضعیف تر و ماده خشک تولید ی توسط آن ها کمتر شد. این امر درجه تاثیر سم را نیز افزایش د اد. در بین سموم مورد بررسی در این آزمایشات، نیکوسولفورون بیشترین و ریم سولفورون کمترین تاثیر را بر رشد قیاق د اشتند. با افزایش تعد اد د فعات قطع اند ام های هوایی نیز ذخیره غذایی ریزوم های قیاق تخلیه و ماده خشک تولید ی توسط اند ام های هوایی کاهش و درجه تاثیر علف کش نیکوسولفورون افزایش یافت. نتایج آزمایش مزرعه ای نیز حاکی از برتری علف کشهای فورام سولفورون و نیکوسولفورون در کنترل قیاق بود.

محمدرضا هاد ی، د کتری فیزیولوژی گیاهی گروه پژوهشی بیوتکنولوژی، دانشگاه اصفهان (مسئول مکاتبات)رضا طاهری تهرانی، کارشناس ارشد فیزیولوژی گیاهی دانشگاه اصفهان گروه پژوهشی بیوتکنولوژیمسعود اسماعیل شریف، مرکز منابع طبیعی اصفهان، گروه تکنولوژی بذرگیاه اشنان (Seidlitzia rosmarinus) متعلق به خانوده Chenopodiaceae بود ه که در مناطق شور انتشار می یابد. این گیاه در جیره غذایی گوسفند و شتر استفاده شده و در حاشیه کویر نقش مهمی در حفاظت از خاک ایفا می نماید. با توجه به اینکه شوری باعث کاهش جوانه زنی بذر و استقرار آن در عرصه طبیعی می شود و تاکنون تحقیقی در مورد این گیاه درد نیا صورت نگرفته بود، در این پژوهش اثرات نمک های مختلف بر جوانه زنی بذر این گیاه جهت دست یابی به راه های احتمالی برای افزایش جوانه زنی آن در خاک های شور مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور اثرات نمک های NaCl, NaNO3, KCl، KNO3 (با غلظت صفر، 100، 200، 300 و400 میلی مولار) وپلی اتیلن گلیکول (PEG) بر روی درصد و سرعت جوانه زنی بذر و همچنین طول، وزن خشک، وزن تر و مقدار پرولین موجود درد انه رست ها شاهد بررسی گردید. نتایج نشان د اد، هرچند همه شاخص های رشد با افزایش میزان نمک عمد تا کاهش پیدا می کند (p< 0/01) ولی بذر اشنان می تواند میزان نمک های مذکور (به استثنای NaNO3) را تا غلظت 400 میلی مولار تحمل نماید. با افزایش غلظت پلی اتیلن گلیکول نیز شاخص های رشد کاهش یافت ولی در مقایسه با غلظت نمک ها (با پتانسیل مشابه) اثر معنی د اری بر شاخص های رشد ند اشت. در اثر افزایش غلظت NaCl مقدار اسید آمینه پرولین درد انه رست ها افزایش نشان د اد که ممکن است در افزایش تحمل این گیاه به نمک در مرحله جوانه زنی نقش مهمی د اشته باشد.

الهام باقری راد، د انشجوی کارشناس ارشد مرتعد اری، دانشگاه تربیت مد رسقاسمعلی د یانتی تیلکی، استاد یار دانشگاه تربیت مد رسمنصور مصد اقی، استاد دانشگاه علوم کشاورزی گرگان معصومه امیرخانی، د انشجوی د کترای علوم مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی گرگانتعیین کیفیت علوفه گونه های موجود در مراتع یکی از مهمترین عواملی است که جهت مدیریت صحیح مراتع لازم و ضروری است. مهمترین شاخص های کیفی گیاهان عبارتست از د یواره سلولی عاری از همی سلولزADF، فیبر خام CF، پروتئین خام CP و ماده خشک قابل هضم DMD و انرژی متابولیسمی (ME). تحقیق حاضر به منظور ارزیابی کیفیت علوفه سه گونه علف گند می مهم Aeluropus lagopoides، Aeluropus littoralis Puccinellia distans در زیستگاه های شور و قلیایی منطقه اینچه برون استان گلستان با ارتفاع 10- متر از سطح د ریا و بارند گی 5/ 181 میلی متر در سال به مورد اجرا گذارد ه شده است. طی این تحقیق با نمونه گیری از سه گونه در دو مرحله رشد رویشی و بذرد هی از مراتع قرق منطقه در پنج تکرار، شاخصهای کیفی د یواره سلولی عاری از همی سلولز، فیبر خام، پروتئین خام، انرژی متابولیسمی و ماده خشک قابل هضم اندازه گیری شد ند و سپس این شاخص ها در دو مرحله برای هر گونه با آزمون t غیرجفتی و برای هر سه گونه با آزمون F مقایسه شد ند. کیفیت هرسه گونه در مرحله رویشی بیش تر از مرحله بذرد هی بود که افزایش پروتئین خام، ماده خشک قابل هضم، انرژی متابولیسمی و کاهش فیبر خام و ADF در مرحله رویشی تاکید ی بر این مورد بود. در هر دو مرحله فنولوژیکی، کیفیت علوفه گونه Aeluropus lagopoides همواره بهتر از گونه littoralisو Aeluropus بود (05/ 0>p). گونه Puccinellia distans در مرحله رشد رویشی با گونه Aeluropus lagopoides ود ر مرحله بذرد هی با گونه littoralisو Aeluropus از لحاظ عوامل مورد بررسی تفاوت معنی د اری ند اشت (05/ 0> p). به طور کلی گونه Aeluropus lagopoides نسبت به دو گونه دیگر از کیفیت علوفه بالاتری برخورد ار است.

محمدرضا د انشور، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد عبد الرسول تلوری، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزد اری محمود توکلی، کارشناس پزوهشی مرکز تحقیقات هواشناسی استان یزد محمدرضا د انائیان، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد خشکسالی یکی از بلایای طبیعی است که رخد اد آن اثرات زیان باری را بر محیط های اکولوژیک وارد می نماید. به منظور تحلیل خشکسالی های منطقه جنوب و جنوب شرق کشور، آمار بارند گی متوسط سالانه و ماهانه ایستگاه های محد ود ه طرح در یک دوره آماری 30 ساله (1999-1970) مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا بر اساس قوانین آماری و انتخاب بهترین توزیع، میزان بارند گی متوسط سالانه در دوره بازگشت های مختلف در یک پریود خشکسالی برآورد گردید. سپس بر اساس نسبت بارند گی برآورد شده با هر دوره بازگشت به بارند گی متوسط سالانه هر ایستگاه() نقشه هم نسبت منطقه مورد مطالعه تهیه گردید. با بررسی این نقشه ها می توان نتیجه گرفت،. هنگامیکه خشکسالی فرضی با دوره بازگشت T ساله در کل سطح منطقه رخ دهد آنگاه کد ام نواحی در سطح منطقه د چار ضعف بحرانی تری خواهند شد. بد یهی است مناطقی در این شرایط وضعیت بحرانی تری خواهند داشت که کمبود های اتفاق افتاد ه در آن ها دارای انحراف بیشتری نسبت به متوسط د رازمد تشان باشند. با استفاده از معیار سری آماری بی بعد انتخاب شده منطقه ای می توان در هر کد ام از سال های آماری موجود، مناطق تحت پوشش خشکسالی با شدت متناظر با دوره بازگشت T ساله را مورد ارزیابی قرار د اد.

زهرا عباد ی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم د امی کشور، کرج، ایرانعباس گرامی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران، تهران، ایران کیانوش سامی، کارشناس موسسه تحقیقات علوم د امی کشور، کرج، ایرانچگونگی رشد و تکثیر کرم خاکی (Eisenia fetida) برروی ضایعات و بقایای مختلف کشاورزی و صنعتی (تفاله گوجه فرنگی، ضایعات سیب زمینی، تفاله جو، باگاس، خاک اره و خاک) در مخلوط با کود حیوانی در سطوح 25، 50، 75 و100% مورد بررسی قرار گرفت. نسبت رشد و تولید مثل، بیومس تولید ی و افزایش وزن روزانه fetida. وEو(ADG) تعیین شد. این تحقیق در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل 4×6 با یک تیمار شاهد در سه تکرار به اجرا درآمد. برای تعیین مناسب ترین بستر، ازآنالیز مؤلفه های اصلی (PCA) استفاده شد. نتایج بررسی نشان د اد که بین تیمار ها و سطوح مختلف اختلاف معنی دار (0001/ 0>p) از نظر نسبت های بازدهی و تکثیر، تولید بیومس و ADG وجود د ارد. بیشترین نسبت بازدهی و افزایش وزن در تیمار خاک اره مشاهده شد و این نسبت در سطح 25% برابر با 20/ 13± 48/ 69 (گرم ثانویه به گرم اولیه) بدست آمد. بالاترین میزان نسبت تکثیر و تعد اد کرم در بستر تفاله گوجه فرنگی مشاهده شد و این نسبت در سطح 75% برابر با 75/ 8 ± 74 (تعد اد ثانویه به تعد اد اولیه) به دست آمد. کمترین نسبت بازدهی و تکثیر در تیمار تفاله جود ید ه شد (به ترتیب 09/ 1± 64/ 6 گرم ثانویه به اولیه و 89/ 0± 85/ 3 تعد اد ثانویه به اولیه). حد اکثر بیو مس در بسترهای خاک اره و کود حیوانی تولید شد و به ترتیب برابر 84/ 372 و 14/ 338 گرم و حد اقل آن در تیمارهای ضایعات سیب زمینی و تفاله جو به ترتیب به مقدار 94/ 134 و 08/ 45 گرم بدست آمد. نتایج نشان می د هد، کثرت جمعیت کرم در بستر تفاله گوجه فرنگی، منجر به کاهش میزان افزایش وزن روزانه آن (52/ 5 میلیگرم/ کرم/ روز) شده و بالعکس بالاترین سطح افزایش وزن روزانه متعلق به تیمار تفاله جو (63/ 25 میلیگرم/ کرم/ روز) می باشد. در مجموع نتایج این مطالعه نشان د اد که بسترهای تفاله گوجه فرنگی، خاک اره، باگاس، کود حیوانی و خاک بهترین شرایط را برای رشد وتکثیر کرم خاکی فراهم کرد هاند.

مسعود نصری، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارد ستانرضا مد رس، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صتعتی اصفهانخشکسالی مهمترین و مخرب ترین پد ید هاقلیمی است که اثرات آن معمولا در مقیاس منطقه ای اهمیت بیشتری د ارد. به همین د لیل هدف این مطالعه ارائه روشی برای تحلیل منطقه ای خشکسالی است. در این مطالعه ابتدا روند بارند گی با استفاده از آزمون من-کند ال و آزمون همگنی با استفاده از آزمون توالی بررسی شد و مشخص گردید منطقه مورد مطالعه از نظر بارند گی همگن بود ه و بارند گی فاقد روند است. سپس با استفاده از دو شاخص مهم د هک ها و استاند ارد بارش در 8 ایستگاه منطقه، وضعیت خشکسالی در ایستگاه های منتخب و در سال های مورد بررسی با یکد یگر مقایسه شد و نتایج آن در مقیاس منطقه ای، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان د اد خشکسالی در مقیاس منطقه ای به طور متوسط بیش از 60 در صد منطقه را فرا می گیرد. این مطالعه همچنین نشان د اد د هک های بارش که وضعیت خشکسالی را نشان می د هند فقط با طول جغرافیایی رابطه د ارد. به عبارت دیگر خشکسالی با افزایش طول جغرافیایی و حرکت به سمت شرق با تناوب و شدت بیشتر رخ می د هد.

سید حبیب الله موسوی، د انشجوی د کتری اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیرازد کتر صاد ق خلیلیان، د انشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مد رسمحمدحسن وکیل پور، کارشناس ارشد گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مد رسکارایی در یک تعریف ساد ه عبارتست از نسبت ستاند ه به نهاد ه. با توجه به این تعریف ساد هاز کارایی در مطالعه حاضر اقد ام به تخمین کارایی فنی محصول تولید سیب زمینی به عنوان یکی از محصولات عمد هالگوی کشت زراعی شهرستان شهرکرد گردید. در این مطالعه از روش برنامه ریزی ریاضی همچنین از تکنیک متغیر موهومی برای تمایز بین دو حالت استفاده و عدم استفاده از سیستم های آبیاری تحت فشار استفاده گردید که صفر بیانگر عدم استفاده و یک بیانگر استفاده ار سیستم های نوین آبیاری می باشد. متغیر موهومی به کار گرفته شده در تابع به عنوان شاخصی از تغییرات تکنولوژیک در یک مقطع خاص از زمان نیز می باشد. هدف اصلی این پژوهش بررسی آثار استفاده ار سیستم های آبیاری تحت فشار بر کارایی تولید محصول سیب زمینی منطقه بود هاست در حالی که سایر عوامل موثر در کاشت داشت و برداشت، برای کلیه مزارع یکسان لحاظ شده است. نتایج مطالعه نشان می دهد که در مزارعی که از سیستم های آبیاری تحت فشار استفاده کرد هاند کارایی فنی به طور متوسط از 7/69٪ به 94٪ افزایش یافته است. همچنین در مزارع با سطح زیر کشت بالای 10 هکتار استفاده از سیستم های آبیاری تحت فشار به افزایش بیشتری در کارایی فنی تولید انجامید هاست.

احمد نجفی ایگد یر، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربیجمال قد وسی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزد اریبهرام ثقفیان، عضو هیات علمی، مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزد اریجهانگیر پرهمت، عضو هیات علمی، مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزد اری با توجه به اهمیت برف لازم است که رواناب حاصل از آن را برای استفاده بهینه پیش بینی نمود. برای رسیدن به این هدف مهم برآورد قابل قبول و منطقی از سطح پوشش برف حوضه ها و تغییرات آن در طول سال ضروری است، که تصاویر ماهواره ای اطلاعات لازم را بطور مطلوبی درد سترس قرار مید هد. در تحقیق حاضرسطح پوشش برف منطقه به عنوان مهمترین متغیر هید رولوژیکی لازم با استفاده از تصاویر سنجید ه NOAA ماهواره AVHRR استخراج گردید. سپس ازمد Snowmelt Runoff Modelling) SRM) برای محاسبه رواناب برف استفاده گردید. این مدل رواناب ذوب برف را با استفاده از پارامترهای هید رولوژی، هواشناسی و وضعیت فیزیکی حوضه برآورد کرد ه و همراه با مقاد یر مشاهد اتی، به صورت نمود ار و عد د ی ارائه می کند. در تحقیق حاضر داده ها و پارامترهای مذکور به صورت روزانه و برای سال (97-1996) وارد مدل SRM شد ند که مدل مذکور با آنالیز آن ها رواناب را محاسبه و به صورت نمود ار همراه با رواناب مشاهد اتی و عد د ی ارائه نمود. برای ارزیابی د قت مدل مقاد یر مشاهد اتی و محاسباتی مقایسه شد ند که شبیه سازی موفق و قابل قبولی را نشان د اد که در آن ضریب تعیین (R2) برابر 81 / 0 و تفاضل حجمی (Dv) برابر 75 / 2 می باشد. مقاد یر فوق د قت بالای مدل را در برآورد رواناب ذوب برف برای حوضه مذکور نشان مید هد که نشانگر قابلیت کاربرد مدل برای حوضه های دیگر منطقه می باشد.

ابراهیم بیرامی زاد ه و پژمان آزاد ی، بخش بیوتکنولوژی، مرکز ملی تحقیقات گل و گیاهان زینتی محلاتآنتوریوم از خانوده شیپوری سانان بود ه و بومی منطقه مرکزی و جنوبی آمریکا می باشد. ازد یاد سنتی شامل جد ا کردن پاجوش و قلمه زد نمی باشد. امروزه کشت بافت آنتوریوم به علت تکثیر سریع و حذف بیماری ها اهمیت خاصی د ارد. در این پژوهش ریز ازد یاد ی A.andreanum با استفاده از روش شاخساره زایی مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق در مرکز ملی تحقیقات گل وگیاهان زینتی محلات در طی سال های84 -82 انجام شد. رقم مورد استفاده در این پژوهش، ترا(Tera) و ریز نمونه استفاده شده قطعات برگ می باشد که پس از تقسیم به قطعات 1×1 سانتی متری در پتری د یش کشت گردید. برای ضد عفونی ریزنمونه ها از سد یم هیپوکلرید 3 درصد به مد ت نیم ساعت استفاده شد. برای القای کالوس محیط MS همراه با 30 گرم برلیتر ساکارز، 8 گرم برلیتر آگار و هورمون Dو-2,4 با سطوح صفر تا 24/ 0 میلی گرم برلیتر و BA با سطوح 5/ 0 تا 5/ 1 میلی گرم برلیتر مورد استفاده قرار گرفت. ریز نمونه ها تحت شرایط تاریکی و در دمای 25د رجه سانتی گراد نگهد اری شد ند. این آزمایش به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی در 6 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. برای القای شاخساره زایی کالوس های حاصل به محیط حاوی BA با سطوح صفر تا 1 میلی گرم بر لیتر منتقل شد ند. نتایج آزمایش نشان د اد که تیمار هورمونی 16/ 0 میلی گرم برلیتر Dو-2,4 همراه با یک میلی گرم برلیتر BA بهترین جواب د هی را د اشتند. همچنین محیط فاقد تنظیم کننده رشد دارای بهترین گیاهچه ها از لحاظ تعد اد، طول و اندازه برگ در محیط شاخساره زایی بود. گیاهچه ها پس از طی مراحل سازگاری به گلخانه منتقل گردید ند.

محمد تقی شریعتی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و بررسی مسایل روستایی وزارت جهاد کشاورزیابوالقاسم عربیون، د انشجوی د کترای ترویج و آموزش کشاورزی عضو هیات علمی دانشگاه تهراناگرچه انتخاب مد یران برای تمامی سازمان ها یک جنبه استراتژیک د ارد ولی این موضوع در واحد های تحقیقاتی از اهمیت ویژه ای برخورد ار است زیر اداره امور تحقیقاتی از جمله امور خاص و بعضا منحصر به فرد به شمار می رود. مطالعه وضعیت مراکز پژوهشی در ایران روشن کنند هاین نکته است که نحوه مدیریت مراکز پژوهشی موجب کارآیی پایین و عملکرد نامناسب فعلی موسسات (تحقیقاتی) در کشور است. بررسی سوابق شیوه انتخاب مد یران موسسه ها یا مراکز تحقیقاتی وزارتخانه ها و سازمان های مستقل دولتی داخل کشور نشان د اد که تا سال1380 ضوابط و معیارهایی وجود ند ا شته است. این موضوع در میان شاغلین50 واحد تحقیقاتی جهاد سازند گی شامل: رئیس و پژوهشگران فوق لیسانس و بالاتر با 1139 نفر و سایر کارکنان لیسانس و پایین تر بجز بی سواد ها و روزمزد ها با 5001 نفر مطالعه گردید. با استفاده از روش انتساب متناسب به ترتیب تعد اد 288 و 356 نمونه از دو گروه انتخاب گردید. آلفای کرونباخ جهت بررسی پایایی پرسشنامه 90 درصد محاسبه شد. مطالعه نشان د اد که درباره انتخاب و انتصاب مد یران واحد های تحقیقاتی وزارت جهاد سازند گی از پژوهشگران و سایر کارکنان نظرخواهی نشده است. ولی موثرترین فرد در انتخاب مدیر تحقیقاتی مدیر بالاتر است. به صلاحیت علمی و مدیریتی، مومن و پایبند بود ن به ارزش ها و رابطه خوب و نزد یک با مد یران بالا به عنوان معیارهای انتخاب مدیر اشاره کرد هاند. بیش از نیمی از آنها شیوه یا روشی که تاکنون مدیر انتخاب شده را د رست نمی د انند. ولی اکثر یت مد رک د کتری، حد اقل 2 سال تجربه در پست مدیریت واحد های تحقیقاتی و آموزش مدیریت تحقیقات یا مدیریت قبل از انتصاب را از الزامات برای انتخاب مدیر می د انند. اگر چه پژوهشگران به صفت تخصص بالا و پایبند ی ضعیف به ارزش ها بیش تر از پایبند ی زیاد به ارزش ها و تخصص پایین برای مدیر واحد تحقیقاتی اعتقاد د ارند ولی سایر کارکنان عکس این نظر را د ارند.

سید حمید رضا صاد قی، د انشیار گروه مهند سی آبخیزد اری. دانشکده منابع طبیعی وعلوم د ریایی. دانشگاه تربیت مد رسناهید رحیم زاد ه هلق، د انش آموخته کارشناسی ارشد مرتع د اری. دانشکده منابع طبیعی و علومد ریایی. دانشگاه تربیت مد رسبه منظور بررسی میزان تعرق در گونه های مرتعی Agropyron intermedium، Bromus inermis، Agropyron elengutum، Festuca ovina و Vicia vilocea بذرهای گونه های مذکور در پنج تکرار در گلد ان های کوچک با اندازه سطح فوقانی 27 / 50 سانتی مترمربع کاشته شده و در شرایط نسبتا طبیعی در مجاورت پنج عد د گلد ان شاهد در محل دانشکده منابع طبیعی و علوم د ریایی دانشگاه تربیت مد رس نگهد اری شد ند. اندازه گیری تعرق گونه های مذکور از طریق وزنی و با توجه به مقاد یر آبیاری انجام شده و همچنین تبخیر بعمل آمده از گلد ان های فاقد گیاه به مد ت 33 روز طی بهار 1383 و با ترازوی با د قت یک د ه هزارم انجام شد. بررسی تغییرات مقاد یر تعرق انجام شده توسط گونه های مورد مطالعه، اختلافات بین آن ها و همچنین تاثیرپذیری تعرق از عوامل رطوبت و درجه حرارت هوا به ترتیب با استفاده از نرم افزارExcel، تجزیه واریانس و آزمون د انکن و ارتباط رگرسیونی در نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج بد ست آمده از تحقیق مؤید وجود تغییرات در طول دوره و اختلافات معنی دار به ازای هر پایه گیاهی و ماده خشک گونه های مورد مطالعه بود ه به نحوی که بیشترین و کمترین تعرق به ترتیب مربوط به Agropyron intermedium و Bromus inermis با مقاد یر 75 / 59 و 22 / 31 میلی لیتر بر گرم ماده خشک در طول دوره مورد مطالعه بود ه و طبعا پایین ترین و بالاترین بازدهی در سطح اختلاف معنی دار 1% را داشته اند. نتایج رگرسیون های برازش داده شده به داده های تعرق، رطوبت و درجه حرارت هوا نیز عموما بر ارتباط خطی آن ها و تاثیر بیشتر رطوبت در کنترل تعرق در رابطه با گونه های مورد مطالعه و منطقه تحت بررسی د لالت د اشته است. استفاده از نتایج این ارزیابی امکان تعیین نیاز آبی اکوسیستم های مرتعی تحت عملیات اصلاحی را فراهم آورد ه و طبعا زمینه ساز انتخاب روش های مناسب اصلاحی و توسعه ای و همچنین انتخاب گونه مناسب مرتعی خواهد بود.

علی قمی اویلی، کارشناس ارشد مهند سی جنگلد اری، دانشگاه تربیت مد رس سید محسن حسینی، د انشیار دانشگاه تربیت مد رساسدالله متاجی، استاد یار دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات سید غلامعلی جلالی، د انشیار دانشگاه تربیت مد رسسری نمخانه جزء دومین سری تحقیقاتی، پژوهشی طرح جنگلد اری خیرود د رغرب حوزه فعالیت اداره کل منابع طبیعی نوشهر می باشد. آماربرد اری با روش تصادفی سیستماتیک و با شبکه 200×200 متر باسطح قطعه نمونه 10 آری در سطح 250 هکتار (هرجامعه125 هکتار) مجموعا60 قطعه نمونه (د ر هر قطعه نمونه 5 میکروپلات) برد اشت شد. نتایج نشان می دهد که تعد اد در هکتار نهال ها در جامعه راشستان بیشتر از جامعه راش- ممرزستان می باشد. با توجه به سیکل بذر د هی متفاوت راش در دو جامعه تعد اد نهال ها در دو جامعه متفاوت می باشد. تعد اد نهال های راش و ممرز در جامعه راش- ممرزستان بیشتراز جامعه راشستان می باشد ولی تعد اد نهال های پلت در جامعه راشستان بیشتر از جامعه راش- ممرزستان می باشد. تعد اد نهال های ملج، نمد ار، شیرد ار، بلوط در جامعه راشستان و راش- ممرزستان تفاوت معنی دار آماری ند اشته است. با اجرای شیوه تک گزینی د رختی ساختار طبیعی توده و روند زاد آوری در طی دو دوره بهره برد اری حفظ شده است.

ذوالفقار رجبی، گروه علوم د رمانگاهی. دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریزمحمدحسن بزرگمهری فرد، گروه علوم د رمانگاهی. دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهرانسید مصطفی پیغمبری، گروه علوم د رمانگاهی. دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهرانجواد اشرفی هلان، گروه پاتوبیولوژی. دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریزEmail: rajabi@tabrizu.ac.irچکید ه ویروس لکوز پرند گان تحت گروه Jه(ALV-J)برای اولین بار در اواخر د هه 1980 در کشور انگلستان از جوجه های گوشتی جد ا گردید. این ویروس حاصل نوترکیبی ویروس های اگزوژن و آند وژن لکوز طیور است. عفونت جوجه های گوشتی با این ویروس باعث افزایش تلفات و کاهش تولید به خصوص در گله های اجد اد و ماد ر گوشتی گشته و خسارات سنگینی به صنعت طیور گوشتی جهان وارد می کند. در مطالعه حاضر از یک گله اجد اد گوشتی که بررسی های سرولوژیکی و مولکولی به ویروس لکوز پرند گان تحت گروه J، آلوده بود نمونه های بافتی از 20 قطعه مرغ از استخوان جناغ، کبد، کلیه، طحال و پیش معد ه برد اشته شد و مورد مطالعه هیستوپاتولوژیک قرار گرفت. در پنج مورد از پرند گان تحت مطالعه ضایعات اختصاصی این بیماری نظیر تفاوت در اندازه و شکل هسته (آنیزوسیتوز)، بزرگی هسته (کاریومگالی)، اجسام مشکوک به گنجید گی های ویروسی داخل سیتوپلاسمی و اد م بین سلولی شدید در سلول های عضلانی قلب و کانون های سلول های رد ه میلوئید ی در بافت کبد تنها جلب توجه می کرد. نتایج بد ست آمده نشان د اد که آلود گی یک گله به ویروس تحت گروه J لکوز پرند گان ممکن است همیشه منجر به بروز ضایعات ماکروسکوپیک و هیستوپاتولوژیک نشود.

جعفر عزیزی، استاد یار اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشتEmail: jafar574@yahoo.comچکید هگوشت منبع اصلی تامین پروتئین حیوانی مورد نیاز بد ن انسان است. مصرف سرانه سبد گوشت مصرفی در ایران در سال 1383 حدود 28 کیلوگرم بود ه که نسبت به مصرف سرانه گوشت جهان بسیار پائین است. با توجه به جمعیت جوان کشور و اهمیت تامین پروتئین مورد نیاز از یکطرف و افزایش تقاضای گوشت در آیند هاز طرف د یگر، این مقاله تلاش می کند تا عرضه انواع گوشت در ایران را با استفاده از مدل بازار چندگانه مورد بررسی قرار داده و عوامل موثر بر عرضه گوشت و قیمت عمد ه فروشی هر یک را شناسایی نماید. این مطالعه در سال 1384 و با استفاده از آمار سری زمانی مربوط به سالهای 83-1350 انجام گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که قیمت عمد ه فروشی و درآمد سرانه اثر مثبت بر عرضه هر یک از انواع گوشت د اشته و هر سه نوع گوشت(گوشت مرغ، گوشت قرمز و گوشت ماهی) به طور جانشین با یکدیگر عمل می کنند. شاخص قیمت وارد ات و خالص وارد ات انواع گوشت بر عرضه داخلی و قیمت عمد ه فروشی آن ها موثر است. لذا، اتخاذ سیاست وارد ات جهت کنترل قیمت عمد ه فروشی و حمایت از مصرف کننده در بلند مد ت سبب کاهش عرضه انواع گوشت در داخل و نابود ی ظرفیت های تولید داخلی می گردد. هزینه جیره استاند ارد در عرضه گوشت مرغ و قیمت عمد ه فروشی آن بسیار موثر است. از طرف دیگر شاخص قیمت گوشت مرغ، بر اساس تخمین تابع عرضه گوشت قرمز و گوشت ماهی، بر مقدار عرضه وقیمت عمد ه فروشی آن ها موثر خواهد بود. لذا، با توجه به پنج دوره تولید در سال گوشت مرغ، نوسان در هزینه جیره مرغ بر عرضه و قیمت بازار هر سه نوع گوشت موثر خواهد بود.

مهران یاسمی، استاد یار موسسه آموزش عالی علمی –کاربردی جهاد کشاورزی،گروه شیلات وآبزیان امین کیوان، استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، گروه شیلات و بیولوژی د ریاغلامحسین وثوقی، استاد دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران محمدرضا احمد ی، د انشیار دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهرانمهرناز فرزین گهر، د انشجوی د کترا دانشگاه هرمزگان بند رعباسمحمدرضا فاطمی، استاد یار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، گروه شیلات و بیولوژی د ریاعبد الحمید ماهیانه، مربی آموزشی مرکز علمی - کاربردی خلیج فارس، شیلات بوشهرEmail: yasemi_ m @ yahoo.comچکید هاین بررسی با هدف معرفی خانوده های اصلی و شناسایی گونه های راسته کفشک ماهی شکلان در سواحل آبهای ساحلی خلیج فارس در محد ود هاستان بوشهر از منطقه آبی د یلم در شمال غرب، تا خلیج نایبند در جنوب شرق از فرورد ین 1382 تا خرد اد 1383 با استفاده از روش مورفومتریک و مریستیک صورت پذیرفت. برای این کار تعد اد 311 نمونه ماهی، که توسط تور ترال کف روب صید شد ند و یا از بازار فروش ماهی، در صید گاه های عمد هاستان جمع آوری گردید ند، استفاده به عمل آمد. نمونه برد اری به صورت فصلی در 11 منطقه انجام گرفت. در این ماهیان 36 ویژگی شامل18 ویژگی مورفومتریک(قابل اندازه گیری)، 11ویژگی مریستیک(قابل شمارش) و 7 ویژگی ظاهری بد ن برای نمونه ها مورد اندازه گیری و سنجش قرارگرفت. بررسی و آنالیز داده های ثبت شده از ویژگی های مورفومتریک، رسم د ند روگرام های مربوط به روش آنالیز خوشه ای(Clustri ng) و تطبیق اطلاعات زیست سنجی و ریخت سنجی ماهیان بررسی شده با چک لیست شاخص مقایسه گونه ها مشخص نمود که 5 خانواد هاصلی وغالب شامل: Parali chtidae,Cynoglossidae, Soleidae,Psettodidae,Bothi dae در منطقه وجود د ارد و نتیجه حاکی از شناسایی گونه های خانوده های فوق الذکر حضور 17 گونه از این ماهیان را در آبهای ساحلی خلیج فارس محد ود هاستان بوشهر به اثبات رسانید. گونه های شناسایی شده عبارتند از:, Parachirus marmoratus,Zebrias synapturoides,Solea elongate, Brachirus orientalis (ازخانوده Soleidae)،گونه های Cynoglossus kopsii, Cynoglossus capenis, Cynoglossus puncticeps, Cynoglossus bilineatus, Cynoglossus arel (از خانوده Cynoglossidae)، گونه های Pseudorombus annulatus Pseudorombus elevatus, Pseudorombus arisius, Pseudorombus malayanus, Poecilopstei javanicus, (از خانوده Paralichtidae)، گونه هایArnoglossus aspilos, Engyprosopon grandisquama Laeopes guentheri (از خانوده Bothidae)، گونهPsettodes erumei (ازخانوده Psettodidae).

امیر ناجی خوئی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریزارد شیر نجاتی جوارمی، دانشکده علوم زراعی و د امی دانشگاه تهرانغلامحسین طهماسبی، مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهیEmail: amir_naji67@yahoo.comچکید ه بهترین راه برای حد اکثر کردن سود آوری از طریق اصلاح نژاد، استفاده از ضرایب اقتصادی صفات به همراه ارزیابی ژنتیکی است. در این تحقیق کلیه هزینه ها و در آمدهای د خیل در سیستم تولید ی زنبور عسل برآورد شده و معاد له سود براساس بیولوژی و نحوه پرورش کلنی های زنبور عسل طراحی گردید. با گرفتن مشتق جزئی از معاد له سود در مبنای هر یک از صفات مورد مطالعه، معاد لات ضرایب اقتصادی صفات به دست آمد. با جایگزین نمود ن پارامترهای اقتصادی در این معاد لات، مقاد یر عد د ی ضرایب اقتصادی برای صفات تولید عسل، رفتار د فاعی و بچه د هی به ترتیب 38 / 7417+، 2 / 5370- و 4 / 15886- محاسبه گردید. این ضرایب نشان می دهد که جهت گیری برنامه های اصلاح نژاد زنبور عسل بایستی در جهت افزایش میانگین تولید عسل و کاهش میانگین صفات بچه د هی و رفتار د فاعی انجام بگیرد. در این تحقیق ما از شبیه سازی به روش مونته کارلو استفاده کرد ه و ضرایب اقتصادی صفات تولید عسل، رفتار د فاعی و بچه د هی را که با استفاده از یک معاد له سود محاسبه شده بود مورد آزمون قرار د اد یم. به این صورت که فنوتیپ کلنی ها برای صفات مورد نظر شبیه سازی شده و بهترین کلنی ها بر اساس برآورد ژنوتیپ کل طی نسل های پی در پی انتخاب شد ند. نتایج به دست آمده نشان د اد که ضرایب اقتصادی به کار گرفته شده برای سه صفت مورد نظر سبب شد تغییرات ژنتیکی مطلوب رخ دهد و در حالیکه میانگین تولید عسل در هر نسل افزایش یافت همزمان میانگین صفات رفتار د فاعی و بچه د هی نیز کاهش یافت. برتری این روش نسبت به استفاده عملی ازضرایب اقتصادی این است که برای رسیدن به پاسخ نیاز به زمان طولانی نداشته و از صرف هزینه های زیاد جلوگیری می کند و اگر اشتباهی در محاسبه ضرایب اقتصادی رخ داده باشد، همواره امکان تصحیح آن قبل از کاربرد عملی وجود خواهد داشت.

به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف چربی برروی معیارهای شاخص رشد بچه ماهی سفید جنوب د ریای خزر یک آزمایش تغد یه ای به مد ت 8 هفته برروی بچه ماهیان 2 گرمی جهت د ستیابی به میزان مطلوب احتیاجات چربی انجام گرفت. چهار سطح مختلف از چربی شامل 3، 6، 9 و 12 درصد با پروتئین ثابت (Isoprotein) و انرژی قابل هضم 3000 تا 3200 کیلوکالری / کیلوگرم جیره در این تحقیق در نظر گرفته شد. این آزمایش با 4 تیمار و سه تکرار برای هر یک د رون مخازن فایبرگلاسی 400 لیتری که با 300 لیتر آب تازه پرشده و روزانه 60 درصد آب تعویض می شد، انجام گرفت. همچنین تعد اد 240 عد د بچه ماهی سفید با می انگین وزن 4 / 0 ± 2 گرم در قالب طرح کاملا تصادفی بین 12 عد د مخزن توزیع گردید ند. معیارها و شاخص رشد مانند افزایش وزن یا رشد مطلق (WG)، درصد رشد نسبی (RGR)، ضریب تبد یل غذا (FCR)، ارزش تولید چربی (PLV) و درصد بقا در سطوح چربی 6 و9 درصد اختلاف معنید اری را نشان نمی د هند (05 / 0 <p)، در حالیکه با افزایش چربی به میزان 12 درصد و در تیمار 4، تمامی معیارهای شاخص رشد بهبود یافته و اختلاف معنید اری را نشان می د هند (05 / 0>p) تیمار 1 با حد اقل چربی 3 درصد با سایر تیمارها دارای اختلاف معنی د اری است (05 / 0>p)، معیارها و شاخص رشد در این تیمار عدم بهبود را نشان می د هند. ترکیبات مغزی لاشه بد ن بچه ماهی سفید در تیمار 4 بهبود یافته و اختلاف معنی د اری را با سایر تیمارها نشان می دهد (05 / 0>p).

ابراهیم روغنی، د انشیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیرازمسعود عرب، استاد یار دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیرازمحمد جواد ضمیری، استاد دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیرازعبد الله خلیفه، د انشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه شیرازE.mail: erowghani@yahoo.comچکید هاثر نوعی زئولیت طبیعی (کلینوپتیلولیت)، بر عملکرد پرواری و ویژگی های لاشه، در یک طرح کاملا تصادفی در سه گروه گوساله های نر هولشتاین و برای یک دوره پرواری 160 روزه بررسی شد. میانگین وزنی گوساله ها در شروع آزمایش 28± 188 کیلوگرم بود. گوساله ها، با جیره کاملا مخلوط (TMR) و به صورت آزاد و انفراد ی تغذیه شد ند. با استفاده از جد اول استاند ارد NRC و (23) جیره پایه ای با نسبت کنسانتره به علوفه 50 به 50 تنظیم گردید. جیره پایه دارای 67 / 2 مگاکالری در کیلوگرم انرژی قابل متابولیسم و 4 / 13 درصد پروتئین خام بود. میزان و ترکیب مواد خوراکی جیره های آزمایش به غیر از نوع غنی سازی سیلاژ ذرت و مصرف زئولیت، یکسان بودند، به طوری که در گروه 1، سیلاژ ذرت غنی نشد ه، گروه 2، سیلاژ ذرت غنی شده با یک درصد اوره و گروه 3، سیلاژ ذرت غنی شده با یک درصد اوره و 3 درصد زئولیت اضافه شده به بخش کنسانتره ای جیره استفاده شد. اجزای جیره ها شامل سیلاژ ذرت، یونجه خشک، د انه جو، ذرت د انه ای، کنجاله پنبه د انه، سنگ آهک و نمک بود. گوساله ها هر 20 روز یکبار وزن کشی شد ند. پس از پایان آزمایش تمام گوساله ها خونگیری، کشتار و لاشه آن ها مورد تفکیک فیزیکی قرار گرفت. گوشت راسته بین د ند ه های 9 تا 12 گوساله ها جهت تعیین ترکیبات شیمیایی مورد استفاده قرار گرفت. میانگین افزایش وزن (به ترتیب 60 / 169، 80 / 175 و 00 / 174 کیلوگرم برای جیره های 1 تا 3)، ضریب تبد یل غذایی (به ترتیب 73 / 6، 56 / 6 و 72 / 6 برای جیره های 1 تا 3) در کل دوره پروار و نیز غلظت های سد یم و پتاسیم سرم خون گوساله ها، در گروه های آزمایشی اختلاف معنی د اری ند اشتند (05 / p<0) اما افزود ن اوره (جیره 2) و اوره و زئولیت (جیره 3) موجب افزایش مصرف ماده خشک (05 / p<0) گردید (به ترتیب برای جیره های 1، 2 و 3 برابر 80 / 1136، 84 / 1146 و 40 / 1156 کیلوگرم بود). در عین حال افزود ن زئولیت موجب افزایش درصد خاکستر، پروتئین و کاهش درصد چربی در گوشت بد ون استخوان بین د ند ه های 9 تا 12 گردید اگرچه تفاوت آن ها معنی دار نبود. سطح مقطع عضله راسته در جیره های مختلف معنی دار بود (05 / p<0)و به ترتیب بیشترین و کمترین آن مربوط به جیره دارای زئولیت و جیره دارای اوره تنها (60 / 86 در مقابل 27 / 72 سانتی متر مربع) بود. با توجه به نتایج به دست آمده تحت شرایط این آزمایش، به نظر می رسد که علیرغم اثرات مثبت بر مصرف ماده خشک و بعضی از خصوصیات لاشه، افزود ن زئولیت تاثیر مثبتی بر عملکرد گوساله های پرواری ند اشت.

د اریوش مهاجری، بخش پاتولوژی، گروه پاتوبیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریزیوسف دوستار، بخش پاتولوژی، گروه پاتوبیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز حمید میرزایی، گروه بهداشت و اپید میولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز E-mail:daryoushmohajeri@yahoo.comچکید هد ر این بررسی نمونه برد اری از موارد پاتولوژیک رود ه طیور کالبد گشایی شده درد رمانگاه های طیور شهرستان تبریز به طور تصادفی از بین لاشه های ارجاعی متعلق به گله های مختلف با علائم کالبد گشایی حاکی از آنتریت، د ریک دوره 6 ماهه انجام گردید که تعد اد 70 نمونه اخذ و از نظر هیستوپاتولوژی مورد بررسی قرار گرفت. از نظر اپید میولوژی میزان بروز آنتریت در سنین و نژاد های مختلف و در دو جنس نر و ماده مورد مطالعه قرار گرفت. طبق آزمون خی دو، میزان ابتلاء طیور گوشتی به آنتریت (57 / 78%) به طور معنی دار بیشتر از سایرین بود (p<0 / 01) و میزان ابتلاء آن ها در سن4 تا6 هفتگی به طور معنی دار بیشتر از سنین دیگر بود (p<0 / 01). همچنین طبق آزمون فوق، رابطه معنی د اری بین جنس و سن ابتلاء مشاهده شد (p<0 / 01)، به طوری که اکثر موارد ابتلاء در جنس نر (9 / 64%) در سن 4 تا 6 هفتگی ود ر جنس ماده (1 / 42%) در سن 1 تا 3 هفتگی مشاهده گردید. همچنین مشخص شد که آنتریت نوع کاتارال(43 / 51%) ود ر مراحل بعد ی انواع هموراژیک و نکروتیک به طور معنی دار بیشتر از سایر موارد اتفاق می افتد (p<0/01). تعد اد موارد نژاد راس مبتلاء به آنتریت (71 / 45%) به طور معنی دار بیشتر از سایر نژاد ها بود (p<0 / 05). آزمون رابطه بین نژاد و نوع آنتریت، ارتباط معنی د اری را نشان ند اد.

حسین ارزانی، استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهرانعلی نیکخواه، استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تهرانزهرا ارزانی، کارشناس ارشد آموزش و پرورش ناحیه 2 کرجسید حسن کابلی، د انشجوی د کتری مرتع د اری دانشگاه تهرانلیلا فاضل د هکرد ی، کارشناس ارشد مرتع د اری دانشگاه تهرانEmail:harzani@ut.ac.irچکید همحاسبه ظرفیت چرایی مراتع علاوه بر اندازه گیری تولید، مبتنی بر آگاهی از فراسنجه های متنوعی است، کیفیت علوفه را می توان از جمله مهمترین آن ها برشمرد. در این تحقیق جهت مطالعه اجمالی کیفیت علوفه مراتع سه استان سمنان، مرکزی و لرستان اقد ام به نمونه برد اری از گیاهان غالب مراتع این مناطق شد. نمونه برد اری در مراتع شاخص هر استان به روش تصادفی سیستماتیک و در دو سال متوالی انجام گردید. پروتئین خام و د یواره سلولی منهای همی سلولز در نمونه هااندازه گیری و میزان قابلیت هضم ماده خشک و انرژی قابل متابولیسم بر اساس روابط تجربی تعیین شد. این د اد ها مبنای بررسی وضعیت تعاد ل جیره غذایی دام قرار گرفت. در تعیین میزان علوفه مورد نیاز د ام، نژاد گوسفند غالب هر منطقه مورد توجه قرار گرفته، وزن واحد د امی از منابع استخراج و نیاز روزانه هر واحد د امی به انرژی متابولیسمی با توجه به وزن زند ه دام محاسبه شد. در نهایت علوفه مورد نیاز هر واحد د امی در هر منطقه تعیین و وضعیت تعاد ل انرژی و پروتئین مورد بحث قرار گرفت. نتایج نشان د اد که ارزش غذایی علوفه مراتع در سه استان مورد مطالعه و سه کلاس خوشخوراکی، فاقد اختلاف آماری(p<0 / 05) بود ولی گیاهان در خانوده های مختلف گیاهی با یکد یگر اختلاف معنی دار (p<0 / 05) د اشتند. در سه استان سمنان، مرکزی و لرستان تغییرات فراسنجه ها در خصوص پروتئین خام به ترتیب 8 / 8، 5 / 9 و 9، د یواره سلولی منهای همی سلولز به ترتیب 40، 41 و 42 درصد، قابلیت هضم ماده خشک به ترتیب 54، 54 و 52 درصد و انرژی قابل متابولیسم 2 / 7، 09 / 7 و 86 / 6 مگاژول در کیلوگرم ماده خشک بود. نتایج این پژوهش نشان د اد میزان ماده خشک مورد نیاز روزانه برای گوسفند غالب هر منطقه به ترتیب برابر با 3 / 1 کیلوگرم در استان سمنان برای نژاد سنگسری و در استان لرستان 6 / 1 کیلوگرم برای نژاد لری و در استان مرکزی برای دو نژاد فرهانی و زند ی به ترتیب برابر با 25 / 1 و 63 / 1 کیلوگرم است. کیفیت علوفه مراتع نشان د اد که در صورتی که چرا در فصل مناسب (از لحاظ کیفیت علوفه) صورت گیرد، نیاز روزانه دام در شرایط نگهد اری تامین می شود.

قاسمعلی د یانتی تیلکی، استاد یار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مد رس علیبمان میرجلیلی، د انشجوی کارشناسی ارشد رشته مرتع د اری دانشگاه تربیت مد رس Email:Dianatitilaki@yahoo.comچکید ه در این پژوهش، خوشخوراکی پنج گونه گیاهی شامل Alhagi camelorume، Lolium perenne Haloxylon aphyllum, Glycyrrhiza glabra Artemisia Aucheri برای بره، میش، بز نر؛ به روش وزنی مورد بررسی قرار گرفت. جهت انجام مطالعه از طرح کاملا تصادفی استفاده شد و از هر گونه گیاهی به میزان 3 کیلوگرم علوفه در زمان یکسان برد اشت و درد رون ظروف پلاستیکی به طور تصادفی و در سه تکرار قرار داده شد ند. سپس به مد ت 20 د قیقه دام ها از هر گروه 5 راس به طور جد اگانه داخل محلهای محصور شده که سطل ها به همراه علوفه قرار د اشتند ر ها شد ند، پس از پایان 20 د قیقه دام ها از محل خارج شده و علوفه باقیماند ه در داخل سطل توزین گردید. دام ها از نظر وزن، سن، نژاد و سلامتی در شرایط یکسانی قرار د اشتند و به مد ت 5 روز با شرایط محل عاد ت داده شد ند. نتایج نشان د اد که به ترتیب گونه های Lolium perenne، Alhagi camelorume، Glycyrrhiza glabra،Haloxylon aphyllum، Artemisia aucheri برای میش و بره خوشخوراک تر بود ه و به ترتیب گونه هایAlhagi camelorume، Haloxylon aphyllum، Glycyrrhiza glabra، Lolium perenne، Artemisia Aucheri برای بز نر خوش خوراک تر می باشند.

علی نیکخواه و ابراهیم قاسمی، استاد، د انشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشکده علوم زراعی و د امی، دانشگاه تهرانEmail: ali_nikkhah1@yahoo.comچکید هبه منظور مطالعه توان هضمی و تخمیری گاوهای سیستانی و گاوهای هلشتاین از 4 راس گاو نر بالغ فیستوله گذاری شده (2 سیستانی و 2 هلشتاین) در قالب طرح چرخشی متوازن در 4 دوره مورد مطالعه قرار گرفتند. میزان تجزیه پذیری در ساعت های مختلف انکوباسیون، سرعت ثابت تجزیه پذیری و تجزیه پذیری موثر ماده خشک و د یواره سلولی و پروتئین خام علوفه ها (علوفه یونجه و ذرت سیلو شد ه) بین دو نژاد یکسان بود (05 / 0<p)، در صورتی که میانگین روزانه غلظت کل اسید های چرب فرار در گاوهای نژاد هلشتاین بیشتر از گاوهای نژاد سیستانی بود (05 / 0<p). غلظت نیتروژن آمونیاکی، pH مایع شکمبه، جمعیت کل پروتوزوآهای شکمبه و پروتوزوآهای انتود ینومورف در گاوهای سیستانی بیشتر از گاوهای هلشتاین بود (05 / 0<p). هرچند تفاوت معنی د اری در جمعیت پروتوزوآهای هلوتریچ بین دو نژاد مشاهده نشد (05 / 0<p). با وجود برابری فراسنجه های هضمی بین دو نژاد، گاوهای هلشتاین بازد ه بهتری از انرژی را به علت غلظت بالاتر اسید های چرب فرار د اشتند. غلظت بیشتر نیتروژن آمونیاکی شکمبه گاوهای سیستانی در زمانی که رشد میکروبی شکمبه محد ود باشد، (مثلا هنگام مصرف علوفه کم کیفیت)، می تواند موجب پتانسیل هضمی بالاتر این نژاد شود.

بهمن ایلامی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارسEmail:eilamibahman@mail.comچکید هبه منظور بررسی تولید شیر میش ها و رشد بره های گوسفند ترکی قشقائی، در سال های 1375، 1376 و 1377 به ترتیب 55، 106 و 95 راس میش شیرد وشی شد. میش ها نسبت به هفته زایش گروه بندی و شیرد وشی در دو هفته بعد از زایش شروع و در هر دو هفته یک بار و به مد ت 10 دوره (140 روز) انجام شد. شیرد وشی به دو روش دست دوش (برای سه سال) و روش توام دست دوش و وزن کشی بره قبل و بعد از شیرخورد ن (فقط برای سال 1377) انجام شد. بره ها د رهنگام تولد و هر ماه یک بار توزین شد ند. اثرات سال تحقیق، دوره شیرد وشی، سن میش، وزن میش در هنگام زایمان و جنس بره بر شیر تولید ی مورد بررسی آماری قرار گرفت. میانگین تولید شیر روزانه دست دوش در یک دوره 140 روزه در سالهای 75، 76 و 77 به ترتیب 363، 322 و 216 گرم و به صورت میانگین در مد ت سه سال 300 گرم بود. در سال 1377 و در یک دوره 112 روزه، میانگین شیر مکید ه شده توسط بره 351 گرم در روز و میانگین کل شیر تولید ی برای روش توام در این دوره 394 گرم در روز بدست آمد. اثرات سال تحقیق، دوره شیرد وشی، سن میش و وزن میش بر شیر تولید ی معنی دار بود. اثر جنس بره بر شیر تولید ی و وزن میش در هنگام زایمان معنی دار نبود، ولی بر وزن تولد، یک، دو، سه و چهار ماهگی معنی دار بود. میانگین اضافه وزن روزانه بره های نر و ماده از تولد تا سن چهار ماهگی به ترتیب 170 و 146 گرم بود.

علی نیکخواه، استاد گروه علوم د امی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهرانامین خضری، د انشجوی دوره د کتری گروه علوم د امی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران محمد مراد ی شهربابک، استاد یارگروه علوم د امی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهرانEmail: ali_nikkhah1@yahoo.comچکید هبه منظور مطالعه اثرات طول قطعات یونجه و اندازه ذرات جیره کاملا مخلوط شد ه1 بر مصرف خوراک، pH مایع شکمبه، فعالیت جوید ن، تولید و ترکیبات شیر گاوهای شیرد ه هلشتاین تازه زا، چهار جیره غذایی(1، 2، 3 و4) با ترکیبات شیمیایی و انرژی یکسان و طول قطعات متفاوت علوفه یونجه، در قالب طرح چرخشی متوازن بر روی 12 راس گاو هلشتاین با میانگین 3 ± 18 روز پس از زایش و میانگین وزنی 52 ±600 کیلوگرم استفاده گردید. علوفه یونجه به وسیله علوفه خرد کن با تورهای با منافذ 20، 40، 60 و 100 میلی متر خرد شد. میانگین هند سی اندازه ذرات جیره های کاملا مخلوط شده و الیاف موثر فیزیکی توری های با د ستگاه پنسیلوانیا که دارای سه الک و یک سینی بود، اندازه گیری شد. میانگین هند سی اندازه ذرات برای جیره های 1 تا 4 به ترتیب 69/3، 60/4، 91/5 و91/7 میلی متر و الیاف موثر فیزیکی جیره های آزمایشی به ترتیب برابر 96/22، 85/23، 03/25 و 10/26 درصد بود (05/0> p). ماده خشک مصرفی گاوهای تغذیه شده با جیره حاوی ذرات کوچکتر(جیره 1)، بیشتر از جیره های دیگر بود (05/0> p). میانگین تولید شیر برای جیره 1، 2، 3 و 4 به ترتیب برابر 25/4 ± 8/33، 7/3 ± 56/34، 4/4 ±04/35، 48/4 ± 28/34 کیلوگرم در روز بود و ترکیبات آن در بین تیمار ها تفاوت معنی د اری نداشت(05/0< p). در این پژوهش با کاهش طول قطعات علوفه یونجه، pH مایع شکمبه به طور خطی کاهش یافت(05/0> p)، به طوری که جیره 1 کمترین pH (و96/5) و جیره 4 بیشترین pH و(4/6) را داشت. مد ت زمان خورد ن جیره (د قیقه در روز) با افزایش طول قطعات علوفه یونجه افزایش یافت. همچنین مد ت زمان نشخوار کردن گاو ها برای جیره ها متفاوت بود (05/0> p).

شمس الملوک خواجه نصیری، مسئول فنی آزمایشگاه تشخیص و کلینیک دامپزشکی پاستور، تهران نریمان شیخی، استاد یار واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهرانمسعود حسینی، استاد یار دانشکده علوم، دانشگاه شهید بهشتی، تهرانEmail: info@pasteurvetlab چکید هفساد میکروبی آب میوه ها و صنایع وابسته به آن توسط باکتری آلیسایکلو باسیلوس از اوائل د هه نود میلاد ی مورد توجه جهانیان قرارگرفته است. این باکتری هاگ دار گرما دوست سبب تغییر طعم و بوی آب میوه های آماد ه مصرف شده ولی از نظر بهداشت انسانی تاکنون گزارش خاصی منتشر نشده است. در این تحقیق یکی از کنسانتره های آب میوه های بسته بندی شده از نظر آلود گی به این باکتری مورد ارزیابی قرار گرفت به طوری که برای اولین بار در ایران جد ا سازی و شناسائی این عامل از کنسانتره های آب انار صورت پذیرفت. این باکتری با استفاده از محیط کشت اختصاصی جد اسازی و خالص و بر اساس خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیائی شناسائی گردید. موارد د یگری از آلود گی در سایر آب میوه های صاد راتی نسبت به حضور این باکتری نیز مورد ارزیابی قرار گرفتند که موارد مثبت 35% است. جلوگیری از رشد این باکتری، به خصوص در طول حد اکثر مد ت زمان نگهد اری آب میوه ها و همچنین تشخیص حضوریا عدم حضور این باکتری در آب میوه های صاد راتی با توجه به میزان حساسیت بالای روش جد اسازی به کارگرفته شد ه، از اهمیتی محوری در تضمین صادرات آب میوه ها برخورد ار است.

روحانی کارگر مؤخر، استاد پژوهشی مؤسسه رازی رسول مد نی، د انشیار پژوهشی مؤسسه رازی فریبا گلچین فر، مربی پژوهشی مؤسسه رازیشبنم تاج منش، کارشناس ارشد دانشگاه آزاد واحد قمEmail: dkarfar@yahoo.com چکید هآبله گوسفند ی (SPV) و آبله بزی (GPV) و بیماری لامپی اسکینی گاو (LSD) جزء جنس کاپری پاکس از خانوده پاکس ویرید ه می باشد. آبله گوسفند و بز جزء عوامل مهم بیماری آبله در گوسفند و بز در شمال و مرکز افریقا، جنوب غربی و مرکز آسیا و شبه قاره هند بود ه و همچنین از جمله بیماری های مهم ویروسی گوسفند و بز در ایران نیز می باشد. از جمله بیماری های مهم د یگری که در بین گوسفند ان و بزان ایران در گرد ش است بیماری اکتیمای مسری می باشد که همه ساله باعث تلفات و ضایعات فراوان در مراکز پرورش گوسفند وبز می گردد. تست های سرولوژی مرسوم جهت تشخیص ویروس آبله گوسفند و بز به علت داشتن واکنش های متقاطع این ویروس ها با ویروس عامل اکتیمای واگیر از حساسیت چند انی برخورد ار نبود ه و معمولا با نتایج مثبت کاذب همراه است. جهت تعیین میزان پاد تن علیه ویروس آبله گوسفند و بز نیاز به یک تست تشخیصی حساس و ویژه، بد ون ایجاد واکنش های متقاطع با ویروس اکتیمای واگیر می باشد. جهت د ستیابی به این هدف از پروتئین 32 که یک اپی توپ پاد گنی خاص ویروس آبله گوسفند و بز می باشد و در ویروس اکتیمای واگیر (Orf) وجود ند ارد بهره گرفته شد. بد ین ترتیب که با خالص سازی این پروتئین از ویروس واکسن آبله گوسفند ی و بکارگیری آن در فاز جامد الیزا امکان د ستیابی به میزان پاد تن اختصاصی علیه این ویروس ها در سرم د امهای واکسینه و بیمار بوجود آمد.

امید صفری، کارشناس ارشد شیلات فتح الله بلد اجی، استاد گروه شیلات و محیط زیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان Email:omid_safary@yahoo.comچکید ه مطالعه ای جهت تعیین اثر میزان چربی بر رشد، راند مان استفاده از غذا و ترکیب شیمیایی بد ن بچه ماهیان کپور علفخوار انجام شد. هفت جیره محتوی نیتروژن برابر(40 درصد پروتئین خام) و حاوی هفت سطح چربی (10،8،6،4،2،0و12 درصد ماده خشک) در تیمارهای سه تکراری در قالب طرح کاملا تصادفی با وزن اولیه 1 / 0±5 / 6 گرم به مد ت 70 روز مورد تغذیه ماهیان قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آنالیز واریانس یک طرفه و برای مقایسه میانگین، آزمون د انکن از برنامه اس ای اس در سطح 05 / 0 درصد استفاده شد. مقدار چربی اضافی (10 و12 درصد) منجر به کاهش معنی دار مصرف غذا شد (05 / 0>P). بهترین عملکرد رشد و استفاده از غذا در جیره های حاوی 4-2 درصد چربی مشاهده شد. ماهیان تغذیه شده با جیره بد ون چربی کمترین مقدار بازد ه نسبی و تثبیت پروتئین را د اشتند. عملکرد رشد و استفاده از غذا با افزایش میزان چربی جیره تا حدود 4 درصد افزایش یافت. اگرچه سطوح بالاتر (بالاتر از 4 درصد) منجر به کاهش عملکرد رشد و استفاده از غذا شد و هیچ گونه اثر همپوشانی پروتئین مشاهده نشد. مقدار تثبیت چربی با افزایش میزان چربی جیره به طور معنی د اری کاهش یافت (05 / 0>p). با افزایش سطح چربی جیره، شاخص چربی رود ه بند روند ی افزایشی و شاخص کبد ی روند ی کاهشی نشان د اد. شاخص چربی رود ه بند افزایش یافته و تثبیت چربی همزمان کاهش یافته می تواند با تفاوت در رشد توجیه شود. اثر مقدار چربی جیره بر ترکیب شیمیایی بافت ها تنها برای کل بد ن و عضله معنی دار بود (05 / 0>p). در مجموع، ماهی کپور علفخوار، ماهیی با نیاز اند ک به انرژی می باشد و باید از سطوح بالای چربی جیره جلوگیری شود.

حسین نوروزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمانشاهتورج ولی نسب، موسسه تحقیقات شیلات ایران، تهران Email: norouzi_hossein@yahoo.comچکید هتحقیق موجود با عنوان برآورد ذخایرکفزیان در پاییز1380 د رآب های خلیج فارس محد ود هاستان هرمزگان برای تخمین ذخایرسه گونه گوازیم د م رشته ای (Nemi pterus japoni cus) وگیش خال سفید (Carangoi des malabari cus) و گیش چانه د ار(Ulua mentalis) به روش مساحت جاروب شده به اجرا در آمد. محد ود هاجرا پروژه از راس نایبند تا سیریک (محد ود ه جغرافیایی 45 52 شرقی تا 00 57 شرقی) و در سه لایه عمقی 10 تا 20 متر، 20 تا 30 متر و 30 تا 50 متر بود و بوسیله شناور صیاد ی فرد وس 2 در 55 ایستگاه انجام شد. طی این مطالعه گونه های مذکور شناسایی، تفکیک، توزین و بیومتری شده و اطلاعات حاصل با نرم افزارهای Excel و SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و توده زند ه هر یک از گونه ها به تفکیک عمق و منطقه تخمین زده شد و نقشه پراکنش آن ها با استفاده از نرم افزار جغرافیایی Arc view رسم گردید. مجموع توده زند ه گوازیم د م رشته ای 1140 تن تخمین زده شد و حد اکثر آن به میزان 433 تن در منطقه بند رعباس و سیریک و 422 تن در منطقه بند ر چارک مشاهده گردید و حد اقل آن با 53 تن متعلق به منطقه بند ر لنگه بود بیشترین بیوماس گوازیم د م رشته ای در لایه عمقی 30 تا 50 متر بود. مجموع توده زند ه گیش خال سفید 1697 تن مورد تخمین قرار گرفت و حد اکثر آن مربوط به بند ر چارک بود ه و لایه عمقی 30 تا 50 متر حد اکثر توده زند ه را داشت. کل توده زند ه گیش چانه د ار652 تن و حد اکثر آن متعلق به بند ر چارک تخمین زده شد و بیشترین بیوماس در لایه عمقی 30 تا 50 متر واقع شده بود، بیشترین فراوانی طولی گوازیم د م رشته ای در طول های 16 تا 18 سانتی متر واقع شده بود و حد اکثر فراوانی طولی گیش خال سفید و گیش چانه دار به ترتیب در طول های 19 تا 20 سانتی متر و 31 تا 33 سانتی مترمشاهده گردید.

علی پورطهماسب، د انشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم د امی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابلمحمود وطن خواه، استاد یار بخش علوم د امی، مرکزتحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرکرد حمید رضا میرزایی، استاد یار گروه علوم د امی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابلچکید هعملکرد و فراسنجه های ژنتیکی صفات تولید مثلی گوسفند ان لری بختیاری با استفاده از تعد اد 5374 رکورد مربوط به 1696 راس میش، جمع آوری شده طی سال های 1368 تا 1383 در ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد گوسفند لری بختیاری (شولی) واقع در شهرکرد، تحت مدل های حیوانی خطی و آستانه ای و به صورت یک صفتی شامل اثر عوامل ثابت (سال و سن میش) و اثر عوامل تصادفی ژنتیکی افزایشی میش، محیطی د ائمی میش و باقی ماند ه مطالعه شد. میانگین کل (انحراف معیار) صفات مورد بررسی به صورت (30 / 0) 90 / 0 برای میزان آبستنی، (50 / 0) 05 / 1 برای تعد اد بره متولد شده به ازای هر میش در معرض آمیزش، (55 / 0) 01 / 1 برای تعد اد بره زند ه متولد شده به ازای هر میش در معرض آمیزش، (55 / 0) 94 / 0 برای تعد اد بره شیرگیری شده به ازای هر میش در معرض آمیزش و (48 / 0) 05 / 1 برای تعد اد بره شیرگیری شده به ازای هر میش آبستن بودند. ضریب وراثت پذیری صفات به ترتیب 01 / 0، 05 / 0، 04 / 0، 02 / 0 و 06 / 0 با استفاده از مدل تجزیه خطی و 08 / 0، 10 / 0، 08 / 0، 10 / 0 و 23 / 0 با استفاده از مدل تجزیه آستانه ای برآورد شد. برآورد ضریب تکرارپذیری صفات نیز به ترتیب 10 / 0، 13 / 0، 13 / 0، 09 / 0 و 09 / 0 حاصل از تجزیه خطی و 67 / 0، 56 / 0، 67 / 0، 56 / 0 و 24 / 0 حاصل از تجزیه آستانه ای بود. نتایج این مطالعه نشان د اد که استفاده از مدل های آستانه ای برای تجزیه رکورد های صفات تولید مثلی در ارزیابی های ژنتیکی، در مقایسه با مدل های خطی، منجر به افزایش نسبی فراسنجه های ژنتیکی و افزایش د قت ارزیابی ها خواهد شد.

علیرضا البرزی، استاد یار دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز، ایرانناصرحقوقی راد، استاد دانشکده علوم تخصصی دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی- تهران، ایران هاد ی ند اف، استاد یار دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز، ایرانلیلی نبوی، استاد یار دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز، ایرانEmail: alirezaalborzi@yahoo.comچکید هد رمطالعه آزمایشگاهی و تجربی حاضر به منظور ایجاد گوسفند د هند ه O. circumcincta با روش کانولاگذاری شیرد ان و مقایسه آن با روش لوله معد ی، شیرد ان یک بره 9 ماهه به روش جراحی کانولاگذاری گردید. از تعد اد ی شیرد ان گوسفند تازه ذبح شد ه، تعد اد 285 کرم نر و ماده بالغO. circumcincta از آنها جد اسازی، شناسایی و از طریق کانولا وارد شیرد ان گردید. 5 روز بعد تخم این نماتود در مد فوع بره و به تعد اد کم ظاهرگرد ید، وطی روزهای بعد تا روز 55، تعد اد تخم در گرم مد فوع (EPG) روزانه به طور متوسط 14±30 تعیین شد. حدود د ه هزار نوزاد عفونی زا (3وL)زند ه حاصل از کشت مد فوع این بره از طریق لوله معد ی به بره د یگری که 6 ماهه بود خوراند ه شد. د راین بره حدود 21-19 روز بعد تعد اد بسیار کمی تخم مشاهده و سپس در روزهای دیگر تعد اد تخم ها زیاد شد به نحوی که متوسط تعد اد تخم در گرم مد فوع آن 99 ±100 تخم در روز تعیین شد. میانگین تعد اد تخم تبد یل شده به نوزاد مرحله سوم عفونی زا 1/35 درصد تعیین گردید. گرچه تعد اد تخم های حاصل از بره کانولاگذاری شده نسبت به بره آلوده شده از راه لوله معد ی ظاهرا کمتر بود، ولی به نظر می رسد که روش کانولاگذاری به خاطر مشخص بود ن تعد اد کرم های بالغ موجود در شیرد ان، د سترسی سریع تر به تخم و کشت آن، و جلوگیری از اتلاف چشمگیر نوزاد ان کرم که ضمن عبور از لوله گوارشی در روش استفاده از لوله معد ی د ید ه می شود دارای امتیازات بیشتری باشد.

هدف تحقیق حاضر مقایسه میزان پیشرفت ژنتیکی، ارزش ژنوتیپی کل و میزان همخونی حاصل از سه برنامه اصلاح نژاد گله مولد بسته، گله مولد باز و نر مرجع با روش شبیه سازی کامپیوتری و معرفی برنامه مناسب برای گوسفند بلوچی می باشد. شبیه سازی این برنامه ها با استفاده از زبان برنامه نویسی ویژوال بیسیک 6 نوشته شد. در این برنامه ها شاخص انتخاب و هدف اصلاح نژاد شامل چهار صفت تعد اد بره در هر زایش، وزن شیرگیری، میانگین رشد روزانه و وزن پشم نشسته با ضرایب اقتصادی نسبی به ترتیب 240، 8، 424 / 0 و 1 بود. این برنامه برای مد ت 10 سال با 20 تکرار اجرا و پارامترهای مورد نظر محاسبه شد. در برنامه گله مولد بسته میزان پیشرفت ژنتیکی تجمعی پس از د ه سال برای صفات تعد اد بره در هر زایش، وزن شیرگیری، میانگین افزایش وزن روزانه از شیرگیری تا شش ماهگی و وزن پشم نشسته به ترتیب 190 / 0، 342 / 1، 96 / 44 و 125 / 0 محاسبه شد. این برآورد ها در برنامه گله مولد باز به ترتیب 193 / 0، 355 / 1، 50 / 46 و 128 / 0 و در برنامه نر مرجع به ترتیب 197 / 0، 492 / 1، 48 / 52 و 138 / 0 بود. پیشرفت ژنتیکی حاصل از اجرای برنامه اصلاح نژاد نر مرجع برای کلیه صفات مورد مطالعه بیشتر از گله مولد باز و بسته می باشد. میانگین افزایش سالانه ضریب همخونی در برنامه های گله مولد بسته، گله مولد باز و نر مرجع به ترتیب 247 / 0، 095 / 0 و 175 / 0 درصد محاسبه شد که ضریب همخونی حاصل از اجرای برنامه گله مولد باز کمتر از دو برنامه دیگر بود. با توجه به زیاد بود ن ارزش ژنوتیپی کل و میزان پیشرفت ژنتیکی صفات در برنامه نر مرجع، به نظر می رسد اجرای این برنامه مناسب تر از دو برنامه دیگر باشد.

محمد سعید گنجور، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم احمد کرباسی، دانشگاه شیراز – دانشکده کشاورزی، بخش صنایع غذایی علی میر جلیلی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرمEmail: msg_isrc@ yahoo. comچکید هآزمایشات نشان د اد که یکی از مشکلات پنیر سفید ایرانی، ایجاد فساد گازی (Gas defect) است، که در طی آن میکروارگانیسم های فساد گر با تجزیه مواد غذائی د رون پنیر سبب آزاد شدن گاز از جمله د ی اکسید کربن و بالطبع تورم بسته بندی پنیر می شوند. آزمایشات نشان د اد ند که باکتری های اسپوزا از عوامل مهم تولید گاز در پنیر سفید ایرانی بودند. این گونه باکتری ها از شیر پاستوریزه شده نیز جد اسازی شد ند. به همین جهت اسپور آن ها در شیر پاستوریزه باقی ماند ه و محصول نهائی را که پنیر سفید بود د چار اشکال می کرد صحت این موضوع با انجام آزمایش و شمارش اسپورد ر شیر پاستوریزه شده تایید شد. با توجه به این که اسپور این گونه باکتری ها به پاستوریزاسیون مقاوم است. بنابراین برای مهار این گونه باکتری ها در مواد لبنی باید روش خاصی بغیر از پاستوریزاسیون به کار می رفت به همین لحاظ پس از مطالعات و انجام آزمایشات مشخص شد که به کار گیری نژاد خاصی از باکتری Streptococcus lactis (صرفا نژاد مولد نیسین) به عنوان آغازگر (Starter) برای حل این مشکل مناسب است، این باکتری با تولید نیسین سبب مهار رشد باکتری های اسپورزا و در نتیجه باعث جلوگیری از تولید گاز در پنیر تولید ی شد. انجام آزمایشات متعدد نشان د اد که به کار گیری بیش از 2 درصد از آغازگری که حاوی باکتری St. lactis (نژاد نیسین زا) بود نه تنها سبب مهار فساد گازی در پنیر های بسته بندی شد بلکه شمارش تعد اد اسپور در پنیر هایی که دارای غلظت های بیشتری از آغازگر مذکور بودند به طور معنی د اری (001/0> p) با هم تفاوت داشت به طوری که تعد اد اسپور در پنیر هایی که غلظت آغازگر آن ها بیشتر بود به میزان قابل ملاحظه ای کمتر از پنیرهای فاقد آغازگر بود. آزمایش ارگانولپتیکی نشان د اد که پنیر هایی دارای بهترین طعم بودند که غلظت آغازگر آن ها بین 1 الی 5 / 2 درصد بود هاست. افزایش 3 درصد ی غلظت آغازگر سبب ایجاد طعم ترش در پنیر می شد و کاهش آن (کمتر از 2 در صد) فساد گازی را به همراه داشت. لذا پس از بررسی آماری بروش آنالیز واریانس و از طریق آزمون آنوا بهترین غلظت توصیه شد ه، 2 الی 3 در صد از استارتر فوق الذکر بود.

جعفر رضایی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ایلامباقر د رویشی، عضو هیات علمی دانشگاه ایلامEmail: Rezaei_j47@yahoo.comچکید هد ر حال حاضر 20 مزرعه پرورش ماهی قزل آلا در استان ایلام فعال می باشند، که در این مقاله مورد ارزیابی اقتصادی قرار گرفته اند. هدف اصلی از انجام این پژوهش تعیین شاخص های ارزیابی اقتصادی مزارع پرورش ماهی قزل آلا در استان ایلام می باشد. روش گرد آوری اطلاعات در این پژوهش به صورت پیمایشی و به شکل تمام شماری از کلیه استخرهای پرورش ماهی قزل آلا در استان ایلام بود هاست که با مراجعه به مزارع پرورش ماهی قزل آلا در دو شیوه سنتی و مد ار بسته اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه تهیه و تکمیل شده است. جهت ارزیابی اقتصادی، ارزش خالص فعلی، نرخ بازگشت سرمایه و نسبت منافع به مخارج محاسبه گردیده است. مهمترین نتایج این تحقیق به شرح ذیل می باشد: نتایج بد ست آمده برای شاخص ارزش خالص فعلی (NPV) و نسبت درآمد به هزینه (B/C) نشان د هند ه آن است که به جز 5 مزرعه بقیه واحد های تولید ی فاقد توجیه اقتصادی می باشند. نتایج حاصل از نرخ بازگشت سرمایه (ROR) نشان د هند ه آن است که با نرخ تنزیل 14% فقط 5 واحد تولید ی از 20 واحد دارای توجیه اقتصادی هستند. این امر حاکی از آنست که اگر نرخ تنزیل را با توجه به سوبسید 7% فرض کنیم به جز یک طرح 19 مزرعه دیگر همگی دارای توجیه اقتصادی می باشند. با توجه به سه شاخص ارزیابی اقتصادی(ROR, B/C, NPV) از بین 20 واحد تولید ی 5 واحد تولید ی دارای توجیه اقتصادی هستند. پایین بود ن سطح سواد، نگذراند ن دوره های آموزشی، سابقه کم کارگران و مدیریت مزارع، تغییرات مدیریت مزارع، اختلاف بین ظرفیت اسمی و واقعی مزارع، تعد اد زیاد بچه ماهی ریخته شده در هر دوره، در صد تلفات بالا، بالا بود ن طول مد ت دوره پرورش، پایین بود ن ضریب تبد یل غذایی، عدم بیمه کل مزرعه، می توانند از جمله عوامل تاثیر گذار د رعدم توجیه اقتصادی مزارع پرورش ماهی قزل آلا در استان ایلام باشند.

سعید حسنی، استاد یار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگانامید بختیاری فایند ری، کارشناس ارشد علوم د امی هاد ی سیاح زاد ه، د انشیار دانشگاه علوم کشاورزی مازند رانEmail: saeedh_2000@yahoo.comچکید همؤلفه های واریانس و ضریب وراثت پذیری مستقیم ()، ماد ری() و نسبت واریانس محیطی د ائمی ماد ری به واریانس فنوتیپی() برخی صفات اقتصادی گوسفند قره گل با استفاده از 1314 تا 2472 رکورد که طی سالهای 1373 تا 1379 در ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد گوسفند قره گل جمع آوری شده بود، برآورد گردید. مؤلفه های واریانس برای محاسبه پارامترهای ژنتیکی با روش حد اکثر د رستنمایی محد ود شده (REML) با استفاده از مد لهای حیوانی مختلف برآورد شد و نتایج شش مدل که از نظر تعد اد اثرات موجود در مدل متفاوت بودند مورد مقایسه قرار گرفت. وراثت پذیری مستقیم اوزان تولد، شیرگیری(سه ماهگی)، شش ماهگی، نه ماهگی، یکسالگی وزن پشم و درجه پوست بر اساس مناسب ترین مد ل، به ترتیب برابر با 04/024/0، 05/019/0، 06/019/0، 05/029/0 05/031/0، 06/020/0 و 05/057/0 برآورد شد 0وراثت پذیری ماد ری برای صفات وزن شش ماهگی و درجه پوست به ترتیب برابر با03/002/0و02/008/0 برآورد گردید. نسبت واریانس محیطی د ائمی ماد ری به واریانس فنوتیپی برای صفات وزن تولد، وزن شیرگیری و وزن پشم به ترتیب 16/0، 11/0، 07/0 برآورد شد.

ناصر تیمورنژاد، کارشناس ارشد پژوهشی موسسه تحقیقات علوم د امی کشورمجتبی زاهد ی فر، عضو هیات عملی موسسه تحقیقات علوم د امی کشور علی نیکخواه، عضو هیات علمی دانشگاه تهران حسن فضائلی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم د امی کشورEMail: n_teymournezhad@yahoo.comچکید ه جهت تعیین ارزش غذایی پس ماند ه های میوه و سبزیجات میاد ین تره بار در تغذیه نشخوارکنند گان، د رماه های بهمن، اسفند، فرورد ین و ارد یبهشت هر هفته یکبار به صورت تصادفی از پس ماند ه های میدان تره بار کرج نمونه برد اری و تجزیه شیمیایی نمونه ها طبق روش های استاند ارد آزمایشگاهی AOAC و(7) انجام شد. میانگین ماده خشک، خاکستر خام، پروتئین خام، الیاف خام، چربی خام، عصاره عاری از ازت، د یواره سلولی، د یواره سلولی بد ون همی سلولز، لیگنین، کلسیم و فسفر(درصد در ماده خشک)، مس، روی، سرب (میلی گرم در کیلوگرم) و انرژی خام (کالری بر گرم) به ترتیب عبارت بود از: 91 / 10، 65 / 27، 16 / 14، 51 / 11، 075 / 1، 38 / 45، 39 / 38، 45 / 33، 51 / 7، 61 / 3، 57 / 0، 7 / 41، 4 / 109، 0 / 35 و 7 / 3261. تفاوت معنی د اری بین ماه های مختلف از نظر الیاف خام، عصاره عاری از ازت، روی و سرب وجود داشت (05 / 0>p) ولی سایر ترکیبات شیمیایی و انرژی خام در ماه های مختلف زمستان و بهار تفاوت معنی د اری با هم نداشتند. قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام، الیاف خام، چربی خام، عصاره عاری از ازت و انرژی خام بر حسب ماده خشک در پس ماند ه های هوا خشک فصل بهار (ارد یبهشت ماه) به روش مستقیم در 4 راس گوسفند نر بالغ اخته شده نژاد زل اندازه گیری شد که میانگین آن ها به ترتیب: 43 / 59، 54 / 74، 38 / 64، 16 / 62، 77 / 42، 02 / 81 و 78 / 73 درصد و همچنین کل مواد مغذی قابل هضم (TDN) و8 / 52 درصد و انرژی قابل هضم (DE) و401 / 2 مگا کالری در کیلوگرم بود. بر اساس نتایج بد ست آمده پس ماند ه میوه و سبزیجات در شرایط جمع آوری، خشک کردن و نگهد اری مناسب جهت جلوگیری از آلود گی و کپک زد گی، می تواند به عنوان یک علوفه مناسب در تغذیه دام های پرواری و نشخوارکنند گان غیرشیرد هاستفاده شود.

در 20 راس گاو شیری سالم و بالغ، با تزریق 1 میلی گرم اند وتوکسین E. coli بداخل یکی از کارتیه های پستان، به صورت تجربی تورم پستان حاد ایجاد گردید. سپس به صورت تصادفی به دو گروه 10 راسی تقسیم، و یک گروه به عنوان شاهد توسط تزریق داخل ورید ی mg/kg و25 / 1 محلول کلرید سد یم، و گروه دوم توسط تزریق داخل ورید ی mg/kgو25 ایبوپروفن تحت درمان قرار گرفتند. درمان 2 ساعت پس از تزریق آغاز گردید و سیر بالینی تورم پستان، تغییرات خونی و بیوشیمیایی در ساعات 0، 2، 4، 6، 8، 12، 24، 48، 96 و 192 پس از تزریق اند وتوکسین مورد بررسی قرار گرفت. تعد اد ضربان قلب و تنفس و درجه حرارت بد ن در گروه شاهد نسبت به گروه آزمایشی افزایش معنی د ار(05 / 0 >p) و میزان سد یم و فسفر سرم و تعد اد ائوزینوفیل های خون در گروه شاهد نسبت به گروهی که ایبوپروفن دریافت کرد ه بودند، کاهش معنی د اری(05 / 0 >p) را نشان د اد. در گروه آزمایشی که ایبوپروفن دریافت کرد ه بودند، سایر فاکتورهای خونی و بیوشیمیایی سرم تغییرات معنی د اری را نشان ند اد، علاوه بر اینکه در این گروه، تغییرات محسوسی در تعد اد نشخوار درد قیقه و التهاب کارتیه مشاهده نگردید.

این مطالعه روی 25 راس گاومیش سالم با متوسط وزن 25 ± 325 کیلو گرم و متوسط سن 1 ± 5 سال انجام شد. پس از معاینه حیوانات، د اروی زایلازین به میزان 05/0 میلی گرم به ازای هر کیلو گرم وزن بد ن و تنظیم حجم آن به 5 میلی لیتر با استفاده از سرم فیزیولوژی با سر سوزن شماره 18 در فضای اپی دورال ما بین اولین و دومین مهره د می با زاویه 45 درجه نسبت به سطح زمین تزریق شد. ایجاد و شروع اثر بی حسی در نواحی خلفی و نیز طول مد ت بیحسی مورد ارزیابی قرار گرفت و در فرم مخصوص ثبت گردید، در همین مد ت برخی پارامترهای حیاتی شامل تعد اد ضربان قلب، تنفس و درجه حرارت مقعد ی در زمان های صفر، 5، 15، 30 و 60 د قیقه پس از تزریق ثبت گردید. ایجاد و شروع اثر بی حسی در فاصله زمانی متوسط 30/2±1/11 (میانگین± انحراف معیار) د قیقه پس از تزریق ثبت گردید و این بی حسی تا بیش از 5± 110 د قیقه دوام داشت. در فاصله ایجاد و مد ت بی حسی علائمی چون بیرون آورد ن زبان و گاهی آویخته شدن زبان و افزایش ترشح بزاق و ریزش اشک و نیز افزایش نعره زد ن در حیوان مشاهده گردید که د لالت به تاثیرات عمومی زایلازین د ارد، که بعد از 5 تا 7 د قیقه علایم آرامبخشی در حیوان ظاهر می گردد. تعد اد ضربان قلب و تنفس درد قایق 15 و 30 پس از تزریق نسبت به زمان صفر (قبل از تزریق) کاهش معنی د اری را نشان د اد (p<0/05). ولی درجه حرارت مقعد ی پس از تزریق تغییرات معنی د اری را نشان ند اد (p>0/05) از این مطالعه چنین نتیجه گیری می شود که تزریق زایلازین با دوز ذکر شده از فضای اپی دورال ضمن ایجاد بی حسی مناسب، آرام بخشی مطمئن جهت انجام اعمال جراحی خلفی گاومیش ایجاد می کند.

مهرداد پورجعفر، گروه آموزشی علوم د رمانگاهی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهرکرد سید سیاوش ساعی د هکرد ی، د انشجوی د کترای تخصصی گروه بهداشت و کنترل مواد غذایی دانشکده دامپزشکی دانشگاه ارومیهEmail: dmp4m@yahoo.comچکید هبه منظور تعیین وضعیت مس در گوسفند ان، مطالعه ای با هدف اندازه گیری میزان سرولوپلاسمین سرم و مس سرم،کبد وکلیه گوسفند ان کشتارگاه شهرکرد و بررسی ارتباط بین فراسنجه های مذکور در گوسفند ان انجام شد. بد ین منظور از 104 راس گوسفند، نمونه های خون،کبد و کلیه به شکل تصادفی اخذ گردید. میزان سرولوپلاسمین و مس سرم،کبد و کلیه با استفاده از روش اسپکترو فوتومتری (ساند رمن و نوموتو)ود ستگاه جذب اتمی اندازه گیری گردید. حد اقل و حد اکثر میزان های سرولوپلاسمین 14 تا29 میلیگرم درد سی لیتر(میانگین 17 / 4 ± 92 / 20)،مس سرم 6 / 0تا2 / 2 میکرو گرم در میلی لیتر(میانگین 39 / 0± 3 / 1)، مس کبد 87 تا 570 ppm (میانگین 74 / 139 ± 15 / 343) و مس کلیه 10 تا 36 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک (میانگین 64 / 4 ± 79 / 19) تعیین گردید. همچنین ضرایب همبستگی بین سرولوپلاسمین و مس سرم، سرولوپلاسمین و مس کبد، مس سرم و مس کبد، سرولوپلاسمین و مس کلیه، مس سرم ومس کلیه و مس کبد با مس کلیه به ترتیب 941 / 0، 572 / 0، 533 / 0، 488 / 0، 426 / 0 و288 / 0 تعیین گردید. نتایج بررسی نشان می دهد میزان سرولوپلاسمین سرم و مس سرم،کبد وکلیه گوسفند ان دارای محد ود ه طبیعی و خطر کمبود مس در گوسفند ان منطقه پایین است.

جواد توکلیان، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم د امی کشورسیروس زینلی، بخش بیوتکنولوژی انستیتو پاستور ایرانناد ر اسد زاد ه، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم د امی کشورآرش جوانمرد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقیمحمدحسین بناءبازی، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات علوم د امی کشوربابک عظیمی فر، بخش بیوتکنولوژی انستیتو پاستور ایرانEmail:tavakolian_ASRI@yahoo.comچکید هژن PIT1 از جمله ژن های کاند ید ا برای بهبود خصوصیات تولید شیر در دام های شیرد ه می باشد که درد هه اخیر بخشی از تحقیقات ژنتیک مولکولی در زمینه اصلاح نژاد گله های شیرد ه را به خود اختصاص داده است. این ژن در واقع یک فاکتور ویژه نسخه برد اری هیپوفیزی می باشد که باعث تظاهر مناسب ژن های هورمون رشد (GH) و پرولاکتین(PRL) د رهیپوفیز قد امی می شود. این ژن با ساختاری شامل 6 اگزون و 5 اینترون بود ه و از لحاظ جایگاه کروموزومی در گاو، روی کروموزوم شماره یک قرار د ارد. هدف این پژوهش بررسی فراوانی شکل های مختلف اللی ژن PIT1 در جمعیت های گاو سرابی و گلپایگانی ایران با استفاده از تکنیک PCR - RFLP می باشد. استخراج DNA از 82 نمونه گاو سرابی و 42 نمونه گاو گلپایگانی بد ست آمد. سپس با استفاده از آغازگرهای مناسب، ناحیه ای به طول 600 جفت بازی از ناحیه اگزون 6 تکثیر گردید. قطعه حاصل از تکثیر، توسط آنزیم برشی HinFI مورد هضم آنزیمی قرار گرفت. ژنوتیپ های AA، AB و BB به ترتیب یک قطعه 600 جفت بازی، سه قطعه 600، 243، 357 (هتروزیگوت) و دو قطعه 243، 357 جفت بازی را ایجاد نمود ند. فراوانی ژنوتیپ ها AB، AA و BB به ترتیب 3/57%، 39 %، 7/3 % برای گاوهای سرابی و 3/55%، 8/36%، 9/7% برای گاوهای گلپایگانی محاسبه شده اند. همچنین فراوانی آللی، آللهای A، B به ترتیب برای گاوهای سرابی 8/76 % و 2/23% و برای گاوهای گلپایگانی 7/73%، 3/26% محاسبه شد ند. آزمون کای اسکور(2و) نشان د اد که تعاد ل هارد ی- واینبرگ در جمعیت گاوهای سرابی و گلپایگانی نمونه گیری شده برای ژن PIT1 برقرار نمی باشد. شاید بتوان از نتایج حاصل از چنین پژوهش هایی در جهت بررسی بازد ه برنامه های آمیخته گری، بین گاوهای پرتولید خارجی با نژاد های بومی کشور به منظور د ستیابی به بهترین ترکیب ژنتیکی استفاده نمود.

امین د رخشانفر، عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمانمحمد مهد ی فروتنی شهربابکی، د امپزشک بخش خصوصی کرمانامیر اسکند ری، دانش آموخته دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهد باهنر کرمانEmail:aderakhshanfar@yahoo.comچکید ه د یسپلازی کلیه ناهنجاری در سازماند هی بافت کلیه است که در اثر تمایز غیر عاد ی آن رخ می د هد. کلیه های د یسپلاستیک کوچک و بد شکل می باشند (4). د رتاریخ 5/12/85 در یک راس گوسفند کشتار شده در کشتارگاه کرمان دو کلیه غیر طبیعی مشاهده شد. یکی بزرگتر از حد معمول و د یگری کوچک، چروکید ه و سفت بود. مطالعات میکروسکوپیک به تشخیص د یسپلازی در کلیه کوچک منجر گردید. ساختمان میکروسکوپیک کلیه بزرگتر طبیعی و حکایت از هیپرتروفی جبرانی می نمود.