دو ماهنامه هوش مصنوعی و ابزاردقیق
سال دوم شماره 1 (پیاپی 7، اردیبهشت 1387)

مدیریت انرژی یکی از نیازهای اساسی و بنیادین اقتصاد ایران است که تلاش شده اعمال این مدیریت با ابزارهایی همچون گازسوز کردن خودروهای سواری (شخصی و عمومی) و اتوبوس، توسعه حمل و نقل با راه آهن (برون شهری و درون شهری)، خرید و توسعه اتوبوس گازسوز درون شهری و تدوین و اجرای استاندارد مصرف سوخت خودروها، صورت گیرد.
با توجه به این که ساختمان به عنوان یکی از اجزای مهم مصرف کننده انرژی، مطرح است تلاش شده با اجرای مبحث 19 مقررات ملی ساختمان، تدوین و اجرای معیارهای مصرف انرژی و کاهش مستمر مصرف ویژه انرژی نهایی در سرمایش و گرمایش ساختمان و تدوین معیارهای طراحی و اجرای تاسیسات و تولید تجهیزات و مصالح مورد استفاده در بخش ساختمان، مصرف انرژی در این بخش مدیریت شود. در کنار این مباحث مواردی مثل توسعه استفاده از فناوری های نوین با کارآیی اقتصادی (دارای توجیه اقتصادی)، تدوین و پیاده سازی معیارهای مصرف انرژی در محصولات انرژی بر از طریق برچسب انرژی، آزمایش معیارها، احداث و تجهیز در راه اندازی آزمایشگاه ها، گازسوز کردن صنایع و کاهش مصرف ویژه در صنایع انرژی بر از دیگر ابزارهایی است که برای مدیریت انرژی در کشور به کار گرفته شده است.

در حدود 40 سال پیش صنعت پتروشیمی ایران با احداث کارخانه کود شیمیایی مرودشت فارس به منظور تامین نیازهای بخش کشاورزی در ایران پایه گذاری شد و طی این سال ها فراز و فرودهای بسیاری را پشت سر گذاشته است. با توجه به این که در شرایط کنونی صنعت پتروشیمی به عنوان یکی از صنایع کلیدی در برنامه های توسعه اقتصادی کشور مورد توجه قرار گرفته است، در این گزارش سعی کرده ایم ضمن پرداختن به تاریخچه اقتصادی صنعت پتروشیمی ایران مقایسه ای گذرا داشته باشیم بین ایران و عربستان که در حال حاضر دو قطب صنعت پتروشیمی منطقه محسوب می شوند.

صنایع فولاد طی سال های گذشته در ایران رشد چشمگیری داشته و در بین برنامه ریزان اقتصادی و صنعتی نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار است. تلاش برای خصوصی سازی این بخش نیز نشان دهنده اهمیت دولت به تداوم رشد فعالیت این بخش در اقتصاد کشور است. یکی از معضلات اصلی صنایع فولاد در ایران، تامین مواد اولیه این صنعت بوده است. برآوردها نشان می دهد، در جهان حدود 300 میلیارد تن ذخایر اثبات شده سنگ آهن وجود دارد که 70 درصد آن در پنج کشور چین، اوکراین، روسیه، استرالیا و ایالات متحده امریکا متمرکز است؛ اما سهم ایران از این ذخایر تنها 01/0 درصد است. در این گزارش سعی شده است با نگاهی به بازار جهانی سنگ آهن و تقاضای گندله سازی، چشم انداز این بازارها در ایران ترسیم شود.

محصول سیمان با توجه به ویژگی های خاصی که دارد از مصارف و کاربردهای متنوع و گسترده ای برخوردار است و در عین حال جایگزینی برای آن وجود ندارد. سیمان از یک سو، در بخش ساختمان جزء مصالح اصلی محسوب می شود و از سوی دیگر، از اجرای پروژه های عمرانی و زیربنایی نقش تعیین کننده ای دارد. حجیم و سنگین بودن سیمان و هزینه بالای حمل آن نسبت به بهای آن موجب شده است، سیمان کالایی منطقه ای و غیر تجاری محسوب شود.
با توجه به نقش تعیین کننده ای که صنعت سیمان در رشد و توسعه اقتصادی کشور دارد، توسعه آن همواره مورد توجه و حمایت دولت قرار گرفته است، به نحوی که به طور مثال ظرفیت تولید سیمان طی یک دهه از 2/15 میلیون تن در سال 1370 به 6/26 میلیون تن در سال 1380 رسید. در برنامه سوم توسعه بر اساس مصوبه ای که در جلسه هفدهم هیئت امنای حساب ذخیره ارزی به تصویب رسید، شرایط ویژه ای برای طرح های جدید سیمان اعمال شد به طوری که زمان پرداخت تسهیلات واگذاری (زمان ساخت، دوره تنفس و دوره بازپرداخت) 17 سال و سود تسهیلات، معادل نرخ سود بین بانکی ارزهای مربوط در بازارهای بین المللی (LIBOR)، تعیین شد. پس از مصوبه مزبور، از محل تسهیلات حساب ذخیره ارزی، طرح های جدید و همچنین توسعه و بهینه سازی کارخانه های موجود مورد توجه قرار گرفت به طوری که پیش بینی می شود در سال 1390 ظرفیت کارخانه های سیمان به حدود 80 میلیون تن افزایش یابد.

در تمام دنیا استفاده بهینه از انرژی و زمان در سر لوحه کارها قرار می گیرد، در حمل و نقل نیز طرح های جدید با استفاده از فناوری به منظور رسیدن به این هدف حرکت می کنند، نظام هوشمند حمل و نقل و خدمات مختلف آن، یکی از طیف های بهره وری است. نظام هوشمند حمل و نقل (ITS) طیف وسیعی از ابزارهای جدید اداره شبکه حمل و نقل و خدمات رسانی به مسافران را در بر می گیرد. در واقع ITS اختلاط فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی با وسایل نقلیه و شبکه های راهی است که مسافران و کالاها از طریق آن جا به جا می شوند. ابزارهای ITS (حمل و نقل تله ماتیک) بر سه مشخصه اصلی یعنی «اطلاعات»، «ارتباطات» و «تجمیع» استوارند. جمع آوری، پردازش، تجمیع و عرضه اطلاعات، اساس ITS هستند. ابزارهای ITS این امکان را به مسئولان، سازمان ها و مسافران می دهد تا از اطلاعات بهتر و هماهنگی مناسب تری برخوردار شوند و تصمیم های صحیح تری برای برنامه ریزی سفر اتخاذ کنند.

وجود این شبکه مستلزم شناخت کاربردهاست از سوی دیگر تعداد کاربرهای آن و نوع کاربرها نیز باید بررسی شوند. در گذشته موضوع زیرساخت های ارتباطی مطرح بود اما این که شبکه ای ایجاد شود تا بتواند تمام پروتکل های اینترنت را پشتیبانی کند و پهنای باند زیادی را نیز عرضه کند، شبکه ای خاص است و باید کل کشور گسترده باشد. مدیریت بر این شبکه نیز باید شکلی یکپارچه داشته باشد تا امنیت کامل را فراهم آورد و دستخوش تهدیدهای بیرونی نشود. این مسایل موجب شد که ما شبکه ای را به نام شبکه اینترنت ملی تعریف و دنبال کنیم. گاهی این شبهه به وجود می آید که شبکه اینترنت ملی به مفهوم جدایی علوم ارتباط با شبکه اینترنت جهانی است اما این گونه نیست وقتی در مورد شبکه اینترنت ملی صحبت می کنیم در واقع این شبکه جزئی از شبکه اینترنت جهانی و در این قالب است که معنا و مفهوم پیدا می کند. یعنی در عین استقلال فنی و مدیریتی می توانیم تعاملات جهانی را حفظ کنیم. خاصیت ویژه این شبکه آن است که کاربردها و محتواهای داخل کشور در درون این شبکه میزبانی می شود و کاربران می توانند با سرعت زیاد و کیفیت مناسب و ارتباطات قوی به سایت های داخلی وصل شوند و بهره ببرند.

کارت هوشمند سوخت طرحی است که به دلیل گره خوردن با مسئله سهمیه بندی، تحت شعاع قرار گرفته است و در نتیجه، کمتر در محافل تصمیم گیری و کارشناسی مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد. کارت سوخت برخلاف سهمیه بندی، پدیده ای است که آمده تا برای همیشه با رانندگان خودرو در کشور باقی بماند. برخی تصور می کنند که کارت هوشمند نیز با پایان سهمیه بندی از شبکه توزیع سوخت خودروهای کشور حذف می شود. عواملی که باعث شد کارت سوخت در کشور اجرایی شود متفاوت است و سهمیه بندی تنها یک دلیل آن است.
از ابتدای اجرای سهمیه بندی تا به امروز هیچ مشکل مهمی به وجود نیامده است. شبکه با امنیت کامل در حال کار است و مصرف بنزین از یک خط ثابت پیروی می کند. تنها مشکل این بود که مردم به کارت عادت نداشتند. البته برخی قصد سوء استفاده داشتند و برای استفاده از سهمیه کارت های مفقود شده برخی آن را می ربودند یا برخی تصور می کردند که داشتن 2 کارت برای آنان بهتر است.

بین سه نوع موتور، موتورهای لوله ای برای کاربرد صنعتی مجهزترند. این مقاله علت آن را شرح می دهد. همچنین در این مقاله در مورد طرح های موتور لوله ای، نصب آسان، انعطاف پذیری و بازده آنها بحث خواهد شد. همچنین در مورد محرک های خطی رانش مستقیم که جزء محرک آنها بیشتر thrust rod است تا رانشگر بحث می شود.

پروتکل I2C در اوایل دهه 1980 توسط شرکت Philips ابداع گردید که هدف ابتدایی آن فراهم کردن راهی ساده برای ارتباط یک CPU با تراشه های جانبی در یک دستگاه تلویزیون بود زیرا باس های سابق و موجود دارای تعداد خطوط زیاد بود که سبب ازدحام در PCB مربوطه می گردید. I2C طبق تعریف شرکت فیلیپس مخففInter-IC است که بیانگر هدف آن یعنی فراهم آوردن یک لینک ارتباطی بین مدارات مجتمع است.
امروزه این پروتکل به صورت عمومی در صنعت پذیرفته شده است و کاربرد آن از سطح تجهیزات صوتی و تصویری نیز فراتر رفته است؛ به گونه ای که امروزه در بیش از 1000نوع IC مختلف به کار گرفته شده است.

نرم افزار CATIA به عنوان یکی از قدرتمندترین نرم افزارهای مدل سازی، از محیط های متعددی تشکیل شده است که قابلیت های متنوعی را به این نرم افزار می بخشد. در میان آنها، محیطDMU Kinematics که از زیر مجموعه های بخش Dijital Mock-up است، بسیار کاربردی و حائز اهمیت است. این محیط می تواند مکانیزم ها و حرکت های یک سامانه مکانیکی را شبیه سازی کند. در واقع در ابتدا مدل مطلوب در محیط های part design و assembly design ساخته می شود و سپس این محیط می تواند حرکت های موجود در این مدل را شبیه سازی کند. برای این عمل ابتدا باید تمامی حرکت های جزئی در مدل را با تعریف joint مناسب مدل کرد و در گام بعدی باید به این joint ها آزادی عمل بخشید. در نهایت با حرکت جزئی تک تک آنها می توان فریم های مناسبی را از حرکت کل مجموعه فراهم کرد. کنار هم قرار دادن این فریم ها، نمایشی از حرکت مجموعه را در پی خواهد داشت.

ضرایب اطمینان کوچکتری که امروزه به موازات سرعت‎ها و سطوح بالاتر توان مصرفی در طراحی ماشین‎ها به کار می رود، همراه با هزینه ‎های نیروی انسانی و تعمیرات دستگاه ها، نیاز به اجرای برنامه های تجزیه و تحلیل شرایط کاری ماشین آلات را به طور فزاینده ای شتاب بخشیده است؛ بنابراین پیش بینی زمان خرابی دستگاه ها و آمادگی برای خاموش کردن آنها به منظور جلوگیری از خسارت‎های احتمالی، از اهمیت شایانی برخوردار است.
به طور عمومی، آنچه در فرایند اندازه گیری مورد نظر ماست، دقت آرایش و قرار گرفتن یک قطعه درمیان صدها قطعه دیگر است. اگرچه نمی توان از شرایط روغنکاری، دما، فشار و عوامل دیگر به عنوان متغیرهای مهم قابل اندازه گیری صرف نظر کرد، برای داوری درباره شرایط دینامیکی دستگاه ها، «ارتعاشات» بهترین کمیت قابل بررسی است.

در سال های اخیر، توجه به TPM در ایران باعث شده که افراد و صنایع زیادی در راستای شناخت یا پیاده سازی آن گام بردارند. ولی با توجه به ویژگی های خاص این نظام و شرایط فرهنگی و اقتصادی کشور ایران مشکلات بزرگی در راه شناخت و پیاده سازی این نظام وجود دارد. در این مقاله سعی شده براساس تجربیات 5 ساله نویسنده در پیاده سازی TPM در شرکت فولاد مبارکه و نظریات مشاوران ژاپنی و اروپایی که مستقیم یا غیرمستقیم با آنها در ارتباط بوده، همچنین اطلاعاتی که از سایر صنایع در حال پیاده سازی این نظام به دست آمده است، مشکلات و موانع اجرایی آن و همچنین برخی راهکارهای پیشنهادی ارائه گردد.

در سال های اخیر، جهانی سازی، رشد سریع فناوری ارتباطات و اطلاعات(IT)، نحوه نگرش به نگهداری و تعمیرات را دستخوش تغییرات اساسی نموده است. از جمله، نگهداری و تعمیرات الکترونیکی به عنوان شیوه ای نوین، به تدریج جایگزین وضعیت سنتی خود شده است. در این مقاله سامانه پویا و نوینی برای نگهداری و تعمیرات الکترونیکی (نتا) پیشنهاد شده که اجزای آن با اینترنت و فناوری ارتباطات بدون سیم با هم در ارتباطند. این سامانه الکترونیکی توانایی رسیدن به زمان توقف نزدیک به صفر را به فرایند تولید می دهد.
تفاوت اساسی این سامانه و سامانه موجود نگهداری و تعمیرات، ساختار آن است که شامل 2 زیرمجموعه مرکزی و موضعی است. ارتباط این دو زیرمجموعه مانند ارتباط تامین کننده و مشتری است. این تقسیم بندی می تواند هزینه نگهداری و تعمیرات را به گونه چشمگیری کاهش دهد و مشکل کمبود متخصصان مربوطه را تا حدودی برطرف سازد. از دیگر مزایای این سامانه افزایش کارآمدی و دسترس پذیری خط تولید و کاهش میزان خطای انسانی است. سامانه پیشنهادی با وجود پایش وضعیت و شاخص های تشخیص دهنده خرابی تحت شبکه قابل اجراست.

هدف از علم مکاترونیک تولید محصولات صنعتی با کیفیت بهتر، هزینه کمتر و زمان تولید کوتاه تر است. پیشرفت های روزافزون علوم فناوری اطلاعات، الکترونیک، ریزپردازنده ها و همچنین سامانه های هوشمند، فلسفه جدیدی را در طراحی و ساخت محصولات الکترومکانیکی، به نام مکاترونیک به همراه آورده است. مکاترونیک ترکیبی هم افزایانه از مهندسی مکانیک، الکترونیک، رایانه، سامانه های کنترل و فناوری اطلاعات در طراحی و ساخت محصولات و فرایندهای صنعتی است.
مکاترونیک تفکری جدید در طراحی و تولید محصولات صنعتی است که به مهندسان اجازه می دهد تا با یکپارچه سازی حوزه های تخصصی یاد شده، از اولین مراحل طراحی و تولید، به ایجاد محصولاتی با کیفیت بهتر، قابلیت اعتماد بالاتر، هزینه کمتر و در زمان کوتاه تر بیندیشند.

بررسی نمونه های روغن گیربک سهای ربات ABB و انجام آزمایش های اندازه گیری گرانروی، شاخص گرانروی، آنالیز عناصر فرسایشی و شاخص های فرسایشی و بررسی انواع و میزان آلودگی ها تا اندازه بسیار زیادی وضعیت گیربکس ربات را آشکار می سازد. نتایج به دست آمده، حاصل از حداقل 5 مورد آزمایش ذکر شده برای هر ربات است که این ربات ها در شرایط کاری دشوار (20 ساعت کار در روز و 21 روز کاری در ماه) عملیات تولید را انجام می دهند. در این تحقیق پس از به دست آمدن نتایج عناصر فرسایشی اقدام به دمونتاژ کردن گیربکس نموده، نتایج فرسایش به صورت بصری بررسی گردیده،مرزهای بحرانی عناصر فرسایشی و شاخصهای فرسایش، با انجام آزمایش بر روی 10 دستگاه ربات ABB IRB6400 موجود در خط پرس قطعات بدنه خودرو در شرکت ایران خودرو به دست آمده است. به دلیل بالا بودن دامنه حرکت محور یک ربات ها، نتایج حاصل از آزمایش ها روی روغن این محور ملاک نتیجه گیری قرار داده شده است. محور یک رباتABB IRB6400 دارای ظرفیت 2/11 لیتر است که دومین حجم روغن را در میان گیربک سهای دیگر ربات داراست و آثار فرسایش در گیربکس محور یک آن به دلیل ذکر شده در بالا، بیشتر مشاهده شده است.

از فناوری کاشت های حلزونی بیش از 25 سال می گذرد. در حال حاضر این وسایل برای افراد دچار کم شنوایی حسی-عصبی شدید تا عمیقی که استفاده از سمعک های مرسوم برای آنها سودمند نیست، گزینه بسیار مناسبی است. امروزه در سراسر دنیا بیش از 70.000 نفر از کاشت های حلزونی استفاده می کنند که طیف وسیعی ازکودکان با کم شنوایی عمیق مادرزادی تا بزرگسالان با کم شنوایی تدریجی را تشکیل می دهند. اگرچه بیش از دو دهه است که این وسایل در دسترسند، توسعه فناوری آنها هنوز در ابتدای راه است و حیطه عصب پژوهی شنوایی با پیشرفت کاشت های حلزونی رو به توسعه و گسترش است. امروزه محققان و شرکت های سازنده این وسیله، درباره ارایه تحریک صوتی طبیعی، اطلاعات بیشتری دارند و سعی می کنند تا این اطلاعات را در تحریک الکتریکی کاشت، به کار گیرند.

هدف هوش مصنوعی نوشتن برنامه هایی است که مسائل و وظایف مورد توجه ما را حل می کند و انجام می دهد، اما وظایف زیادی هستند که نیاز به دانش خاصی دارند و خیلی از مردم قادر به انجام آن نیستند. این کارها را فقط خبرگان انجام می دهند یعنی افرادی که دانش مورد نیاز را کسب کرده اند به عنوان مثال تشخیص پزشکی، طراحی الکترونیکی و... را می توان در نظر گرفت. برنامه هایی که قادر به انجام این وظایف هستند، خیلی مفیدند زیرا معمولا با کمبود خبرگان و متخصصان مواجه هستیم به این برنامه ها سامانه های خبره یا سامانه های متخصص می گویند، ES برنامه هایی هستند که رفتار یک انسان متخصص در یک زمینه خاص را تقلید می کنند. این برنامه از اطلاعاتی که استفاده کننده در آنها ذخیره می کند برای اعلام یک عقیده در یک موضوع به خصوص استفاده می کند. از این رو سامانه های خبره تا هنگامی که بتوانند موضوعی را که با پاسخ های شما مطابقت داشته باشد بیابند به سؤال کردن از شما ادامه می دهند. در واقع این نرم افزارها، الگوهایی منطقی را که یک متخصص بر اساس آن ها تصمیم گیری می کند، شناسایی می نمایند و سپس بر اساس آن الگوها، مانند انسان ها تصمیم گیری می کنند. سامانه های خبره قدرت خود را از دانش زیاد در مورد یک قلمرو ویژه به دست می آورند نه از یک فن یگانه و خیلی قوی که این دانش مربوط به قلمرو مورد نظر است و به خوبی تعریف شده است. سامانه های خبره در اکثر موفقیت های تجاری شرکت داشته اند.

در یک جایگاه سوخت CNG دو فعالیت عمده صورت می پذیرد: 1-خشک کردن گاز شهری 2- فشرده سازی گاز خشک شده به منظور تزریق به اتومبیل.
چون گاز شهری دارای رطوبت است باید به کمک سامانه خشک کن، رطوبت گاز گرفته شده و گاز کاملا خشک با درصد رطوبت قابل قبول وارد سامانه فشرده سازی شود. یکی از روش های متداول برای خشک کردن گاز عبور آن از مواد نم گیر (دسیکانت) است. این مواد بعد از چند ساعت کار نیاز به احیای مجدد دارند. این کار باید به صورت مداوم انجام شود.

نتایج تحقیق کارنگی ملن، از استنفورد توانست توضیح دهد که چرا مشتریان تحت عنوان پس انداز، ولخرجی می کنند. برای نخستین بار محققان موفق شدند با استفاده از شبیه سازی عملکردی تشدید مغناطیسی (fMRI) تشخیص دهند که در زمانی که افراد تصمیم می گیرند که محصولی را بخرند، کدام قسمت مغز فعال می شود و با این روش توانستند پیش بینی کنند که افراد در نهایت، این محصول را خواهند خرید یا خیر. این تحقیق در مجله نئورون، با همکاری دانشمندان دانشگاه کارنگی ملن، استنفورد و مدرسه مدیریت MIT Sloan تالیف، نگارش و چاپ شده است.

در خاتمه قرن بیستم، متخصصان دانش بازاریابی به یافته ای مهم دست یافتند که عبارت بود از این که بازاریابی موفق، حاصل فعالیت معمول و روزمره کارکنان واحدهای بازاریابی و بازاریاب های آنها نیست بلکه پدیده ای است که آمیخته ای از طرف فکرها، اقدام ها، رقابت و فرایند طرح ریزی بازار است. در سال 2000 دکتر Hugh Davidson استاد بازاریابی دانشگاه گران فیلد انگلستان و مشاور شرکت هایی نظیر فولکس واگن، خطوط هواپیمایی بریتانیا و شل، نظریه ای بدیع در مورد بازاریابی عرضه کرد که به «بازاریابی تهاجمی» معروف شد.