فهرست مطالب
نشریه پژوهش و سازندگی
سال بیستم شماره 3 (پیاپی 77، زمستان 1386)
- تاریخ انتشار: 1386/10/11
- تعداد عناوین: 72
-
- اجتماعی اقتصادی
-
صفحه 2جلوه سهرابی پور، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان رضا ربیعی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان چکیده Gracilariopsis longissima (Papenfuss) Stentoft, Farnham & Irvine از گونه های خانواده Gracilariaceae از شاخه جلبکهای قرمز و از انواع آگاروفیت مهم در سطح جهانی می باشدکه محتوی آگار آن دارای کمیت و کیفیت بسیار مطلوبی می باشد. در طی این تحقیق که از خرداد1382 به مدت 2 سال به اجرا در آمدخصوصیات ریخت شناسی و تشریحی این گونه و مراحل چرخه زندگی آن در عرصه های طبیعی و نیز مزرعه کشت آزمایشی گونه در دریا موردبررسی قرار گرفت. ویژگی های ریخت شناسی و تشریحی مطالعه شده گونه در این گزارش ارائه می گرددکلیدواژگان: Gracilariopsis longissima، خلیج فارس، ایران، آناتومی
- متفرقه
-
صفحه 2مرتضی حسن شاهی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان و شیرازچکیده:به د لیل وابستگی شدید تولید محصولات کشاورزی می توان به شرایط طبیعی و جوی اشاره کرد و خصوصیات آنها باعث می شود که این تولید همراه با ریسک و عدم اطمینان باشد، محصولات کشاورزی بطور کلی با دو نوع ریسک:1 ریسک ناشی از عوامل جوی و 2 ریسک ناشی از عوامل اقتصادی مواجه هستند، به همین علت تئوری های گوناگونی برای تصمیم گیری در مورد انتخاب مدل کشت محصولات، در شرایط وجود ریسک، ارائه شده است، که از آن جمله به روش های در آمد واریانس، برنامه ریزی درجه 2، برنامه ریزی خطی جد ایی پذیر، مدل ریسک نهای محد ود شد ه، مدل فوکاس لاس، مدل موتاد هدف و مدل موتاد و... در این تحقیق ابتدا الگوی بهینه کشت محصولات برای شهرستان ارسنجان با مدل موتاد تعیین و سپس رابطه بین ریسک و بازدهی مزرعه را تخمین زده شده است. داده های مورد نیاز از بهره برد اران کشاورزی و مدیریت جهاد کشاورزی شهرستانهای ارسنجان و شیراز به صورت نمونه گیری خوشه ایبرای سالهای 1378 1383 جمع آوری شده است. (نمونه گیری به این صورت بود هاست که ابتدا شهرستان به دو خوشه شمالی و جنوبی تقسیم شده است و سپس از بین مزارع هر خوشه با روش تصادفی ساد ه تعد اد ی مزرعه انتخاب شده است هر چند تعد اد 80 مزرعه با یک درصد خطا قابل بررسی بود هاما جهت اطمینان بیشتر از 150 مزرعه برگزید ه شد ند). بعد از تخمین مدل با روش موتاد، با تغییر در آمد مورد انتظار، مد لهای بهینه متفاوت تحت شرایط، ریسک های متفاوت تعیین گردید، سپس با روش رگرسیون رابطه بین بازد ه و ریسک برآورد شد ند. نتایج حاکی از این است جهت کاهش ریسک بایستی سطح زیر کشت گوجه فرنگی و ذرت کاهش و سطح زیر کشت غلات افزایش یابد.کلیدواژگان: مدل موتاد، محصولات زراعی، ریسک، الگوی بهینه، شهرستان ارسنجان
- جنگل و مرتع
-
صفحه 9علی عمارلو، کارشناس ارشدکشاورزی دانشگاه زنجان چکیدهگونه ای از دنبلان های کوهی که جزو گران ترین و لذیذترین قارچ های جهان می باشند، در سال های پرباران و در مراتع خاصی از شهرستان طارم زنجان می روید. در این تحقیق بر اساس مشخصات مورفولوژیکی و سیتولوژیکی، گونه مذکور با نام علمی Terfezia boudieri Chatin شناسایی و گزارش گردید. آسکوکارپ این قارچ به رنگ زرد و بافت میانی آن گوشتی و زرد کمرنگ بوده و در اندازه تقریبی 4 تا 10 سانتی متر و در عمق 8 تا 10 سانتی متری خاک یافت می گردد. در بررسی های سیتولوژیکی هر آسک قارچ دارای 8 آسکوسپور به قطر 20 میکرومتر و با زوائد ریز در پیرامون مشاهده گردید. سیستم ریشه گیاه میزبان واقع در مجاورت آسکوکارپ دنبلان کوهی از مراتع موردمطالعه، نمونه برداری و موردبرسی های آزمایشگاهی قرار گرفت. بر اساس مستندات میدانی و بررسی های آزمایشگاهی، گونه مذکور دارای زندگی اکتومیکوریزا با نوعی جگن مرتعی از خانواده Cyperaceae به نام علمی Kobresia bellardii شناسایی شدو هیچگونه شواهدی از رابطه وزیکولار- آربوسکولار بین سلولهای ریشه گیاه و میسلیومهای قارچ بدست نیامد. در این مطالعه وجودرابطه آکتو میکوریزایی بین قارچ های کوهی و جگن های مرتعی براساس شواهدآناتومیکی، برای اولین بار اثبات و گزارش شد.
کلیدواژگان: دنبلان کوهی، Truffle، اکتومیکوریزا، مرتع - به نژادی باغبانی و سبزه کاری
-
صفحه 10سید جلیل نوربخشیان، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهر کرد سید اصغر موسوی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهر کرد حمید رضا باقری، کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهر کرد چکید هبه منظور ارزیابی صفات زراعی و عملکرد ارقام بومی سیر و روابط بین آنها، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی چهار تخته واقع در شهرکرد انجام شد. نتایج مورد بررسی نشان د اد که کلیه صفات شامل عملکرد سیر در بوته و در واحد سطح، قطر پیاز، تعد اد سیرچه در پیاز، وزن تک سیرچه، طول و قطر سیرچه و میزان ماده خشک در واحد سطح تفاوت معنی د اری د اشتند. در بین ژنوتیپ های مورد بررسی، ارقام سیر تفرش و همد ان بیشترین عملکرد سیر در بوته و در واحد سطح را به خود اختصاص دادند. توده سیر تفرش از جمله ژنوتیپ هایی بود که از لحاظ اکثر صفات مورد بررسی از برتری بالایی برخورد ار بود. ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی بین صفات نشان د اد که هر یک از صفات قطر پیاز، وزن تک سیرچه، قطر و طول سیرچه و همچنین میزان ماده خشک در واحد سطح همبستگی مثبت و معنی د اری را با عملکرد سیر در بوته و در واحد سطح د اشتند. نتایج حاصل از تجزیه ضرایب مسیر ژنتیکی برای عملکرد سیر در واحد سطح نشان د اد که صفت وزن تک سیرچه و تعد اد سیرچه در پیاز بیشترین اثر مستقیم و مثبت را بر عملکرد سیر در واحد سطح د اشتند. قطر سیرچه از جمله صفاتی بود که دارای بیشترین اثر غیر مستقیم و مثبت از طریق وزن تک سیرچه بر عملکرد در واحد سطح بود. نتایج تجزیه ضرایب مسیر برای عملکرد سیر در بوته نیز مشابه با عملکرد در واحد سطح بود و بیشترین اثر مستقیم بر عملکرد سیر در بوته مربوط به وزن تک سیرچه بود.کلیدواژگان: سیر، صفات زراعی، ضریب همبستگی، تجزیه ضرایب مسیر ژنتیکی
- صنایع چوب و کاغذ
-
صفحه 16جوادمیرزایی، دانشجوی کارشناسی ارشدجنگلداری دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرسمسلم اکبری نیا، سیدمحسن حسینی، مسعودطبری و سیدغلامعلی جلالیدانشیاران گروه جنگل داری دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرسچکیده به منظور بررسی و مقایسه تراکم زادآوری طبیعی گونه های درختی و درختچه ای در رابطه با عوامل فیزیوگرافیک و خاک در جنگل های زاگرس، منطقه ای به مساحت 170 هکتار از این جنگل ها در شمال استان ایلام در منطقه حفاظت شده ارغوان انتخاب شد. سپس به صورت تصادفی سیستماتیک 57 پلات مربعی شکل به ابعاد8×8 متر مربع پیاده گردیدو تمامی نهال های شاخه زادو دانه زادبرای هر گونه ثبت شد. همچنین در داخل هر پلات عوامل فیزیوگرافیک و خاک نیز برداشت شد. نتایج نشان دادکه زادآوری دانه زادبلوط ایرانی در دامنه های شمالی، ارتفاعات بالا و روی خاک های غنی و حاصلخیز تراکم بیشتری را داراست، در حالی که زادآوری شاخه زادآن در دامنه های جنوبی و مناطقی با پوشش درختی کمتر از تراکم بیشتری برخوردار است. گونه کیکم، خاک هایی با میزان شوری و وزن مخصوص کمتر را پسندیده و به هیچ یک از عوامل فیزیوگرافیک عکس العمل نشان نمی دهد. زادآوری دانه زادآلبالو در دامنه های شمالی و روی خاک های حاصلخیز از تراکم بیشتری برخوردار است. نتایج این تحقیق همچنین نشان دادکه نهال های زالزالک و ارغوان به عوامل خاکی و فیزیوگرافی عکس العمل کمی نشان می دهند.
کلیدواژگان: زادآوری طبیعی، شاخه زاد، دانه زاد، گونه های چوبی، عوامل فیزیوگرافیک، زاگرس، ایلام - به زراعی گیاهان زراعی
-
صفحه 19مجید آقا علیخانی، استاد یار گروه زراعت دانشگاه تربیت مد رسمحمد اسحق احمد ی، د انش آموخته مقطع کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه تربیت مد رسعلی محمد مد رس ثانوی، د انشیار گروه زراعت دانشگاه تربیت مد رس چکید هبه منظور بررسی تاثیر مقاد یر مختلف کود نیتروژن و تراکم کشت بر عملکرد کمی و کیفی علوفه ارزن مروارید ی، هیبرید نوتریفید (Pennisetum americanum var. nutrifeed) آزمایشی در تابستان 1382 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق در شهرستان مشهد اجرا گردید. آزمایش به صورت طرح آماری کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در این تحقیق تراکم کشت در سه سطح (20=و===========D1، و3 / 13=وD2، و 10= D3 بوته در متر مربع) به عنوان عامل اصلی و مقدار کود نیتروژن در سه سطح (N1= 200، و300=وN2و، 400 =N3 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار از نوع اوره) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. محصول علوفه چین اول و دوم مزرعه از نظر صفات کمی (عملکرد علوفه تر و خشک و نسبت برگ به ساقه، شاخص سطح برگ تعد اد پنجه در بوته، تعد اد پنجه در واحد سطح و قطر ساقه) و ویژگی های کیفی (درصد ماده آلی، خاکستر، پروتئین خام، کلسیم و فسفر) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان د اد که عامل مقدار نیتروژن صفات کمی مورد مطالعه را به طور معنی د اری تحت تاثیر قرار د اد، به طوری که با افزایش مصرف نیتروژن از 200 به 400 کیلوگرم در هکتار عملکرد علوفه تر و خشک ارزن به ترتیب به میزان 15 / 17 و 83 / 23 درصد افزایش یافت. عدم تفاوت معنی دار عملکرد علوفه در سطوح مختلف تراکم به توان بالای پنجه زنی در ارزن نوتریفید نسبت داده می شود. مقایسه شاخص سطح برگ و تعد اد پنجه تولید شده در هر بوته و در واحد سطح در تیمارهای مختلف حاکی از آن است که افزایش کود نیتروژن و افزایش تراکم از طریق افزایش LAI و تعد اد پنجه در واحد سطح عملکرد علوفه را افزایش د اد ه، هرچند نسبت برگ به ساقه کاهش یافت. در مجموع در این آزمایش حد اکثر عملکرد علوفه تر(43 / 109 تن در هکتار) و خشک (39 / 18 تن در هکتار) با مصرف 400 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در تراکم 100000 بوته در هکتار به دست آمد. با این حال با تاسی از رهنمود های کشاورزی پاید ار در جهت کاهش میزان نهاد ه های شیمیایی می توان تیمار D3N1 که با تراکم پایین بوته و دریافت فقط 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار توانست 37 / 94 تن علوفه تر تولید نماید را نیز در گروه تیمار برتر معرفی نمود. شایان ذکر است عوامل مورد بررسی در این تحقیق تاثیر معنی د اری بر ویژگی های کیفی علوفه ند اشت.
کلیدواژگان: ارزن نوتریفید (Pennisetum americanum var، nutrifeed) نیتروژن، تراکم بوته، علوفه تر، علوفه خشک، پنجه زنی - جنگل و مرتع
-
صفحه 24فرخ پورشکوری اله ده، کارشناس ارشدسنجش از دور سازمان فضایی ایران ایرج حسن زادناورودی، استادیاردانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلانچکیده به منظور بررسی روش های بر آوردحجم و تعیین روش مناسب برآوردحجم در استان گیلان، تعدادشصت اصله درخت به طور تصادفی در سه پارسل از سری یک ناو اسالم انتخاب و قطر در فواصل دو متری، یقه، میانه، 1 / 0، 3 / 0، 5 / 0، 7 / 0، 9 / 0 و کنده در محل قطع درختان نمونه در طول درختان نمونه اندازه گیری شد. همچنین طول درخت، کنده و فاصله بین محل ارتفاع برابر سینه تا محلی که قطر آن برابر نصف قطر برابر سینه بود(h1) اندازه گیری شد. بر اساس این اندازه گیری ها حجم های صنعتی، هیزمی و کنده درختان نمونه به ترتیب از فرمول های اسمالین، هوبر و استوانه محاسبه شد. از مجموع حجم های صنعتی، هیزمی و کنده حجم کل درخت (واقعی) به دست آمد.حجم درختان نمونه ازطریق فرمول های ساده، پرسلرو ضریب شکل و همچنین با استفاده از جداول حجم محلی (چوکا) و فرم کلاس دار سازمان جنگل ها به دست آمد.تست نرمالیته روی داده ها (حجم های به دست آمده از روش های مختلف) غیر نرمال بودن داده ها را نشان داد. بنابر این برای نرمال سازی داده ها از آنها Ln گرفته شد. داده ها پس از محاسبه Ln آنها نرمال گشتند. آزمون t جفتی برای مقایسه حجم واقعی با حجم های به دست آمده از روش های دیگر نشان دادکه تفاوت بین حجم واقعی و حجم های به دست آمده از فرمول ساده و جدول حجم محلی اختلاف معنی داری ندارند، اما تفاوت حجم های به دست آمده از فرمول های پرسلر، ضریب شکل و جدول حجم فرم کلاس دار در مقایسه با حجم واقعی اختلاف معنی داری داشتند. در این مطالعه برآوردحجم از طریق جدول حجم محلی دقیق تر از برآوردحجم به روش های دیگر بود.
کلیدواژگان: برآوردحجم، حجم واقعی، جداول حجم، فرمول های برآوردحجم، سری یک ناو اسالم - به زراعی گیاهان زراعی
-
صفحه 25مرتضی نصیری، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات برنج کشورهمت الله پیرد شتی، عضو هیات علمی دانشگاه مازند رانتقی ناییج نژاد، کارشناس ارشد رشته زراعتچکید ه به منظور بررسی اثر مقدار و زمان مصرف کود نیتروژن و ارتفاع برش بر عملکرد و اجزای عملکرد رتون برنج (واریته طارم یک واریته بومی در استان مازند ران ایران) آزمایشی در مؤسسه تحقیقات برنج کشور معاونت مازند ران آمل اجرا شده است. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجراشد. مقدار کود نیتروژن در چهار سطح (صفر، 5 / 11، 23 و 5 / 34 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار)، زمان مصرف کود نیتروژن در دو سطح (بلافاصله و یکماه بعد از برد اشت محصول اصلی) و ارتفاع برش در سه سطح (صفر، 20 و 40 سانتی متر از بالای خاک) بود هاست. نتایج نشان داده است که اختلاف سطوح کود نیتروژن تاثیر آماری معنی د اری بر عملکرد رتون، شاخص برد اشت، تعد اد خوشه در مترمربع، تعد اد د انه در خوشه، تعد اد د انه های پرشده و وزن هزار د انه ند اشته است. اما مصرف کود نیتروژن بلافاصله بعد از برد اشت محصول اصلی تاثیر معنی د اری بر عملکرد د انه و تعد اد د انه در خوشه د اشته است. ارتفاع برش تاثیر معنی د اری بر ارتفاع بوته رتون، تعد اد د انه در خوشه و تعد اد د انه پر شده د اشته است. عملکرد رتون با میانگین (8 / 973 کیلوگرم در هکتار)، تعد اد کل د انه در خوشه با میانگین (6 / 44) و تعد اد د انه پرشده با میانگین (4 / 36) وقتی که ارتفاع برش در 40 سانتی متر بالای خاک انجام گرفت بطور معنی د اری بیشتر بود.کلیدواژگان: ارتفاع برش، برنج، رتون، نیتروژن
- گیاه شناسی
-
صفحه 28مه لقا قربانلی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان غلامرضا بخشی خانیکی، عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور زینب باکند، د انشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور چکید هاثرات آلایند ه های هوای شهر تهران بر وزن تر و خشک و غلظت پرولین و کربوهید راتهای محلول، تعد اد روزنه، کرک و سلولهای اپید رمی در اقاقیا و خرزهره موضوع این تحقیق بود هاست. د رابتد ا با استفاده از اطلاعات سازمان حفاظت محیط زیست و اداره کنترل کیفیت هوا، پارک سرخه حصار به عنوان محیط پاک و منطقه آزاد ی به عنوان محیط آلوده انتخاب و گیاهان مورد نظر از این دو منطقه برد اشت شد و وزن تر و خشک، تعد اد روزنه؛ کرک و سلولهای اپید رمی در ماه آبان (84)و خرد اد (85) و غلظت پرولین و کربوهید رات های محلول در تیرماه (85) با روش اسپکتروفتومتری تعیین و مقایسه شد. نتایج این تحقیق نشان د اد که آلود گی هوا باعث کاهش معنی دار وزن تر و خشک در اقاقیا و خرزهره شد. همچنین آلود گی هوا باعث افزایش غلظت پرولین در دو گیاه اقاقیا و خرزهره شد ولی افزایش غلظت پرولین در خرزهره از نظر آماری معنی د ارنبود. غلظت کربوهید رات های محلول در اثر آلود گی هوا در اقاقیا کاهش و در خرزهره افزایش یافت و این تغییرات از نظر آماری معنی د اربود. نتایح این تحقیق نشان د اد که تعد اد روزنه، کرک و سلولهای اپید رمی در خرزهره تحت تاثیر آلود گی هوا به طور معنی د اری افزایش می یابد. ولی در اقاقیا تعد اد کرک در اثر آلود گی هوا افزایش می یابد و تعد اد سلولهای اپید رمی و روزنه بطورمعنی د اری کاهش می یابد.کلیدواژگان: آلایند ه های هوای تهران، اقاقیا، پرولین، خرزهره، روزنه سلولهای اپید رمی، کربوهید رات های محلول، کرک
- صنایع چوب و کاغذ
-
صفحه 32نوشین طغرائی، استادیار پژوهش بخش تحقیقات علوم چوب و کاغذ مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع(مرحوم) رضا حجازی، استادگروه علوم وصنایع چوب و کاغذ دانشکده منابع طبیعیداودپارساپژوه، استادگروه علوم وصنایع چوب و کاغذ دانشکده منابع طبیعیحمیدرضا یزدانی مقدم، شرکت انتقال داده های ماهواره ای حریمچکیده مطالعه بر روی ساختمان میکر وسکوپی چوب شاخه های نورسته 10 نهال یکساله E.gunnii کلن 634 جهت ردیابی تشکیل چوب واکنشی انجام شد، بدین منظور برش های میکروسکوپی به ضخامت حداکثر 5 میکرون توسط میکروتوم به روش هیستورزین به صورت سریال از محل جوانه انتهایی تا بن شاخه های جانبی تهیه شدو با روش های مختلف جهت آشکار نمودن چوب کششی رنگ آمیزی شد. نتایج این تحقیق نشان می دهدکه چوب کششی با ایجادفیبرهای ژلاتینی دراین گونه بسیار سریع تشکیل می شودو به طور متوسط پس از 20 روز و در فاصله 2 سانتی متری از جوانه انتهایی قابل مشاهده است.
کلیدواژگان: E، gunnii، چوب کششی، چوب واکنشی، آناتومی چوب - جنگل و مرتع
-
صفحه 39علیرضا اسلامی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاداسلامی واحدرشتخسرو ثاقب طالبی، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشورچکیدهبه منظور مطالعه ساختار توده های طبیعی راش در جنگل نکاء- ظالمرود(بخش تیرانکی میانشه) دو قطعه نمونه چهار هکتاری، یکی راشستان خالص و دیگر آمیخته انتخاب گردید. هر یک از قطعات به 16 قسمت کوچکتر به مساخت 25 / 0 هکتار تقسیم و از طریق آماربرداری صددرصدمشخصه های توده های جنگلی از قبیل، ساختار عمودی و افقی، ترکیب گونه ها، تعداد، سطح مقطع برابر سینه و حجم در هکتار به دست آمد. در مرحله بعدمنحنی پراکنش تعداددرطبقات قطری ترسیم گردید. به منظور تعیین حداقل سطح موردنیاز در مطالعه ساختار توده ها به جهت جلوگیری از صرف وقت و هزینه علاوه بر بررسی سطح 25 / 0 هکتار این مطالعه در سطوح نیم، یک، دو و چهار هکتار نیز انجام گرفت. نتایج نشان می دهد، که با افزایش سطح از 25 / 0 هکتار به 4 هکتار، نمودار ساختار ناهمسالی بهترمشاهده می شودبطوریکه در راشستان خالص در سطح یک هکتار و آمیخته در سطح 5 / 0 هکتار به ساختار توده های جنگلی خواهیم رسید.
کلیدواژگان: ساختار توده، پراکنش تعداددر طبقات قطری، حداقل سطح، راش - به نژادی گیاهان زراعی
-
صفحه 41مصطفی آقائی سربرزه، استاد یار پژوهش، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرجهوشمند صفری، مربی پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، مظفر روستائی، مربی پژوهشی، معاونت موسسه تحقیقات دیم- مراغهکورش ناد رمحمود ی، مربی پژوهشی، معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم-سرارود، کرمانشاهمحمد مهد ی پور سیاه بید ی، مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی ایلام علی حسامی، مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی کرد ستانکاظم سلیمانی، مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی زنجان ملک مسعود احمد ی، مربی پژوهشی، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم-شیروان رضا محمد ی، کارشناس ارشد اصلاح نباتات، معاونت موسسه تحقیقات دیم- سرارود چکید هاطلاع در مورد ساختار اثر متقابل ژنوتیپ و محیط در برنامه های اصلاحی به منظور بررسی سازگاری عمومی و خصوصی ژنوتیپ ها بسیار مهم است. در این رابطه آزمایشاتی که در چند مکان به اجرا در می آیند نقش مهمی در شناخت ابعاد اثر متقابل د ارند. به منظور بررسی ساختار ضرب پذیری داده ها (شناخت اثر متقابل) از شیوه های مختلفی استفاده می شود، که تجزیه اثر اصلی جمع پذیر و اثر متقابل ضرب پذیر و بررسی بای پلات های حاصل از تجزیه بر اساس این روش بسیار کارآمد می باشد. در این تحقیق از میانگین عملکرد حاصل از 14 لاین پیشرفته گندم و دو واریته شاهد، سرد اری و آذر-2 در 6 منطقه به مد ت سه سال(1379،1378و1380) به منظور ارزیابی اثرمتقابل ژنوتیپ ها با محیط ها و تعیین سازگاری عمومی و خصوصی ژنوتیپ های مورد بررسی استفاده شد. نتایج حاصله تمرکز محیطی قوی را بین مناطق کرمانشاه و شیروان نشان داده و آنها را در یک گروه قرار د اد؛ حال آنکه مناطق زنجان و کرد ستان در گروه دوم و مناطق ایلام و مراغه به علت عدم تمرکز محیطی با محیط های مورد بررسی، در گروه های جد اگانه ای قرار گرفتند. ژنوتیپ های..., Ptz Niska/...Gen// /”s”,Bow... Pvn"s"/Chi/ / و...Heng-Sxl-7004 / بیشترین سازگاری عمومی را با محیط ها نشان د اد ند، ژنوتیپ های...,Ptz Niska/...Gen// /”s”,Bow...Gen// /”s”,Bow...,Son64 / 4 /” Azar-2و Sardari برای مناطق کرد ستان و زنجان، ژنوتیپ های, 87ZHONG291, Seafallh...Pvn"s"/Chi/ / و...Heng-Sxl-7004 / برای منطقه شیروان، ژنوتیپ های, Seafallh /Crow"s"//..."s"Bow و...Heng-Sxl-7004 / برای منطقه کرمانشاه، ژنوتیپ های / Crow"s"//..."s",Bow...,Dmni//Sut/ 87ZHONG291 و...Heng-Sxl-7004 / برای منطقه ایلام و ژنوتیپ های...,Pvn"s"/Chi// Ogosta/Sefied وFengkang15 /sefid برای منطقه مراغه بیشترین سازگاری خصوصی را نشان د اد ند و قابل توصیه برای مناطق مذکور می باشند. ژنوتیپ...Son64 / 4 / بیشترین اثرمتقابل را د رتمامی آزمایشات به خود اختصاص د اد و کمترین سازگاری عمومی را با محیط ها نشان د اد.کلیدواژگان: گندم، سازگاری عمومی، سازگاری خصوصی، اثر اصلی جمع پذیر و اثر متقابل ضرب پذیر، بای پلات ژنوتیپ x محیط
- گیاه شناسی
-
صفحه 47داودکرتولی نژاد، دانشجوی دکترای رشته جنگلداری دانشگاه تربیت مدرسسیدمحسن حسینی، دانشیار گروه جنگلداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرسسیدخلاق میرنیا، دانشیار گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس فاطمه شایان مهر، دانش آموخته کارشناسی ارشدرشته جنگلداری دانشگاه تربیت مدرسچکیده به منظور ارزیابی اثر دارواش بر سطح و وزن برگ و نیز برخی از عناصر غذایی در درختان میزبان، گونه انجیلی (Parotia persica) و ممرز (Carpinus betulus) به عنوان میزبان های رایج دارواش، در بخش هایی از جنگل های شمال ایران انتخاب گردید. از هر گونه، پنج درخت آلوده به دارواش و در کنار هر یک نیز درختی سالم با شرایط قطر، ارتفاع و سیمای تقریبا مشابه، به عنوان شاهدانتخاب شد. نمونه برگ از شاخه های سالم و آلوده درختان آلوده و نیز از شاخه های درختان سالم به منظور مقایسه میزان عناصر تهیه گردید. همچنین از شاخه هایی با قطر، طول، شدت ابتلا به دارواش و جهت نورگیری یکسان، به منظور مقایسه سطح و وزن برگ شاخه های آلوده و سالم نمونه گیری شد. نتایج، افزایش میزان عناصر روی و منگنز شاخه های آلوده را در مقایسه با شاخه های سالم در هرگونه میزبان نشان داد؛ در حالی که در مقدار عناصر منیزیم و سدیم اختلاف معنی داری در هیچ یک از دو گونه میزبان مشاهده نگردید. همچنین سطح و وزن برگ شاخه های آلوده در مقایسه با شاخه های سالم درختان آلوده و شاخه های درختان سالم کاهش یافته بود. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که گونه V. album در شدت های بالای تهاجم، باعث کاهش سطح و وزن برگ های گونه میزبان شده و همچنین در تعادل عناصر درختان میزبان اختلال ایجادمی نماید.
کلیدواژگان: دارواش، میزبان رایج، شدت ابتلا، عناصر غذایی، شاخه آلوده - آفات و بیماری ها
-
صفحه 50محمدرضا نعمت اللهی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهانصاد ق جلالی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهانعلی فرهاد ی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهانچکید هکشت تونل کوتاه و همچنین استفاده از خاکپوش های پلی اتیلنی در سالهای اخیر در تولید انواع سبزی ها رواج یافته است. به منظور بررسی تاثیر تاریخ کاشت و خاکپوش های پلی اتیلنی در کشت تونل کوتاه خیار بر میزان آلود گی به مگس مینوز برگ سبزی و بیماری سفید ک داخلی کد وئیان آزمایشی در قالب کرت های خرد شده با 4 تکرار در ایستگاه تحقیقاتی کبوترآباد اصفهان اجرا گردید. تاریخ کاشت به عنوان کرت اصلی در 4 سطح (15 بهمن، 30 بهمن، 15 اسفند و 30 اسفند) و پوشش خاک به عنوان کرت فرعی در 3 سطح (خاکپوش مشکی، خاکپوش شفاف و بد ون خاکپوش) بود. درصد آلود گی به مینوز در هر کرت با بررسی کل برگهای 5 بوته که به طور تصادفی انتخاب شده بودند، تعیین گردید. جهت تعیین درصد آلود گی به سفید ک داخلی تعد اد بوته های آلوده در خط میانی هر تیمار شمارش و برای تعیین شدت بیماری از روش نمره د هی استفاده گردید. پس از تجزیه واریانس، میانگین ها با استفاده از آزمون د انکن مقایسه گردید. نتایج نشان د اد که از نظر آفت مگس مینوز برگ بین تاریخ های مختلف کاشت و بین انواع مختلف خاکپوش اختلاف معنی دار وجود نداشت، با این حال حد اقل و حد اکثر میزان آلود گی به ترتیب مربوط به تاریخ های کشت اول و سوم بود و خاکپوش مشکی بیشترین درصد آلود گی را داشت. در خصوص بیماری سفید ک داخلی نتایج نشان د اد که از نظر شدت آلود گی تاریخ های کاشت اول و دوم با کسب حد اکثر میانگین در یک گروه قرار گرفتند. تاثیر انواع خاکپوش روی درصد و شدت آلود گی مشابه بود و کمترین درصد و شدت آلود گی در خاکپوش شفاف مشاهده گردید. بنابراین استفاده از خاکپوش شفاف و تاخیر در تاریخ کاشت در این شیوه کاشت می تواند در مدیریت بیماری و کاهش هزینه های سمپاشی موثر باشد.کلیدواژگان: مینوز، سفید ک داخلی، خاکپوش پلی اتیلنی، تاریخ کاشت، تونل کوتاه، خیار، اصفهان
- صنایع چوب و کاغذ
-
صفحه 53والفضل کارگرفردو امیر نوربخش، اعضا هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشورکاظم دوست حسینی، عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهراناحمدجهان لتیباری، عضو هیات علمی دانشکاه آزاداسلامی واحدمهرشهر کرجچکیدهاین تحقیق با هدف بررسی تاثیر ابعادخرده چوب بر تغییرات ویژگی های فیزیکی و مکانیکی تخته های حاصل انجام گرفت. لذا 54 تخته آزمایشگاهی با استفاده از دو نوع خرده چوب ریز و درشت در قالب 18 تیمار با ترکیب شرایط مختلف گرادیان رطوبت (صفر,3 و6 درصد) و زمان پرس (3، 4 و 5 دقیقه) ساخته شدو با استفاده از روش آماری فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی، نتایج حاصله موردتجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج حاصل از تجزیه واریانس مقاومت خمشی تخته ها نشان دادکه ابعادخرده های چوب بر MOR معنی دار می باشدو رابطه مستقیمی با این ویژگی داردو با افزایش ضریب کشیدگی ذرات چوب، مقاومت خمشی تخته ها بهبودمی یابد. نتایج حاصل از اندازه گیری مدول الاستیسیته تخته ها نیز نشان دادکه تاثیرگردایان رطوبت و ابعادخرده چوب بر MOE معنی دار می باشدو رابطه مستقیمی بین این دو عامل و مدول الاستیسیته وجوددارد.تاثیر متقابل این دو عامل نیز بر مدول الاستیسیته معنی دار بوده و در شرایط استفاده از حداکثر گرادیان رطوبت و خرده چوب های درشت، مقدار مدول الاستیسیته به بالاترین حدمی رسد. نتایج همچنین نشان دادکه گردایان رطوبت و ابعادخرده چوب دارای تاثیر معنی داری بر مقاومت چسبندگی داخلی هستند.بطوریکه افزایش گرادیان رطوبت و ابعادخرده چوب باعث افت این ویژگی گردیده است و پائین ترین IB درتخته های ساخته شده در شرایط استفاده از گرادیان رطوبت 6 درصدو خرده های چوب درشت مشاهده شد. با این حال نتایج تجزیه و تحلیل واکشیدگی ضخامت تخته ها بعداز 2 و 24 ساعت غوطه وری در آب نشان دادندکه ابعادذرات مورداستفاده در ساخت تخته ها تاثیر معنی داری نداشته و تاثیر دو عامل گرادیان رطوبت و زمان پرس بر این ویژگی ها معنی دار بوده است. تاثیر زمان پرس معکوس و کاهش دهنده بوده درحالی که تاثیر گرادیان رطوبت بر این ویژگی ها مستقیم و افزایشی بود.
کلیدواژگان: کلمات کلیدی: تخته خرده چوب، ابعادخرده چوب، گرادیان رطوبت، زمان پرس، مقاومت خمشی، چسبندگی داخلی - متفرقه
-
بررسی مؤلفه های برنامه ریزی آموزشی در نظام آموزش ضمن خد مت کوتاه مد ت کارکنان وزارت جهاد کشاورزیصفحه 55سید د اود حاجی میررحیمی، استاد یار همطراز آموزشکد ه جهاد کشاورزی سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی وزارت جهاد کشاورزیچکید هیکی از مهمترین مؤلفه های نظام آموزش ضمن خد مت کوتاه مد ت کارکنان سازمان های تخصصی، برنامه ریزی آموزشی، می باشد. این مؤلفه طی سه فرایند طراحی دوره های آموزشی، انتخاب دوره های آموزشی و ارزشیابی دوره های طراحی و انتخاب شد ه، عملیاتی می گردد. نتایج مطالعات انجام شده نشان می دهد که کارایی و اثربخشی آموزش های ضمن خد مت وزارت جهاد کشاورزی در اثر مسائل موجود در فرایند های یاد شد ه، در حد مورد انتظار نمی باشد. در این میان، مسئله اصلی نبود اطلاعات جامع و کامل از کیفیت فرایند های طراحی و انتخاب دوره های آموزشی و همچنین ارزشیابی این دو فرایند در نظام موجود آموزش ضمن خد مت کوتاه مد ت کارکنان وزارت جهاد کشاورزی می باشد. بر این اساس، تحقیق حاضر با هدف د ستیابی به د ید گاه دست اند رکاران و صاحب نظران نسبت به مؤلفه برنامه ریزی آموزشی در نظام فعلی آموزش ضمن خد مت کوتاه مد ت کارکنان انجام پذیرفت. به این منظور، با روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه، د ید گاه کارشناسان رشته شغلی آموزش کشاورزی، مد یران و سرپرستان مستقیم آنان، اعضای کمیته های پود مانی وزارت جهاد کشاورزی و آموزشگران مجرب دوره های آموزش ضمن خد مت رشته شغلی یاد شده مورد بررسی قرار گرفت. حجم نمونه آماری مد یران و سرپرستان مستقیم و آموزشگران مجرب دوره های آموزش ضمن خد مت رشته شغلی یاد شده از طریق سرشماری و حجم نمونه آماری سه گروه دیگر از طریق فرمول کوکران تعیین شد و در مجموع 360 نفر در نمونه آماری قرار گرفتند. یافته های تحقیق نشان می د هد، که در حال حاضر کیفیت فرایند طراحی دوره های آموزشی کمتر از حد متوسط می باشد (96 / 2 از 5) و در این میان، شاخص ارزیابی، اصلاح و بازنگری عناوین و سرفصل دوره های آموزشی کمتر از سایر شاخص ها مورد عنایت واقع شده است(7 / 2 از 5). همچنین، کیفیت فرایند انتخاب دوره های آموزشی در حد متوسط(01 / 3 از 5) بود ه و در میان شاخص های مختلف مورد ار زیابی در این فرایند شاخص ارزیابی، اصلاح و بازنگری فرایند انتخاب دوره های آموزشی کمتر از حد متوسط مورد توجه واقع شده است(85 / 2 از 5). از طرفی، فقط 5 / 26درصد پاسخگویان معتقد ند، که د ید گاه کارکنان در ارزشیابی نحوه انتخاب نهایی دوره های آموزشی مورد توجه قرار می گیرد و تنها 8 درصد معتقد ند، که نحوه کار کمیته های طراحی دوره های آموزشی ارزشیابی می شود. نتایج آزمون تحلیل واریانس کروسکال والیس نشان می د هد، که در بیشتر موارد اختلاف معنی د اری بین د ید گاه چهار گروه نمونه تحقیق وجود ند ارد. در پایان پیشنهاد شده است برای بهبود و اصلاح تد ریجی مؤلفه برنامه ریزی آموزشی نظام آموزش ضمن خد مت کوتاه مد ت کارکنان وزارت جهاد کشاورزی، سطح و محتوای دوره های آموزشی با طبقه شغلی کارکنان تطبیق داده شود و برای شاغلین سطوح مختلف تحصیلی، محتوای آموزشی متفاوتی طراحی گردد. از جانب د یگر، با توجه به اشکالاتی که در احراز پست های سازمانی وجود د ارد، برای افراد دارای رشته تحصیلی کاملا مرتبط، مرتبط و غیر مرتبط دوره های آموزشی متفاوت و تکمیلی در نظر گرفته شود.کلیدواژگان: نظام آموزش ضمن خد مت کوتاه مد ت کارکنان، مؤلفه برنامه ریزی آموزشی، پود مان های آموزشی، نظام آموزش کشاورزی، کارشناسان آموزش کشاورزی
- جنگل و مرتع
-
صفحه 62حسین آذرنیوند، استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهرانحامدجنیدی جعفری، دانشجوی دکتری مرتعداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهرانمحمدجعفری، استاددانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهرانچکیدهبه منظور تعیین الگوی پراکنش گونه دم گاوی در رویشگاه طبیعی خود، تعیین علت پراکنش لکه ای و منقطع جوامع دم گاوی در مناطق موردمطالعه و ارتباط احتمالی آن با فاکتورهای خاکی، متغیرهای مختلف فیزیکی و شیمیایی خاک در رویشگاه گونه دم گاوی (Smirnovia iranica) و مناطق مجاور آن که فاقدگونه مذکور هستند، در ماسه زارها موردبررسی قرار گرفت. بدین منظور 4 منطقه مطالعاتی در بندریگ کاشان تعیین شدودر هر یک از مناطق اقدام به نمونه برداری از خاک (3 پروفیل) و گیاه شد. همچنین خصوصیات مربوط به پوشش، نظیر تراکم، درصدتاج پوشش و تولیداندازه گیری و میزان بذور معیوب پایه ها در دو مرحله ابتدا و انتهای دوره بذر دهی تعیین شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از آزمون آنالیز واریانس و آزمون تی با استفاده از نرم افزارSPSS انجام شد. نتایج بررسی های به عمل آمده حاکی از آن است که جوامع گیاهی این گونه در ماسه زارهای بندریگ، به صورت کاملا لکه ای و منقطع رویت می گردد. نتایج مقایسه خصوصیات خاک رویشگاه دم گاوی و منطقه شاهد(فاقددم گاوی)، نشان دادکه از بین 15 متغیر اندازه گیری شده در بین خاک جوامع دم گاوی و جوامع فاقددم گاوی، به جز دو عامل پتاسیم و نیتروژن، تمامی متغیرهای خاکی فاقداختلاف معنی دار با یکدیگر هستند. در مجموع نتایج این تحقیق در منطقه بندریک کاشان نشان می دهدکه آنچه باعث حضور و اجتماع ناپیوسته و منقطع جامعه دم گاوی از جوامع گیاهی مجاور در ماسه زارها می گردد، مربوط به نحوه تکثیر و ازدیاداین گیاه در طبیعت می باشدو عامل خاک تاثیری در این مساله ندارد. اما نتایج این تحقیق نشان می دهدکه با توجه به الگوی پراکنش انحصاری این گونه در ماسه زارها، عامل بافت خاک، عامل اساسی و کلیدی در پراکنش گونه دم گاوی در منطقه کاشان می باشد.
کلیدواژگان: دم گاوی، خصوصیات خاک، الگوی پراکنش، کاشان، بندریگ -
صفحه 69سپیده میرزا نژاد، کارشناس ارشدرشته زیست شناسی دانشگاه تربیت معلمکامبیز اسپهبدی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و منابع طبیعی مازندرانمه لقا قربانلی، استاددانشگاه آزادواحدگرگانرمضانعلی خاوری نژاد، استاددانشگاه تربیت معلم فرخ قهرمانی نژاد، استادیار دانشگاه تربیت معلمچکیدهاین تحقیق با هدف تعیین رابطه بین خصوصیات فیزیولوژیکی بذر بارانک با شرایط رویشگاه انجام شد. در این راستا سه رویشگاه در جنگل های استان مازندران به نام های پاسندبا ارتفاع 950 تا 1100 متر از سطح دریا، سنگده با ارتفاع 1600 تا 1800 متر از سطح دریا و اشک با ارتفاع 2100 تا 2400 متر از سطح دریا انتخاب و شرایط اکولوژی آن ها مطالعه گردید. در هر رویشگاه 10 پایه سالم و دارای بذر بارانک انتخاب و مورفولوژی آن ها بررسی شد. پس از جمع آوری بذر از درختان، ابتدا وزن هزاردانه آن ها تعیین شد. برای بررسی صفات مدت استراتیفه، درصدو مدت جوانه زنی، به ازای هر پایه مادری از هر رویشگاه، 200 عددبذر (در 4 تکرار 50 تایی) درون لایه های ماسه استریل شده مرطوب تحت دمای 5-4 درجه سانتی گرادتحت استراتیفیه قرار داده شد. برای اندازه گیری غلظت پروتئین بذر و دانه رست از روش Lowry و Rosebroughو(23) استفاده شد. نتایج نشان دادکه میانگین وزن هزار دانه بذر بارانک در سه رویشگاه موردبررسی، 86 / 21 گرم بوده و حداقل و حداکثر آن به ترتیب به رویشگاه های پاسندو اشک تعلق داشت. حداقل مدت استراتیفیه، 19 / 13 هفته و حداکثر آن 73 / 20 هفته تعیین شد. از این رو بذور بارانک ایران به 3 الی 5 / 5 هفته استراتیفه سردبرای شروع جوانه زنی نیاز دارند. از نظر دوره جوانه زنی اختلاف بین رویشگاه ها معنی دار شده (05 / 0>p) و بیشترین دوره جوانه زنی به بذور مرتفع ترین رویشگاه (32 / 5 هفته) و کمترین مقدار آن به رویشگاه پاسند(33 / 4 هفته) مربوط گردید. متوسط جوانه زنی بذور در سه رویشگاه پاسند، سنگده و اشک به ترتیب 43 / 49، 87 / 48 و 43 / 59 درصدبود. حداکثر غلظت پروتئین بذر 60 / 1366 میلی گرم بر گرم وزن خشک و حداکثر غلظت پروتئین دانه رست 59 / 2867 میلی گرم بر گرم وزن خشک بوده و هر دو موردبه رویشگاه اشک مربوط شد.
کلیدواژگان: بارانک، جوانه زنی، رویشگاه، بذر، استراتیفیه - به نژادی گیاهان زراعی
-
صفحه 72اعظم الساد ات ریاضی، د انشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشگاه تهرانفرزاد شریف زاد ه، استاد یار پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهرانعلی احمد ی، استاد یار پرد یس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران چکید هپرایمینگ بذر یکی از تکنیک های رایج آبگیری برای افزایش کارآئی بذر می باشد. در این آزمایش، یافتن مناسب ترین شرایط پرایمینگ شامل مد ت زمان، درجه حرارت و غلظت محلول پرایمینگ برای بذور سه گونه ارزنPanicum miliaceum، P. antidotale و Setaria italica مورد بررسی قرار گرفت. برای هر کد ام از گونه ها، بطور جد اگانه آزمایش به صورت بلوک کامل تصادفی با 4 تکرار مورد استفاده قرار گرفت. ترکیبهای تیماری مورد بررسی برای هر گونه شامل الف) چهار سطح پتانسیل(4-، 8-، 12- و 16- بار) با استفاده از PEG 6000 (پلی اتیلن گلیکول 6000)، ب) درجه حرارت با 4 سطح (15، 20، 25 و30 / 20(12ساعت / 12ساعت) درجه سانتیگراد و ج) مد ت زمان پرایمینگ(3، 7 و 14 روز) بودند. در مورد همه گونه های مورد آزمایش برای هر دو صفت درصد و سرعت جوانه زنی، اثرات اصلی مد ت زمان، درجه حرارت و سطوح پتانسیل پرایمینگ با احتمال 05 / 0 درصد معنی دار شد ند. نتایج بد ست آمده نشان د اد ند که هر سه گونه در پتانسیل 12- بار و مد ت زمان 7 روز بهترین شرایط پرایمینگ را د اشتند و در مورد درجه حرارت، بهترین دمای پرایمینگ برای بذور گونه های P. miliacoum، P. antidotale و S. italica به ترتیب د ماهای و 30 / 20 درجه سانتی گراد (12 (ساعت / 12ساعت)، 15 و 25 درجه سانتی گراد بود.کلیدواژگان: پرایمینگ بذر، ارزن، جوانه زنی، درجه حرارت، مد ت زمان
- جنگل و مرتع
-
صفحه 76سیداحسان ساد اتی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران و دانشجویدکتری جنگل داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نورسیدرضا مصطفی نژاد، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندرانجمشید مختاری، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران چکیدهبه منظور بررسی سازگاری گونه سرو نقره ای (Cupressus arizonica Greene) در اراضی جلگه ای شمال کشور، تعداد1521 اصله نهال گلدانی یکساله در سال 1372در اراضی ایستگاه تحقیقات چمستان نور به فاصله 5 / 2 ×2 متر کاشته شدهر ساله در پایان فصل رشداندازه گیری مشخصه های کمی و ثبت مشخصه های کیفی انجام گردیدبررسی ها پس از ده سال نشان می دهدکه زنده مانی این گونه در منطقه 92 در صدمی باشد. میانگین رویش قطری سالیانه معادل یک سانتی متر و متوسط رویش ارتفاعی سالیانه نیز 79 سانتی متراست.حجم سر پا 56 سیلو در هکتار، رویش حجمی6 / 5 سیلو در هکتارو ضریب قدکشیدگی آن 80 درصدبرآوردگردیده است. نتایج مشاهدات نشان می دهدکه این درخت در منطقه چمستان از5 سالگی شروع به بذر دهی نموده و هر ساله بذر فراوانی تولیدمی کند. به طور کلی می توان بیان نمودکه گونه سرو نقره ای دراین منطقه تااین مرحله ازپژوهش به لحاظ سازگاری موفق بوده است.
کلیدواژگان: سرو نقره ای، رویش قطری، رویش ارتفاعی، رویش حجمی، سازگاری - به زراعی گیاهان زراعی
-
صفحه 83علی اشرف مهرابی، استاد یار، دانشگاه ایلام، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات بهمن یزد ی صمد ی، استاد، دانشگاه تهران- پرد یس کشاورزی و منابع طبیعی- گروه زراعت و اصلاح نباتات محمدرضا نقوی، د انشیار، دانشگاه تهران- پرد یس کشاورزی و منابع طبیعی- گروه زراعت و اصلاح نباتات منصور امید ی، د انشیار، دانشگاه تهران- پرد یس کشاورزی و منابع طبیعی- گروه زراعت و اصلاح نباتات رضا توکل افشاری، د انشیار، دانشگاه تهران- پرد یس کشاورزی و منابع طبیعی- گروه زراعت و اصلاح نباتات چکید هآزمایشی به منظور مطالعه تاثیر دو تنظیم کننده رشد گیاهی (اسید آبسزیک و کینتین) بر جوانه زنی بذر و رشد اولیه گیاهچه ها و تحمل شوری در دو رقم گندم حساس(گاسپارد) و مقاوم(آذر2) انجام شد. آنالیز آماری صفات بررسی شده در مرحله جوانه زنی و رشد گیاهچه ها نشان د اد که شوری منجر به کاهش میزان جوانه زنی بذور و رشد گیاهچه ها در هر دو رقم گردید. با افزایش غلظت نمک درصد آب گیاهچه ها و محتوای نسبی آب(RWC) در آن ها کاهش یافت. با این حال نتایج آزمایش نشان د اد که اثرات باز د ارند ه نمک در رشد گیاهچه های رقم گاسپارد بطورمعنی د اری بیشتر از رقم آذر2 بود که در واقع بیانگر تشابه وضعیت تحمل به شوری در مراحل جوانه زنی و گیاه کامل در این دو رقم می باشد. اسید آبسزیک اثرات بازدارندگی شدید ی بر جوانه زنی و رشد گیاهچه های هر دو رقم داشت. اما اثرات بازد ارند ه آن بر رشد کلئوپتیل و ساقه چه ها به مراتب بیشتر از کاهش رشد ریشه چه ها بود. روند کاهش رشد ریشه چه و کلئوپتیل در قیاس با شاهد در اثر تیمار با اسید آبسزیک نشان د هند ه حساسیت بیشتر رقم آذر2 به این ماده تنظیم کننده رشد بود. برهمکنش های معنی د اری بین سطوح مختلف شوری و اسید آبسزیک مشاهده گردید، به این معنا که پاسخ رشد ی گیاهچه ها تحت اثرات توامان شوری و اسید آبسزیک متفاوت بود، اما هر دو رقم تحت اثر این دو عامل بازد ارند ه واکنش یکسانی از خود نشان دادند. کینتین باعث افزایش درصد جوانه زنی بذور و وزن تر و خشک گیاهچه های هر دو رقم نسبت به گیاهچه های شاهد گردید. اما کینتین اثرات بازدارندگی شدید ی بر رشد ریشه چه ها داشت. محتوای آب بافتی گیاهچه ها و RWC در اثر تیمار کینتین افزایش پیدا کرد که این دو پارامتر با تغییرات جوانه زنی و رشد طولی گیاهچه ها همبستگی بالا و معنی د اری داشت.
کلیدواژگان: گندم، شوری، جوانه زنی، اسید آبسزیک، کینتین - آبخیزی
-
صفحه 84محمدنکویی مهر، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهار محال و بختیاریسیدنعیم امامی، عضو هیات علم مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهار محال و بختیاریچکیدهفرسایش خندقی یکی از انواع فرسایش آبی است که موجب تخریب اراضی و بر هم خوردن تعادل در پهنه های منابع طبیعی و اراضی کشاورزی می شود. از آنجا که شکل خندق حاصل عملکردفرآیندهای ایجادکننده آن است، لذا درک شکل شناسی خندق ها، از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. در این تحقیق سعی شده مهم ترین ویژگی های شکل شناسی خندق ها به منظور طبقه بندی مورفوکلیماتیک مناطق تحت تاثیر فرسایش خندقی در استان چهارمحال و بختیاری ارائه شود. برای این منظور، در هر یک از اقالیم تحت تاثیر فرسایش خندقی دو منطقه با مساحت حداقل 500 هکتار و از هر منطقه، سه خندق معرف انتخاب و خصوصیات مختلف شکل شناسی آن ها اندازه گیری گردید. مناطق خندقی شده با استفاده از تحلیل خوشه ایموردطبقه بندی قرار گرفت. به منظور تعیین مهم ترین متغیرهای مؤثردر طبقه بندی، تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها در گروه های مختلف انجام شد. نتایج حاصل نشان دادکه مناطق تحت تاثیر فرسایش خندقی با مساحتی بالغ بر 2 / 245 کیلومتر مربع با سطح تشابه 04 / 70 درصدبه سه گروه قابل تقسیم می باشدکه بیشترین میزان تشابه در آن ها به 12 / 94 درصدمی رسد. گروه های سه گانه از نظر متغیرهای بارش سالانه، ارتفاع منطقه از سطح دریا و طول خندق در سطح احتمال 1 درصدو از لحاظ متغیرهای مساحت منطقه خندقی شده و عرض بالای خندق در مقطع 50 درصدطول در سطح احتمال 5 درصددارای تفاوت معنی دار بوده و سایر متغیر ها نقش مؤثری در طبقه بندی مناطق و تفکیک گروه ها نداشته اند. استفاده از اراض در اطراف خندق ها غالبا به صورت مرتع و زراعت دیم م باشد. جمع بندی حاصل از انجام این تحقیق بیانگر این است که از بین کلیه ویژگی های شکل شناسی خندق ها، دو متغیر طول خندق و عرض بالای خندق در مقطع 50 درصدطول، در طبقه بندی مورفوکلیماتیک خندق ها بیشترین نقش را ایفا نموده اند.
کلیدواژگان: فرسایش خندقی، شکل شناسی، مورفوکلیماتیک، تحلیل خوشه ای، چهارمحال و بختیاری - جنگل و مرتع
-
بررسی ویژگی های مورفولوژیک میوه گونه بلوط دارمازو (Quercus infectoria Oliv) در جنگلهای استان کردستانصفحه 93شب بو کفاش، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاوزری و منابع طبیعی کردستانغلامرضا بخشی خانیکی، عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور مرکز تهران بایزیدیوسفی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاوزری و منابع طبیعی کردستانچکیده بررسی صفات مورفولوژیک در میوه گونه بلوط دارمازو (.Quercus infectoria Oliv) در مناطق جنگلی استان کردستان، با هدف دستیابی به دامنه تغییرات صفات کمی و یافتن حالات مختلف بروز صفات کیفی در اندام میوه این گونه که یکی از عناصر اصلی جنگلهای بلوط استان می باشد، انجام گردید. بدین منظور از 26 کانون جنگلی درشهرستانهای بانه(16 کانون) و مریوان(10 کانون)، تعداد390 نمونه گیاهی دارای میوه جمع آوری و سپس تعداد17 صفت مورفولوژیک خاص موجوددر میوه، شامل 11 صفت از دسته صفات کمی و 6 صفت از دسته صفات کیفی، اندازه گیری و ثبت شد. در نهایت داده های بدست آمده در قالب طرح آماری آشیانه ای1 و مدل کاملا تصادفی2 توسط نرم افزارهای Mstatc، Minitab و Genstat موردتجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. براساس نتایج بدست آمده از بررسی تعداد11 صفت کمی مشخص گردیدکه درصفات مربوط به دانه(4 صفت) متغیرترین صفت متعلق به طول خامه دانه (کوچکترین خامه به طول 5 / 0 میلی متر و بلندترین آن 3 میلی متر) با ضریب تغییر 34% بوده و کم تغییرترین صفت، طول دانه (کوچکترین دانه به طول 6 / 2 سانتی متر و بلندترین آن 6 سانتی متر) با ضریب تغییر 13% می باشد. در گروه صفات کمی مربوط به کاسه میوه (7 صفت) نیز صفت طول دم میوه از سایر صفات متغیرتر بوده (کوتاه ترین دم میوه 1 / 0 سانتی متر و بلندترین آن 4 / 3 سانتی متر) و ضریب 61% داشته و صفت تعدادمارپیچ فلس ها (کمترین 5 مارپیچ و بیشترین 10 مارپیچ فلسی) با ضریب تغییرات 12%، کم تغییرترین صفت در این گروه بوده است. همچنین نتایج حاصل از بررسی تعداد6 صفت کیفی در میوه نشانگرآن است که در گروه صفات مربوط به دانه(2 صفت)، صفت شکل دانه متغیرترین صفت بوده و سه حالت مختلف(بیضی، استوانه ای، تخم مرغی) داردکه 5 / 49 درصددانه ها استوانه ای شکل می باشند. در صفت ناف دانه ها نیز 8 / 63 درصددانه ها دارای ناف صاف هستند. گروه صفات کیفی کاسه میوه(4 صفت) نیز نسبت به صفات دانه از تنوع کمتری برخوردار بوده و هر یک از صفات دو حالت دارندو 89 درصدکاسه ها استوانه ای شکل و 11 درصدگردهستندو 5 / 50 درصدکاسه ها دارای قاعده گردو 5 / 49 درصددر قاعده گوه ای شکل می باشند. در خصوص فلس های جدار کاسه نیز 8 / 80 درصددارای فلس های نامشخص و 2 / 19 درصدفلس مشخص هستند. همچنین 9 / 36 درصدفلس ها دارای نوک مشخص و 1 / 63 درصدنوک نامشخص دارند.
کلیدواژگان: دارمازو، میوه، صفات کمی، صفات کیفی، کردستان، _ Quercus infectoria Oliv - گیاه شناسی
-
صفحه 94عبد الحمید حاجبی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگانحسین حید ری شریف آباد، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتعچکید هبا توجه به اهمیت یونجه در کشاورزی ایران و وجود آب و هوای خشک در اغلب قطب های کشاورزی کشور، لازم است گونه های یونجه در شرایط مناسب رطوبتی و همچنین کمبود آب مورد مطالعه قرار گیرند تا بتوان گونه هایی که تحمل به خشکی مناسب و در عین حال قدرت گره زایی بیشتری د ارند، انتخاب گرد ند. بد ین منظور سه گونه یونجه در شرایط متفاوت رطوبتی مورد آزمون جوانه زنی قرار گرفتند تا قدرت جوانه زنی هر کد ام از آنها در شرایط تنش کمبود آب مورد بررسی قرار گیرد. سپس آنها در آزمایش دوم از نظر رشد گیاهچه ای و قدرت گره زایی در شرایط مختلف رطوبتی مورد ارزیابی قرارگرفتند. نتایج آزمایش اول نشان د اد که در بین گونه ها، گونه Medicago sativa بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و هیپوکوتیل را د ارد و گونه Medicago scutellata کمترین درصد و سرعت جوانه زنی و گونه Medicago littoralis کمترین طول ریشه چه و هیپوکوتیل را د ارا می باشد. در آزمایش دوم، گونه Medicago sativa بیشترین تعد اد گره را د اشته و گونه Medicago scutellata بیشترین وزن خشک ریشه، وزن خشک ساقه و طول ریشه چه و هیپوکوتیل را د ارا بود هاست. در جمع بندی کلی گونه Medicago sativa بیشترین تحمل به خشکی را د اشته و در شرایط خشک عملکرد بالاتری نسبت به گونه های دیگر د ارد. ولی در شرایط مطلوب رطوبتی، گونه Medicago scutellata عملکرد بیشتری نسبت به گونه های دیگر مورد آزمایش د ارد.کلیدواژگان: یونجه، تنش، خشکی، گره زایی، PEG
- آبخیزی
-
صفحه 104فرزادحسن پور، استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه زابل سیدعلی ایوب زاده، استادیار گروه سازه های آبی دانشگاه تربیت مدرس،مسعودقدسیان، استاددانشکده فنی و مهندسی دانشگاه تربیت مدرس،جمال محمدولی سامانی، دانشیار گروه سازه های آبی دانشگاه تربیت مدرس.
چکیدهصفحات مستغرق به عنوان یک سازه هیدرولیکی کنترل کننده رسوب در دهانه آبگیر ها مطرح می باشند. در این تحقیق عملکردهیدرولیکی این صفحات در اعدادفرودنسبتا بالا موردبررسی قرار گرفت. آزمایش ها به تعداد24 عدددر یک فلوم 17 متری به عرض 1 متر با یک کانال آبگیر افقی به طول 53/2 متر و عرض 40 سانتیمتر و با زاویه آبگیری 90 درجه در آزمایشگاه هیدرولیک گروه سازه های آبی دانشگاه تربیت مدرس انجام گردیدو تاثیر تغییر پارامترهای زاویه نصب صفحات و دبی بر پروفیل طولی سطح آب مجاور آبگیر در کانال اصلی و نسبت آبگیری موردبررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش ها نشان می دهدکه صفحات مستغرق استفاده شده در زوایای مختلف نصب، برای پارامترجریان169 (دبی30 لیتر برثانیه) و همچنین صفحات مستغرق با زاویه نصب 25 درجه و در پارامترجریان 339 (دبی60 لیتر برثانیه) به دلیل زاویه زیادبرخوردصفحات با جریان در کانال اصلی باعث افزایش پروفیل سطح آب بالادست صفحات گردیده اند. در شرایط عدم نصب صفحات مستغرق و در جریان فوق بحرانی یک افزایش ناگهانی در عمق جریان پایین دست دهانه آبگیردر کانال اصلی ایجادمی گردد. صفحات مستغرق در زاویای نصب 15، 20 و 25 درجه به ترتیب کاهش، بدون تاثیر منفی و افزایش نسبت آبگیری را در مقایسه با شرایط بدون استفاده از سازه کنترل رسوب به دنبال داشته اند.
کلیدواژگان: آبگیرهای جانبی، صفحات مستغرق، راندمان آبگیری، پروفیل طولی سطح آب - آفات و بیماری ها
-
صفحه 104محمد مراد ی قهد ریجانی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات پسته کشورمنصوره میرابوالفتحی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور چکید هیکی از مهمترین مراحل در خصوص آلود گی میوه پسته به گونه های مختلف جنس قارچ Aspergillus و توکسین های آنها ترمینال های فرآوری است که در ارائه یک محصول عاری از آلود گی نقش مهمی د ارند لذا تحقیق روی آنها ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق نتایج بررسی تراکم جمعیت قارچ های گروه Aspergillus flavus و A.niger د رپسته های فراوری شده 17 ترمینال فرآوری پسته ارائه گردیده است. برای این منظور از مراحل مختلف فرآوری میوه پسته در ترمینال های سنتی و نیمه مکانیزه نمونه برد اری گردید. نمونه ها به آزمایشگاه منتقل و با استفاده از محیط کشت های AFPA و CZ و روش تهیه سوسپانسیون و رقیق سازی متوالی تراکم جمعیت قارچ های فوق الذکر بررسی شد. نتایج نشان د اد که تراکم جمعیت قارچ های فوق در ترمینال های سنتی6/2 برابرترمینال های نیمه مکانیزه (ترمینال های سنتی 2/27764کلنی به ازای هر میوه و در ترمینال های نیمه مکانیزه 82/ 10671) بود. مقایسه سیستم های مختلف شستشو نشان د اد که استفاده ازسیستم دوش آب با د امنه کارایی 1/6 و-8/ 39نسبت به حوضچه ها با آب ثابت با د امنه کارایی0-7/14و یا آب در جریان 1/0- 7/10برای کاهش تراکم جمعیت قارچ های مورد مطالعه کارایی بیشتری د ارد. ترکیب دوسیستم فوق در ایجاد یک سیستم مناسب شستشو و جد اسازی پسته های آلوده از سالم مفید می باشد. د رمیان پسته های فرآوری شده پسته های با پوست استخوانی رنگ دار 140 برابر پسته های با رنگ پوست طبیعی (602:84135 کلنی در هر میوه) آلود گی قارچی د اشتند که از آن می توان به عنوان معیاری جهت جد اسازی پسته های آلوده استفاده نمود. تراکم جمعیت قارچ های مورد مطالعه همراه پسته، در روز های مختلف خشک کردن از نظر آماری تفاوت معنی د اری ند اشت و به نظر می رسد امکان رشد بعد ی قارچ های مولد آفلاتوکسین در زمان خشک کردن پسته در محل آفتاب د هی فراهم نباشد. نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان د اد که اگر چه شرایط برای آلود گی و تولید آفلاتوکسین در باغ مهیا است، ولی شرایط فرآوری و انبارد اری برای آلود گی مجد د مناسب نیست. تراکم قارچ های مورد مطالعه در پسته های ریز ازغیر قابل تشخیص تا 4000 کلنی در واحد میوه پسته متغیر بود به طوری که در تعد اد ی از نمونه ها بالا و در بقیه پائین بود. نتایج این تحقیق می تواند در بهبود سیستم های فرآوری موجود و جد اسازی منابع آلود گی قارچی در ترمینال های پسته مفید واقع گردد.کلیدواژگان: آفلاتوکسین، پسته، Aspergillus flavus، A، niger، ترمینال، کرمان
- به زراعی گیاهان زراعی
-
صفحه 111الناز حسن زاد ه، دانشکده علوم زراعی و د امی دانشگاه تهراند اریوش مظاهری، دانشکده علوم زراعی و د امی دانشگاه تهرانمحمدرضا چایی چی، دانشکده علوم زراعی و د امی دانشگاه تهرانکاظم خاوازی، موسسه تحقیقات خاک وآبچکید هبه منظور بررسی اثر کارایی باکتری های تسهیل کننده جذب فسفر به همراه مقاد یر مصرف کود شیمیایی سوپر فسفات تریپل بر عملکرد و اجزا عملکرد جو (رقم کارون در کویر) آزمایشی در سال زراعی 85-1384 در مزرعه آموزشی پژوهشی پرد یس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران به اجرا گذاشته شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. فاکتور اصلی شامل کود شیمیایی سوپر فسفات تریپل در 5 سطح (0، 30، 60، 90 و 120 کیلو گرم در هکتار) و فاکتور فرعی شامل سویه های باکتریPseudomonas potida در 3 سطح شامل سویه های شماره 9، 10 و 41 و یک سطح شاهد (بد ون باکتری) بود. حد اکثر عملکرد ماده خشک علوفه به مقدار 2/8375 کیلوگرم در هکتار با آغشته کردن بذر با 3 S(سویه 41) و مصرف 60 کیلوگرم در هکتار کود سوپر فسفات تریپل بد ست آمد. حد اکثر عملکرد د انه با کاربرد 1وS (سویه 9) باکتری بهمراه مصرف 30 کیلوگرم در هکتار سوپر فسفات تریپل حاصل شد. با توجه به عملکرد مناسب 3وS(سویه 41) باکتری می توان چنین نتیجه گرفت که در شرایط عدم استفاده از کود، این سویه قاد ر است ماده خشک تولید ی را در حد قابل قبولی افزایش د هد. بنابراین چنین بنظر می رسد که در شرایط عدم استفاده از کود فسفر (سیستم های ارگانیک) می توان استفاده از این سویه را درد ستورکار قرار د اد.کلیدواژگان: باکتری های تسهیل کننده جذب فسفر، سوپر فسفات تریپل، عملکرد و اجزا عملکرد، جو
- جنگل و مرتع
-
صفحه 115لیلا وطنی، کارشناسی ارشدجنگل داری از دانشگاه تربیت مدرسمسلم اکبری نیا، استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس،غلامعلی جلالی، استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس کامبیز اسپهبدی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان مازندرانچکیدهاین تحقیق با هدف تعیین تنوع زادآوری طبیعی گونه های چوبی در سه عرصه جنگل کاری 15 ساله توسکا در جنگل های پایین بندحوزه صنایع چوب و کاغذ مازندران انجام گردید.در هر یک از قطعات جنگل کاری سه پلات 20×20 متر مربعی و یک پلات نیز به عنوان شاهددر عرصه جنگل طبیعی اطراف آنها پیاده گردید. نوع و تعدادرستنی های چوبی در هریک از پلات ها شمارش گردیده و قطر و ارتفاع گونه های زادآوری شده با ارتفاع بیش از 3 / 1 متر مورداندازه گیری قرار گرفت. تنوع گونه ای با استفاده از تابع شانون وینر و شاخص یکنواختی و غنا به ترتیب با استفاده از شاخص های سیمپسون و منهینیک بررسی گردید. نتایج این تحقیق نشان دادکه حدود8 گونه درختی و درختچه ای به طور طبیعی در مجموع عرصه های جنگل کاری ظاهر شده اندو درموردشاخص های تنوع زیستی (تنوع، یکنواختی و غنای گونه ای) تفاوت آماری معنی داری بین مناطق جنگل کاری و جنگل طبیعی وجودندارد.
کلیدواژگان: تنوع زیستی، گونه های چوبی، غنا، یکنواختی، جنگل کاری، زادآوری، توسکا، چوب، کاغذ و مازندران - گیاه شناسی
-
صفحه 119احمد آئین، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی جیرفت و کهنوجچکید هد ر این آزمایش 24 رقم کلزای بهاره در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به مد ت دو سال در مرکز تحقیقات کشاورزی جیرفت مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس ساد ه و مرکب روی صفات مورد بررسی در دو سال انجام آزمایش نشان د اد که ارقام مورد بررسی از نظر تعد اد خورجین در بوته، تعد اد د انه در خورجین، وزن هزار د انه و درصد روغن د انه با یکد یگر تفاوت معنی دار د اشتند. مقایسه میانگین های سطوح رقم نشان د اد که بیشترین تعد اد خورجین در بوته به میزان 9 / 276 مربوط به رقم ساری گل و بعد از آن ارقام Option 500 و Hyola 308 قرار گرفتند. از نظر تعد اد د انه در خورجین، رقم Hyola 308 با 8 / 23 د انه در خورجین برتر از سایر ارقام مورد بررسی بود و بعد از آن ارقام Hyola 401، Option 500 و Hyola 420 قرار گرفتند. تعد اد د انه در خورجین نسبت به سایر اجزاء عملکرد، همبستگی بیشتری را (68 / 0= r) با عملکرد د انه نشان د اد. بیشترین وزن هزار د انه به میزان 16 / 4 گرم مربوط به رقم Hyola 401 بود و رقم Hyola 420 با وزن هزارد انه 91 / 3 گرم در گروه دوم قرار گرفت. از نظر میزان روغن د انه ارقام Goliath و Option 500 به ترتیب با47 و 9 / 46 درصد روغن،برتراز سایر ارقام بودند. هم چنین ارقام مورد بررسی از نظر میزان عملکرد د انه و روغن با یکد یگر در سطح آماری 1% تفاوت معنی دار د اشتند. مقایسه میانگین داده های عملکرد د انه نشان د اد که رقم401 Hyola با عملکرد 4461 کیلوگرم د انه در هکتار، برتر از سایر ارقام بود و در گروه اول قرار گرفت و بعد از آن ارقام Hyola 420 و Hyola 308 به ترتیب با تولید 4186 و 4012 کیلوگرم د انه در هکتار بیشترین عملکرد د انه را به خود اختصاص دادند.کلیدواژگان: کلزا، رقم، عملکرد د انه، اجزاء عملکرد
- آبخیزی
-
صفحه 122شمس الله ایوبی، استادیار گروه خاک شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان فرهادخرمالی، دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگانشعبان شتایی جویباری، استادیار گروه جنگلداری، دانشکده علوم جنگلداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگانچکیدهبرآوردو بررسی قابل اطمینان مقدار و پتانسیل تخریب خاک به علت افزایش نیاز روزافزون بشر به منابع خاک جهت تولیدغذا و همچنین افزایش آگاهی عمومی از عواقب تخریب و فرسایش خاک روز به روز در حال توسعه است. مدل برآوردفرسایش خاک RUSLE قادر است تا متوسط هدر رفت خاک را در یک دوره طولانی مدت با استفاده از اطلاعات بارندگی و رواناب، طول و درجه شیب، مدیریت و عملیات حفاظتی تعیین نماید. حاصلضرب طول شیب و درجه شیب به عنوان فاکتور توپوگرافی LS شناخته می شودکه نشان دهنده درجه تاثیر توپوگرافی در هدررفت خاک است. فاکتور توپوگرافی از بین فاکتورهای مزبور، حساس ترین فاکتور بوده، و بنابراین انتخاب روشی مناسب برای تخمین دقیق آن حائز اهمیت است. محاسبه این فاکتور با استفاده از مدل رقومی زمین و ایجادنقشه های درجه و طول شیب صورت می گیرد. این تحقیق به منظور انتخاب مناسب ترین ابعادسلول برای محاسبه درجه و طول شیب و در نهایت محاسبه مقادیر فاکتور LS با استفاده از مدل رقومی ارتفاع در بخشی از اراضی تپه ماهوری جنوب استان گلستان در منطقه تاش علیا به مساحتی معادل 650 هکتار صورت گرفته است. ابتدا مدل رقومی زمین منطقه با دقت 20 متر و با استفاده از نقشه توپوگرافی به مقیاس 1:25000 و منحنی میزان های 10 متری تهیه گردید. همچنین مدل مذکور با قدرت تفکیک مکانی 50، 100، 200، و 400 متر ایجادو نقشه های مذکور با ابعادفوق تولیدگردید. سپس با استفاده از مدل، مقدار LS برای هریک از نقشه های رقومی مزبور محاسبه گردید. بررسی ابعادبهینه سلول های مختلف با استفاده از آنالیز زمین آمار صورت گرفت. با انجام آنالیزهای زمین آماری، مدل مناسب به مقادیر نیمه تغییرنما متغیر LS برازش و پارامترهای مدل بهینه گردید. در نهایت با استفاده از معیارهای مدل زمین آماری، مقدار واریانس کل، متوسط نیمه تغییر نما در حالتی که اندازه فاصله معادل ابعادسلول مدل ارتفاعی باشد، مدل رقومی مناسب برای تهیه نقشه فاکتور LS در منطقه معرفی گردید. نتایج این تحقیق نشان دادکه با افزایش ابعادسلول مدل رقومی، مقادیر سقف و اثر قطعه ای مدل تغییر نما کاهش یافته و مقدار دامنه تاثیر مدل از 92 متر به 171 متر افزایش یافته است. میزان وابستگی مکانی با افزایش ابعادسلول از 20 متر به 50 متر افزایش یافته است، ولی با افزایش بیشتر ابعادسلول، وابستگی مکانی به شدت کاهش یافته است. مقادیر واریانس کل و متوسط نیمه تغییرنما نیز با افزایش ابعادسلول به 50 متر، افزایش یافته و مجددا با افزایش ابعادسلول، مقدار آنها کاهش یافته است. از آنجا که همزمان بهترین وابستگی مکانی، و بیشترین واریانس و تنوع در مقادیر LS منجر به نقشه های دقیق تری از LS می گردد، مدل رقومی با ابعاد50 متر، جهت تهیه نقشه LS پیشنهادمی گردد. نتایج کلی این تحقیق نشان می دهدکه استفاده ازتکنیک زمین آمار در کنار آمار کلاسیک می توانددر انتخاب مدل رقومی مناسب جهت ارزیابی فاکتور توپوگرافی در مدل RUSLE برای برآوردفرسایش خاک به نتایج مطلوبی منجرگردد.
کلیدواژگان: فرسایش خاک، مدل رقومی ارتفاع، فاکتور توپوگرافی، زمین آمار - به زراعی باغبانی و سبزه کاری
-
صفحه 125محمد تقی فیض بخش، محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان،نبی ا.. نعمتی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین پیشوا،حسن مختارپور، عضو هیات مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سید افشین مساوات، عضو هیات مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستانعلیرضا صابری، عضو هیات مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستانفاطمه شیخ، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان چکید هاین آزمایش در سال 1383 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان به منظور بررسی اثرات حذف پنجه ها و تراکم بوته بر روی عملکرد بلال ذرت شیرین رقم K.SC403 به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. فاکتور ها شامل حذف پنجه در سه سطح (عدم حذف پنجه، حذف پنجه در یک مرحله و حذف پنجه در دو مرحله) و تراکم بوته در سه سطح (45، 55 و 65 هزار بوته در هکتار) بودند. مقایسه میانگین تیمار ها نشان د اد که عدم حذف پنجه بیشترین ماده خشک (10607 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بلال تر (8 / 20576 کیلوگرم در هکتار) را تولید نمود. همزمان با افزایش تراکم بوته طول بلال کاهش یافت و تراکم بوته بر روی عملکرد بلال تر تاثیرمعنی د اری ند اشت و از طرف دیگر با حذف پنجه ها عملکرد بلال و ماده خشک کاهش یافت.بر اساس نتایج این مطالعه تراکم 65-55 هزار بوته در هکتار بد ون حذف پنجه برای تولید بلال در ذرت شیرین توصیه می شود.کلیدواژگان: ذرت شیرین، بلال، تراکم، حذف پنجه، ماده خشک
- جنگل و مرتع
-
صفحه 130جوادتاراسی، کارشناسی ارشدمرکزتحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجانسیدابراهیم صادقی، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتعپرویز مرادی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجانچکیدهشته مولدگال مارپیچی دمبرگ صنوبر باعث ایجادخسارت روی درختان صنوبر می گردد. در این بررسی که در سال های 1381-1380 انجام گرفت، تراکم گال های ایجادشده توسط شته دمبرگ صنوبر روی10 کلن صنوبر که در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار کاشته شده بود، موردمطالعه قرار گرفت. در هر کرت آزمایشی از هر کلن 25 اصله درخت 6 ساله وجودداشت، برای حذف اثرات حاشیه ای، نمونه برداری فقط از 9درخت باقیمانده در وسط هر کرت آزمایشی انجام گرفت. برای این منظور ابتدا روی هر درخت (ارتفاع 130 سانتی متری به بالا) از هر چهار جهت اصلی درخت شاخه ای به طول 120 سانتی متر جدا شده و تعدادگال های موجوددر آن شمارش و ثبت شد. داده های آماری از طریق برنامه نرم افزاری SAS8 تجزیه و تحلیل گردید. نتایج حاصله نشان دادکه کلن شماره Populus nigra 56 / 52 دارای بیشترین تراکم آفت و کلن شمارهPopulus nigra 62 / 154 دارای کمترین تراکم بوده است. بین جهات مختلف جغرافیایی درختان از نظر تراکم آفت اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. در شرایط استان زنجان زنبور پارازیتوئیدAphelinus flaviventris و سن شکارگر Anthocoris minki از دشمنان طبیعی این آفت محسوب می شوند.
کلیدواژگان: شته مارپیچی دمبرگ، صنوبر، Pemphigus spirothecae، زنجان، کلن - گیاه شناسی
-
صفحه 131منصور شاکری، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد فرهاد دهقانی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد چکید هبه منظور تعیین مناسب ترین رقم انار برای استان یزد و مناطق مشابه اقلیمی، از سال 1380 و به مد ت چهار سال، یازد ه رقم از انارهای تجارتی استان یزد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در 4 تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد مورد مقایسه قرارگرفت. داده های بد ست آمده با استفاده از نرم افزار MSTAT-C برای هر فاکتور و برای هر سال به طور مجزا آنالیزگرد ید. تجزیه مرکب نیز صورت گرفت. نتایج حاصله نشان د اد که اختلاف ارقام از نظر عملکرد، بازارپسند ی، مقاومت به کرم گلوگاه، پوسیدگی، ترکید گی و آفتاب سوختگی میوه در سطح احتمال یک درصد معنی دار می باشد. به علاوه، اختلاف سال برای عملکرد، آفتاب سوختگی، ترکید گی، آلود گی به کرم گلوگاه و پوسیدگی معنی دار بود. گرچ تفتی و شهوار د انه سفید به ترتیب بالاترین و پایین ترین عملکرد را داشتند. انار ملس د انه سیاه با متوسط 8 / 4 درصد آلود گی، مقاوم ترین رقم به کرم گلوگاه انار بود و در مقابل انار گبری د انه سیاه با 8 / 47 درصد آلود گی، عنوان حساس ترین رقم نسبت به کرم گلوگاه انار را به خود اختصاص د اد. از نظر مقاومت به آفتاب سوختگی، رقم شهوارد انه سفید با متوسط 40 / 41 درصد سوختگی میوه از همه حساس تر و گبری د انه سیاه با 38 / 1 درصد آفتاب سوختگی، مقاوم ترین رقم بود. انار آبان ماهی حساسترین رقم نسبت به ترکید گی میوه و ملس د انه سیاه، گبری د انه سیاه و شهوار د انه قرمز در گروه ارقام مقاوم قرار گرفتند. رقم گبری د انه سیاه هم در صد ر ارقام حساس به پوسیدگی جای داشت. در مجموع ارقام اصفهانی د انه قرمز، ملس د انه سیاه و شهوار د انه سفید از نظر بازارپسند ی، بالاترین مقبولیت را به خود اختصاص دادند. براساس گروه بندی نهایی، انار ملس د انه سیاه و شهوار د انه قرمز به عنوان ارقام برتر انتخاب شد ند. انار ملس د انه سیاه دارای طعم میخوش و شهوار د انه قرمز شیرین است.
کلیدواژگان: انار، عملکرد، بازارپسند ی، آفتاب سوختگی، کرم گلوگاه، پوسیدگی، ترکید گی -
صفحه 135محمدگلوی، استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل،محمودرمرودی، استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل سمیه منصوری، دانشجوی کارشناسی زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه زابلچکیدهاین تحقیق به منظور بررسی تاثیر تاریخ کاشت بر عملکردو کیفیت دانه گیاه دارویی اسفرزه در سال زراعی 84-83 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل واقع در سدسیستان اجرا گردید. آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با شش تاریخ کاشت 18 و 28 بهمن، 8، 18و28 اسفند83 و 8 فروردین 84 با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان دادکه تاثیر تاریخ کاشت بر طول سنبله اصلی و فرعی، تعدادبرگ و سنبله در بوته، وزن هزار دانه، عملکرددانه و عملکردبیولوژیک معنی دار بود، اما شاخص تورم، درصدموسیلاژ و ارتفاع بوته تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار نگرفتند. در این بررسی بیشترین ارتفاع بوته و طول سنبله اصلی و فرعی در تاریخ کاشت 28 / 12 / 83، بیشترین تعدادبرگ، سنبله و عملکردبیولوژیک در بوته در تاریخ کاشت 18 / 12 / 83 و حداکثر وزن هزار دانه و عملکرددانه در تاریخ کاشت 28 / 11 / 83 بدست آمدند. نتایج نشان دادکه تاخیر کاشت از 18 اسفندبه بعدسبب کاهش معنی داری در عملکرددانه می شود.
کلیدواژگان: موسیلاژ، شاخص تورم، تاریخ کاشت، عملکردو اجزای عملکرد، اسفرزه - جنگل و مرتع
-
صفحه 141ابوالفضل مختاری اصل، دانشجوی دکتری تخصصی مهندسی منابع طبیعی (علوم مرتع) دانشگاه آزادواحدعلوم و تحقیقات تهران و عضو باشگاه پژوهشگران جوانمنصور مصداقی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگانچکیده در این تحقیق ارتباط بین تولیدبه عنوان متغیر وابسته و متغیرهای پوشش تاجی، قطر، ارتفاع و حجم دو گونه Atriplex verrciferum و Salsola dendroides در منطقه قرخلار مرنددر استان آذربایجان شرقی موردبررسی قرار گرفت تا از طریق بهترین متغیر یا متغیرهای برآوردتولیدانتخاب شود. با استفاده از روش نمونه گیری ترانسکت خطی اقدام به جمع آوری داده های موردنیاز مانندسطح تاج، ابعادتاج ارتفاع گردیدو میزان تولیدنیز با استفاده از روش قطع و توزین برآوردگردید. جهت بررسی رابطه بین تولیدبا معیارهای اندازه گیری شده از رگرسیون چندمتغیره و گام به گام استفاده گردید. نتایج این بررسی نشان دادکه در هر دو گونه معیار پوشش تاجی متغیری مناسبی برای برآوردتولیداست.
کلیدواژگان: تولید، پوشش تاجی، ترانسکت خطی، رگرسیون چندمتغیره، Atriplex verrciferum، Salsola dendroides - آفات و بیماری ها
-
صفحه 143علی اسکند ری، د انشجوی کارشناسی ارشد زراعتغلامعباس اکبری اسکند ر زند ایرج الله د اد ی و محمد علی باغستانی، بخش تحقیقات علفهای هرز، مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی، تهران، استاد یاران پرد یس ابوریحان، دانشگاه تهرانچکید هبه منظور بررسی اثر غلظت های مختلف علف کشهای آترازین+آلاکلر و ای پی تی سی و روش کاشت ذرت بر روی عملکرد و برخی شاخص های فیزیولوژیکی ذرت د انه ای رقم S.C 704 تحت شرایط رقابت با علف های هرز، آزمایشی در سال زراعی 1384 در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، بخش تحقیقات علفهای هرز، واقع در کرج به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. کرت های اصلی شامل: چهار نوع روش کاشت مختلف ذرت: یک رد یف روی پشته، دو رد یف روی پشته، یک رد یف کف جوی و یک رد یف کف جوی و سپس تبد یل جوی به پشته در مرحله 4 تا 6 برگی ذرت و کرت های فرعی نیز شامل: آترازین+آلاکلر به میزان 4+1 کیلوگرم / لیتر در هکتار (مقدار توصیه شد ه)، مخلوط آترازین + آلاکلر با کاهش 25 درصد ی نسبت به مقدار توصیه شد ه، ای پی تی سی به میزان 5/6 لیتر در هکتار (مقدار توصیه شد ه) و ای پی تی سی با کاهش 25 درصد ی نسبت به مقدار توصیه شده بود. نتایج نشان د اد که بیشترین میزان شاخص سطح برگ، ماده خشک، سرعت رشد محصول، دوام شاخص سطح برگ و عملکرد د انه در روش های کاشت یک رد یف روی پشته و یک رد یف کف جوی متعلق به مقاد یر توصیه شده از علف کشهای آترازین+آلاکلر و ای پی تی سی بود، در حالی که در روش های کاشت دو رد یف روی پشته و یک رد یف کف جوی و سپس تبد یل جوی به پشته تیمار علفکش ای پی تی سی با 25 درصد کاهش(نسبت به مقدار توصیه شد ه) بیشترین مقدار را نشان د اد.کلیدواژگان: ذرت، روش کاشت، علف های هرز، رقابت، عملکرد، شاخص های فیزیولوژیکی
- جنگل و مرتع
-
صفحه 148فرهادنجفی، کارشناس ارشدمرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندرانکامبیز اسپهبدی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندرانمه لقا قربانلی، عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور واحدتهران چکیده به منظور بررسی رابطه بین رویشگاه و خصوصیات جوانه زنی بذر افرا پلت Boiss وAcer velutinum در جنگل های مرکزی مازندران، چهار رویشگاه افرا پلت به نام های لاجیم، لمزر، سنگده و اشک واقع در محدوده ارتفاعی 400 تا 2100 متر از سطح دریا انتخاب و در هر رویشگاه، از 10 درخت مادری در سنین مختلف بذر تهیه شد. بذر ها در چهار تکرار در لایه های ماسه مرطوب تحت استراتیفه سردقرار داده شد. نتایج نشان دادبذور افرا پلت از حداقل 4 هفته تا حداکثر 18 و به طور متوسط به 12 هفته استراتیفه سردبرای آغاز جوانه زنی نیاز دارند. بین وزن هزاردانه و ارتفاع از سطح دریای رویشگاه همبستگی معنی داری مشاهده نشداما بین آن و قطر درختان همبستگی معنی دار مشاهده گردید.به طوری که درختان قطورتر بذور درشت تری تولیدنموده بودند. اثر ارتفاع از سطح دریا رویشگاه، روی مدت استراتیفه، دوره جوانه زنی و درصدجوانه زنی معنی دار شد. به نحوی که با افزایش ارتفاع رویشگاه از مدت استراتیفه کاسته شده، دوره جوانه زنی طولانی تر و درصدجوانه زنی بیشتر گردید.
کلیدواژگان: افراپلت، جوانه زنی، بذر، رویشگاه، استراتیفه - به زراعی گیاهان زراعی
-
صفحه 153شیوا خالص رو، د انشجوی دوره د کتری مجید آقاعلیخانی، استاد یار گروه زراعتچکید هارزیابی تحمل گیاهان زراعی به تنش های زیست محیطی به ویژه در خلال مرحله جوانه زنی و سبز شدن عامل مهمی در انتخاب آن ها برای کشت در شرایط مختلف می باشد. از آن جا که ارزیابی های معمول در شرایط مزرعه ای از یک سو زمان بر و از سوی دیگر تحت تاثیر عوامل غیر قابل کنترل متعدد ی از جمله عوامل خاکی، اقلیم و عملیات زراعی می باشند، بنابراین با استفاده از یک روش آزمایشگاهی تحت شرایط کنترل شد ه، امکان ارزیابی سریع و نسبتا د قیق عکس العمل گیاهان به تنش فراهم می گردد. در همین راستا و به منظور بررسی عکس العمل بذور رقم اسپید فید سورگوم علوفه ای (.Sorghum bicolor L) و رقم نوتریفید ارزن مروارید ی (Pennisetum americanum) به تنش های شوری و کم آبی در مرحله جوانه زنی دو آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو تکرار و تحت شرایط محیطی کنترل شده انجام شد. در آزمایش اول اثر سطوح تنش شوری(dS/mو(2/44، 40، 33، 5/26، 22، 6/17، 2/13، 2/9، 4/4، 0) ناشی از کلرید سد یم (NaCl) و در آزمایش دوم اثر سطوح تنش کم آبی MPa و (0/1-، 9/0-، 8/0-، 7/0-، 6/0-، 5/0-، 4/0-، 3/0-، 2/0-، 1/0-) ناشی از ماده پلی اتیلن گلیکول 6000 (PEG 6000) بر شاخص های جوانه زنی بذور سورگوم و ارزن در ظروف پتری و به روش بین کاغذ مورد بررسی قرار گرفت. صفاتی که در این آزمایش ها اندازه گیری شد ند عبارت بودند از: سرعت جوانه زنی، بنیه بذر، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه و درصد جوانه زنی. نتایج نشان د اد که بذور سورگوم نسبت به بذور ارزن در شرایط تنش کم آبی و شوری، تحمل بیشتری از خود نشان می د هند. به طوری که در سطوح تنش مشابه درصد جوانه زنی و بنیه بذر رقم اسپید فید سورگوم بیشتر از رقم نوتریفید ارزن بود. هرچند تشدید تنش تا شوری dS/mو 2 / 9 و کم آبی MPaو 4 / 0- تفاوت معنی د اری در سرعت جوانه زنی ایجاد نکرد اما در تنش های شدید تر وزن و طول ریشه چه و ساقه چه به طور معنی د اری کاهش یافت. بیشترین همبستگی مثبت(98 / 0 = r) بین سرعت جوانه زنی و درصد جوانه زنی به دست آمد، از این رو می توان اظهار داشت انتخاب رقم با درصد جوانه زنی بالا می تواند افزایش سرعت جوانه زنی و استقرار بهتر گیاهچه را به دنبال داشته باشد. همچنین همبستگی بالا و مثبت(97 / 0 = r) موجود بین وزن خشک ریشه چه و وزن خشک ساقه چه حاکی از آن است که تجمع ماده خشک بیشتر در ریشه چه و افرایش وزن آن باعث افزایش جذب آب و املاح مفید موجود در آب گشته و در نتیجه رشد ساقه چه و وزن آن را افزایش داده است.
کلیدواژگان: تنش کم آبی، تنش شوری، جوانه زنی، سورگوم علوفه ای، ارزن مروارید ی - بیوتنولوژی و ژنتیک گیاهی
-
صفحه 155عین اله روحی مقدم، استاد یار، عضو هیات علمی دانشگاه زابل و دانش آموخته دانشگاه تربیت مد رس سید محسن حسینی، دانشیار، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرسعزت اله ابراهیمی، مربی، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتعاحمد رحمانی، استادیار، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتعمسعود طبری، دانشیار، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس چکیدهجنگل کاری با گونه های پهن برگ با ترکیبی از گونه های مختلف بومی شمال کشور از سیاست ها و اولویت های برنامه جنگل کاری کشور است. به همین منظور، طرح این پژوهش در سال 1373 با کشت آزمایشی تیمارهای بلوط خالص و آمیخته بلوط با آزاددر چهار درجه آمیختگی متفاوت در ایستگاه تحقیقات جنگل و مرتع چمستان پیاده گردید. ابعاداین کرت ها 25 × 25 متر با فاصله کاشت 1 متر × 1 متر می باشد. برای آماربرداری، دو ردیف کاشت بیرونی به عنوان زون حاشیه ای حذف گردیده و درختان موجوددر بقیه ردیف ها جهت ثبت ویژگی های کمی و کیفی به صورت صددر صدمورداندازه گیری قرار گرفتندو پارامترهای قطر برابر سینه، ارتفاع کل، ارتفاع هرس طبیعی، وضعیت تقارن تاجی، شاقولی بودن، چندشاخگی بودن، انحناء درتنه اصلی درخت، پیچیدگی تنه درخت و وجودشاخه های فرعی بر روی تنه اصلی برای همه درختان ثبت گردید. از آزمون های تجزیه واریانس یک طرفه و توکی برای مقایسه درجات مختلف آمیختگی استفاده گردید. نتایج نشان می دهدکه جنگل کاری آمیخته بلوط بلندمازو با گونه آزادبه لحاظ بهبودوضعیت رویشی و حاصلخیزی رویشگاه بهتر از جنگل کاری خالص بلوط بوده است. بیشترین درصدزنده مانی بلوط (53/85 درصد) مربوط به تیمار 60 درصدبلوط – 40 درصدآزادمی باشد. در میان درجات مختلف آمیختگی بلوط با آزاد، تیمار 70 درصدبلوط – 30 درصدآزاداز نظر ویژگی های کمی از قبیل ارتفاع کل(27/9 متر)، ارتفاع هرس (62/5 متر)، قطر غالب (9/10 سانتی متر) و ارتفاع غالب (67/12 متر) بلوط و همچنین از نظر ویژگی های کیفی درختان بلوط (تقارن تاجی، تنه مستقیم، کم شاخه دار بودن و راست تاری) و نیز از نظر پارامتر هایی نظیر زنده مانی گونه آزاد، قطر برابر سینه گونه آزاد، میانگین کل قطر برابر سینه توده، میانگین ارتفاع کل توده، میانگین رویه زمینی، میانگین قطر غالب، ارتفاع غالب آزادو میانگین کل ارتفاع غالب و میانگین رویش ارتفاعی توده بهترین درجه آمیختگی بوده است.
کلیدواژگان: جنگل کاری خالص و آمیخته، درجه آمیختگی، رویش، بلندمازو و آزاد - به زراعی گیاهان زراعی
-
صفحه 164مضانعلی محمود یه، د انشجوی د کتری مکانیک ماشین های کشاورزی،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهرانمحمد علی قضاوی خوراسگانی، استاد یار دانشگاه شهرکرد مرتضی الماسی، استاد دانشگاه شهید چمران اهوازچکید هد ر تحقیق حاضر یک آزمایش مزرعه ای به منظور مقایسه اثر چهار روش خاک ورزی اولیه(با گاوآهن های برگرد ان د ار، بشقابی، بشقابی پیشرفته و قلمی) و سرزنی بوته(سرزنی شده و سرزنی نشد ه) بر خواص مکانیکی و سختی بافت غد ه سیب زمینی انجام گردید. طرح مذکور در قالب بلوک های کامل تصادفی با هشت تیمار(چهار سطح خاک ورزی اولیه × دو سطح سر زنی بوته ها) در سه تکرار اجرا و از آزمایش های فاکتوریل(کرت های نواری) برای تجزیه و تحلیل و مقایسه تیمار ها استفاده شد. نتایج نشان د اد که شدت انرژی تا نقطه گسیختگی، در تیمارهای خاک ورزی اولیه با گاوآهن قلمی+سرزنی بوته و خاک ورزی اولیه با گاوآهن بشقابی پیشرفته+عدم سرزنی بوته، به طور معنی د اری در سطح 5 % بیش از سایر تیمار ها بود و بین اختلاف سختی بیشینه و کمینه بافت د رونی غد ه و تنش نقطه گسیختگی آن همبستگی معنی د اری با احتمال 95% و بین اختلاف سختی بیشینه و کمینه بافت د رونی غد ه با مد ول سکانت و همچنین کرنش بیشینه همبستگی معنی د اری با احتمال 99% وجود داشت.
کلیدواژگان: سیب زمینی، خاک ورزی، سر زنی بوته، بافت، خواص مکانیکی - اجتماعی اقتصادی
-
صفحه 169کاظم دشتکیان، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزدمحمدعلی دهقانی، کارشناس ارشدمرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزدچکیدهرشدسریع جمعیت، توسعه شهرها، آلودگی محیط زیست، تغییر شرایط اقلیمی، پدیده وارونگی هوا و مه دوداز یک طرف و فعالیت های زیست محیطی مانندایجادفضای سبز و بیابان زدایی از طرف دیگر از جمله عواملی هستندکه بر کیفیت محیط زیست انسان تاثیر می گذارند. دمای هوا و دمای سطحی زمین شاخص هایی هستندکه که اهمیت آنها رو به افزایش است. مطالعه حاضر در مساحتی حدود56273 هکتار در محدوده شهرهای یزد، زارچ و اشکذر و با بهره گیری از تکنیک های سنجش از دور و سامانه های اطلاعات جغرافیایی انجام شد. از آنجائی که ایستگاه های هواشناسی فقط اطلاعات دما را برای نقاطی خاص اندازه می گیرند، با استفاده از تصاویر ماهواره لندست 7 و با استفاده از روش های مختلف(روش پیشنهادی برای شهر سئول، روش دفتر علوم لندست و روش تجربی پیشنهادی) دمای سطح زمین تعیین گردید. آنگاه دمای محاسباتی هر یک از روش ها با یکدیگر و با دمای اندازه گیری شده ایستگاه های هواشناسی با استفاده از آزمون T جفت شده با هم مقایسه گردید. روش دفتر علوم لندست و روش پیشنهادی اختلاف معنی داری با آمار ایستگاه ها نداشتندو روش مناسبی برای محاسبه دمای سطح زمین در این منطقه می باشند. با توجه به نتایج میانگین وزنی دما برای شن زار، دشت سر اپانداژ، دشت رسی، تاغزار، تاسیسات شهری، سطوح آسفالت شده و پوشش گیاهی به ترتیب برابر با 9 / 30، 5 / 30، 0 / 30، 8 / 29، 9 / 28، 7 / 28 و 3 / 27 درجه سانتیگرادبود. این دما ها متعلق به ساعت 10 صبح 19 تیرماه 1381 بودند. در این منطقه اراضی بایر و در راس آن شن زار ها دارای بیشترین دما و اراضی کشاورزی و باغی دارای کمترین دما هستندو این به خاطر رطوبت نسبی موجوددر خاک و میزان پوشش گیاهی سطح زمین است. همبستگی بسیار زیادبین شاخص پوشش گیاهی(NDVI) و دمای سطح زمین وجودداشت (99 / 0 = r). دمای تاسیسات شهری و کارخانه ها نسبتا پایین و ضریب تغییرات آن بیشترین مقدار را داشت که علت آن می تواندآلودگی هوا، بیابانی بودن و تفاوت بین توان تشعشعی اجسام باشد. علاوه بر تاثیر به سزای میزان پوشش گیاهی بر دمای محیط، نحوه پراکنش آن نیز با اهمیت است. به مدیران محیط شهری توصیه می گرددعلاوه بر مواردفوق در گسترش افقی شهرها، جهت گسترش شهر را با توجه به دمای سطح زمین در اراضی بایر اطراف شهر در نظر بگیرندو شهر را درجهتی توسعه دهندکه قبل از توسعه نیز دمای سطحی آن مناطق پایین تر باشد.
کلیدواژگان: دمای سطح زمین، سنجش از دور، سامانه های اطلاعات جغرافیایی، پوشش گیاهی، یزد - به زراعی گیاهان زراعی
-
صفحه 175محمد مجد ی، د انشجوی دوره د کتری اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مد رسقاسم کریم زاد ه، د انشیار گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مد رسسیروس محفوظی، عضو هیات علمی بخش غلات، موسسه اصلاح نهال و بذر کرجچکید هتنش ایجاد شده به وسیله دمای پایین در رشد و نمو گیاهان محد ود یت ایجاد می کند. به علت غیر قابل کنترل بود ن عوامل محیطی تلاش های زیاد ی در زمینه شناخت اینگونه تغییرات صورت گرفته شده است. در مقاله حاضر به منظور بررسی اثر دمای بهاره سازی(4 درجه سانتیگراد) و کلسیم خارجی که به نظر می رسد به عنوان پیام رسان ثانویه در انتقال پیام های مربوط به تنش ها عمل می کند بر روی راند مان کوانتومی فتوسیستم II و میزان کلروفیل، از دو رقم پاییزه متحمل به سرما، نورستار(24- درجه سانتیگراد=وLT50) و سرد اری (وC -16 درجه سانتیگراد=وLT50) و رقم بهاره حساس کوهد شت (وC -6درجه سانتیگراد=وLT50) استفاده شد. در روز 14 بعد از کشت (قبل از القاء سرمای بهاره سازی) و 2، 14، 21 و 35 روز القاء سرما (مجموعا 5 زمان نمونه برد اری) راند مان کوانتومی فتوسیستم II (وFv/Fm) و میزان کلروفیل با استفاده از قرائت SPAD در برگ گیاهچه ها اندازه گیری شد. نتایج حاصل نشان د اد که در مجموع در کل زمان های اندازه گیری در هر سه رقم، سرما باعث کاهش راند مان کوانتومی فتوسیستم II شد اما در رقم بهاره کوهد شت میزان کاهش بیشتر از دو رقم پاییزه سرد اری و نورستار بود. همچنین با افزایش دوره سرماد هی گیاهچه ها، یک روند رو به افزایش در میزان کلروفیل در برگ های گیاهچه های سرما د ید ه نسبت به شاهد صورت گرفت و این روند رو به افزایش در دو رقم پاییزه سرد اری و نورستار نسبت به رقم بهاره کوهد شت شدید تر بود. نتایج حاصل از اثر کلسیم نشان د اد که در کل کلسیم اثر چند انی بر روی راند مان کوانتومی فتوسیستم II و غلظت نسبی کلروفیل در ارقام مورد مطالعه ند اشت.
کلیدواژگان: گندم (، Triticum aestivum L)، سرما، راند مان کوانتومی فتوسیستم II، میزان کلروفیل، کلسیم - گیاه شناسی
-
صفحه 180آذرنوش جعفری، عضو هیات علمی دانشگاه آزاداسلامی مشهدیاسمن ناصح، کارشناس ارشدپژوهشی پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهدچکیدهفرفیون Euphorbia متعلق به خانواده Euphorbiaceae و راسته Euphorbiales است که گیاهان یک ساله یا چندساله با گل آذین سیاتیوم و لوله شیرابه ای است. در تحقیق حاضر، مطالعه آناتومی ساقه و برگ 11گونه فرفیون از استان خراسان با تهیه برش های عرضی و طولی با قطر 12 میکرون به کمک میکروتوم و رنگ آمیزی مضاعف و آنالیز چوب با استفاده از روش رشته رشته کردن ساقه انجام پذیرفت. گونه های موردمطالعه به دو گروه یک ساله و چندساله تقسیم شد. در گروه یک ساله گونه های E.cheirolepis, E.granulata، E.petiolata.E.densa.E.helioscopia E.szovitsii و در گروه چندساله E.aucheriو E.bungei. E.marshalliana, E.microsciadia. E.buhsei قرار دارند. در ساقه اعضای گروه یک ساله اشعه مغزی پهن، لوله شیرابه ای در حاشیه پوست، و آرایش آوندها از نوع خوشه ایبود. در اعضای گروه چندساله ساختمان متنوع بچشم می خورد. فیبر چوبی در همه نمونه ها فیبر ژلاتینی، چوب از نوع چوب کشش بود. در برخی چوب ثانویه متخلخل حلقه ای (Ring Porous) و در برخی دیگر پراکنده آوند(Diffuse Porous) بود، پارانشیم محوری از نوعApotracheal boundry و آرایش آوندها از نوع منفرد(Solitary)، زنجیره ای شعاعی (Radial chain pore) تا خوشه ایمتغیر بود. ساختار برگ از ایزولاترال تا ایزو لاترال درسی ونترال متغیر بود. با توجه به این نتایج می توان گفت که تغییر ساختار درونی با خویشاوندی گونه ها ارتباطی نداشت.کلیدواژگان: فرفیون، آناتومی، لوله شیرابه ای، آنالیز چوب، پارانشیم محوری، آرایش آوند، ایزولاترال، درسی ونترال
- به زراعی باغبانی و سبزه کاری
-
مقایسه فنی- اقتصادی زیرشکنی خاک و خاک ورزی مرسوم در دورهای مختلف آبیاری بر تولید چغند رقندصفحه 182علی اکبر صلح جو و د اد گر محمد ی، اعضا ء هیات علمی بخش تحقیقات فنی ومهند سی کشاورزی و گروه اقتصاد کشاورزی مرکز تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی فارس، زرقان چکید ه بررسی تراکم خاک در مزارع به د لیل تاثیر منفی آن برمیزان رشد و نمو و تولید محصول اهمیت زیاد ی د ارد. د راین طرح تاثیر زیرشکنی خاک و دور آبیاری در قالب طرح آماری اسپلیت بلوک و د رسه تکرار برروی عملکرد، درصد قند و هزینه های اجرای طرح به مد ت سه سال بررسی شد. تیمار اصلی دور آبیاری شامل سه دور 7، 10 و 14 روز که بترتیب با I7، I10 و I14 و تیمار فرعی عملیات خاک ورزی شامل سه روش فقط استفاده از گاو آهن برگرد ان دار و بد ون زیرشکنی خاک (شاهد)، زیرشکنی خاک به عمق 35-30 سانتی متر + گاو آهن برگرد ان دار و زیرشکنی خاک به عمق 45-40 سانتی متر + گاو آهن برگرد ان د ارکه بترتیب باS0، S1 و S2 نشان داده شد ند، انتخاب گردید ند. جهت بررسی اقتصادی از روش بازد ه برنامه ای تیمار استفاده گردید. نتایج نشان می دهد که زیرشکنی خاک باعث افزایش عملکرد ریشه چغند رقند به میزان 21% گردید. و افزایش دور آبیاری باعث کاهش عملکرد ریشه چغند رقند به میزان 16% و افزایش درصد قند به میزان 11% شد. نتایج همچنین نشان د اد که مناسبترین تیمار، تیمار S2I10 است که نسبت به تیمار شاهد حدود 5750000 ریال در هر هکتار افزایش سود د هی د اشته است.
کلیدواژگان: مقایسه اقتصادی، زیرشکنی خاک، د ور آبیاری، چغند رقند - جنگل و مرتع
-
بررسی عوامل مؤثر بر تراوش فنل ها در کشت بافت گونه های Eucalyptus gunnii و E. viminalisصفحه 184محمدحسن عصاره، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشوراحسان زندی اصفهان، کارشناس ارشدمؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور چکیدهیکی از موانع موجوددر کشت بافت اوکالیپتوس، تراوش فنل ها است. آزادشدن ترکیبات فنلی یک مشکل معمول در کشت بافت گونه های اوکالیپتوس است و عموما باعث از بین رفتن ریزنمونه ها می گردد. بنابراین خنثی سازی و حذف فنل های آزادشده در محیط کشت اولین اقدام ضروری در تسهیل استقرار پرآوری بیشتر شاخه ها محسوب می شود. چندین عامل در تشدیداین مشکل نقش دارندکه در این مطالعه تاثیر سه عامل شامل: 1): استفاده از موادضدعفونی کننده NaOCl و Ca(OCl)2:(2 زمان تهیه ریزنمونه ها و 3- سن و صفت چوبی ریز نمونه در تسریع آزادشدن ترکیبات فنلی مطالعه شدو تیمارهای مختلفی به منظور خنثی سازی یا حذف فنل های آزادشده از ریز نمونه ها در محیط کشت، موردآزمون قرار گرفت. آزمایش شامل 5 تکرار برای هر تیمار و هر تیمار شامل 4 ریزنمونه در یک طرح کاملا تصادفی بود. تجزیه واریانس داده ها در نتایج به دست آمده نشان دادکه ضدعفونی کننده ها، رشدفصلی و سن ریزنمونه ها، در تسریع آزادسازی موادفنلی مؤثرند. همچنین نتایج حاکی از آن است که بهترین تیمار در ارتباط با استقرار ریز نمونه و کاهش تولیدموادفنلی هنگامی حاصل می شودکه کشت ها در تاریکی نگه داشته شده و به طور مکرر سه مرتبه در فواصل چهار روزه بازکشت شوند.
کلیدواژگان: کشت بافت، Eucalyptus gunnii، E، viminalis و تراوش فنل ها - آبخیزی
-
صفحه 191جلال برخورداری، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزدمحمدخسروشاهی، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشورچکیدهبررسی جامع حوزه آبخیز یک راه حل اساسی برای مدیریت اکوسیستم است که منجر به حفاظت بهتر منابع طبیعی خواهدشد. کاربری اراضی و نوسانات اقلیمی از جمله عواملی هستندکه بر چرخه طبیعی آب در اکوسیستم اثر می گذارند. در این مقاله تغییرات رژیم هیدرولوژیک حوزه آبخیز میناب واقع در استان هرمزگان با استفاده از داده های بارندگی و سیلاب موردبررسی قرار گرفته و با مشخص کردن تغییرات کاربری اراضی حوزه از گذشته تا کنون ارتباط آن ها نیز موردبررسی و تحلیل قرار گرفته است. بدین منظور با استفاده از تصاویر ماهواره ای سالهای 1975و 1988 و 2002 و بهره گیری از اطلاعات موجود، نقشه کاربری اراضی برای سه مقطع زمانی فوق تهیه و ترسیم شدهمچنین برای بررسی رژیم جریان رودخانه از آمار ایستگاه هیدرومتری میناب و داده های 8 ایستگاه باران سنجی داخل حوزه استفاده شد. با استفاده از میانگین متحرک، دوره های تر و خشک رودخانه در طول دوره آماری استخراج گردیدسپس با بررسی مقایسه تداوم جریان و بیلان آبی حوزه در سه دوره موردنظر، تاثیر تغییرات کاربری اراضی و تغییرات بارندگی بر رژیم آبی رودخانه بررسی شد. نتایج حاصل نشان دادعلی رغم یکسان بودن میزان بارش در دو دوره ترسالی، دبی های متوسط و آب پایه رودخانه کاهش قابل توجهی یافته و جریان رودخانه از حالت نیمه دائمی به فصلی تغییر کرده است. مقایسه نقشه های کاربری اراضی حوزه نیز از 25 سال گذشته تا کنون نشان دادکه سطح اراضی مرتعی (مرتع خوب و متوسط) و بیشه زار های جنگلی از 45درصدسطح حوزه در سال 1975 به 8 درصددر سال 2002 کاهش یافته است. همچنین بررسی روندتغییرات دبی حداکثر سیلاب ها و بارش های حداکثر 24 ساعته در دوره های بازگشت حاکی از این است که در دوره بازگشت های بیش از 10 سال سرعت افزایش سیلاب در اثر بارندگی (فاکتور اقلیمی) به صورت نمایی است و نقش تغییر کاربری اراضی قابل چشم پوشی است ولی دردوره بازگشت های کمتر از 10 سال نقش فاکتور تغییر کاربری اراضی نمایان می شود.
کلیدواژگان: کاربری اراضی، تغییر اقلیم، هیدرولوژی، GIS، RS، هرمزگان - گیاه شناسی
-
صفحه 192مهد ی طاهرخانی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه غلامرضا افشارمنش، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات جیرفت وکهنوجچکید ه به منظور د ستیابی به اطلاعات لازم جهت مدیریت کارآمد تر مزارع ذرت و ارزیابی الگوهای کاشت و تراکم بوته و افزایش کارایی مصرف آب از طریق آبیاری فاروهای کشت شده ذرت به صورت یک در میان، آزمایشی به صورت طرح کرت های خرد ه شده نواری (Strip split plot) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار روی ذرت رقم هیبرید 704 در سال های 83- 1382 در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی جیرفت به اجرا رسید. در این مطالعه فاصله بین رد یف های ذرت به عنوان عامل عمود ی در سه سطح (75، 70 و 65 سانتی متر)، الگوی کاشت به عنوان عامل افقی، شامل کاشت تک رد یفه و کاشت دو رد یفه در پشته عریض و حذف یک در میان آبیاری و تراکم بوته در سه سطح (85، 75 و 65 هزار بوته در هکتار) به عنوان کرت فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بد ست آمده از مجموع دو سال اجرای آزمایش حاکی از آنست که: اثر الگوی کاشت و تراکم بوته در سطح آماری 1% بر عملکرد د انه ذرت معنی دار بود. اثر فاصله رد یف های کاشت و اثر متقابل فاصله رد یف کاشت× الگوی کاشت× تراکم بوته در سطح آماری 5% معنی دار شد. بالاترین عملکرد د انه ذرت از فاصله رد یف 65 سانتی متر به میزان 46 / 13 تن در هکتار و بالاترین عملکرد د انه ذرت از الگوی کاشت یک رد یفه معمولی به میزان 24 / 14 تن در هکتار بود که حدود 16% نسبت به الگوی دو رد یفه و حذف یک در میان آبیاری جویچه ها، برتری نشان د اد (اثرات اصلی). با افزایش تراکم بوته عملکرد د انه افزایش پیدا کرد، بطوریکه بالاترین عملکرد د انه ذرت از تراکم 85 هزار بوته در هکتار (87 / 13 تن در هکتار) بد ست آمد. از اثر متقابل بین سه فاکتور مورد بررسی بالاترین عملکرد د انه ذرت از تیمار فاصله رد یف 70 سانتی متر + الگوی کاشت یک رد یفه+ تراکم 85 هزار بوته در هکتار (08 / 16 تن در هکتار) بد ست آمد. و بنابراین همین تیمار برای منطقه جیرفت توصیه شد.کلیدواژگان: عملکرد د انه، ذرت، تراکم بوته، الگوی کاشت، رد یف کاشت
- شیلات
-
صفحه 2سید رضا سید مرتضائی، مرکز تحقیقات آبزی پروری جنوب، اهوازجمیله پازوکی، دانشکده علوم زیستی دانشگاه شهید بهشتیمحمود معصومیان، بخش بهداشت و بیماری های آبزیان، موسسه تحقیقات شیلات ایران چکید هد رطی یک تحقیق انجام شده در سالهای 1382-1380 آلود گی به انگل های نماتود در چند گونه از ماهیان استان خوزستان بررسی گردید. مجموعا 665 عد د ماهی از سه ایستگاه هورالعظیم، هور شاد گان و رود خانه کارون توسط تور ماهیگیری و د ستگاه الکتروشوکر صید شد ند که ماهیان شامل شلج Aspius vorax و(44 عد د)، شیربت B. grypus و(75 عد د)، حمری B. luteus و(175 عد د)، بنی B. sharpeyi و (94عد د)، برزم B. pectoralis و (8 عد د)، عنزه B. esocinus و(9عد د)، بیاح Liza abuو (130 عد د)، بوتک Cyprinion macrostomumو (14 عد د)، کپور معمولی Cyprinus carpioو (94عد د) و اسبله Silurus triostegus و(22عد د) بود ه و 21 درصد از ماهیان به انگل های نماتود ی Rhabdochona. denudata، Rhabdochona fortunatowi، Rhabdochona sp.، Proleptinae sp.، Cucullanus sp.، Pseudocapillaria tomentosa، Philometra karunensis، Philometragen sp.، Anisakis sp.، Contracaecum sp آلوده بودند انگل Rh. fortunatowi برای اولین بار از ماهیان حمری، شیربت، برزم، اسبله ماهی و بوتک در استان خوزستان گزارش می شود.کلیدواژگان: انگل، نماتد، باربوس ماهیان، استان خوزستان، ایران
- بیماری های دام و طیور
-
صفحه 11سید محمد مهد ی کیایی، استاد گروه بهداشت و تغذیه دام و طیور، دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهرانصاد ق رهبری، استاد گروه انگل شناسی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهرانمهرداد مد یرصانعی، د انشیار گروه بهداشت و تغذیه دام و طیور، دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهرانچکیده: به منظور بررسی اثر ویتامین A بر افزایش کارآیی واکسن کوکسید یوز در جوجه های گوشتی؛ تعد اد 480 قطعه جوجه گوشتی نر یکروزه از سویه تجاری Ross، بر اساس طرح آماری کاملا تصادفی و با آرایش فاکتوریل 2×2 به چهار گروه 120 قطعه ای مساوری تقسیم گردید. بطوریکه هر گروه شامل سه زیر گروه مشتمل بر 40 قطعه جوجه بود. شرایط نگهد اری برای تمامی گروه ها یکنواخت و استاند ارد بود. برای تغذیه دو گروه اول و سوم از مکمل ویتامین A استفاده گردید و نیز دو گروه سوم و چهارم در برابر عفونت تجربی کوکسید یوز واکسینه گردید ند و گروه دوم بد ون دریافت ویتامین A و واکسن به عنوان شاهد انتخاب شد. جوجه های هر چهار گروه آزمایشی در سن 26 روزگی (سه هفته بعد از تجویز واکسن ضد کوکسید یوز) با دریافت 100 میکرو لیتر از سوسپانسیون حاوی مخلوطی از چهار گونه ایمریا (اسروولینا، ماکزیما، تنلا و نکاتریکس) بطور تجربی آلوده شد ند. در نهایت میزان OPG در فاصله 7 تا 13 روز بعد از آلود گی تجربی و شاخص های تولید در سنین 6، 3و 7 هفتگی مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج بد ست آمده، اگر چه اختلافات از لحاظ آماری معنی دار نبود لیکن میزان OPG کاهش و شاخص های تولید بهبود یافت.
کلیدواژگان: ویتامین A، واکسن کوکسید یوز، جوجه گوشتی - شیلات
-
صفحه 17جمیله پازوکی، د انشیار دانشکده علوم زیستی دانشگاه شهید بهشتی، تهرانمحمود معصومیان، استاد یار بخش بهداشت و بیماری های آبزیان، موسسه تحقیقات شیلات ایران، تهران میریوسف یحیی زاد ه، کارشناس بخش شیلات مرکز تحقیقات منابع طبیعی آذربایجان غربی، ارومیهغلامرضا صد ری مهرآباد، دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد واحد ارومیه بهیار جلالی، د انشیار دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، تهرانچکیده:طی بررسی های انگل شناسی بر روی ماهیان آب شیرین منابع آبی شمال غربی استان آذربایجان غربی در سالهای1382-1381 در مجموع 266 ماهی از هفت ایستگاه در رود خانه های ارس، زنگبار و قطور صید و مطالعه شد ند. ماهیان عبارت بودند از 166 عد د سیاه ماهی، 15 عد د ماهی لپک، 12 عد د کاراس، 2 عد د زرد پر، 18 عد د کلمه، 24 عد د سوف، 7 عد د کپور معمولی، 11 عد د ماش ماهی، 1 عد د عروس ماهی و 1 عد د اسبله. نمونه ها بطور زند ه به آزمایشگاه منتقل شده و پس از قطع نخاع و بررسی آن ها هفت انگل زیر بد ست آمد: Dactylogyrus extensus, D. chramuli, D. lenkorani, D. kendalanicus, Silurodiscoids siluri, Diplozoon megan, and Gyrodoctilus spp.
طی این تحقیق Diplozoon megan برای اولین بار از حوضه دریای خزر از ماهیان سیم، کاراس، سیاه ماهی، کپور معمولی، کلمه و لپک گزارش می شود و همچنین چند میزبان جدید در ماهیان آب شیرین ایران برای انگل های د اکتیلوژیروس شناسائی شده اند.کلیدواژگان: مونوژن، Diplozoon megan، ماهی، آذربایجان غربی - تغذیه و مدیریت دام و طیور
-
صفحه 26حسن قهری، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیهمحمود شیوازاد، استاد گروه علوم د امی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهرانپرویز فرهومند، د انشیار گروه علوم د امی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیهجاوید اقبال، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیهمهد ی نجف زاد ه، د انش آموخته دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیهچکید هجهت بررسی تاثیر سطوح مختلف اسید های آلی (مکمل حاوی اسید پروپیونیک و اسید فرمیک) بر عملکرد جوجه های گوشتی، طرح کاملا تصادفی در چهار سطح(صفر، 5/ 0، 0/ 1 و5/ 1 درصد در جیره) و سه تکرار که جمعا 12 واحد آزمایشی را تشکیل می د اد و با در نظر گرفتن 16 قطعه در هر واحد آزمایشی، جمعا بر روی 192 قطعه جوجه گوشتی انجام پذیرفت. تجزیه وتحلیل آماری داده ها با استفاده از بسته نرم افزاری MASTAT-C و مقایسه میانگین ها از طریق آزمون د انکن انجام پذیرفت. تفاوت معنی د اری در دوره های مختلف از نظر میزان مصرف خوراک در بین تیمارهای آزمایشی مشاهده نگردید. اما افزایش وزن بد ن در طی دوره آغازین در بین تیمار ها تفاوت معنی د اری داشت (05/ 0 >p). علیرغم اینکه با افزایش سطح استفاده از اسید های آلی در دوره رشد وکل دوره (42-0 روزگی) افزایش وزن بد ن بهبود یافته بود اما این تفاوت معنی د اری نبود (05/ 0 >p). همچنین تفاوت معنی د اری از نظر ضریب تبد یل غذایی در طی دوره های مختلف در بین تیمار ها وجود داشت(05/ 0 >p).و استفاده از اسید های آلی باعث کاهش معنی دار pH در دوازد هه گردید (01/ 0 >p). هزینه تغذی هایی به ازاء هر کیلوگرم افزایش وزن بد ن و همچنین فاکتور کارایی عملکرد در بین تیمار ها تفاوت معنی د اری داشت (05/ 0>p). در نهایت طبق نتایج این مطالعه، افزود ن 5/ 0 درصد از این مکمل در جیره جوجه های گوشتی توصیه می گردد.کلیدواژگان: اسید های آلی، جوجه گوشتی، عملکرد
-
خصوصیات شیرد هی و ترکیب شیر گوسفند نژاد شالصفحه 36محمدحسین هاد ی تواتری، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوینمحسن محمد یان، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوینغلامحسن نیکونام، محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوینمسعود مستشاری، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوینمنوچهر منعم، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم د امی کشورچکید هخصوصیات تولید شیر گوسفند شال، با استفاده از رکورد های تولید شیر 112 راس میش نژاد شال طی سال های 83-1381 مورد بررسی قرار گرفت. میانگین کل و انحراف معیار طول دوره شیرد هی (روز)، کل شیر تولید ی (کیلوگرم) و درصد چربی، پروتئین، لاکتوز و مجموع مواد جامد شیر، بترتیب برابر 9/ 33±9/ 143، 8/ 48±5/ 121، 8/ 0±84/ 5، 5/ 0±77/ 5، 4/ 0±95/ 4 و 2/ 1±39/ 17 برآورد گردید. اثر سال زایش، فصل زایش، اندازه زایش (قلو) و سن میش بر عملکرد تولید شیر میش تاثیر معنی د اری داشتند (05/ p<0). تولید شیر میشها در سال های 1381 و 1382 بهتر از سال 1383 بود. میش های زایش کرد ه در فصل زمستان از میش هایی که در بهار و تابستان زایمان کرد ه بودند عملکرد بهتری داشتند. میش های دارای دو بره عملکرد بهتری نسبت به میش های دارای یک بره داشتند. میش های یکساله نسبت به میش های 2 تا 5 ساله شیر کمتری تولید کرد ند. افزایش وزن روزانه از تولد تا هر یک از ماه های اول تا ششم رشد بره، با تولید شیر روزانه هر یک از ماه های اول تا ششم دوره شیرد هی همبستگی مثبت و معنی د اری داشت (05/ p<0). همچنین میزان تولید شیر یک دوره با تولید شیر روزانه هر یک از ماه های اول تا ششم دوره شیرد هی همبستگی بالایی داشت(01/ p<0) و ضرایب تابعیت آنها جهت تخمین کل شیر تولید ی گله برآورد گردید ند.کلیدواژگان: شیر گوسفند، ترکیبات شیر، نژاد شال، افزایش وزن بره
- شیلات
-
صفحه 42
ابراهیم حسینی نجد گرامی، عضو هیات علمی پژوهشکد ه آرتمیا و جانوران آبزی، دانشگاه ارومیهناصر آق، عضو هیات علمی پژوهشکد ه آرتمیا و جانوران آبزی، دانشگاه ارومیهچکید هبا توجه به تفاوت های ساختاری و ژنتیکی سیست های آرتمیا، بهبود و اصلاح روش کپسول زد ایی برای سیست های دوجنسی و بکرزای د ریاچه ارومیه ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق با ایجاد تغییراتی در درصد کلر فعال محیط کپسول زد ایی و زمان تاثیر آن، درصد تخم گشایی سیست ها مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای مورد استفاده 25/0 درصد، 375/ 0 درصد و 5/ 0 درصد کلر فعال با زمان های 2، 3، 4 و 5 د قیقه بودند. با توجه به نتایج آنالیز واریانس دوطرفه، تاثیر درصد کلر فعال و زمان تاثیر آن در تیمارهای مختلف معنی دار بود. بالاترین درصد تخم گشایی (75 درصد) در غلظت 5/ 0 درصد با زمان 2 د قیقه مشاهده شد. همچنین با توجه به گرمازا بود ن عمل کپسول زد ایی، تاثیر درصد کلر فعال (25/ 0 درصد، 375/ 0 درصد و 5/ 0 درصد کلر فعال)و درجه حرارت محلول (24، 25، 26، 27، 28 درجه سانتی گراد) بر روی درصد تخم گشایی سیست ها بررسی شد نتایج بد ست آمده از طریق آنالیز واریانس دو طرفه تجزیه و تحلیل شد. نتایج بد ست آمده نشان د اد که تاثیر درصد کلر فعال در درصد تخم گشایی سیست ها معنی دار بود ولی تاثیر درجه حرارت معنی دار نبود.
کلیدواژگان: سیست، آرتمیای بکرزا، کپسول زد ایی، هیپوکلرایت، د ریاچه ارومیه - زنبور عسل
-
صفحه 48سید محمد کریم موسوی فر، کارشناس ارشد بهبود مدیریت زنبور عسل، معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی غلامحسین طهماسبی، د انشیار حشره شناسی بخش زنبورعسل، مؤسسه تحقیقات علوم د امی محمد خانجانی، د انشیار حشره شناسی گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی- دانشگاه بوعلی سیناعلی اصغر پور میرزا، د انشیار سم شناسی گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه چکید ه تلفات زنبور عسل به علت تغذیه از گیاهان سمپاشی شده یکی از معضلات زنبورد اران می باشد و برای جلوگیری از تلفات یا کاهش آن باید به نحوی از تغذیه زنبوران از گیاهان آلوده به سموم ممانعت کرد. در این راستا، تاثیر چند ماده به عنوان دور کننده شامل ملاس چغندر قند، اسید استیک و اسید اگزالیک روی زنبور عسل به صورت زیست سنجی تغذیه انتخابی و در شرایط کامل گلد هی مزرعه اسپرس مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده های تغذیه زنبور عسل در خارج از کند و در ظروف تغذیه نشان د اد که تمام تیمارهای تعیین شده نسبت به شاهد در سطح 1% اختلاف معنی دار د اشته و می توان گفت که هر یک از سه ماده دور کننده در حد اقل د ز مورد استفاده دارای خاصیت دور کنند گی هستند. نتایج حاصل از تحقیقات مزرعه ای نشان د اد که در آزمایشات مربوط به سمپاشی در مزرعه نیز از بین سه غلظت (تیمار) مورد استفاده، تیمار 200 سانتی متر مکعب ملاس چغندرقند در 8 لیتر آب برای مد ت 10 ساعت دارای بیشترین اثر دور کنند گی بود هاست. لذا با توجه به نتایج بد ست آمده و با بررسی های د قیق تر در شرایط مزرعه میتوان امکان بکارگیری مواد دور کننده و کاهش تلفات زنبورعسل را در مزارع و باغات سمپاشی شده فراهم نمود. بررسی های تکمیلی در مورد اجزاء دورکننده ملاس چغندر قند نیز باید صورت گیرد.کلیدواژگان: زنبورعسل، د ورکنند ه، ملاس چغندرقند، مزارع تحت سمپاشی، اسید اگزالیک، اسید استیک
- ژنتیک دام و طیور
-
صفحه 55سید مجتبی رضوی، د انشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم د امی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابلمحمود وطن خواه، استاد یار بخش علوم د امی، مرکزتحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرکرد حمید رضا میرزایی، استاد یار گروه علوم د امی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابلمحمد رکوعی، د انشجوی د کتری گروه علوم د امی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مد رسچکید هد ر این تحقیق از 15539 داده مربوط به صفات تولید ی (شیر، مقدار و درصد چربی) جمعیت گاوهای هلشتاین استان مرکزی مربوط به 31 گله طی سال های 1368 تا 1383 به منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی، روند ژنتیکی و محیطی صفات تولید ی استفاده شد. برای برآورد مؤلفه های (کو)واریانس و پارامترهای ژنتیکی از مدل حیوانی به روش حد اکثر د رستنمائی محد ود شده بد ون مشتق گیری و به صورت تجزیه یک صفتی استفاده شد. در مدل مزبور گله- سال- فصل زایش و شکم زایش به عنوان اثرات ثابت و اثر ژنتیکی افزایشی گاوها، محیطی د ائمی ناشی از تکرار رکورد در هر گاو و باقی ماند ه به عنوان اثر عوامل تصادفی در نظر گرفته شد. بهترین پیش بینی نا اریب خطی (BLUP) از ارزش های اصلاحی صفات پیش بینی و روند های فنوتیپی، ژنتیکی و محیطی به صورت تابعیت میانگین مقاد یر فنوتیپی، ارزش اصلاحی و محیطی بر سال تولد گاو محاسبه شد. وراثت پذیری تولید شیر، چربی و درصد چربی شیر به ترتیب 02/ 0 ± 20/ 0، 03/ 0 ± 23/ 0 و 02/ 0 ± 32/ 0 برآورد گردید. تکرار پذیری تولید شیر، چربی و درصد چربی شیر به ترتیب46/ 0، 39/ 0 و40/ 0 برآورد شد. روند فنوتیبپی صفات تولید شیر، مقدار و درصد چربی به ترتیب 79/ 22 کیلوگرم، 23/ 0 کیلوگرم و 05/ 0 درصد، روند ژنتیکی صفات به ترتیب 75/ 3 کیلوگرم، 06/ 0 کیلوگرم و 02/ 0- درصد و روند محیطی صفات مذکور نیز به ترتیب 79/ 19 کیلوگرم، 21/ 0 کیلوگرم و 07/ 0 درصد برآورد شد.کلیدواژگان: پارامترهای ژنتیکی، روند ژنتیکی، گاو هلشتاین، تولید شیر
- شیلات
-
صفحه 63رقیه صفری، د انشجوی کارشناسی ارشد شیلات، گرگان، دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی، دانشکده شیلاتمحمدرضا ایمان پور، د انشیار، عضو هیات علمی گروه شیلات، گرگان، دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی، دانشکده شیلات بهاره شعبانپور، د انشیار، عضو هیات علمی گروه شیلات، گرگان، دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی، دانشکده شیلاتچکید هتغییر ترکیب شیمیایی (لیپید و پروتئین) بافت عضله و برخی شاخص های بیولوژیکی (طول و وزن) جنس های نر و ماده ماهی کپور د ریای خزرحوضه گرگانرود در طول مراحل مختلف رسید گی جنسی مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور 5 مرحله نمونه برد اری(از د ی ماه 1384 تا ارد یبهشت1385)د ر زمان مهاجرت تخمریزی ماهی کپور معمولی صورت گرفت و د رهر مرحله طول استاند ارد ماهی با د قت 1± میلی متر، وزن ماهی با د قت10± گرم، چربی و پروتئین (بر اساس درصد وزن خشک)عضله نر و ماده اندازه گیری شد. اختلاف معنی د اری د رمیزان لیپید و پروتئین عضله ماهیان نر وماده در مراحل مختلف رسید گی جنسی د رجنسهای نر و ماده مشاهده نگردید (05/ 0>p). اما روند کاهشی مشاهده شده در ترکیب شیمیایی عضله طی رسید گی جنسی در زمستان احتمالا حاکی از مصرف مقداری از ذخیره غذایی (لیپید) عضله ماهیان جهت تامین نیاز انرژی و تشکیل تولید ات جنسی و کاهش پروتئینهای محلول در آب عضله و افزایش مشاهده شده در میزان لیپید بافت عضله در بهار احتمالا به جهت تغذیه می باشد.کلیدواژگان: ترکیب شیمیایی، رسید گی جنسی، ماهی کپور وحشی
- ایمنی شناسی دام و طیور
-
صفحه 70مریم کشاورز، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی کرج، بخش واکسن های ویروسی انسانیعباس شفیعی، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی کرج، بخش واکسن های ویروسی انسانیغلامرضا طریقی، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی کرج، بخش واکسن های ویروسی انسانی چکید ه ویروس سرخک از فامیل پارامیکسو ویرید ه (Paramyxo viridae) و جنس مور بیلی ویروس ها (Morbillivirus) می باشد. آنتی سرم پلی کلونال ضد ویروس سرخک هنگام ابتلا به سویه وحشی یا انجام واکسیناسیون علیه ویروس سرخک در میز بان حساس ساخته می شود اما به د لیل نیاز های متنوع به آن به روش های مختلف ایمن سازی در گونه های متنوع حیوانات نظیر گوسفند، بز، خرگوش وخوکچه هند ی در آزمایشگاه های سراسر د نیا تولید می شود. در پروسه تولید واکسن سرخک بد لیل مصرف مد اوم آنتی سرم پلی والان ضد سرخک در تست های کنترلی تولید واکسن، نیاز به مقاد یر فراوان این آنتی سرم وجود د ارد. همچنین بد لیل محد ود یت ها و مشکلات موجود برای وارد ات این محصول از خارج از کشور، این نیاز با طراحی و اجرای یک برنامه ایمن سازی ساد ه و کوتاه مد ت بر روی بز تامین شد. برای ایمن سازی از دو نوع پاد گن استفاده شده است، یکی سویه AIK-C که ویروس زند ه سرخک و سویه واکسن می باشد و از آن جهت ساخت واکسن سرخک در موسسه رازی استفاده می شود و د یگری هماگلوتینین ویروس سرخک که از سویه وحشی آن بنامEdmonston در موسسه رازی تهیه می شود. تزریقات هر هفت روز یکبار به صورت زیر جلد ی و عضلانی به طور همزمان انجام شد. از تست های ممانعت از هماگلوتیناسیون و خنثی سازی سرم به منظور کنترل پروسه ایمن سازی حیوان بهره گرفته شد. در تحقیق حاضر پس از اجرای برنامه ایمن سازی که بر روی بز صورت گرفته است، حیوان هایپر ایمن گردید بطوریکه عیار پاد تن ضد سرخک در سرم حیوان ایمن شده 1024/1 تعیین شد. قبل از تزریق یاور اد جوان به همراه هماگلوتینین سرخک عیار پاد تن ضد سرخک 2 /1بود و در پایان برنامه ایمن سازی عیار آنتی سرم پلی کلونال ضد سرخک به 1024/1 افزایش یافت. عیار پاد تن ضد سرخک بعد از لیوفیلیزه شدن و طی مد ت نگهد اری در دمای 4 درجه سانتیگراد تا سه سال پاید ار باقی ماند.کلیدواژگان: سرخک، آنتی سرم هایپر ایمن
- تغذیه و مدیریت دام و طیور
-
صفحه 78رضا کمالی، کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان احمد قدرت نما، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان سید احمد میرهاد ی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم د امی کشورمختار مهاجر، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستانسید حسن حافظیان، استاد یار دانشکده کشاورزی ساریچکید هجهت بررسی امکان استفاده از ضایعات کارخانجات ماکارونی و فرآوری آن با اوره، آزمایشی با بره های نر پرواری زل با میانگین وزن 8/ 46 کیلوگرم بر پایه طرح کاملا تصادفی در قالب آزمایش فاکتوریل، متشکل از فاکتور ضایعات کارخانجات ماکارونی در دو سطح (فرآیند شده با اوره جیره و بد ون فرآیند) و فاکتور جایگزینی آن در جیره (0، 7، 14، 21 درصد ماده خشک که با جو جیره جایگزین شده است) با چهار تکرار انجام گردید. جیره ها از نظر غلظت انرژی قابل متابولیسم و پروتئین خام مشابه بوده اند. غلظت ازت آمونیاکی و کل اسید های چرب فرار مایع شکمبه و ازت اوره خون در ساعات صفر 5/ 0، 1، 3 و 5 ساعت بعد از غذا اندازه گیری شد. نتایج حاصله نشان د اد که فاکتور نوع استفاده از ضایعات کارخانجات ماکارونی در جیره بر غلظت ازت آمونیاکی، کل اسید های چرب فرار مایع شکمبه و ازت اوره خون تفاوت معنی د اری ند اشته است. فاکتور سطوح جایگزینی ضایعات کارخانجات ماکارونی در جیره بجای جو بر غلظت ازت آمونیاکی مایع شکمبه برای 1، 3 و 5 ساعت بعد غذا معنی دار بود هاست(01/ 0
صفحه 88
کنه ها مهمترین انگل های خارجی می باشند که باعث ایجاد خسارات اقتصادی شدید در نشخوارکنند گان شده و همچنین در انتقال عوامل ویروسی، ریکتزیایی، باکتریایی و تک یاخته ای نقش د ارند. در این بررسی پراکنش، فراوانی و گونه های کنه در استان اصفهان در دو منطقه مختلف اکولوژیکی (کوهستانی، د شت و کویری) در سالهای 1384-1382 مورد مطالعه قرار گرفت. در هر منطقه اکولوژیکی 3 گوسفند د اری و 3 گاود اری انتخاب و در فصول مختلف هرماه 2 بار نمونه گیری از 10 درصد دام ها انجام می گرفت. کنه ها از تمامی نواحی بد ن دام جمع آوری شده و پس از ثبت مشخصات نمونه ها به شیشه حاوی الکل 70% منتقل شد ند. در طول مطالعه 1109 کنه از گاو گوسفند وبز جمع آوری شد. کنه های شناسایی شده (5 گونه متعلق به 3 جنس) عبارت بودند از: anatolicumو:anatolicum وHyalomma و8/45%، sanguinusوRhipicephalus و1/31%، marginatumوmarginatum.وHو 83/20 %، bursa.وRhو 2%annulatus Boophilusو07/0%. در منطقه کوهستانی sanguinusوRhipicephalus و(39/53%) و در منطقه د شت و کویریanatolicum: anatolicumو.Hو(9/53%) کنه های غالب بودند.
کلیدواژگان:
کنه های سخت، شناسایی، نشخوارکنند گان اهلی، استان اصفهان، منطقه اکولوژیکی
بررسی اثرات درجه حرارت و شوری های مختلف بر رشد و بازماند گی میگوی جوان پاسفید (Litopenaeus vannamei)
صفحه 96
عباس متین فر، موسسه تحقیقات شیلات ایراناحسان رمضانی فرد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، دانشکده علوم و فنون د ریایی، گروه شیلاتمحسن حقوقی پور، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، دانشکده علوم و فنون د ریایی، گروه شیلاتچکید همیگوی وانامی به د لیل توان تحمل طیف گسترده ای از شرایط محیط های پرورشی مورد توجه بسیاری از پرورش د هند گان قرار د ارد. این تحقیق در ماه های آذر و د ی سال 1383 در استان بوشهر بر روی پست لارو 25 این گونه، به منظور تعیین دما و شوری بهینه برای پرورش و در تیمارهای درجه حرارت 15، 18، 20، 25 و 30 درجه سانتیگراد و شوری 30، 35، 40، 45 و50 قسمت در هزار با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. لارو ها به مد ت 45 روز در تانک های پلی اتیلن پرورش داده شد ند. نتایج به وسیله نرم افزارهای SPSS و Minitab مورد بررسی آماری قرار گرفته و بهترین شاخص های رشد در تیمار حرارتی 30 درجه به دست آمد که کلیه شاخص های رشد در این دما با سایر تیمار ها اختلاف معنی دار داشت. بیشترین رشد وزنی، طولی و حد اکثر افزایش وزن در تیمارهای شوری، متعلق به شوری 35 تا 40 قسمت در هزار بود که با سایر شوری ها اختلاف معنی دار داشت، اما درجه شوری تاثیر معنی د اری بر ضریب رشد ویژه میگو ها نداشت. میزان تلفات در کلیه تیمارهای دما و شوری به استثنای تیمارهای حرارتی 15 و 18 درجه سانتیگراد بسیار ناچیز و قابل چشم پوشی بود. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که این میگو به د لیل تحمل طیف گسترد ه شوری تا 50 قسمت در هزار و رشد بسیار خوب در دمای 30 درجه و شوری 40 قسمت در هزار می تواند به عنوان یک انتخاب مناسب برای پرورش در آبهای جنوبی ایران مطرح باشد.
کلیدواژگان:
شوری، د ما، میگو، Litopenaeus vannamei، رشد، بوشهر
صفحه 105
بهاءالد ین عالم زاد ه، محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستانعزیز کرد ونی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستانسیروس نوروزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستانچکید هد ر این تحقیق تعد اد 48 راس بره نر(گوسفند لری) در دو گروه سنی4 تا 5 ماهه و 8 تا 9 ماهه در دو فصل گرم و سرد (جمعا 4 تیمار) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تیمار و هر تیمار چهار بلوک (تکرار) و هر بلوک 3 راس گوسفند به مد ت 90 روز پروار گردید ند. بلوک بر اساس وزن بره ها تعیین گردید. در این آزمایش جیره غذایی تیمار ها متعاد ل و یکسان بود. در طول دوره آزمایش کلیه دام های تحت آزمایش هر 15 روز یکبار توزین می گردید. پس از پایان دوره کشتار و تجزیه لاشه انجام گردید و وزن دام زمان کشتار و نیز وزن لاشه گرم، لاشه سرد، گوشت، استخوان و چربی تیمار ها تعیین گردید. در پایان کلیه داده ها تجزیه واریا نس گردیده و توسط آزمون د انکن میانگین افزایش وزن، ضریب تبد یل غذائی، وزن نهائی و سرعت رشد و اجزا لاشه تیمار ها با یکد یگر مقایسه گردید ند. بر اساس نتایج به دست آمده اختلاف معنی د اری بین افزایش وزن و ضریب تبد یل غذائی در تیمار ها مشاهده گردید (05/ 0>p). در مقایسه میانگین به عمل آمده بین تیمارها، افزایش وزن بره های 4 تا5 ماهه، پروار شده درد و فصل تابستان و زمستان (7/ 18 و95/ 17 کیلو گرم)، نسبت به بره های 8 تا 9 ماهه در فصل تابستان (5/ 16کیلوگرم) در سطح 5 درصد اختلاف معنی د اری را نشان می دهد (05/ 0>p). بر این اساس نتایج ضریب تبد یل غذائی در بره های 4 تا 5 ماهه در دو فصل تابستان و زمستان) 35/ 6 و 45/ 6 (اختلاف معنی د اری را نسبت به بره های 8 تا 9 ماهه در این دو فصل (8 و 48/ 7) نشان داده است. یعنی ضریب تبد یل بره های 4 تا 5 ماهه بهتر بود هاست. بنابراین براساس این نتایج سن مناسب جهت پرواربند ی، سن 4 تا 5 ماهه بود ه و در مورد فصل مناسب پرواربند ی در خوزستان، اختلاف معنی د اری بین فصل گرما و سرما مشاهده نگردید (05/ 0
کلیدواژگان:
پرواربند ی، ضریب تبد یل غذائی، افزایش وزن، سرعت رشد، فصل، سن
صفحه 113
محمد صاد ق علوی یگانه، د انش آموخته کارشناسی ارشد شیلات، دانشگاه تربیت مد رس، دانشکده علوم د ریاییعبد المحمد عابد یان کناری، استاد یارگروه شیلات، دانشگاه تربیت مد رس، دانشکده علوم د ریاییمسعود رضایی، استاد یار گروه شیلات، دانشگاه تربیت مد رس، دانشکده علوم د ریایی چکید هاین تحقیق با هدف افزایش میزان رشد و بقا در لاروهای قزل آلای رنگین کمان از طریق تغذیه با مکمل آرد گاماروس رود خانه ای و د ریایی در چهار سطح 10، 25، 50 و100 درصد در مقایسه با غذای تجاری در 9 گروه مختلف و با چهار تکرار به مد ت 60 روز در کارگاه تکثیر و پرورش آزاد ماهیان شهید باهنر کلارد شت صورت گرفت. لاروهای تازه به تغذیه افتاد ه قزل آلا به صورت تصادفی از حوضچه های پرورش انتخاب شده و با 9 تیمار غذایی مختلف تغذیه گردید ند. در پایان آزمایش تیمارهای دوم (مخلوط 90 % غذای تجاری و 10% آرد گاماروس رود خانه ای) و ششم (مخلوط 90% غذای تجاری و 10% آرد گاماروس د ریایی) به طور معنی د اری افزایش وزن و ضریب رشد روزانه بیشتری را نسبت به گروه شاهد نشان د اد ند (05/ 0. >p) بیشترین میزان رشد در تیمار ششم بد ست آمد که از نظر افزایش وزن، افزایش طول و ضریب رشد روزانه اختلاف معنی د اری با سایر تیمار ها داشت(05/ 0. >p). کمترین مقدار ضریب تبد یل غذایی و بیشترین مقدار فاکتور وضعیت نیز در تیمار ششم مشاهده شد اما این اختلاف با اغلب تیمار ها معنی دار نبود (05/ 0 p). از نظر میزان بقا به جز تیمار پنجم اختلاف معنی د اری بین سایر تیمار ها مشاهده نشد (05/ 0 p). با توجه به ارزش غذایی، میزان کاروتنویید کل و اسید های چرب غیراشباع بلند زنجیره (HUFA) به خصوص DHA و EPA موجود در گاماروس د ریایی، همچنین افزایش رشد مشاهده شد ه، تغذیه لارو قزل آلای رنگین کمان با10% مکمل آرد گاماروس توصیه می گردد.
کلیدواژگان:
تغذیه، غذای لاروی، آرد گاماروس، رشد و بقا، قزل آلای رنگین کمان
اندازه گیری سریع ترکیبات آلی فرار در ماست به کمک د ستگاه Headspace-Gas Chromatography/Mass Spectrometry
صفحه 126
پرویز سلیمانی، پژوهشگاه صنعت نفت، واحد آنالیز د ستگاهی چکید هاتصال سیستم فضای بالا سری به د ستگاه کروماتوگرافی گازی و طیف سنجی جرمی، این امکان را می دهد که ترکیبات آلی فرار در محیط های مختلف نظیر خاک، آب، خون، اد رار، شیر، پنیر و به ویژه ماست را بتوان جد اسازی و شناسائی نمود. نمونه های مختلف ماست پس از جمع آوری و آماد ه سازی, مورد آنالیز قرار گرفته و ترکیبات آلی فرار در آن نظیر استالد ئید, استون, بوتانون و استیک اسید جد اسازی و شناسائی شد ند. حد تشخیص د ستگاه کروماتوگرافی گازی – طیف سنجی جرمی بروش مشاهده یون انتخابی برای استیک اسید (m/z = 60) مقدار 100 نانوگرم بر کیلوگرم اندازه گیری شد. انحراف نسبی از استاند ارد برای ترکیب استیک اسید 5/ 5 % می باشد
کلیدواژگان:
کروماتوگرافی گازی / طیف سنجی جرمی، ترکیبات آلی فرار، مشاهده یون انتخابی، فضای بالا سری، یونیزاسیون شیمیائی، استخراج
صفحه 131
حسن صالحی، استاد یار مؤسسه تحقیقات شیلات ایرانچکید هبرای مقایسه هزینه های تولید، قیمت تمام شده هر عد د بچه ماهی سفید و محاسبه میزان بازگشت بچه ماهیان سفید رهاسازی شده درد ریای خزر در سال های 82-1380 با استفاده از تجربیات گذشته پرسشنامه ای تهیه و اقد ام به جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از مراکز تکثیر و بازسازی ذخایر گردید. به طور متوسط نیروی انسانی با اختصاص 43 درصد هزینه جاری تولید (39 درصد هزینه کل تولید) بیشترین سهم و غذا و کود مصرفی با 17 درصد هزینه جاری تولید (16 درصد هزینه کل تولید) سهم بالایی را به خود اختصاص می د هند. سهم هزینه نیروی انسانی از 52 درصد هزینه جاری در سال 1380 به 36 درصد در سال 1382 کاهش یافته است.عوامل دیگر هزینه شامل تعمیر و نگهد اری بطور متوسط با 15 درصد هزینه جاری و هزینه صید؛ حمل و نقل و رهاسازی با 9 درصد هزینه جاری از عوامل مهم دیگر هزینه می باشند. بطور متوسط قیمت تمام شده هرعد د بچه ماهی سفید 70 ریال محاسبه شد که از 37 ریال در سال 1380 به 123 ریال در سال 1382 افزایش یافته است. به نظر می رسد سهم بالای هزینه نیروی انسانی به علت عدم فعالیت مراکز تکثیر در بعضی از ماه های سال می باشد که در صورت تعریف فعالیت های دیگر مانند مولد سازی و تکثیر سایر گونه ها، می توان سهم هزینه نیروی انسانی را کاهش د اد. در صورتیکه بطور متوسط نرخ بازگشت بچه ماهیان سفید رهاسازی شده را 3/8 درصد در نظر بگیریم و با فرض سن متوسط 7/3 سال و وزن متوسط 815 گرم باید انتظار تعد اد 19257494 عد د ماهی سفید با وزن کل حدود 13 هزار تن را در سال صید 1384-1383 داشت. ارزش عمد ه فروشی ماهی سفید صید شده در سال صید 84-1383، به قیمت پایه سال 1383 به مبلغ 505 میلیارد ریال برآورد می گردد.
کلیدواژگان:
اقتصاد، تولید، ماهی سفید، قیمت، بازسازی ذخایر، ایران
صفحه 141
غلامر ضا نیکبخت بر وجنی و سید مهد ی امام، گر وه آموزشی میکر وبیولوژی و ایمونولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهر ان، چکید هد ر حیوانات با بر نامه های اصلاح ژنتیکی می توان مقاومت نسبت به بیمار ی ها را افزایش د اد. MHC از جمله ژن های مهمی است که نقش کنتر لی آن در مقاومت و پاسخ ایمنی میزبان به بیمار ی ها به خوبی مشخص شده است. پاسخ اختصاصی به پاد گن ها وابستگی زیاد ی به ژن های MHC د اشته و کشف این ار تباط می تواند بر ای درک واکنش های متقابل میزبان و عامل بیمار ی زا ار زشمند باشد. در گاو بین ناحیه ژنتیکی (DRB3(MHC class II با مقاومت یا حساسیت نسبت به بیمار ی های عفونی ار تباط نزد یکی وجود دار د. در این مطالعه با استفاده از ر وش PCR-RFLP، تنوع ژنتیکی اگزون 2 ژن BOLA-DRB3 در 55 نمونه از گاوهای هلشتاین ایر انی تحت بر ر سی قر ار گر فت. 26 آلل مختلف در این بر ر سی شناسایی شد ند و فر اوانی هر یک از آلل ها نیز محاسبه گر د ید. از میان مجموع آلل های بد ست آمده در این بر ر سی دو تر کیب (gba و pec) تا کنون گزارش نشده بودند. فر اوانی آلل هایی که در مطالعات قبلی به عنوان عوامل حساسیت و یا مقاومت نسبت به بر خی از بیمار ی ها مانند لکوز، تب بر فکی و ور م پستان استافیلوکوکی معر فی شده بودند نیز در جمعیت مور د مطالعه تعیین گر د ید. فر اوانی بالای آلل های مر تبط با حساسیت نسبت به لکوز و تب بر فکی و شیوع کم آلل های ایجاد حساسیت نسبت به ور م پستان می تواند به د لیل د ید گاه های خاص در بر نامه های اصلاح نژاد گاو شیر ی باشد که معمولا با عدم توجه به بیمار ی هایی که موجب خسار ت های غیر مشهود اقتصادی می شوند، همر اه است.
کلیدواژگان:
هلشتاین ایر انی، MHC، BOLA، DRB3، PCR، RFLP
صفحه 149
اکرم احمد ی، کارشناس ارشد دانشگاه شهید بهشتی، تهرانمیترا نوری، استاد یار گروه زیست شناسی دانشگاه اراک، دانشکده علومحسین ریاحی، استاد گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید بهشتی، تهرانچکید هتولید و ر ها کردن پساب های مختلف در محیط زند گی سبب آلود گی محیط می گردد. اخیرا مطالعات بر روی میکروارگانیسم های پساب ها و تاثیر عوامل مختلف بر روی جمعیت آنها، تولید اکسیژن، خالص سازی و بازیافت پساب بخش عمد های از تحقیقات زیست محیطی را تشکیل می د هد. مطالعاتی بر روی حوضچه های تثبیت پساب در منطقه جنوب تهران انجام گرفت. برکه های بتونی شامل 4 لاگون1 هواد هی به حجم 32047 متر مکعب با زمان ماند 36/ 4 روز بود ه که روزانه 180 متر مکعب پساب وارد آن می گردد. نمونه ها به صورت ماهیانه از سه ناحیه ورود ی و خروجی در طی یک سال جمع آوری گردید. تعد اد ی از نمونه ها جهت تشخیص فلور فیتوپلانکتونی، کشت و خالص سازی بد ون تثبیت کردن وتعد اد ی جهت تهیه اسلاید توسط گلوتارآلد ئید 2 5/ 12%، تثبیت و به آزمایشگاه منتقل گردید. جلبک ها با استفاده از میکروسکوپ های نوری و زمینه تاریک و منابع معتبر شناسایی و ارتباط بین عوامل محیطی و تراکم جمعیت گونه های غالب در زمان های مختلف محاسبه شد. داده ها با استفاده از نرم افزار (SPSS3(ver 0/9 آنالیز گردید ند. نتایج وجود 53 تاکسون د ر4 شاخه و 38 جنس از جلبک ها را نشان د اد. تاکسون ها شامل سیانوفیتا (17تاکسون)، کلروفیتا (22 تاکسون)، کریزوفیتا (11تاکسون) و اگلنوفیتا (4تاکسون) بود ه که تراکم و تنوع آن ها در فصول مختلف تحت تاثیر عوامل محیطی مانند د ما، pH و غلظت PO43-, NO3-, NH4+ قرار می گیرد.
کلیدواژگان:
پساب، فلور فیتوپلانکتونی و عوامل فیزیکوشیمیایی
صفحه 156
هوشنگ افروزان، بخش تحقیقات زنبور عسل و کرم ابریشم موسسه تحقیقات علوم د امی کشور غلامحسین طهماسبی، بخش تحقیقات زنبور عسل و کرم ابریشم موسسه تحقیقات علوم د امی کشورواسیا بانکوا، آکاد می علوم بلغارستان، موسسه تحقیقات شیمی، شیمی تولید ات طبیعی بامنشاء گیاهیمحسن بیگدلی، مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امورد ام استان تهرانچکید ه بره موم از تولید ات جانبی مهم کلنی های زنبورعسل می باشد که از صمغ گیاهان مختلف توسط زنبورعسل جمع آوری می شود. مهمترین عامل کیفی در بره موم نوع صمغ گیاهان می باشد. کاشت گیاهان سوزنی برگ (کاج و سرو) در کشور ما به صورت دست کاشت یا طبیعی عمومیت د اشته و گیاهان پهن برگ درد نیا گسترش فراوانی د ارند. لذا این تحقیق به منظور مقایسه اثرات دو نوع گیاه سوزنی برگ و پهن برگ روی کمیت و کیفیت بره موم انجام گرفت.بد ین منظور دو منطقه شامل گیاهان پهن برگ و سوزنی برگ به ترتیب در مناطق خجیر و تلو در نزد یکی تهران انتخاب شد ند. برای جمع آوری بره موم از کلنی زنبور عسل از روش فیبر استفاده شد. در هر منطقه تعد اد 10 کلنی زنبورعسل به مد ت 5/ 2 ماه در پاییز 82 و 4 ماه در بهار 83 مستقر شد. بره موم هر دو هفته یکبار از کلنی ها جمع آوری و توزین شد ند. فعالیت ضد باکتریایی بره موم های جمع آوری شده بر علیه باکتری209 Staphylococus aureus مورد مطالعه قرار گرفت. بیشترین مقدار میانگین بره موم در خجیر و تلو به ترتیب 8/ 13 و 3/ 12 گرم در هرکلنی در طی دو هفته بود. مقدار بره موم تولید شده در خجیر بطور معنی د اری بیش از تلو بود (p<0/01). این نتیجه نشان می دهد که وجود د رختان پهن برگ در نزد یکی کلنی زنبورعسل به نحو موثری تولید بره موم را افزایش می د هد. بره موم های جمع آوری شده در بهار 83 آنالیز شد ند که نتایج آن به شرح ذیل می باشد: گیاهان سوزنی برگ تلو شامل: صمغ (62%)، فنولیک ها (28%)، فلاون ها و فلاونول ها(3/ 7 %) و فلاوانون ها و د ی هید رو فلاونولها(7/ 3%) بود. گیاهان پهن برگ خجیر شامل: صمغ (47%)، فنولیک ها (21%)، فلاون ها و فلاونول ها(4/ 8 %) و فلاوانون ها و د ی هید رو فلاونول ها (4/ 8%) بود. اثر ضد باکتریایی بره موم حاصل از اجتماع گیاهان پهن برگ خجیر با میزان 25/ 31 میکرو گرم در میلی گرم MIC (حد اقل غلظت بازدارندگی)، از بره موم تولید شده از گیاهان سوزنی برگ تلو با 5/ 62 میکرو گرم در میلی گرمMIC بر روی باکتری مذکور موثرتربود و اختلاف معنی دار آماری در این دو منطقه مشاهده شد (p<0/01). نتایج نشان مید هد که گیاهان پهن برگ (خجیر) وگیاهان سوزنی برگ (تلو) از نظر خواص کیفی برای تولید بره موم مناسب می باشد، ولی بره موم حاصل از گیاهان پهن برگ کیفیت بهتری د ارد.
کلیدواژگان:
زنبورعسل، بره موم، ایران، سوزنی برگ، پهن برگ، کمیت، کیفیت
صفحه 163
علی قلی رامین، گروه علوم بالینی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه ارومیهسیامک عصری رضائی، گروه علوم بالینی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه ارومیهحسین حیات غیبی، گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه ارومیهد اریوش محمد ی، د انش آموخته د کتری دامپزشکی، دانشگاه ارومیهچکید هتغییرات پارامترهای خون گاوهای شیری دورگ و بومی در استرس حمل و نقل به منظور تعیین الف: تغییرات هماتولوژیک و بیوشمیایی خون متعاقب استرس حمل و نقل جاد های کوتاه مد ت، ب: مقایسه تغییرات پارامترهای خون تا 5/ 7 ساعت پس از حمل و نقل، ج: تعیین زمان برگشت تغییرات به حالت عاد ی و سرانجام د: تعیین ارتباط احتمالی و تاثیر متقابل زمان نمونه برد اری در پارامترهای خون در ارومیه مطالعه گردید. تعد اد 18 راس گاو شیری سالم، غیر آبستن و 4 ساله در سال 83-1382 انتخاب شد ند. گاو ها به 4 گروه چهار راسی و یک گروه دو راسی تقسیم و هر گروه بطور جد اگانه ابتدا 5 میلی لیتر از ورید ود اج خونگیری شده و بوسیله وانت حمل بار به مد ت یک ساعت رفت و برگشت به مسافت 40 کیلومتر (30 کیلومتر شوسه و 10 کیلومتر خاکی) حمل شد ند. سپس به فاصله 5/ 1 ساعت از زمان حرکت تا حد اکثر 5/ 7 ساعت پس از آن و مجموعا 5 بار دیگر خونگیری شده و شمارش تفریقی و کلی لکوسیت ها، هماتوکریت، هموگلوبین، فیبرینوژن، پروتئین تام، کورتیزول، گلوکز، کلسیم، منیزیم، سد یم، پتاسیم و فسفر تعیین گردید ند. غلظت سرمی گلوکز، کلسیم، فسفر و منیزیم با استفاده از کیت های آزمایشگاهی شرکت پارس آزمون به روش اسپکتروفتومتری توسط د ستگاه اتوآنالالیزر (RA-1000) تعیین گردید ند. غلظت سد یم و پتاسیم بوسیله د ستگاه شعله سنجی محاسبه شد. شمارش کلی لکوسیت ها با استفاده از محلول مارکانو و لام نئوبار معین گردید. پروتئین تام، هماتوکریت، هموگلوبین و فیبرینوژن نیز با استفاده از د ستگاه رفراکتومتر و کیت هموگلوبین محاسبه شد ند. کورتیزول سرم با استفاده از کیت آزمایشگاهی کورتیزول و به روش ELISA اندازه گیری شد. از نرم افزار SPSS 11 و روش های Case Summaries، آنالیز واریانس یکطرفه، Paired t-test و آزمون همبستگی (Pearson) استفاده گردید. حمل و نقل جاد های کوتاه مد ت سبب افزایش گلوکز سرم تا 6/ 48% در 5/ 7 ساعت، کورتیزول تا 340% در 5/ 1 ساعت و لکوسیت ها تا 23% در 6 ساعت پس از حرکت گردید. در صورتیکه هماتوکریت تا 17% و هموگلوبین تا 16% در 5/ 7 ساعت پس از حرکت کاهش یافتند. مقایسه میانگین پارامترهای فوق اختلاف معنی د اری (01/ 0>P) را در بین ساعات مذکور نشان می د هد. سایر پارامترهای تحت مطالعه به استثناء فسفر، سد یم و ائوزینوفیل (05/ 0<10/0> P) اختلاف معنی د اری را نشان ند اند. طولانی ترین تاثیر حمل و نقل بر روی گلوکز، هماتوکریت، هموگلوبین و ائوزینوفیل با 5/ 7 ساعت، لکوسیت ها، کلسیم و سد یم با 6 ساعت، کورتیزول با 5/ 4 ساعت و لنفوسیت ها با 3 ساعت بود هاست. آنالیز همبستگی Pearson رابطه معنی دار بین کورتیزول در قبل از حرکت با پارامترهای معنی دار در بعد از حرکت را نشان ند اد. به عبارت بهتر زمان های نمونه برد اری تحت تاثیر کورتیزول و استرس حمل و نقل قرار نگرفتند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که استرس حمل و نقل جاد های کوتاه مد ت با افزایش کورتیزول و تاثیر در گلوکز، هماتوکریت، هموگلوبین و لکوسیت ها اثرات منفی کوتاه مد تی را در حیات اقتصادی و سلامتی گاو بر جای می گذارد که بایستی در قبل از هر نوع حمل و نقل مورد توجه قرار گیرد.
کلیدواژگان:
استرس، حمل و نقل، گلوکز، کورتیزول، لکوسیت، هماتوکریت، کلسیم، گاو
صفحه 170
حکیمه فکراند یش، عضو هیات علمی گروه شیلات دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر عبد المحمد عابد یان کناری، گروه شیلات دانشکده، منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مد رس نوذر منفرد، عضو هیات علمی مجتمع آموزش جهاد کشاورزی بوشهروجیهه اسکند ری، کارشناس ارشد اداره محیط زیست کاشانچکید ه60 درصد هزینه های مزارع پرورش آبزیان مربوط به غذا می باشد لذا ساخت غذا هایی با کیفیت و مطلوبیت بالا همیشه مد نظر آبزی پروران می باشد. با توجه به مصرف خوراک پلت شده در تغذیه ماهی و میگو، حفظ شکل فیزیکی پلت طی زمان مصرف و جلوگیری از تجزیه زود رس آن در آب از اهمیت ویژه ای برخورد ار است. پایداری غذا در آب با استفاده از همبند بهبود می یابد به طوریکه باعث افزایش استحکام پلت و کاهش میزان آرد ینگی در طی فراوری و حمل و نقل می شود. در این تحقیق میزان پایداری غذا در آب (Water Stability Index)، همبند ایرانی آمت(محصول شرکت مهر افراز تابان یزد) با دو نوع همبند خارجی نوتری بایند و اکواکیوب در چهار زمان 30، 60، 120 و 240 د قیقه مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان د اد که بهترین پایداری را اکواکیوب سپس آمت و در نهایت نوتری بایند داشت. پایداری آمت در سه زمان 30، 60 و 120 د قیقه اختلاف معنی د اری با همبند اکواکیوب نداشت. با توجه به قیمت کمتر آمت و ساخت این ماده در کشور توصیه می گردد که از این ماده به عنوان همبند در غذای آبزیان استفاده گردد.
کلیدواژگان:
همبند، Water Stability Index، آمت، نوتری بایند، اکواکیوب
بررسی میزان د یاپوز سیستهای تولید ی از آرتمیای د ریاچه ارومیه (و,Artemia urmiana و) به روش سرماد هی (از مهرماه 1382 تا آبان ماه1383)
صفحه 175
منصور ذبیحی، کارشناس ارشد آبزی پروری مرکز تحقیقات ماهیان سرد آبی(CFRC)، تنکابنقباد آذری تاکامی، استاد دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهرانلطیف اسماعیلی، کارشناس ارشد آبزی پروری مرکز تحقیقات آرتمیا، ارومیهرضا احمد ی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات آرتمیا، ارومیهچکید هآرتمیا (Artemia urmiana) یکی از با ارزشترین گونه های شیلاتی غالب درد ریاچه ارومیه که بزرگترین د ریاچه فوق العاد ه شور(Hypersaline) ایران است، محسوب می شو د. این گونه در صنعت پرورش لارو، ارزش قابل توجهی د ارد. در این بررسی جهت تعیین میزان د یاپوز که یکی از عوامل تاثیر گذار بر میزان کیفیت سیست ها می باشد از 6 ایستگاه ثابت ساحلی از مهر ماه 82 تا آبان ماه 1383 نمونه برد اری شد. میانگین حد اقل و حد اکثر دمای هوا و آب د ریاچه ارومیه (د ر ساعت تقریبی 12هر روز) به ترتیب، 17/2±24/3، 57/0±36/3 (د ی ماه 82) و 22/1±81/29، 44/1±6/29 درجه سانتیگراد (مرد اد ماه 83) بد ست آمد ند، میزان شفافیت و شوری آب د ریاچه در ماه های مختلف نمونه برد اری اختلاف معنی د اری(05/0 >p) نشان دادند. میانگین حد اقل و حد اکثر شفافیت آب د ریاچه به ترتیب، حدود 16/0±025/1 و 63/0±13/4 متر در ماه های ارد یبهشت و شهریور83 مشاهده گردید ند، میانگین حد اقل و حد اکثر شوری آب د ریاچه به ترتیب59/11±86/246 و 19/13±308 گرم در لیتر در ماه های ارد یبهشت و مهر 83 اندازه گیری شد ند. میانگین حد اقل و حد اکثر حد طول مد ت روشنایی منطقه بین 7 تا 14 ساعت در ماه های آذر 82 و خرد اد 83 مشاهده گردید ند. میزان د یاپوز نمونه های سیست در ماه های مختلف نمونه برد اری نسبت به هم اختلاف معنی د اری نشان د اد ند (05/0 >p)، نمونه های سیست گرفته شده در فصول بهار و تابستان(هم زمان با افزایش طول روز و د ما) دارای کمترین میزان د یاپوز برخورد ار بودند که درد امنه نوسان73/7±739/5 درصد (تیرماه83) و 10/10±231/17 درصد (خرد اد ماه83) قرار د اشتند و بیشترین میزان د یاپوز در نمونه های سیست صید شده در ماه های پائیز(همزمان با کاهش طول روز و د ما) مشاهده گردید که بین 14/16±839/39 (آبان ماه82) تا 819/11±348/51 (مهر ماه83) در نوسان بودند. بعد از فصل تابستان، همزمان با کاهش د ما، طول روشنایی و افزایش معنی دار شوری، میزان د یاپوز نمونه های سیست روبه افزایش نهاد ه بود، مهمترین عامل محیطی تاثیر گذار، دمای آب تشخیص داده شده است.
کلیدواژگان:
د ریاچه ارومیه، Artemia urmiana، سیست، د یاپوز
صفحه 186
غلامعلی کجوری، د انشیار دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهرکرد سعید ه د ارابی، د انش آموخته د کترای حرفه ای دامپزشکی دانشگاه شهرکرد حمید رضا براد ران، د انش آموخته د کترای حرفه ای دامپزشکی دانشگاه آزاد شهرکرد چکید هکبد یکی از پرکارترین اند ام های بد ن بود ه و به طرق مختلف تحت تاثیر عوامل بیماری زا قرار می گیرد. سموم، باکتری ها، انگل ها، قارچ ها و کمبود های مواد غذایی از جمله عوامل تاثیر گذار بر سلامت کبد بود ه و هر یک قاد ر به تخریب بافت کبد به صورت موضعی یا فراگیر می باشند. در میان بیماری های موضعی کبد می توان به آبسه کبد ی اشاره نمود که در پی راهیابی باکتری به جریان خون (خصوصا ورید باب) از طریق آسیب های وارد ه به مخاط شکمبه و یا به دنبال نفوذ جسم خارجی و توکسمی پد ید می آید. از سویی برخی ریز مغذی ها در شکل گیری د فاع اختصاصی و مقابله با عفونت نقش ایفا نموده و گاهی اوقات حضور آن ها (همچون روی) از میزان شکل گیری آبسه می کاهد. بر این اساس تحقیق حاضر بر 40 راس گاو مبتلا به آبسه کبد ی در کشتارگاه شهرکرد به انجام رسید تا با سنجش میزان سلنیوم، روی، آهن، مس، کلسیم، فسفر و منیزیوم چرک و بافت کبد مبتلا، مقاد یر هر یک تعیین و ارتباط مابین عناصر مشخص گردد. مقاد یر روی و مس توسط د ستگاه پتانسیومتر، سلنیوم توسط د ستگاه جذب اتمی و سایر عناصر با بهره گیری از کیت های تشخیصی ویژه تعیین و ارتباط آماری داده ها با محاسبه ضریب همبستگی در سطح 05/ 0> p تعیین گردید. یافته های تحقیق به صورت Mean±SD گزارش شد و بر این اساس مقاد یر سلنیوم، روی، آهن، مس، کلسیم، فسفر و منیزیوم چرک به ترتیب معاد ل (mg/kg)و 046/ 0±551/ 0، (mg/kg)و 32/ 2±41/ 6، (mg/kg)و 03/ 14±18/ 18، (mg/kg)و 83/ 4±63/ 6، (mg/kg)و82/ 85±8/ 221، (gr/kg)و 32/ 0±85/ 0و (gr/kg)و 72/ 21±64/ 40 تعیین گردید. همچنین مقاد یر عناصر مذکور در بافت کبد به ترتیب معاد ل (mg/kg)و 84/ 0±58/ 10، (mg/kg)و22/ 32±91/ 82، (mg/kg)و 12/ 22±29/ 62، (mg/kg) و 17/ 28±22/ 39، (gr/kg)و 4/ 0±12/ 0, (gr/kg)و 056/ 0±81/ 1، و (gr/kg)و 07/ 0± 15/ 0 تعیین گردید. با انجام آزمون همبستگی پیرسون بین داده های فوق مشخص گردید که مابین میزان آهن و مس چرک (871/ 0 + =r و 000228/ 0= P value) و کلسیم و سلنیوم چرک (623/ 0 - = r و 0305/ 0= P value) ارتباطی معناد ار وجود د ارد (05/ 0>p). همچنین مابین میزان روی و کلسیم کبد (535/ 0 + = r و 0487/ 0= P value) و آهن و مس کبد (596/ 0 + =r و 0317/ 0= P value) ارتباطی معناد ار وجود د ارد (05/ 0>p) کاهش د سترسی به آهن و روی یکی از مکانیسم های شناخته شده د فاع میزبان بر علیه عوامل عفونی به شمار می رود. مس نقشی اساسی در رشد و تکامل نوتروفیل ها د اشته و نقش سلنیوم نیز در ارتباط با د فاع اختصاصی بد ن به اثبات رسید هاست.
کلیدواژگان:
مواد معدنی، آبسه کبد ی، بافت کبد، گاو
صفحه 192
حسین پرند آور و محمود توکلی، انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری د کتر د اد مان، رشت، محمدرضا تورجی، سازمان تحقیقات و آموزش جهاد کشاورزی تهران چکید هبررسی حاضر بر روی بچه ماهیان شیپ (Acipenser nudiventris) و 41، 48، 55 و 62 روزه که به عنوان یکی از گونه های مهم در امر پرورش و بازسازی ذخایر محسوب می شوند در سال 1380 به منظور تاثیر نور و تاریکی بر تغذیه بچه ماهیان شیپ صورت گرفت. جهت انجام این بررسی از 6 آکواریوم (سه عد د در شرایط نور معمولی آزمایشگاه و سه عد د در شرایط کاملا تاریکی) استفاده شد. کلیه بچه ماهیان با استفاده از د افنی و به میزان 50 درصد زی توده زند ه بچه ماهیان تغذیه گردید ند. به منظور بررسی های آماری تعد اد 30 عد د از این بچه ماهیان در شرایط تاریکی و 30 عد د در شرایط نور معمولی آزمایشگاه (1000 لوکس) نگهد اری شد ند. در هر مرحله از بررسی ها، بچه ماهیان بیومتری شده و میزان دما و اکسیژن آکواریوم ها نیز ثبت گردید. د امنه تغییرات دما در طول آزمایش از 5/ 21 تا 7/ 22 درجه سانتیگراد و د امنه تغییرات اکسیژن از 2/ 6 تا 8/ 7 میلی گرم در لیتر بود. وزن متوسط بچه ماهیان شیپ در شرایط روشنایی و در شروع آزمایش (روز 41)02/0± 12/ 1 گرم و وزن نهایی در پایان دوره آزمایش (روز 62) پس از غذاد هی 02/0±42/ 3 گرم بود. همچنین وزن متوسط بچه ماهیان در شرایط تاریکی در شروع آزمایش (روز 41) 01/0± 23/ 1 گرم و وزن نهایی در پایان دوره آزمایش(روز62) پس از غذاد هی 03/0±8/ 4 گرم بود. نتایج بد ست آمده نشان د اد که از نظر آماری و در سطح اطمینان 95% با استفاده از آنالیز واریانس یکطرفه در تیمارهای روشنایی و تاریکی 41 روزه اختلاف معنی دار وجود نداشته ولی در سایر تیمارها(48، 55 و 62 روزه) اختلاف معنی دار وجود داشت.همچنین از نظر گرفتن غذا مشخص گردید بچه ماهیانی که در شرایط تاریکی قرار داشتند، طعمه بیشتری را صید و تغذیه نمود ند. میزان سرعت رشد بچه ماهیان در شرایط روشنایی 7/ 4% و در تاریکی 5/ 5 % بود. از نتایج بد ست آمده بنظر می رسد که نگهد اری و پرورش بچه ماهیان خاویاری در مرحله پس از ونیرو و در شرایط کاملا تاریک وتغذیه آنان در این حالت می تواند طول دوره پرورش را کوتاه تر نماید هرچند برای رسیدن به نظریه قطعی، نیاز به بررسی و مطالعات بیشتر می باشد.
کلیدواژگان:
تغذیه، بچه ماهی شیپ، نور و تاریکی، د افنی
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.