فهرست مطالب

متن پژوهی ادبی - پیاپی 34 (زمستان 1386)

فصلنامه متن پژوهی ادبی
پیاپی 34 (زمستان 1386)

  • 146 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1386/11/26
  • تعداد عناوین: 8
|
  • احمد امین، غلامحسین مددی صفحه 7
    تحقیق روان شناختی شخصیت های یک اثر و بررسی ویژگی های رفتاری آنها می توان بسیاری از حوادث و وقایع داستان را ریشه یابی کرد. در این مقاله با تحلیل روان شناسانه اعمال و رفتار شخصیت پارانویی و پسیکوپاتی کاوس و گرسیوز و بررسی عقده حقارت در سیاوش، سعی شده است روابط علت و معلولی بسیاری از حوادث بزرگ زندگی آن ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. شخصیت کاوس دارای ویژگی های رفتاری «پارانویایی» چون غرور، داوری های نادرست و خودرایی است و رفتن به مازندران، لشکرکشی به هامون و پرواز به آسمان... بازتاب آن ها به شمار می آید. شخصیت پیسکوپاتی گرسیوز منجر به کینه توزی، خودبینی و سنگ دلی او می شود و ریشه های عقده حقارت در سیاوش، او را از کاوس دور و به دشمنی چون افراسیاب نزدیک می کند.
    کلیدواژگان: شاهنامه، روان شناسی شخصیت پارانویا، پسیکوپات، عقده حقارت
  • اورنگ ایزدی صفحه 34
    این مقاله بحثی است در زبان شناسی تاریخی درباره شیوه قرائت ماده مضارع مر - به معنی مردن - در شاهنامه. نخست پنج مورد فراوانی این پدیده زبانی در شاهنامه فراهم آمده است و سپس با توجه به شواهد دیگر در متون مشابه آن و گویش های زنده موجود، سه قرائت مر، مر و مر به یاری قواعد قافیه به محک آزمون زده شده است و در نهایت سیر تحقیق، قرائت مر را از حیث تاریخی پذیرفتنی تر مسائل قرائت های دیگر یافته است.
    کلیدواژگان: زبان شناسی تاریخی، شاهنامه، ماده مضارع مر، مردن، قافیه، زبان های ایرانی
  • اکرم سلطانی صفحه 47
    در دستگاه دستوری زبان فارسی مقوله فعل یکی از پیچیده ترین مباحث دستوری است؛ به ویژه برای کسانی که می خواهند زبان فارسی را به عنوان زبان دوم بیاموزند. یکی از انواع فعل در دستور زبان فارسی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار نگرفته و یا کمتر به آن اشاره شده، فعلی است که از نظر معنی در گذر زمان دستخوش تحول شده و هر روز بر بار معنایی آن افزوده گشته است. این گونه افعال اغلب وارد حوزه معنی افعال دیگر شده، آن ها را به عقب رانده، جانشین آن ها می شوند و معنای جدیدی را القا می کنند. فهم معنایی این گونه افعال، زبان آموز را دچار مشکل می کند. بدیهی است فرهنگ های مختصر دو زبانه نمی تواند در فهم این افعال به زبان آموز کمک چندانی بکند. لغت نامه های موجود فارسی نیز آن گونه که باید آنان را یاری نمی کند. تنها راه، تهیه فرهنگ لغتی است که فقط اختصاص به این گونه افعال داشته باشد و یا به عبارت دیگر، به مصدر و مصدر مرکب اختصاص یابد که هم بتواند نیاز امروز زبان آموزان را برطرف سازد و هم آیندگان را برای فهم زبان امروز یاری رساند، زیرا ممکن است کاربردهای امروزی این گونه افعال بر اثر تحولات گسترده اجتماعی دستخوش فراموشی شود. این گونه افعال در این مقاله به قیاس تقسیم بندی این برخی از دستور نویسان، افعال جانشین نام گرفته است. چند نمونه از این افعال ذکر شده و شواهدی مبنی بر تحول حوزه معنایی آن ها عرضه گردیده است. افعال جانشین در افاده معنی، تاثیر بیشتری از فعل اصلی دارند، بنابراین مفهوم افعال جانشین، بر حسب کاربرد و تحول معنایی آن ها برای زبان آموزان باید توضیح داده شود.
    کلیدواژگان: افعال جانشین، نثر معاصر، تحول معنایی، قلمرو معنایی، زبان امور
  • سیروس شمیسا، منصوره تدینی صفحه 68
    در این مقاله با مقایسه دو ویژگی به ظاهر متناقض در شخصیت های داستان پسامدرن، سعی در ریشه یابی این تناقض در وضعیت اجتماعی پسامدرن شده است. شخصیت های داستان پسامدرن، شخصیت هایی شورشی گری و طبق اصلاحات داستان نویسی «فضول» هستند. این شخصیت ها بر مقدرات خود و اثر، حاکم هستند و گاه مسیر داستان را برخلاف میل نویسنده رقم می زنند. این امر با ویژگی دیگر این شخصیت ها، یعنی بی هویتی و یا چند هویتی بودن آنان، به ظاهر متناقض است. در این مقاله نتیجه گرفته شده که این تناقض به سبب تقابلی است که بین پسامدرنیته و پسامدرنیسم وجود دارد و شورشگری شخصیت های داستانی، بازتاب آرزوی انسان این عصر برای ایستادگی در برابر بی هویتی تحمیلی پسامدرنیته است؛ اما این ایستادگی به نحو آیرونیکی از جانب شخصیت هایی از جنس واژه صورت می گیرد و این جهان داستان و شخصیت های داستانی هستند که واقعیت را رقم می زنند، نه خود واقعیت.
    کلیدواژگان: پسامدرنیسم، شورشگری شخصیت ها، اصالت وجود، شخصیت هرمافرودیت، سنخ
  • میرجلال الدین کزازی، کبری فرقدانی صفحه 85
    توتمیسم یکی از باورهای انسان بدوی قبل از رسیدن به دوران مذهب است. بسیاری از دانشمندان، توتمسیم را مرحله ضروری و عمومی تکامل جامعه بشری می شمرند؛ اگر چه نمی توان به طور قطع و یقین وجود توتمیسم را در همه اقوام ابتدایی جستجو کرد. موضوع مقاله حاضر «بررسی توتم در داستان های شاهنامه فردوسی» از مواردی است که اندک به آن پرداخته شده، شاید به دلیل آنکه منابع اصلی در این زمینه بسیار محدود بوده است. حجمی گسترده شاهنامه، نگارنده را بر آن داشت تا جهت افزونی دقت و توجه بیشتر به جزئیات، به ده داستان در سه بخش اساطیری، پهلوانی و تاریخی توجه کند.
    کلیدواژگان: توتم، تابو، آرکی تایپ، ناخودآگاه جمعی، شاهنامه، درفش
  • هما میرزاوزیری صفحه 114
    چند سالی است که «مهارت های زندگی» در همه دنیا مورد توجه قرار گرفته است. در کشور ما نیز اخیرا آموزش این مهارت ها به عنوان واحدهای درسی در سطوح مختلف آغاز گردیده است. سازمان بهداشت جهانی پنج زوج مهارت تعریف کرده که در این میان، خودشناسی مهم ترین آن هاست و همه مهارت های دیگر با تحقق آن شکل می گیرد. خودشناسی را اشراف هر فرد به نقاط ضعف و قدرت خویش می دانند. به نظر می رسد آنچه به عنوان خودشناسی در ادبیات عرفانی ما مطرح شده، بسیار کامل تر از این تعریف است. در این نوشتار به دنبال آشکار ساختن ویژگی های این مهارت در تعلیمات عرفانی هستیم. عرفا با ترسیم تصویری روشن از انسان کامل اصول خودشناسی را بیان می کنند. از نمونه های متناقض نمای بسیار زیبا در عرفان، دستیابی به چنین خودشناسی پویایی است. عرفا برآنند که با عشق ورزیدن به همه جلوه های پروردگار در کائنات و در پرتو مستی از «شراب طهور عشق الهی» می توان به شناخت خود دست یافت. در واقع، خودشناسی به دنبال بیخودی حاصل می شود.
    کلیدواژگان: خودشناسی، مهارت های زندگی، عرفان، روان شناسی
  • سعید واعظ صفحه 129
    منقذ پسر طماح، ملقب به جمیح، از معدود سوارکاران جاهلی است که حدود چهل سال قبل از اسلام در روز جبله کشته شد. او در شاعری نیز چیره دست بود و اشعار باقی مانده از او، نشان دهنده ذوق لطیف و طبع وقاد اوست؛ برای نمونه، در قصیده ای دوازده بیتی در بحر بسیط، به شیوه ای بسیار هنرمندانه، یک سوءتفاهم ساده زناشویی را مطرح و گله هایش را در قالب ابیاتی مخیل و بدیع تصویر می کند. این مقاله به شرح، ترجمه و بررسی زبانی بلاغی این قصیده پرداخته است.
    کلیدواژگان: قصیده عربی، جمیع، امروالقیس
|
  • Ahmad Amin Page 7
    The roots of many events in a story can be found by psychological research about the characters of that literary work and study of their behavioral characteristics. In this article, by psychoanalysis of the behaviors and acts of the paranoid and psychopathic personalities of Kavous and Garsivas, and studying the inferiority complex in Siavosh, it has been attempted to analyze the cause and effect relationships of many important events of their lives. Kavous personality has the paranoid behavioral characteristics like wrong judgments and self ishness: and going to Mazandaran, fighting with Hamavaran and flying to the sky are reflections of them. The Psychopathic pcrsonality of Garsivaz led him to malice. self conceiting and ruthlessness. The roots of inferiority complex in Siavosh kept him away from Kavous and made him to get closer to his enemy, Afrasiab.
    Keywords: Shahnameh, personality, psychology, paranoia, psychopath. inferiority complex
  • Urang Eizadi Page 34
    This article is a discussion in historical linguistics on the correct reading of the present stem of [mordan] ‘die’ in Shahname. Since short vowels are not represented in Persian orthography, the present stem of [mordan] can have one of the three following readings: [mor], [mer], and [mar]. Considering evidence from similar texts and present dialects of Persian, it is argued here that [mar] is the best reading of this stem.
    Keywords: historical linguistics, shahname, present stem of [murdan], rhyme, iranian languages
  • Akram Soltani Page 47
    In Persian Grammatical structure, the subject of verb is a complicated is- sue, especially for those who want to learn Farsi as a second language. One of the kinds of verbs that has not been analyzed or less mentioned in Persian Grammatical materials and studies, is a group of verbs that in this article, are referred to as “substitutional verbs”. Also evidence are given to show the changes of Persian verbs from the meaning point of view. The substitutional verbs usually play a greater role in expressing meaning more than the main verb itself. Therefore, the meaning and usage of the substitutional verbs in modern Farsi language should be explained to Farsi learners.
    Keywords: substitutional verbs, Semantic Change, semantic domain, con- temporary prose, language learner
  • Sirus Shamisa Page 68
    In this article, with reference to the comparison of the two contradictory features of the characters of the post- modern stories, attempts have been made to find the root of this contradiction in a social context. In post- mod- ern stories, the characters are unruly and nosey (based on the terminology of story writing). These characters have authority over their own fates as well as events of the story, and at times change the story line despite the author’s desire. However, this contradicts with the other features of these characters, such as their lack of identity or multiple identities. The article concludes that such inconsistency is the result of the conflicts between post-modernity and post- modernism. The characters rebellion is a reflec- tion of today’s human desire to fight against the lack of identity which is imposed by post-modernity. Ironically, this struggle is caused by word- made characters that along with the world of story form the reality.
    Keywords: post modernism, obtrusive character, existentialism, her- maphrodit character
  • Mirjalalodin Kazazi Page 85
    Before the emergence of religion, Totemism was one of the beliefs of primitive human beings. Most scholars believe totemism to be a necessary stage of man’s evolution, though the phenomenon cannot be found in all the primitive societies. Since, there has been, no or very little investigation on the present subject, the paper is intended to probe into the totemism in the stories of Ferdowsi’s Shahname. To this end, stories from the mythical and historical parts of the Shahname have been selected to study the case more meticulously.
    Keywords: totem, taboo, Archetype, collective unconsciousness, shahname
  • Homa Mirzavaziri Page 114
    “Life skills” have been the subject of investigation in recent years. These skills have also been offered in educational materials in different levels in our country. World Health Organization has defined five pairs of skills among which self-awareness is the most important one. Self –awareness refers to one’s weaknesses and Strengths and all other skills are achieved if it is fulfilled. It seems what is introduced as self-awareness in our Mysti- cal literature is much more extensive than assumed. To explain principles of self-awareness, mystics offer a clear image of perfect man. Reaching such a dynamic self-awareness is one of the beautiful paradoxes in mysti- cism. In mysitcs’ view, by adoring all manifestations of God in the entire universe and being drunk of “pure wine of divine love”, getting aware of oneself will be fulfilled. In deed, self-will happen after self-ignorance.
    Keywords: self-awareness, Life Skills, mysticism, psychology
  • Saeid Vaez Page 129
    Monaghaz, son of Tammah, referred to as jomeih, was one of the rare arro- gant riders who was murdered on the day of jebleh some forty years before Islam. He was also a highly skilful poet. His poems are indicative of his subtle taste and bright nature. For instance, he artistically displays a simple misunderstanding between a married couple in twelve verse ode, pictures the complaints in a novel manner. The present paper attempts to deal with the translation of this ode as well as investigating it stylistically.
    Keywords: arabic ode, jomeih, amrovalgheis