فهرست مطالب

مجله کشاورزی - سال نهم شماره 1 (پیاپی 14، بهار 1386)

مجله کشاورزی دانشگاه تهران
سال نهم شماره 1 (پیاپی 14، بهار 1386)

  • 84 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1386/03/20
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مهرزاد الله قلی پور، بابک ربیعی، مریم حسینی، حمید درستی، محمد محمدی صفحات 1-12
    برای برآورد ترکیب پذیری عمومی و خصوصی لاین های والدینی، تعداد پنج لاین بارور به عنوان لاین و تعداد چهار لاین نر عقیم به عنوان تستر آزمایش شدند. در سال 1384 هر یک از لاین ها با تسترها تلاقی داده شده و در سال بعد تعداد 20 نسل 1F حاصل همراه با نه والد و درمجموع 29 تیمار، درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو تکرار ارزیابی شدند. در این بررسی صفاتی نظیر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و خصوصیات مربوط به کیفیت دانه اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که لاین شماره 2 (سپیدرود) از نظر صفت عملکرد دانه با متوسط 3/8 تن در هکتار دارای ترکیب پذیری عمومی منفی و لاین شماره 5 (SA14R) با متوسط 8/8 تن در هکتار دارای ترکیب پذیری عمومی مثبت می باشد. بررسی ترکیب پذیری خصوصی در 20 تلاقی حاصل فقط چهار ترکیب SA15A × سپیدرود، IR58025A × IR62030R، IR79124A × SA13R و IR79124A × SA14R دارای ترکیب پذیری خصوصی مثبت بودند. دو ترکیب SA13R × IR79124A و SA14R × IR79124A برای منظور نمودن در برنامه تولید بذر هیبرید در شرایط استان گیلان توصیه شد.
    کلیدواژگان: برنج هیبرید، ترکیب پذیری عمومی و خصوصی، عملکرد دانه، لاین x تستر
  • حمید جباری، غلام عباس اکبری، جهانفر دانشیان، ایرج الله دادی، نسترن شهبازیان صفحات 13-22
    برای ارزیابی اثرات تنش کم آبی بر خصوصیات زراعی هیبریدهای آفتابگردان، سه آزمایش جداگانه درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا گردید. در آزمایش اول که در شرایط مطلوب اجراشد، گیاهان براساس 60 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر از زمان جوانه زنی تا پایان دوره رشد آبیاری شدند. در آزمایشات دوم و سوم که در شرایط تنش کم آبی اجرا گردیدند آبیاری به ترتیب براساس 120 و 180 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A انجام شد. اثر تنش کم آبی بر تعداد روز تا 75 درصد گلدهی، وزن هزار دانه، تعداد دانه در گیاه، عملکرد دانه، تلاش بازآوری، شاخص برداشت و درصد روغن دانه معنی دار بود. در شرایطتنش شدید کم آبی عملکرد 83 درصد کاهش یافت و محصول دانه 500 کیلوگرم در هکتار بود که ناشی از کاهش وزن هزار دانه (50 درصد) و تعداد دانه در گیاه (54 درصد) بود. همچنین هیبرید آلستار در سطوح متوسط و شدید تنش کم آبی و هیبرید مهر در شرایط مطلوب رطوبتی بیشترین عملکرد دانه را داشتند.
    کلیدواژگان: اجزای عملکرد، تنش کم آبی، شاخص برداشت، عملکرد، هیبریدهای آفتابگردان
  • حسین حسن جانی، مریم حسینی، نصرت الله خادم الحسینی، محمدرضا علیزاده صفحات 23-38
    برنج یکی از مهمترین غلات پرمصرف ایران است و نقش مهمی در تامین امنیت غذایی دارد. باتوجه به جمعیت کشور و برای جلوگیری از واردات برنج، کاهش ضایعات در مرحله برداشت ضروری است. چون برداشت به روش دستی موجب تاخیر در برداشت محصول و مصادف شدن با باران های آخر فصل و افزایش ضایعات برنج می شود. لذا به نظر می رسد با مکانیزه کردن برداشت برنج این عملیات تسریع شده و ضایعات کاهش یابد. چون انتخاب روش برداشت بستگی به عوامل مختلف منطقه دارد برای هر منطقه باید روش های مختلف برداشت در شرایط یکسان مقایسه شوند. برای توصیه بهترین روش برداشت در استان گیلان، روش های برداشت (دستی، دروگر و کمباین) به عنوان تیمارهای آزمایش و چهار شهر مختلف استان به عنوان بلوک درنظرگرفته شد. پارامترهای ظرفیت مزرعه ای مؤثر، درصد ضایعات کل، درصد ضایعات درو و جمع آوری محصول، تعداد کارگر موردنیاز و هزینه های برداشت تعیین شدند. نتایج نشان داد که تفاوت درصد ضایعات کل در بین تیمارها در سطح پنج درصد و سایر عوامل در سطح یک درصد معنی دار بود (01/0 < P ). ظرفیت مزرعه ای موثر در برداشت با دروگر بیشتر از روش های دیگر بود. کمترین درصد ضایعات کل مربوط به برداشت با کمباین (92/1 درصد) بود. هزینه های برداشت به روش دستی 1/95 برابر برداشت با کمباین و 24/2 برابر هزینه برداشت با دروگر بود. در روش دستی 3/98 درصد هزینه های برداشت مربوط به مرحله درو و جمع آوری محصول بود. در زمین هایی که عملیات یکپارچه کردن اراضی انجام شده استفاده از کمباین و در سایر اراضی با مساحت کمتر استفاده از دروگر توصیه می شود.
    کلیدواژگان: برداشت برنج، دروگر، کمباین، ضایعات، هزینه ها
  • پوراندخت گلکار، احمد ارزانی، سید علی محمد میرمحمدی میبدی صفحات 39-50
    دستورزی های ژنتیکی و گزینش تنوع سوماکلونی در گیاهان از طریق کشت کالوس، از روش های مفید برای اصلاح گیاهان می باشند. در این تحقیق، واکنش 25 رقم گندم نان (.Laestivum Triticum)، به کشت جنین نابالغ از لحاظ القای کالوس و باززایی گیاه، در شرایط درون شیشه ای ارزیابی شد. از محیط کشت موراشیک و اسکوک (MS) حاوی دو میلی گرم در لیتر2،4- دای کلروفنوکسی استیک اسید (2،4-D) و 1/0 میلی گرم در لیتر کاینتین به عنوان محیط کشت القای کالوس استفاده شد. واکنش ارقام به القای کالوس از طریق ارزیابی درصد کال زایی و متوسط سرعت رشد قطر کالوس (میلی متر در روز) و ارزیابی واکنش ارقام به باززایی گیاه از کالوس با استفاده از اندازه گیری معیارهای درصد باززایی و سرعتباززایی انجام شد. میانگین درصد کال زایی در پایان دوره یادداشت برداری از 46 تا 95 درصد به ترتیب در ارقام شعله و کراس سرخ تخم متغیر بود. رقم کراس سرخ تخم از نظر پاسخ به کال زایی و رقم الوند از نظر بیشترین میزان باززایی گیاهچه از کالوس در کوتاه ترین زمان کشت درون شیشه ای، به عنوان برترین ارقام شناخته شدند. رقم الوند برترین رقم از نظر کالوس دهی و باززایی به ازای کل جنین نابالغ کشت شده شناخته شد.
    کلیدواژگان: القاء، بازیایی، جنین، کالوس، گندم
  • علی اکبر محمودی، الیاس نیستانی صفحات 51-58
    هدف از کشت زمستانه (انتظاری)، استفاده بهینه از بارندگی های زمستانه در مناطقی است که دارای زمستان طولانی بوده و یا به دلیل بارندگی های بهاره امکان انجام عملیات تهیه زمین در بهار وجود ندارد. یکی از ضروریات کشت پاییزه وجود ارقام مقاوم به سرما است. در این تحقیق تعداد هشت لاین نخود (شامل رقم شاهد محلی) درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در چهار تکرار در سال های زراعی 83-1382 و 84-1383 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم شیروان کشت شد. تاریخ سبز شدن، زمان گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد روز تا گلدهی و تعداد روز تا رسیدن، تعداد غلاف در گیاه، تعداد دانه در غلاف و بیماری ها بوده و پس از برداشت نیز عملکرد هر کرت و وزن صددانه اندازه گیری شد. تفاوت کلیه صفات مورد اندازه گیری در دو سال مختلف معنی دار بود (01/0 > P). تفاوت بین ژنوتیپ ها نیز از نظر کلیه صفات موردنظر (بجز تعداد غلاف در گیاه) معنی دار بود (01/0 > P). اثر متقابل سال و ژنوتیپ نیز کلیه موارد معنی دار بود. بیشترین میانگین عملکرد دانه مربوط به لاین شماره 6 به میزان 4/958 کیلوگرم در هکتار بود که با لاین شماره پنج (8/863 کیلوگرم در هکتار) در یک کلاس قرار گرفتند. لاین شماره هفت نیز کمترین میانگین عملکرد دانه (1/524 کیلوگرم در هکتار) را تولید کرد. در بررسی میانگین های عملکرد در جدول اثرات متقابل، لاین شماره شش با عملکرد 1226 کیلوگرم در هکتار در سال دوم و لاین شماره یک با میانگین 155 کیلوگرم در هکتار در سال اول، به ترتیب بیشترین و کمترین میزان عملکرد را داشتند.
    کلیدواژگان: شرایط دیم، عملکرد، کشت انتظاری، کشت زمستانه، نخود سفید، Cicer Arietinum
  • وفا مردوخی، گودرز نجفیان، علی ناظری، امیر کیوان کفاشی، عبدالرضا احمدی صفحات 59-66
    در این تحقیق شش رقم گندم نان با نام های هیرمند، شیراز، پیشتاز، مرودشت، مهدوی، روشن (شاهد حساس) و لاینM-79–6 در کرت های فرعی و تیمارهای: 1 - بذور بدون آلودگی به سیاهک پنهان و ضد عفونی نشده 2 - بذور آلوده شده به اسپور سیاهک پنهان گونه Tilletia laevis به نسبت پنج در هزار 3 - بذور ضدعفونی شده با قارچ کش کاربوکسین تیرام مایع FS در کرت های اصلی در یک آزمایش کرت های خرد شده درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سه منطقه کرج، کرمانشاه و نیشابور ارزیابی شدند. درصد آلودگی به سیاهک پنهان از طریق شمارش سنبله، تبدیل قوس سینوس بر مجذور داده ها محاسبه شد. مقایسه میانگین ها برای مناطق مختلف نشان داد که درصد آلودگی در تیمار عدم ضدعفونی بذر همراه با آلوده کردن مصنوعی بیشترین مقدار بود. ارقام روشن، مهدوی، مرودشت و شیراز به ترتیب به عنوان ارقام حساس به سیاهک پنهان و دو رقم هیرمند و پیشتاز و نیز لاین جدید M-79-6 به عنوان ارقام مقاوم مشخص گردیدند. استفاده از این لاین که نسبت به بیماری مقاومت کامل دارد می تواند در مناطق معتدل آلوده که خسارت بیماری قابل توجه است موجب کنترل بیماری و کاهش هزینه ضدعفونی بذرگردد.
    کلیدواژگان: حساسیت، سیاهک پنهان معمولی، گندم نان، لاین امیدبخش M، 79، 6
  • عباس یداللهی، کاظم ارزانی، علی عبادی، میشل ویرتنسون، تریشیا فرانکس صفحات 67-75
    سیانوژنز در جنس Prunus منجر به تولید ترکیبات سیانوژنیک گلیکوزیدی (نظیر ماده تک قندی پرونازین و دو قندی آمیگدالین) می شود. با وجود شناخته شدن مکانیسم توارث تلخی در جنس Prunus و گونه بادام، چرخه بیوسنتز ترکیبات سیانوژنیک در ژنوتیپ های مختلف آن مشخص نیست. لذا نمونه های میوه ازژنوتیپ های تلخ و شیرین بادام جمع آوری و پروتئین های محلول آنها استخراج شد. پروتئین های محلول با استفاده از مندلونیتریل گلوکوزیل ترانسفراز و آنتی بادی پلی کلونال تهیه شده برای آن، با روش ایمیونولوژیک وسترن و با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارآیی زیاد (HPLC) محصولات حاصل از این پروتئین مطالعه شدند. نتایج نشان داد که این آنزیم در همه ژنوتیپ تلخ و شیرین وجود داشته و در مراحل اولیه نمو بذر شروع به بیان شدن می کند و بیان آن در کلیه ژنوتیپ ها تا اواسط مراحل نمو قابل ردیابی است. در ژنوتیپ های شیرین با وجود افزایش غلظت پروتئین های محلول بذر، سنتز این پروتئین در 26-25 هفته بعد از گلدهی متوقف شده و فقط ژنوتیپ های تلخ همچنان به سنتز این آنزیم (پروتئین) ادامه می دهند. نتایج تجزیه متابولیت ها با HPLC نشان داد که همزمان با افزایش بیان این پروتئین از مقدار پرونازین کاسته شده و آمیگدالین در بذرها تجمع می یابد. بنابراین فقط ژنوتیپ های تلخ قادر به حفظ سطح زیاد از بیان پروتئین تا پایان نمو بذر هستند که نهایتا باعث تبدیل پرونازین به آمیگدالین در بذر و ایجاد مزه تلخی می شود
    کلیدواژگان: آمیگدالین، آنتی بادی، پرونازین، تلخی، سیانوژنز
|
  • Pages 1-12
    To determine the general and specific combining ability of the parental lines, five restorers ‎and four male sterility lines were selected as lines and testers respectively. Nine parental lines were ‎crossed in a Line × Tester crossing system in year 2005 and the eight F1 hybrids and their six ‎parents in Randomized Complete Blocks Design (RCBD‏ (‏in two replications for yield, yield ‎components and major qualitative characters. The effect of GCA was negative and significant for ‎grain yield in line No.2 (Sepidrood), and in line SA14R, it was positive and significant for grain ‎yield. The effect of SCA was positive and significant for grain yield in four hybrids of ‎IR58025A/IR62030R, IR79124A/ SA13R, IR79124A /SA14R and SA15A /Sepidrood. Two hybrids ‎‎(IR79124A/ SA13R and IR79124A /SA14R) had the highest grain yield with 10.4 and 11.5 t/ha ‎repectively. Thes combinations were recommended for hybrid seed production in of Gilan province. ‎
  • Pages 13-22
    In order to study the effect of water deficit effects on agronomic characteristics of sunflower ‎hybrids, three separate experiments were conducted as‏ ‏randomized complete block design with ‎three replications at the research field of seed and Plant Improvement Institute - Karaj. The first ‎experiment conducted at optimum conditions and plants were irrigated after 60 mm evaporation ‎from evaporation pan at germination stage till end of growing period, whereas the second and third ‎experiments were irrigated after 120, 180 mm evaporation from evaporation pan, class A, ‎respectively, and were considered as water deficit conditions. The results showed significant effects ‎of water deficit on 75 percent flowering stage, 1000 seed weight, seed number per plant, seed yield, ‎productivity effort, harvest index and seed oil content. Sever water deficit caused the decrease of ‎seed yield to 500 Kg ha-1 (83 percent reduction) which was due to decrease of 1000 seed weight (50 ‎percent) and seed number per plant (54 percent). Also, Allstar produced the highest yield in ‎medium and severe water deficit and the Mehr was superior to other hybrids in normal condition.‎
  • Pages 23-38
    Rice is one of the most important staple cereals‏ ‏in Iran and has a main role in providing ‎the food ‎security. Harvesting by hand postpone the rice harvesting stage, and facing late season ‎rainfall, and increase of yield losses during harvesting. To determine the most suitable ‎harvesting method in Gilan, three different harvesting methods (by hand, harvester and ‎combine) were considered as treatments ‎and four different cities as blocks. The effective farm ‎capacity, percent of total losses, ‎percent of harvesting losses, number of workers and harvest ‎costs were determined. ‎The difference of percent of total losses and other ‎factors were ‎significant in different harvesting methods. ‎Effective farm capacity in harvesting with harvester ‎was more than other methods. Harvesting by combine had the lowest losses percent (1.92%). In ‎harvesting by hand 98.3 percent of harvesting costs were ‎related to harvesting and collecting of ‎crops. In lands that have been ‎consolidated, using combine and in small scale the use of ‎harvester are recommended. ‎
  • Pages 39-50
    Genetic manipulation and selection of favorable somaclonal variant from callus culture are ‎supplementary tools for plant breeding. Immature embryos are the most frequently used ‎explant source for in vitro culture. Response of 25 wheat (Triticum aestivum L.) genotypes to ‎callus induction and plant regeneration from immature embryo culture was evaluated under in ‎vitro condition. Basal MS medium supplemented with 2 mg/L 2, 4-D and 0.1 mg/L kinetin was ‎used for callus induction. Callus induction rate and callus growth rate were used as callus ‎induction criteria of cultivars derived immature embryo culture. Response of cultivars to ‎regeneration from callus was evaluated using the percentage and rate of plant regeneration. ‎Average percent of callus production ranged from 46 to 95 percent in "Sholeh" and "Cross ‎Sorkh Tokhm" cultivars, respectively.” Cross Sorkh Tokhm" in view point of callus induction ‎and "Alvand" with considering the regeneration from callus at the shortest time, were ranked ‎as the superior genotypes. Considering the total plants regenerated from the cultured immature ‎embryos, "Alvand", was ranked as the superior genotypes.‎
  • Pages 51-58
    This study was conducted during 2003-2004 and 2004-2005 growing seasons at Shirvan ‎Agricultural Research Station, to evaluate the performance of eight winter chickpea seed lines. ‎The experiment conducted in randomized complete block design with four replications. During ‎the growing season, date of flowering, plant height, number of pod per plant, number of seed ‎per pod and date of maturity were recorded. After harvesting, 100 seed weight and seed yield ‎were measured. There were significant yield differences between genotypes. Combined analyses ‎showed that line SEL 93TH 24477 with 958.4 kg/ha had the highest seed yield mean. The line ‎ILC 8262 with 524.1 kg/ha had the lowest seed yield. ‎
  • Pages 59-66
    Six cultivars of hexaploid wheat (Hyrmand, Shiraz, Pishtaz, Marvdasht, Mahdavi, Roshan ‎‎(susceptible check) and M-79-6) in subplots, and three seed treatments: I1 – seed without ‎treatment; I2- seeds artificially infected with bunt spores in 5/1000 ratio and I3- seeds treated ‎with Carboxin thiram FS in main plots of a split plot trial within a RCBD with three ‎replications and 3 locations of Karaj, Kermanshah and Neishabour were studied. Bunt efected ‎was measured using spike counting for every experimental plot. The data transformed to Arc ‎Sin [X1/2] and the means compared. In all locations seeds with bunt spores treatment produced ‎higher percentage of bunt infection. The varieties Roshan, Mahdavi, Marvdasht and Shiraz ‎showed high rates of bunt infection as susceptible varieties. The Hyrmand, Pishtaz and M-79-6 ‎showed trace infection and designated as resistant varieties. The cultivation of M-79-6, which ‎showed a high level of resistance to common bunt in temperate polluted areas could lead to ‎control disease and decrease operating cost of seed treatment.‎
  • Pages 67-75
    Cyanogenesis in Prunus species produces‎‏ ‏cyanogenic glycosides such as‏ ‏monoglycoside ‎Prunasin and digelicosede amygdalin. Despite the mechanism of almond bitterness inheritance ‎has been known, biosynthesis cycle of cyanogenic compounds among different genotypes is still ‎unclear. Total soluble proteins of fruits was extracted from collected sweet and bitter almond ‎genotypes and was studied using western immune blotting assay with Mandelonytril glycosidase ‎and related polyclonal antibody, and products of this enzyme was studied by HPLC. Results ‎showed that all of bitter and sweet genotypes had the ability of enzyme synthesis in the fruit and ‎it is produced since mid stage of fruit development. Only bitter genotypes kept synthesis the ‎enzyme and it was suppressed for sweet ones. The HPLC analysis of metabolites synthesized by ‎the enzyme showed that the amount of cyanogenic content of bitter genotypes was much more ‎than the sweet ones and merely in bitter genotype seeds prunasin content was reduced while ‎amygdalin content was gradually increased. This means bitter genotypes could accumulate ‎amygdalin in their seeds. ‎