فهرست مطالب

Medicinal Plants - Volume:7 Issue: 26, 2008

Journal of Medicinal Plants
Volume:7 Issue: 26, 2008

  • 104 صفحه، بهای روی جلد: 25,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1387/05/18
  • تعداد عناوین: 13
|
  • سیدعالم معلم، حسین حسین زاده، زهره ایزدی، سیده تکتم ضیایی، طیبه کرمانی صفحه 1
    مقدمه
    گیاه نوروزک از تیره نعنائیان و بومی ایران می باشد. بررسی های متعدد نشان داده است این گیاه دارای اثرات فارماکولوژیکی مختلف از جمله اثر ضد هیپرگلیسمی، ضدالتهابی، ضددردی، ضد زخم پپتیک ودر دوز خاصی، اثر شل کنندگی عضلانی و آرام بخشی است.
    هدف
    با توجه به امکان مصرف آن در دوران بارداری و مطالعه نشدن اثر آن بر رشد و تکامل جنینی برآن شدیم در این بررسی سمیت جنینی عصاره آبی و الکلی برگ نوروزک در موش سوری بررسی شود.
    روش بررسی
    بدین منظور بخشی از حداکثر دوز قابل تحمل عصاره های آبی و الکلی از روز ششم تا چهاردهم بارداری به صورت روزانه و داخل صفاقی به موش سوری تجویز شد. جنین ها در روز هجدهم با جراحی سزارین خارج شده و از لحاظ ویژگی های ظاهری بررسی شدند. سپس جهت بررسی ساختار اسکلتی طی مراحلی فیکس شده و با رنگ آمیزی اختصاصی و امواج مایکروویو غضروف و استخوان رنگ شده سپس بررسی شدند.
    نتایج
    تجویز هر دو دوز عصاره های آبی و الکلی (28 و 84 mg/kg) برای هر دو عصاره، به ویژه الکلی باعث اختلال در سیر طبیعی افزایش وزن موش های باردار و هم چنین کاهش معنی دار وزن رحم در مقایسه با گروه کنترل شد. قد و وزن جنین ها در موش های دریافت کننده عصاره های آبی و الکلی کاهش قابل ملاحظه ای نشان داد. ناهنجاری های متعددی در گروه های دریافت کننده عصاره آبی و الکلی مشاهده شد از جمله می توان به اسپینا بیفیدا (بیرون زدگی نخاع)، پیچش نامناسب دست و پا، خون ریزی شکمی و ناهنجاری های استخوانی اشاره کرد.
    نتیجه گیری
    بنابراین براساس این بررسی مصرف نوروزک در دوران بارداری حیوانات آزمایشگاهی می تواند منجر به بروز ناهنجاری های جنینی متعددی شود. لذا مصرف آن در دوران بارداری باید حداقل با احتیاط فراوان تا مطالعات تکمیلی همراه شود.
    کلیدواژگان: نوروزک، تراتوژنیسیته، موش سوری
  • حسین تاجیک، فرنود شکوهی ثابت جلالی صفحه 10
    مقدمه
    سیر از جمله گیاهانی است که از دیرباز در جوامع گوناگون به عنوان چاشنی، طعم دهنده و گیاه دارویی مورد استفاده بوده است. امروزه با بررسی های بیوشیمیایی صورت گرفته ترکیبات متفاوتی را به عنوان مسؤول خواص غذایی و دارویی سیر معرفی کرده اند از مهم ترین خواص مفید ادعا شده در مورد سیر، تاثیرات ضدمیکروبی آن است.
    هدف
    انجام این تحقیق ارزیابی پتانسیل مهاری عصاره آبی سیر بر روی یکروارگانیسم های پاتوژن جدا شده از زخم ها و جراحات درمانگاهی است.
    روش بررسی
    به منظور انجام این بررسی از سیر تازه تولید شده در مناطق شرق گیلان استفاده شده است. عصاره آبی سیر بر اساس روش Shukla وTaneja 19 تهیه شد. عصاره مذکور به ترتیب در رقت های 10، 20، 40 و 60 درصد و خالص بر روی میکروارگانیسم های کنترول (گروه بهداشت مواد غذایی- دانشکده دامپزشکی دانشگاه ارومیه) و میکروارگانیسم های جدا شده از زخم ها و جراحات بالینی (ارجاعی به کلینیک تخصصی دانشکده دامپزشکی- دانشگاه ارومیه) مورد آزمون قرار گرفت. این بررسی با استفاده از آزمون انتشار بر روی پلیت آگار انجام شده است.
    نتایج
    براساس یافته های حاصل از این تحقیق Streptococcus pyogenesحساس ترین باکتری نسبت به تاثیر مهاری عصاره آبکی سیر بوده است و در مقابل کمترین حساسیت را باکتری Pseudomonas aeruginosa از خود نشان داده است (05/0 p
    کلیدواژگان: سیر، عصاره آبی، ضد میکروبی، زخم
  • غلامرضا اصغری، طاهره سلیمیان ریزی صفحه 16
    مقدمه
    گیاه خارمریم (Silybum marianum (L.) Gaertn)، به عنوان گیاه مؤثر در درمان مسمومیت‎های کبدی شناخته شده است. ترکیبات مؤثر این گیاه، شامل گروهی از فلاونولیگنان‎هاست که مجموعا به عنوان سیلی‎مارین شناخته می‎شوند. تولید فلاونولیگنان ها با استفاده از کشت سلولی گیاه خار مریم با موفقیت انجام شده است. تحقیقات نشان داده است که عوامل فیزیکوشیمیایی می‎تواند تولید فلاونولیگنان‎ها را در کشت سلولی گیاه خار مریم تحت تاثیر قرار دهد.
    هدف
    در این تحقیق تاثیر نوع و میزان قند بر تولید فلاونولیگنان‎ها در کشت سلولی گیاه خار مریم بررسی می شود.
    روش بررسی
    با انتقال دانه رست به محیط کشت جامد موراشیگ و اسکوگ (MS) حاوی 2 و 4 دی کلروفنوکسی استیک اسید با غلظت 1 میلی گرم بر میلی لیتر و کینتین با غلظت 2/0 میلی گرم بر میلی لیتر کشت کالوس به دست آمد. کالوس مطلوب به محیط کشت‎های حاوی غلظت های 5/1 و 3 و 6 درصد فروکتوز، گلوکز و ساکارز منتقل شد. بعد از 28 روز، کالوس ها جمع آوری، خشک و با متانول عصاره‎گیری شدند. آنالیز کمی، جهت تعیین مقدار فلاونولیگنان‎های تولید شده در سلول های خشک، با استفاده از روش اسپکتروفتومتری انجام گرفت.
    نتیجه گیری
    بیشترین غلظت فلاونولیگنان در کالوس های کشت شده در محیط های کشت حاوی 6 درصد فروکتوز، گلوکز، و ساکارز مشاهده شد. به نظر می رسد که در کشت سلولی گیاه خار مریم تولید فلاونولیگنان تحت تاثیرغلظت قند قرار می‎گیرد و به نوع قند بستگی ندارد.
    کلیدواژگان: خار مریم، کشت کالوس، قند، فلاونولیگنان
  • وحید خوری، محسن نایب پور، عباس میرعباسی صفحه 24
    مقدمه
    تاکنون داروی ایده آل در درمان طیف وسیع تاکی آریتمی های فوق بطنی تعریف نشده است. گیاهان دارویی، به علت سهولت دسترسی، کاهش عوارض جانبی و قیمت مناسب، به عنوان جایگزین های شایسته داروهای شیمیایی، همواره مورد توجه بوده اند. گیاه گزنه دارای اثرات هیپوتانسیو و اینوتروپ منفی مشخص است.
    هدف
    هدف از این بررسی 1) تعیین اثرات عصاره اتانولی گزنه بر روی خواص پایه و کارکردی گره دهلیزی بطنی و 2) مقایسه قدرت اثر گزنه با اوبائین است.
    روش بررسی
    در این بررسی از خرگوش های نر نیوزلندی (3/1 - 1 کیلوگرم) استفاده شد. پروتکل های تحریکی برای بررسی خواص الکتروفیزیولوژیک در گره دهلیزی بطنی ایزوله استفاده شد (24=n). کلیه پروتکل های تحریکی در حضور و عدم حضور غلظت های مختلف گزنه (25/0، 5/0 و 1 گرم در لیتر) و اوبائین (1/0 میکرومولار) تکرار شد. تمام نتایج به صورت میانگین خطای استاندارد نشان داده شده است.
    نتایج
    بعد از افزایش غلظت گزنه دپرسیون قابل توجهی در خواص پایه و کارکردی گره مشاهده شد، به طوری که در شاخص های ونکباخ و زمان تحریک ناپذیری موثر و زمان تحریک ناپذیری کارکردی و زمان هدایت گره ای افزایش معنی داری یافت (05/0 p). علاوه بر این میزان خستگی و تسهیل افزایش معنی داری یافتند (05/0 p).
    نتیجه گیری
    نتایج مطرح کننده نقش بالقوه ضدآریتمی عصاره هیدروالکلی گزنه به وسیله افزایش زمان خستگی و تحریک ناپذیری است. الگوی شبه اوبائین اثرات گزنه می تواند احتمالا مکانیسم اثرات آن را در ارتباط با مهار پمپ سدیم - پتاسیم وابسته به انرژی مطرح کند. بنابراین ممکن است در درمان آریتمی های فوق بطنی موثر باشد.
    کلیدواژگان: گره دهلیزی، بطنی، خواص کارکردی، عصاره هیدروالکلی گزنه، آریتمی
  • عباس حاجی آخوندی، حسن وطن دوست، مریم ابوصابر، مهناز خانوی، لیلی عبدی صفحه 33
    مقدمه
    با توجه به اینکه حدود یک میلیارد نفر از جمعیت جهان در معرض ابتلا به بیماری مالاریا هستند و سالیانه حدود 2 میلیون نفر در اثر ابتلا به این بیماری از بین می روند، از مالاریا می توان به عنوان مهم ترین بیماری انگلی در سطح جهان نام برد. امروزه با بروز مقاومت نسبت به حشره کش های موجود و عوارض سوء این مواد بر اکوسیستم، سعی بر یافتن مواد طبیعی است که دارای کمترین عوارض جانبی و حداکثر کارایی باشند.
    هدف
    طبق بررسی های انجام شده اثر لارو کشی مناسبی از گیاه جعفری معطر دیده شده است. این گیاه گونه ای از خانواده Asteraceae است و به صورت خودرو در جنوب آمریکای جنوبی (آرژانتین، برزیل و رو) رشد می کند. به منظور بررسی های دقیق تر، بذر آن در منطقه زردبند کشت شد و اسانس آن در نمونه خشک و تازه مقایسه و اثر ضدلاروی آن مقایسه شد.
    روش بررسی
    تحقیقات کتابخانه ای و بررسی کارهای انجام شده در ایران و سایر کشورهای جهان صورت گرفت. جمع آوری گیاه کاشته شده، خشک نمودن گیاه در سایه و اسانس گیری به وسیله دستگاه کلونجر با آب مقطر و تعیین درصد آن انجام شد. آنالیز اسانس توسط دستگاه GC/MSو تفسیر طیف ها و شناسایی مواد متشکله و بررسی اثر کشندگی اسانس بر روی لارو پشه آنوفل از گونه استفنسی بر طبق آزمون استاندارد سازمان بهداشت جهانی2 صورت گرفت.
    نتایج
    بازده اسانس حاصل از گیاه خشک شده جعفری معطر 1 درصد حجمی/ وزنی بود و مهم ترین ترکیبات ان عبارت بودند از: ترانس– اوسیمنون (ترانس – تاجتنون) (89/19 درصد)، سیس – اوسیمن (67/17 درصد)، دی هیدرو تاجتون (56/5 درصد)، سیس – تاجتون (03/5 درصد) و بازده اسانس به دست آمده از گیاه تازه جعفری معطر 1/1 درصد حجمی/ وزنی بوده و اصلی ترین مواد شناسایی شده دران شامل مواد ذیل بودند: سیس– اوسیمن (7/33 درصد)، سیس– اوسیمنون (سیس- تاجتنون) (6/9 درصد)، ترانس-اوسیمنون (ترانس– تاجتنون) (12/8 درصد)، لیمونن (5/5 درصد)، آلو اوسیمن (4/5 درصد)، سیس- تاجتون (95/4 درصد). نتایج تست های بیولوژیک برروی اسانس گیاه تازه عبارت بودند از: mg/L 0532/1 LC50: mg/L 8311/3 LC90: نتایج تست های بیولوژیک برروی اسانس گیاه خشک عبارت بودند از: mg/L 3015/1 LC50: mg/L 0719/5 LC90:
    نتیجه گیری
    قدرت حشره کشی روغن های فرار حاصل از این گیاه در مقایسه با حشره کش های شیمیایی و دیگر ترکیبات طبیعی بسیار قابل توجه است و با عنایت به بازده مناسب اسانس یعنی حدود 1 درصد، به لحاظ اقتصادی به کار بردن اسانس تام به عنوان حشره کش مقرون به صرفه خواهد بود. بنابراین کشت انبوه این گیاه همراه با فراوری مناسب ضدلارو آنوفل و سایر فرآورده های بیولوژیک پیشنهاد می شود.
    کلیدواژگان: تاجتس مینوتا، اسانس، آنوفل استفنسی، سیس، اوسیمن، تاجنون
  • هما حاجی مهدی پور، حمیرا زاهدی، نیلوفر کلانتر خاندانی، زهرا عابدی، مرتضی پیرعلی همدانی، نوشین ادیب صفحه 40
    مقدمه
    افسنطین گیاهی است که در طب سنتی کاربرد فراوان دارد ولی به واسطه دارا بودن مواد آلفا و بتا توجون، سمی محسوب می شود، بنابراین در مصرف آن باید احتیاط کرد.
    هدف
    هدف این تحقیق، بررسی میزان آلفا و بتا توجون افسنطین موجود در بازار دارویی ایران است.
    روش بررسی
    نمونه ها از عطاری های تهران تهیه شده و با روش تقطیر با آب اسانس گیری می شود. سپس اسانس ها به دستگاه گاز کروماتوگراف تزریق شده و با استفاده از منحنی کالیبراسیون توجون میزان این ماده در هر یک از اسانس ها مشخص شده و در نهایت درصد آن در گل های گیاه تعیین می شود.
    نتایج
    نتایج نشان دادند که گل های افسنطین موجود در بازار دارویی ایران فاقد ماده سمی آلفا توجون بوده و میزان بتا توجون آن نیز به مراتب کمتر از میزان آن در گیاه های رویش یافته در نقاط دیگر دنیا است.
    نتیجه گیری
    با توجه به کم بودن میزان مواد سمی در افسنطین بازار دارویی ایران می توان برای مصرف این گیاه در بیماری های گوناگون از جمله اختلالات گوارشی برنامه ریزی کرد.
    کلیدواژگان: افسنطین، نوجان، روغن فرار
  • اکبر اسماعیلی، پری بیرامی، عبدالحسین روستاییان، سمیرا قاسمی، فرج اسدیان، جلوه سهرابی پور صفحه 45
    مقدمه
    جلبک ها، آب ها را از آلودگی های مواد آلی و فلزات سنگین پاک می نمایند و به عنوان شاخص زیست محیطی مطرح می باشند. جلبک ها دارای ترکیبات ضدمیکروبی و در ترکیبات دیواره سلولی جلبک ها غیر از سلولز مواد دیگری از جمله آلژینات، آگار وجود دارد که نقش کلیدی در جذب بیولوژیکی کاتیون های فلزی ایفا می کنند آنها، به علت دارا بودن مزیت هایی نظیر ارزان بودن از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
    هدف
    استفاده از جلبک ها برای پالایش و حفظ محیط زیست و علاوه بر آن باعث اشتغال زایی و رونق اقتصادی منطقه ای نیز است.
    روش بررسی
    از جلبک قرمز دریایی به عنوان جاذب بیولوژیکی برای حذف کاتیون Ni2+ از سیستم پیوسته (Flow) استفاده شده است. آزمایش ها طی چند مرحله و درون ستون شیشه ای پر شده2 طول ستون پر شده به طور معمول 35 سانتی متر با قطر داخلی 2 سانتی متر انجام شده است و اثر پارامترهایی مانند غلظت اولیه محلول، pH، مقادیر مختلف جاذب (5/2 و 5/3 گرم) در زمان ماندگاری (15، 30 و 45 دقیقه) در دمای آزمایشگاه (حدود 2±23 درجه سانتی گراد) بررسی شد. محلول نیکل به کار رفته ((Ni Cl2، 6H2O با غلظت های اولیه (30، 50 و 70 میلی گرم بر لیتر) بوده است و مدل های جذبی دو پارامتری لانگمورو فرندلیچ هم چنین مدل های سینتیکی بررسی و با داده های تجربی مقایسه شد.
    نتایج
    بیشترین میزان جذب یون نیکل در 5 pH= به ترتیب 01/83، 69/80 و 23/78 درصد مشاهده شد. با افزایش زمان از 15 دقیقه به 45 دقیقه میزان جذب افزایش می یابد به طوری که بیشترین میزان جذب در 15 دقیقه اول صورت می گیرد. غلظت نهایی یون ها در هر نمونه توسط دستگاه جذب اتمی (GBC-932) اندازه گیری شده است. مشاهده شد که گراسیلاریای غیرزنده مطابق با قانون جذب لانگمور عمل کرده است و بررسی های سینتیکی نیز نشان داد که جذب نیکل توسط جلبک، از مدل جذب سینتیکی درجه دوم پیروی می کند.
    نتیجه گیری
    بررسی ها حاکی از آن است که این جلبک می تواند به عنوان یک جاذب مناسب برای حذف فلزات سنگین از محلول های آبی باشد.
    کلیدواژگان: جذب بیولوژیکی، جلبک گراسیلاریا، مدل های لانگمور و فرندلیچ، فلز نیکل
  • فریبا خلیلی، مریم شکرچی، یونس مستوفی، مرتضی پیرعلی همدانی، نوشین ادیب صفحه 53
    مقدمه
    کلم براکلی یک سبزی گل دار است و گلچه های آن سرشار از فیتوکمیکال ها، ویتامین ها، فیبر و کلسیم بوده و در رژیم غذایی روزانه ارزش غذایی و دارویی بالایی دارد. بسته بندی براکلی تحت شرایط اتمسفر تعدیل یافته ضمن افزایش عمر انبارداری سبب حفظ کیفیت و ارزش غذایی این محصول می شود.
    هدف
    تجمع تولیدات تخمیری در بافت محصول در این دوره ضرورت انجام پژوهش هایی را برای جلوگیری از ایجاد شرایط بی هوازی و تولید ترکیبات نامطبوع الکلی ایجاب می کند.
    روش بررسی
    به این منظور گلچه های براکلی رقم پرمیوم کراپ بعد از تیمار با سایتوکینین بنزیل آدنین در دو سطح (0 و 50 پی پی ام)، با استفاده از دو نوع پوشش پلیمری (پلی اتیلن با دانسیته کم و پلی پروپیلن) بسته بندی و در دمای 1 درجه سانتی گراد برای 18 روز انبار شدند. در طی این مدت سطح تولیدات تخمیری در کنار خصوصیات کیفی گلچه ها مشتمل بر میزان تولید اتیلن، کلروفیل، ویتامین C، کیفیت ظاهری، pH، اسیدیته و افت وزن با فواصل زمانی 3 روز اندازه گیری شد.
    نتایج
    نتایج این بررسی نشان داد که تیمار گلچه های براکلی با سایتوکینین بنزیل آدنین (50 پی پی ام) و بسته بندی با استفاده از پوشش های پلیمری تاثیر معنی داری در کاهش تولید اتیلن، افت وزن، حفظ ویتامین C، کلروفیل، کیفیت، اسیدیته و pH در مقایسه با شاهد داشته است.
    نتیجه گیری
    این تیمار ضمن حفظ کیفیت و ارزش غذایی، تولید ترکیبات نامطبوع الکلی را به طور معنی داری کاهش داد.
    کلیدواژگان: براکلی، اتمسفر تعدیل یافته، آسکوربیک اسید، سایتوکیتین بنزیل آدئین، پوشش های پلیمری
  • رضا راه چمنی، محمدرضا مخبر دزفولی، عباس حاجی آخوندی، افشین رئوفی، شمسعلی رضازاده، ابراهیم بنی حسن، حمید شریفی، زهرا ناظم بکایی صفحه 63
    مقدمه
    بومادران قرن ها به عنوان گیاه دارویی مورد استفاده بوده است. بومادران در طب سنتی موارد ضعف قلب، افزایش فشار خون و ترومبوز عروق مغزی و کرونر تجویز می شود.
    هدف
    با توجه به عدم وجود گزارش علمی درباره اثرات قلبی تزریق عصاره این گیاه، این مطالعه برای بررسی تغییرات برخی پارامترهای قلبی و بیوشیمیایی سرم متعاقب تزریق داخل وریدی عصاره اتانولی بومادران انجام شد.
    روش بررسی
    12 رٲس گوسفند به ظاهر سالم انتخاب و به طور تصادفی به 2 گروه تیمار و شاهد تقسیم شدند. در گروه تیمار عصاره بومادران با دز 20 میلی گرم بر کیلوگرم و در گروه شاهد سالین نرمال داخل وریدی تزریق شده و در زمان های 0، 5، 15، 30، 45، 60، 90 و 120 دقیقه الکتروکاردیوگرام اشتقاق Base-apex و در ساعات 0، 2، 6، 24، 48 و 72 بعد از تزریق نمونه خون وریدی گرفته شد و غلظت سرمی آنزیم هایcTnT، ASTو CK-MBو سدیم، پتاسیم، کلر، کلسیم، منیزیم و فسفر اندازه گیری شد.
    نتایج
    عصاره اتانولی بومادران باعث افزایش معنی دار ارتفاع موج P در زمان های 5 و 90 دقیقه و ارتفاع موج S 120 دقیقه بعد از تزریق و کاهش معنی دار طول موج T در 15 دقیقه بعد از تزریق شد. سایر پارامترهای بررسی شده تفاوت معنی داری نداشتند.
    نتیجه گیری
    تجویز عصاره بومادران با دز 20 میلی گرم بر کیلوگرم موجب افزایش قدرت انقباض قلب در 2 ساعت بعد از تزریق می شود. بررسی های بیشتری برای شناسایی، جداسازی و تعیین مکانیسم اثر ماده موثره و در نهایت تهیه یک داروی گیاهی اینوتروپ مثبت ضروری به نظر می رسد.
    کلیدواژگان: گوسفند، عصاره بومادران، الکتروکاردیوگرام، الکترولیت، آنزیم های قلبی
  • حسن امیدی، حشمت امیدی، حسنعلی نقدی بادی صفحه 70
    مقدمه
    آنزیم فسفاتیدات فسفوهیدرولاز، دفسفوریلاسیون فسفاتیدات به دی آسیل گلیسرول و فسفات معدنی2 را کاتالیز می کند. این واکنش مرحله تنظیمی و محدودکننده سرعت متابولیسم گلیسرولیپیدها است. دی آسیل گلیسرول تولیده شده پیش ساز سنتز فسفولیپیدها و تری گلیسریدها است.
    هدف
    در این مطالعه تاثیر پودر میوه Pistacia atlantica از خانواده Anacardiacea بر فعالیت آنزیم PAP کبدی، تری گلیسرید کبدی و پروفیل چربی های سرم بررسی شد.
    روش بررسی
    چهار گروه موش صحرایی (6 سر موش صحرایی در هر گروه) برای مدت 15 و 60 روز با غذای عادی یا غذای عادی همراه با 10 درصد پودر بنه تغذیه شدند. سپس فعالیت آنزیم PAP کبدی و مقادیر تری گلیسرید، کلسترول تام، HDL-c، LDL-c، VLDL-c سرمی و تری گلیسرید کبدی اندازه گیری شد.
    نتایج
    نتایج نشان داد در موش های تغذیه شده با بنه به مدت 15روز، مقدار کلسترول سرمی در همه فراکسیون های لیپوپروتئینی افزایش و مقدار تری گلیسرید کبدی کاهش یافته است. فعالیت آنزیم PAP حدود 11 درصد کاهش یافت، ولی این کاهش نسبت به گروه شاهد معنی دار نبود. هم چنین، موش هایی که به مدت 60 روز با بنه تغذیه شده بودند، تفاوت معنی داری در فراکسیون های لیپوپروتئینی نسبت به گروه شاهد نشان ندادند. در حالی که مقدار تری گلیسرید کبدی به طور معنی داری کاهش یافت. علاوه بر این، فعالیت آنزیم PAPنسبت به گروه شاهد حدود 16 درصد کاهش یافت.
    نتیجه گیری
    رژیم غذایی حاوی پسته وحشی سبب کاهش مقدار تری گلیسرید کبدی می شود.
    کلیدواژگان: پسته وحشی (بنه)، آنزیم فسفاتیدات فسفر هیدرولاز، تری گلیسیرید، کلسترول
  • مجید رمضانی، مهدی آذرآبادی، حسن فلاح حسینی، حامد عبدی، غلامرضا باهر، مجبوبه سادات حسینی صفحه 79
    مقدمه
    دیابت از جمله بیماری های مزمنی است که به دلیل کمبود یا کاهش عملکرد انسولین موجب افزایش میزان قند خون و اختلالات متابولیسمی بدن می شود. هنگامی که دیابت نوع دوم به داروهای کاهنده قند خون خوراکی جواب ندهد و بیماران وارد مرحله کمبود نسبی انسولین شوند ترزیق انسولین برای این بیماران ضرورت می یابد. ولی اکثر بیماران به این روش درمانی تمایل ندارند، لذا تلاش برای درمان این بیماران نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
    هدف
    در این مطالعه، هدف بررسی اثر عصاره بذر گیاه خارمریم (سیلی مارین) در کاهش قند خون بیماران دیابتی نوع دوم کاندید انسولین درمانی بود.
    روش بررسی
    در این کارآزمایی بالینی تعداد 60 بیمار دیابتی نوع دوم کاندید انسولین درمانی از بین بیماران دیابتی نوع دوم مراجعه کننده به کلینیک غدد بیمارستان بقیه الله (عج) انتخاب شدند. بیماران به صورت تصادفی به دو گروه 30 نفری تقسیم شدند. در گروه اول علاوه بر درمان مرسوم، روزانه 3 عدد قرص 200 میلی گرمی سیلی مارین و در گروه دوم علاوه بر درمان مرسوم، 3 عدد قرص دارونما تجویز شد. بیماران در این کارآزمایی بالینی دو ماهه از نظر فاکتورهای بیوشیمیایی نظیر قند خون ناشتا، قند خون دو ساعت پس از غذا، هموگلوبین گلیکوزیله ((HbA1C لیپیدهای سرم (تری گلیسرید، کلسترول تام، LDL، HDL)، آنزیم های کبدی (SGOT، (SGPT و کراتینین، قبل و بعد از دو ماه درمان بررسی شدند.
    نتایج
    در گروه بیماران دریافت کننده داروی گیاهی سیلی مارین میانگین میزان هموگلوبین گلیکوزیله خون به طور معنی داری از 81/9 به 25/8 درصد کاهش یافت، ولی در گروه دارونما میانگین میزان هموگلوبین گلیکوزیله خون به طور غیرمعنی داری از 83/9 به 21/10 درصد افزایش یافت. مقایسه میزان هموگلوبین گلیکوزیله خون قبل از درمان در دو گروه (گروه داروی گیاهی سیلی مارین و گروه دارونما) تفاوت معنی دار نداشت ولی در پایان مطالعه در گروه داروی گیاهی سیلی مارین در مقایسه با دارونما بطور معنی دار کاهش یافت. در گروه بیماران دریافت کننده داروی گیاهی سیلی مارین میانگین میزان قند خون ناشتا از 196 به 160 میلی گرم در دسی لیتر و قند خون دو ساعت بعد از غذا از 268 به 218 میلی گرم در دسی لیتر خون به طور معنی داری کاهش یافت، ولی این تغییر در گروه دارونما مشاهده نشد. مقایسه میزان قند خون ناشتا و دو ساعت بعد از غذا قبل از درمان در دو گروه (گروه داروی گیاهی سیلی مارین و گروه دارونما) تفاوت معنی دار نداشت، ولی در پایان مطالعه در گروه داروی گیاهی سیلی مارین در مقایسه با دارونما به طور معنی داری کاهش یافت. هم چنین در گروه داروی گیاهی سیلی مارین میانگین میزان کلسترول تام از 211 به 193 میلی گرم در دسی لیتر و LDL cholesterol، از 129 به 107 میلی گرم در دسی لیتر به طور معنی داری کاهش یافت، ولی در گروه دارونما تغییر معنی داری مشاهده نشد. میانگین میزان دیگر فاکتورهای خونی اندازه گیری شده در این بررسی از قبیل تری گلیسرید، کلسترول HDL، آنزیم های کبدیSGOT)، SGPT) و کراتینین قبل و بعد از دو ماه درمان در هر دو گروه تغییر معنی داری نیافت.
    نتیجه گیری
    تجویز داروی گیاهی سیلی مارین به بیماران دیابتی نوع دوم کاندید انسولین درمانی، میزان هموگلوبین گلیکوزیله خون، قندخون ناشتا و دو ساعت بعد از غذا و هم چنین میزان کلسترول تام و LDL را در این بیماران کاهش داد.
    کلیدواژگان: سیلی مارین، دیابت شیرین، کاندید انسولین درمانی
  • عطاالله بنکداران، حسن فلاح حسینی، فرحناز خلیفی سیگارودی، محمد عبدلی، مریم اهوازی صفحه 85
    مقدمه
    گیاه خارخاسک بومی ایران بوده، در طب سنتی، خواص درمانی متفاوتی چون دفع سنگ کلیه و مثانه، رفع التهاب مجاری ادرار و تنظیم فشارخون دارد.
    هدف
    در این بررسی، هدف ارزیابی اثرات مقادیر متفاوت از عصاره میوه گیاه خارخاسک بر قندخون در موش صحرایی دیابتی در مقایسه با داروی گلی بن کلامید در کوتاه مدت و بلند مدت است.
    روش بررسی
    تعداد 60 سر موش صحرایی نر بالغ نژاد ویستار به وزن 250 - 200 گرم انتخاب، در شرایط یکسان نگهداری و به وسیله تزریق استرپتوزوسین با دوز 50 میلی گرم بر کیلوگرم داخل صفاقی دیابتی شدند. عصاره هیدروالکلی گیاه خارخاسک در دوزهای 15، 30، 60، 150، 250، 500، 750 و 1000 میلی گرم بر کیلوگرم در بررسی فاز حاد و در دوزهای 500، 750 و 1000 در بررسی فاز مزمن و داروی گلی بن کلامید به مقدار 10 میلی گرم بر کیلوگرم (محلول در ml 3 DMSO 10%) به روش داخل صفاقی تزریق شد. سپس نمونه خون از ورید دمی موش های ناشتا و 2 ساعت پس از تغذیه جمع آوری و قند خون با استفاده از دستگاه گلوکومتر اندازه گیری شد.
    نتایج
    نتایج آنالیز آماری نشان داد عصاره هیدروالکلی میوه گیاه خارخاسک سبب کاهش وابسته به دوز قندخون در موش های دیابتی در مقایسه با داروی معیار (گلی بن کلامید 10 میلی گرم بر کیلوگرم) و گروه شاهد (DMSO 10%) می شود؛ به شکلی که دوزهای 15، 30، 60، 150، 250 و 500 میلی گرم بر کیلوگرم تاثیر معنی داری بر قند خون نداشتند، در حالی که دوزهای 750 و 1000 سبب کاهش پیش رونده قند خون 2 ساعته و ناشتا شدند (000/0p=).
    نتیجه گیری
    عصاره هیدروالکلی میوه گیاه خارخاسک باعث کاهش وابسته به دوز قندخون در موش های دیابتی شد. انجام بررسی های بیشتر و طولانی تر و بررسی اثرات جانبی گیاه در میان جمعیت هدف پیشنهاد می شود.
    کلیدواژگان: دیابت، کاهش قند خون، استرپتوزوسین، خارخاسک، گیاهان دارویی، موش صحرایی دیابتی