فهرست مطالب
مجله کاشان شناسی
پیاپی 3 (بهار و تابستان 1385)
- 184 صفحه،
- تاریخ انتشار: 1387/06/10
- تعداد عناوین: 10
-
صفحه 3
- تفسیر و حدیث
-
صفحه 5
داود بن علی بن خلف، پایه‌گذار مکتب ظاهرگرایی و نفی قیاس در سده سوم تاریخ زندگی مسلمانان است. این فقیه نام‌آور و نو‌آور که خیلی‌زود در جهان اسلام، آوازه یافت و پیروانی برای خود دست و پا کرد، از منطقه عمومی اصفهان و به طور خاص، از شهر کاشان برخاست. درنگ در فراز و نشیب‌های زندگی این دانشمند جنجالی عصر خود بی‌گمان می‌تواند برای آنان که تاریخ دانش فقه و نمودارهای دگرگونی‌ها و پوست‌اندازی‌های آن را دنبال می‌کنند، سودمند و کارگشا باشد.
کلیدواژگان: داود بن علی، ظاهرگرایی، ظاهرگرایان، ظواهر قرآن و حدیث، قیاس - عرفان
-
صفحه 25
یکی از بزرگان علم و ادب و حکمت پژوهان در مورد تعامل فرهنگ و تمدن یونان و اسلام چنین گفته است: پس از برخورد فلسفه یونانی با عالم اسلام، حیات عقلانی و روحانی در چهار جریان فرهنگی و عقیدتی در جهان اسلام تبلور یافت. فلسفه مشایی، حکمت اشراقی، کلام، تصوف و عرفان، بازگشت این چهار جریان در موضوع شناخت و معرفت به دو مساله اساسی برمی‌گردد است. یکی از تدلال و نظر و دیگری ریاضت و تزکیه و مجاهدت نفسانی. به عبارت واضح‌تر، برای شناخت آغاز و انجام جهان از دو راه تفکر و یا ریاضت و مجاهدت می‌توان طی طریق کرد . در ایران اسلامی هر کدام از این چهار جریان مذکور، در دامن خود، بزرگ مردان و دانشیانی را پرورده که آوازه آنها جهانی است. ابوعلی سینا، شهاب‌الدین سهروردی، غزالی و خواجه نصیرالدین طوسی، نمونه‌های شاخص برای هر کدام از این جریان‌ها محسوب می‌شود. مشکل بتوان تصور کرد که چهره‌های برجسته و نمادهای بارز این حیات عقلانی و یا روحانی فقط به همان جریان که در آن برجسته بودند، تعلق داشتند. مرحوم مجتبی مینوی گفته است: در دو قرن پنجم و ششم جماعتی از بزرگان بوده‌اند که در عین تعلق به یکی از چهار طریقت مذکور، علاقه‌ای به یکی دیگر از طریقه‌های دیگر هم داشته‌اند . به نظر ایشان طریقه تصوف و عرفان، از طریقه‌هایی بوده که هم فلاسفه و هم متکلمان و هم حکمای اشراقی به آن نظر داشته‌اند. یکی از شخصیت‌های بسیار مهم، مبتکر و حکیم متاله در فاصله دو قرن پنجم و ششم با مشخصه‌ای که مذکور افتاد، باباافضل مرقی کاشانی است که در این مقاله، زندگی، افکار و آثار او مورد بررسی قرار می‌گیرد.
کلیدواژگان: باباافضل، تصوف، حکمت، ادبیات -
صفحه 38
با ظهور دولت صفویه در قرن دهم، تحولات قابل ملاحظه‌ای در حوزه دیانت و فرهنگ ایران پدید آمد. در این دوران مکتبی عرفانی پدید آمد که گرچه ماخذی صوفیانه داشت، اما با اندیشه‌های تشیع و حکمت اسلامی پیوند یافت. زمینه چنین مکتبی که نوعی تحول در اندیشه شیعه است از چند قرن قبل در ایران آغاز شده بود و سرآمدان آن مانند افضل‌الدین کاشانی، عبدالرزاق کاشانی و نصیرالدین کاشانی، کاشی بوده و یا نزد کاشیان، عرفان و حکمت آموخته بودند مانند سید حیدر آملی و داوود قیصری. در این مقاله به زمینه‌های پیدایش این مکتب و نقش عارفان و حکیمان کاشی در آن اشاره می‌شود.
کلیدواژگان: عرفان، تصوف، کاشان، عبدالرزاق کاشانی، نصیرالدین کاشانی، باباافضل کاشانی، سیدحیدر آملی - ادبیات
-
صفحه 55
این مقاله به بررسی مشترکات و تناسبات شعری بیدل و سپهری پرداخته است. ممکن است عملا بر پایه تفکر یا تصویر آفرینی بیدل نسروده باشد، اما در دفترهای شعر سپهری و دیوان بیدل تشابهات بسیاری می‌توان دید. به زعم من جوهر شعر در آفرینش جاری است و این شاعر است که می‌تواند به اندازه گنجایش قلبی خود از این رود جاری برخورد. و به قلم بنگارد و وقتی دو شاعر از نظر احساس و اندیشه به یکدیگر نزدیکتر باشند، لاجرم اشعاری مشابه هم خواهند داشت. بیدل با فرهنگ هزار توی هند آشناست و روحی درون گرا و تخیلی عمیق، سرمایه شعری او به شمار می‌رود که در بستر زبان نغمه فارسی آنان را به کار می‌گیرد، سپهری نیز فارسی زبانی ساده است. با همان روح لطیف و درون گرا و با همان تخیل انتزاعی. از این رو کنار هم قرار دادن این اشعار تو خالی از لطف نیست. با مطالعه در شعرهای سپهری و بیدل نقاط مشترک بسیاری را می‌توان دید. با توجه به پژوهش‌های قبلی در این موضوع، در این مقاله سعی بر این است که چشم اندازهایی که کسی تاکنون به آن نپرداخته یا گذرا از آن رد شده نشان داده می‌شود. موضوعات اصلی، اندیشه‌های مشترک این دو شاعر، تصویر آفرینی‌ها و تخیلات نزدیک به هم آنان، تفکرات سورریال حاکم بر بعضی اشعار، عرفان موجود در اشعار و دیگر تشابهات شعری است. اما قصدی بر اثبات تاثیر سپهری از بیدل نیست. در این مقاله نیز نجواهای نزدیک به هم دو شاعر که متعلق به زمان‌های مختلفی‌اند با قالب‌های شعری متفاوت، بررسی شده است و به واقع افسون همین نزدیکی روح انسان‌هاست به هم.
کلیدواژگان: بیدل، سپهری، عرفان، سورئالیسم، سبک هندی، شعر، وسعت مشرب - تاریخ
-
صفحه 73
ابولولو اسیری ایرانی بود که در سال 23ه..ق خلیفه دوم، عمر را در مسجد مدینه ترور کرد و بلافاصله خود را کشت. قرن‌ها بعد آرامگاهی منسوب به او در شهر کاشان به وجود آمد و شخصیت تازه‌ای از او در اذهان کسانی که در آن شهر می‌زیستند، شکل گرفت. این مقاله به ابولولو و کار او می‌پردازد و شکل‌گیری آرامگاه و هویت تاریخی جدید او را بر اساس متون و منابع تاریخی بررسی می‌کند.
- هنر و معماری
-
صفحه 83
خانه‌های تاریخی کاشان، تجلی تلاش انسان گذشته در زیستن هرچه مناسب‌تر تلقی می گردد. امروزه سبک و هنر به کار رفته در خانه‌های تاریخی کاشان توجه هنرمندان و صاحب‌نظران مطالعات فرهنگی و معماری را به خود جلب نموده و یکی از مهم‌ترین کانون‌های جهانگردی ایران به شمار می‌روند. در این مقاله، عناصر و بخش‌های اصلی معماری خانه‌های تاریخی کاشان و نقش عوامل اقلیمی در نوع معماری آنها مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعه سبک و هنر به کار رفته در بخش‌های مختلف خانه‌های تاریخی کاشان، ابعاد مختلف فرهنگی، هنری و زیبایی شناختی و معماری در منطقه کاشان را نشان می‌دهد. در واقع نوع معماری خانه‌های تاریخی کاشان را می‌توان پاسخ طبیعی انسان به اقلیم منطقه کاشان با زیست اقلیم خشک، تلقی نمود.
کلیدواژگان: خانه های تاریخی، سبک معماری، سرداب، حوض خانه، ایوان، هشتی -
صفحه 108
فرش از جمله هنرهای صناعی است که از گذشته دور به عنوان نماد هویت فنی و هنری فرهنگ ایران زمین، در سطح جهان شهرت داشته است. در دوران صفویان که درخشان‌ترین فرش‌های تاریخ را به خود دیده، شهر کاشان یکی از جایگاه‌های اصلی هنرهای گوناگون به ویژه هنر فرش بوده است. شمار قابل ملاحظه‌ای از فرش‌های باقی‌مانده از آن دوران که زینت‌بخش موزه‌های دنیا است از کارگاه‌های این شهر بیرون آمده است که مهم‌ترین آنها فرش شیخ‌صفی و فرش چلسی است. برای پیدایش این گونه آثار، بی‌شک زمینه‌های متعددی فراهم بوده و سوابق خاص هنری کاشان کمک شایانی نموده است. وجود هنرمندان صاحب نام به ویژه طراحان بزرگی چون رضا عباسی، صناعت فرش صفویان را تحت تاثیر قرار داده‌اند. در این مقاله به روش اسنادی و تاریخی با توجه به وضعیت هنر دوران صفویان در کاشان، بازتاب آن در صناعت فرش آن زمان مورد مطالعه قرار گرفته و به ویژه اثربخشی هنرمندان بر این صناعت پرآوازه بررسی گردیده است.
کلیدواژگان: هنر کاشان، فرش صفویان، طراحان فرش، قالی کاشان، صناعت فرش -
صفحه 127
کاشان قدیم به عنوان نشانه بارز معماری ایرانی- اسلامی، گویای آن است که شهرسازی و معماری ایرانی- اسلامی هرگز با طبیعت بیگانه نبوده و معماری که برای ایجاد ساختمان مجبور به دخالت در طبیعت گردیده نه تنها موجب انهدام آن نگردیده ، بلکه توانسته تعادلی در این میان به وجود آورد. بافت تاریخی کاشان در گذشته دارای ساختار مشخصی بود. حصار و بارویی که مرز محله را مشخص می‌کرد و قلعه‌ای که در نزدیکی آن حصار، محافظت بافت را از دشمنان مقدور می‌داشت. دروازه‌ای چند، که مدخل‌های بافت بودند و گذرهایی که از این دروازه‌ها شروع شده و با عبور از محلات و مراکز محلات، آنان را به بازار (مرکز اصلی تجارت و رونق اقتصادی بافت) پیوند می‌زدند. اما شهرسازی دوران معاصر با به ارمغان آوردن خیابان و فلکه و هم‌چنین با توسعه مرکزیت اداری شهر و ایجاد ساختمان های غیر بومی و محصور در فضای سبز، لطمات جبران-ناپذیری بر بافت ارگانیک شهر وارد کرده است. بنابراین سازمان فضایی و ساختار کالبدی بافت تاریخی، طی دوران های مختلف، دگرگونی بسیار زیادی پیدا کرده است. بررسی و تعیین مسیر تغییر و تحولات ساختار بافت قدیم شهر در هر دوره تاریخی تا کنون ، آسیب های وارد شده بر این بافت ارزشمند طی گسترش شهر در سده اخیر و به طور کلی حفظ، احیاء، باززنده سازی و برنامه ریزی آن نه تنها به عنوان یک موضوع شهری و منطقه ای بلکه به مثابه یک مساله ملی از اهداف مهم این پژوهش به شمار می رود. برای بررسی و تبیین موضوع تحقیق، ترکیبی از روش های توصیفی، تحلیلی و پیمایشی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ساختار اصلی بافت قدیم شهر کاشان از استخوان بندی ارگانیک منحصر به فرد و سازمان فضایی خاصی برخوردار بوده که این ساختار از برج وباروی شهر، معابر و گذرها، محلات و مرکزمحلات، فضاهای عمومی مانند بازار و میدان تشکیل شده بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد، تغییر ساختار منسجم و متمرکز و در عین حال پویای قدیمی برای اولین بار در اوایل دهه 40 با شکستن و فرو ریختن حصار شهر رخ داد. از این دوران به بعد توسعه وگسترش شهر و ایجاد هسته‌های جمعیتی حاشیه شهر ساخت متمرکز و متراکم بافت قدیم را به بافت پراکنده چند هسته ای تبدیل کرد که نظم ساختاری خاصی نداشت. به تدریج این نواحی از بافت به علت عدم موفقیت در جذب و نگهداشتن ساکنان در درون خود به علت کمبود خدمات رسانی رفته رفته به لحاظ کالبدی ، اجتماعی و اقتصادی رو به فرسودگی نهاد.
کلیدواژگان: بافت، بافت قدیم، کاشان، برنامه ریزی، احیای کالبدی - کتابنامه
-
صفحه 157
-
Page 5
Dawood bin Ali Bin Khalaf established the school of externalism and negated deduction in the 3rd century of Islam. He soon became famous in the Muslim word. The study of the ups and downs of his life will definitely ( definitely) be of use of the understanding of the backgrounds of jurisprudence. (jurisprudence)
Keywords: externalism, deduction, Dawood bin Ali -
Page 25
A great scholar addresses the relationship between the Greek culture and the Islamic culture. He contends that as a result of the interactions between Greek philosophy and Islam, tour ideological lines of thinking emerged, namely, Masha’i, Eshraqi, Kalam, and Tasavof of Sufism. The four ideological approaches have two basic epistemological principles in common: a) The principle of reasoning and wisdom and b) The principle of soul purification through hardship. There a great scholars advocating , ghazali and Toosi are but a few examples. This study focuses on Baha Afzal Maraghi kashani of the fifth and sixth centuries.
Keywords: Baba Afzal, Sufism, Literature -
Page 38
The Reign of Safavid in the 10th century caused significant Changes in the Iranian religion and culture. A new school of suffism emerged which was linked with the Islamic religious wisdom. The backgrounds for these change bad been formed during the previous centuries by people such as Afzal al-Din, Abd –razzaq, Nasir al-din all from Kashan. This paper explore ( this paper explores or these papers explore ) the formation and development of the new school of suffism. People such as Afzal al –Din adb al-Razzaq, Nasir al-Din all from kashan, had formed the backgrounds for these changes during the previous centuries
Keywords: Kashan, suffism, Mysticism, Abd al-Rezsaq -
Page 55
This paper investigates poetical commonalities in Bidel and sepehri. Many similarities and found in the two poet’s Diwans (divans). This may reflect how similar the two poets are in feelings and thoughts . Bidel was well familiar with the manifold culture of India and had depth of imagination. sepehri used a simple language but shared the same level of imagination. Juxtaposing (juxtaposing) the two point reveals many interesting pints. The present paper compares the two poets and concentrates on the mystical and surrealistic aspects of their poetry.
Keywords: Bidel, sepehri, surrealism, Poetry -
Page 73
Abu lu’lu was an Iranian POV who killed the second caliph, Omar, in 23 AH in the mosque of Medina. He immediately killed himself afterward. Centuries later, a Shrine was built for him in kashan and he took on a new personality for the people who lived there. This essay describes the life and works of this character.
-
Page 83
Historical house in kashan manifest early man’s attempt for leading a better life. The artistic construction of these houses attracted the attention of many scholars of tourism. This study describes the architectural features of the houses in relation to the climatologically conditions of the town. Dimensions of culture, art esthetics, and history as reflected in these houses of an arid lan are discussed
Keywords: Historical houses. Kashan, Vestibules, Traditional, Architecture -
Page 108
Carpets are one of the main manifestations of the early cultural history of Iran and Persian carpets well-Known throughout the world. Kashan is one of the main Iranian city for the carpet industry .Many early rugs in famous museums like the sheikh Safi carpet and the have greatly in fluenced these carpets. This study show how art is reflected in the rugs of the saffavid period.
Keywords: The Art of Kashan, carpets, kashan carpets -
Page 127
Kashan if a great manifestation of Iranian and Islamic architecture, it shows that this style of architecture has never been incongruent with the nature and has always preserved it. The city was originally fenced off from neighboring wall, all of which lead of the business city center. The construction of new streets and squares and the construction of new baildings and parks that are incongruent with the rest of the city have greatly damaged it’s original structure. The present study shows that the destruction of the wall around the city 40 years ago was the beginning of the great damage which finally led to the deterioration of a magnificent (magnificent) structure.
Keywords: Kashan, urban development, planning
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.