نشریه دانشگاه علوم پزشکی بیرجند
سال هفتم شماره 1 (پیاپی 12، زمستان 1379)

پرفشاری خون یکی از معضلات عمده پزشکی می باشد. با توجه به متفاوت بودن نرموگرام فشار خون در جوامع مختلف، این مطالعه به منظور تعیین نرموگرام فشار خون در دانش آموزان مدارس ابتدایی بیرجند، و مقایسه آن با استانداردهای آمریکایی انجام شده است. 1928 دانش آموز 1010) پسر و 918 دختر(مقطع ابتدایی از طریق نمونه گیری خوشه ایو سیستماتیک انتخاب و فشار خون آنها بروش استاندارد اندازه گیری شد. جز در گروه سنی 7 سال، در سایر گروه های سنی با افزایش سن بر مقدار فشار خون سیستولیک و دیاستولیک در دو جنس افزوده می شد. میانگین فشار خون سیستولیک فقط در گروه سنی 7 سال، بالاتر از حد استاندارد و در بقیه رده های سنی روی میانگین استاندارد بوده است. میانگین فشار خون دیاستولیک در تمام سنین بالاتر از حد میانگین استاندارد بود. شیوع پرفشاری خون در دختران %8.7 و در پسران %7.1 بود (P<0.05). با توجه به اختلاف موجود در نرموگرام فشار خون کودکان منطقه و نرموگرام استاندارد توصیه می شود نرموگرامهای فشار خون برای کودکان ایرانی تهیه شود.

مسمومیت در حال حاضر یکی از مشکلات جهانی می باشد. این مطالعه به منظور بررسی عوامل مسمومیتهای اتفاقی در بیرجند در سال 1379 انجام شده است. این مطالعه مقطعی روی 272 نفر مسمومیتهای اتفاقی پذیرش شده در درمانگاه های اورژانس بیرجند در سال 1379 انجام شده است. متغیرهای سن، جنس، محل سکونت، عامل مسمومیت زا، پیش آگهی و مرگ و میر مورد بررسی قرار گرفته اند. به منظور مقایسه از آزمون مجذور کای استفاده شده است و P مساوی یا کمتر از 0.05 بعنوان درجه معنی داری در نظر گرفته شده است.نتایج از مجموع 602 نفر موارد مسمومیت، 272 نفر (%45.2) مسمومیت اتفاقی بود که از این تعداد 101 نفر زن (%37.1) و 171 نفر مرد (%62.9) بودند. میانگین سنی 19 ±19.39 سال و در دو جنس تفاوتی نداشت. 147 نفر (%55) کمتر از 18 سال و 92 نفر (%34.2) کمتر از 4 سال داشتند. شایعترین عامل مسمومیت داروها بوده و بعد از آن به ترتیب: مواد غذایی، مواد مخدر، مواد شیمیایی و نفت قرار داشت. تفاوت معنی داری از نظر عامل مسمومیت در گروه های سنی و محل سکونت وجود داشت (P<0.01). عامل مسمومیت در دو جنس و سطوح مختلف تحصیلات تفاوت معنی داری نداشت. در این مطالعه مسمومیتهای اتفاقی عمدتا ناشی از داروها و مواد شیمیایی خانگی می باشد. نتایج فوق آموزش، اطلاع رسانی، استفاده از بسته بندی های مطمئن جهت نگهداری داروها و مواد شیمیایی را مورد تاکید قرار می دهد.

بیش از %20 افراد جامعه مبتلا به بیماری آلرژی اتوپیک می باشند. امروزه در اغلب تست های تشخیص و یا حساسیت زدایی افراد آلرژیک عصاره خام مواد آلرژی زا استفاده می شود. اما این عصاره بطور معمول حاوی بیش از 50 نوع مولکول پروتئین آلرژن و غیر آلرژن است که استفاده از آنها را در تشخیص دچار مشکل می نماید. در این مطالعه قصد داریم روش عصاره گیری از عصاره گیاهان را به نحوی طراحی نماییم که علاوه بر استخراج تمامی آلرژن های گرده، مقدار مواد غیر آلرژیک را به حداقل برسانیم. فاکتورهایی مانند مولاریته بافر، PH، دیالیز کردن و تکان دادن (shaking) در مقایسه با مخلوط کردن (mixing) با استفاده از مگنت مورد بررسی قرار گرفت. ترکیب عصاره به روش SDS-PAGE و اندازه گیری پروتئین تام به روش Bradford اندازه گیری شد.نتایج نتایج بدست آمده در الکتروفورز عصاره گیاه زعفران وجود 6 باند مشخص را در ناحیه 14-94 کیلودالتون را نشان داد. دیالیز نمونه های استخراج شده باعث کم شدن رنگ زمینه ای و شارپ شدن باندهای پروتئینی بخصوص در نواحی کمتر از 30 کیلودالتون شد. باندهای پروتئینی عصاره هایی که در مدت زمان 24 و 48 ساعت از طریق تکان دادن آماده شده بودند در مقایسه با روش مخلوط کردن واضح تر بود. بنابراین می توان با تغییر در شرایط استخراج، عوامل نابود کننده آلرژن را خنثی سازیم و بتوانیم عصاره مناسبی جهت مصارف تشخیصی و درمانی بدست آوریم.

مشاهده سیگنالهای میکروآمبولی توسط فن آوری داپلر ترانس کرانیال در عروق مغزی بیماران دارای دریچه مکانیکال قلب یافته بسیار شایعی است. تقریبا تمامی این سیگنالها بدون علائم و نشانه های بالینی هستند. در این مطالعه شیوع و فرکانس سیگنالهای میکروآمبولی در شریان مغزی میانی با پروتز دریچه ای میترال بررسی می شود. این مطالعه توصیفی بر روی 22 بیمار با پروتز دریچه میترال از نوع سن جود انجام شد. فرکانس سیگنالهای میکروآمبولی در مدت یکساعت مونیتورینگ شریان مغزی میانی و زمان پروترومبین و INR بیماران در زمان مونیتورینگ سابقه سکته مغزی بعد از تعویض دریچه، شدت درمان ضد انعقادی و فیبریلاسیون دهلیزی مورد توجه قرار گرفت.نتایج %77 بیماران ما سیگنالهای میکروآمبولی را در مونیتورینگ عروقی داشتند. میانگین فرکانس سیگنالهای فوق در 2 بیمار با سابقه سکته مغزی بعد از تعویض دریچه 61 و در 20 بیمار دیگر 73 سیگنال در هر ساعت بود. در 6 بیمار با 2.5<=INR و در 16 بیمار با 2.5>INR میانگین فرکانس سیگنالهای میکروآمبولی بترتیب 143 و 51 سیگنال در ساعت بود. در 13 بیمار با فیبریلاسیون دهلیزی)با میانگین (2.15 INR و در 9 بیمار با ریتم سینوزال)میانگین (2.40 INR میانگین فرکانس سیگنالهای میکروآمبولی به ترتیب 50 و 104 سیگنال در ساعت بود. بنابراین سیگنالهای میکروآمبولی ثبت شده در عروق مغزی بیماران دارای دریچه مکانیکال قلب ماهیت فیبرینی ندارند. فرکانس این سیگنالها نیز بیانگر خطر ایجاد سکته مغزی در این بیماران نمی باشد.

طلاق یکی از پدیده های اجتماعی است که از دیرباز گریبانگر جوامع مختلف بشری بوده است، و اثرات ناگواری روی اعضا خانواده ها دارد. این مطالعه به منظور مقایسه اضطراب و پرخاشگری در نوجوانان 12-19 سال خانواده های گسسته و پیوسته انجام شده است. در این مطالعه مورد شاهدی از دانش آموزان 19-12 سال شاغل به تحصیل در مدارس راهنمایی و دبیرستانهای شهر بیرجند 80 دانش آموز از خانواده های گسسته و 80 نفر شاهد که دارای خانواده پیوسته بوده و از نظر سن و جنس، تحصیلات و شغل پدر و مادر و منطقه محل سکونت با گروه مورد همسان بوده و والدین هیچکدام از آنها فوت نکرده بودند و هیچکدام نیز در پرورشگاه بسر نمی بردند بطور تصادفی انتخاب گردیدند. پرسشنامه علائم و و چک لیست مشاهده رفتار به عنوان ابزار کار مورد استفاده قرار گرفت. اضطراب و پرخاشگری آنان با استفاده از آزمون، اس. سی.ال 90 و فرم مشاهده ارزیابی با استفاده از آزمون آماری تی مستقل مورد مقایسه قرار گرفته است.نتایج میانگین امتیاز اضطراب در فرزندان خانواده های گسسته، 5.8± 10.1 و در فرزندان خانواده های پیوسته 6.6 ±7.32 بود (P<0.01). پرخاشگری نیز در فرزندان خانواده های گسسته (12.55± 5.67) بطور معناداری از پرخاشگری در فرزندان خانواده های پیوسته (7.35± 6) بیشتر بود (P<0.001)میزان اضطراب در دختران خانواده های گسسته بیشتر از پسران و میزان پرخاشگری در پسران خانواده های گسسته بیشتر از دختران می باشد. نتایج فوق نشان دهنده تنش زا بودن طلاق به خصوص در کودکان و نوجوانان می باشد. متفاوت بودن رفتارهای نابهنجار در پسران و دختران ممکن است به علت تفاوتهای مزاجی، انعطاف پذیری و مکانیسمهای تطابقی متفاوت افراد باشد.

اشعه X یک پرتو مضر و تهاجمی است. با استفاده از پزشکان با تجربه می توان از دریافت پرتوهای مضر به مقدار زیادی جلوگیری کرد. به منظور برآورد ارزش اخباری مثبت تشخیص بالینی پزشک اورژانس کرمان در بیماران ترومایی مراجعه کننده به اورژانس که جهت انجام رادیوگرافی معرفی شده بودند، این مطالعه انجام گرفت. مطالعه بصورت مقطعی به مدت 2 ماه بطور شبانه روزی در تابستان 1380 در بخش رادیولوژی اورژانس بیمارستان باهنر کرمان روی 353 بیمار انجام گرفت. برای کسب اطلاعات، برای هر بیمار یک فرم (sheet) تکمیل گردید. در این فرم خصوصیات دموگرافیکی بیمار، علت مراجعه بیمار به اورژانس، نوع درخواست پرتونگاری، پیش بینی پزشک در مورد نوع ضایعه و نتیجه قرائت سه رادیولوژیست ثبت گردید. سه نفر رادیولوژیست رادیوگرافی ها را جداگانه مطالعه کرده و بیماران تا 24 ساعت از نظر بالینی پیگیری شدند. بر اساس اتفاق نظر قرائت رادیولوژیست ها روی رادیوگرافی های درخواستی، ارزش اخباری مثبت تشخیص بالینی پزشک اورژانس برای دست %36، برای پا %29، برای ستون مهره ها %6، برای سر و صورت %4، برای لگن %13، برای دنده ها %6 و برای ترقوه و کتف %25 بوده است. ارزش اخباری مثبت در این مطالعه نشان داد که خدمات در اورژانس از کیفیت پایینی برخوردار بوده و برای سرعت بخشیدن و افزایش کیفیت بهره گیری از متخصصین اورژانس، حضور مستمر حداقل یکی از رزیدنتهای ارتوپدی، جراحی اعصاب یا جراحی عمومی در این بخش ضروری بنظر میرسد.

ویروس هپاتیت B به عنوان نهمین علت مرگ و میر از طرف سازمان بهداشت جهانی معرفی شده است. مجامع علمی برای پیشگیری از عوارض این بیماری و جلوگیری از سرایت آن اقداماتی را توصیه کرده اند. در این مطالعه هدف این است تا میزان ارزیابی های اولیه در مورد اقدامات فوق را در افراد ناقل این ویروس بررسی نماییم. به روش نمونه گیری ساده 71 نفر ناقل ویروس هپاتیت B از میان 6223 نفر اهدا کنندگان خون در شهر بیرجند در سال 79 مورد مصاحبه قرار گرفتند.ابزار مطالعه پرسش نامه ای مشتمل بر سوالات تحقیق در مورد مراجعه به مرکز بهداشت شهرستان و تشکیل پرونده بهداشتی، انجام آزمایشات سلامت کبد و ویرولوژی در فرد ناقل، و آزمایش HBsAg افراد در تماس، و واکسیناسیون افراد در تماس در صورت منفی بودن نتیجه آزمایش بود. افراد در تماس افرادی بودند که زیر یک سقف زندگی می کردند. پس از جمع آوری اطلاعات با تعیین توزیع فراوانی داده ها، نتایج مورد بحث قرار گرفتند.نتایج از بین 6223 نفر که جهت اهدا خون به بانک خون در شهرستان بیرجند مراجعه داشتند 808 نفر (%12.98) زن و 5415 نفر (%87.2) مرد بودند. 90 نفر (%1.44) از کل اهدا کنندگان خون HBsAg+ بودند. 71 نفر از 90 نفر جهت مصاحبه در دسترس بودند. 32 نفر از بین 71 نفر (%45) جهت تشکیل پرونده به مرکز بهداشتی درمانی شهرستان مراجعه کرده بودند. در 30 نفر (%42) آزمایشات کبدی و تنها 8 مورد (%11) سونوگرافی انجام شده بود. HBeAg / HBeAb و HBVDNA و AFP در هیچ موردی انجام نشده بود.تعداد 322 تماس خانوادگی با 71 نفر وجود داشت که در 140 مورد (%40.3) آزمایش HBsAg را انجام داده بودند و 29 مورد (%20.7) از این تعداد HBsAg+ بودند. 111 نفر از 140 نفر جهت برنامه واکسیناسیون معرفی شده بودند که همه بجز 3 نفر (%2.7) واکسیناسیون کامل را انجام داده بودند. پیگیری افراد HBsAg+ و خانواده آنها از میزان مطلوبی برخوردار نیست.

امروزه استفاده مردم از روش های طب جایگزین در نقاط مختلف رو به افزایش است. این تحقیق با هدف تعیین جایگاه طب جایگزین در ارائه خدمات درمانی، سیاست گزاران بهداشتی را در بهبود برنامه ریزی و کنترل کیفیت ارائه این خدمات یاری خواهد داد. در یک مطالعه مقطعی875 نفر از خانوارهای ساکن شهر اصفهان بود به روش نمونه گیری تصادفی دو مرحله ای انتخاب شدند. ابزار مطالعه پرسشنامه ای شامل 14 سوال که 7 سوال در برگیرنده مشخصات فردی و 7 سوال مربوط به نوع شکایت بیماران و خدمات دریافت شده و علل استفاده از خدمات بود. و اطلاعات پس از جمع آوری تحت نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج از مجموع 875 نفر، 547 نفر (%62.5) طی 5 سال گذشته از حداقل یکی از روش های طب جایگزین استفاده کرده بودند که از این تعداد %72 را خانم ها تشکیل می دادند و %64.7 خانه دار بودند. %21 بیسواد %10.1 دارای تحصیلات دانشگاهی بودند. مشکلات گوارشی %20.8 و اختلالات روانی %17.9 به ترتیب بیشترین فراوانی علل استفاده از طب جایگزین بودند. رویکرد به طب جایگزین در %57.4 مربوط به توصیه اطرافیان و در %13.5 مربوط به توصیه پزشکان بوده است. نوع درمان جایگزین در %76.6 موارد گیاه درمانی و %10.1 دعا درمانی و %5.9 حجامت و %5.5 طب سوزنی بود. گرایش درصد زیادی از افراد در بهره گیری از روش های مختلف طب جایگزین، ضرورت توجه بیشتر مدیران و سیاستگزاران بهداشتی را می طلبد.

اندازه گیری قد و وزن از منابع اطلاعاتی بسیار مهم در ارزشیابی رشد، تغذیه و سلامت کودکان میباشد. از آنجا که عوامل ژنتیکی و محیطی هر دو روی رشد تاثیر دارند، منحنی رشد در جوامع مختلف، می تواند الگوی متفاوت داشته باشد. این مطالعه به منظور بررسی قد و وزن کودکان 7-12 ساله شهر بیرجند و مقایسه آن با NCHS و سایر مطالعات مشابه در ایران انجام شده است. در این مطالعه مقطعی تعداد 1928 دانش آموز دبستانی دختر (918) و پسر (1010) از طریق نمونه گیری خوشه ایو سیستماتیک از دبستانهای شهر بیرجند انتخاب شدند وزن و قد آنان اندازه گیری شده و صدک های مربوطه تعیین و با صدک های NCHS مورد مقایسه قرار گرفته است.نتایج بر اساس نتایج بدست آمده صدک های وزن و قد کودکان 7-12 ساله شهر بیرجند مشخصا نسبت به NCHS کاهش داشته و با افزایش سن انحراف از NCHS بیشتر می شود و کاهش وزن بیشتر از قد می باشد. با توجه به نتایج فوق منحنی های رشد کودکان بیرجند با NCHS تفاوت دارد، توصیه می شود با بررسی های دقیق تر و وسیع تر استانداردهای منطقه ای رشد تهیه شود تا در ارزیابی سلامت و اختلالات رشد و همچنین برنامه ریزی های بهداشتی کشوری مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به نقش مهم تغذیه در رشد کودکان، بهبود وضع تغذیه ای کودکان از طریق بالا بردن اقتصاد خانواده ها و آموزش آنان خصوصا مادران توصیه می شود.

افراد مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه دارای مشکلات تنفسی و مشکلات خلقی هستند که با تعیین میزان ارتباط بین دو بعد جسمی و روانی در این بیماران می توان در تهیه و ارائه مراقبتها توسط کادر درمانی و بخصوص پرستاران قدم موثری برداشت. این مطالعه توصیفی - تحلیلی به منظور بررسی ارتباط بین وضعیت تنفسی و خلقی بیماران مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه و در سال 1379 بر روی 37 نفر از بیماران مبتلا به یکی یا هر دو بیماری برونشیت مزمن و آمفیزم ساکن بیرجند که حداقل 2 سال سابقه ابتلا به این بیماری ها را داشته اند به انجام رسیده است. برای بررسی وضعیت خلقی بیمار از پرسشنامه 30 سوالی استاندارد بررسی خلق (GDS) و برای بررسی وضعیت تنفسی بیماران چک لیست مشتمل بر 10 بند استفاده شده است. در پرسشنامه بررسی خلق نمرات از 30 محاسبه شد و هر چه نمرات به صفر نزدیک تر بود. نشان دهنده خلق بالاتر و بهتر فرد است. اطلاعات بدست آمده توسط آزمونهای آماری مک نمار و کروسکال والیس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.نتایج میانگین کل نمره در این مطالعه 16.27 بدست آمد. با تنگی نفس روزانه، در سطوح مختلف فعالیت، خلق بیماران به حالت افسرده نزدیکتر می شود (P<0.001). این نتیجه گیری در مورد شدت تنگی نفس در خواب نیز صدق میکند. (P<0.001) همچنین شکمی یا سینه ای بودن و منظم و یا نامنظم بودن تنفس نیز با تغییرات خلقی بیماران ارتباط معنی داری دارد (P<0.05). وضعیت تنفسی بیماران مبتلا به COPD با خلق افسرده ارتباط دارد بنابراین بیماران مبتلا به COPD در هر شرایطی احتیاج به حمایت روانی دارند.