فصلنامه جنگل و مرتع
پیاپی 57 (زمستان 1381)

رشد روزافزون جمعیت, گسترش فعالیت های تولیدی و عمرانی بشر و محدود بودن منابع طبیعی, محیط زیست را به شدت تحت تاثیر قرار داده و آثار آن به صورت تخریب و تحلیل منابع و آلودگی آب, خاک و هوا مشاهده می شود. با توجه به این که توسعه پایدار, امری است همه جانبه, می یابد عوامل متعدد و در بیشتر موارد متضاد مانند زیست محیطی, اقتصادی, عرفی, فرهنگی وقتی را در رسیدن به آن ملحوظ نمود.

عشایر استان سمنان با توجه به الگوهای زیست (کوچ) و شرایط جغرافیایی در طول سال در منطقه ای خاص (قشلاق, ییلاق و میان بند) استقرار می یابند. آنها به منظور حفظ, احیاء و بهره برداری مراتع, نقش مؤثری ایفاء می نمایند. در دوره استقرار ییلاقی, جدا کردن انواع دام و تقسیم و بهر برداری از مراتع بر حسب نوع دام, قرق مراتع, بذر افشانی مراتع, چراپژنی و علف دیار (برآورد وضعیت علفوه مراتع) استخدام قرقبان و قرقچی و تعیین مسیر کوچ با استفاده از چیل و سنگ قوچ و در دوره استقرار قشلاقی, عالم چر (بهره برداری مشاع مراتع در اوایل فصل بهار) همزمان با رویش افمرها و هنار (سازگاری دام با طبیعت سخت کویر) از جمله این فنون هاست.

به منظور بررسی عوامل تخریب و تعیین سهم هر یک از آنها در تخریب مراتع استان آذربایجان غربی تعداد 4 شهرستان با 33 سامان عرفی و 157 بهره بردار از طریق نمونه گیری تصادفی سیستماتیک انتخاب شد. متغیرهای مستقل پژوهش حاضر شامل الف - عدم مدیریت صحیح با چهار متغیر فرعی که بقرار زیر بیان می گردند. 1 - زیادی تعداد دام 2 - چرای زودرس 3 - شخم یا تبدیل مراتع به دیمزارهای کم بازده 4 - بوته کنی ب - انگیزه اقتصادی ج - سرمایه گذاری.

سازمان های دست اندر کار حفظ محیط زیست و منابع طبیعی برای چالش با مشکلات و تحولات پیش رو, باید قادر باشند تا آنها را پیش بینی نموده و خود را برای مواجهه با آنها مهیا سازند. بنابر اعتقاد کارشناسان, عناصر متعددی وجود دارند که می توانند مدیران را در مدیریت و پیش بینی این عوامل یاری نمایند.

تالاب بند علی خان در 35 کیلومتری جنوب شهرستان ورامین حد فاصل عرض های شمالی جغرافیایی 5 و 34 تا 52 و 35 و طول های شرقی جغرافیایی 30 و 51 تا 45 و 51 واقع است. نیمی از تالاب در منطقه حفاظت شده کویر و نیم دیگر آن در خارچ از آن واقع است. اهداف این بررسی, شناسایی گون های پرندگان تالاب, گونه ای گیاهی تالاب و ارزش های تالاب, سرشماری تعیین پراکنش پرندگان تالاب و شناسایی دلایل آن, شناسایی ارتباط بوم شناسی پرندگان با تالاب, تعیین گونه های مهاجر و بومی پرندگان, تعیین گونه های در معرض انقراض, نادر و با ارزش پرندگان در تالاب, بررسی اهمیت تالاب برای حفاظت نسل پرندگان بومی و مهاجر و سرانجام شناسایی عوامل تهدید تالاب بند علی خان می باشند.

طی سال های اخیر در زمینه معرفی روش های بهره برداری مناسب زیست محیطی از جنگل ها, پیشرفت های قابل توجهی در بخش هیا مختلف جهان حاصل شده و با این حال, هنوز کارهای زیادی مانده است. نیاز به اصلاح سیستم ها و تکنیک های بهره برداری پیوسته وجود داشته, تا حدی که بتواند کاملا متناسب با اهداف مدیریت پایدار جنگل بوده و از این رو نقش کاملی را در زمینه اهداف اقتصادی و اجتماعی توسعه پایدار داشته باشد.