فهرست مطالب
فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران
پیاپی 35 (تابستان 1387)
- 248 صفحه،
- تاریخ انتشار: 1387/08/20
- تعداد عناوین: 9
-
-
صفحه 1در این پژوهش، عوامل مؤثر بر بهره وری کل عوامل (TFP) در اقتصاد ایران با تاکید بر نسبت شاغلان دارای تحصیلات عالی به عنوان جانشین سرمایه انسانی از نوع آموزش، سرمایه تحقیق و توسعه دولتی، نسبت تولید بالفعل به بالقوه به عنوان شاخص میزان استفاده از ظرفیت ها را مورد بررسی قرار داده ایم. نتایج برآورد الگو با استفاده از داده های آماری سری زمانی سال های 47-1383 به روش مدل خودتوضیح با وقفه های گسترده ARDL)) نشان می دهد در بلندمدت سرمایه تحقیق و توسعه دولتی، نسبت شاغلان دارای تحصیلات عالی و نرخ بهره برداری از ظرفیت اثرات مثبت و معنا داری بر بهره وری داشته است. در ضمن، عوامل دیگر مؤثر بر بهره وری در قالب متغیر روند زمانی تاثیر منفی و معنادار بر بهره وری داشته اند. در این دوره، به رغم روند افزایشی سرمایه تحقیق و توسعه دولتی و شاخص های سرمایه انسانی، شاخص بهره وری کل عوامل رشد بسیار ناچیزی داشته و تنها 5 درصد رشد تولید بلندمدت را تامین کرده است. مهم ترین دلایل آن کاهش رقابت پذیری اقتصاد، مدیریت ناصحیح تخصیص منابع و استفاده نابهینه از منابع موجود است.
کلیدواژگان: بهره وری کل عوامل، سرمایه انسانی، تحقیق و توسعه، تولید بالفعل و بالقوه -
صفحه 31به طور کلی، سیاست های تثبیتی با هدف تعدیل نوسانات متغیرهای کلیدی از جمله نرخ حقیقی ارز تدوین و اجرا می شود. توفیق این سیاست ها در کنترل نوسانات و تعدیل آثار آن بر متغیرهای اقتصادی دیگر مستلزم شناسایی منابع نوسان در هر اقتصادی می باشد. بر همین اساس، در این پژوهش به دنبال شناسایی منابع نوسان نرخ حقیقی ارز در اقتصاد ایران هستیم. برای این منظور از یک مدل خودهمبسته برداری ساختاری (SVAR) و داده های فصلی برای دوره 1370:1 تا 1385:1 استفاده کرده ایم. پس از برآورد مدل، با استفاده از توابع واکنش به تکانه، اثر شوک های مختلف شامل شوک های حقیقی طرف عرضه، شوک های حقیقی طرف تقاضا و شوک های اسمی (شوک های مربوط به بازارهای پولی و مالی) روی نرخ حقیقی ارز را مورد بررسی قرار داده و سپس، با به-کارگیری روش تجزیه واریانس سهم هریک ازاین شوک ها را در ایجاد نوسانات در متغیر مورد نظر محاسبه کرده ایم. نتایج کلی نشان می-دهد که شوک های حقیقی طرف تقاضا اصلی ترین منبع نوسانات نرخ حقیقی ارز در ایران است؛ به طوری که سهم آن در واریانس نرخ حقیقی ارز در بلند مدت بیش از 85 درصد بوده است. پس از آن، شوک های حقیقی طرف عرضه با سهم حدود 12 درصد رتبه دوم را در ایجاد این نوسانات به خود اختصاص داده است. افزون بر این، یافته های این پژوهش نشان می دهد که سهم شوک های اسمی در ایجاد نوسانات نرخ حقیقی ارز در ایران از حداقل مقدار برخوردار بوده و در واقع، نقش بسیار اندکی را در این خصوص داشته است.
کلیدواژگان: نوسانات نرخ حقیقی ارز، توابع واکنش به تکانه، تجزیه واریانس، مدل SVAR -
صفحه 51در این پژوهش سعی کرده ایم در چارچوب مدل سولو-سوآن، فرضیه همگرایی تولید ناخالص داخلی سرانه واقعی بین کشورهای گروه D-8 را آزمون کنیم. بدین منظور، از مدل های سری زمانی(آزمون ریشه واحد دیکی- فولر تعمیم یافته) و توزیعی(شاخص های نابرابری تایل و واریانس مقطعی)استفاده کرده ایم. نتایج مدل سری زمانی نشان می دهد که تنها کشورهای اندونزی، مالزی و ترکیه توانسته اند، به سمت آمریکا (به عنوان کشوری با GDP سرانه بالا) همگرا شوند، در حالی که کشورهای دیگر از آن واگرا شده اند. از سوی دیگر، نتایج آزمون همگرایی میان کشوری بین ایران و کشورهای دیگر گروه مورد مطالعه نشان می دهد، تنها بین ایران و دو کشور بنگلادش و نیجریه همگرایی ایجاد شده است؛ این در حالی است که بین ایران و دو همسایه و شریک تجاری دیرینه آن، پاکستان و ترکیه نوعی واگرایی تصادفی ایجاد شده است. این امر می تواند، حاکی از نقش بسیار ضعیف گروه هایی مانند اکو و حتی D-8 در ایجاد یکپارچگی منطقه ای بین این سه کشور باشد. نتایج محاسبه شاخص های پراکندگی، نشان دهنده افزایش نابرابری بین کشورهای گروه(به ویژه بعد از دهه 1990) است و این امر نشان دهنده افزایش ناهمگنی بین کشورهای این گروه و ناتوانی آن در ایجاد یکپارچگی بین کشورهای عضو می باشد.
کلیدواژگان: فرضیه همگرایی، مدل رشد نئوکلاسیک سولو، سوان، مدل سری زمانی، مدل توزیعی، گروه D، 8 -
صفحه 79مساله بهبود کارایی انرژی به ویژه با توجه به افزایش قیمت انرژی در سال های اخیرمورد توجه پژوهشگران قرارگرفته است؛ به گونه ای که پژوهشگران برای درک بهتر از شدت انرژی، روش های گوناگونی برای تفکیک شدت انرژی ارائه کرده تا عوامل مؤثر بر میزان شدت انرژی را بررسی نمایند. در این پژوهش به تجزیه شدت انرژی (به دو اثر ساختاری و شدتی) در صنایع نه گانه ایران با استفاده از شاخص ایده آل فیشر و تکنیک ضرب پذیری با رویکرد داده های سری زمانی می پردازیم. تجزیه شدت انرژی را براساس داده های سری زمانی در سال های 1374 تا 1383 انجام داده ایم. نتایج تجزیه نشان می دهد که در بیشتر صنایع نه گانه، اثر ساختاری سهم اندکی در تغییرات اثر کل شدت انرژی داشته و اثر شدتی سهم بیشتر در تغییرات اثر کل داشته است. در بیشتر صنایع در سال های مختلف اثر شدتی در جهت کاهش شدت انرژی حرکت کرده و اثر ساختاری سهم ضعیفی در کاهش شدت انرژی داشته است.
کلیدواژگان: شدت انرژی، اثر ساختاری، اثر شدتی، شاخص ایده آل فیشر، صنایع نه گانه ایران -
صفحه 111
توسعه و گسترش بانکداری الکترونیکی به عنوان یکی از کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در بازارهای پولی و بانکی کشورهای پیشرفته جهان، صنعت بانکداری کشور را در سال های اخیر به منظور به کارگیری این نوآوری به تکاپو وادار کرده است. بدیهی است کاربرد بانکداری الکترونیکی در صنعت بانکداری کشور هنگامی مفید ارزیابی می شود که سرمایه گذاری های انجام شده از جانب بانک ها در این زمینه، سودآوری آنها را افزایش دهد. در این پژوهش، سعی کرده ایم که تاثیر اقدامات انجام شده از سوی بانک های تجاری کشور برای گسترش بانکداری الکترونیکی برسودآوری آنها را در قالب یک مدل اقتصادسنجی تبیین نماییم. مدل به کار رفته در این پژوهش بر مبنای نظریه «ساختارگرایی» بوده که در آن بازده کل دارایی ها (ROA) به عنوان متغیر وابسته و شاخص تمرکز بازار، اندازه بانک، تعداد ماشین های خودپرداز هر بانک (ATM) و متغیر مجازی پیوستن بانک به شبکه شتاب به عنوان متغیرهای توضیحی تعریف می شوند. برآورد مدل با استفاده از داده های ترکیبی شش بانک تجاری کشور (تجارت، رفاه کارگران، سپه، صادرات، ملت و ملی)، برای دوره زمانی 1379-1384 و بر اساس مدل اثر ثابت با روش حداقل مربعات تعمیم یافته (GLS) انجام می شود. نتایج نشان می دهد که افزایش تعداد ماشین های خودپرداز هر بانک، تاثیر مثبتی بر سودآوری آن بانک داشته که این تاثیر پس از پیوستن بانک به شبکه شتاب افزایش پیدا کرده است و بر این اساس، می توان نتیجه گرفت که گسترش بانکداری الکترونیکی، تاثیر مثبت و قابل ملاحظه ای بر سودآوری بانک های تجاری ایران دارد.
کلیدواژگان: سودآوری، فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، بانکداری الکترونیکی، نظریه ساختارگرایی، داده های ترکیبی (Panel Data) -
صفحه 141در این پژوهش، با استفاده از روش خودرگرسیون برداری (VAR) به بررسی رابطه بین شاخص های قیمتی تولید کننده(PPI)، عمده فروشی(WPI) و مصرف کننده(CPI) می پردازیم. بدین منظور، 192 مشاهده ماهانه از 1369.1 تا 1384.12 این شاخص ها را جمع آوری و مورد بررسی قرار داده ایم. نتایج نشان می دهد که بروز تکانه در PPI باعث افزایش WPI و CPI از همان آغاز وقوع تکانه می شود. این افزایش در هر دو شاخص بیش از یک سال ادامه می یابد؛ اما با گذشت زمان از بین می رود. وقوع تکانه در WPI باعث می شود که CPI از همان دوره اول با افزایش مواجه شود؛ اما، این تاثیر در کمتر از 6 ماه از بین می رود. همچنین، PPI تغییرات CPI را به خوبی توضیح می دهد، اما قدرت کمتری در توضیح تغییرات WPI دارد. WPI نیز تغییرات CPI را به خوبی توضیح می دهد.
کلیدواژگان: شاخص قیمت تولید کننده، شاخص قیمت عمده فروشی، شاخص قیمت مصرف کننده، روش خودرگرسیون برداری -
صفحه 159در این پژوهش به بررسی نوسانات نرخ ارز واقعی و عدم اطمینان حاصل از آن بر سرمایه گذاری بخش خصوصی می پردازیم. بدین منظور ابتدا، روابط نظری بین نرخ ارز واقعی و سرمایه گذاری بخش خصوصی و روند تغییرات این دو متغیر در دوره 1353 تا 1383 در ایران را بررسی می کنیم. سپس، با توجه به شرایط خاص کشور و با بهره گیری از پژوهش های انجام شده در مورد کشورهای دیگر، الگویی برای سرمایه گذاری بخش خصوصی ایران طراحی کرده ایم که در آن، سرمایه گذاری بخش خصوصی به صورت تابعی از سرمایه گذاری بخش دولتی، تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم، نرخ بهره و عدم اطمینان نرخ ارز واقعی است. نتایج برآورد این الگو، بیانگر تاثیر معنا دار و منفی عدم اطمینان نرخ ارز واقعی بر سرمایه گذاری بخش خصوصی است.
کلیدواژگان: عدم اطمینان، سرمایه گذاری بخش خصوصی، نرخ ارز واقعی، روش Garch، الگوی شتاب انعطاف پذیر -
صفحه 177
شناسایی منابع اختلالات در تولید و رشد اقتصادی از مهم ترین مباحث اقتصاد کلان است. در مورد عوامل به وجودآورنده ادوار تجاری اختلاف نظرهای مهمی بین مکاتب مختلف اقتصادی وجود دارد. در این پژوهش از شیوه توصیفی و داده های دوره زمانی 1341-1384 استفاده کرده ایم. جهت بررسی اثر شوکهای بهره وری بر رشد اقتصادی، یک مدل بر اساس الگوی ادوار تجاری با تکنولوژی درون زا طراحی و مورد بررسی قرار گرفته است. از شاخص ترنکوئیست برای محاسبه بهره وری کل عوامل در اقتصاد ایران سود جسته ایم. سپس، از روش بلنچارد-کوا شوک های وارد شده بر تولید را به دو جزء موقتی و دائمی (بهره وری) تجزیه کرده ایم. نتایج نشان می دهد که شوک های طرف تقاضا به تنهایی اثر معنی داری بر رشد اقتصادی نداشته، شوک های طرف عرضه، اثر معناداری بر رشد اقتصادی دارند، همچنین تاثیر شوک های طرف تقاضا بر تغییرات تولید گذرا و شوک های طرف عرضه (شوک های بهره وری) تاثیر تجمعی بر رشد اقتصادی دارند.
کلیدواژگان: ادوار تجاری واقعی، شوک های طرف عرضه، بهره وری کل عوامل، رشد ااقتصادی، روش بلنچارد، کوا -
صفحه 205از دیدگاه نظری، مساله فقر به رشد اقتصادی و درجه عدم تعادل در الگوی توزیع درآمد یا ثروت جامعه مرتبط است. سرمایه گذاری به عنوان یکی از عوامل رشد اقتصادی در برنامه ریزی درازمدت فقرزدایی دارای اهمیت بالایی است. این پژوهش با هدف بررسی عوامل موثر بر فقر روستایی و رشد اقتصادی کشاورزی با تاکید بر سرمایه گذاری کشاورزی انجام شده است. با استفاده از آمار دوره زمانی 82-1350 و از طریق معادلات به ظاهر نامرتبط (SURE) نوع ارتباط سرمایه گذاری کشاورزی با رشد اقتصادی کشاورزی و فقر (نسبی و مطلق) روستایی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج مطالعه نشان می دهد که هر چند سرمایه گذاری انجام شده در بخش کشاورزی، رشد اقتصادی بخش را به همراه داشته است؛ اما میزان و توزیع منافع حاصل از این رشد در سطحی نبوده است که فقر روستایی را تحت تاثیر قرار دهد. به نظر می رسد منافع رشد اقتصادی کشاورزی به سمت اقشار فقیر روستایی نشت نمی یابد. از این رو علاوه بر کنترل نرخ تورم و بهبود توزیع منافع حاصل از رشد اقتصادی بخش کشاورزی، باید تزریق سرمایه به بخش کشاورزی به منظور حمایت از اقشار فقیر به شکل ویژه در سیاستهای توسعه سرمایه گذاری این بخش مورد توجه قرار گیرد.
کلیدواژگان: فقر (نسبی و مطلق)، روستا، کشاورزی، سرمایه گذاری، رشد اقتصادی، شاخص پایداری فقر، شاخص هرفیندال
-
Page 1In this study, we examine factors influencing the Total Factor Productivity (TFP) in the Iranian economy. These factors are: the percentage of higher education employees as proxy for human capital, the government research and development capital stock and the ratio of actual output to potential output as the index of capacity utilization. We estimate TFP usingTFP using the ARDL (Auto-Regressive Distributed Lag) method covering data over the periodthe period 1968-2004. The results indicate that in the long run, the percentage of higher education employees, the government research and development capital stock and the capacity utilization have had positive and significantlsignificant effects on productivity. In this period, in spite of increasing trend in human capital and the government R&D capital stock, TFP accounts for only five percent of the long run economic growth. The reasons for this meager share of TFP growth aregrowth is reduced the degree of competitiveness, misallocation and inefficient use of resources in the economy.
-
Page 31The main purpose of this paper is to investigate the sources of real exchange rate fluctuations in Iran by decomposing real exchange rate fluctuations into those attributable to real and nominal shocks. Using a structural VAR model along with Impulse-Response Function and Variance Decomposition Method, we find that real demand shocks play a significant role in explaining real exchange fluctuations in the context of the Iranian economy. About 85 percent of these fluctuations come from real demand shocks. Real supply shocks account for about 12 percent of the real exchange rate fluctuations in Iran. The overall result shows that real shocks dominate nominal shocks in real exchange rate fluctuations in Iran at all horizons.
-
Page 51In this paper, we study per capita GDP convergence in D8 countries is studied. We test for The convergence hypothesis is tested throughusing twousing two approaches: Time series model (Augmented Dickey Fuller Test), and distribution model (Theil Inequality index and cross sectional variance). The time series model estimation results showed that just Indonesia, Malaysia, and Turkish TurkyTurkey converge toward America the US. Twhich is a country with high per capita.At other hand, the result of convergence hypothesis test between Iran and other D8 countries shows that convergence has been created occurred between Iran, Pakistan and Nigeria. Also, stochastic divergence was createdhas occurred between Iran, with Pakistan, and Bangladesh. The results of distributive models showed that the Inequality has been increasing among this group afterD8 countries since 1990s. In the base of this result, D8 could not create regional convergence.
-
Page 79In this paper, wDecomposition of energy intensity is one of the basic tools for studying the impacts of structural changes and energy efficiency improvements on the pattern of energy demand in the industrial sector. Based on the theory of price index numbers,e study the factors affecting changes in energy intensity in Iran. We use Fisher Ideal index is used in order to decompose the energy intensity into the structural changes and efficiency improvements components in the Iranian manufacturing industries during 1993-2004. The pattern of energy intensity in the International Standard of Industrial Classification (ISIC) industries during the second and third socio-economic development plans is analyzed. The results show that ththe structural changes have had a little effect in decreasing the energy intensity in the manufacturing industries in Iran.
-
Page 111
Electronic banking is one of the applications of the information and communication technology (ICT) in money market and banking industry. In this paper, we investigate the effects of electronic banking on the commercial banks profitability using an econometric model. The model is based on the* Structure-Conduct-Performance* approach in which the return of total assets (ROA) depends on market concentration, bank size, the number of automated teller machines (ATM), and the membership in the SHETAB network. We estimate the model using a panel data method consisting of the six major commercial banks (Tejarat, Refah Kargaran, Sepah, Saderat, Mellat and Melli banks) over the period 1998-2004. The results show that the number of automated teller machines (ATM) has a positive effect on profitability of commercial banks and the effect increases after joining the SHETAB network. We conclude that the expansion of electronic banking has a positive and significant effect on the commercial banks profitability.
-
Page 141Using Vector Autoregressive (VAR) method, Tthis paper looks forstudies the price change transmission mechanism from producer price index to consumer price index using Vector Autoregressive (VAR) model. possible relationship between Producer, Wholesale and Consumer Price indices and inflation transmission between them. We use the monthly data on the PPI, WPI, and CPI for the period 1990:4 to 2005:3 The rTo this end, 192 monthly data (from 1990:4 to 2005:3) of the three indices were gathered and analyzed. Results from impulse response function suggest that a positive shock in PPI makes the WPI and CPI to rise immediately and it lasts for more than 12 months. Moreover, a positive shock in WPI makes CPI to rise but in less than 6 months it becomes statistically insignificant in less than 6 months. Moreover, the vVariance decomposition of CPI suggests that PPI is the most influential explanatory factor in CPI changes, and also WPI is important to it, and The variance decomposition of WPI also suggests that PPI is a significant explanatory to itfactor in WPI changes.
-
Page 159This paper studies the effect of real exchange rate uncertainty on private investment in Iran. We estimate the effect using a model for private investment in Iran and the time series data for the period 1977-2004. We use the GARCH method to construct an estimate of the real exchange rate uncertainty, and estimate the model by OLS method. The results show that the effect of uncertainty of real exchange rate on investment by private sector is significantly negative.
-
Page 177
Identification of sources of disturbances in production and economic growth are amongst the most important macroeconomic discussions. There are fundamental differences between different economic schools with regard to factors creating business cycles. Research methodology of this paper is descriptive. It is based on the Iranian data for period of 1962-2005. To do this Tornvist index of total factors productivity has been in estimated. Then, using Blanchard- Quah method, temporary and permanent shocks have been decomposed. Results of study indicate that supply side shocks have significant effect on economic growth, and effects of demand side shocks on economic growth are transitory. Supply side shocks (productivity shocks) have accumulative effects on economic growth.
-
Page 205Investment as one of the important factors that has a positive impact on economic growth is expected to alleviate poverty in the long run. This paper studies the role of agricultural investment on economic growth and rural poverty in the rural areas of Iran. To estimate the model, we use the seemingly unrelated regression equations "SURE" and the time series date for the period 1971-2003 The results show that although agricultural investment has a positive effect on economic growth of this sector, the gains from the growth have not had a positive impact on poverty alleviation. It seems Iran agri-economic growth is not at the level that could affect the rural poverty and the benefit resulted from current growth rate does not trickle-down to the rural poor.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.