فهرست مطالب
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
پیاپی 83 (تابستان 1387)
- تاریخ انتشار: 1387/08/25
- تعداد عناوین: 10
-
-
صفحات 1-16در این مقاله اثرات نامتقارن قیمت نفت بر متغیرهای کلان اقتصادی برای کشورهای صنعتی واردکننده نفت شامل آمریکا، ایتالیا، فرانسه و ژاپن طی دوره 2002-1960، مورد بررسی قرار میگیرد. نتایج تخمینهای بهدست آمده نشان میدهد که اثرات افزایش و کاهش قیمت نفت بر رشد اقتصادی کشورهای مذکور یکسان نبوده است. در این کشورها، کاهش قیمت نفت اثری بر رشد GDP آنها نداشته، در صورتی که اثر افزایش قیمت نفت در تمام موارد معنیدار بوده است. بهعبارت دیگر، نوسانات قیمت نفت اثر نامتقارن بر رشد GDP دارد. به علاوه شوکهای پولی در کنار شوک قیمت نفت منبع بزرگ و قابل توجه در بیثباتی رشد GDP هستند.
کلیدواژگان: کشورهای صنعتی واردکننده نفت، قیمت نفت، عدم تقارن، تابع واکنش آنی، تجزیه واریانس -
صفحات 17-40مطالعات نظری حاکی از اثر بازارگرایی بر عملکرد بانکهای تجاریاند. در تحقیق حاضر بازارگرایی بانکهای تجاری کشور بهعنوان یک عامل مؤثر مورد توجه قرار گرفته و رابطه بین بازارگرایی و عملکرد بانکهای تجاری بررسی شده است. در این تحقیق، مدلی مفهومی ترسیم شده است که نشاندهنده ارتباط مستقیم و غیرمستقیم (بهواسطه ایجاد ارزش) بین بازارگرایی و عملکرد بانکهای تجاری است. از خبرگان بانکی درباره مدل نظرسنجی شده و اصلاحات مورد نظر آنها در مدل نهایی ایجاد شده است. بدین منظور، نظرات 50 نفر از خبرگان دریافت و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. پرسشنامه نظرسنجی از خبرگان به دو صورت سؤالات باز و بسته طراحی شد. بهمنظور تحلیل داده های سؤال باز، از روش تحلیل محتوا (تکنیک آنتروپی شانون) و برای تحلیل داده های سؤالات بسته از آزمونهای دو جملهای و رتبهبندی فریدمن استفاده شد. یافته ها نشان میدهند که از نظر خبرگان کلیت مدل و روابط بین بازارگرایی و عملکرد بانکهای تجاری کشور با برخی اصلاحات مورد تایید میباشد. همچنین تمامی مؤلفه های مدل بهطور مستقل حائز اهمیت هستند. عوامل اصلی مدل تحقیق (شامل بازارگرایی، ایجاد ارزش و عملکرد)، از اهمیت یکسانی برخوردارند. اهمیت نسبی مؤلفه های مربوط به عوامل سه گانه یکسان نیستند.
-
صفحات 41-56هدف اصلی از این مقاله تخمین سطح سرمایه اجتماعی، روند آن در کشور و تعیین عناصر و متغیرهای اصلی تشکیل دهنده سرمایه اجتماعی در ایران است. بدین منظور، بعد از بررسی پایه های نظری و تجربی سرمایه اجتماعی، با استفاده از میزان این سرمایه که برای یک سال برای ایران تخمین زده شده، روند سرمایه اجتماعی استخراج شده است. برای برآورد سری زمانی این سرمایه از روش فازی استفاده شده است. نتایج بررسی ها نشان میدهد که سرمایه اجتماعی دارای نوسانات متعددی طی دوره مورد نظر است. این نوسانات ناشی از مسایل سیاسی، تاریخی و فرهنگی است. بهطورکلی سری زمانی سرمایه اجتماعی در بلندمدت روند خفیف نزولی را نشان میدهد. طبقهبندی
-
صفحات 57-87برنامه ریزی فضائی یکی از ابزارهای قدرتمند برای کاهش هزینه های مبادله در بخش حمل و نقل است. با استفاده از این ابزار، میتوان مکان بهینه استقرار انواع مختلف کاربری های اراضی شهری را تعیین کرد و تقاضای سفر به این کاربری ها را به حداقل رساند و متعاقب آن به کاهش هزینه مبادله دست یافت. در این مقاله ضمن ارائه روشی برای محاسبه کاهش تقاضا از طریق مکانیابی کاربری زمین و تحلیل آثار اقتصادی حاصل از آن، نتایج حاصل از بهکارگیری این روش برای یک کاربری (میادین میوه و تره بار و محصولات کشاورزی) در محدوده منطقه 5 شهرداری تهران عرضه شده است و در نهایت کاهش هزینه مبادله ناشی از کاهش تقاضای سفر محاسبه شده است.
کلیدواژگان: هزینه مبادله، تقاضای سفر، مکانیابی کاربری زمین، مساله وبر، میادین میوه و تره بار و محصولات کشاورزی -
صفحات 89-114هدف از این مطالعه، تخمین تابع تقاضای پول در ایران برای دوره 2Q 1364- 4Q 1384، با استفاده از رویکرد وقفه توزیعی خودرگرسیونی ARDL است. نتایج تجربی نشان میدهد که رابطه بلندمدت و باثباتی بین حجم پول (M1)، درآمد واقعی، نرخ تورم و نرخ ارز وجود دارد. این نتایج با تایید مبانی نظری، وجود رابطه منفی بین تابع تقاضای پول و نرخ تورم را بهعنوان متغیر هزینه فرصت پول تایید میکنند. همچنین ضرایب تخمینی نرخ ارز و درآمد واقعی مثبت و معنادارند که تئوری پرتفوی تقاضای پول را تایید میکنند. درخصوص بررسی ثبات تابع تقاضای پول (M1) با استفاده از آزمونهای CUSUM و CUSUMSQ، این تابع کاملا باثبات است، ولی در مورد تابع تقاضای پول (M2) نمیتوان چنین نتیجهای را گرفت. بنابراین، بانک مرکزی بهمنظور کنترل سیاست پولی بهتر است 1M را مورد توجه قرار دهد.
کلیدواژگان: تابع تقاضای پول، تئوری پرتفوی تقاضای پول، تورم، وقفه توزیعی خودرگرسیونی ARDL، آزمونهای ثبات CUSUM، CUSUMSQ -
صفحات 115-136بلایای طبیعی بهعنوان حوادث غیر منتظره، شوک (تکانه) منفی به عرضه کل محسوب میشوند. واکنش یک اقتصاد به این شوکها، به عوامل مختلفی از جمله اجرای قواعد مهندسی در احداث ساختمانها، وجود ذخایر کافی محصولات زراعی و دارایی های نقدی، آموزشهای عمومی و نحوه مدیریت بحرانهای طبیعی، بستگی دارد. در این مقاله، تلاش شده است اهمیت و تاثیر بلایای طبیعی رخ داده در کشور بر سطح کلی فعالیتهای اقتصادی مطالعه شود. به این منظور، روش خود رگرسیونی با وقفه های توزیعی(ARDL) دردوره زمانی 1383-1338 بهکار گرفته شده است. نتایج برآوردهای الگوهای کوتاهمدت و بلندمدت، تاثیر منفی این بلایا بر اقتصاد ملی و ارتباط U شکل بین میزان خسارات بلایای طبیعی و تولید ناخالص داخلی غیرنفتی را نشان میدهد. همچنین برآورد الگوی تصحیح خطا، بر این دلالت دارد که در هر دوره، تنها حدود 17 درصد از عدم تعادلها، تعدیل میشود.
کلیدواژگان: بلایای طبیعی، خسارات، سرمایهگذاری، تولید ناخالص داخلی، وقفههای توزیعی -
صفحات 137-161در این مطالعه تاثیر ابزارهای پولی بر متغیرهای کلان اقتصادی بهعنوان هدف اصلی مدنظر قرارگرفته است. برای این منظور، با استفاده از یک الگوی ساختاری و برآورد شکل تبدیل یافته آن طی دوره 85-1360، ابتدا روابط بین متغیرها و سپس تاثیر اتخاذ برخی سیاستهای پولی و مالی با استفاده از شبیهسازی الگوی برآورد شده، مورد بررسی قرارگرفته است. یکی از مهمترین یافته های تحقیق، این است که سیاست کاهش نرخ سود تسهیلات، سرمایهگذاری بخش خصوصی را افزایش میدهد، اما تاثیر چندانی برتولید ندارد. تاثیر ناچیز این سیاست برتولید، با وجود افزایش سرمایهگذاری بخش خصوصی را، میتوان به تخصیص منابع بانکی به پروژه های سرمایهگذاری کم بازده (بهخاطر توجیه پذیری آنها در شرایط نرخ سود کمتر)، تخصیص بخشی از منابع دولتی به اجرای این سیاست و تورم زا بودن آن نسبت داد. به علاوه، سیاست کاهش نرخ سود تسهیلات به همراه کاهش مخارج سالانه سرمایهگذاری دولت، بیانگر غالب بودن تاثیر کاهش مخارج سرمایهگذاری دولت نسبت به کاهش نرخ سود تسهیلات در اثرگذاری بر سرمایهگذاری بخش خصوصی و تولید ناخالص داخلی است. همچنین نتایج، حاکی از رابطه مثبت و معنیدار بین سرمایهگذاری بخش خصوصی و بخش دولتی است، که نتایج برخی مطالعات مبنی بر وجود رابطه جایگزینی بین سرمایهگذاری دولتی و خصوصی را مورد تردید قرار میدهد.
کلیدواژگان: سیاست پولی، نرخ سود، تورم، سیستم معادلات همزمان -
صفحات 163-186این مقاله بهبررسی ظرفیت مالیاتی ایران و مقایسه آن با 14 کشور در حال توسعه منتخب، شامل کشورهای اردن، الجزایر، مالزی، کنگو، نیکاراگوئه، هند، پاکستان، سریلانکا، پاراگوئه، تونس، پرو، ونزوئلا، فیلیپین و آفریقای جنوبی، میپردازد. در این راستا، الگوی نسبت مالیاتی تدوین و با بهکارگیری روش رگرسیون های به ظاهر نامرتبط (SUR) و با استفاده از داده های پانل برای دوره (2002-1994) برآورد شده است. نتایج نشان می دهد که بین نسبت مالیاتی و سهم ارزش افزوده بخشهای صنعت، خدمات و تجارت خارجی از تولید ناخالص داخلی رابطه مثبت ومعناداری وجود دارد. اما سهم ارزش افزوده بخش کشاورزی از تولید ناخالص داخلی و نسبت قرض های خارجی به GDP و نرخ تورم، بر نسبت مالیاتی تاثیر منفی دارد. در مرحله بعد، با استفاده از نتایج حاصل از برآورد الگوی نسبت مالیاتی، تلاش مالیاتی برای کشورهای مورد بررسی محاسبه شده است. نتایج حاکی از این است که تلاش مالیاتی در ایران دارای پایین ترین رتبه در میان 15 کشور مورد مطالعه است. با توجه بهنتایج، ملاحظه میشود که ظرفیت های مالیاتی بلااستفاده در ایران وجود دارند و لازم است سیاست مناسب بهمنظور افزایش تلاش مالیاتی کشور اتخاذ شود.
کلیدواژگان: نسبت مالیاتی، تلاش مالیاتی در ایران، کشورهای در حال توسعه، رگرسیون بهظاهر نامرتبط -
صفحات 187-224با توجه به نقش تندرستی در زندگی انسانها و هدف توسعه اقتصادی و اجتماعی، که در نهایت به رشد و رفاه اجتماعی میانجامد، میتوان خطوط اصلی رشد و توسعه اقتصادی را، رابطهای دو سویه از سرمایه انسانی دانست. بهعبارت دیگر، میتوان عنوان کرد که نیروی انسانی هم وسیله و هم هدف رشد اقتصادی است. در مطالعات مربوط به نقش سرمایه انسانی در رشد اقتصادی، تاکید اصلی بر روی سرمایه آموزش بوده و نقش سرمایه سلامت، بهصورت جدی مورد بررسی قرار نگرفته است. مطالعه حاضر، در پی بررسی رابطه هزینه های بهداشت و سلامت (HCE) دولت با تولید ناخالص داخلی کشور(GDP) و تولید سرانه (Y) است. برای این این منظور، شاخص سلامت، با استفاده از هزینه های بهداشتی در مدل رشد نئوکلاسیک، وارد و به کمیسازی این رابطه پرداخته شد. نتایج تخمینی که با استفاده از داده های سری زمانی مربوط به سالهای 83-1338 برآورد شد، حاکی از تاثیر مثبت و معنیدار هزینه های بهداشتی دولت بر رشد اقتصادی است.
کلیدواژگان: رشد اقتصادی، سرمایه انسانی، سرمایه سلامت، هزینههای بهداشتی دولت -
صفحات 225-267این مقاله به این سؤال پاسخ میدهد که چه عواملی سبب مؤفقیت مؤسسات مالیه خرد در ایجاد دسترسی پایدار به خدمات مالی برای فقرا شدهاند؟ در این راستا، ازیکسو شیوه های عملیاتی مؤسسات مالیه خرد مبتنی بر اصول بنیادی اقتصاد خرد در زمینه های اطلاعات نامتقارن، ریسک و هزینه مبادله تحلیل میشود. از سوی دیگر با استفاده از داده های مربوط به عملکرد مؤسسات مالیه خرد در سطح جهان، که ویژگی های مؤسسات مالیه خرد موفق نشان داده میشود. تاکید بر پایداری و اولویت بخشیدن به آن، عدم دخالت دولت و استفاده از چارچوب عملیاتی متفاوت با بانکداری متعارف نظیر وامدهی گروهی، از مهمترین ویژگی های مؤسسات موفق بوده است. نتایج این تحقیق، برای سیاستگذاری در زمینه مالیه خرد بهعنوان راهکاری برای ارائه خدمات مالی به گروه های فقیر و کم درآمد مفید است
-
Pages 1-16In this study, we assess the impact of oil price changes on the macroeconomic variables of some oil importers in OECD countries, including USA, Italian, France and Japan during the period 1960-2002. The results for different countries imply asymmetric impact of oil price changes on GDP growth rates; moreover, the results show that monetary shocks are an important and noticeable factor explaining the fluctuations of GDP growth rates, supplementing the impact of oil price shocks.
-
Pages 17-40In this study market orientation of Iran commercial banks has been considered as an effective factor on bank's performance and the relationship between them has been surveyed. Accordingly a conceptual model has been developed that shows both direct and indirect (through value creation) relationship. The developed conceptual model has been evaluated by bank and marketing experts in the frame of a questionnaire. Then the model has been corrected as a final model based on their comments. The population of surveyed experts was 50. The questionnaire contained 2 main questions (1 open and the other closed). In order to analyze the data gathered from open questions, the content analysis method was applied. Binomial and Friedman Ranking tests were used for analyzing the data gathered from closed question. Results show that based on expert's idea the totality of the model and the relationship between the model's factors is confirmed with some corrections. And also it is concluded that all factors and their elements are considered important but the degree of importance of elements are not equal.
-
Pages 41-56The main aim goal of this paper is estimating time series of Social Capital in Iran. For this aim, first we have reviewed theoretical and empirical literature of social capital, and then we used Fuzzy Method for estimating time series of social capital. We used latent variable, because social capital is a qualify variable. Crime and participation indexes are two related variables with social capital. The first one has negative effect on social capital and the second one has positive effect. The results show that trend of social capital in half of last century has slight downward slop. Also, it has many fluctuations because of many events in Iranian history in the last century.
-
Pages 57-87Spatial planning is one of the powerful means for the reduction of transaction costs in the transportation sector. Using this approach one can design and determine optimum of urban land use as well as cut down the traveling demand to different places and thereby achieve the reduction of transactions cost. In this paper, though implicitly, we have tried to present and demonstrate a method for reducing demands through site selection land use and economic impact analysis. The results of this study have been applied to a fruit and produce market in the district five of Tehran municipality. Finally the costs of the reduction of transactions arising from traveling demand have been calculated.
-
Pages 89-114The objective of this study is to estimate the demand for money in Iran using the autoregressive distributed lag (ARDL) approach to cointegration analysis. The empirical results show that there is a unique cointegrated and stable long-run relationship among M1 monetary aggregate, income, inflation and exchange rate. We find that the income elasticity and exchange rate coefficients are positive while the inflation elasticity is negative. This indicates that depreciation of domestic currency increases the demand for money, supporting the wealth effect argument and people prefer to substitute physical assets for money balances that are supporting our theoretical expectation. Our results also after incorporating the CUSUM and CUSUMSQ tests reveal that the M1 money demand function is stable between 1985 and 2006.
-
Pages 115-136Natural disasters as unanticipated events are negative shocks to aggregate supply. The response of an economy to these shocks depends on various factors including implementation the engineering codes in building, existence of sufficient stocks of farm products and cash assets, public training and management method of natural crises. In this paper, it is tried to study the importance and impact of occurred natural disasters on aggregate level of economic activities. To do this, the Auto-Regressive Distributed Lags (ARDL) has been used over the 1959-2004 period. The estimation results of short- and long-run models indicate the negative impact of natural disasters on Iranian economy and a U-shaped relationship between natural disaster damages and non-oil GDP. Also the estimation of Error Correction Model (ECM) implies that only 17 percent of disequilibria are adjusted in each period.
-
Pages 137-161This paper concentrates on investigating the effect of monetary instruments on macroeconomic variables using structural model over the period 1981- 2006. The main results of simulation show that decrease in the interest rate, increases investment but it's effect on production (GDP) is negligible. This weak effect is probably due to some factors such as, the introduction of some new projects with low returns, allocation of some public resources towards the policy implementation and its subsequent inflationary impacts. In addition, the results show that simultaneous decrease in the loan interest rate and public investment could offset the effectiveness of the interest rate policy and decrease public investment and GDP. Also, the results show that there is a direct relationship between public and private investment.
-
Pages 163-186This paper aims at comparing tax effort in Iran with that of 14 developing countries including Jordan, Algeria, Malaysia, Congo, Nicaragua, India, Sri Lanka, Paraguay, Tunisia, Peru, Venezuela, Philippine, and South Africa. A tax ratio model is developed for this purpose. Seemingly Unrelated Regression (SUR) method and panel data for 1994-2002 periods are utilized to estimate the model. The results indicate that the tax ratio is positively affected by the shares of industry, service and foreign sector value added in GDP. However, we found that the ratio of foreign debt to GDP, the share of agricultural value added in GDP and inflation rate have negative impacts on the tax ratio. Estimated tax shares are then used to calculate tax effort for the sample of countries under investigation. The results indicate that Iran has the least tax effort as compared with other countries under investigation. This implies that there is substantial room for improvement in tax effort in this country.
-
Pages 187-224Abstract Considering the role of health in human life, economic growth and social development, we can express that; human source is both means and aim of economic growth. In prior studies about human capital and economic growth, the main emphasis was on educational capital and the role of health capital was not considered seriously. The present study tries to investigate the relationship between health and economic indicators like Gross Domestic Product (GDP). For this purpose, we used government health care expenditure as an index of labor health in neo-classical growth model, and then we quantified this relationship. The results show the significant and positive effect of government health expenditure on economic growth for the period of 1338-1383.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.