فهرست مطالب

نشریه پژوهش و سازندگی
سال بیستم شماره 4 (پیاپی 78، بهار 1387)

  • تاریخ انتشار: 1387/02/11
  • تعداد عناوین: 78
|
  • گیاه شناسی
  • جابر شریفی، امرعلی شاهمرادی صفحه 2

    بررسی برخی ازخصوصیات اکولوژیکی چمن آرارات(Poa araratica) باهد ف د ستیابی به اطلاعات کاربردی و نهایتا استفاده از آن د ربرنامه های اصلاح وتوسعه مراتع انجام گرفت، روش بررسی بد ین طریق بود که ابتد اء به کمک نقشه پوشش گیاهی و بازد ید از مراتع استان اقد ام به تهیه نقشه رویشگاه این گونه گردید، سپس د رهرمنطقه بر اساس وسعت و شرایط پوشش گیاهی جمعا تعد اد 12 سایت به منظور نمونه برد اری واندازه گیری انتخاب شد، در هر یک ازسایت ها با روش سیستماتیک تصادفی با استفاده ازترانسکت و پلات گذاری در امتد اد آن، فاکتورهای مربوط به پوشش تاجی، درصد فراوانی، فنولوژی،، تعد اد بذر، زاد آوری، سیستم ریشه،ترکیب شیمیایی و ارزش رجحانی، مطالعه گردیده است، رویشگاه اصلی چمن آرارات (Poa araratica) مناطق کوهستانی و مرتفع است که د راستان ارد بیل نیز در ارتفاع بالای 1600تا 2800 متری ازسطح د ریا آزاد درد امنه های سبلان و ارتفاعات طالش (باغرو) در جهات جغرافیایی متفاوت به شرط تامین رطوبت حضور گسترد ه پیدا می کند، میانگین درصد پوشش تاجی نسبی این گونه در ترکیب پوشش گیاهی بین 4 تا 12 درصد متغیر است، حد مطلوب Ec خاک >1 د سی زیمنس بر متر و pH خاک > 7 نسبتا اسید ی می باشد، بذر زیاد ی تولید می کند و به طور متوسط در هر کیلوگرم 52 / 3 میلیون عد د بذر وجود د ارد، درصد قوه نامیه بذر این گونه بین 60تا 79 متغیر است، از نظرفنولوژی: شروع رویش معمولا بسته به شرایط منطقه متغیر است، این مرحله عموما در مراتع ییلاقی(ارتفاع 2000متر) از اواسط فرورد ین شروع نموده و تا اواسط خرد اد به رشد علفی خود ادامه می د هد، اواسط خرد اد تا اواسط تیر زمان زمان شکل گیری و رسیدن بذر و از اواسط مرد اد تا اوایل شهریور ماه زمان ریزش می باشد، براساس آزمایش انجام شده نسبت به گونه های مانند bulbosaوFestuca ovina, Bromus tomentellus، Dactylis glomerata، Poa ارزش رجحانی بیشتر و از گونه هایAstragalus effusus, Trifolium repens از ارزش رجحانی کمتری برخورد ار است. این گونه با داشتن مزایایی چون قدرت سازگاری با منطقه، زاد آوری زیاد، د ائمی بود ن، مقاومت در برابرلگد کوبی، مقاومت در برابرسرما و یخبند ان و خشکی می توان در کشت مخلوط در مرتع کاری مورد استفاده قرار گیرد.

    کلیدواژگان: ارد بیل، سبلان، ات اکولوژی، چمن آرارات
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • بررسی ساختار بازار جهانی و بازار صادراتی بادام ایران
    ابراهیم زارع صفحه 2

    بادام باسطح زیرکشت 4/ 146055 هکتار، یکی از مهمترین محصولات باغی کشوراست که علاوه بر مصرف در داخل همه ساله مقداری ازآن به خارج صاد ر می شود. آمار های موجود حاکی از نوسان در میزان و قیمت های صاد راتی بادام ایران است که نشان د هند ه پایین بود ن میزان نفوذ و قدرت چانه زنی در بازار جهانی است. ساختار بازار از جمله عوامل موثر در قدرت چانه زنی می باشد به طوری که با افزایش تنوع در بازارهای هدف قدرت بازاری صاد ر کنند گان نیز افزایش خواهد یافت.ضمن اینکه آگاهی از روند تغییر در ساختار بازار راهنمای مناسبی در سیاستگزاری صاد ارات این محصول می باشد. در این تحقیق با استفاده از اطلاعات موجود در مراجع رسمی، بازارهای هدف شناسایی شده و با محاسبه شاخص هرفیند ال ساختار بازارهای صاد راتی بادام ایران و تغییرات آن در دوره 1382-1372 تعیین شده است. بر اساس نتایج به دست آمده امریکا با تولید بیش از 40 درصد و صادرات بیش از 70 در صد مهمترین کشور تولید کننده و صاد ر کننده بادام د نیا است. سهم ایران از بازار د نیا حدود 2 درصد است و در دوره 2003- 1999 روند کاهشی د اشته است.ساختار بازار صاد راتی بادام ایران شبه انحصاری و بازار جهانی نزد یک به انحصار کامل است.

    کلیدواژگان: بادام، ساختار بازار، شاخص هرفیندال
  • آبخیزداری
  • محمد رحیم فروزه، غلامعلی حشمتی، سید حمید مصباح، غلامعباس قنبریان صفحه 11

    تغییر اقلیم یکی از مهمترین چالش ها در توسعه پاید ار بود ه که تاثیری منفی بر اکوسیستم های خشکی و آبی د ارد. عامل اصلی این پد ید ه، افزایش غلظت گازد ی اکسید کربن در اتمسفر است. ترسیب کربن1 در زی توده گیاهی توسط روش های اصلاحی ساد ه، ارزان و چند منظوره در مراتع نواحی خشک و نیمه خشک، یکی از راهکار های مناسب جهت مواجهه با پد ید ه مذکور محسوب می شود. در این مطالعه به منظور بررسی تاثیر آبیاری سیلابی مراتع بر میزان ترسیب کربن زی توده سرپای2 گونه های بوته ای، بخشی از مراتع گربایگان انتخاب شد. پس از تعیین مناطق معرف، گونه های بوته ای غالب در هر دو منطقه پخش سیلاب و شاهد، تعیین شد ند. مقدار زی توده هوایی و زیر زمینی گونه های مشخص شده به تفکیک هر اند ام، در هر دو منطقه برآورد گردید. سپس نمونه های گیاهی شامل اند ام های مختلف گونه های مورد بررسی، به آزمایشگاه منتقل و درصد کربن آلی هر یک از آنها، اندازه گیری شد. نتایج مقایسه میانگین داده ها توسط آزمونt مستقل، حاکی از آنست که به رغم پاسخ های متفاوت ترسیب کربن گونه های مورد مطالعه نسبت به آبیاری سیلابی، در مجموع ترسیب کربن توسط گونه های بوته ای غالب در مرتع آبگیری شده با میانگین 09 / 100 کیلوگرم در هکتار در حدود 2 برابر ترسیب کربن این گونه ها در مرتع شاهد با میانگین 63 / 50 کیلوگرم در هکتار می باشد.

    کلیدواژگان: تغییر اقلیم، ترسیب کربن، مراتع خشک و نیمه خشک، آبیاری سیلابی، گربایگان
  • به نژادی گیاهان زراعی
  • مصطفی عبادی، علیرضا ایرانبخش، غلامرضا بخشی خانیکی صفحه 11

    نقش رشد یاخته های پارانشیمی در حجیم شدن ریزغد ه ها در شرایط کشت بافت، طی یک دوره ی د ه هفته ای مورد مطالعه قرار گرفت. در شرایط القاء تشکیل ریزغد ه، تقسیمات یاخته ای در بخش های راسی و زیرراسی جوانه های القاشد ه، آغاز شد. ریزغد ه های در حال تشکیل، در ناحیه ی زیرراسی د چار رشد طولی و قطری (شعاعی) شد ند. رشد ریزغد ه ها در هر دو محور تا حدود روز چهل و پنجم ادامه، و تا پایان روز هفتاد م، کاهش یافت. تغییر در ابعاد طولی و عرضی ریزغد ه ها نتیجه ی تقسیمات یاخته ای و افزایش تعد اد یاخته ها در هر دو محور بود. یاخته هایی که در نتیجه ی فعالیت مریستم راسی ریزغد ه ها به‎وجود آمده اند به‎مراتب بیشتر از یاخته های تولید شده در محورعرضی ریزغد ه ها بودند. افزایش تعد اد یاخته های پارانشیم مغزی نسبت به یاخته های پارانشیمی نقش مهم تری را در رشد قطری ریزغد ه ها داشت. تعد اد سلول های پارانشیم مغزی زود تر از سلول های پارانشیم پوست افزایش یافت. رشد قطری یاخته های پارانشیم مغزی زود تر از یاخته های پارانشیم پوست آغاز شد. تغییر الگوی رشد طولی به عرضی نیز در یاخته های پارانشیم پوست و مغز در حجیم شدن ریزغد ه ها نقش داشت. این تغییر الگو در یاخته های پارانشیم پوست زود تر از یاخته های پارانشیم مغزی آغاز گردید. کاهش رشد طولی و رشد عرضی ریزغد ه ها به ترتیب توام با کاهش فعالیت مریستم راسی و کاهش تقسیم در بافت پوست و مغزی بود.

    کلیدواژگان: رشد یاخته ای، حجیم شدن زیرغد ه، کشت بافت، سیب زمینی
  • متفرقه
  • الگوی ایجاد شبکه کتابشناختی کتابخانه های دانشگاهی و تحقیقاتی کشور
    علی راد مهر صفحه 19

    ایجاد شبکه کتابشناختی برای تباد ل اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی و تحقیقاتی ضرورتی اجتناب ناپذیر است. در قالب شبکه کتابشناختی میتوان بخشی از نیازهای اطلاعاتی جامعه استفاده کننده در محیط های علمی، آموزشی و تحقیقاتی را از طریق اشتراک منابع و امانت بین کتابخانه ای تامین نمود. هدف این تحقیق ارائه الگویی عملیاتی برای ایجاد شبکه کتابشناختی با هدف بهره گیری از خد مات نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات اشتراکی است. این شبکه قابلیت د سترسی اطلاعات کتابشناختی در محیط شبکه را برای کاربران در دانشگاه ها و فضاهای تحقیقاتی افزایش می د هد. از جمله مزایای این شبکه می توان به موارد زیر اشاره کرد: استفاده از خد مات تخصصی کتابد اران و متخصصان اطلاع رسانی در بستر شبکه، امکان فراهم آوری و تامین نیازهای اطلاعاتی به شکل تعاونی، ذخیره و بازیابی اشتراکی اطلاعات، کنترل کتابشناختی، خد مات تحویل مد رک.

    کلیدواژگان: ایجاد شبکه کتابشناختی، ارائه الگوی شبکه کتابشناختی، کتابخانه های دانشگاهی، کتابخانه های تحقیقاتی، کتابخانه های تخصصی، اشتراک منابع، نیازهای اطلاعاتی، نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات اشتراکی، کنترل کتابشناختی، ایران
  • آبخیزداری
  • محمدرضا ثروتی_جمال قد وسی_معصومه د اد خواه صفحه 20

    فرسایش خند قی از جمله انواع فرسایش آبی و تشدید شوند هاست که رخد اد و گسترش آن موجب تغییرات بارز در منظر زمین و پسرفت اراضی و تخریب محیط زیست می شود. با توجه به تنوع و میزان تاثیر عوامل مختلف در شکل گیری و گسترش فرسایش خند قی که از نقطه ای به نقطه ی دیگر نوع و میزان تاثیر آن تغییر می کند و به منظور شناسایی مهمترین عوامل مشارکت کننده در خند قی شدن اراضی جهت معرفی راهبرد های کلان جهت پیشگیری و مهار این نوع فرسایش در حوزه آبخیز عرب قره حاجی که یکی از حوزه های آبخیزد ارای گستره وسیعی از نهشته های اولیه باد رفتی و آبرفت های ثانویه لس در ایران واقع در استان گلستان می باشد، این تحقیق با استفاده ازفن و د انش سنجش از دور و بکارگیری تکنیک های سامانه های اطلاعات جغرافیایی طراحی و به مرحله اجرا درآمد هاست. به طوری که برای د ستیابی به اهداف تحقیق، تغییرات مکانی و زمانی فرسایش خند قی همراه با وسعت اراضی حند قی شده با استفاده از عکسهای هوایی و تصویر ماهواره ای +ETM لند ست منطقه تحقیق در سه دوره زمانی 1335، 1346و 1381 با بکارگیری تکنیک های بارزسازی تغییرات سطح زمین بررسی گردیده و سپس با مشخص کردن ویژگی های مربوط به عوامل زمین محیطی و تجزیه و تحلیل رابطه بین آنها با فرسایش های خند قی حاد ث شده در اراضی لسی منطقه تحقیق از طریق تجزیه و تحلیل همبستگی و ایجاد روابط رگرسیونی، اقد ام به شناسایی مهمترین عوامل موثر در شکل گیری و گسترش فرسایش خند قی و راهبرد های کلان پیشگیری و مهار این نوع فرسایش در تطبیق با نتایج و مشخصات منطقه گردید. نتایج حاصل از این تحقیق مبین این است که شکل گیری و شدت گسترش فرسایش خند قی در اراضی لسی منطقه تحقیق تابعی از ارتفاع متوسط بارند گی ود مای متوسط سالانه هوا، شیب و جهت اراضی، سازند زمین شناسی، منابع اراضی، نوع خاک و ویژگی های مربوط به آن، نوع و تیپ گیاهی، نحوه استفاده از اراضی و متوسط سالانه ارتفاع رواناب های سطحی می باشد. اما در این میان، شیب اراضی، نوع سازند، عمق خاک، میزان املاح محلول، SAR، هد ایت الکتریکی و میزان سد یم قابل تباد ل موجود در خاک که موثر در رخد اد فرسایش تونلی نیز هستند بیشترین نقش و تاثیر را در شکل گیری و گسترش فرسایش خند قی و مشخصات مورفومتریک خند ق ها د ارند. بر این اساس، مناسب ترین راهبرد های کلان جهت پیشگیری از رخد اد فرسایش خند قی و گسترش آن در منطقه تحقیق و حوزه های آبخیز مشابه، جلوگیری از تمرکز رواناب های سطحی همراه اصلاح کاربری اراضی و مدیریت پوشش گیاهی از طریق ایجاد تعاد ل بین ظرفیت تولید گیاهی با برد اشت آن توسط چرای احشام افزون بر لحاظ تمهید ات اصولی و فنی لازم در ایجاد شبکه راه های د سترسی به منطقه و جلوگیری از قطع اشجار و بوته کردن در اراضی لسی است.

    کلیدواژگان: فرسایش خند قی، اراضی لسی، سنجش از دور، سیستم های اطلاعات جغرافیایی، شکل گیری و گسترش فرسایش خند قی، فرسایش تونلی
  • گیاه شناسی
  • ساسان محسن زاده، مرجان قلی زاده، حسن محبت کار صفحه 30

    کرچک با نام علمی Ricinus communis گیاهی سمی می باشد که می توان از سم طبیعی آن در علف کش ها و یا ضد عفونی سطوح استفاده نمود. در بررسی حاضر، ابتدا اثر عصاره آبی برگ و میوه کرچک با غلظت های 0، 5/2، 5 و 10 در صد بر جوانه زنی و رشد گیاهچه گندم و لوبیای چشم بلبلی مورد آزمایش قرار گرفت. سپس اثر غلظت 100 در صد عصاره برگ و میوه کرچک بر روی 4 گونه باکتری و 2 گونه قارچ مطالعه گردید. آزمایش با طرح آماری فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و مقایسه میانگین ها با آزمون د انکن در سطح 05/0 صورت گرفت. نتایج نشان د اد که عصاره برگ و میوه کرچک با غلظت 5/2 در صد، به طور معنی د اری جوانه زنی گندم و لوبیا چشم بلبلی را کاهش داده است. عصاره برگ و میوه کرچک طول ریشه چه و ساقه چه گندم و همچنین طول محور زیر لپه و بالای لپه لوبیای چشم بلبلی و وزن خشک آنها را کاهش د اد، اما اثر عصاره برگ کرچک در همه موارد بیشتر از میوه آن می باشد و اثر عصاره برگ بر گیاهچه گندم بعنوان گیاه تک لپه بیشتر از لوبیای چشم بلبلی به عنوان گیاه دو لپه است، لذا شاید بتوان از غلظت های مناسبی از عصاره برگ به عنوان علف کش استفاده کرد. نتایج نشان می دهد که عصاره برگ و میوه کرچک اثر معنی د اری در جلوگیری از رشد 4 گونه باکتری مورد آزمایش ند ارد و از 2 گونه قارچ آزمایش شده عصاره میوه کرچک از رشد گونه Saccharomyces cerevisiae به طور معنی د اری ممانعت می نماید.

    کلیدواژگان: کرچک، گندم، لوبیای چشم بلبلی، باکتری، قارچ، بازدارندگی رشد، علف کش زیستی
  • بیوتکنولوژی و ژنتیک گیاهی
  • مطالعه سیتوژنتیکی در دو گونه نعنا (Mentha spicata و longifolia وMentha)
    حسین زینلی، خورشید رزمجو، احمد ارزانی، محمد باقر رضایی صفحه 34

    تحقیقات سیتوژنتیکی در جنس Mentha نشان داده است که جنس Mentha یک گروه پلی پلوئید ی، با تعد اد کروموزوم متنوع است. این وضعیت شناسایی تاگزونومیکی گونه های Mentha را با مشکل مواجه ساخته است. مطالعه تنوع سیتوژنتیک بر روی دوازد ه ژنوتیپ نعنا متعلق به دو گونه Mentha longifolia وMentha spicata که در منطقه مرکزی ایران (کاشان، اصفهان و محلات) موجود ند، اجرا گردید. مشخصات سیتوژنتیک همانند تعد اد کروموزوم، طول و عرض کروموزم، طول و عرض بزرگترین وکوچکترین کروموزم و متوسط طول و عرض کل ژنوم محاسبه شد ند. نتایج نشان د اد که هر سه ژنوتیپ متعلق به گونه. longifolia. وM دارای تعد اد کروموزم24= 2n بودند. در حالیکه ژنوتیپ های مورد مطالعه مربوط به گونه M. spicata از سطوح مختلف پلوئید ی از قبیل د یپلوئید، تریپلوئید و تتراپلوئید برخورد ار بودند. بد ین ترتیب نه ژنوتیپ متعلق به گونه M. spicata که در این مطالعه استفاده شد ند در حقیقت سیتوتیپ های این گونه بوده اند. ژنوتیپ های شماره یک، چهار وهشت، دارای سطوح د ی پلوئید ی، ژنوتیپ های شماره دو، سه، هفت ود وازد ه تریپلوئید و ژنوتیپ های شماره نه و د ه دارای سطوح تتراپلوئید بودند. در بین ژنوتیپ های گونه M. longifolia متوسط طول کروموزم ها از 56 / 0 میکرون در ژنوتیپ شماره شش تا 93 / 0 میکرون در ژنوتیپ شماره پنج متغیر بود. در بین ژنوتیپ های گونه M. spicata متوسط طول کروموزوم از 52 / 0 میکرون در ژنوتیپ شماره دوتا 88 / 0 میکرون در ژنوتیپ شماره هشت متغیر بود.

    کلیدواژگان: سیتوژنتیک، کروموزوم، طبقه بندی تاکزونومیکی، سیتوتایپ
  • آفات و بیماری ها
  • کنترل توام سفید ک پود ری رز و کنه های تارتن رز با روغن د انه چریش(Azadirachta indica Adr. Juss)، گوگرد و د ینوکاپ
    اصغر حسینی نیا، بهزاد اد ریسی، مریم اطاعتی، غلامرضا کاظمی سیاهویی صفحه 34

    رز با داشتن بیش از 4 / 1317 هکتار سطح زیر کشت در ایران یکی از اولویت های مهم در تولید گل و گیاهان زینتی، ایجاد پارک ها و فضای سبز شهری است. سفید ک پود ری رز(Sphaerotheca pannosa var. rosae) و کنه های تارتن Tetranychus urticae Koch و T. cinnabarinus (Biosduval) از مهم ترین عوامل خسارت زای رز می باشند. برای کنترل این دو عامل باید از سمومی که هر دو را کنترل کند استفاده نمود تا خطرات زیست محیطی کمتر شود لذا مطالعه ای به صورت طرح فاکتوریل در قالب کرت های کاملا تصادفی و با 12 تیمار در چهار تکرار از ترکیبات روغن د انه چریش(باغلظتml/litو 8 / 3 به همراه ml/lit و5 / 0 سیتووت)، گوگرد (80% WP کومولوس با غلظت ml/lit و2)، د ینوکاپ (25 / 18%WP با غلظتml/litو5 / 1) و شاهد (آب پاشی) هرکد ام در سه نوبت زمانی و با فاصله د ه روز انجام گردید. نتایج داده های جمع آوری شده در نوبت های مختلف نمونه برد اری برای کنترل توام کنه و سفید ک پود ری، نشان د اد اثر تیمار ها در کنترل هر دو عامل خسارت زا نسبت به هم و شاهد در سطح 5% از نظر آماری معنی دار است. روغن چریش، گوگرد، د ینو کاب به ترتیب با دو، دو و سه بار سمپاشی به ترتیب باعث کاهش 85 / 89%، 64 / 83% و80 / 78% از جمعیت کنه و 25 / 81%، 66 / 66% و40 / 60 % از سفید ک پود ری رز شد ند و به ترتیب بیشترین تاثیر همزمان را بر آنها داشتند. با توجه به عدم ملاحظه علایم سوء باقی ماند ه روغن د انه چریش بر روی گیاه رز، استفاده متناوب آن در کنترل همزمان و موفقیت آمیزآفت کنه و بیماری سفید ک پود ری روی رز در فضای سبز شهری و گلخانه ها را می توان توصیه نمود و به این ترتیب با مبارزه توام از میزان مصرف سم و آلود گی محیط زیست تاحد ی جلوگیری می شود.

    کلیدواژگان: رز، سفید ک پود ری، کنه های تارتن، روغن چریش، گوگرد، د ینوکاپ و کنترل
  • جنگل و مراتع
  • مقایسه ارزیابی وضعیت مرتع با روش خصوصیات سطح خاک و روش چهار عامله در مراتع بوته زار پارک ملی گلستان
    حسن قلیچ نیا، غلامعلی حشمتی، محمدرضا چایی چی صفحه 41

    تعیین وضعیت مرتع یکی از مهمترین عواملی است که در مدیریت مرتع مورد استفاده قرار می گیرد. مفهوم جدید وضعیت مرتع بر این اساس است که خاک به عنوان مهمترین عنصر اساسی در اکوسیستم های مرتعی بایستی مورد توجه قرار گیرد. در این مقاله از خصوصیات سطح خاک برای تعیین وضعیت یا کارکرد مرتع استفاده شده است. برای تعیین کارکرد مرتع، رویشگاه بوته زار در مراتع پارک ملی گلستان در مناطق چرای شد ید، چرای متعاد ل و چرا نشده انتخاب شد. تعد اد 5 ترانسکت 100 متری در این مناطق قرار داده شد و در هر ترانسکت تعد اد 10 پلات یک متر مربعی و در مجموع 150 پلات در کل منطقه برای ارزیابی خصوصیات سطح خاک قرار داده شد. نتایج نشان می دهد که روش تجزیه و تحلیل کارکرد مرتع با روش چهار عامله دارای اختلاف معنی دار می باشند. با استفاده از تجزیه و تحلیل مولفه های اصلی و با توجه به خصوصیات سطح خاک و پوشش گیاهی، عوامل تعیین وضعیت مرتع در دو منطقه چرای شدید و چرای متعاد ل ارائه شده است.

    کلیدواژگان: پایداری خاک، کارکرد مرتع، وضعیت مرتع
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • علی عبادی، عبد القیوم قلی پور، رسول نیکخواه صفحه 41

    این تحقیق به منظور بررسی اثر فاصله بین بوته ها در روی رد یف (0/3، 0/6 و 0/9 متر) و هرس ساقه اصلی (عدم حذف ساقه، حذف ساقه اصلی پس از تشکیل 12 و 16 گره در ساقه اصلی) بر روی عملکرد و اجزای عملکرد کد وی تخم کاغذی(Cucurbita pepo var.styriaca)، به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال 84 در ارد بیل انجام شد. نتایج نشان د اد هرس ساقه اصلی بر روی کلیه صفات اندازه گیری شده بجز متوسط وزن تر میوه، قطر میوه، تعد اد د انه در میوه و وزن هزار د انه اثر معنی دار د ارد. نتایج هچنین نشان د اد، فاصله بین بوته ها در روی رد یف بر روی تعد اد شاخه فرعی، تعد اد برگ، متوسط وزن تر میوه، قطر میوه، وزن هزار د انه و عملکرد میوه و د انه در هکتار اثر معنی دار داشت.بهترین نتایج از نظر صفات اندازه گیری شده از تیمار هرس ساقه پس از تشکیل 12 گره و فاصله 3/0 متر بین بوته ها در روی رد یف حاصل شد.

    کلیدواژگان: اجزای عملکرد، عملکرد، فاصله بین بوته ها، کد و تخم کاغذی و هرس
  • گیاه شناسی
  • تاثیر کلونیزاسیون قارچهای میکوریزی (VA) و سطوح مختلف فسفر بر جذب فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و روی وصفات رویشی نهال پسته
    فرامرز صالحی، ناصر علی اصغرزاد ه، محمد مرادی صفحه 48

    قارچ های میکوریزی (وسیکولار – آرباسکولار) قاد رند با گیاهان همزیستی ایجاد کرد ه و باافزایش جذب برخی عناصرباعث رشد بهینه گیاه شوند. توجه به شرایط خاص باغ های پسته از نظر افزایش شوری آب، خاک و عدم رعایت مدیریت صحیح کود ی، لزوم تحقیقات روی جنبه های مختلف تاثیر و کاربرد قارچ های میکوریزی در این باغ ها را آشکار می سازد. لذا در این تحقیق نقش چهار گونه قارچ VAM (M1) Glomus intraradices)، (M2) Glomus etunicatum)، (M3) Glomus microaggregatum)، (M4) Glomus. mosseae)و شاهد بد ون قارچ (M0) در سطوح مختلف فسفر برابر با صفر، 6/18، 8/27 و 37 میلی گرم (P2O2)د ر کیلوگرم خاک از منبع سوپر فسفات تریپل بر روی صفات رویشی نهال، کلونیزاسیون ریشه و جذب عناصر فسفر، روی، کلسیم، منیزیم وپتاسیم در نهال های پسته تحت شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان د اد که با افزایش سطح فسفر وزن تر و خشک اند امهای هوایی و ارتفاع نهالهای پسته افزایش پیدا می کند، با این تفاوت که درنهال های میکوریزی تا سطح فسفرkgsoilو/ mg و 8/27 ود ر نهال های غیرمیکوریزی تا سطح فسفرkgsoilو/mgو 37 این افزایش وجود د ارد. مقایسه نهال های میکوریزی و شاهد در صفت وزن تر و خشک ریشه نشان د اد که قارچهای VAM باعث کاهش آن ها نسبت به نهال های شاهد شده اند. مقایسه کارآیی گونه های مختلف در کلنونیزاسیون ریشه مشخص نمود که این کارآیی به ترتیب M4< M2< M3< M1 می باشد و سطح فسفر kgsoilو/ mgو 8/7 بهترین سطح جهت کلونیزاسیون ریشه است. قارچهای میکوریزی باعث افزایش غلظت عناصرCa، Mg، K، P و Zn در ماده خشک ریشه و انتقال بهتر عناصر K، Pو Zn به اندام های هوایی د رمقایسه با نهال های شاهد شده اند. نتایج بدست آمده از این تحقیق همچنین مشخص می نماید که قارچM1 و(Glomus intraradices)و سطح فسفر mg/kgSoil و8/27 بهترین تاثیر را جهت بهبود کارآیی همزیستی در رابطه با رشد نهال های پسته و جذب عناصر د ارد.

    کلیدواژگان: قارچهای میکوریزی وسیکولار-آرباسکولار، فسفر، نهال پسته، رقم باد امی راور، جذب عناصر غذایی
  • تعیین کیفیت علوفه Hedysarum coronarium در مراحل مختلف فنولوژی
    قاسمعلی ابرسجی، قدرت الله شاهی، محمد پاسند ی صفحه 51

     شناسائی کیفیت و ارزش غذایی گیاهان به د لیل اهمیت آنها در تغذیه دام کمک موثری در توصیف جیره غذای دام می نماید. نظر به اینکه عوامل مختلفی از جمله مراحل مختلف فنولوژی رشد گیاه روی ارزش غذایی گیاهان تاثیر می گذارد. در این تحقیق کیفیت گونه گیاهی Hedysarum coronarium (سولا) که از گونه های علوفه ای با ارزش می باشد در سه مرحله فنولوژی رشد رویشی، گلد هی و زمان رسیدن کامل بذر مورد بررسی قرار گرفت. سولا گیاهی پایا از خانوده بقولات است که علوفه آن به صورت سیلو شده و یا خشک مورد استفاده دام قرار می گیرد. جهت آنالیز این گیاه، ابتدا نمونه های گیاهی در سه مرحله شامل رشد رویشی، گلدهی و رسیدن بذر جمع آوری و سپس نمونه ها بلافاصله به آزمایشگاه منتقل و در آزمایشگاه با روش های معمول و استاند ارد اقد ام به اندازه گیری فاکتورهای ماده خشک، پروتئین خام، چربی خام، الیاف خام، خاکستر و انرژی خام گردید. نتایج حاصله نشان د اد تفاوت معنی د اری در فاکتورهای ماده خشک، پروتئین خام، چربی خام، الیاف خام، خاکستر و انرژی خام (د ر سطح احتمال1%) در مراحل مختلف فنولوژی وجود د ارد. در این گونه کیفیت علوفه در مرحله رویشی بیشتر از کیفیت علوفه در مرحله گلد هی و بذرد هی می باشد. میزان پروتئین خام این گونه در مرحله رویشی برابر 67/ 16 درصد و با با بالغ شدن گیاه میزان پروتئین خام کاهش یافته و در مرحله رسیدن بذر به حد اقل خود یعنی 98 / 6 درصد می رسد. از این رو با توجه به خوشخوراکی این گیاه برای گاو و گوسفند و همچنین عملکرد بالا و ارزش غذائی خوب، استفاده از آن در برنامه های تولید علوفه توصیه می گردد.

    کلیدواژگان: Hedysarum coronarium، کیفیت علوفه، مراحل فنولوژی، گرگان
  • آبخیزداری
  • بررسی و ارزیابی روش های آماری دو متغیره و LNRF در پهنه بندی خطر زمین لغزش مطالعه مورد ی: حوزه آبخیز جنت رود بار
    صمد شاد فر، جمال قد وسی، سیدعلی خلخالی، عطاالله کلارستاقی صفحه 56

    از انواع حرکات د امنه ای که به عنوان یکی از حواد ث طبیعی غیر مترقبه در مناطق مختلف خسارت های مالی و جانی فراوانی را بر زند گی انسان ها وارد می نماید پد ید ه زمین لغزش می باشد. در این تحقیق، ابتدا حوضه جنت رود بار به وسعت حدود 5240 هکتار در شهرستان رامسر انتخاب گردید. سپس با استفاده ازتفسیر عکس های هوایی به مقیاس های 1:20000و1:40000 به ترتیب مربوط به سالهای 1373 و 1380، نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی و عملیات میدانی با استفاده ازGPS، نقشه پراکنش زمین لغزش ها (متغیر وابسته) تهیه گردید. همچنین لایه های اطلاعاتی شیب، سنگ شناسی، فاصله ازگسل و جهت شیب به عنوان متغیرهای مستقل در محیط سیستم های اطلاعات جغرافیایی تهیه و رقومی شد ند. از تلفیق متغیرهای مستقل با متغیر وابسته، مقدار لغزش د رهرکلاس عامل محاسبه و وزن د هی طبقات بر اساس روابط موجود در مدل های آماری دو متغیره و LNRF صورت گرفت. در نهایت با نقشه های وزنی حاصله و جمع جبری آنها نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش در مدل های مختلف حاصل شده است. ارزیابی مدل ها با استفاده از نسبت تراکمی(Dr) ومجموع کیفیت(Qs) صورت گرفت. نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد که بیشترین سطح لغزش در واحد های سنگ شناسی متشکل از لایه های مارن، رس، سیلت(90 درصد) و در طبقا ت شیب70- 45 درصد (حدود 36 / 45 هکتار) و25- 15درصد (25 / 4هکتار) بوقوع پیوسته است. از طرف دیگر جهت های غربی و شمالی به ترتیب به میزان 75 / 46 و 5 / 41 هکتار وفاصله از گسل 2- 0 کیلومتر(حدود 97 درصد) ناپاید اری ها را به خود اختصاص می د هند. این تحقیق نشان می دهد که شاخص مجموع کیفیت(Qs) در مدل تراکم سطح به میزان01 / 2 و در مدل LNRF حدود 28 / 1 و در مدل ارزش اطلاعاتی حدود 11 / 1 می باشد.

    کلیدواژگان: ارزش اطلاعاتی، پهنه بندی خطر زمین لغزش، تراکم سطح، سنگ شناسی، شیب، ارزیابی، LNRF
  • آفات و بیماری ها
  • علی اکبر کیهانیان صفحه 57

    مگس گلرنگ Acanthiophilus helianthi Rossi یکی از آفات مهم این محصول در گلرنگ کاری های ایران محسوب می شود. به منظور مطالعه فراوانی فصلی، روند تغییرات جمعیت و میزان خسارت مگس گلرنگ یک بررسی دو ساله، طی سال های 1381 و 1382 در مزارع گلرنگ استان قم اجرا گردید. حشرات کامل مگس گلرنگ با استفاده از تله های چسبی زرد رنگ و تغییرات مراحل مختلف رشد ی آن با برد اشت هفتگی غوزه های گلرنگ و شمارش تخم، لارو و شفیره مگس گلرنگ رد یابی و میزان خسارت نیز به همین روش برآورد گردید. برای بررسی پارازیتوئید های احتمالی نمونه های د یگری نیز جمع آوری و پارازیتوئید های خارج شده از لارو ها و شفیره ها شناسایی و تراکم آنها ثبت شد. نتایج حاصل نشان می دهد که حشرات کامل آفت از اوایل ارد یبهشت تا اوایل تیرماه در منطقه ظاهر وآلود گی غوزه ها به لارو های مگس از ارد یبهشت تا اواخر خرد اد اتفاق افتاد ه و پس از سفت شدن د انه ها (رسیدن محصول) کاهش می یابد. این مگس روی گلرنگ پائیزه دارای دو نسل بود ه و نسل سوم آن روی گلرنگ بهاره و علف های هرز سپری می شود. بالا ترین تراکم حشرات کامل در نسل اول سال 1381 هفته دوم ارد یبهشت و در نسل دوم هفته اول خرد اد ماه ولی در سال 1382 به ترتیب در هفته سوم ارد یبهشت و هفته چهارم خرد اد ماه ثبت گردیده است.بررسی های بعمل آمده در مورد آلود گی بوته های گلرنگ به مگس نشان می دهد که 10 تا 33 درصد غوزه ها در اثر تغذیه این آفت از بین می روند. از شفیره های پارازیته شده آفت یک گونه زنبور به نام(Antistrophoplex conthurnatus Masi Torymidae) جمع آوری گردید که میزان تراکم آن در این مناطق ناچیز بود هاست.

    کلیدواژگان: مگس گلرنگ، فراوانی فصلی، Acanthiophilus helianthi، گلرنگ، د انه های روغنی
  • به نژادی گیاهان زراعی
  • نیاز علی ابراهیمی پاک، ابراهیم پذیرا، فرید ون کاوه، محمد جواد عابد ی، علی اصغر صباغ فرشی صفحه 63

    هدف از این پژوهش بررسی اثر سطوح کم آبیاری در مراحل مختلف رشد گیاه چغندر قند رقم منوژرم تکنیکی 7233 بر عملکرد کمی و کیفی آن و تعیین کارایی مصرف آب بود. این پژوهش با استفاده از طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار از بهار 1375 به مد ت دو سال زراعی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شهر کرد اجرا شد. در این پژوهش تیمار های کم آبیاری در پنج سطح شاملE0 (آبیاری کامل)، E1 و(85 درصد)، E2و(70 درصد)، E3و(55 درصد) و E4و(30 درصد) تبخیر و تعرق واقعی گیاه چغندر قند حاصل از لایسیمتر زهکش دار بطور جد اگانه در سه دوره رشد چغندرقند شامل T1: ابتد ای دوره رشد یا دوره رشد برگی، T2: دوره رشد ریشه و T3:د وره رشد انتهای یا ذخیره سازی قند در ریشه بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان د اد که اثر کم آبیاری بر عملکرد ریشه و قند در هر یک از دوره های رشد گیاه معنی دار است. بنابراین اعمال کم آبیاری در هر دوره از نمو چغندرقند باعث کاهش عملکرد ریشه و قند می شود لیکن دوره دوم رشد نسبت به کمبود آب حساس تر می باشد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که بیشترین عملکرد ریشه گیاه در تیمار آبیاری کامل و کمترین عملکرد ریشه در تیمار 70 در صد تنش آبی است. لیکن بیشترین درصد قند دوره های اول و سوم مربوط به تیمار E4 و در دوره دوم در تیمار E2 بد ست آمده است و نشان د هند ه آن است که با کاهش آب مصرفی، درصد قند ریشه افزایش می یابد نتایج این تحقیق نشان می دهد که تیمار E2 با کاهش 30 درصد تبخیر و تعرق گیاه چغندر قند در هر سه دوره رشد دارای بیشترین کارایی مصرف آب عملکرد ریشه، قند و قند قابل استحصال می باشد و در شرایط محد ود یت منابع آب قابل توصیه می باشد

    کلیدواژگان: چغندرقند، کم آبیاری، عملکرد، کارائی مصرف آب، تنش آبی و دوره رشد گیاه
  • گیاه شناسی
  • بررسی تاثیر فاصله از منبع آب و توپوگرافی بر پوشش گیاهی در مراتع گله بر
    نعمت الله کوهستانی، منصور مصد اقی صفحه 65

    این پژوهش به منظور بررسی اثر فاصله از آبشخوار و توپوگرافی بر پوشش گیاهی در مراتع کوهستانی گله بر استان همد ان انجام شد. بد ین منظور 3 آبشخوار که اهمیت بیشتری از لحاظ شرب دام د اشتند، انتخاب و واحد های نمونه گیری در اطراف هر آبشخوار مشخص گردید. درصد شیب، جهت، ارتفاع از سطح د ریا، درصد رطوبت خاک، فاصله از منبع آب و خصوصیات پوشش گیاهی در هر یک از واحد های نمونه گیری محاسبه و در نهایت روابط بین عوامل ذکر شده در هر آبشخوار به روش رگرسیون گام به گام مورد آزمون قرار گرفت. در پایان مشاهده شد که با افزایش فاصله از منابع آب، تاثیر عوامل فیزیکی بر خصوصیات پوشش گیاهی افزایش می یابد. شیب، ارتفاع از سطح د ریا و فاصله از منبع آب بیشترین تاثیر را بر پوشش گیاهی داشته اند. اثر جهت جغرافیائی کمتر از 3 عامل فوق بود ه و رطوبت خاک تاثیر قابل توجهی بر پوشش گیاهی ند اشت. از بین خصوصیات پوشش گیاهی که مورد مطالعه قرارگرفته اند، درصد تاج پوشش بیشتر از سایر خصوصیات تحت تاثیر متغیرهای فیزیکی قرار گرفت. وضعیت مرتع در هر 3 آبشخوار مطالعه شده با افزایش فاصله از آبشخوار ارتقاء یافت.

    کلیدواژگان: همد ان، منابع آب، پوشش گیاهی، توپوگرافی
  • صنایع چوب و کاغذ
  • امیر نوربخش، ابوالفضل کارگرفرد صفحه 71

    این بررسی با هدف مطالعه تاثیر شرایط ساخت بر ویژگی های کاربردی چند سازه های الیاف چوب/ پلیمر در حالت ساخت ریزش کیک مورد توجه قرار گرفته است. در این بررسی 9 ترکیب شرایط مختلف از مقدار الیاف سلولزی و مقدار عامل جفت کننده مورد توجه قرار گرفته است. پس از ساخت تخته ها ویژگی های فیزیکی و مکانیکی چند سازه ها اندازه گیری و داده ها با استفاده از آزمون فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در حالت استفاده از70 درصد الیاف سلولزی، مقاومت و مد ول خمشی بد ست آمده د رمقدار 55 درصد الیاف سلولزی، چسبند گی داخلی، مقاومت و مد ول کششی، واکشیدگی ضخامت و جذب آب 2 و24 ساعت غوطه وری در آب و 2 ساعت غوطه وری در آب جوش چند سازه برتر بود هاست. تاثیر عوامل جفت کننده در تولید چند سازه های لیگنوسلولزی به روش ریزش کیک در مقاد یر 2و4 درصد نسبت به چند سازه های ساخته شده بد ون عامل جفت کننده زیاد تر بود هاست. ویژگی های مکانیکی در مقدار 4 درصد عامل جفت کننده حد اکثربود ه و میزان جذب آب و واکشیدگی ضخامت د رمقدار 2 درصد عامل جفت کننده حد اقل بود هاست

    کلیدواژگان: چند سازه های لیگنوسلولزی، پلیمر گرمانرم، عوامل جفت کنند ه، الیاف RMP چوب صنوبر، ویژگی های فیزیکی و مکانیکی
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • بررسی تغییرات سفتی بافت میوه سیب رد و گلدن دلیشز پس از برداشت با توجه به نوع پایه، رقم و تیمار کلرید کلسیم
    مهدی حسینی، عبدالحسین ابوطالبی، خدابخش پناهی صفحه 74

    سفتی گوشت میوه یکی از مهمترین خصوصیات کیفی سیب محسوب می شود. به منظور مطالعه تغییرات سفتی باقت میوه سیب پس از برد اشت با توجه به نوع پایه، رقم و تیمار کلرید کلسیم این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. تیمار ها شامل پایه در دو سطح(مالینگ مرتون 106و بذری)، رقم در دو سطح(رد د لیشز و گلد ن د لیشز)، کلرید کلسیم در پنج سطح شامل (صفر، 1، 5/2، 5، 5/7 درصد) و زمان نگهد اری در سرد خانه در سه سطح(50، 100 و150 روز) بود. نتایج نشان د اد که نوع پایه تاثیر معنی د اری بر میزان سفتی بافت میوه د ارد، بطوریکه بیشترین سفتی مربوط به پایه بذری بود. همچنین نوع رقم نیز تاثیر معنی د اری بر میزان سفتی بافت میوه نشان د اد بطوریکه میوه رقم رد د لیشز به مراتب سفت تر از میوه رقم گلد ن د لیشز بود. غوطه وری میوه ها در محلول کلرید کلسیم سفتی بافت میوه و غلظت کلسیم را به طور معنی د اری نسبت به شاهد افزایش د اد بطوریکه بیشترین میزان غلظت کلسیم در تیمار 5/7 درصد غوطه وری مشاهده شد.

    کلیدواژگان: سیب، سفتی، کلرید کلسیم، پایه، رقم
  • جنگل و مراتع
  • عبد الطاهر میرزاعلی، ادریس میرزاعلی، محمد رحیم فروزه صفحه 79

    تعیین کیفیت علوفه یکی از مهمترین عواملی است که جهت مدیریت صحیح مراتع لازم است. گونه های مرتعی در مکان ها و زمانهای مختلف، کیفیت علوفه متفاوتی د ارند. در این تحقیق کیفیت دو گونه هالوفیت، Halocnemum strobilaceum و Halostachys caspica در مراتع گمیشان در سه مرحله فنولوژیکی رشد رویشی، گلد هی و بذرد هی مورد بررسی قرار گرفت. بد ین منظور در هر مرحله فنولوژیکی 10تکرار از هر گونه نمونه برد اری شد. فاکتورهای کیفی پروتئین خام، ADF، هضم پذیری و انرژی متابولیسمی نمونه ها در آزمایشگاه اندازه گیری شد و سپس با استفاده از تجزیه واریانس و آزمون د انکن میانگین داده ها با یکد یگر مقایسه شد ند. نتایج بد ست آمده نشان د اد که کیفیت علوفه در هر دو گونه در مرحله رویشی بیشتر از مراحل دیگر است. مقایسه آماری نشان د اد گونه Halostachys caspica، پروتئین خام (5 / 21 درصد)، انرژی متابولیسمی (21 / 10 مگاژول بر کیلوگرم) و قابلیت هضم ماده خشک (86 / 71 درصد) بالاتر و درصد ADF (و06 / 18 درصد) کمتری نسبت به گونه Halocnemum strobilaceum د ارد.

    کلیدواژگان: کیفیت علوفه، مراحل فنولوژیکی، پروتئین خام، ADF، Halocnemum strobilaceum، Halostachys caspica و گمیشان
  • گیاه شناسی
  • علیرضا سیروس مهر_محمدرضا شکیبا_هوشنگ آلیاری_محمود تورچی_عاد ل دباغ صفحه 80

    به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب و تراکم بوته برعملکرد د انه و برخی صفات مورفولوژیک ارقام گلرنگ (.Carthamus tinctorius L)، آزمایشی در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز به اجرا درآمد. در این مطالعه سه سطح قطع آبیاری در مراحل فنولوژیک، I2= آبیاری تا مرحله R3(گلد هی)، I3= آبیاری تا مرحله R2(تکمیل شاخه د هی) و I4= آبیاری تا مرحلهR1(طبق ساقه اصلی به قطر 25/0 اینچ) به همراه شاهد (I1= آبیاری کامل)، به عنوان عامل اصلی، و سه رقم گلرنگ L.R.V.51/51، (پد ید ه)، زرقان 279 و ورامین 295 با دو تراکم 20 و40 بوته در مترمربع به عنوان عوامل فرعی در نظر گرفته شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. مقایسه میانگین ها برای اثر متقابل رژیم آبیاری x رقم برای عملکرد د انه نشان د اد که رقم زرقان در سطوح اول و دوم رژیم آبیاری به ترتیب با 4/4201 و 3767 کیلوگرم د انه در هکتار از عملکرد بالاتری نسبت به سایر ارقام برخورد ار بود. همچنین سطح دوم تراکم با تولید 4/2806 کیلوگرم د انه در هکتار عملکرد بیشتری داشت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس برای صفات مرفولوژیک نشان د اد که برخی صفات از جمله تعد اد شاخه گروه 2، ارتفاع بوته و قطر ساقه از تیمارهای آزمایش متاثر نشده و بقیه صفات اندازه گیری شده برای بعضی اثرات اصلی یا متقابل تیمار ها معنی دار بودند. ا رقام ورامین و L.R.V در سطح اول رژیم آبیاری بیشترین تعد اد شاخه گروه یک به ترتیب حدود 13 و 11 عد د را داشتند. برای این صفت، تراکم 20 بوته نسبت به 40 بوته در متر مربع با 10 عد د شاخه بیشترین تعد اد شاخه گروه یک را تولید کرد. بیشترین تعد اد برگ و کاپیتول در بوته، د رسطح اول تراکم به دست آمد. زاویه شاخه های دوم، سوم و چهارم گروه یک با ساقه اصلی از بالای بوته اندازه گیری شد و براساس مقایسه میانگین ها، اثر متقابل رقمx تراکم برای زاویه سوم معنی دار بود به طوری که L.R.V در تراکم 20 بوته در متر مربع و زرقان در تراکم 40 بوته در مترمربع با حدود 43 درجه بیشترین مقدار زاویه سوم را د ارا بودند. در اثر متقابل رژیم آبیاری x رقم برای زاویه چهارم نیز، در سطح اول رژیم آبیاری رقم های L.R.V و رقم زرقان با حدود 40 درجه در یک گروه و رقم ورامین با حدود 31 درجه در گروه بعد ی قرار گرفتند. در سطح دوم رژیم آبیاری رقم L.R.Vرتبه اول (43 درجه) را به خود اختصاص د اد.

    کلیدواژگان: ارقام گلرنگ، تراکم بوته، تنش کمبود آب، صفات مرفولوژیک، و عملکرد
  • صنایع چوب و کاغذ
  • بررسی خواص فیزیکی چند سازه چوب - پلیمر گونه های پالونیا، سپید ار، افراپلت و ممرز
    سمیرا طلایی پور، اصغر امیدوار صفحه 85

    این تحقیق با هدف تهیه چند سازه چوب- پلیمر1 از گونه های (پالونیا، سپید ار، افرا پلت و ممرز) به منظور بهبود خواص فیزیکی آنها و افزایش قابلیت کاربردی در صنایع انجام گرفته است. برای د ستیابی به اهداف پیش گفته ابتدا نمونه های آزمونی با مونومر استایرن که مخلوط با آغازگر بنزوئیل پروکساید و اتیلن گلیکول د ی متا اکریلات بود به روش سلول پر بد ون خلا نهایی اشباع شده سپس حرارت د هی نمونه های اشباع شده درد ستگاه اتو به منظور پلی مریزاسیون مونومر انجام شد. بعد از تهیه چند سازه چوب-پلیمر ارزیابی و مقایسه خواص فیزیکی (وزن مخصوص، هم کشید گی و واکشیدگی) نمونه های شاهد (بد ون اشباع) و نمونه های چوب- پلیمر انجام شد. نتایج آزمایش و تجزیه و تحلیل داده ها افزایش خواص فیزیکی را در هر 4 گونه نشان د اد. چند سازه چوب- پلیمر گونه پالونیا 93 / 154، سپید ار75 / 121، افرا 73 / 47 و ممرز 37 درصد افزایش وزن مخصوص مشاهده شد. همچنین درصد افزایش تثبیت ابعاد در چوب- پلیمر پالونیا به میزان 31 / 35، سپید ار 56 / 33، افرا 09 / 30 و ممرز90 / 22 بود.

    کلیدواژگان: چند سازه چوب- پلیمر، استایرن، تیمار (اشباع)، خواص فیزیکی، پلیمریزاسیون
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • محمدرضا صفی زاده، مجید راحمی، هما رجایی صفحه 88

    با هدف کاهش آسیب سرمازد گی پس از برد اشت و ارزیا بی با فت شناختی سرمازد گی و مقاومت به آن، لیموهای لیسبون قبل از اینکه به مد ت 6 و 12 هفته در دمای 5/1 درجه سانتی‎گراد و رطوبت نسبی 90-85 درصد و یک هفته اضافه در دمای 20 درجه سانتی‎گراد نگهد اری شوند، با محلول‎های تا 5/7 درصد (W/V) کلرور کلسیم توسط غوطه‎وری (15 درجه سانتی‎گراد، به مد ت 25 د قیقه) یا نفوذ در خلاء (15 درجه سانتی‎گراد، 33- کیلو پاسکال، به مد ت 10 د قیقه) تیمار شد ند. پس از 12 هفته نگهد اری، تیمارهای غوطه ‎وری در 3 درصد کلرور کلسیم و نفوذ در خلاء با 5/1 درصد کلرور کلسیم موثرترین بودند و شدت پوست فرورفتگی را به ترتیب 9/58 و 2/53 درصد کاهش دادند. پوست فرورفتگی به صورت تخت شدن پارانشیم و فرو ریختن اپید رم و تعد اد متغیری از لایه‎های سلولی زیر اپید رم که بین غد ه‎های روغنی گسترد ه شده بود، بروز نمود. اولین علائم صد مه سلولی با سلول‎های فرو رفته در بالای غد ه‎های روغنی و تراوش جانبی محتویات غد ه‎های روغنی مرتبط بودند، احتمالا نشان می‎د هد که منشاء لایه‎های سلولی صد مه د ید ه، پارگی غد ه‎ روغنی می‎باشد. د یواره‎های سلولی اپید رم، زیر اپید رم و پارانشیم میوه‎های تیمار شده با کلسیم بعد از نگهد اری در دمای سرد رنگ بیشتری گرفتند که احتمالا شاهد ی برای ورود کلسیم به داخل میوه می‎باشد. این نتایج با نقش کلسیم در چسبند گی سلول به سلول و ویژگی‎های استحکام در گیاهان هم‎خوانی د اشتند.

    کلیدواژگان: _ Citrus limon L، پوست فرورفتگی، تیمارهای پس از برد اشت کلسیم، بافت‎شناختی
  • اجتماعی اقتصادی
  • منافع حاصل از حذف تعرفه گمرکی بر وارد ات چوب در ایران
    محمدحسین منهاج صفحه 92

    ایران همچون کشورهای دیگر به منظور تطابق ساختار تجاری خود با موازین بین المللی و حرکت به سوی آزاد سازی تجاری، در سالهای اخیر هدف هایی را دنبال کرد هاست. حذف تعرفه گمرگی از برخی کالا ها و اقلام وارداتی (مانند چوب) از جمله این است. به منظور مطالعه آثار حذف تعرفه گمرکی از وارد ات چوب در ایران و محاسبه منافع حاصل از این سیاست د رمطالعه حاضر مد لی ارایه شده است که د رآن سه شاخص به نام های منافع اجتماعی، هزینه های کاریابی کارگران چوب بر و هزینه های اجتماعی تخریب جنگل(زیست محیطی) مشخص شده اند. داده های مورد نیاز برای محاسبه این شاخص ها از مرکز آمار ایران، اد ارات دولتی، بخش های خصوصی و نیز از طریق پرسشنامه جمع آوری و سپس ارزش ریالی آنها با استفاده از منطق ریاضی و اقتصاد تعیین گردید. برای محاسبه منافع ومخارج اجتماعی از روش تحلیل هزینه – منفعت استفاده شد. از این رو مقاد یر منافع و مخارج اجتماعی حاصل از حذف تعرفه گمرکی در ایران به ترتیب برابر با 1018165میلیون ریال و326015 میلیون ریال برآورد شد ند. برای نسبت ما به التفاوت منافع به مخارج رقم 12/2 به دست آمد. این رقم حذف تعرفه گمرکی از وارد ات چوب را در ایران پیشنهاد می کند.

    کلیدواژگان: تعرفه گمرکی، وارد ات چوب، منافع اجتماعی، هزینه های اجتماعی، مالیات زیست محیطی
  • گیاه شناسی
  • محمد مهد ی رحیمی_د اریوش مظاهری صفحه 96

     این آزمایش د رمزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی یاسوج با استفاده ازطرح بلوک های کامل تصادفی در قالب آزمایش فاکتوریل با 4 تکرار و 12 تیمار در هر تکرار که دارای 4 سطح مختلف کود ی شامل:F0 = شاهد (بد ون محلول پاشی کود)، F1و= 5/ 2 در هزار سولفات آهن، F2 و = 5/ 2 د رهزار سولفات مس، F3و = 5 در هزار (سولفات آهن + سولفات مس) در 3 مرحله رشد ذرت شامل:G1 = چهار برگی، G2 = هشت برگی، G3 =د وازد ه برگی به اجرا در آمد. صفات مورد بررسی ارتفاع گیاه، شاخص سطح برگ، زمان ظهور گل نر، طول بلال، قطر بلال، تعد اد رد یف در بلال، تعد اد د انه در رد یف، وزن هزار د انه، عملکرد د انه، شاخص برد اشت و پروتئین د انه بود. نتایج بدست آمده نشان د اد که اثر محلول پاشی در مراحل مختلف رشد گیاه به جز صفات ارتفاع گیاه، زمان گلد هی و وزن هزار د انه، برای تمامی صفات مورد بررسی همگی معنی دار شد. همچنین استفاده از سطوح مختلف کود ی بر روی همه صفات در سطح 1د رصد معنی دار بود. بالاترین عملکرد د انه در مرحله 8 برگی به میزان 05/ 11 تن در هکتار به دست آمد. در خصوص استفاده ازسطوح مختلف محلوپاشی، بهترین سطح عملکرد مربوط بود به استفاده از محلوپاشی کود سولفات آهن 5/ 2 در هزار. در بررسی اثرات متقابل تیمارهای مختلف کود ی بهترین عملکرد را در مراحل مختلف رشد مربوط به مرحله 8 برگی با محلول پاشی 5/ 2 در هزار سولفات آهن به دست آمد. در نهایت مصرف کود سولفات آهن5/ 2 در هزار در مرحله 8 برگی و بد ون مصرف محلول کود ی سولفات مس در بیشتر موارد بهترین نتایج را به خود اختصاص د اد، که می تواند جهت افزایش عملکرد و غنی سازی محصول و برطرف کردن کمبود های غذایی مورد استفاده قرارگیرد.

    کلیدواژگان: ذرت، عملکرد، سولفات مس، سولفات آهن، محلول پاشی، مرحله رشد
  • بررسی انواع اسید های چرب در بذور تعد اد ی از جمعیت های ریحان (.Ocimum basilicum L) در ایران
    غلامرضا بخشی خانیکی، فاطمه محسن نژاد صفحه 99

    د انه های ریحان (.Ocimum basilicum L) به عنوان منبعی غنی از اسید های چرب غیر اشباع بود ه و مقدار زیاد ی موسیلاژ تولید می کند. بذر تعد اد ی از جمعیت های ریحان که از مناطق مختلف ایران گرد آوری شده بودند مورد آزمایش قرار گرفتند. روغن د انه ها به طور جد اگانه استخراج و تبد یل به متیل استر گردید ند، سپس ترکیبات اسید چرب روغن بذر ها توسط کروماتوگرافی گازی تعیین شد ند. نتایج نشان می دهد که بالاترین میزان چربی کل در بین تمام جمعیت های وحشی و آزمایشگاهی (98/28 درصد وزنی) در جمعیت آزمایشگاهی ارد بیل و کمترین میزان آن (25/17 در صد وزنی) در جمعیت وحشی آذربایجان غربی 2 مشاهده گردید. همچنین بالاترین میزان پالمتیک اسید در بین تمام جمعیت های وحشی و آزمایشگاهی (81/34 مول در صد) در جمعیت آزمایشگاهی کرمانشاه و کمترین میزان آن (05/2 مول درصد) در جمعیت آزمایشگاهی کرمان مشاهده شد. از طرفی بالاترین مقدار استئاریک اسید در بین تمام جمعیت های وحشی و آزمایشگاهی(56/7 مول درصد) در جمعیت آزمایشگاهی اهواز و کمترین آن (42/1 مول درصد) در جمعیت وحشی ارد بیل مشاهده شد و بالاترین میزان اولئیک اسید در بین تمام جمعیت های وحشی و آزمایشگاهی (81/22 مول در صد) در جمعیت آزمایشگاهی قم و کمترین آن (10/11 مول درصد) در جمعیت وحشی آذربایجان غربی2 مشاهده گردید. بالاترین میزان لینولئیک اسید در بین تمام جمعیت های وحشی و آزمایشگاهی (60/25 مول درصد) در جمعیت آزمایشگاهی آذربایجان غربی1 و کمترین آن (55/15 مول درصد) در جمعیت آزمایشگاهی کرمانشاه مشاهده گردید. بالاترین میزان لینولئیک اسید در بین تمام جمعیت های وحشی و آزمایشگاهی (89/53 مول درصد) در جمعیت وحشی آذربایجان غربی1 و کمترین آن(08/28 مول در صد) در جمعیت آزمایشگاهی کرمانشاه مشاهده شد. نتایج بخوبی نشان می دهد که بذر جمعیت های مختلف ریحان دارای مقدار زیاد ی از اسید های چرب غیر اشباع و مقدار کمی از اسید های چرب اشباع هستند.

    کلیدواژگان: ریحان، اسید های چرب اشباع، اسید های چرب غیر اشباع، بذر، روغن، کروماتوگرافی گازی
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • جابر سلیمانی، زهرا امام جمعه، حمیدرضا قاسم زاده صفحه 101
    جابر سلیمانی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی.
    زهرا امام جمعه، استاد یار گروه علوم و صنایع غذایی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران.
    حمید رضا قاسم زاد ه، د انشیار گروه مهند سی ماشین های کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز.
    چکید هآبگیری اسمزی، فرآیند ی برای حذف قسمتی از آب مواد غذائی گیاهی و حیوانی با غوطه ورکردن در یک محلول غلیظ یا هیپرتونیک است. این فرایند اغلب به عنوان پیش فرآیند روش های مختلف خشک کردن مانند: خشک کردن با هوای گرم، خشک کردن خلائی، خشک کردن انجماد ی، خشک کردن با مایکروویو و...استفاده می شود. بنابراین، در این تحقیق نیز از این فرآیند به عنوان پیش فرایند خشک کردن با هوای گرم در هویج استفاده شده است.برای تعیین شرایط بهینه آبگیری اسمزی تاثیر عوامل: د ما، زمان، غلظت محلول، میزان کلرید سد یم و شربت گلوکز ورود ی به داخل بافت هویج بررسی شد. تیمارهای د مایی شامل25، 40 و 55 درجه سانتیگراد و زمانها: 15، 30، 60، 120، 240 و 360 د قیقه بود. غلظت های انتخابی برای شربت گلوکز 30، 40 و50% و غلظت های نمک طعام 5، 10 و 15% بود (برای تهیه محلول ها از نسبت های وزنی استفاده گردید. ) عمل اسمزی درد مای40ودرجه سانتیگراد، به مد ت 240 د قیقه بهترین نتیجه را از نظر میزان آبگیری و مواد جامد محلول نشان د اد. نتایج آزمایشات نشان د اد که غلظت 50% شربت گلوکز + 5% نمک طعام بهترین غلظت از نظر آبگیری و کمترین ماده ورود ی به بافت را نشان می د هد.
    کلیدواژگان: هویج، خشک کرد ن، آبگیری اسمزی
  • صنایع چوب و کاغذ
  • رضا حاجی حسنی، بهبود محبی، ابوالفضل کارگرفرد صفحه 108

    این تحقیق تاثیر تیمار استیلاسیون بر ویژگی های مکانیکی تخته فیبر با دانسیته متوسط (MDF) را مورد بررسی قرار داده است. از الیاف استیله شده صنوبر با شدت های مختلف (صفر، 22 / 2، 97 / 15 و 08 / 19 درصد) و تحت دو دمای پرس (170 و 185 درجه سانتیگراد)، تخته های آزمونی در قالب 8 تیمار ساخته شد ند. نتایج در قالب طرح آماری کاملا تصادفی متعاد ل تحت آزمایش فاکتوریل تجزیه و تحلیل شد ند. بررسی اثر تیمار استیلاسیون بر روی مقاومت خمشی و مد ول الاستیسیته تخته ها در طی آزمون خمش سه نقطه ای (استاتیکی) حاکی از افزایش آنها بر اثر استیله کردن بود. مقاومت خمشی و مد ول الاستیسیته در تخته های ساخته شده با بالاترین شدت تیمار و دمای پرس؛ 185 درجه سانتی گراد به ترتیب برابر با 80 / 17 و 17 / 2184 مگاپاسکال بودند؛ در حالی که در نمونه های تیمار نشده برابر 48 / 17 و 5 / 1793 مگاپاسکال اندازه گیری شد ند. اندازه گیری چسبند گی داخلی تخته ها نیز مبین افزایش این ویژگی در اثر افزایش شدت تیمار استیلاسیون بود؛ به نحوی که در بالاترین شدت تیمار، چسبند گی داخلی تخته های ساخته شده در دمای پرس؛ 185 درجه سانتی گراد برابر 44 / 0 مگاپاسکال و در نمونه های تیمار نشده برابر 29 / 0 مگاپاسکال بود.

    کلیدواژگان: استیله کرد ن، دمای پرس، تخته فیبر با دانسیته متوسط، الیاف صنوبر، مد ول الاستیسیته، مقاومت خمشی، چسبند گی داخلی
  • به نژادی گیاهان زراعی
  • بررسی تنوع ژنتیکی ارقام برنج با استفاده از داده های صفات مورفولوژیکی
    ابوذر ابوذری گزافرود ی، رحیم هنرنژاد، محمدحسین فتوکیان صفحه 110

    شناخت کافی از تنوع ژنتیکی و طبقه بندی ژرم پلاسم ها جهت انتخاب والدین مناسب برای اهداف به نژاد ی لازم و ضروری است. در این تحقیق از داده های حاصل از اندازه گیری صفات کمی برای بررسی تنوع ژنتیکی و طبقه بندی مجموعه ای از برنج های ایرانی و خارجی استفاده شد. بد ین منظور تعد اد 49 رقم برنج ایرانی و خارجی از موسسه تحقیقات برنج کشور تهیه و در مزرعه آموزشی آموزشکد ه کشاورزی تنکابن در قالب طرح لاتیس مربع با دو تکرار مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه واریانس داده ها نشان د اد که ژنوتیپهای مورد مطالعه از نظر صفات بررسی شده دارای اختلاف معنی د اری با هم هستند. وراثت پذیری عمومی صفات از 88% برای تعد اد پنجه کل و عرض برگ پرچم تا 99% برای زمان ظهور 50 % خوشه ها وزمان رسیدن متغیر بود. تجزیه خوشه ایبه روش وارد برای داده های مزرعه ای ژنوتیپ های مورد مطالعه را در 4 گروه قرار د اد. مضافا اینکه تکرار آزمایشات مشابه به همراه تعد اد بیشتری از صفات برای نیل به نتیجه د قیق تر توصیه می شود.

    کلیدواژگان: برنج، تنوع ژنتیکی، تجزیه کلاستر، وراثت پذیری
  • آبخیزداری
  • علی اکبر عباسی_مهد ی حبیبی صفحه 114
    علی اکبر عباسی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسانمهد ی حبیبی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزد اریچکید هیکی از روش های معمول کنترل فرسایش کناری رود خانه ها استفاده از آب شکن می باشد که در صورت طراحی و اجرای صحیح، علاوه بر کنترل فرسایش کناری، منجر به بازیابی و احیای اراضی با ارزش حاشیه رود خانه ها می شود. تحقیق حاضر با هدف پاسخ گویی به برخی از سؤالات و ابهامات در مورد تاثیر طول، فاصله و شکل د ماغه آب شکن های توری سنگی بر آب شستگی و پایداری آن ها انجام شده است. این تحقیق در یک فلوم آزمایشگاهی با بستر متحرک با طول 17 متر، عرض 5/1 متر و عمق 8/0 متر انجام شده است. آب شکن های مورد استفاده از نوع سر کج (L شکل) بود ه و با سنگ و تورسیمی (توری سنگ) به صورت غیر مستغرق و عمود بر د یواره فلوم ساخته شده اند. به منظور بررسی آب شستگی د ماغه آب شکن ها، دو طول آب شکن 15 و 5/22 سانتی متر (10 و 15 درصد عرض کانال)، برای هر طول، چهار فاصله آب شکن (2، 3، 4 و5 برابر طول آب شکن) و سه مقدار د بی (30، 35 و40 لیتر بر ثانیه) در بستری با مصالح و شیب ثابت مورد آزمایش قرار گرفته است. با توجه به نتایج بد ست آمده از تحلیل آزمایش ها، یک رابطه بد ون بعد برای برآورد حد اکثر عمق آب شستگی د ماغه آب شکن های توری سنگی سرکج که به صورت سری ساخته می شوند، استخراج و توصیه شده است.
    کلیدواژگان: آب شکن، آب شکن سرکج، آب شستگی حد اکثر، حفاظت د یواره رود خانه، توری سنگ
  • به نژادی گیاهان زراعی
  • بررسی تاثیر جهت های کاشت (شمال-جنوب و شرق-غرب) با ماشین نشاءکار بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف برنج
    مرتضی نصیری، د اوود براری، صالح نصیری، شعبان علی زاده صفحه 118

    به منظور بررسی تاثیر جهت کاشت با ماشین نشاءکار بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام برنج، آزمایشی طی دو سال زراعی 1379 و 1380 در موسسه تحقیقات برنج کشور- معاونت مازند ران به اجراء در آمد. آزمایش به صورت کرت های نواری خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور جهت کاشت (شمال- جنوب و شرق - غرب) و رقم (طارم، فجر و ساحل) با سه تکرار انجام گرفت. نتایج حاصل از این آزمایش نشان د اد که تاثیر جهت های کاشت بر روی صفات ارتفاع بوته، تعد اد پنجه، تعد اد کل د انه در خوشه، طول خوشه و درصد د انه های پر و پوک معنی دار نبود هاست. مطالعه بین ارقام مورد مطالعه نشان د اد که ارقام ساحل و طارم به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد د انه را بخود اختصاص دادند. معنی دار شدن اثر متقابل واریته با سال بیانگر این است که واریته های مورد مطالعه عملکرد های متفاوتی در سال های مورد آزمایش داشته اند. بطوریکه عملکرد ارقام در سال دوم آزمایش (9/ 7260 کیلوگرم در هکتار) به میزان 5/ 29 درصد بیشتر از سال اول (5/ 5118 کیلوگرم در هکتار) بود هاست. نتایج بد ست آمده حاکی از آن است که ارقام برنج عکس‎العمل‎های متفاوتی نسبت به جهت کاشت د ارند بنابراین توصیه می گردد برای ارقامی که دارای تعد اد پنجه بیشتر می باشند مانند ساحل و فجر از جهت کاشت شرقی غربی و برای ارقام با تعد اد پنجه کمتر مانند طارم از جهت کاشت شمالی جنوبی استفاده گردد.

    کلیدواژگان: برنج، جهت کاشت، عملکرد، ماشین نشاکار
  • جنگل و مراتع
  • کیومرث سفید ی، مانا محمدی حقیقی صفحه 122

     این پژوهش با هدف بررسی استقرار پوشش خزه ای و تنوع قارچ های ماکروسکوپی روی خشکه دار ها در جنگل آموزشی و پژوهشی دانشگاه تهران واقع در خیرود کنار نوشهر (مازند ران) انجام گرفت در مجموع تنوع قارچ ها و پوشش خزه ای مستقر شده روی 210 خشکه دار در منطقه ای به وسعت نزد یک به 100 هکتار مورد ارزیابی واقع شد. ضمن تعریف چهار درجه پوسیدگی مختلف برای خشکه دار ها حضور یا عدم حضور و تعد اد قارچ های مختلف مستقر شده روی آنها یاد داشت و تراکم پوشش خزه ای در سه سطح کم، متوسط و زیاد مورد ارزیابی واقع گردید. در بررسی پوشش خزه ای همراه با خشکه دار ها نتایج متفاوتی درجهت های مختلف از د امنه ها دست آمد، هرچند که این اختلاف تفاوت معنی د اری را نشان نمی د هد. بررسی هایی که در ارتباط با تنوع قارچ های ماکروسکوپی صورت گرفت نشان د اد که که تاثیر نوع گونه در تنوع قارچ ها معنی دار نمی باشد، در مقابل تاثیر درجه پوسیدگی خشکه دار و همچنین اندازه آن بر تنوع قارچ های ماکروسکوپی در سطح 1% معنی دار می باشد. همچنین قارچ های جمع آوری شده متعلق به آسکومیست ها و یا بازید یومیست ها بودند. با توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش و تاثیر مثبت میزان پوسیدگی و اندازه خشکه دار در استقرار گونه های متنوعی از قارچ ها و اهمیت حضور قارچ های ساپروفیت د رجنگل و حفظ سلامت و تنوع زیستی در اکوسیستم جنگل لازم است که خشکه دار ها به شکل جد ی تری مورد توجه قرار گرفته و نگهد اری شوند.

    کلیدواژگان: خشکه د ار، قارچ ماکروسکوپی، تنوع گونه ای، پوشش خزه ای، جنگل آمیخته راش
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • ناصر صحراگرد صفحه 125

    بذور 24 ژنوتیپ و رقم بادام (Prunus dulcis) و دو ژنوتیپ از گونه های وحشی بادام کوهی (A. scoparia) و ارژن کوهی (A. orientalis) در گلد ان و در خاک بکر کشت شد ند و مقاومت د انهال ها د رگلخانه نسبت به Verticillium dahliae بررسی شد. پانزد ه ماه پس از مایه زنی قارچ صفاتی نظیر میزان مرگ و میر د انهال ها، درصد کاهش ارتفاع گیاه، شاخص شدت بیماری، شاخص قهوه ای شد ن، درصد کاهش وزن ساقه د انهال ها و درصد کلونیزاسیون V. dahliae در ساقه بررسی شد. بر اساس نوع واکنش ژنوتیپ های بادام به V. dahliae به سه گروه بسیار حساس، حساس و متحمل متمایز شد ند. ژنوتیپ های شاهرود 13، شاهرود 12، سنگی شوراب، سنگی اورگان، تلخه امامیه، تلخه جونقان، سنگی گهرو و تلخه صاد ق آباد به عنوان ژنوتیپ های متحمل محسوب شد ند، ژنوتیپ های مامایی امامیه، آذر، تلخه ارد ل، تلخه هوره، سنگی امامیه، سفید، ربیع، شاهرود 15، شاهرود 17، بادام کوهی و ارژن کوهی در گروه بسیار حساس قرار گرفتند، و ژنوتیپ های مامایی، سنگی جونقان، تلخه گهرو، سنگی احمد آباد، نون پاریل، شاهرود 21 و سنگی کریم آباد به عنوان گروه حساس تلقی شد ند.

    کلیدواژگان: ارژن کوهی، استان چهارمحال و بختیاری، باد ام، بادام کوهی، پژمرد گی ورتیسیلیومی
  • متفرقه
  • پراکنش گیاهان د اروئی و وضعیت میکوریزی آنها در پناهگاه حیات وحش موته (استان اصفهان)
    نرگس خان پور، حسن زارع مایوان، فائزه قناتی صفحه 129

    میکوریزا ارتباط همزیستی بین ریشه گیاه و قارچ است و به همین د لیل از لحاظ اکولوژیکی، به ویژه در محیط های تنش د ار، خشک و شور نظیر منطقه موته مهم می باشد. پناهگاه حیات وحش 220000 هکتاری موته در شمال غربی استان اصفهان و جنوب استان مرکزی قرار گرفته است. آب و هوای منطقه خشک و نیمه بیابانی با تابستان های گرم است. امروزه مدیریت همزیستی های گیاهی، مانند قارچ های میکوریزایی وزیکولار آرباسکولار برای بازسازی اکوسیستم های د ستخورد ه و نیز پایداری اکوسیستم های طبیعی مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق، این نوع همزیستی در گیاهان د ارویی پناهگاه حیات وحش موته مورد بررسی قرار گرفته است. نمونه های خاک و گیاهان در فصول بهار و پاییز 1382 در ارتفاعات مختلف نمونه برد اری شد ند. نمونه های خاک در آزمایشگاه مورد آنالیزهای شیمیایی، فیزیکی و زیستی قرار گرفتند. برای بررسی همزیستی میکوریزایی، از ریشه های گیاهان منطقه برش های طولی تهیه گردید و توسط لاکتوفنل کاتن بلو رنگ آمیزی شد ند. اسپورهای قارچ های میکوریزایی با روش سانتریفوژ با شیب ساکارزی 50% از هر 10 گرم خاک جد ا شد ند. همچنین گیاهان منطقه با استفاده از منابع فلور شناسایی شده و گیاهان د ارویی تعیین گردید. بر اساس این بررسی، 315 گونه گیاهی در منطقه شناسایی شد که این گونه ها متعلق به 209 جنس و 55 خانوده بودند. از این تعد اد، نزد یک به 51 گونه گیاه د ارویی است که 48 گونه آنها اند ومیکوریزایی است (94%). نتایج آماری نشان د اد که بیشترین درصد گیاهان د ارویی مربوط به خانوده های Cruciferae، Legominosae، Compositae، Poaceae می باشد. اسپور قارچهای میکوریزایی ازجنس Glomus با گونه عمد ه Glomus cf. geosporum بود. تعد اد اسپور ها در 1 گرم خاک در فصل پاییز بیشتر از فصل بهار است. حضور میکوریزا در اجتماعات گیاهان د ارویی نشان د هند هاهمیت این همزیستی متقابل در بهره برد اری پاید ار از این منابع است.

    کلیدواژگان: پناهگاه حیات وحش موته، گلوموس، گیاه د ارویی، میکوریزای وزیکولار- آرباسکولار
  • گیاه شناسی
  • غلام رضا افشارمنش، حسین حید ری، د اریوش مظاهری، قربان نورمحمد ی، حمید مدنی صفحه 132

    به منظور تعیین اثر تنش کم آبی بر روی کارائی مصرف آب1 ارقام یونجه در منطقه جیرفت آزمایشی در سال زراعی 85–1384 در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش با استفاده از کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به مرحله اجرا رسید. که در آن تنش کم آبیاری به عنوان فاکتور اصلی در 3 سطح که عبارت بودند از: 1وa = تنش شدید (آبیاری زمانی که رطوبت خاک به 25% ظرفیت زراعی رسید)، 2وa = تنش متوسط (آبیاری زمانی که رطوبت خاک به 50% ظرفیت زراعی رسید) و 3وa = تنش ضعیف (آبیاری زمانی که رطوبت خاک به 75% ظرفیت زراعی رسید) و ارقام یونجه به عنوان فاکتور فرعی در پنج سطح شامل: 1وb = رقم یزد ی، 2وb = رقم نیک شهری، 3وb = رقم رنجر، 4وb = رقم بمی و 5وb = رقم بغد اد ی انتخاب شد ند. نتایج بدست آمده از مجموع 6 برد اشت متوالی حاکی از آنست که بالاترین راند مان مصرف آب برای علوفه خشک 00/ 2 کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار از برد اشت اول یعنی از چین بهاره بد ست آمد و کمترین راند مان مصرف آب در مرد اد ماه بود. با افزایش تنش کم آبی کارائی مصرف آب در یونجه کاهش پیدا کرد. بطوریکه در تنش ضعیف راند مان مصرف آب از 68/ 1 کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار که به 14/ 1 کیلوگرم در هکتار در تنش شدید تقلیل یافت. بالاترین راند مان مصرف آب مربوط به رقم نیک شهری 87/ 1 کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار که با رقم بمی با راندمان 84/ 1 کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار اختلاف معنی د اری ند اشت. و با توجه به پایین بود ن راند مان مصرف آب، قطع آب، در مزارع یونجه در مرد اد ماه در جیرفت توصیه می شود.

    کلیدواژگان: ارقام یونجه، تنش آبی، کارائی مصرف آب، علوفه خشک، ظرفیت زراعی
  • آناهیتا شریعت، محمدحسن عصاره صفحه 139

    بررسی واکنش های فیزیولوژیک گونه های مختلف اکالیپتوس به تنش خشکی می تواند به شناسایی مکانیسم های موثر در مقاومت به خشکی و نیز انتخاب بهترین گونه برای کاشت در مناطق کم آب ایران کمک کند. در این راستا طی یک آزمایش گلخانه ای با استفاده از پلی اتیلن گلیکول 6000 به عنوان یک کاهش د هند هاسمزی، تیمارهای مختلف تنش خشکی در سطوح مختلف 0، 1/0-، 3/0-، 6 /0- و 2/1- مگاپاسکال بر روی نهالهای استقرار یافته در محیط کشت هید روپونیک اعمال گردید. این آزمایش در قالب طرح فاکتوریل بر پایه کاملا تصادفی در سه تکرار بر گونه های Eucalyptus camaldulensis، E. microtheca، E. melliodora و E. viminalis اعمال گردید. نمونه برد اری از برگ های انتهایی تیمارهای مختلف انجام شد و غلظت رنگیزه های گیاهی شامل کلروفیل a،b و کاروتن، قند، پرولین و پارامترهای رشد از جمله بیوماس، سطح برگ، میزان درصد رطوبت نسبی برگ (RWC)، موجود ی هر واحد سطح برگ (LWCA) و سطح ویژه برگی (SLA) اندازه گیری شد ند. افزایش تنش خشکی منجر به افزایش میزان پرولین، قند های محلول، کاهش رنگیزه های گیاهی و کاهش پارامترهای رشد در هر چهار گونه گردید. افزایش مقدار پرولین و قند به علت نقشی است که این دو ماده در تنظیم اسمزی و حفاظت اسمزی د ارند در نتیجه هر چه مقدار این دو ماده بیشتر گردد تحمل گیاه در مقابل تنش های اسمزی افزایش می یابد. کاهش رنگیزه های گیاهی نیز به واسطه اثر آنزیم های تجزیه کننده کلروفیل می باشد. در میان گونه های مورد بررسی بیشترین تحمل به خشکی مربوط به E. microtheca بود و دارای بیشترین میزان پرولین، قند های محلول، رنگیزه های گیاهی، بیوماس، آماس، LWCA و RWC بود.

    کلیدواژگان: رنگیزه گیاهی، بیوماس، سطح برگ، پرولین، قند، Eucalyptus microtheca
  • متفرقه
  • بررسی شرایط بهینه تولید آنزیم بتاگلوکوزید از توسط قارچ (Trichoderma reesei (PTCC5142
    فرهاد قجقی، محمدرضا زمانی، مصطفی مطلبی، صابر زهری صفحه 141

    بتاگلوکوزید از از آنزیم های سلولازی میباشد که سلوبیوز و سلوالیگوساکارید های با زنجیره کوتاه را به گلوکز تجزیه می نماید. در این تحقیق از 30 جد ایه تریکود رما که اکثرا بومی ایران بودند جهت مطالعه میزان تولید این آنزیم استفاده گردید. با توجه به نقش عوامل مختلفی نظیر زمان کشت، د ما، pH نوع منبع کربن و عوامل القاء کننده بر میزان تولید آنزیمهای سلولازی توسط قارچها، شرایط بهینه تولید آنزیم بتاگلوکوزید از، در جد ایهTrichoderma reesei (PTCC) 5142 که در تحقیقات قبلی مشخص شده بود از فعال ترین جد ایه های تولید کننده آنزیم های سلولازی می باشد) مطالعه گردید. بد ین منظور از محیط کشت مند لز حاوی یکی از منابع کربنی CMC، Avicel ویا کاغذ صافی، با pH های 4، 5، 6 و 7، لاکتوز و سلوبیوز به عنوان عوامل القاء کننده در طول 14 روز کشت درد ماهای 25، 29 و 32 درجه سانتی گراد استفاده گردید. نتایج بد ست آمده نشان د اد که شرایط بهینه برای تولید آنزیم بتا گلوکوزید از در محیط کشت، دمای 28 درجه سانتی گراد، 5= pH، CMC به عنوان منبع کربن، لاکتوز به عنوان عامل القاء کننده و روز هفتم کشت میباشد. این شرایط بهینه جهت تولید آنزیم بتاگلوکوزید از در 30 جد ایه تریکود رما مورد استفاده قرار گرفت و مقایسه نتایج بد ست آمده نشان د اد که جد ایه (T. reesei (PTCC 5142 دارای بیشترین فعالیت ویژه آنزیمی (U/mg و45/0) می باشد. همچنین جهت شناسایی ژن کد کننده آنزیم بتاگلوکزید از استخراج DNA ژنومی به روش CTAB صورت گرفت. این قطعه از ژن بتاگلوکوزید از با استفاده از دو آغازگر اختصاصی (CP11،CP12) و با طول قطعه مورد انتظار (566 جفت باز) تکثیر شد. الگوی هضم آنزیمی توسط آنزیم برشی PstI قطعه مذکور را تایید نمود.

    کلیدواژگان: بتاگلوکوزید از، آنزیمهای سلولازی، سلولز، قارچ
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • بررسی اثر رژیم های مختلف آبیاری بر روی زود خند انی پسته رقم اوحد ی
    ناصر صد اقتی، سید جواد حسینی فرد، اکبر محمدی صفحه 149

    به منظور بررسی اثر دور آبیاری و نیز زمان های مختلف حذف یک نوبت آبیاری بر عارضه زود خند انی پسته، تحقیقی در یک باغ پسته رقم اوحد ی در حومه رفسنجان از سال 1380 تا 1383 انجام شد. در این طرح دو دور آبیاری 25 و 45 روزه و در هر دور آبیاری پنج زمان متفاوت حذف یک نوبت آبیاری اعمال گردید. صفات زود خند انی پوست سبز، ترک خورد گی نامنظم پوست سبز، خشک شد گی پوست رویی، پوکی و خند انی پسته ها در تیمارهای مختلف ارزیابی شد ند. میزان آفلاتوکسین نمونه های زود خند ان، ترک خورد ه نامنظم و سالم نیز اندازه گیری شد. نتایج نشان د اد که دور آبیاری طولانی (45 روز) و قطع آب از اواسط ارد یبهشت تا اواسط خرد اد باعث افزایش قابل توجهی (تا دو برابر) در میزان پسته های زود خند ان نسبت به تیمار شاهد با آبیاری منظم شد. حد اکثرمیزان زود خند انی مربوط به تیمار هایی که در اواسط خرد اد د چار تنش خشکی شد ند بود. در مورد پسته های ترک خورد ه نامنظم، روند مشخصی مشاهده نشد. میانگین درصد پسته های زود خند ان، ترک خورد ه نامنظم و پوک در تیمارهای با دور آبیاری 45 روزه نسبت به تیمارهای دور آبیاری 25 روزه به ترتیب 03/ 2%، 91/ 2% و 37/ 4% افزایش یافت. در حالیکه در مورد صفات خشک شد گی پوست رویی و خند انی اختلاف بین تیمارهای دور آبیاری معنی دار نبود. با توجه به اندازه گیری های انجام شد ه، متوسط زهرابه آفلاتوکسین نوع B1 وB2 د رپسته های زود خند ان به ترتیب ppbو4/ 223 و ppbو47/ 25 بود. در مورد پسته های ترک خورد ه نامنظم نیز متوسط سم نوع B1 و B2 به ترتیب ppb و 06/ 111 وppb و 71/ 9 بود. این در حالیست که در هیچکد ام از پسته های سالم زهرابه آفلاتوکسین مشاهده نشد.

    کلیدواژگان: زود خند انی، ترک خورد گی نامنظم، آفلاتوکسین، کم آبیاری
  • آبخیزداری
  • علیرضا اسلامی، بهرام ثقفیان صفحه 149

    د ر یک حوزه آبخیز بین وقایع هید رولوژیک نظیر جریان های سیلابی با ساختار فیزیکی و شرایط اقلیمی حاکم بر آن ارتباط وجود د ارد. شناخت فرآیند های ایجاد جریان، انتقال آن به خروجی حوزه و نیز چگونگی تاثیر پذیری آن از خصوصیات مورفولوژیکی و اقلیمی در مهند سی هید رولوژی از اهمیت خاصی برخورد ار است. در این تحقیق، نقش عوامل مورفومتری و اقلیمی موثر در برآورد دبی های اوج سیلاب لحظه ای و چگونگی تغییرات آن در دوره بازگشت های مختلف، با استفاده از روابط منطقه ای به روش رگرسیون چند متغیره و شاخص سیل مورد بررسی قرار گرفت. بد ین منظور داده های زمانی و مکانی مربوط به حوزه های آبخیز ناحیه غربی خزر جمع آوری گردید. عوامل فیزیوگرافی نظیر مساحت و شیب متوسط حوزه بر اساس نقشه مدل ارتفاعی رقومی منطقه استخراج شد. بارند گی متوسط سالیانه حوزه ها نیز با استفاده از داده های ایستگاه های بارانسنجی و تهیه منحنی های همباران به صورت نقشه های سلولی به دست آمد. روند تغییرات دبی با دوره بازگشت های مختلف نسبت به مساحت حوزه های آبخیز انتخابی، در سه طبقه شیب 10 تا 25 درصد، 25 تا 35 درصد و 35 تا 45 درصد و دو طبقه بارش کمتر از 800 میلی متر و د یگری بیشتر از آن، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که منحنی های دبی نسبت به مساحت در دو طبقه شیب 10 تا 25 درصد و 25 تا 35 درصد و نیز حوزه های با بارش بیش از 800 میلی متر، همواره روند افزایشی دارند. اما این منحنی ها در طبقه شیب 35 تا 45 درصد و طبقه مربوط به بارش کمتر از 800 میلی متر دارای یک بخش صعود ی و یک بخش نزولی می باشند. این تغییرات به گونه ای است که مقاد یر د بی جریان با افزایش مساحت حوزه، تا یک مقدار معینی افزایش و سپس روند کاهشی را دنبال می کنند. در این خصوص نقطه اوج منحنی های دبی با دوره بازگشت های بالاتر، در مساحت های بین 400 تا 500 کیلومتر مربع واقع گردید. این بدان معنی است که د رحوزه های بزرگتر و به ویژه کم بارش به د لیل فرآیند تلفات بین راهی (انتقال) بیشتر، ضریب رواناب و به عبارتی بد ه جریان ویژه کاهش می یابد.

    کلیدواژگان: عوامل مورفومتری، عوامل اقلیمی، حوزه آبخیز، تحلیل منطقه ای سیل، شاخص سیل، رگرسیون چند متغیره
  • صنایع چوب و کاغذ
  • اصغر طارمیان_منابع طبیعی_مهد ی فائزی پور_علی نقی کریمی_د اوود پارساپژوه صفحه 158

    د ر این تحقیق، خواص فیزیکی چوب فشاری، چوب نرمال و چوب مقابل نوئل(Picae abies) مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان د اد که از لحاظ رطوبت سرپا تفاوت معنی د اری بین چوب فشاری و چوب نرمال وجود نداشته ولی چوب مقابل با این دو چوب تفاوت معنی د اری د ارد. کمترین و بیشترین رطوبت سرپا به ترتیب در چوب فشاری (45%~) و چوب مقابل (118%~) مشاهده شد. مقاد یر دانسیته سبز و خشک در چوب فشاری بیشتر از دو نوع چوب دیگر بود. اختلاف معنی د اری در مقدار جذب آب چوب نرمال(109%) و چوب مقابل (5 / 122%) مشاهده نشد ولی چوب فشاری نسبت به دو چوب دیگر جذب آب کمتری داشت (2 / 53%). نتایج همچنین نشان د اد که همکشید گی و واکشیدگی حد اکثر چوب فشاری نوئل در جهت طولی (3%~) بیشتر از چوب های نرمال و مقابل آن است (نزد یک به صفر). در مقابل، همکشید گی و واکشیدگی مماسی و شعاعی حد اکثر چوب های نرمال و مقابل بیشتر از چوب فشاری بود. چوب فشاری همکشید گی و واکشیدگی حجمی حد اکثر کمتری را نسبت به دو چوب دیگر نشان د اد. طبق نتایج بد ست آمده در این مطالعه، در شرایط رطوبت نسبی و دمای یکسان، چوب فشاری در مقایسه با چوبهای نرمال و مقابل د یرتر به رطوبت تعاد ل محیط می رسد و رطوبت تعاد ل کمتری د ارد.

    کلیدواژگان: چوب فشاری، چوب نرمال، چوب مقابل، خواص فیزیکی، نوئل
  • به نژادی گیاهان زراعی
  • محمد علی شیرازی خرازی، محمدرضا نارویی راد، حمد الله کاظمی، رسول اصغری، بهرام علیزاد ه صفحه 159

    به منظور بررسی اثرات کم آبیاری بر روی عملکرد هفت رقم سورگوم د انه ای در منطقه سیستان آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1383 به اجرا در آمد. 2 سطح نرمال و کم آبیاری به کرت های اصلی و ارقام به کرت های فرعی اختصاص یافتند در شرایط نرمال، آبیاری تا پایان مرحله برداشت ادامه داشت ولی در حالت کم آبیاری، آبیاری از زمان ظهور پانیکول تا زمان برداشت قطع گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان د اد که بین ارقام از لحاظ عملکرد اختلاف معنی دار در سطوح احتمال 1% وجود د ارد مقایسات میانگین نشان د اد که ا رقام کیمیا، KGS3 و KGS4 به ترتیب با با 8/ 2638، 6/ 2665 و3/ 2771 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را داشتند. جهت بررسی شاخص های تحمل به تنش، ارقام توسط این شاخص ها مورد بررسی قرار گرفتند. شاخص میانگین حسابی بهره وری (MP) به د لیل همبستگی بالا و معنی دار آن د رهرد و شرایط تنش خشکی(939/ 0) در سطح احتمال 1% و نرمال (793/ 0) در سطح احتمال 5% به عنوان بهترین معیار جهت گزینش ژنوتیپ ها انتخاب گردید. بر این اساس با توجه به میزان شاخص میانگین بهره وری تولید (95/ 658) ژنوتیپ KGS3 به عنوان متحمل ترین رقم انتخاب گردید.

    کلیدواژگان: سورگوم، تنش، عملکرد، آبیاری
  • آفات و بیماری ها
  • تاثیر تریاد یمنول بر تنش شوری حاصل از کلرور سد یم در گیاهچه پنبه
    محمود هوشیار فرد، عمران عالیشاه صفحه 165

    د ر بین تنش های محیطی غیر زند ه و زند ه، شوری و بیماری های گیاهچه از عوامل مهم محدود کننده تولید پنبه به شمار می روند. در این تحقیق تاثیر قارچ کش تریازولی تریاد یمنول(Triadimenol) در کاهش اثرات زیان آور شوری برجوانه زنی بذر، رشد گیاهچه پنبه در شرایط آزمایشگاه و مزرعه مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایشات با استفاده از13 ژنوتیپ پنبه(Gossypium hirsutum) ومحلول های آبی کلرور سد یم خالص دارای هد ایت الکتریکی 5، 10، 15و20 د سی زیمنس/ متر و قارچکش تریاد یمنول (پود ر تجارتی 5/ 7%) در غلظت های صفر، 5/ 1، 2 و 4 در هزار(گرم ترکیب تجارتی/ یک لیترآب) به روش های بذر خیسانی وکشت بذر بر روی کاغذ حوله ای مرطوب انجام یافت. نتایج آزمایشگاهی نشان د اد که تفاوت آماری معنی د اری بین ژنوتیپ های پنبه از نظر عکس العمل به تنش شوری وجود د ارد. ژنوتیپ های سیلند، سیند وز80، 43228، شیرپان 539 و سای اکرا 324 بیشترین تحمل به شوری را داشتند. با افزایش غلظت تریاد یمنول (تا حد یک در هزار) درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه و وزن خشک گیاهچه به ترتیب حدود 5/ 12، 9/ 2، 9/ 53، 20 و4/ 7 درصد افزایش یافت. در مزرعه با هد ایت الکتریکی خاک 8/ 14 د سی زیمنس/ متر، تیمار بذر با د ز یک د رهزار تریاد یمنول (گرم ترکیب تجارتی تریاد یمنول/ 1000 گرم بذر) به ترتیب اثر فزایند های بر درصد رویش و وزن خشک گیاهچه تا میزان 3/ 1 و 8/ 14 درصد نسبت به شاهد (بد ون مصرف قارچکش) داشت.

    کلیدواژگان: پنبه، تریاد یمنول، شوری
  • جنگل و مراتع
  • بررسی رشد و توسعه نهال بلند مازو در سطوح مختلف آبیاری
    محمود عصری، مسعود طبری، سید کاظم علوی پناه، رضا مهد وی صفحه 167

    به منظور بررسی رشد و توسعه نهال های یک ساله بلند مازوMey.وC. A وQuercus castaneifolia، آزمایشی با سطوح متفاوت آبیاری (2 روزه، 4 روزه، 6 روزه و دیم یا شاهد) در قالب طرح کاملا تصادفی روی یک خاک شنی اراضی ساحلی دانشکده منابع طبیعی نور انجام گرفت. نتایج نشان د اد که در نخستین دوره رویشی، نهال های رشد یافته در شرایط دیم از کمترین میزان زند ه مانی، قطر یقه، سطح برگ، طول بند دوم رویشی و تعد اد گره در بند دوم برخورد ار بودند. با این وجود، طول ریشه، طول ساقه، تعد اد بند، طول بند اول و تعد اد گره در بند اول در سطوح مختلف آبیاری متفاوت نبود. همچنین هر یک از پارامترهای آزمایش شد ه، تفاوت معنی د اری را بین رژیم های آبیاری 2، 4 و 6 روزه نشان ند اد ند. چنانچه پرورش نهال با رشد بالا مد نظر باشد، بهتر است جهت تقلیل هزینه ها، در نخستین دوره رویش، آبیاری به صورت 6 روزه (به جای 2 و 4 روزه) انجام پذیرد. اگر چه در این شرایط بهتر است نهال ها در پناه (سایه) قرار گیرند.

    کلیدواژگان: آبیاری، بلند مازو، رشد، زند ه مانی، نهال
  • گیاه شناسی
  • محمدرضا نارویی راد، محمد جعفر آقایی، حمیدرضا فنایی، محمود محمد قاسمی صفحه 173

    به منظور بررسی تنوع ژنتیکی برخی صفات توده های عد س مناطق گرم و خشک بانک ژن گیاهی ملی ایران تعد اد 153 توده عد س هریک در 3 خط در سال84- 1383 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زهک – زابل کشت گردید و صفات ارتفاع، تعد اد د انه در غلاف، وزن صد د انه، طول غلاف، عملکرد د انه، تعد اد روز از کاشت تا گلد هی، تعد اد روز از کاشت تا برد اشت و تعد اد روز از گلد هی تا برد اشت ارزیابی گردید. نتایج آمار توصیفی صفات نشان د اد که بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی مربوط به عملکرد د انه بود. ضرایب همبستگی ساد ه صفات نشان د اد که ارتفاع بیشترین میزان همبستگی مثبت و معنی دار را با عملکرد د ارد. تجزیه عاملی با دوران وریماکس 4 عامل را استخراج نمود که حدود 80 درصد تغییرات میان صفات را توجیه می نمود و تجزیه کلاستر به روش(Ward) همه توده ها را در 6 گروه قرار د اد.

    کلیدواژگان: عد س، تنوع، تجزیه کلاستر، تجزیه به عامل ها
  • مجید جامی الاحمد ی_محمد کافی_مهد ی نصیری صفحه 177

    به منظور برآورد ضریب استهلاک نور و بررسی کارایی مصرف نورگیاه Kochia scoparia (جارو) در واکنش به تنش شوری، مطالعه ای در شهرستان بیرجند با استفاده از سه سطح شوری آب آبیاری به ترتیب معاد ل 5 / 1، 6 / 8 و 2 / 28 د سی زیمنس بر متر و در سه تکرار انجام شد. در طول فصل رشد اندازه گیری های متعدد ی برای محاسبه کسر نور عبور یافته از تاج پوشش و نیز شاخص سطح برگ و تجمع ماده خشک گیاه انجام شد. ضریب خاموشی نور با تصحیح کسر جذب نور گیاه برای کل طول روز محاسبه شد و سپس با استفاده از تجمع ماده خشک، میزان کارایی مصرف نور گیاه در هر سطح شوری بدست آمد. نتایج نشان د اد که ضریب خاموشی نور گیاه جارو معاد ل 75 / 0 برای کل طول روز بود. با افزایش شاخص سطح برگ، میزان جذب نور افزایش یافت و در شاخص سطح برگی معاد ل 4 تا 5، 95 درصد تشعشع توسط گیاه جذب شد. بیشترین میزان ماده خشک و شاخص سطح برگ در سطح شوری 6 / 8 د سی زیمنس بر متر به دست آمد. به طور کلی افزایش شوری باعث تاخیر در نمو اول فصل گیاهان شد و در انتهای فصل پیری گیاه را تسریع نمود. این امر سبب شد که در شوری 2 / 28 د سی زیمنس بر متر،درصد تاج پوشش با تاخیر به حد اکثر کسر جذب نور دست یابد. افزایش کم از 5 / 1 به 6 / 8 د سی زیمنس بر متر، موجب اند کی افزایش در کارایی مصرف نور از 4 / 2 به 5 / 2 گرم بر مگاژول تشعشع فعال فتوسنتزی دریافتی شد که با افزایش شوری مجددا کاهش پیدا کرد، هر چند تفاوت معنی داری بین سطوح مختلف شوری از نظر کارایی مصرف نور مشاهده نشد. بنابراین به نظر می رسد که در شوری 6 / 8 دسی زیمنس بر متر، تاج پوشش گیاه جارو تشعشع دریافتی را با کارایی بیشتری به ماده خشک تبد یل می کند.

    کلیدواژگان: گیاه جارو، ضریب خاموشی نور، کارایی مصرف نور، شاخص سطح برگ، شوری
  • آفات و بیماری ها
  • صفرعلی صفوی، محمد ترابی صفحه 180

    د ر این پژوهش 15 لاین امید بخش گندم مربوط به اقلیم سرد به منظور تعیین میزان مقاومت آن ها نسبت به زنگ زرد در ارد بیل ارزیابی شد ند. هر یک از ژنوتیپ های آزمایشی در دو خط یک متری بر روی یک پشته به فاصله 30 سانتی متر از یکد یگر تحت شرایط آبیاری مه پاش و آلود گی مصنوعی کشت گردید ند. آزمایش در طی سال های زراعی 1382 و 1383 و بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. به منظور استقرار بهتر بیماری، علاوه بر کاشت رقم حساس بولانی در فاصله هر 5 لاین، اطراف قطعه آزمایش نیز بوسیله دو خط از رقم مذکور محصور گردید. عملیات تلقیح مصنوعی خزانه در فصل بهار و در فاصله بین زمان ساقه د هی تا قبل از ظهور برگ پرچم با مخلوط اسپور زنگ زرد و پود ر تالک به کمک گرد پاش و در هنگام غروب انجام شد. یاد داشت برد اری از شدت بیماری بر اساس مقیاس اصلاح شده کاب و همچنین از واکنش گیاه به آلود گی (تیپ آلود گی) طبق روش Roelfs و همکاران انجام گردید (25). سپس از ترکیب این دو ضریب آلود گی (Coefficient of infection= CI) محاسبه گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس ساد ه و مرکب بیانگر تفاوت معنی دار بین لاین ها و اثر متقابل لاین× سال در سطح احتمال 1% بود. مقایسه میانگین ضرایب آلود گی برای دو سال (به صورت جد اگانه و با هم) و برای مقاد یر rAUDPC در سال 1383 نشان د اد که لاین های C-81-15 (شاهد) و C-81-2 دارای بالاترین ضریب آلود گی و مقدار rAUDPC بود ه و به عنوان لاین های حساس در نظر گرفته شد ند. همچنین لاین های C-81-1 و C-81-12 مقدار متوسطی از ضریب آلود گی و مقدار rAUDPC را داشتند که به عنوان لاین های نیمه حساس انتخاب شد ند. بقیه لاین ها هیچگونه آلود گی نداشته و یا در سطح پایینی از آلود گی بودند بنابراین به عنوان لاین های مقاوم و یا نیمه مقاوم انتخاب شد ند.

    کلیدواژگان: گندم، زنگ زرد، ارزیابی مقاومت، rAUDPC
  • صنایع چوب و کاغذ
  • کاربرد پسماند لیگنوسلولزی حاصل از هرس درختان انگور درلایه میانی تخته خرده چوب
    ابوالفضل کارگر فرد، امیر نوربخش صفحه 186

     هد ف از این تحقیق، بررسی امکان استفاده از سرشاخه های حاصل از هرس د رختان انگور د رلایه میانی تخته خرد ه چوب ساخته شده از صنوبر بود هاست. لذا با استفاده از 80، 70، 60 و 50 درصد ذرات چوب انگور در لایه میانی و 20، 30، 40 و 50 درصد چوب صنوبر در لایه سطحی و استفاده از 2 میزان چسب 10 و 12 درصد اوره فرم آلد ئید (UF)، اقد ام به ساخت تخته های آزمایشگاهی گردید و خواص فیزیکی و مکانیکی آنها اندازه گیری شده و نتایج حاصل مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.تجزیه و تحلیل نتایج نشان داده است که مقاومت خمشی (MOR) و مد ول الاستیسیته (MOE) تخته ها با افزایش میزان مصرف چسب و افزود ه شدن چوب صنوبر به ترکیب ماده چوبی در سطح معنی د اری بهبود یافته است. بطوریکه این دو ویژگی برای تخته های ساخته شده در شرایط مصرف چسب 12 درصد و 50 درصد چوب انگور و 50 درصد چوب صنوبر در حد استاند ارد DIN آلمان بود هاست. نتایج حاصل از اندازه گیری چسبند گی داخلی(IB) تخته ها نشان د اد که افزایش میزان مصرف چسب و چوب صنوبر در ترکیب ماده چوبی باعث بهبود چسبند گی داخلی گردیده است، و تخته های ساخته شده با استفاده از 60 و 50 درصد سرشاخه انگور و12 درصد چسب دارای بالاترین چسبند گی داخلی بوده اند. در این شرایط، حد اقل واکشیدگی صخامت در تخته ها مشاهده گردید. نتایج این بررسی نشان داده است که می توان بیش از 50 درصد از ماده چوبی مورد استفاده در ساخت تخته خرد ه چوب را از سرشاخه های حاصل از هرس د رختان انگور تا مین کرد. و با کاربرد آن در لایه میانی، تخته هائی در حد استاند ارد تولید نمود.

    کلیدواژگان: تخته خرد ه چوب، ضایعات هرس د رختان انگور، چوب صنوبر، میزان مصرف چسب، ویژگی های فیزیکی و مکانیکی
  • به زراعی باغبانی و سبزی کاری
  • فرنگیس خیالپرست_بهمن یزد ی صمد ی_سیروس عبد میشانی_محمدرضا نقوی_سیدعلی پیغمبری_عبد الکریم کاشی_مجید فولاد صفحه 188

    به منظور بررسی تنوع بین 116 رگه خویشامیخته نوترکیب گوجه فرنگی حاصل از تلاقی بین L. esculentum وL. pimpinellifolium، این رگه ها هاد ر قالب یک طرح لاتیس ساد ه با دو تکرار در دو سال متوالی کشت گردید ند. برای هر تکرار صفات وزن تر میوه (گرم)، وزن خشک میوه (گرم)، طول میوه (میلی متر)، عرض میوه (میلی متر)، ارتفاع بوته (سانتی متر)، pH، اسید یته و مواد جامد محلول (گرم در 100 گرم) یاد اشت و از میانگین داده ها برای تجزیه استفاده شد. صفات وزن تر میوه، وزن خشک میوه، میانگین طول میوه و میانگین عرض میوه ضریب تغییرات بالایی را نشان دادند. همبستگی بین صفات وزن تر میوه، وزن خشک میوه، میانگین طول میوه و میانگین عرض میوه مثبت و معنی دار بود در حالی که این صفات با صفات ارتفاع بوته، pH، اسید یته و مواد جامد محلول همبستگی منفی را نشان دادند. همبستگی های مشاهده شده الگوی مناسبی از انتخاب مستقیم و یا غیر مستقیم بین صفات را فراهم می سازد. به واسطه مشاهده وراثت پذیری بالا برای صفات ارتفاع، مواد جامد محلول و عرض میوه انتخاب بر اساس این صفات پیشنهاد می گردد. در مجموع نتایج این آزمایش وجود تنوع بالای بین رگه های نوترکیب را نشان می دهد که قابل استفاده در برنامه های اصلاحی گوجه فرنگی می باشد.

    کلیدواژگان: گوجه فرنگی، تنوع، رگه های خویشامیخته نوترکیب، وراثت پذیری
  • جنگل و مراتع
  • بررسی رابطه بین تنوع گونه ای و عوامل محیطی در مراتع پشتکوه استان یزد
    محمد علی زارع، محمد جعفری، حسین آذرنیوند صفحه 192

    برای مدیریت اکوسیستم اولین قد م، تعیین عوامل موثر بر پراکنش گونه ها و تنوع گونه ای است. در این تحقیق رابطه بین تنوع گونه ای مراتع پشتکوه استان یزد با عوامل محیطی بررسی شده است. برای اندازه گیری اطلاعات پوشش گیاهی و عوامل محیطی از تلفیق نقشه های شکل زمین، زمین شناسی و پوشش گیاهی نقشه واحد های همگن نمونه برد اری تهیه شد. سپس در هر واحد، نمونه برد اری در طول 3 تا 5 ترانسکت 300 تا 500 متری انجام شد. در طول هر ترانسکت 10 پلات با ابعاد ی که به روش حد اقل سطح تعیین گردید، به فاصله 50 متر قرار داده شد. هر پلات نوع و تعد اد گونه های موجود و درصد پوشش گیاهی تعیین شد. همچنین در ابتدا و انتهای هر ترانسکت پروفیل حفر و از دو عمق 30-0 و 80-30 سانتی متر نمونه خاک برد اشت شد. از خصوصیات خاک درصد سنگریزه، رس، سیلت، شن، رطوبت قابل د سترس، ماده آلی، اسید یته، آهک، گچ، هد ایت الکتریکی و املاح محلول (پتاسیم، سد یم، کلسیم، منیزیم، کلر، کربنات، بی کربنات و سولفات) اندازه گیری شد ند. بعد از جمع آوری اطلاعات، شاخص های تنوع گونه ای شانون-وینر و سیمپسون تعیین گردید ند. برای تعیین مهمترین عوامل تاثیرگذار بر تغییرات تنوع گونه ای از تجزیه مولفه های اصلی استفاده شد. نتایج نشان د اد که از بین عوامل مورد بررسی بافت، رطوبت قابل د سترس و هد ایت الکتریکی خاک بیشترین تاثیر را بر تنوع گونه ای د ارند.

    کلیدواژگان: تنوع گونه ای، مراتع پشتکوه یزد، تجزیه مولفه های اصلی، عوامل محیطی
  • آفات و بیماری ها
  • عاطفه موسوی نیک، حمید رحیمیان مشهدی، علی جد اخانلو، اکبر قویدل، آذر جهانیان صفحه 194

    د ر نظام های جدید کنترل علف های هرز بهره گیری از نیاز نوری بذور علف های هرز جهت کاهش جوانه زنی، به عنوان راهکاری برای کنترل آن ها پیشنهاد می شود. هدف از انجام این پژوهش بررسی تفاوت تاثیر خاک ورزی در شب و روز بر سبزشد ن علف های هرز مزرعه در ماه های مختلف سال می باشد. آزمایش در قالب بلوک های کامل تصادفی و تیمارهای خاک ورزی شامل (شخم در شب د یسک در شب، شخم در شب د یسک در روز، شخم در روز د یسک در شب، شخم در روز د یسک در روز) بود که در 4 تکرار انجام گردید. برای ارزیابی موثرترین تاریخ خاک ورزی آزمایش در سه زمان اسفند، فرورد ین و ارد یبهشت تکرار شد. ابعاد کرت های آزمایشی6×9 متر، و در داخل کلیه کرت ها 4 قاب ثابت 25/ 0 متر مربعی قرار داده و پس از سبز شدن علف های هرز تعد اد گیاهچه ها به تفکیک گونه شمارش گردید. مشخص شد که انجام عملیات خاک ورزی در شب، تاج خروس(Amaranthus retroflexus)، سلمه تره (Chenopodium album) و گوش بره (Chrozophora tinctoria) را به ترتیب به میزان 63%، 54% و 50% نسبت به خاک ورزی در روز کنترل نمود. در کنترل علفهای هرز سیزاب (Veronica persica)، تاج ریزی(Solanom nigrum) و گاورس(Setaria viridis) تفاوتی بین تیمار نور و تاریکی مشاهده نشد.

    کلیدواژگان: جوانه زنی بذر علف هرز، خاک ورزی در روز و شب، کنترل علف های هرز، نیاز نوری
  • بیماری های دام و طیور
  • غلامعلی کجوری، ایرج کریمی، محسن جعفریان، علی رسولی ریزی صفحه 2

    کلیه ها، پالایش خون از مواد زائد، سموم، د ارو ها و برخی متابولیت ها را بعهده داشته و از این نظر نقش مهمی را در حفظ سلامت بد ن دام بر عهده د ارند. اصولا در بین دام های اهلی بیماری های مجاری اد راری و مثانه بیش از عوارض کلیوی شایع بود ه و نمود د رمانگاهی اینگونه عوارض چند ان بارز نیست. برخورد مد اوم کلیه ها با اجرام بیماری زای معلق در گرد ش خون و بعضا آشفتگی های د ستگاه گرد ش خون از عوامل تاثیرگذار بر این اند ام بود ه و در پاره ای از موارد حتی منجر به ناتوانی حاد یا مزمن آن می شوند، که در همه حال قابل شناسایی و تشخیص د قیق نبود ه و تا زمان کشتار از نظر دور می مانند. بر این اساس بررسی کشتارگاهی ضایعات کلیوی نقشی اساسی را در معرفی بیماری های کلیوی منطقه بر عهده د ارد. در این بررسی 1000 راس گاو کشتار شده در طول خط کشتار مورد بازرسی د قیق لاشه قرار گرفتند و ضمن ثبت عوارض مشهود کلیوی، اقد ام به نمونه برد اری هیستوپاتولوژیک از تمامی کلیه ها (دارای ضایعه و فاقد آن) گردید. بر پایه نتایج بد ست آمده تنها 79 راس از دام های مورد بررسی واجد عوارض اکتسابی کلیوی بودند و لذا میزان وقوع کشتارگاهی این عوارض معاد ل 9/ 7% تعیین شد. بر این اساس توزیع فراوانی نسبی نفریت بینابینی18/ 34%، کیست های کلیوی 85/ 27%، کیست هید اتید 4/ 11%، گلومرونفریت8/ 3%، نکروز توبولی حاد 06/ 5 %، فیبروز8/ 3%، هید رونفروز8/ 3%، آبسه53/ 2%، خونریزی و پرخونی8/ 3%، د یسپلازی 26/ 1%، آنفارکتوس 26/ 1% و کست هیالین 26/ 1%، تعیین گردید. خاطر نشان می سازد که تفاوت آماری معنی د اری ما بین وقوع ضایعه در کلیه راست یا چپ و نیز حضور ضایعه مابین بخش های قد امی و خلفی هر کلیه مشاهده نشد. اما تفاوتی آماری و معنی دار مابین حضور ضایعه در بخش های پشتی و شکمی وجود داشت که بر این اساس در بخش پشتی از فراوانی نسبی 4/ 87% و در بخش شکمی از فراوانی نسبی 6/ 12% برخورد ار بود (05/ 0>p).

    کلیدواژگان: کلیه، گاو، آسیب شناسی، کشتارگاه، نفروز
  • شیلات
  • حسین پرند آور، شهربانو عریان، محمد پورکاظمی صفحه 8

     د ر این بررسی 36 مرحله مختلف از روند رشد جنینی ماهی ازون برون د ریای خزر از ابتد ای لقاح و اولین تسهیم1، بلاستولاسیون2، گاسترولاسیون3، نورولاسیون4، ارگانوژنز5 تا مرحله تخم گشایی6 مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور د ستیابی به اطلاعات د قیق زمانی هر مرحله، هر 30 د قیقه یکبار از تخم های لقاح یافته در انکوباتور تا قبل از مرحله بلاستولاسیون و بعد از آن در فواصل زمانی یک تا 5/1 ساعت، نمونه برد اری صورت گرفت.د ر هر مرحله نمونه برد اری حد اقل 100 عد د تخم انتخاب و در شیشه های کوچک حاوی محلول فیکساتیو بوئن و فرمالین4% نگهد اری گردید ند. همزمان با برد اشت تخم های لقاح یافته، میزان اکسیژن و درجه حرارت آب انکوباتور به کمک د ستگاه اکسیژن متر د یجیتال اندازه گیری و ثبت گردید. جهت تعیین وزن تخم ها از ترازوی د یجیتال با د قت 001/0 گرم استفاده شد. بررسی ها نشان د اد که دمای آب در مرحله انکوباسیون از 19 تا 25 درجه سانتیگراد و میزان اکسیژن از 6/6 تا 4/8 میلی گرم در لیتر متغیر بود. در این بررسی نتایج بد ست آمده نشان د اد که اولین تقسیم (تسهیم) د ر3/26 درجه ساعت، آغاز بلاستولاسیون در 2/89 درجه ساعت، شروع گاسترولاسیون در 8/261 درجه ساعت، شروع نورولاسیون در 441 درجه ساعت و شروع ارگانوژنز در 528 درجه ساعت و زمان تخمه گشایی در 3/1335 درجه ساعت پس از لقاح اتفاق افتاد. میزان لقاح بد ست آمده در زمان اولین تقسیم 97 درصد و میزان بازماند گی در پایان مرحله تخمه گشایی 84 درصد بود. با بررسی حاضر مشخص گردید که اگرچه کلیه تاسماهیان از یک الگوی رشد و نمو جنینی تبعیت می کنند اما دما نقش مهمی را در مد ت زمان تخمه گشایی در گونه های مختلف و حتی در جمعیت مختلف یک گونه ایفا می نماید.

    کلیدواژگان: رشد و نمو جنینی، ازون برون، ایران
  • بیماری های دام و طیور
  • حسین کشاورز_مهد ی محبعلی_حمیدرضا نجفیان صفحه 15

     سارکوسیستیس یکی از بیمار ی های انگلی شایع در بین حیوانات است. و از بین دام های اهلی گاو امکان آلوده شدن به سه گونه انگل سارکوسیستیس را د ارا می باشد که گونه های Sarcocystis cruzi و S.hominis به ترتیب ایجاد بیماری د المنی در گاو و بیماری گوارشی در انسان را می کنند. لذا با توجه به اهمیت بهداشتی و بیماریزائی سارکوسیستیس در گاو و انسان، فراوانی کیست های ماکروسکوپی و میکروسکوپی در گاوهای کشتار شده کشتارگاه شهریار و تاثیر سن، جنس و فصل بر روی فراوانی این انگل مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه 215 لاشه گاو به طور تصادفی انتخاب شده و نمونه ها یی از مری، د یافراگم، قلب و زبان آن ها تهیه و به منظور یافتن کیست های ماکروسکوپی و میکروسکوپی، لاشه و نمونه های تهیه شده به سه روش مشاهده مستقیم (ماکروسکوپی)، گسترش تماسی و هضم بافتی(میکروسکوپی) مورد بررسی قرار گرفتند. اساس تشخیص کیست های میکروسکوپی، تهیه گسترش تماسی از نمونه ها و سپس رنگ آمیزی آن ها با گیمسا و نیز هضم نمونه ها با استفاده از پپسین و در نهایت سانتریفوژ و تهیه گسترش از رسوب و رنگ آمیزی با رنگ گیمسا و مشاهده میکروسکوپی براد ی زوایت های انگل بود هاست. با بررسی لاشه و نمونه ها هیچ گونه کیست ماکروسکوپی مشاهده نگردید و در روش گسترش تماسی 2/92% و در روش هضم بافتی 9/99% از نمونه های مورد بررسی از نظر وجود کیست های میکروسکوپی مثبت تشخیص داده شد ند که نشان د هند ه حساسیت بیشتر روش هضمی در تشخیص عفونت سارکوسیستیس است. سن، جنس و فصل از نظر مطالعات آماری تاثیری بر فراوانی انگل ند اشته اند و قلب به عنوان آلوده ترین بافت مورد بررسی شناخته شد. با توجه به آلود گی شدید گاو ها به سارکوسیستیس و به این د لیل که با بررسی میکروسکوپی انگل، امکان تفکیک دو گونه میکروسکوپی سارکوسیستیس وجود ند اشته و احتمال حضور گونه S.hominis در منطقه وجود د ارد، لذا توصیه می شود از مصرف گوشت گاو و گوساله به صورت نیم پخته و کبابی نیم پز اجتناب شود.

    کلیدواژگان: سارکوسیستیس، گسترش تماسی، هضم بافتی، گاو
  • شیلات
  • نرگس امراللهی بیوکی، پریتا کوچنین، جاسم غفله مرمضی، غلامرضا اسکند ری، وحید یاوری صفحه 20

    ماهی حلوا سفید Pampus argenteus (خانوده Stromateidae) از ماهیان ارزشمند آبهای خلیج فارس است. در این پژوهش نمونه برد اری طی 8 ماه نخست سال 1383 و به صورت ماهیانه از صید های تجاری اسکله های صیاد ی چوئبد ه آباد ان وسجافی هند یجان (سواحل غربی و شرقی استان خوزستان) انجام شد. با استفاده از اطلاعات طول چنگالی 6557 قطعه ماهی حلوا سفید بررسی شده در این مد ت، پارامترهای رشد وان برتالنفی که با استفاده از برنامه FiSAT II و روش الفان I تخمین زده شده عبارتند از: mmو335 = ∞Lو، 56 / 0و= t° =-0 / 56،k ضریب مرگ و میر کل (Z) جمعیت این ماهی، ضریب مرگ و میر طبیعی (M) و ضریب مرگ و میر صیاد ی (F) به ترتیب برابر 09 / 2، 11 / 1 و 98 / 0 گردید. Lc یا طول صید جمعیت این ماهی 101 میلیمتر بد ست آمد. ضریب بهره برد اری (E) جمعیت مذکور برابر با 47 / 0 محاسبه شد. در حالیکه E10 یا حد بهینه بهره برد اری محاسبه شده برای جمعیت این گونه 40 / 0 می باشد. بالاتر بود ن ضریب بهره برد اری در شرایط فعلی و نتایج حاصل از این تحقیق نشان د هند هاعمال بالای فشار صید بر روی جمعیت این گونه و بهره برد اری بیش از حد از این ذخیره است.

    کلیدواژگان: ماهی حلوا سفید (Pampus argenteus)، خلیج فارس، وان برتالنفی، پارامترهای رشد، ضرایب مرگ و میر، ضریب بهره برد اری
  • تغذیه و مدیریت دام و طیور
  • زهرا زاهدی، سعید اسماعیل خانیان، رسول واعظ ترشیزی صفحه 29

    گوسفند بلوچی پرجمعیت ترین گوسفند ایران بود ه و در بخش های وسیعی از کشور شامل نواحی مرکزی و جنوبی استان خراسان، سیستان و بلوچستان، یزد و کرمان پرورش داده می شود. این نژاد نسبت به شرایط سخت محیطی مقاوم بود ه و نرخ دوقلوزایی بالایی د ارد، لذا انجام بررسی های مختلف و برآورد پارامترهای مورد نیاز به منظور شناسایی ظرفیت های تولید ی گوسفند بلوچی از ضروریت های اصلاح نژاد می باشد. در این تحقیق، به منظور شناسایی ریزماهواره های چند شکل، تعیین پارامترهای ژنتیکی این ریزماهواره ها (محتوای چند شکلی، هتروزایگوسیتی، شاخص شانون، تعد اد آلل موثر، تعد اد آلل واقعی) و تعیین تنوع د رون گروهی در جمعیت گوسفند بلوچی ایستگاه عباس آباد مشهد، 12 جایگاه ریزماهواره مورد بررسی قرار گرفت. از جمله معیارهایی که در انتخاب جایگاه های مورد بررسی د رنظر گرفته شد عبارت بودند از د ارا بود ن چند شکلی بالا براساس تعد اد آلل و PIC-value گزارش شده در مطالعات قبلی. استخراج DNA به روش بهینه یافته استخراج نمکی (Salting-Out) انجام شد، کمیت و کیفیت DNA با دو روش اسپکتروفتومتری و الکتروفورز روی ژل مشخص گردید، سپس قطعات DNA با استفاده از واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) تکثیر شد ند و پس از الکتروفورز و رنگ آمیزی ژل، باند ها قابل رویت شد ند. در مجموع از میان 12 جایگاه مورد بررسی، تکثیر در دو جایگاه OarHH62 و OarAE64 انجام نشد و از بین 10 جایگاه باقیماند ه نیز جایگاه CSSM059 الگوی یک شکلی نشان د اد، سایر جایگاه های CSSM018، CSSM006، BMS1004، BMS2361، BMS744، BMS792، BMS1316، BMS2213 و TGLA122 از چند شکلی مناسبی برخورد ار بود ه، تعد اد آلل های آنها به ترتیب 6، 6، 4، 4، 5، 4، 2، 3، و 3 بود. تمامی جایگاه ها در تعاد ل هارد ی-واینبرگ قرار د اشتند (005 / 0>p). د امنه هتروزایگوسیتی برای این جایگاه ها در جمعیت تحت مطالعه بین 5 / 0 در جایگاه BMS1316 تا 72 / 0 در جایگاه BMS2361 متغیر بود. دو جایگاه مذکور در بین 9 جایگاه چند شکل به ترتیب از کمترین و بیشترین تنوع برخورد ار بودند. مطالعه شاخص شانون و معیار PIC (محتوای چند شکلی) نیز نشان د اد که جایگاه BMS1316 دارای کمترین تنوع و جایگاه BMS2361 دارای بیشترین تنوع در بین جایگاه های مورد مطالعه می باشند. بیشترین تعد اد آلل واقعی در بین این 9 جایگاه متعلق به جایگاه های CSSM018 و CSSM006 با 6 آلل و کمترین آن متعلق به جایگاه BMS1316 با 2 آلل بود. در این جمعیت جایگاه BMS 2361 در بین این جایگاه ها دارای بیشترین و جایگاه BMS1316 دارای کمترین تعد اد آلل موثر بود. آلل های 228، 232 و 240 جفت باز در جایگاه CSSM006، آلل 187 جفت باز در جایگاه BMS1004، آلل های 138 و 154 جفت باز در جایگاه BMS2361، آلل های 154، 166 و 170 جفت باز در جایگاه BMS744، آلل های 153 و 167 جفت باز در جایگاه BMS2213 و آلل های 171 و 217 جفت باز در جایگاه TGLA122 آلل هایی بودند که در جمعیت مورد مطالعه یافت شد ند، د رصورتیکه در مطالعات قبلی گزارش نشده اند. میانگین هتروزایگوسیتی برای این جمعیت، با توجه به جایگاه های مورد مطالعه، 54 / 0 برآورد گردید. در مجموع می توان نتیجه گرفت که جمعیت گوسفند بلوچی ایستگاه عباس آباد مشهد با توجه به جایگاه های مورد مطالعه از تنوع ژنتیکی نسبتا بالا برخورد ار بود ه و نشانگرهای ریزماهواره مورد مطالعه د راین جمعیت ازچند شکلی نسبتا بالایی برخورد ار بود ه، از آنها می توان در مطالعات ژنتیکی استفاده نمود.

    کلیدواژگان: گوسفند بلوچی، نشانگرهای ریزماهواره، چند شکلی، تنوع ژنتیکی، هتروزایگوسیتی
  • اکبر یعقوب فر، حسن فضائلی صفحه 30

    د ر این تحقیق، هشت رقم جو بد ون پوشینه تولید شده در داخل کشور تهیه و ترکیبات شیمیایی آنها با روش های استاند ارد آزمایشگاهی اندازه گیری شد و انرژی قابل سوخت و ساز آنها نیز بر روی خروس بالغ تعیین گردید. اطلاعات مربوط به ترکیبات شیمیایی نشان د اد که متوسط پروتئین خام، چربی خام، خاکستر خام، الیاف خام، نشاسته و قند در جو بد ون پوشینه به ترتیب 5 / 11، 03 / 1، 27 / 2، 19 / 3، 9 / 60 و 6 / 5 درصد، همچنین انرژی خام و انرژی قابل سوخت وساز به ترتیب 4333 و 3112 کیلو کالری در کیلو گرم بود. که از بین آنها یکی از ارقام که حاوی انرژی قابل سوخت و ساز 3160 کیلو کالری در کیلو گرم و پروتئین خام 6 / 13 درصد بود نسبت به سایر ارقام برتری نشان د اد. بین ارزش انرژی زایی و غلظت پلی ساکارید های غیر نشاسته ای محلول (S-NSP) در جو بد ون پوشینه همبستگی معنی د اری (P2-0/92، p<0/01) مشاهده شد. در آزمایشی که در قالب طرح کاملا تصادفی و با روش فاکتوریل (3×6) با 6 تکرار اجرا شد، شش جیره غذایی حاوی: صفر، 20، 30، 40، 50 و 60 درصد جو بد ون پوشینه هر کد ام با سه سطح آنزیم بیوفرم با فعالیت بتا-گلوکوناز و زایلاناز به ترتیب 550 و 800 واحد به ازائ هر گرم (صفر، 5 / 0 و 1 گرم در کیلو گرم جیره غد ایی) بر روی 220 قطعه مرغ تخمگذار مورد استفاده قرار گرفت و عملکرد تولید اندازه گیری شد. نتایج نشان د اد که مصرف سطوح مختلف جو بد ون پوشینه در جیره غذایی مرغان تخمگذار، اثرات متفاوت و معنی د اری را بر عملکرد تخمگذاری و صفات کیفی تخم مرغ داشت اما در مجموع جیره غد ایی حاوی بیشترین میزان جو بد ون پوشینه بازد ه بالاتری را نشان د اد. کاربرد آنزیم چه به تنهایی و چه در تقابل با سطوح جو بد ون پوشینه اثر معنی د اری در بر نداشت.

    کلیدواژگان: جو بد ون پوشینه، انرژی قابل متابولیسم، بتا گلوکان، عملکرد مرغان تخمگذار
  • ژنتیک دام و طیور
  • سید ضیاءالد ین میرحسینی، محمدرضا غلامی، علیرضا صید اوی، مانی غنی پور، علیرضا بیژن نیا، حسن رکنی صفحه 47

    به منظور بررسی و مقایسه عملکرد آمیخته های ساد ه، سه طرفه و چهارطرفه کرم ابریشم، حاصل از تلاقی لاین های با منشا ژاپنی 107 و 109 و لاین های با منشا چینی 108 و 110 این آزمایش طراحی و اجرا شد. آمیخته های ساد ه شامل 108×107، 107×108، 110×107، 107×110، 108×109، 109×108، 110×109 و 109×110، آمیخته های سه طرفه شامل (110×108)×107، 107×(110×108)، (108×110)×107، 107×(108×110)، 109×(110×108)، (108×110)×109، (110×108)×109، 109×(108×110)، (109×107)×108، 108×(109×107)، (107×109)×108، 108×(107×109)، 110×(107×109)، (107×109)×110، 110×(109×107) و (109×107)×110 و آمیخته های چهارطرفه شامل (108×110)×(107×109)، (110×108)×(109×107)، (110×108)×(107×109)، (108×110)×(109×107)، (107×109)×(108×110)، (109×107)×(110×108)، (109×107)×(108×110) و (107×109)×(110×108) بودند. آزمایش طی سه دوره پرورشی شامل دو دوره بهاره و یک دوره پاییزه با سه تکرار برای هر آمیخته انجام شد. صفات مورد بررسی شامل وزن پیله، وزن قشر پیله، درصد قشر پیله، درصد پیله خوب، نسبت شفیره روی، تعد اد پیله در کیلوگرم و طول دوره لاروی بودند. پس از تجزیه و تحلیل داده ها مشخص شد در صورتی که قیمت گذاری پیله بر اساس وزن صورت گیرد، تلاقی های چهارطرفه به منظور تولید تخم نوغان باید پیشنهاد شود. هنگامی که به خصوصیات قشر پیله اهمیت داده شود، اولویت با تلاقی های ساد ه خواهد بود. در شرایطی که درصد پیله خوب و کیفیت پیله مهمترین عامل تعیین کننده در قیمت آن باشد، تولید تخم نوغان هیبرید از طریق تلاقی سه طرفه مناسب تر به نظر می رسد. آمیخته (109×107)×(110×108) در میان آمیخته های چهارطرفه از نظر اکثر خصوصیات اقتصادی در سطح مطلوبی قرار داشت. نتایج حاصل نشان د اد که تلاقی آمیخته های ساد ه چینی با لاین های ژاپنی روش بهتری به منظور افزایش میانگین خصوصیات پیله و عملکرد آمیخته های سه طرفه خواهد بود. همچنین مشخص گردید که عوامل متعدد ی بر عملکرد انواع آمیخته های کرم ابریشم تاثیرگذارند و نمی توان سیستم آمیخته گری یکسانی را برای تمامی شرایط معرفی نمود.

    کلیدواژگان: کرم ابریشم، تلاقی، سه طرفه، چهار طرفه، عملکرد
  • زنبور عسل
  • حفاظت زنبور عسل در مزارع تحت سمپاشی با استفاده از بعضی دور کننده ها
    سید محمد کریم موسوی فر، غلام حسین طهماسبی، محمد خانجانی، علی اصغر پور میرزا صفحه 48
  • شیلات
  • مهرداد اصغرنیا صفحه 58

    د ر نتیجه این بررسی، مجموعا 35 نمونه شاه میگو (شیوع معاد ل 2/43%) با میانگین شدت آلود گی 6/4عد د، مبتلاء به یک نوع انگل بنام Branchiobdella hexodonta (از آنالید ا) بودند. این انگل که به کرم برانش شاه میگو نیز موسوم می باشد، از کاراپاس و برانش سخت پوست جد اسازی گردید. با افزایش د امنه طولی میزان شیوع آلود گی هم افزایش یافت. حد اکثر د امنه شد ت(231عد د) درد امنه طولی 6/12 6/10 و حد اقل د امنه شد ت(111عد د) درد امنه طولی بین 9/147/12 مشاهده گردید. حد اکثر میانگین شدت آلود گی(3/6عد د) درد امنه طولی 6/12 6/10 سانتی متر و حد اقل میانگین شد ت(1/3 عد د) درد امنه طولی 9/147/12 سانتی متر رویت گردید. بالاترین حد میانگین فراوانی(6/3عد د) درد امنه طولی 6/12 6/10، و پایین ترین حد میانگین فراوانی (88/0عد د) درد امنه طولی5/10 1/8 سانتیمتر ملاحظه شد. میزان شیوع(32درصد)و شدت آلود گی(3/4عد د) در کاراپاس نسبت به برانش با به ترتیب 9/20درصد و 8/2عد د آلود گی، بیشتر بود. همچنین در جنس ماده میزان شیوع (47درصد) بیش از جنس نر(6/36درصد) بود. فصل بهار با شیوع 5/62 درصد و میانگین شدت 8/7عد د، بیشترین میزان آلود گی را در بین سایر فصول سال بخود اختصاص د اد ه، در حالیکه در زمستان آلود گی د ید ه نشده است. لازم بذکر است که این کرم انگل اختیاری شاه میگوی آب شیرین بود ه و شاه میگو میزبان اختصاصی برای این انگل محسوب میشود. ضمنا آنالید B. hexodonta برای نخستین بار است که از شاه میگوی آب شیرین در محیط پرورشی ایران گزارش می شود.

    کلیدواژگان: شاه میگو، انگل، Branchiobdella hexodonta، Astacus leptodactylus، پل آستانه، گیلان
  • تغذیه و مدیریت دام و طیور
  • عباسعلی قیصری، علی عفیفیان، جواد پوررضا، حسن جهانفر، حسین شیخ هاد یان صفحه 65

    جهت بررسی اثر اعمال روش تغذیه مرحله ای در طول دوره تخمگذاری بر عملکرد و صفات کیفی تخم مرغ در مرغ های بومی اصفهان در شرایط سالن تحقیق حاضر انجام گرفت. بد ین منظور با وجود چهار روش تغذیه مرحله ای (چهار تیمار) و در اختیار داشتن 14 قفس زمینی آزمایش حاضر در قالب یک طرح کاملا تصادفی نامتعاد ل انجام شد. جیره غذایی مورد استفاده در این آزمایش دارای 2500 کیلوکالری انرژی قابل سوخت و ساز و 15 درصد پروتئین خام بود. تا سن 24 هفتگی مقدار خوراک مصرفی همه پرند گان مشابه بود. از سن 25 هفتگی میزان خوراک اختصاصی برای گروه های مختلف به صورت تد ریجی ولی با شدت های متفاوت افزایش یافت، بطوریکه درد وره اوج تولید (34-29 هفتگی) خوراک گروه های آزمایشی 1، 2، 3 و 4 به ترتیب 120، 130، 140 و 150 گرم در روز بود و پس از آن تا سن 50 هفتگی به موازات کاهش تولید مقاد یر فوق برای هریک از گروه ها بطور جد اگانه و تد ریجی کاهش یافت. از سن 51 هفتگی تا آخر دوره آزمایش (64 هفتگی) نیز مقدار 115 گرم خوراک در روز به ازای هر مرغ برای همه گروه ها در نظر گرفته شد. صفات مورد اندازه گیری در طول دوره آزمایش شامل درصد تولید، وزن تخم مرغ، تولید تود های تخم مرغ، ضریب تبد یل غذایی و برخی از صفات کیفی تخم مرغ های تولید ی بودند. نتایج این تحقیق نشان د اد که چهار روش تغذیه مرحله ایی تاثیر معنی د اری بر میانگین درصد تولید، تولید تود های و صفات کیفی تخم مرغ نداشت. با این وجود تفاوت بین تیمار 1 و 4 از نظر میانگین وزن تخم مرغ (8 / 52 در مقایسه با 7 / 53)، ضریب تبد یل غذایی (9 / 3 در مقایسه با 2 / 4)، میزان انرژی و پروتئین مصرفی برای تولید هر تخم مرغ (به ترتیب 1 / 521 و 3 / 31 در مقایسه با 1 / 571 کیلوکالری و 3 / 34 گرم) در کل دوره آزمایش (64-25 هفتگی) و همچنین میانگین وزن بد ن مر غها در پایان دوره آزمایش معنی د ار(05 / 0>p) بود. بطور کلی نتایج تحقیق حاضر نشان د اد که با اعمال برنامه تغذیه مرحله ای از ابتد ای دوره تولید و افزایش تد ریجی خوراک تا تخصیص روزانه 120 و یا حد اکثر 130گرم در زمان حد اکثر تولید و سپس کاهش آن، در مقایسه با مقاد یر 140 و 150 گرم در روز، می توان عملکرد مناسبی را ازتود ه مرغان بومی مورد مطالعه انتظار داشت.

    کلیدواژگان: مرغ بومی، تغذیه مرحله ای، تولید تخم مرغ، صفات کیفی تخم مرغ
  • متفرقه
  • تولید آنتی سرم ضد سرخک با تیتر بالا در بز به منظور بهره گیری از آن در کنترل کیفی واکسن های MR, MMR و تحقیقات سرواپدمیولوژی
    مریم کشاورز، عباس شفیعی، غلامرضا طریقی صفحه 70
  • شیلات
  • امید صفری، فتح الله بلد اجی، عبد المجید حاجی مراد لو صفحه 74

    منابع پروتئین گیاهی نقش مهمی در کاهش هزینه جیره های غذایی بر عهده د ارند. علاوه بر این، استفاده از این منابع در جیره غذایی ماهی اثرات متابولیکی مختلفی د ارد. در این تحقیق از کنجاله کانولا (حاوی 5 / 12 میکرومول گلوکوسینولات در گرم ماده خشک) در 5 سطح جایگزینی40،30،20،10و50 درصد به جای آرد ماهی همراه با جیره شاهد در سه تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی استفاده شد. تعد اد 216 قطعه ماهی قزل آلای رنگین کمان با وزن متوسط 15±100 گرم انتخاب و در 18 وان (هر وان 12 قطعه) توزیع و پس از 2 هفته سازگاری، به مد ت 56 روز با 6 جیره آزمایشی تغذیه شد ند. در روز 56 آزمایش، از هر جیره بطور تصادفی 9 ماهی انتخاب، بیهوش و سپس از آنها خونگیری شد. پس از جد اسازی سرم، میزان کلسترول تام، تری گلیسیرید، لیپوپروتئین با چگالی بالا، لیپوپروتئین با چگالی پایین و لیپوپروتئین با چگالی خیلی پایین اندازه گیری شد. این جایگزینی سبب ایجاد تفاوت معنی د اری در معیارهای مورد ارزشیابی در مقایسه با جیره شاهد شد (05 / 0<p). با افزایش سطح جایگزینی، میزان کلسترول تام، تری گلیسرید، لیپوپروتئین های با چگالی پایین و بسیار پایین و شاخص تصلب شرائین بطور معنی د اری (05 / 0<p)، کاهش و میزان لیپوپروتئین با چگالی بالا، میزان رشد ویژه (به جز جیره های حاوی 30، 40 و 50 درصد کانولای جایگزین)، شاخص وزن بد ن (به جز جیره های حاوی 10 و 20 درصد) و وزن نهایی (به جز جیره های حاوی 10 و 20 درصد) بطور معنی د اری (05 / 0<p) نسبت به جیره شاهد افزایش یافت. نتایج تحقیق حاضرنشان د اد که جایگزینی کنجاله کانولا تا سطح 50 درصد بجای آرد ماهی جیره شاهد، بر اساس مطالعه های سرم خون ماهی و رشد امکان پذیر است.

    کلیدواژگان: قزل آلای رنگین کمان، کنجاله کانولا، لیپید ها و لیپوپروتئین های سرم
  • بیماری های دام و طیور
  • محمد یخچالی، اقبال غلامی صفحه 81

    د ر این بررسی، نمونه مد فوع و محتویات لوله گوارش گاو و گوساله با مراجعه به کشتارگاه و د امد اری های اطراف شهرستان سنند ج مورد بررسی آزمایشگاهی قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان د اد که میزان شیوع آلود گی گونه های آیمریا و کریپتوسپورید یوم به ترتیب 3 / 21 درصد و 1 / 4 درصد می باشد. هشت گونه Eimeria wyomingensisو(30 درصد)، E. zuerniiو(20درصد)، E. illinoisensisو(10 درصد)، E. subsphericaو(10درصد)E. cylindricaو (10 درصد)، E. alabamensisو(8 درصد)، E. auburnensisو(7 درصد)، E. conadensisو(5 درصد) شناسایی گردید ند و وقوع آلود گی به صورت توام بود. میزان شیوع کریپتوسپورید یوم 1 / 4درصد بود. بیشترین میزان آلود گی در گوساله های (1 / 2درصد) یک تا چهار ماه تعیین گردید. دفع اووسیست در تمامی موارد از سنین مختلف با نمونه مد فوع های اسهالی و غیر اسهالی درجه بندی یک مثبت داشت. آلود گی در گاوهای با مد فوع اسهالی و غیر اسهالی مشاهده نشد.

    کلیدواژگان: آیمریا، کریپتوسپوریدیوم، گاو، سنندج، ایران
  • ژنتیک دام و طیور
  • قاد رمنافی آذر_محمدحسین اخوان_جهانگیر امینی_مهد ی فجری صفحه 88

    کشور ایران طبق آمار FAO ظرفیت 820 میلیون قطعه طیور تجاری در سال د ارد. برای تامین این تعد اد جوجه گوشتی مورد نیاز سویه های مختلف پرورش داده می شود. با توجه به تنوع آب و هوایی کشور و عدم توانایی تامین مواد مغذی مورد نیاز پیشنهاد ی در بولتن سویه های پرورشی، مقایسه سویه های مختلف تحت شرایط یکسان ضروری به نظر می رسد. لذا طرح حاضر با هدف مقایسه عملکرد شش سویه گوشتی مورد پرورش در استان آذر بایجان غربی (آرین، راس، هوبارد، آربوراکرز، کاب و لوهمن) اجرا گردید. تعد ا د 480 قطعه جوجه یکروزه گوشتی از شش سویه ذکر شده خرید اری و به سالن پن بندی شده منتقل گردید و به مد ت 7 هفته در قالب آزمایش فاکتوریل دو عاملی،عامل اول سویه پرورشی در شش سطح، عامل دوم جنس در دوسطح بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار پرورش داده شد. صفات مورد مطالعه شامل افزایش وزن روزانه، خوراک مصرفی، ضریب تبد یل غذایی، درصد تلفات، ضریب کارایی و صفات لاشه بود. با توجه به اینکه تفاوت بین سویه ها در برخی صفات معنی دار نبود ه و در برخی صفات معنی دار بود ه لذا جهت توصیه سویه گوشتی مورد نظر، شاخص تولید در دو حالت پرورش تا پایان شش و هفت هفتگی محاسبه شد. بالاترین شاخص تولید در سن پایان شش هفتگی مربوط به سویه آرین و در پایان هفت هفتگی بالاترین شاخص تولید مربوط به سویه آربوراکرز بود.

    کلیدواژگان: جوجه های گوشتی، صفات رشد، خصوصیات لاشه، هیبرید های تجاری و آذربایجان غربی
  • علیرضا صید اوی، سید ضیاءالد ین میرحسینی، علیرضا بیژن نیا، مانی غنی پور صفحه 95

    د ر فرآیند تولید پیله ابریشمی، ویژگی صفات تولید مثلی منافع تولید کنند گان تخم نوغان و خصوصیات کمی پیله و مقاومت لاروی منافع نوغاند اران را در بر می گیرد. صفات تولید مثلی و مقاومت در برابر بیماری ها در کرم ابریشم، نقش بسیار مهمی در افزایش درآمد نوغاند اران د ارند. از سویی دیگر در خطوط لاین و اجد اد کرم ابریشم، عملیات انتخاب برای وزن پیله انجام می شود. به د لیل احتمال وجود همبستگی منفی صفات تولید مثلی و خصوصیات کمی پیله در برخی لاین ها، تاثیر انتخاب والدین بر اساس وزن پیله بر خصوصیات تولید مثلی و مقاومت نتاج شش لاین تجاری کرم ابریشم ایران بررسی گردید. در هر لاین پس از رکورد گیری صفات کمی پیله، شانزد ه والد نر و ماده بر اساس بالاترین وزن پیله انتخاب شد. برای هر لاین شانزد ه والد نر و ماده نیز به صورت تصادفی و بد ون اعمال انتخاب، گزینش گردید. با توجه به نتایج بد ست آمده، روند فنوتیپی افزایش وزن پیله مثبت و معنی دار بود (01 / 0>p). نتایج نشان د اد انتخاب والدین بر اساس وزن پیله، باعث تاثیر معنی د اری بر خصوصیات تولید مثلی و مقاومت نتاج نمی شود (01 / 0>p). در هیچکد ام از شش لاین درصد تفریخ، درصد تخم نابارور و درصد ماند گاری شفیره بر اثر انتخاب والدین بر اساس وزن پیله، کاهش معنی د اری ند اشت (01 / 0>p). این امر می تواند ناشی از عدم وجود همبستگی منفی معنی دار بین این پارامترها در لاین های مورد بررسی باشد. با توجه به نتایج این پژوهش توصیه می شود انتخاب والدین برای تولید تخم نوغان تجاری کرم ابریشم بر اساس رکورد های وزن پیله انجام پذیرد.

    کلیدواژگان: وزن پیله، والد ین، لاین، انتخاب، کرم ابریشم
  • شیلات
  • علی حلاجیانرضوان الله کاظمی_محمود بهمنی_سهراب د ژند یان_ایوب یوسفی جورد هی_محمد پورد هقانی_محمود توکلی صفحه 103

    جهت بررسی و تشخیص مراحل رسید گی جنسی از گناد ماهیان خاویاری که به روش ترال در پاییز 1382 صید شده بودند، نمونه برد اری صورت گرفت. نمونه ها پس از فیکس شدن در محلول تثبیت کننده بوئن، در آزمایشگاه بر اساس روش های مرسوم بافت شناسی(آبگیری، شفاف سازی، قالب گیری و رنگ آمیزی به روش H&E) انجام پذیرفت. در مجموع از 52 عد د ماهیان خاویاری نمونه برد اری شده که 28 عد د از آنها تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus) و 24 عد د ازون برون (Acipenser stellatus) بودند. از لحاظ جنسیت در تاسماهیان نمونه برد اری شده 14 عد د از آنها ماد ه، 17 عد د نر و 21 عد د از آنها غیر قابل تشخیص بودند. تاسماهی ایرانی درد امنه وزنی 20 الی 3000 گرمی و درد امنه طولی22 الی 82 سانتی متر قرار د اشتند. از لحاظ جنسیت در تاسماهی ایرانی، 11 قطعه غیرقابل تشخیص، 9 قطعه نر و 8 قطعه از آنها ماده بودند. ماده های این گونه از لحاظ مراحل رسید گی جنسی 4 عد د در مرحله I، و3 عد د در مرحله I-II و یک عد د در مرحله II رسید گی جنسی قرار د اشتند. نرهای آن نیز از لحاظ مراحل رسید گی جنسی 5 عد د در مرحله I، و2 عد د در مرحله I-II و 2 عد د در مرحله II رسید گی جنسی قرار د اشتند. ازون برون ها درد امنه وزنی 45 تا 10500 گرمی و درد امنه طولی 5 / 28 تا 146 سانتی متر قرار د اشتند. از لحاظ جنسیت در ازون برون ها، 10 عد د غیرقابل تشخیص، 8 عد د نر و 6 عد د ماده بودند. ماده های این گونه از لحاظ مراحل رسید گی جنسی 2 عد د در مرحله I، یک عد د در مرحله I-II، و2 عد د در مرحله II و یک عد د در مرحله IV رسید گی جنسی قرار د اشتند. نرهای آن نیز از لحاظ مراحل رسید گی جنسی 4 عد د در مرحله I، و3 عد د در مرحله II و یک عد د در مرحله III رسید گی جنسی قرار د اشتند.

    کلیدواژگان: د ریای خزر، تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus)، ازون برون (Acipenser stellatus)، گناد، بافت شناسی، مراحل رسید گی جنسی
  • تغذیه و مدیریت دام و طیور
  • مسعود جعفری، رسول پیرمحمدی، سیامک عصری صفحه 110

    این آزمایش به منظور ارزیابی بیولوژیکی کیفیت پروتئین تفاله گوجه فرنگی عمل آوری شده انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 تیمار شامل تفاله عمل آوری نشد ه، تفاله عمل آوری شده با اوره، قلیا وآنزیم، جیره حاوی کنجاله سویا به صورت جیره های نیمه خالص بر روی جوجه های گوشتی انجام شد. صفاتی از جمله نسبت راند مان پروتئین، نسبت ویژه پروتئین، راند مان خوراک و افزایش وزن بد ن جوجه های گوشتی از سن 7 الی 14 روزگی اندازه گیری شد. تجزیه آماری داده ها نشان د اد که بین تیمارهای مختلف از لحاظ نسبت راند مان پروتئین، نسبت ویژه پروتئین، راند مان خوراک و افزایش وزن بد ن اختلاف آماری معنی دار وجود د ارد (05 / 0>p). بالاترین عملکرد در مورد صفات مذکور مربوط به کنجاله سویا بود ه و در بین تیمارهای حاوی تفاله، بالاترین عملکرد مربوط به تیمار عمل آوری شده با قلیا و پائین ترین آن برای تیمار عمل آوری شده با اوره بود. در بخش دوم آزمایش اثر تیمارهای فوق بر روی برخی فاکتورهای بیوشیمایی سرم خون از جمله گلوکز، تری گلیسرید و پروتئین تام مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان د اد که میزان گلوکز و تری گلیسرید سرم خون تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار نگرفت. ولی بین جیره های مختلف از لحاظ پروتئین تام سرم تفاوت معنی دار بود (05 / 0>p). بالاترین و پائین ترین مقدار پروتئین تام به ترتیب برای جیره حاوی کنجاله سویا و تفاله عمل آوری شده با اوره بود.

    کلیدواژگان: تفاله گوجه فرنگی، عمل آوری، جوجه گوشتی، کیفیت پروتئین
  • پروین شورنگ، علی نیکخواه، علی اصغر صاد قی صفحه 117

    به منظور مطالعه روند تجزیه پذیری پروتئین خام و تعیین نوع پروتئین عبوری کنجاله مند اب عمل آوری نشده و عمل آوری شده با میکروویو با قدرت 1000 وات به مد ت 1، 2 و 3 د قیقه، آزمایشی با تلفیق روش کیسه های نایلونی و تکنیک الکتروفورز ژل پلی آکریلامید (SDS-PAGE) انجام شد. تفاوت معنی دار (05 / 0>p) بین فراسنجه های مختلف تجزیه پذیری و تجزیه پذیری موثر پروتئین خام کنجاله مند اب عمل آوری نشده و عمل آوری شده مشاهده شد. تجزیه پذیری موثر پروتئین خام کنجاله مند اب عمل آوری نشده در سرعت عبور 5% در ساعت برابر 9 / 65% و برای کنجاله مند اب عمل آوری شده با میکروویو به مد ت 1، 2 و 3 د قیقه به ترتیب 3 / 60، 3 / 57 و 8 / 50 % بود. دو نوع پروتئین عمد ه در کنجاله مند اب شامل ناپین با دو زیرواحد به وزن مولکولی 0 / 8 و 6 / 9 کیلود التون و کروسیفرین با چهار زیرواحد به وزن مولکولی 9 / 31، 0 / 26، 4 / 21 و 5 / 19 کیلود التون تشخیص داده شد که به ترتیب 24 و 51 درصد از کل پروتئین کنجاله مند اب بودند. زیر واحد های ناپین کنجاله مند اب عمل آوری نشده طی 2 ساعت و کنجاله عمل آوری شده پس از 12 ساعت انکوباسیون به طور کامل تجزیه شد. در کنجاله عمل آوری شده با میکروویو به مد ت 2 و 3 د قیقه، چهار زیرواحد پروتئین کروسیفرین پس از 48 ساعت انکوباسیون در شکمبه تجزیه نشد. بین قابلیت هضم پروتئین خام کنجاله مند اب عمل آوری نشده و عمل آوری شده با میکروویو به مد ت 1، 2 و 3 د قیقه تفاوت معنی دار (05 / 0>p) وجود داشت. قابلیت هضم بعد شکمبه ای پروتئین خام کنجاله مند اب 3 / 72 درصد و برای کنجاله مند اب عمل آوری شده با میکروویو به مد ت 1، 2 و 3 به ترتیب 4 / 74، 9 / 76 و 1 / 79 درصد بود. نتایج پژوهش حاضر نشان د اد که عمل آوری کنجاله مند اب با قدرت 1000 وات میکروویو به مد ت 3 د قیقه تجزیه پذیری پروتئین خام را در شکمبه کاهش و قابلیت هضم پروتئین خام را در رود هافزایش می د هد.

    کلیدواژگان: کلمات کلید ی: کنجاله مند اب، عمل آوری میکروویو، تجزیه پذیری پروتئین، الکتروفورز
  • شیلات
  • سید هاشم حسینی، نسرین مشایی صفحه 125

    هد ف از این مطالعه بررسی و امکان مقایسه دو نوع ابزار صید خرچنگ آبی شناگر Portunus pelagicus جهت دست یابی به وسیله مناسب صید اختصاصی این گونه است. نمونه برد اری بصورت ماهانه از مهرماه سال 1379 تا آذرماه 1380 در دو منطقه مختلف، کنارک در غرب و پسابند ر در شرق چابهار در سواحل ایرانی د ریای عمان صورت گرفت. به این منظور دو نوع قفس، ژاپنی و آکارد ئونی جهت صید استفاده شد. در این بررسی مجموعا 312 خرچنگ شناگر P. pelagicus جمع آوری گردید که 202 نمونه توسط قفس های ژاپنی و 110 نمونه توسط قفس های آکارد ئونی صید شد ند. مقایسه میانگین های طولی و وزنی در نمونه های صید شده در دو نوع قفس مورد استفاده از طریق آزمون t استیود نت نشان د اد که این میانگین ها در نمونه های صید شده توسط قفس ژاپنی به طور معنی دار بیش از قفس های آکارد ئونی است (05/0>p). مقایسه فراوانی نمونه های نر و ماده صید شده در هریک از دو نوع قفس از طریق آزمون مجذور کای نشان د اد که این فراوانی ها در قفس های آکارد ئونی و نیز بین دو نوع قفس مزبور اختلاف معنی د اری ند اشت (05/0>p)، د رحالی که در قفس های ژاپنی تعد اد نرهای صید شده به طور معنی دار بیش از ماده ها بود (02/0>p). در مجموع نتایج حاکی از مناسب بود ن قفس های بکار رفته به منظور صید اختصاصی و برتری قفس های ژاپنی نسبت به آکارد ئونی بود.

    کلیدواژگان: خرچنگ شناگر آبی، Portunus pelagicus، قفس ژاپنی و تاشوند ه (اکارد ئونی)، د ریای عمان، ایران
  • بیماری های دام و طیور
  • عبد الرضا نبی نژاد، وحید نعمان، حبیب الله داد رس، سید محمدحسین حسینی صفحه 130

    د ر مطالعه حاضر دو سروتیپ 4a و 4bو L. monocytogenes جد ا شده از شیر خام به روش SDS-PAGE و PAGE مورد شناسایی قرار گرفت در آزمایش SDS-PAGE پروفیل پروتئینی باکتری ها مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از نشانگر مولکولی پروتئینی ارزیابی و معلوم شد که پروفیل پروتئینی دو سروتیپ نزد یک به هم بود ه ولی دارای تفاوت هایی در مناطق 18 تا 29 کیلو د التون و منطقه 68 کیلو د التون بودند. بیشترین تراکم باند های پروتئینی در منطقه 14 تا 97 کیلو د التون بود. در آزمایش PAGE به منظور ارزیابی الکتروفورتیکی ایزوآنزیم ها(MLEE)و، 8 سیستم آنزیمی AP، GPI، ME، 6PGDH، GaLDH، G6PD، GLDH، LDH مطالعه شد که در سروتیپ 4a تعد اد 15 ایزوآنزیم ود ر سروتیپ 4b تعد اد 13 ایزوآنزیم فعال بود. بر اساس نتایج بیشترین تفاوت در الکترومورفس ها در بین دو سروتیپ در سیستم های آنزیمی GLDH، GaLDH، ME و 6PGDH مشاهده شد بنابراین با استفاده از این 4 سیستم در کنار سایر سیستم های آنزیمی می توان جد ایه های مختلف را از هم تفریق نمود.

    کلیدواژگان: Listeria monocytogenes، پروتئین، ایزوآنزیم، SDS، PAGE، MLEE
  • ایمنی شناسی دام و طیور
  • رضا طرقی، سیدعلی پوربخش، سعید چرخکار صفحه 139

     بیماری آنفلوانزای پرند گان تحت تیپ H9N2 یکی از بیماری های ویروسی مهم است که به علت ایجاد افزایش تلفات و کاهش تخمگذاری در گله های مبتلا، خسارات اقتصادی فراوانی را به صنعت پرند گان کشور وارد آورد هاست. روش متد اول برای تشخیص بیماری، جد اسازی ویروس در تخم مرغ های جنین دار 10-9 روزه می باشد که گاهی بسیار وقت گیر می باشد. با توجه به وقوع آنفلوانزای فوق حاد در بسیاری از کشورهای جنوب شرقی آسیا و کشور همسایه پاکستان، این مطالعه شکل گرفت تا با استفاده از روشی سریع و مطمئن تشخیص تیپ A و تحت تیپ های H7, H5 و H9 ویروس آنفلوانزای پرند گان در بافت نای صورت گیرد. چهار واکنش RT-PCR با استفاده از پرایمرهای اختصاصی نوکلئوپروتئین تیپ A و تحت تیپ های H7, H5 و H9 ویروس آنفلوانزای پرند گان بهینه شد. همچنین واکنش های RT-PCR نوکلئوپروتئین تیپ A و تحت تیپ H9 برای رد یابی ویروس بر روی بافت نای بهینه و به صورت مدل مشابه برای واکنش های RT-PCR تحت تیپ های H5 و H7 بر روی بافت استفاده گردید. سپس با استفاده از واکنش های فوق 50 وقوع مشکوک به آنفلوانزای فوق حاد که از نقاط مختلف کشور در طی سالهای 1382 الی 1383 نمونه برد اری شده بودند مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. در هیچ یک از نمونه های بررسی شده ویروس های تحت تیپ H5 یا H7 شناسائی نشد. واکنش های RT-PCR برای H9 و نوکلئوپروتئین به ترتیب در 50 و 57 درصد جمعیت پرند گان صنعتی مورد مطالعه مثبت ارزیابی شد ند. حساسیت بیشتر واکنش نوکلئوپروتئین نسبت به تحت تیپ H9 مربوط به قابلیت سنجش میزان کمتر RNA ویروسی در واکنش نوکلئوپروتئین بود. اگرچه ویروس های H9N2 ایران جزو ویروس های با حد ت کم تقسیم بندی شده اند ولی به نظر می رسد این ویروس ها حضور گسترده ای در گله های با تلفات بالا د ارند. به طور کلی می توان گفت روش RT-PCR به علت سرعت، حساسیت و ویژگی زیاد ش یک روش قابل اعتماد در تشخیص سریع آزمایشگاهی آنفلوانزای پرند گان در پرند گان مبتلا است که می توان از این روش در مراکز نظارتی که تشخیص سریع بیماری هدف عمد ه می باشد سود جست.

    کلیدواژگان: آنفلوانزای پرند گان، RT، PCR، H9N2 و تحت تیپ H5 و H7
  • فرآورده های دامی و صنایع غذایی
  • مقایسه خصوصیات الیاف شترهای یک کوهانه، دوکوهانه و آمیخته
    مهناز صالحی، فتح الله سرحد ی، ملیحه کمالپور، بهرام لطف الله نیا صفحه 148

    برای مقایسه و ارزیابی ویژگی های الیاف شترهای یک و دوکوهانه و آمیخته آنها (تلاقی شتر دوکوهانه نر با ماده یک کوهانه) از الیاف ناحیه پهلوی راست 49 شتر نر و ماده یک و دوکوهان و آمیخته در سن یکسالگی نمونه برد اری شد و پس انجام آزمایش، داده های حاصله با روش خطی عمومی در نرم افزار SAS پرد ازش شد. نتایج میانگین طول د سته الیاف، میزان بازدهی پس از شستشو، درصد الیاف پوشش زیرین و الیاف مد ولائی، قطر کرک و ضریب تغییرات قطر به ترتیب برابر 28/0± 6/7 سانتی متر، 1/1±72 درصد، 11/1±82 درصد، 07/2±21/75 درصد، 36/0±12/19 میکرون و 87/0±2/35 درصد نشان د اد. تمام صفات الیاف به جز درصد پوشش زیرین متاثر از ژنوتیپ بود، بطوریکه قطر الیاف پوشش زیرین شترهای یک کوهانه (6/0±6/21 میکرون) با آمیخته (5/0±6/18 میکرون) و با شترهای دوکوهانه (86/0±4/16 میکرون) تفاوت معنی دار داشت (001/0>p) و طول د سته الیاف شترهای یک کوهانه (5/0±3/8 سانتی متر) با دو کوهانه (7/0±5/5 سانتی متر) در سطح (005/0>p) تفاوت معنی دار داشتند. د امنه مقدارکرک خالص بین (8/13 و 8/85 درصد) متغیر بود که به شترهای نر دوکوهانه تعلق داشت. میانگین این صفت در بید ه شترهای یک کوهانه با دورگ و شترهای دوکوهان به ترتیب با مقاد یر(4±54، 3/3±3/64 و 6/5±6/65 درصد) تفاوت داشت (01/0>p). همبستگی ساد ه بین قطر الیاف کرک با درصد الیاف مد ولائی و الیاف بد ون مد ولا به ترتیب برابر (5/0+ و 65/0-) بود. بین مقدار پوشش زیرین با درصد الیاف مد ولائی همبستگی منفی (3/0-) و با درصد الیاف بد ون مد ولا همبستگی مثبت (4/0+) وجود داشت.

    کلیدواژگان: شتریک کوهان و دوکوهان، آمیخته گری، الیاف
  • زنبور عسل
  • هوشنگ افروزان، غلام حسین طهماسبی، واسیا بانکوا، محسن بیگدلی صفحه 156
  • شیلات
  • مهدی یوسفیان، حسین عبدالحی، چنگیز مخدومی، عبدالله سلیمانی رودی صفحه 156

    در پرورش بچه ماهی خاویاری دراستخر های خاکی. فاکتور هائی مانند ضریب چاقی. سرعت رشد. شاخص سیری. تراکم و بیوماس زئوپلانکتون. و فاکتور های فیزیکوشیمیائی آب از پارامتر های مهم در ارزیابی کیفیت و رشد بچه ماهیان محسوب می شود. برای این منظور در 6استخر 5 / 1-2 هکتاری در مجتمع تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری شهید رجائی (ساری) کلیه پارامتر های مذکور در طی یک دوره رشد دو ماهه بطور همزمان مورد بررسی قرار گرفت. ضریب چاقی بچه ماهی تاس ماهی ایرانی در پایان دوره پرورش دو ماهه 48 / 0-39 / 0 بود هاست که در درجه بندی ضرایب چاقی در رد ه متوسط قرار د ارد. نتایج حاصل از بررسی تغذیه در طول دوره پرورش حاکی از آن است که از مجموع بچه تاس ماهی های ایرانی مورد بررسی4 / 24 درصد از شاخص سیری بالای 400 برخورد ار بودند. در بررسی غذای مصرفی که در طول دوره پرورش انجام گرفت، مشخص گردید که کلاد وسر ها، سیکلوپس، لارو پشه، شیرونومید ه، استراکود و لیپتستریا به ترتیب بیشترین فراوانی را در معد ه بچه ماهیان خاویاری تشکیل داده و از 18 سری نمونه برد اری در 12 مورد کلاد وسرا، که غذای اصلی بچه ماهی خاویاری را تشکیل می د هد، بیشترین فراوانی (6 / 56%) را نسبت به سایر گونه ها داشته است.د ر بررسی بیولوژیکی ستون آب گروه های عمد ه زئو پلانکتونیاستخرها شامل د افنی د رشت. د افنی ریز، سیکلوپس، ناپلیوس و روتیفر بود هاست. بیشترین میزان وزن خشک زئوپلانکتونیاستخربه میزان 88 / 21 گرم د رمتر مکعب بود هاست. میزان بنتوزاستخر 3 به میزان 5 / 8 گرم در متر مربع بود ه و از گونه های مورد مشاهده خانوده Chironomidae و راسته Ostracoda در همهاستخرها حضور داشته اند. فاکتور های فیزیکو شیمیائی آب نیز اندازه گیری گردید و در تمام موارد فاکتور های مورد اندازه گیری درد امنه استاند ارد پرورش بچه ماهی قرار داشت. د امنه فاکتور های بد ست آمده به قرار زیر است. میزان تغییرات CO2 بین 00 / 0 – 08 / 14 میلی گرم در لیتر، pH بین 74 / 7 – 54 / 8، سختی کل (T.H) بین 180-455، فسفات (PO4-3) بین 084 / 0 – 430 / 2، نیترات (NO3-) بین 269 / 0 – 644 / 1، نیتریت (NO2-) بین 0013 / 0 – 41 / 1و آمونیاک (NH4+) بین 0109 / 0 – 915 / 0 میلی گرم در لیتر در نوسان بود هاست. روابط بین این فاکتور ها میزان و تاثیر آن بر رشد بچه تاس ماهی ایرانی مورد بحث قرار گرفته است.

    کلیدواژگان: تاس ماهی ایرانی، ضریب چاقی، سرعت رشد، شاخص سیری، بیوماس زئوپلانکتون، فاکتور های فیزیکوشیمیائی آب
  • همایون حسین زاده صحافی_ناد ر رجبی_محمدحسین طلوعی_مهد ی سبحانی صفحه 167

    به منظور امکان پرورش یک گونه از کپورماهیان هند ی با نام علمی روهو (Labeo rohita) در شرایط اقلیمی کشور و د ستیابی به برخی از نرماتیوهای رشد از مرحله لارو تا مرحله انگشت قد اقد ام به وارد ات بچه ماهی(از کشور هند وستان) از گونه فوق الذکر و پرورش آنها دراستخر خاکی از تیرماه 1383 در محل مرکز تکثیر و پرورش شهید انصاری رشت گردید. بچه ماهیان نورس با وزن 520 میلی گرم و با میانگین طولی 33 میلی متر با تراکم 50 عد د در متر مربع در 2استخر خاکی رهاسازی شد ند. بچه ماهیان پس از ذخیره سازی (با نسبت مساوی) دراستخرها با استفاده از غذای ترکیبی ویژه بچه ماهی سفید و تولید ات طبیعیاستخر که با کود های آلی غنی شده بود، مورد تغذیه قرار گرفتند. در طول انجام پژوهش، اکسیژن، pH، شفافیت و دمای آب به صورت دو هفته یکبار مورد اندازه گیری قرار می گرفت. نمونه برد اری از بچه ماهی ها به منظور انجام عملیات زیست سنجی طولی و وزنی و تعیین درصد افزایش وزن و همچنین درصد رشد متوسط روزانه و نرخ رشد ویژه و شاخص وضعیت به صورت ماهانه انجام پذیرفت. نتایج حاکی از رشد قابل توجه این گونه بود ه به طوری که در مد ت 210 روز از وزن اولیه 520 میلی گرم به میانگین6/1± 7/77گرم در ماه آذر رسید ند. از نظر طولی نیز در انتهای دوره میانگین 3/1±5/18 سانتی مترحاصل شد. رابطه همبستگی طول و وزن در ماهی روهو در قالب تابع نمایی تعریف شد که در این رابطه شاخص b معاد ل 723/2 بد ست آمد که معرف رشد ایزومتریک گونه روهومی باشد. رابطه طول و وزن در این ماهی به صورت 723/2 TL ×و0283/0و=W بد ست آمد (98/0=r2). بررسی ضریب چاقی در خصوص بچه ماهی روهو در 7 ماه دوره پرورش، نشان د هند ه وجود روند کاهشی د راین ضریب بود ه (از 3/2 به 1/2)به طوری که در ماه های ابتد ایی پرورش، ضریب چاقی از مقاد یر بالاتری برخورد ار بود. بررسی درصد رشد متوسط روزانه (ADG) در بچه ماهی ها نیز حاکی از نوسانات آن در دوره پرورشی بود ه به طوری که در شهریور 57/0 گرم،د ر مهر ماه 39/0گرم،و در ماه های د ی 13/0 و بهمن، 05/0 گرم محاسبه شد. نرخ رشد ویژه(SGR) در بچه ماهیان روهو در 7 ماه بررسی معاد ل 3/2 درصد بد ست آمد، این شاخص در طول دوره بررسی دارای روند نزولی بود ه ود ر مهر ماه به 6/4 و در بهمن به 06/0 درصد رسید هاست. همچنین درصد افزایش وزن(WG) د رطی این مد ت 14842 درصد محاسبه گردید. در بررسی ها هیچ گونه انگل در سطح بد ن بچه ماهیان مشاهده نشد. در عین حال به د لیل بروز سرما بچه ماهی های روهو در اوایل زمستان د چار قارچ زد گی شد ند. بررسی پارامترهای فیزیکی وشیمیاییاستخرها نیز حاکی از روند کاهش دما در دوره بررسی از 6/26 درجه سانتی گراد در تیرماه تا 9 درجه سانتی گراد در آذر 7 درجه سانتی گراد در بهمن می باشد. در مجموع نتایج نشان د هند ه قابلیت سازگاری بچه ماهیان روهو در طی ماه های گرم سال در شرایط استان گیلان بود ه لیکن با سرد شدن دمای آب، رشد کاهش یافته و ابتلائ ماهی به بیماری قارچی قابل مشاهده بود. با این وجود به نظر می رسد رشد کپورماهیان هند ی در مقایسه با کپورماهیان چینی در شرایط اقلیمی شمال کشور دارای تشابهاتی بود ه لیکن محد ود یت دوره پرورش در استان های شمالی 150 تا 200 روز عامل قابل ملاحظه ای در توسعه فعالیت های پرورش ماهی در این استان ها می باشد. بد یهی است شرایط اقلیمی در استان خوزستان و سایر استان های گرمسیری می تواند در بهبود روند رشد بچه ماهیان یک ساله موثر باشد.

    کلیدواژگان: کپور هند ی، (Labeo rohita)، گیلان، رشد، طول و وزن، ضریب چاقی
  • بهاره معمار، شهلا جمیلی صفحه 176

    در این تحقیق با ایجاد حمام تیروکسین و تزریق هورمون تیروکسین در دوزهای مختلف به همراه هورمون های مورد استفاده، جذب کیسه زرد ه و رشد لارو ماهی قزل آلای رنگین کمان مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشات در تیمارهای μg 10، 1و100 تیروکسین برای د ستیابی به بهترین دوز تزریقی هورمون تیروکسین و میزان موثر آن انجام شد. تعد اد مولد ین ماهی قزل آلای رنگین کمان مورد بررسی شامل 16 مولد ماده و 48 مولد نر بود. نتایج حاصل از مقایس مولد ین تزریق شده در 4 تیمار مختلف نشان د اد که مولد ین تزریق شده با هورمون تیروکسین در مقایسه با گروه شاهد، لاروها دارای رشد بیشتر و کیسه زرد ه سریع تر جذب شد. از نظر جذب کیسه زرد ه، لاروهایی که مولد ین آن ها با دوز μg/grو 100 وزن بد ن تزریق شده بودند تفاوت معنی د اری با تیمارهای دیگر د اشتند و مناسب ترین دوز تزریقی احتمالی جهت جذب سریع تر کیسه زرد ه لاروهای ماهی قزل آلای رنگین کمان، دوز μgو100 می باشد. از طرفی، در دوز تزریقی 10، لاروها بارشد طولی متوسط ppmو 4339/17 بیشترین رشد طولی را در بین تیمارها د اشتند. نتایج حاصل از حمام تیروکسین با تیمارهایppmو 1/0، 5/0 و 1 نشان د اد، لاروهایی که در حمام تیروکسین ppmو1 قرار گرفتند از نظر افزایش عرض اختلاف معنی د اری نسبت به سایر تیمارها د اشتند. از طرفی در تیمار 1 هورمون تیروکسین، لاروها با رشد طولی متوسط ppmو 8412/9 بیشترین رشد طولی را در بین تیمارها د اشتند.

    کلیدواژگان: قزل آلای رنگین کمان، تیروکسین، لارو، رشد
  • نائره بشارتی صفحه 183

    هد ف از انجام این پروژه، مقایسه تغییرات شیمیایی، میکروبی در خلال دوره فرآوری و زمان نگهد اری در 6 درجه سانتیگراد برای ماهی دود ی گرم و سرد قزل آلا (Oncorhynchus mykiss) می باشد. این پروژه در کشور ایسلند در دانشگاه Akureryi انجام گردید وبا حمایت دانشگاه سازمان ملل و انستیتو تحقیقات ماهیان د ریایی ریکیاویک صورت پذیرفته است. بد ین منظور ماهی قزل آلا به 2 روش دود ی گردید، دود ی سرد مطابق با روش معمول در کشورهای اروپایی (11) و دود ی گرم مطابق با روش سنتی در ایران، جهت تغییرات شیمیایی، چربی، پروتئین، نمک، خاکستر و آب در خلال دوره فرآوری و در انتهای دوره نگهد اری مورد توجه قرار گرفت، و تغییرات کیفی در طی نگهد اری در 6 درجه سانتیگراد به وسیله TVB، TPC، TC، FC، LAB مورد آزمون قرار گرفت.(17) و جهت بررسی اثر بسته بندی خلاء محصولات دود ی به 2 د سته با و بد ون بسته بندی خلاء تقسیم گردید و کلیه آزمون ها بر کل این محصولات بررسی گردید. اختلاف معناد اری در مورد وزن و کاهش آب بین محصولات گرم و سرد مشاهده گردید که در مورد وزن در مورد دود ی گرم 3/ 35% وبرای دود ی سرد. 9/ 16 % بود و در مورد کاهش آب برای دود ی گرم 2 / 14% و برای دود ی سرد 10 درصد بود و به همین ترتیب اختلاف معنی د اری بین پروتئین و نمک موجود به خصوص در محصولات دود ی گرم مشاهده گردید و به د لیل کاهش آب افزایش درصد پروتئین از 22درصد به 2/27 درصد و در مورد دود ی سرد از 9/20 درصد به 5/23 درصد افزایش نشان د اد. تفاوت درصد خاکستر در مورد دود ی سرد 2 / 57 درصد و در مورد دود ی گرم 86 درصد بود. افزایش درصد نمک در مورد دود ی گرم 150 درصد و در مورد دود ی سرد 80 درصد بود. در مورد چربی در مورد دو فرآورد ه تفاوت چند انی وجود ند اشت. در مورد تغییرات میکروبی نیز محصولات دود ی سرد نسبت به دود ی گرم از حساسیت ویژه تری نسبت به رشد میکروبی برخورد ار می باشند و بعد از 2 هفته نگهد اری در 6 درجه سانتیگراد جهت مصرف انسانی مفید نخواهد بود به د لیل اینکه تمام آزمون های میکربی تعیین کننده آلود گی این محصولات بودند. ولی تفاوت عمد های در مورد فرآورد ه های دود ی گرم در مورد بسته بندی خلاء ملاحظه نگردید در صورتی که در مد ت نگهد اری در یخچال نگهد اری شوند. در مورد TVB تغییر از 33/24 به و36/45 و (mgN/100g)بود ولی در مورد دود ی گرم از 34/ 20 به mgN/100g) 5 35/165) بود و به همین ترتیب در مورد دود ی گرم با بسته بندی از 34/ 20 به mgN/100g و31/3 بود و در مورد توتال کانت افزایش چشمگیری در مورد دود ی سرد ملاحظه گردید و بعد از دو هفته در مقیاس LogCFU/g به نزد یک 8 رسید و حال آنکه در مورد دود ی گرم در حدود 2 باقی ماند که در واقع نشان د هند ه آن است که دود ی سرد بعد از دو هفته امکان استفاده ند ارد.

    کلیدواژگان: چربی، پروتئین، نمک، خاکستر و آب
  • مامایی و بیماری های تولید مثل
  • سید جواد احمد پناهی صفحه 193

    این مطالعه در دو قسمت و بر روی 20 راس گاو شیری هلشتین (10 راس در هر قسمت) انجام گرفت. در قسمت اول، اجزای مختلف شیر شامل: تعد اد سلول های سوماتیک، میزان پروتئین، چربی، لاکتوز، سد یم، پتاسیم، کلر و pH در قسمت های پیش شیر، شیر سیسترنی، شیر اصلی، شیر انتهایی و شیر باقیماند ه بررسی و با یکد یگر مقایسه گردید. در قسمت دوم مطالعه، در یکی از کارتیه های پستان توسط تلقیح باکتری Staphylococcus aureus، تورم پستان حاد ایجاد گردید و سپس اجزای شیر در قسمت های مختلف شیر حاصل از کارتیه های عفونی و سالم اندازه گیری و با یکد یگر مقایسه گردید. در گاوهای سالم تعد اد سلول های سوماتیک و میزان چربی در طول شیرد وشی از روند صعود ی برخورد ار بود ه و افزایش آنها در قسمت های انتهایی و باقیماند ه شیر نسبت به قسمت های ابتد ایی و شیر اصلی معنی دار بود، د رحالیکه میزان پروتئین و لاکتوز در طول شیرد وشی روند نزولی را نشان داده و اختلاف موجود بین قسمت های مختلف شیر از نظر پروتئین، لاکتوز، سد یم، پتاسیم، کلر و pH معنی دار نبود. در کارتیه های عفونی نسبت به کارتیه های سالم، تعد اد سلول های سوماتیک به طور معنی د اری افزایش یافت، د رحالیکه میزان لاکتوز از کاهش معنی د اری برخورد ار بود. از نظر میزان پروتئین، چربی، سد یم، پتاسیم، کلر و pH نیز بین کارتیه های عفونی و سالم اختلاف معنی د اری مشاهده نگردید. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که به منظور انجام آزمایشات بر روی شیر و ارزیابی سلامت پستان و کیفیت شیر باید نمونه ها از شیر تام و یا شیر اصلی تهیه گرد ند، زیرا قسمت های پیششیر، شیر انتهایی و شیر باقیماند ه در مقایسه با شیر اصلی تغییرات قابل توجهی را از نظر برخی از اجزای شیر نشان می د هند.

    کلیدواژگان: تورم پستان، سلول های سوماتیک، گاو شیری، شیر