فهرست مطالب

بانوان شیعه - پیاپی 16 (تابستان 1387)

نشریه بانوان شیعه
پیاپی 16 (تابستان 1387)

  • 240 صفحه، بهای روی جلد: 9,500ريال
  • تاریخ انتشار: 1387/10/10
  • تعداد عناوین: 7
|
  • شیوا کریمی صفحه 7
    نکاح منقطع (متعه، ازدواج موقت، صیغه) از اختصاصات فقه شیعه امامیه است که در قانون مدنی ایران نیز قوانینی بدان اختصاص یافته و مورد پذیرش قرار گرفته است. در سال های اخیر، موجی جدید در توجه به این نوع نکاح به وجود آمده است و برخی از صاحب نظران آن را راه حلی برای محرومیت جنسی ناشی از فاصله طولانی بلوغ تا ازدواج دائم می دانند. اما با توجه به شرایط زمان و مکان، این نیاز احساس می شود که قوانین حکومتی باید رویه اجرایی نکاح منقطع را کنترل کنند و مجموعه قوانینی تدوین گردد که کمترین آسیب و بیشترین فایده را در بعد اجرایی در سطح جامعه داشته باشد. این تحقیق پس از بررسی مختصر فقهی حقوقی نکاح منقطع، با نگاهی جامعه شناسانه به تدقیق موضوع پرداخته است.
    کلیدواژگان: نکاح منقطع، متعه، ازدواج موقت، صیغه
  • فائزه توکلی صفحه 39
    زنان پیش از ورود اسلام به ایران و پس از آن در عرصه های اجتماعی تاریخ ایران به گونه آشکار و پنهان مشارکت سیاسی داشتند. در فرایند سیاسی که به انتخاب رهبران سیاسی ختم می گردد، نقش نیروهای نیمه فعال جامعه با رهبری زنان شاخص و برجسته ای که بر عرصه های حکومتی میدان دار سیاست و فرمانروایی بودند کاملا مشهود است.
    این مقاله به شرح حال سیده ملکه خاتون همسر فخرالدوله دیلمی (366-378 ق) می پردازد که پس از فوت فخرالدوله، از طرف سران دولت به نیابت سلطنت فرزند خردسالش مجدالدوله با کمک دو تن از وزرای مشاور بر قلمرو شوهر در ناحیه ری به فرمانروایی رسید و با درایت تمام اوضاع آشفته امور را سر و سامان می داد و با جلب نظر دانشمندان و علما، دربار را به محل تجمع ادبا و فلاسفه تبدیل می نمود.
    کلیدواژگان: مشارکت سیاسی، زنان شیعه، تاریخ دیلمان، سیده ملکه خاتون
  • فاطمه محمدی، غلام رسول محسنی ارزگانی صفحه 61
    زن با تکیه بر فطرت پاک و الهی خویش می تواند نقش کلیدی و حساسی را در نظام آفرینش ایفا کند. مولوی، با استناد به قرآن کریم و با توجه به عنایت به زندگی زنان برگزیده و الهی مانند حضرت مریم(علی ها السلام)، آسیه همسر فرعون، مادر موسی(علیه السلام) و بلقیس نشان می دهد که این زنان چگونه با توکل به خداوند و تکیه بر تقوا توانستند به مقام قرب الهی دست یابند. برای دست یابی به ملکات انسانی فرقی میان زن و مرد نیست. زن، هم می تواند خود را تا مقام خلیفه اللهی برساند و هم نردبان عروج مرد باشد. زن نیز همچون مردان می تواند منازل صعود به عالم ملکوتی را طی کرده و حتی مقتدای ایشان باشد; اما چنانچه از این مرتبه غافل گردد، به وادی هلاکت خواهد افتاد.
    کلیدواژگان: زن، مولوی، مقام قرب الهی
  • فهیمه غریب صفحه 97
    فقهای شیعه برای استنباط و بیان حکم شرعی فرزندخواندگی، به آیات قرآن استاند کرده اند. از جمله آیاتی که فقها و مفسران شیعه حکم فرزندخواندگی را از آن استنباط کرده اند، آیات 45 و نیز 3640 سوره مبارکه احزاب است. خداوند در این آیات بیان کرده است که فرزندخوانده فرزند حقیقی انسان نیست.
    کلیدواژگان: فرزندخواندگی، دعی، تبنی، ظهار موالی، نسخ، حلائل، ربائب
  • پروین دخت اوحدی حائری صفحه 141
    عملکرد سیاسی حضرات حدیث و نرجس خاتون از فرازهای مهم در تاریخ پرفروغ نامدار مکتب اسلام و به ویژه مذهب تشیع است. حدیث، مادر امام عسکری(علیه السلام) با زندگی و مبارزه خود در عرصه های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و اتخاذ شیوه های مدبرانه، توانست از حریم ولایت و امامت دفاع نماید.
    وی در مقامی بود که توانایی حفظ اسرار امامت را داشت و امام عسکری(علیه السلام)او را وصی خود قرار داد و آن بانو دارای مسئولیت نیابت گردید.
    حضرت نرجس خاتون نیز ادامه دهنده خط مشی سیاسی و مبارزاتی حدیث بود. وی پس از شهادت امام حسن عسکری(علیه السلام) و در سخت ترین عرصه های سیاسی، در مقابل خلفای ظلم و جور عباسی ایستاد و از امام زمان(عج) دفع خطر نمود. در مجال اندک این مقاله، ابتدا از نقش حدیث و سپس در مورد نقش نرجس خاتون سخن رانده ایم.
    کلیدواژگان: امام هادی (ع)، امام حسن عسکری (ع)، امام زمان (عج)، حدیث، نرجس خاتون، خلافت عباسی
  • علی اصغر موسوی رکنی، نجمه دهقان منشادی صفحه 165
    تنبیه زوجه از دیدگاه فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران، هنگامی جایز است که زوجه از تمکین در مقابل زوج خودداری نماید. بر این اساس، فقها معتقدند غیر از ساقط شدن حق نفقه، زوج حق دارد سه نوع تنبیه دیگر را که در آیه 34 سوره نساء آمده است به صورت تدریجی اجرا کند: پند و اندرز، دوری از بستر و سپس ضرب زوجه. البته این تنبی هات مشروط به این است که احتمال تاثیر در زوجه داشته باشد. طبق ماده 1108 قانون مدنی «هرگاه زن بدون مانع مشروع از وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود.» بنابراین، تنها تنبیهی که قانون برای زوجه در نظر گرفته است، قطع نفقه می باشد.
    مقاله حاضر تلاشی است در جهت رفع کاستی های تحقیقی و زدودن شبهات و تعصبات در این زمینه. این تحقیق، به بررسی آیه 34 سوره نساء و چگونگی تنبیه و همچنین نظرات فقها و اندیشمندان در مورد واژه «ضرب» پرداخته است.
    کلیدواژگان: نشوز، تمکین، تنبیه، زوج، زوجه، ضرب، فقه و حقوق
  • منیر پشمی صفحه 207
    زنان در دیدگاه اسلام از کلیه حقوق انسانی اعم از سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به اندازه مردان بهره مند می باشند. زنان صدر اسلام با حفظ پوشش و حجاب، در جامعه حضوری فعال و مثبت داشته اند. این مقاله، با بررسی نگرش های موجود درباره پوشش زنان در صدر اسلام و علل پرده نشینی آنان در طول تاریخ، حضور زن در جامعه اسلامی در سه حوزه علمی، اجتماعی و اقتصادی را مورد بحث قرار داده و علت و تفاوت حضور اجتماعی زن در عصر نبوی و علوی با حاکمان بعدی را بیان می دارد; زیرا آنچه که در میراث و تمدن اسلامی رخ داده حاصل عملکرد حاکمان بوده و با اصل اسلام و مبنای عمل به سیره نبوی و علوی تفاوت و فاصله زیادی دارد. با استناد به سیره، می توان گفت: حضور زن در جامعه اسلامی مورد تایید و تاکید بوده است و هیچ گونه منعی برای آن وجود نداشته است.
    کلیدواژگان: زن، پوشش، پرده نشینی، حضور اجتماعی، صدر اسلام
|
  • Shivā Karimi Page 7
    Temporary marriage is specific to Shiite jurisprudence, and is also recognised in Iranian Civil Code. In recent years, more attention has been paid to this type of marriage, and some of the authorities have argued that this type of marriage can be a solution for the sexual needs of those who have to wait for a long time, after their puberty, to be able to enter into permanent marriage. Nevertheless, temporary marriage must be regulated by the government, in order to reduce its negative side effects. After a brief discussion on legal and jurisprudential aspects of the topic, this research proceeds with a sociological examination of the issue of temporary marriage.
  • Faeza Tavakkoli Page 39
    In the pre– and post-Islamic Iran, women played implicit as well as explicit roles in the social and political life of the society. Leading women particularly played a role in the process of selecting political leaders. This paper is a biography of Sayyeda Malika Khātoon, the wife of Fakhr al-Dowla Deylami, who was regent to his son, Majd al- Dowla, after his husband's death. She ruled the Rey region with the help of two ministers (wazir), receiving advice from the 'ulama and scholars. Under her rule, the court was open to poets, philosophers and the learned.
  • Dr Fatima Mohammadi, Gholām Rasool Mohseni Azargāni Page 61
    Relying on their God given nature, women can play a crucial role in Creation. Mawlawi, the famous Iranian poet and mystic, by referring to Qoranic versus and the life history of holy women such as the Virgin Mary, Āsiya, the Pharaoh's wife, Mose's mother and Belgheys, tells us how such blessed ladies were able to get close to God. There is no different between men and women in possessing human virtues and getting close to God. Women may also lead men in this respect, but ignorance may cause their fall.
  • Fahima Gharib Page 97
    In order to arrive at Sharia's rule on the issue of child adoption, Shiite jurisprudents refer to Qoranic versus, including versus 4 and 5 and 36 to 40 of sura Ahzab. In those versus, it is stated that adopted children are not considered as natural progenies.
  • Dr Parvin-Dokht Ovhadi Haeri Page 141
    The Ladies Hodayth and Narjis Khātoon played a crucial role in the history of Islam and particularly that of the Shiite faith. Hodayth, Imam Hassan 'Askari's mother, and Narjis Khātoon, his wife, wisely defended the position of Imamat. Imam 'Askari named Hodyath as the executrix of his will and as his delegate. Narjis Khātoon followed her foot step, and after the martyrdom of Imam 'Askari, defended the twelfth Imam against the dangers posed by the Abbasid Caliphs.
  • Dr Ali Asghar Mosavi Rokni (Supervisor), Najma Dehqan Manshadi Page 165
    Under Shiite jurisprudence and Iranian positive law, the husband can discipline his wife, if the latter refrains from performing her duties towards the husband. In such a case, the 'Ulama argue that the husband, in the first place, can stop paying her alimony. Three other types of punishment available to the husband are, on the basis of verse 34 of sura Nisa', first, giving advice, second, avoiding to share a bed and, finally, beating. The priority of the types of punishment should be observed, and they can be inflicted only if they can have an impact on the wife. Article 1180 of Iranian Civil Code reads "when the wife, without any legitimate reason, refrains from complying with her conjugal obligations, she is not eligible to get alimony." Therefore, according to law, the only punishment available to the husband is cutting off her alimony. The present article is an attempt to clarify misunderstandings surrounded this issue. This research examines verse 34 of sura Nisa' as well as the 'Ulama's view on the question of punishing the wife, particularly when it includes "beating".
  • Monir Pashmi Page 207
    In Islam, women enjoy as much of human rights, including political, social and economic rights, as men do. In the early Islamic era, wearing hijab, women participated actively in the social life of their society. In this paper, the views on women's body covering in that era are discussed. It is, then, considered why active participation of women in the social, economic and scholarly life, during Prophet Mohammad's and Imam 'Ali's era, gave way to their withdrawal from social life, under following rulers. The author concludes with emphasizing that Islam does not prohibit, but encourages, women's active participation in various aspects of their societies, and the historical tradition of excluding women from social life is not warranted, under the true Islam.