فهرست مطالب

مطالعات اوراسیای مرکزی - پیاپی 1 (بهار 1387)

نشریه مطالعات اوراسیای مرکزی
پیاپی 1 (بهار 1387)

  • تاریخ انتشار: 1387/02/11
  • تعداد عناوین: 8
|
  • محمد پورکاظمی صفحه 1
    دریای خزر با مساحت 378 هزار کیلومتر مربع بعنوان بزرگترین دریاچه دارای ارزشمند ترین ذخایر آبزیان و تامین کننده بیش از 80 درصد خاویار جهان شرایط خاصی را از لحاظ اکولوژیکی و تنوع زیستی پشت سر می گذارد. در کمتر از 14-12 سال تعداد ماهیان بالغ و تولید خاویار دریای خزر به صفر خواهد رسید. کنوانسیون محیط زیست دریای خزر (کنوانسیون تهران)، پس از 8 سال مذاکره میان دولتهای ساحلی، با نظارت و مشارکتبرنامه محیط زیست سازمان ملل متحد UNEP و در چارچوب برنامه محیط زیست دریای خزر CEPدر آذر 1382/نوامبر 2003، با هدف محافظت این دریاچه از انواع آلاینده ها و بازسازی و احیاء محیط زیست آن در تهران به تصویب رسید. است. سوال اصلی مقاله حاضر این است: نقش کنوانسیون محیط زیست دریای خزر در بهبود شرایط منابع زنده این دریاچه چیست؟ نگارنده سعی دارد ضمن مروری بر وضعیت منابع زنده دریای خزر، با تاکید ویژه بر وضعیت ماهیان خاویاری، نقشی را که کنوانسیون محیط زیست دریای خزر می تواند در بهبود وضع منابع زنده و ذخایر تاسماهیان ایفا نماید، روشن سازد.
    کلیدواژگان: برنامه محیط زیست دریای خزر، ماهیان خاویاری، خاویار، کنوانسیون تهران
  • مجتبی دمیر چی لو صفحه 21
    فروپاشی شوروی باعث تغییرات ژئوپلیتیک و افزایش کشورهای ساحلی خزر از دو به پنج شد. به دلیل ارتباط تاریخی ایران با دریای خزر، توجه خاص به مسائل و تحولات آن به عنوان موضوعی مهم و با اولویت در دستور کار تصمیم گیران و مجریان سیاست خارجی کشورمان قرار گرفته است. در این مقاله که به بررسی مسایل دریای خزر از دیدگاه ایران می پردازد، ابتدا به سیر تحولات تاریخی دریای خزر، تاثیر گذاری و تاثیر پذیری ایران از آن و سپس به بررسی دیدگاه های متفاوت مطرح شده از سوی صاحب نظران کشورمان راجع به حقوق و تکالیف ایران در دریای خزر می پردازیم. در پایان نحوه نگرش جامعه ایرانی به این موضوع و عوامل موثر بر شکل گیری افکار عمومی ایران در مسئله خزر مورد بررسی قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: رژیم حقوقی دریای خزر، ایران، روسیه، آذربایجان، ترکمنستان، قزاقستان، ترکیه، گرجستان، آمریکا
  • الهه کولایی صفحه 47
    فروپاشی اتحاد شوروی شرایط جدیدی را ایجاد کرد که با مداخله های بازیگران منطقه ای بین المللی دچار پیچیدگی روز افزون شده است. این روند «بازی بزرگ» جدیدی را پیرامون دریای خزر به وجود آورده که یاد آور رقابت های استعماری روس و انگلیس در قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم است. نیازهای روزافزون جهان صنعتی به منابع انرژی سبب شده تا توجه جهانی به منابع دریای مازندران به سرعت افزایش یابد. آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان در پی کسب درآمدهای صادرات منابع انرژی به تلاش گسترده ای پرداخته اند. ایران و روسیه نیز که قبل از فرو پاشی هم جایگاه ممتازی در تامین انرژی جهان داشته اند، در پی حفظ موقعیت خود تلاش های گوناگونی انجام داده اند.در این مقاله پیامد های ژئوپلیتیکی این رقابت ها در قفقاز مورد بررسی قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: قفقاز، نفت، دریای مازندران، دریای خزر، ایران، روسیه، آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، ترکیه، آمریکا
  • جهانگیر کرمی صفحه 71
    در این نوشته کوشش شده است تا با بیان نسبت ایران و اوراسیای مرکزی و بحث در نقش و عملکرد آن، مشکلات و مسائل پیش روی جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار گرفته و راهکارهایی برای ارتقای این نقش و تقویت منافع ملی آن مطرح گردد. در واقع، مقاله به نوعی یک طرح بحث است تا با نگاهی نقادانه به عوامل اصلی در حاشیه ماندن کشور ما در ارتباط با این منطقه در مقایسه با سایر بازیگران مهم بپردازد.سخن اصلی نگارنده آن است که ایران نقشی روشن برای خود در این منطقه تعریف نکرده و نقش های آشفته قابل تصور نیز در تعارض با نقش آن در سایرمناطق و موضوع ها بوده و از این رو، با موانع مهمی در داخل و خارج روبه رو شده و در حاشیه بازی اصلی مانده است.
    کلیدواژگان: اوراسیای مرکزی، ایران، سیاست خارجی، قدرت منطقه ای، سند چشم انداز
  • مریم معزی صفحه 91
    اسماعیلیه شاخه بزرگی از تشیع به شمار می رود که در آسیای مرکزی به صورت بومی حضوری دیرینه دارد. شمار پیروان آن اگر چه به نسبت اندک است، اما به علت انسجام درونی جماعت و ارتباط با امامی که در اروپا به سر می برد و محور اصلی مذهب را تشکیل می دهد، اهمیت فراوان دارد. به ویژه که امام آنان، پرنس کریم آقاخان چهارم، دارای وجهه جهانی و ثروت افسانه ای است. وی ضمن آشنایی کامل با فرهنگ غرب به امور پیروانش، به خصوص در این منطقه، علاقه مند می باشد و از طریق شبکه ای فراملی اداره جوامع اسماعیلی را رهبری می کند. این مقاله بر آن است تا به معرفی اسماعیلیان آسیای مرکزی از طریق معرفی زیستگاه ها، معیشت، جمعیت، نژاد، زبان، سابقه تاریخی، ویژگی های اعتقادی و سرانجام موقعیت آنان در منطقه بپردازد. در این مقاله علاوه بر استفاده از منابع و مآخذ چاپی و خطی از شیوه مطالعه میدانی نیز استفاده شده است.
    کلیدواژگان: اسماعیلیه، بدخشان، پامیر، آسیای مرکزی، آقاخان
  • سیدرسول موسوی صفحه 111
    یکی از موضوعاتی که پیش از فوت صفر مراد نیازاف رئیس جمهور ترکمنستان در محافل سیاسی و بین المللی مطرح می شد، اوضاع این کشور پس از اعلام فوت ترکمن باشی بود. اغلب تحلیل گران سیاسی با توجه به شیوه حکومت داری ترکمن باشی گمان می کردند که با اعلام فوت رهبر مادام العمر ترکمنستان و نبود سازوکارهای پیش بینی شده برای جانشینی مسالمت آمیز، احتمالا انتقال قدرت در این کشور با موجی از نا آرامی روبه رو شود. اما چگونگی پیشرفت امور برخلاف تغییراتی که حتی در اجرای قانون اساسی پیش آمد، شرایط را به گونه ای دیگر رقم زد. به نظر می رسد روند انتقال قدرت در این کشور روندی مسالمت آمیز باشد. در این مقاله تلاش شده است تا دلایل این موضوع مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
  • ابراهیم متقی، مریم همت خواه صفحه 127
    مقاله پیش رو به نقش و جایگاه ایران در بازار انرژی آسیای مرکزی اشاره دارد. در این تحقیق نویسنده ضمن بررسی موقعیت جمهوری اسلامی ایران در عرصه نفت و گاز، به شناسایی موانع و تهدیدات موجود برای ایران در بازار انرژی حوزه آسیای مرکزی از جمله حضور ایالات متحده آمریکا به عنوان بازیگر فرامنطقه ای و روسیه به عنوان بازیگر عمده منطقه ای پرداخته و با تمرکز بر روابط میان کشورهای آسیای مرکزی در این دو سطح، به ارائه فرصت ها و راهکارهای مناسب جهت ایفای یک نقش فعال از سوی ایران در بازار پرمشتری انرژی آسیای مرکزی می پردازد. هریک از دو کشور یاد شده تلاش دارند تا کنترل انرژی را در قالب خاصی پیگیری نمایند. آمریکا درصدد حداکثرسازی پایگاه خود برای کنترل مدار انتقال انرژی و قیمت انرژی می باشد. درحالیکه روسیه نگرش تولیدی و نقشی در بازار جهانی دارد.
    کلیدواژگان: ایران، آسیای مرکزی، بازار انرژی، ایالات متحده آمریکا، روسیه
  • سعیده لطفیان صفحه 147
    همایشی بین المللی در مورد مسائل مربوط به جهان اسلام با تاکید بر مناطق مسلمان نشین روسیه و کشورهای همسایه در شهر کازان مرکز جمهوری تاتارستان در فدراسیون روسیه در روزهای 27 تا 29 ژانویه 2008 مطابق با 7 تا 9 بهمن 1386 با شرکت رهبران مذهبی و سیاسی، و نیز اساتید، پژوهشگران و صاحبنظرانی از کشورهای ایران، ازبکستان، افغانستان، ایتالیا، آذربایجان، آلمان، عمان، پاکستان، تاجیکستان، ترکیه، روسیه (شامل داغستان، چچن، مسکو و تاتارستان)، مصر، و قرقیزستان برگزار شد. پیش از برگزاری جلسات رسمی، شرکت کنندگان در همایش به شورای دولتی (پارلمان) تاتارستان رفته و درباره مسایل منطقه ای با نایب رئیس و گروهی از نمایندگان شورا به گفتگو نشستند و از چندین دانشگاه و مرکز علمی- پژوهشی در قازان بازدید کردند.
    کلیدواژگان: اسلام، صلح سازی، تاتارستان، روسیه، قازان
|
  • Page 1
    Abstract: Caspian Sea with the surface of 371,000 square Kilometers as the largest lake of the world has the most precious reserves of fishes and provides 80./. of world's caviar. Caspian Sea is undergoing a special ecologic situation in less than 12-14 years, the number of matured fishes and caviar production will become zero. The convention for Caspian Sea environment (Tehran Convention), with the purpose of protecting this lake from pollution and reviving it's environment, under observation and with participation of the United Nation Environment Program (UNEP) and in the charter of the Caspian Sea Environment Program, after 8 years negotiating, has been signed on November 2003. The main question of this article is: "What is the role of the convention in improvement of the situation of living reserves of the lake?" The author is trying to study the ecological situation of the Caspian Sea and the effect that this convention can have on the situation of these resources. Keywords: Caspian Sea, Caviar fish, Caviar, Tehran Convention, Caspian Environment Program.
  • Page 21
    Abstract: After the collapse of the Soviet Union, and the geopolitical changes in the region, which caused emergence of four new states, the outlook to the Caspian Sea and it's issues have changed. Dealing with numerouse oil contracts with multinational companies and the entrance of transnational states and organizations, aggrevated the political and economic competitions and increased the complexity of the situation of this region and emergence of new economic, political and legal challenges. Different position of the coastal countries, different ideas about the legal regime of the Caspian Sea and the rights and responsibilities of these countries propounded new questions and concerns about the legal regime of the Caspian Sea and it's future in different (national, regional and transregional) levels.This article deals with Caspian Sea's case from Iranian point of view. Keywords: Caspian Sea, Iran, Russia, Azerbaijan, Turkmenistan, Kazakhstan, Turkey, Georgia, U.S.A., Oil
  • Page 47
    The disintegration of the Soviet Union led to a new condition, which with intervene of foreign players, became a very complicated situation. This trend created a “New Great Game” around Caspian Sea Basin that reminds imperialistic rivalries of Britain and Russia in late decades of 19th century. Increasing demands of industrial countries has caused the rapid attention to this region. Azerbaijan, Kazakhstan, and Turkmenistan have arranged huge efforts in this respect, in order to gain more revenue from oil in world. The author has tried to explain the geopolitical dimensions of energy transition around Caspian Sea, with respect to the Goals and rivalries of regional and international players in this region. Keywords: Caucasus, Energy, Russia, Azerbaijan, Armenia, Georgia, Turkey, U.S.A
  • Page 71
    Explaining the interaction between Iran and Central Eurasia and discussing its role and function, The author have tried to examine the problem which Islamic Republic of Iran is faced, and some solutions that are put forward for them to enhance this role and reinforce national interests. In fact, the article is in some way a kind of introduction which looks, critically, at the main factors of marginalization of Iran in his relation to this region, compared to the roles played by others in the same region. The self-defined role of Iran in the region is in contrast to the role it has played in other regions and issues, so it has been faced with significant obstacles from within and without, remaining marginalized in the main game. Keywords: Central Eurasia, Iran, Regional Power, The Future Outlook Document.
  • Page 91
    Ismailieh is a big branch of Shia religion. It has a long local history in the Central Asia. Despite the relatively, few numbers of it's followers, because of the good solidarity of the community and their relationship with their Imam, who as the leader of the religion, is living in Europe, should be considered as an important community. Their Imam, Prince Karim Aga khan IV particularly for his global fame and mythical wealth, is an important figure. He, in addition to having good knowledge of the Western culture is interested in affairs of his followers, especially in Europe, and through transnational networks, manages and controls the Ismailia community. This article is to introduce the Ismailias of the Central Asia through the places they live in, their livelihood, population, ethnicity, language, historic backgrounds, beliefs and their situation in the region. Keywords: Ismailieh, Badakhshan, Pamir, Central Asia, Aga Khan
  • Page 111
    Before the death of Saparmurat Niyazov, many international observers were concerned about the future of Turkmenistan after announcement of his death. Most observers believed that because of the way of his governance and in the absence of appropriate mechanisms for peaceful shift of power, this process will not be peaceful and the country will face some disturbance. But, what happened in reality, despite the amendment of Turkmenistan's constitution, had no sign of violence.Therefore; it seems that the process of the shift of power in Turkmenistan is a peaceful and calm process. In this article we will discuss the reasons which led to this situation. Key word: Turkman, Turkmenistan, Turkmenbashi, Saparmurat Niyazov, Positive neutrality.
  • Page 127
    This Article covers the role of Iran in energy market of Central Asia. The writers consider Islamic Republic of Iran in the gas and petrol area, and try to recognize the obstacles and threats for Iran in energy market of Central Asia, such as presence of U.S as an international player and Russia as an important regional player. By focusing on the relations between Central Asia countries in two mentioned levels, this article illustrates to chances and suitable treatments for Iran to perform an active role in the profitable Central Asia market. Each of two mentioned countries tries to control energy in a special framework. U.S. Tries to maximize its own position to control the circle of transitional energy and the price of it. But Russia has a productive outlook in the global market. Key words: Iran, Central Asia, Energy Market, United States, Russia.