فهرست مطالب

مطالعات راهبردی - سال یازدهم شماره 2 (پیاپی 40، تابستان 1387)

فصلنامه مطالعات راهبردی
سال یازدهم شماره 2 (پیاپی 40، تابستان 1387)

  • 248 صفحه، بهای روی جلد: 11,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1387/06/20
  • تعداد عناوین: 8
|
  • مقالات علمی: مطالعات پایه
  • محمود یزدان فام صفحات 247-276
    تحلیل سیاست خارجی دولت ها در عرصه بین المللی، یکی از مباحث اصلی علوم سیاسی و روابط بین الملل است. تا کنون، در زمینه تحلیل سیاست خارجی کشورها، نظریه ها و دیدگاه های مختلفی مطرح شده است. در ابتدا، رویکردهای مهم تحلیل سیاست خارجی، تحت تاثیر جریان واقع گرایی بودند. با بروز انقلاب در علوم رفتاری، سه دیدگاه خاص در حوزه تحلیل سیاست خارجی به وجود آمد که از آنها با عنوان فرایند تصمیم گیری در سیاست خارجی، سیاست خارجی مقایس های، و محیط روانی سیاست خارجی یاد می شود. با پیدایش و گسترش دیدگاه پسااثبات گرایی در علوم اجتماعی و به ویژه در روابط بین الملل در حوزه تحلیل سیاست خارجی کشورها، سه رویکرد جدید، یعنی رویکردهای نهادمحور، رویکردهای جامعه شناسانه و رویکردهای فرهنگ و هویت محور به وجود آمدند که اصول و محورهای هر کدام از آنها به اختصار تشریح شده است. در نهایت، تلاش شده امکان و چگونگی برقراری پیوند بین این رویکردها مورد ارزیابی قرار گیرد.
    کلیدواژگان: فرایند تصمیم گیری، سیاست خارجی مقایسه ای، محیط روانی، روند سازمانی، سیاست دیوان سالارانه، واقع گرایی و سازه انگاری
  • داود غرایاق زندی صفحات 277-312
    متون دانشگاهی و پژوهشی مرتبط با سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، یکی از منابع اصلی مطالعه سیاست خارجی ایران به حساب می آیند. مقاله حاضر به بررسی این متون از منظر اصول و مبانی سیاست خارجی جمهوری اسلامی می پردازد. برای این منظور، پرسش اصلی این است که مساله محوری مورد مطالعه متون موجود در مورد اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی چیست؟ فرضیه مقاله، نشان می دهد دغدغه اصلی متون مرتبط با سیاست خارجی، عمدتا تقابل آرمان گرایی و واقع گرایی بوده است. برای بررسی این فرضیه، مقاله به سه بخش تقسیم شده است. بخش اول به تاریخچه سیاست خارجی از منظر متون موجود اشاره دارد. بخش دوم به مواجهه آرمان گرایی و واقع گرایی در رویکردهای انقلابی، اسلامی و ملی می پردازد و بخش سوم، چارچوبی نظری برای گذر از تناقضات این رویکردها ارائه می دهد.
    کلیدواژگان: سیاست خارجی، جمهوری اسلامی، متون سیاست خارجی، اصول و مبانی سیاست خارجی، آرمان گرایی، واقع گرایی
  • فرزاد پورسعید صفحات 313-348
    رهیافت خرد در مطالعه روابط بین الملل، ناظر بر ساختار و رفتار هریک از بازیگران محیط بین الملل در این عرصه است. ساختار تصمیم گیری در سیاست خارجی کشورها، بخشی از این ساختار را تشکیل می دهد. مقاله حاضر با مطالعه متون آموزشی و پژوهشی انتشار یافته در حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، به بررسی ساختار و روند تصمیم گیری در آن می پردازد. این بررسی در چارچوب دو رویکرد حقوقی - سازمانی (رسمی) و سیاسی – جامعه شناختی (غیررسمی) و با توجه به سه متغیر «دست اندرکاران تصمیم گیری»، «سازمان تصمیم گیری» و «روند تصمیم گیری» صورت می گیرد. مبحث پایانی مقاله، شامل آسیب شناسی متون پیش گفته و ارائه پیشنهاداتی در حوزه آموزش و پژوهش در خصوص ساختار و روند تصمیم گیری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است.
    کلیدواژگان: مدل های تصمیم گیری، سیاست خارجی، جمهوری اسلامی ایران، ساختار تصمیم گیری، روند تصمیم گیری، نخبگان، جامعه مدنی
  • عبدالله قنبرلو صفحات 349-376
    رویکرد هر نظریه پرداز به مساله کارگزار – ساختار یا نحوه تعامل کارگزار – ساختار، یکی از عوامل کلیدی جهت دهنده به برداشت و تحلیل وی در مورد محیط اجتماعی تحت مطالعه اش می باشد. این مقوله، به طور اخص، در رشته روابط بین الملل و سیاست خارجی بسیار مورد توجه است. به طور کلی، در این رشته، سه رویکرد ساختارمحور، کارگزارمحور و ساخت یابی گرا، قابل بازشناسی است. در حوزه نظریه های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نیز می توان دو رویکرد کلی متمایل به کارگزارمحوری و ساختارمحوری را شناسایی کرد که اولی بر نقش تعیین کننده کارگزاری جمهوری اسلامی در جهت دهی به ساختارهای بین المللی و دومی بر ضرورت سازگاری جمهوری اسلامی با الزامات ساختاری بین المللی تاکید دارد. در حالی که گفتمان نظری حاکم بر سیاست خارجی ایران، در دهه 1360، غالبا کارگزارمحورانه بود، بعدها گفتمان متمایل به ساختارمحوری پررنگ تر گردید.
    کلیدواژگان: جمهوری اسلامی ایران، سیاست خارجی، کارگزار، ساختار، ساختار محوری، کارگزار محوری، سیستم بین المللی
  • رضا خلیلی صفحات 377-411
    مطالعات امنیتی در ایران از پیشینه تاریخی چندانی برخوردار نیست و مطالعه تحولات امنیتی جمهوری اسلامی که بخش کوچکی از این حوزه مطالعاتی است، از آن هم جدیدتر است. با وجود این، نگاه ها و دیدگاه های مختلفی درباره امنیت ملی و جامعه امن در ادوار مختلف حیات جمهوری اسلامی وجود داشته است که توسط برخی اندیشمندان و پژوهش گران حوزه مطالعات امنیتی، شکلی منسجم و تئوریک یافته اند. حاصل این تلاش ها را تا به امروز می توان در قالب چهار مدل تبیینی گفتمان بسط، حفظ و رشدمحور، گفتمان سنتی - نوین، الگوی تحدید، تثبیت و تکثر و دیدگاه ساختاری - طبقاتی – مورد بررسی قرارداد و به واسطه هریک از آنها، بخشی از تحولات امنیتی جمهوری اسلامی ایران را درک کرد.
    کلیدواژگان: امنیت، مطالعات امنیتی، جمهوری اسلامی، روش گفتمانی، تحولات امنیتی
  • نقد و بررسی کتاب
  • احمد نقیب زاده، سیدعبدالامیر نبوی صفحات 413-424
  • ایران و جهانی شدن؛ چالش ها و راه حل ها
    محمود سریع القلم، سعیدرضا عاملی صفحات 425-456
  • فرهنگ سیاسی ایران
    محمود سریع القلم، مجتبی مقصودی، محمود مهام صفحات 457-475
|
  • Mahmood Yazdanfam Pages 247-276
    Analysis of foreign policy in the international arena is a principal issue for Political Science as well as International Relations and so far many views and analyses have been provided in this area. While, during the early phases, Realism was the dominant approach in analysis of foreign policy, in the aftermath of the revolution in behavioral sciences, three new views, including, decision making process, comparative foreign policy and psychological environment were created. However, with the development of Post-Positivism in the field of Social Science three other new approaches are produced which are: Institutional Approach, Sociological Approach, and Culture and Identity Approach. Therefore, while considering these approaches, in order to provide a new analysis on International Relations, the author of this paper attempts to build a link between these new approaches.
    Keywords: realism, Behavioral Sciences, Decision Making Process, Comparative Foreign Policy, Psychological Environment, Post, Positivism, Institutional Approach, Sociological Approach, Culture, Identity Approach
  • Davoud Gharayagh Zandi Pages 277-312
    Academic books and resources as one of the main references in studying the foreign policy of the Islamic Republic of Iran are focused and considered in this paper. Therefore, the paper attempts to find out what principles and foundations are introduced in those texts? Based on this paper's hypothesis, the main concern of these texts has been the conflict of Idealism versus Realism which is illustrated in three sections: historical aspect, Idealism versus Realism in the context of the Revolutionary, Islamic and Nationalistic approaches and finally some suggestions to coupe with paradoxical issues in this regard.
    Keywords: Foreign Policy of the Islamic Republic of Iran, Principals, Foundations, idealism, realism, Revolutionary, Islamic, Nationalistic approaches
  • Farzad Poursaeed Pages 313-348
    The Micro Approach at studying International Relations normally focuses on structure and behavior of the actors of international system; decision making process in the field of foreign policy is a part of this structure. Considering the published works with respect to the foreign policy of the Islamic Republic of Iran, this paper discusses the structure as well as process of decision making in the country. Therefore, due to three relevant variables, including, stakeholders (agents), organization and process, the survey is conducted with in the framework of legal-organizational (official) and political-sociological (unofficial) approaches. Finally, the paper concludes with highlighting deficiency of the relevant texts and a few suggestions are raised to remove them.
    Keywords: Decision making Models, Foreign policy, the Islamic Republic of Iran, Structure of Decision making, Process of Decision making, Elites, civil society
  • Abdollah Ganbarloo Pages 349-376
    Any thinker's approach toward the issue of structure – agent and their interaction is one of the key elements in leading his/her perception and analysis about the social environment. It is the case especially in International Relations and Foreign Policy. Generally three approaches namely, Structure, Agent, Foundation can be identified in IR. With respect to the Islamic Republic of Iran also two different approaches focus on either Agent and its main role in leading to shape the international system or Structure and necessity of compatibility with the international system. The paper argues that while in the beginning the dominant approach in foreign policy of the Islamic Republic of Iran was dominated by Agent approach, it was replaced by Structure approach in the later phases.
    Keywords: International Relations, Foreign policy, Structure, Agent, Foundation International System, the Islamic Republic of Iran
  • Reza Khalili Pages 377-411
    Security studies inIrando not have a long history. However, studying security developments, as a small part of that bigger area is even newer. In fact, there exist many views and analyses on the very society and national security ofIranwhich have been raised by thinkers and researchers of security studies. These achievements can be categorized in four explanatory models which are as follows: discourse on securing, expansion and growth, discourse on tradition and modernity, discourse on delimitation, consolidation and pluralism, and also views on class and structure. These models can help us in understanding security developments ofIran.
    Keywords: Security, Security Studies, the Islamic Republic of Iran, Discourse Method, Security Developments