فصلنامه دامپزشکی ایران
سال دوم شماره 12 (بهار 1385)

در این پژوهش تعداد 18 راس گاو شیری مورد مطالعه قرار داده شدند. به این منظور پس از اطمینان از سلامت پستان ها، با آزمایش ورم پستان کالیفرنیایی (CMT) و کشت میکروبی شیر آنها، پستان تمام گاوها با میزان 106×6 باکتری استرپتوکوکوس آگالاکتیه آلوده شدند. سپس به شکل کاملا تصادفی 6 راس با لوسیون 15 درصد اسانس اوکالیپتوس (گروه تیمار 1) و 6 راس با لوسیون حاوی 10 درصد اوکالیپتوس و 5 درصد ژرانیوم (گروه تیمار 2) و 6 راس از گاوها با لوسیون بدون اسانس تحت درمان قرار گرفتند (کنترل مثبت). درمان برای مدت 3 روز و هر روز بعد از هر بار دوشش (2 بار دوشش در روز) انجام شد (جمعا 6 بار). برای هر راس گاو در هر نوبت 150 میلی لیتر لوسیون استفاده و به مدت 2 دقیقه روی پستان ها مالیده شد. روند اثر درمانی دارو با آزمایش CMT و کشت میکروبی و ارزیابی میزان تولید شیر و درجه حرارت بدن بررسی شد.
آزمون آنالیز واریانس یکطرفه جهت تعیین اثرات درمانی انتخاب گردید و در نتایج مشاهده شد که اختلاف معنی داری بین گروه های تیمار و کنترل وجود ندارد. چنین نتیجه گیری شد که درمان های جلدی اسانس اوکالیپتوس به تنهایی و تلفیق اسانس اوکالیپتوس با ژرانیوم با درصدهای ذکرشده در این مطالعه برای ورم پستان تجربی استرپتوکوکوس اگالاکتیه مفید نیست.

کتوز، یکی از بیماری های متابولیکی است که با افزایش غیرعادی غلظت اجسام ستونی در بافتها یا مایعات بدن مشخص می شود. این بیماری اغلب در گاوهای شیری بروز کرده و در بیشتر کشورهایی که دامپروری به شکل متراکم انجام می شود، مشاهده می گردد. کتوز به شکل درمانگاهی و تحت درمانگاهی وقوع می یابد، شکل تحت درمانگاهی آن متداول تر بوده و از اهمیت اقتصادی بیشتری نیز برخوردار است. در مطالعه حاضر میزان وقوع کتوز تحت درمانگاهی در 4 گاوداری اطراف اراک بررسی شده است. نمونه های شیر از 394 راس گاو که 2 تا 8 هفته از زایمان آنها می گذشت، اخذ گردید و نمونه ها با استفاده از آزمایش روترا ارزیابی شد. نتایج این مطالعه، کتوز تحت درمانگاهی را در 6 راس (5/1%) از دام های مورد مطالعه نشان داد. در هر یک از سه فصل تابستان، پائیز و زمستان، 2 مورد مثبت ثبت گردید، در حالی که در فصل بهار مورد مثبتی مشاهده نشد. در هر یک از دامها با تعداد زایمان یک، دو و سه شکم، 2 مورد کتوز تحت درمانگاهی وجود داشت.

این مطالعه که به منظور تعیین مقادیر مرجع خون شناسی گوسفندان زل مازندران صورت گرفت از شهریور 1379 تا خرداد 1380 و در نیمه دوم آخرین ماه هر فصل از 549 راس گوسفند خونگیری به عمل آمد. گوسفندان براساس سن به دو گروه زیر یکسال (258 راس) و بالای یکسال (291 راس) و براساس جنس به دو گروه نر (109 راس) و ماده (440 راس) تقسیم شدند. بدون در نظر گرفتن سن، جنس و فصل، تعداد گلبولهای قرمز، هموگلوبین، هماتوکریت، حجم متوسط گلبولی، میانگین هموگلوبین در یک گلبول قرمز و درصد غلظت متوسط هموگلوبین در یک گلبول قرمز به ترتیب 106×1 ± 1/7 عدد در میکرولیتر، 6/1±6/10 گرم در دسی لیتر، 3/5±32 درصد، 4/3±6/43 فمتولیتر، 2/1±5/14 پیکوگرم و 2± 1/33 گرم در دسی لیتر به دست آمد. تعداد گلبولهای سفید 103×1/1±9/9 عدد در میکرولیتر و در شمارش تفریقی گلبولهای سفید، لنفوسیت 8/4±2/67 درصد (9268-4450 عدد در هر میکرولیتر) نوتروفیل 6/4±7/30 درصد (4803-1670 عدد در هر میکرولیتر)، ائوزینوفیل 2/0±2/1 درصد (193-61 عدد در هر میکرولیتر)، بازوفیل، مونوسیت و نوتروفیل باند هرکدام 25/0± 5/0 درصد (121-0 عدد در هر میکرولیتر) تعیین گردید. تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که بین گوسفندان زیر یکسال و بالاتر از یکسال از نظر تعداد گلبولهای قرمز، درصد لنفوسیت ها، نوتروفیل ها و درصد غلظت متوسط هموگلوبین در یک گلبول قرمز و بین دو جنس نر و ماده از نظر میزان درصد غلظت متوسط هموگلوبین در یک گلبول قرمز و درصد نوتروفیل ها اختلاف معنی دار وجود داشت اما در بین فصول مختلف سال به غیر از نوتروفیل باند، ائوزینوفیل، بازوفیل و منوسیت در بقیه فاکتورهای خونی اختلاف معنی داری مشاهده شد.

به منظور تشخیص زود هنگام سن آبستنی در موش صحرائی (Rattus norvegicus) به وسیله اولتراسونوگرافی، تعداد 60 سر موش صحرائی ماده همزمان شده از نظر سیکل جنسی با نرهایی از همان نژاد جفتگیری داده شدند. پس از جفتگیری، موش های صحرائی ماده در قفس های جداگانه نگهداری شدند و از روز اول به فاصله هر 12 ساعت تا زمان مشخص شدن وضعیت آبستنی اولتراسونوگرافی به عمل آمد. اولتراسونوگرافی به روش سطح شکمی و توسط ترانسدیوسر خطی MHz 5/13 انجام گردید. زودترین زمانی که آبستنی با این روش تشخیص داده شد، روز 8 بعد از جفتگیری بود. که در این زمان وزیکول های رویانی مشاهده گردیدند. وزیکول ها به صورت ساختارهای کروی و فاقد پژواک، در اندازه های بین 9/2 تا 7/3 میلیمتر بودند. همچنین میانگین قطر وزیکول اندازه گیری شده به ترتیب: در 8 روزگی 3/3، در 9 روزگی 7/3 و در 10 روزگی 9/4 میلیمتر بود. در ضمن از مجموع 36 مورد مثبت بدست آمده در این مطالعه تعداد 8 مورد (2/22 درصد) در روز 8 آبستنی، 14 مورد (8/38درصد) در روز 9 و 100 در صد موارد در روز 10 تشخیص داده شدند.

به منظور بررسی میزان پروتئین تام و اجزاء تشکیل دهنده آن در همولنف میگوی پرورشی سفید هندی (F.indicus) از 275 قطعه میگوی به ظاهر سالم در سن 4 ماهگی و با وزن متوسط 12 گرم، پرورش یافته در استخرهای پرورش میگو واقع در منطقه حله از توابع شهرستان دشتستان در استان بوشهر نمونه گیری به عمل آمد. نمونه گیری به وسیله سرنگ انسولین و سر سوزن شماره 26 از سینوس شکمی انجام شد. پروتئین تام به روش بیوره و الکتروفورز پروتئین های همولنف به روش الکتروفورز ژل آگارز صورت گرفت.
در این مطالعه میانگین مقدار طبیعی پروتئین تام همولنف 0/1 ± 6/8 گرم در دسی لیتر به دست آمد. در الکتروفورز پروتئین های همولنف سه بخش پروتئینی با مقادیر 6/3 ± 5/95 درصد (0/1 ± 2/8 گرم در دسی لیتر)، 7/0 ± 9/1 درصد (0/0 ± 2/0 گرم در دسی لیتر) و 8/0±0/3 درصد (0/0 ± 3/0 گرم در دسی لیتر) تفکیک گردید.

در این مطالعه اثر ضد میکروبی بعضی از ترکیبات تجارتی ضد عفونی کننده دامپزشکی بر روی باکتری استافیلو کوکوس ارئوس (PTCC 1113) در سرم فیزیولوژی و همچنین در حضور 50 درصد پلاسما به عنوان ماده آلی تعیین گردید. کاهش لگاریتمی (Decimal reduction) تعداد باکتری زنده استافیلوکوکوس ارئوس پس از 2 و 5 دقیقه تماس با رقت توصیه شده توسط شرکت سازنده (Manufacturer''s recommended concentrations)، از ماده ضد عفونی کننده و همچنین 10/1 و 100/1 رقت توصیه شده، مشخص شد. میانگین به دست آمده از کاهش های لگاریتمی با روش آنالیز واریانس یک طرفه فریدمن مقایسه شد. میانگین کاهش لگاریتمی توسط مواد ضدعفونی کننده ستر یمید سی (ساولن) و پوویدون ایوداین (بتادین)، تیت گارد، مایکوجرم، چند فنلی به آسا شماره 1، های باکترجنت60 و ویروسیدال اکسترا، در غیاب پلاسما به ترتیب 89/4، 94/4، 89/4، 11/2، 28/2، 28/2 و 1، و در حضور پلاسما 33/2، 17/2، 33/3، 1، 1، 1 و 1 بود. لذا ستریمید سی، بتادین و تیت گارد بیشترین اثر را داشتند ولی ویروسیدال اکسترا اثری نداشت. اثر غالب ضد عفونی کننده های فنلی در حضور پلاسما مهار شد. در کل می توان گفت، رقت توصیه شده (MRC) از ستریمید سی، بتادین 10% و تیت گارد حتی در حضور 50 درصد پلاسما می تواند همه باکتری های زنده را بکشد.

در این بررسی 30 راس گوسفند آلوده به دیکروسلیوم دندریتیکوم انتخاب گردید و به پنج گروه شش تایی تقسیم گردیدند. 4 گروه تحت درمان با مبندازول (20 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن)، آلبندازول (15 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن)، پرازی کوانتل (50 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) و فبانتل (50 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) قرار گرفتند و یک گروه نیز به عنوان شاهد انتخاب گردید. از پنج گروه مورد بررسی در 6 نوبت در روزهای پنجم و سوم قبل از درمان، روز درمان و روزهای هفتم، چهاردهم و بیست و هشتم بعد از درمان نمونه مدفوع گرفته شد و به روش شناور سازی با سولفات روی اشباع شده، مورد آزمایش قرار گرفتند. میزان تاثیر دارو بر اساس کاهش تعداد تخم ها در هر گرم مدفوع، بعد از درمان نسبت به قبل از درمان و در مقایسه با گروه شاهد محاسبه و مقایسه گردید. نتایج این بررسی نشان داد که میزان تاثیر داروهای مبندازول، آلبندازول، پرازی کوانتل و فبانتل برعلیه دیکروسلیوم دندریتیکوم به ترتیب 62/91، 71/93، 58/95 و 03/91 درصد می باشد. بنابراین پرازی کوانتل با دوز 50 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن دارای بیشترین اثر برضد دیکروسلیوم دندریتیکوم می باشد، اما اختلاف معنی داری بین میزان تاثیر این دارو و دیگر داروهای به کار رفته، مشاهده نشد.

در این مطالعه تغییرات پروژسترون و استرادیول 17 بتا، در 6 راس مادیان عرب ایرانی غیرآبستن در طی چرخه جفت پذیری فصل تولید مثلی ارزیابی شد. نمونه های خون به طور روزانه از ورید وداج اخذ شده و پلاسمای آنها پس از جدا شدن به وسیله سانتریفوژ، تا زمان اندازه گیری هورمون ها به وسیله روش رادیوایمونواسی در فریزر20- درجه سانتی گراد نگهداری شدند. اطلاعات بدست آمده از سنجش هورمون ها با استفاده از آزمون تجزیه واریانس با تکرار سنجه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که غلظت پروژسترون درطول مرحله جفت پذیری در حد پایه خود و زیر 1 نانوگرم درمیلی لیتر است. اما اولین افزایش در غلظت پروژسترون، 24 ساعت پس از تخمک گذاری مشاهده شد و به 44/0 87/2 نانوگرم در میلی لیتر رسید. غلظت پروژسترون از روز اول پس از تخمک گذاری، شروع به افزایش کرد و در روز 6 چرخه جفت پذیری به 94/3 70/12 نانوگرم در میلی لیتر رسید، که بالاترین میزان در چرخه جفت پذیری است. غلظت پروژسترون درفاصله روزهای 7 تا 14 پس از تخمک گذاری بالای 1 نانوگرم در میلی لیتر باقی مانده، سپس با یک کاهش معنی دار در روز 15پس از تخمک گذاری به 3/0 80/0 نانوگرم در میلی لیتر به حد پایه رسید (05/0p<). استرادیول در فاصله 2 روز قبل از تخمک گذاری 32 26/108 پیکوگرم در میلی لیتر بود و درفاصله روزهای 1 تا 22 پس از تخمک گذاری بین مقادیر 60/11 90/31 تا 20/27 20/92 پیکوگرم در میلی لیتر باقی ماند، سپس در روز 23 پس از تخمک گذاری شروع به افزایش کرد و در روز 24 پس از تخمک گذاری با یک افزایش معنی دار به 8/36 9/106 پیکوگرم در میلی لیتر رسید (05/0p<). میانگین طول چرخه جفت پذیری در دام های مورد آزمایش 23 روز و طول مرحله جفت پذیری (پروژسترون زیر 1 نانوگرم در میلی لیتر) 6/9 روز به دست آمد.

هدف از این مطالعه، فراهم آوردن اطلاعات مربوط به ساختمان بافت شناسی گره دهلیزی بطنی و دسته دهلیزی بطنی قلب موش صحرایی بود. این اطلاعات، مورد نیاز رشته های مختلف علوم دامپزشکی نظیر بافت شناسی، آناتومی، فیزیولوژی، آسیب شناسی و کاردیولوژی می باشد. بدین منظور چهار موش صحرایی از جنس نر مورد مطالعه قرار گرفت. از هر قلب نمونه ای متشکل از انتهای پایینی دیواره بین دهلیزی، حلقه فیبروزی دهلیزی بطنی راست، مثلث فیبروزی راست، حلقه فیبروزی آئورت و قسمت بالایی دیواره بین بطنی، تهیه شد. با استفاده از روش های متداول در بافت شناسی، گره دهلیزی بطنی و دسته دهلیزی بطنی مورد مطالعه قرار گرفت. گره دهلیزی بطنی قلب موش صحرایی ساختار سلولی بسیار متراکمی داشت. این گره، کشیده و تقریبا دوکی شکل بود. مسیرهای بین گرهی در قلب موش صحرایی وجود داشت که به قسمت پشتی و انتهای خلفی گره دهلیزی بطنی متصل می شوند. سلول های دسته دهلیزی بطنی به صورت دسته های سلولی سازمان یافته ای بودند که به وسیله تیغه های ظریف کلاژنی از یکدیگر جدا شده اند. این سلول ها شامل سلول های پورکینژ، سلول های انتقالی و سلول های میوکارد بود. نتایج حاصله با اطلاعات موجود در مورد انسان و سایر گونه ها مقایسه شد و نتیجه گیری زیر حاصل شد:1- از لحاظ موقعیت تشریحی گره دهلیزی بطنی قلب موش صحرایی شبیه خرگوش، خوکچه هندی و جنین گوسفند است و با آنچه در انسان، سگ، گاو، اسب، شتر، بز و گربه دیده می شود، متفاوت می باشد. 2- گره دهلیزی بطنی قلب موش صحرایی از لحاظ مورفولوژی با آنچه در انسان، سگ، اسب، گاو، شتر، بز، گربه، خوکچه هندی وجنین گوسفند دیده می شود کمی متفاوت است و حالت کشیده تری دارد. 3- موقعیت تشریحی دسته دهلیزی بطنی قلب موش صحرایی شبیه خرگوش، خوکچه هندی و جنین گوسفند می باشد.

با توجه به اهمیت بهداشتی آلودگی کرمی در ماهیان، تعداد 320 قطعه ماهی شوریده، حلوا سیاه، سنگسر و سرخو تازه (از هر گونه 80 قطعه ماهی) به آزمایشگاه منتقل شدند و اندامهای مختلف آنها به روش های متداول انگل شناسی از نظر آلودگی کرمی، مورد بررسی قرار گرفتند. بیشترین موارد آلودگی کرمی در ماهی حلوا سیاه (2/81%) مشاهده گردید. میزان آلودگی به ترماتودها، سستودها، نماتودها و آکانتوسفالها در این ماهی بترتیب 7/73، 5/7، 5/7 و 25/6 درصد بوده است. در این ماهی معده نسبت به سایر اندام ها بیشترین درصد آلودگی را به ترماتودها داشت (65%). ماهی سنگسر نسبت به سه گونه ماهی مورد مطالعه دیگر کمترین میزان آلودگی کرمی را داشته است (20%). در این ماهی آلودگی به سستودها، نماتودها، ترماتودها و آکانتوسفالها بترتیب 5/7، 5، 5 و 5/2 درصد بوده است. در این ماهی بیشترین درصد آلودگی به انگلها در حفره بطنی و روده مشاهده گردید (5/7%). با بررسی بر روی ماهی ها، کرم های های زیر شناسایی گردیدند:Anisakis sp.، Tetrarhynchus sp.، Serrasentis sp.، Allocreadium sp.، Elythrophallus sp. Lacithocladium sp.، Contracaecum sp.، Stephanostomum sp.، Pysnadenoides sp.، Indocucullanus sp.، Raphidascaris sp.، Caryophyllaeus sp.، Philophorus sp.، prosogonotrema sp.، Grillotia sp.، Pleorchis sp.

در این مطالعه، لاشه 4011 راس گاو، 433 راس بز و 173 راس گوسفند در طول سال 1380 از نظر آلودگی به کیست هیداتیک در کشتارگاه شهرستان بانه بازرسی شدند. میزان شیوع هیداتیدوزیس در بین این دام ها، در گاو 69/5 درصد، گوسفند 2/5 درصد و بز 85/1 درصد تعیین گردید. کبد 35/1 درصد گاوها، 31/2 درصد گوسفندان و 46/0 درصد بزها و ریه 8/3 درصد گاوها، 31/2 درصد گوسفندها و 7/0 درصد بزها آلوده بودند. همچنین آلودگی کبد ریه گاو و گوسفند به ترتیب 4/0 درصد و 58/0 درصد بود، به علاوه در گاو آلودگی قلب 02/0 درصد و طحال 12/0 درصد بود و در سایر اندام های بدن دام های تحت مطالعه آلودگی دیده نشد. بیشترین میزان کیست هیداتیک بارور در گوسفند (44/44 درصد) و بیشترین میزان کیست هیداتیک عقیم در بز (99 درصد) تعیین گردید. میزان آلودگی با افزایش سن، افزایش نشان می دهد به طوری که کمترین و بیشترین میزان آلودگی به ترتیب در گاو و گوساله 3-1 ساله (05/0 درصد) و 7-6 ساله (49/4 درصد)، در گوسفند 3-1 ساله (صفر درصد) و 7-6 ساله (9/2 درصد)، بز 3-1 ساله (صفر درصد) و 7-6 ساله (7/0 درصد) دیده شد.