فهرست مطالب

پژوهش های اقتصادی ایران - پیاپی 37 (زمستان 1387)

فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران
پیاپی 37 (زمستان 1387)

  • 218 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1388/01/15
  • تعداد عناوین: 10
|
  • محمود خنایی صفحات 1-19
    دیدگاه های مختلف و در برخی موارد متضادی در مورد اثر نوسانات نرخ ارز بر رشد اقتصادی مطرح می باشد. با بررسی دقیق دیدگاه های مختلف به نظر می رسد که علت این اختلافات تا حد زیادی مربوط به لحاظ نمودن یا لحاظ ننمودن نقش توسعه بازارهای مالی در تحلیل است. آقیون و همکاران با واردکردن صریح نقش توسعه مالی در بحث نظری اثر نوسانات نرخ ارز بر رشد اقتصادی بیان می کنند که توصیه به تثبیت نرخ ارز به منظور رشد اقتصادی بیشتر به سطح توسعه بازارهای مالی اقتصاد مورد بررسی بستگی دارد. در سطوح پایین توسعه بازارهای مالی اثر نوسانات نرخ ارز بر رشد اقتصادی منفی بوده و در سطوح بالا این اثر حتی می تواند مثبت باشد. در این پژوهش، با به کارگیری میانگین های 5 ساله داده های مربوط به 69 کشور نمونه و مدل سازی آن در قالب داده های تابلویی(Panel Data) این نظریه را آزمون کرده ایم. نتایج به دست آمده تاییدکننده نظر آقیون و همکاران می باشد.
    کلیدواژگان: نوسان نرخ ارز، رشد اقتصادی، توسعه مالی، داده های تابلویی
  • اکبر کمیجانی، ناهید پوررستمی صفحات 39-59
    دست یابی به رشد اقتصادی بالا و پایدار، همواره موردنظر برنامه های اقتصادی کشورها بوده است. در همین راستا، اقتصاددانان تلاش نموده اند تا عوامل مختلف تاثیرگذار بر رشد اقتصادی را شناسایی نموده و نحوه حصول شرایط لازم برای ظهور و گسترش این عوامل را در قالب بسته های سیاستی ارائه نمایند. اثبات وجود رابطه مثبت میان توسعه بازارهای مالی و رشد اقتصادی توسط بسیاری از مطالعات، پژوهشگران را بر آن داشته است تا عوامل بازدارنده رشد و توسعه بازارهای مالی را مورد مطالعه قرار دهند. این مطالعات نشان داده اند که اشکال مختلف مداخلات دولت ها در بازارهای مالی، مانند تعیین سقف نرخ سود سپرده های بانکی، نرخ های بالای ذخایر قانونی، دخالت در نحوه توزیع اعتبارات بانکی، وضع قوانین و مقررات محدودکننده حساب جاری و حساب سرمایه، از یک سوی باعث محدودیت در بازارهای مالی شده و از سوی دیگر نرخ سود (بهره) حقیقی بانکی منفی را باعث می شود. در ادبیات مالی پدیده اخیر سرکوب مالی نامیده می شود. در این پژوهش، اشکال مختلف سرکوب مالی با توجه به مقدار نرخ بهره حقیقی ساخته و تاثیر آن با استفاده از داده های تلفیقی، بر رشد اقتصادی 92 کشور (نمونه کامل شامل 33 کشور کمتر توسعه یافته، 38 کشور نوظهور و 21 کشور صنعتی) در طول سال های 1985 – 2005 را مورد بررسی قرار داده ایم. همچنین، تاثیر اندازه و شدت سرکوب مالی بر رشد اقتصادی، در 33 کشور کمتر توسعه یافته و 38 کشور نوظهور را بررسی و مقایسه کرده ایم. نتایج برآوردها نشان دهنده تاثیر منفی و معنادار نرخ های بهره حقیقی منفی بر رشد اقتصادی کشورهاست. همچنین، برآوردها نشان می دهد که افزایش شدت منفی بودن نرخ بهره حقیقی نیز تاثیر منفی بر رشد اقتصادی دارد.
    کلیدواژگان: سرکوب مالی، توسعه مالی، اقتصادهای نوظهور، رشد اقتصادی، برآورد کننده هاسمن تیلور
  • منصور زراء نژاد، الهه انصاری صفحات 61-79
    با توجه به اهمیت آموزش نیروی کار در افزایش رشد اقتصادی، هدف این پژوهش بررسی رابطه علیت گرنجری میان هزینه آموزش عالی و تولید ناخالص داخلی واقعی در ایران است. در این پژوهش، از سه روش آزمون علیت گرنجری استاندارد، روش هشیائو و روش ARDL برای آزمون این فرضیه که هزینه آموزش عالی علت (گرنجری) رشد اقتصادی است، استفاده کرده ایم. دوره مورد بررسی سال های 83- 1353 است. نتایج نشان می دهد که در اقتصاد ایران هیچ یک از متغیرهای نام برده، علت دیگری نیست. این نتیجه از طریق هر سه روش تایید شده است.
    کلیدواژگان: رشد اقتصادی، هزینه آموزش عالی، روش علیت گرنجری استاندارد در روش هشیائو، مدل خود توضیح با وقفه های گسترده (ARDL)
  • علاءالدین ازوجی، علیرضا امینی صفحات 81-105
    تغییر دستمزد متناسب با تغییر متغیرهای کلیدی بازار کار از جمله بهره وری نیروی کار در جهت گیری بنگاه ها نقش مهمی دارد. هدف از این پژوهش، شناسایی رابطه بین دستمزد و بهره وری نیروی کار در بخش صنعتی ایران است. برای این منظور از الگوی اقتصادسنجی به روش خودهمبسته با وقفه های توزیعی (ARDL) و الگوی تصحیح خطا ((ECMاستفاده کرده ایم. نتایج برآورد مدل نشان می دهد که بهره وری نیروی کار، متوسط سال های تحصیل شاغلان صنعتی و حداقل دستمزد واقعی نقش مؤثری بر دستمزد واقعی بخش صنعتی داشته و این رابطه در کوتاه مدت و بلندمدت تایید می شود. در حالی که متغیرهای دستمزد بخش عمومی و نرخ بیکاری در بلندمدت بر دستمزد بخش صنعت اثر ندارد، هر چند که در کوتاه مدت دستمزدهای بخش صنعت از دستمزد بخش عمومی متاثر می شود. بدین روی، برای افزایش دستمزد واقعی و رفاه نیروی کار در کنار افزایش سودآوری بنگاه ها پیشنهاد می شود که شرایط مناسب برای ارتقای بهره وری نیروی کار فراهم شده و نظام تعیین دستمزد با توجه به عامل بهره وری مورد بازنگری قرارگیرد.
    کلیدواژگان: دستمزد، بهره وری، دستمزد کارا، بازار کار، صنایع کارخانه ای
  • کریم آذربایجانی، آمه شهیدی، فرزانه محمدی صفحات 107-126
    در این پژوهش، وضعیت واردات ایران در دوره 1353-1382 را با استفاده از اجزای مخارج مجزاسازی شده درآمد ملی کل بررسی کرده ایم. کاربرد اجزای مجزاسازی شده درآمد ملی کل برای برآورد تقاضای واردات، رویکرد نسبتا جدیدی است که از رویکرد سنتی که تنها از درآمد داخلی و قیمت های نسبی استفاده می کند، متفاوت است. در این راستا، از تکنیک هم جمعی ARDL استفاده کرده و مدل تصحیح خطا برای تفکیک عناصر کوتاه مدت و بلندمدت در رابطه با تقاضای واردات را برآورد کرده ایم. این پژوهش نشان می دهد که تقاضای وارداتی بی کششی برای تمام اجزای مخارج و قیمت نسبی وجود دارد. صادرات و سرمایه گذاری در بلندمدت و کوتاه مدت از جمله عوامل اصلی تعیین کننده تحرک تقاضای واردات در کشور ایران است. تقاضای واردات نسبت به تغییرات قیمت، چندان حساس نمی باشد.
    کلیدواژگان: تقاضای واردات، جایگزینی ناقص، هم جمعی ARDL
  • محمد علی فیض پور، هانیه پوش دوزباشی صفحات 127-153
    از دلایل متعددی که برای اهمیت دو حوزه بنگاه های کوچک و متوسط و کارآفرینی بیان می شود، شاید ایجاد اشتغال را بتوان به عنوان مهم ترین دلیل قلمداد نمود. با این همه، و با توجه به ادبیات موجود، واقعیت آن است که تنها تعداد معدودی از بنگاه های کوچک و متوسط توانایی ایجاد اشتغال و کار آفرینی را داشته و به عبارتی، تنها بخش اندکی کار آفرین تلقی شده یا ایجاد اشتغالی قابل توجه در دوره معینی را نشان می دهند. ایجاد اشتغال قابل توجه در دوره ای معین در ادبیات این حوزه با معیار رشد سریع سنجیده می شود و مطالعات موجود نشان می دهد که حدود 10 درصد از بنگاه های اقتصادی می توانند رشدی سریع را تجربه نمایند. بر این اساس، شناسایی بنگاه های کوچک و متوسط صنایع تولیدی با رشد سریع، و نیز تعیین سهم آنها در ایجاد اشتغال در برنامه دوم توسعه هدف اصلی این پژوهش است. بنگاه های کوچک و متوسط به بنگاه هایی گفته می شود که دارای حداکثر 50 نفر کارکن باشند. رشد سریع نیز با معیارهای سه گانه رشد مطلق، رشد نسبی و معیار برچ محاسبه می شود. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بیش از نیمی از اشتغال ایجادشده در این دوره توسط درصد اندکی از بنگاه های کوچک و متوسط با رشد سریع صورت گرفته و این نتایج با مدل های متفاوت اندازه گیری رشد سریع تغییر نمی یابد.
    کلیدواژگان: بنگاه های کوچک و متوسط، رشد سریع، ایجاد اشتغال برنامه پنج ساله دوم توسعه جمهوری اسلامی ایران
  • غلامرضا کشاورز حداد، سید حسن معنوی صفحات 155-177
    در این پژوهش، پویایی کوتاه مدت بین بازار سهام و بازار ارز، به واسطه تاثیر تکانه های برونزای نفتی بر این بازارها، با استفاده از روش خودرگرسیون برداری و آزمون علیت گرنجری معرفی شده توسط تودا و یاماموتو (1995) و به کارگیری داده های روزانه را مورد بررسی قرار می دهیم. تحلیل ها در دو حالت عادی و بحرانی، از لحاظ شرایط حاکم بر بازار سرمایه در سال های 1378 تا 1385، در ایران انجام می شوند. در شرایط عادی و در دوران روند صعودی قیمت نفت، نتایج حاکی از تاثیر تکانه های نفتی بر قیمت سهام و انتقال این تکانه ها به بازار ارز است. همچنین، در دوره روند نزولی قیمت نفت و نیز در دوره هایی که کنترل زیادی بر نرخ ارز اعمال می شود، رابطه مشخصی بین بازارهای سهام و ارز مشاهده نمی شود. در شرایط بحرانی نیز کانال های ارتباطی میان بازارها به کلی ازبین می رود.
    کلیدواژگان: اقتصاد مالی، بازار دارایی، تعامل بازار سهام و ارز، تکانه های نفتی
  • سیدکمال صادقی، رحمان خوش اخلاق، مصطفی عمادزاده، رحیم دلالی اصفهانی، مهدی نفر صفحات 179-200
    در این پژوهش از روش تجزیه و تحلیل قیمت هدانیک دارایی ها برای برآورد ارزش هوای پاک از دیدگاه خانوارهای ساکن کلان شهر تبریز بهره جسته ایم. نتایج به دست آمده از ترکیب داده های مربوط به قیمت اجاره بهای منازل و ویژگی های مربوط به آنها - که از نمونه گیری های خانوارهای تبریزی به دست آمده است- و نیز داده های مربوط به میزان متوسط آلاینده های هوای این شهر، نشان می دهد که کیفیت هوا بر قیمت اجاره بهای منازل اثر می گذارد، به بیان دیگر، افراد در انتخاب منزل مسکونی به مطبوعیت های زیست محیطی اهمیت می دهند. همچنین، بخش بندی بازار مسکن نشان می دهد که تمایل به پرداخت برای حفظ و بهبود کیفیت هوا در خانوارهای با درآمد بالا که واحدهای وسیع خانگی را اشغال کرده اند، نسبت به خانوارهای کم درآمد ساکن در واحدهای کوچک، بیشتر است. افزون بر این، سطح تحصیلات خانوارها نیز بر تمایل به پرداخت آنها مؤثر است.
    کلیدواژگان: مدل قیمت هدانیک، آلودگی هوای شهر، تبدیل باکس، کاکس
  • معرفی و نقد کتاب
    علی عرب مازار یزدی صفحه 201
|
  • Mahmood Khataei.Ph.D., Seayd Hadi Mosavinik Pages 1-19
    There are different and sometimes contradictory views on the effects of exchange rate fluctuations on the economic growth. Having studied the views on the subject, Iit seems that the cause of thise ambiguity, is to a great extent, has to do depends on how consideringwith the role of financial development in the analysis. Aghion et al. suggest consider explicitly the role of financial development in their study of the effects of exchange rate fluctuations on the economic growth. They conclude the recommended type of exchange rate regime depends more on the level of financial development of the related economy. that tThe effect of exchange rate volatilities on economic growth is negative in the low level of financial development and is positive in the high level of financial development. In thisour paper, we test thiseir viewtheory by using five-year average annual data of 69 selected countries in a and by using the panel data method. The results confirm the Aghion et al.'s view. Therefore,So,, for the less developed economies, usually with low level of financial development, the recommended policy is try to minimize the exchange rate fluctuations.
  • Anoshirvan Taghipour Pages 21-37
    This paper empirically investigates the relationship between banks and economic growth emphasizing the transmission channels from financial development to growth in Iran using time series methodologies, namely Johansen’s co-integration and Granger causality methods in the context of error correction models (ECM). The results show that in our case study banks affect economic growth mainly through the capital accumulation channel. Because of financial backwards and market imperfections, agents face many borrowing constraints, which may hinder their ability to invest at optimal levels. In this situation, the role of banking system in increasing investment through capital accumulation is expected to be strong. In our study, we do not find an evidence for productivity channel, perhaps reflecting inefficiency of the Iranian banking system, which imposes many restrictions on bank choices such as credit rationing and directed finance under financial repression. Our results strongly support the supply-leading hypothesis. The main policy message of the paper is that banking system development matters for investment and economic growth in Iran. Therefore, policies that affect financial system are also likely to influence investment and economic growth.
  • Akbar Komijani.Ph.D., Nahid Pourrostami.Ph.D Pages 39-59
    The financial repression literature indicates that government interventions in the financial market, such as interest rate ceilings on bank deposits, high reserve requirements, direct intervention on bank credit allocation, and rules and regulations limiting current and capital accounts would restrict and even repress financial markets leading to negative real interest rates In this research, investigate the relationship between financial repression and economic growth using different indices for financial repression. We use a panel data encompassing 92 countries (including 33 less developed, 38 emerging market and 21 industrialized countries) over the period 1985 to 2005. We find that the negative real interest rates have negative effect on economic growth.
  • Mansour Zarra Nezhad.Ph.D., Elahe Ansari Pages 61-79
    Higher education is important to the socio-economic development. This paper examine the causality between investment in higher education and gross domestic product (GDP) in Iran. To this end, standard Granger causality test, Hsiao test, and ARDL method have been applied to test the hypothesis that investment in higher education causes GDP to rise. The period of the study is 1974-2004. The findings of the research show that investment in higher education neither causes GDP, nor is caused by GDP.. All three methods confirm this result.
  • Aleadin Azoji, Alireza Amini .Ph.D Pages 81-105
    Wage adjustment and its relation with labor productivity are factors in firms’ decision making. This paper aims to identify the dynamics of wages and labor productivity on the basis of data available for manufacturing sector in Iran. The techniques used in this paper are ARDL and ECM models. The results show that labor productivity, average years of education of employees, and minimum wage rate have positive effects on real wage in manufacturing sector. The results are valid in both short-run and long-run analysis. The findings also indicate that wages in manufacturing are driven in the short run by the wages in public sector, however, the opposite is not true. On the basis of such finding, it is suggested that wage policy should target the real wages by increasing the productivity of labor force engaged in manufacturing sectors.
  • Karim Azarbayejani , Amene Shahidi, Farzane Mohammadi Pages 107-126
    In this paper, the behaviour of Iran`s imports during the period 1353-1382 is studied using disaggregated expenditure components of total national income. Usinge of disaggregated components of total national income for obtaining import demand is a new approach that is differs from traditional approach, which onlyjust uses domestic income and relative prices. In this regard, we use ARDL cointegration method and for purpose separating the short- and long-run elements, in case of imports demand, we use Error Correction Model. The study shows inelastic import demand for all the expenditure components and relative price. In the short- and long-run, exports and Investment are the major determinantse of movements in imports in Iran. Import demand for imports is not very sensitive to price changes.
  • Mohammad Ali Feizpour , Haniye Poushdouzbashi Pages 127-153
    It is argued that Small and Medium-sized Enterprises (SMEs) play an important role in job generation. However, recent studies,in developed countries show that only a few SMEs has achieved high growth and created the most of the jobs. This paper aims to find the role of high growth SMEs in job generation in Iran during the Second Development Plan in1995-99. We use a large sample of manufacturing SMEs, for those with less than 50 employees. We measure growth of SMEs by absolute, comparative and Birch IndicesWe find that only 10 percent of manufacturing SMEs show rapid growth, but they are responsible for more that 50 percent of total jobs created after four years.
  • Golamreza Keshavarzhadad, .Ph.D., Syed Hassan Maanavi Pages 155-177
    This study examines short run dynamic linkages between exchange rates and stock prices in for an oil exporting country of Iran, during upward and downward periods of oil price for the period 1999 to 2006. We consider two normal and crisis periods with respect to the stock market activities. We use a Our findings are robust with respect toVAR model and the Granger causality tests developed by Toda and Yamamoto (1995). Our empirical results show that there is a significant causal relation from oil prices to stock prices and then from stock prices to exchange rates during the periods of increasing oil prices periods. Furthermore, we do not find ano significant causality between stock prices and exchange rates during these increasing oil price periods. Also, Dduring the crisis period, however, the interactions between markets would collapse. Our findings also indicate that the linkages vary with respect to exchange rate regimes.
  • Seyed Kamal Sadeghi , Rahman Khosh Akhlag , Mostafa Emadzadeh , Rahim Dallaly Esfahani , Mahdi Nafar Pages 179-200
    This paper employs the hedonic property value analysis to extract the value of clean air for families in metropolitan Tabriz. The results obtained from combining data on house values and their characteristics (taken from the Tabriz Family Life Survey) and data on the average level of pollutants in this city indicate that air pollution has a negative effect on housing value. In other word, individuals show a preference toward environmental amenities when they choose their houses. Furthermore, a segmentation of the housing market shows that the average marginal willingness to pay (MWTP) for improving air quality in upper-income households occupying spacious housing-units exceeds that of lower-income households occupying units with less preferable characteristics. In addition, the level of household's education affects on their MWTP.