فهرست مطالب

رشد فناوری - پیاپی 15 (تابستان 1387)

فصلنامه رشد فناوری
پیاپی 15 (تابستان 1387)

  • 72 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1388/01/20
  • تعداد عناوین: 10
|
  • سخن نخست
    صفحه 1
  • مهندس علی فرقانی، محسن قرنفلی صفحه 2
    نقشه جامع علمی کشور را مجموعه ای هماهنگ، پویا و منسجم از اهداف، سیاست ها و الزامات تحول راهبردی علم فناوری و نوآوری می دانند که نقشه راه تحقق اهداف چشم انداز 20 ساله کشور خواهد بود. فناوری در این نقشه به عنوان یک ابزار توانمند و عامل اصلی تولید ثروت و قدرت از اهمیت ویژه ای در چرخه نوآوری و فرایند تجاری سازی علم برخوردار است. در این مقاله با توجه به اهمیت موضوع فناوری برخی از مهمترین ملاحظات، کارکردها و مفاهیم فناوری در راستای تدوین نقشه جامع علمی کشور تشریح می شود.
    کلیدواژگان: فناوری، نقشه جامع علمی ایران
  • سیدحبیب الله طباطباییان، افسون فتح اللهی * صفحه 10

    در دو دهه اخیر، راهبرد توسعه فناوری به عنوان یکی از حیاتی ترین نیازهای بنگاه ها / صنایع مختلف مورد توجه ویژه قرار گرفته است. مدل ها و رویکردهای متفاوتی در حوزه تدوین راهبرد فناوری توسط صاحب نظران این حوزه توسعه یافته است. این مقاله ابتدا مروری بر مفاهیم مرتبط با فناوری و راهبرد فناوری خواهد داشت. سپس در خصوص تقابل راهبرد فناوری و راهبرد کسب و کار و جایگاه هر یک در برابر دیگری، دیدگاه های مختلف را دسته بندی نموده و به تشریح مهم ترین آنها می پردازد. همچنین پس از زلزله توضیح مختصری در زمینه ابعاد راهبرد فناروی به تشریح تحولات رویکردهای مدیریتی می پردازد. پس از آن خصوصیات رویکردها و نگرشهای مختلف در تدوین راهبرد فناوری، به ویژه رویکرد موقعیت یابی بررسی شده و مدل های مطرح مبتنی بر این رویکرد معرفی و تشریح می شود. در انتها مدل های مذکور بر اساس گام های تدوین راهبرد فناوری، سطح مورد استفاده تصمیمان کلیدی در راهبرد فناوری و توجه به فناوری محصول یا فرایند، در قالب یک جدول با یکدیگر مقایسه شده اند.

    کلیدواژگان: راهبرد فناوری، فناوری کسب و کار، رویکرد موقعیت یابی، مدل های مبتنی بر رویکرد موقعیت یابی
  • مهندس حمید مهدوی، محمود شیخ زین الدین، فخرالدین اشرفی زاده صفحه 23
    فرآیند پذیرش موسسات در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان که طی دوره ای شش ساله مراحل شکل گیری تا تثبیت را پشت سر گذاشته، بر اساس ارزیابی سه عامل کلیدی صورت می گیرد که در این مقاله تبیین شده است. این سه عامل عبارتند از ایده محوری، تیمی کاری و برنامه کاری که هر یک از اجزایی تشکیل شده است. مراحل فرآیند پذیرش اولیه که مراحل تکامل آن با روش سعی و خطا صورت گرفت. اکنون شامل اطلاع رسانی، مراجعه و مذاکره اولیه تکمیل کاربرگ، مشاوره، اصلاح کاربرگ، تحویل مدارک، بررسی اولیه، تعیین داور، مصاحبه و ارزیابی فنی و اقتصادی، تکمیل فرم های داوری، نظرخواهی و بررسی ثانویه تشکیل شورای پذیرش و تحلیل و تصمیم گیری نهایی است. شورای پذیرش و ارزیابی با نظارت بر مراحل اصلی کار، سیاست های تعیین کننده توسط شورای علمی شهرک را اعمال می کند و موسسات را به سمت اهداف شهرک هدایت می کند. جو حاکم بر فرایند پذیرش در تمام مراحل آموزشی و اصلاحی است نه گزینشی و رقابتی حتی موسسات که با عدم پذیرش مواجه می شوند. در طی این فرایند به نوعی آموزش می بینند و بر اساس سوالات و بررسی های انجام شده به نحوی راهنمایی و هدایت می شوند انسجام، واقع بینی، جامع نگری، یکنواختی، ثبات در نحوه ارزیابی در شورای پذیرش سبب شده است که در اکثر موارد نظرات اعضا بسیار به هم نزدیک باشد و جمع بندی و رسیدن به تصمیم نهایی با اجماع صورت گیرد. حضور دو داور تخصصی یکی با دیدگاه فناوری (علمی) و دیگری با نظرات اقتصادی (آشنا به بازار) در سنجش قابلیت و تناسبی متقاضی برای استقرار در مرکز رشد عامل تعیین کننده است. این روند پذیرش اگر چه از تجربیات عمومی جهانی در مراکز رشد بهره وری بوده است. لیکن از هیچ الگویی مستقیما اقتباس نشده بلکه به تدریج و بر اساس واقعیات و شرایط موجود منطقه تکامل یافته است. اصالت این فرایند ناشی از بومی بودن آن است.
    کلیدواژگان: مرکز رشد، کسب و کار دانش بنیان، فرایند پذیرش
  • رضا رادفر، مهندس عباس خمسه صفحه 29
    تغییرات سریع فناوری در دهه های اخیر موجب شده است تا کشورها به نوآوری و اهمیت آن بیش از پیش پی ببرند. روابط پیچیده فناوری و نوآوری باعث پدید آمدن نظام نوآوری گردیده است. نظام ملی نوآوری در سطح ملی در جهت تجاری نمودن ایده ها و انتقال مستمر دانش از سطح توید دانش تا بهره برداری و تجاری سازی آن ایفای نقش می کند. اجزای کلی این نظام عبارتند از سازمان ها و عرف ها، این نظام وظیفه تولید، انتشار و استفاده از نوآوری ها را بر عهده دارد. به عبارت دیگر نظام ملی نوآوری، نظامی جامع و فراگیر است که از سیاست گذاران دولتی، خلق کنندگان دانش جدید، استفاده کنندگان دانش و انواع روابط متقابل آنها شکل گرفته است. در این مقاله سعی شده است تا به وظایف دولت دانشگاه و صنعت در نظام ملی نوآوری پرداخته و نحوه روابط متقابل انها را مورد بررسی قرار دهیم.
    کلیدواژگان: نوآوری، نظام ملی نوآوری، سیاست های نوآوری، نگاشت نهادی، فناوری، کارآفرینی
  • مهناز ربیعی صفحه 35
    هزینه تحقیق و توسعه و پیشرفت فناوری باعث کاهش هزینه ها، افزایش بهره وری و رشد صادرات می شود. فناوری های جدید موجب تقویت جابجایی عوامل تولید و ایجاد تنوع بیشتر در تولیدات است. علاوه بر آن، فناوری باعث تغییر هزینه نسبی تولید و نیز افزایش مزیت نسبی بنگاه ها و در نهایت کشورها می شود. هزینه تحقیق و توسعه و نوآوری و فناوری های جدید به بنگاه های اقتصادی اجازه می دهد توان تولیدی خود را ارتقا بخشند که این امر نیز منجر به رشد ظرفیت، کاهش هزینه، افزایش کیفیت و افزایش سرعت در تحویل کالا می شود. ویژگی برجسته ایده ها و نوآوری ها این است که رقابت پذیر نیستند. برای مثال با دستیابی به روش جدید دیگران به راحتی می توانند بدون اینکه این مسئله سبب منبع استفاده کنندگان اولیه شده باشد، آن را به کار گیرند. بنابر این این قبیل مقولات تنها یک بار تولید شده و به راحتی قابل تکثیرند. همین ویژگی سبب ایجاد مزایای خارجی می گردد که منعکس کننده شرایط بازده صعودی به مقیاس و بازار غیر رقابتی است. البته چنانچه تولید کنندگان بتوانند در استفاده از نوآوری و ایده های جدید محدودیت ایجاد نمایند (مانند حق اختراع) درجه و میزان مزایای خارجی آن کاهش می یابد. در این مقاله اهمیت تحقیق و توسعه (R&D) بر رشد ارزش افزوده از طریق مدل های رشد درون زا توضیح داده می شود و ضمن بررسی مدل رشد درون زای رومر، یک مدل ریاضی برای رشد اقتصادی ایران ساخته و اثر تحقیق و توسعه سرریزهای حاصل از تحقیق و توسعه ی نیروی کار، سرمایه فیزیکی و سرمایه انسانی بر اساس آزمون انجام شده به روش حداقل مربعات معمولی برآورد گردیده است. سپس با توجه به تاثیر مدیریت نوآوری بر بهبود تحقیق و توسعه، به بررسی اثر مدیریت نوآوری پرداخته شده است. هدف این مقاله بررسی تاثیر تحقیق و توسعه در سطح کلان کشور و مدیریت نوآوری در سطح سازمان جهت دستیابی به رشد اقتصادی است. با توجه به نتایج بدست آمده و تاثیر مثبت تحقیق و توسعه بر رشد اقتصادی کشور، به نحوه مدیریت نوآورانه در یک نمودار شبکه ای در سازمان ها به منظور دستیابی به رشد اقتصادی می پردازیم.
    کلیدواژگان: تحقیق و توسعه، R&D، رشد، درون زای اقتصاد، سرمایه انسانی، نوآوری، الگوی اقتصادی
  • مهندس بهرام صلواتی سرچشمه، مهندس معصومه مداح صفحه 41
    در اقتصاد عصر حاضر که مبتنی بر دانش و سرمایه های دانشی است، موفق ترین بنگاه ها آنهایی هستند که از دارایی های ناملموس دانشی خود به نحو کارآمدتری استفاده می کنند. در این بین، واژه بنگاه ها و موسسات دانش بنیان برای توصیف بنگاه هایی به کار می رود که از دارایی های دانشی خود به عنوان منبع اصلی مزیت رقابتی استفاده می کنند. در این بنگاه دانش بنیاد، سود، نتیجه تجاری سازی ایده ها و نوآوری های جدید است که حاصل تعامل میان دارایی های فیزیکی و سرمایه های دانشی است که شامل سرمایه های انسانی، ساختاری و رابطه ای می گردد. بنابر این مدیران بنگاه های دانش بنیان به خوبی واقفند که دارایی های دانشی بنگاه روز به روز نقش مهمتری در بقای کسب و کار ایفا می کنند. اما با وجود درک اهمیت بسیار زیاد دارایی های نامشهود دانشی و نقش مهم آنها در مزیت رقابتی این بنگاه ها، مدیران معمولا ارزش سرمایه های دانشی خود را نمی دانند یا قادر به اندازه گیری و مدیریت آنها نیستند. چرا که سرمایه های دانشی در ترازنامه شرکت و یا گزارشات سالیانه نشان داده نمی شوند. بنابر این ارزیابی و مدیریت آنها بسیار سخت و دشوار می نماید. اما علاوه بر اهمیت مدیریت این سرمایه های دانشی از بعد داخلی این موضوع از بعد خارجی نیز اهمیت بسیاری دارد. در واقع چالش عمده پیش روی بنگاه ها و موسسات دانش بنیان به ویژه بنگاه های نوپا در سال های اخیر مربوط به جذب و تامین منابع مای بوده و باید به طور روزافزونی برای جذب و تامین منابع مالی مورد نیاز رقابت نمایند. در واقع از آنجایی که غالب نتایج و دستاوردهای موسسات دانش بنیان از جنس نوآوری و نتایج نامشهود دانشی هستد، بنابر این نیاز این موسسات در راستای برقراری ارتباط موثر با سهامداران و سرمایه گذاران خود و آگاه نمودن آنها از نتایج و دستاوردهای خود، باغث پر رنگ تر شدن نیاز به مدیریت و گزارش دهی خارجی سرمایه های دانشی شده است، به همین منظور، طراحی و به کارگیری رویکردی مناسب برای گزارش دهی سرمایه های دانشی از اهمیت بسزایی برخوردار است. بنابر این هدف اصلی این مقاله، ارائه چارچوبی کاربردی جهت گزارش دهی سرمایه های دانشی در موسسات و بنگاه های دانش بنیان با استفاده از مدل ARC است.
    کلیدواژگان: موسسات دانش بنیان، سرمایه های دانشی، مدل ARC، گزارش سرمایه های دانشی
  • محمد صدری نیا، محسن وروانی صفحه 48
    فناوری موجب شده است تا سازمان ها بتوانند محصولات و خدمات خود را با کیفیت بالا و قیمت پایین در اختیار مشتریان خود قرار دهند. اگر شرکت ها بتوانند کالا و خدمات مناسب را با قیمت مناسب در زمان مناسب و به شیوهای که مورد نظر مشتریان است ارائه نمایند، می توانند رضایت و وفاداری مشتریان را به دست آورند. از این رو شرکت ها همیشه به دنبال راه های جدید برای ارائه محصولات جدید به شیوه های جدید هستند تا بدین ترتیب نیازهای مشتریان بالفعل را برآورده کرده و مشتریان بالقوه را نیز به صورت بالفعل درآورند. برای دستیابی به این اهداف تحقیق و توسعه نقش حیاتی ایفا می کند. در این پژوهش سعی شده است نقش تحقیق و توسعه در ارزش آفرینی بنگاه ها از دیدگاه خبرگان مورد بررسی قرار گیرد این پژوهش توصیفی - پیمایشی است و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده است. در این پژوهش 5 فرضیه مورد آزمون قرار گرفتند که در نهایت تمام فرضیه ها مورد تایید قرار گرفتند.
    کلیدواژگان: تحقیق و توسعه فناوری، نوآوری
|
  • Ali Forghani, Mohsen Gharanfoli Page 2
    The Comprehensive scientific map of the country is known as a harmonic, dynamic, and organized collection of the objectives, policies and the necessities of science, technology and innovation strategic change. It is the road map for realizing the objectives of the twenty-year perspective of the country. Technology can act as a powerful tool and the main factor of wealth and power production. It has also a great importance in innovation cycle and commercializing process. In this article, regarding the importance of technology, some of the most effective technology considerations, performances, and conceptions are described in order to compile the comprehensive scientific map of the country.
  • Habibolah Tabatabaian, Afsoon Fathollahi Page 10

    In the two recent decades, Technology Strategy is especially concerned as a vital necessity of firms and industries. As a consequence too many different models and approaches have been developed by professors on this era. This article, at first takes a survey on the concepts of technology and technology strategy. Then it will categorize the different perspectives upon the position of the technology strategy among the business strategy, and then the most important one will be explained. Furthermore, after a brief explanation on technology strategy dimensions, the evolution of managerial approaches will be described. In this paper we have also introduced the characteristics of different approaches for developing technology strategy, especially by positioning based approach, and the well known models of positioning based approach for developing technology strategy are described. As a conclusion, models are getting compared to each other within a table under the basis of deployment steps of models, level of application, key strategic decisions and being product or process technology oriented.

  • Hamid Mahdavi, Mahmood S. Zeinoddin, Fakhreddin Ashrafizadeh Page 23
    The admission process in ISTT, which has been formed during 6 years, is performed based on three key factors that have been defined in this paper. These factors include a business plan, a technology-based business idea, and the entrepreneurial team. The initial admission process that was done based on trial and error, is now consist of information, negotiation and interview, filling the forms, consultation, correcting the forms, submission of documents, initial investigation, determining the judges, technical and economic interviews, filling the judgment forms, second investigation, analysis and final decision-making in admission committee. The Admission Committee practices the policies defined by ISTT's scientific council and leads the companies toward ISTT objectives. In all stages of admission and assessment process, there is an atmosphere of training and improving, instead of only competition and selection. Even those companies that will not be accepted in the admission process, they will learn and be guided to remove their shortcomings. In most cases the view of all the members of the admission committee are similar and at the same level, and this makes the final decision making easier. The presence of two judges, one with a technology approach (scientific), and the other with an economic approach (familiar with market), among the members of the committee is a determining factor in selecting applicants for settlement in the incubator. Although this current admission trend is based on the general global experiences of other incubators, it has not drawn directly from a single model. It has been completed gradually based on the realities and conditions of the region.
  • Reza Radfar, Abbas Khamseh Page 29
    Rapid changes of technology in the past decades are caused that the countries find out the importance of innovation more than the last. Complex interaction between technology and innovation is caused the creation and appearance of innovation systems. The National Innovation System (NIS) plays the important role of commercializing the ideas and continuous transfer of knowledge from knowledge creation up to its application and commercialization in national level. Main components of this system include organizations and institutions from one hand, and the rules and procedures in the other hand. This system has the role of creation, propagation and the use of innovations. In other words, NIS is a comprehensive system that is formed by; policy makers in government, creators of new ideas and knowledge, knowledge users and various types of their interaction. In this paper we have tried to study the function of government, university and industry and their interactions in NIS.
  • Mahnaz Rabiei Page 35
    The cost of research and development and technology improvement result in cost decrease, productivity improvement and export growth. New Technologies cause enhancement in production factors and create further variations in productions. Furthermore, technologies create changes in comparative cost of production, and increase the comparative advantages in corporations and ultimately in the countries. Research, development and innovation costs, and new technologies allow corporations to improve their production abilities; thus resulting in capacity growth, cost reduction, quality improvement, and timely delivery. Unique characteristics of Innovation and new ideas are not challengeable. For example, achievements in a new method, will give others easier access, without causing interruptions to the previous users. Therefore, such products are produced once and can be mass-produced then after. In this article, the importance of research and development in the growth of value added through an endogenous growth is explained. While revising Romer's endogenous model of growth, a mathematic model for Iran's economic growth was made and the effects of R&D, spillovers resulted from R&D, labor force, physical capital and human resource based on OLS was evaluated. While considering the effects of innovation management in R&D improvement, other effects of innovation management were also analyzed. This article intends to analyze the effects of R&D throughout the country and innovation management within corporations to obtain economic growth.
  • Bahram Salavati Sarcheshmeh, Masoomeh Mddah Page 41
    In knowledge based economy, the most successful enterprises are the ones who efficiently utilize their intangible knowledge capital. It is also considering that the term "Knowledge based enterprises" refers to enterprises that use their knowledge capital in order to compete against one another. In knowledge based view, profit is the result of commercialization of new ideas and innovations. In this respect, managers of knowledge based enterprises realize that their knowledge capital extent of their enterprises play a vital role in their business continuance. However, in practice managers usually are not aware of the value of knowledge capital or do not know how to measure it. Moreover, Knowledge capital analysis is not considered in the annual reports and balance sheets, leading complications for the managers to estimate its quantity and quality. It is also considering that the issue has also international importance in addition to its obvious internal significance. According to the latest studies, the major challenge that knowledge based enterprises (especially new born enterprises) face in the resent years has been the requirement to attract financial resources. Moreover, since most of the results and consequences of knowledge based enterprises are intangible knowledge outcomes, the requirement of communication with stakeholders and investors emphasizes the need of external knowledge capital reporting. In this respect, modeling and involving a good arrangement for reporting knowledge capital seems to be essential. The current paper includes a practical structure for reporting knowledge capital in knowledge based enterprises, using the ARC model.
  • Mohammad Sadriniya, Mohsen Varvani Page 48
    Technology is a one of the important factors to help organizations in offering products with high quality and low price to customers. It is obvious that if organizations can supply goods and services with appropriate price, time and manner to their customers, then they can reach customers’ satisfaction and loyalty. By presenting new products in new ways, organizations can satisfy available customers need and can convert potential customers to real customers. To get this objective, Research and development can play a vital role. In this research we attempt to investigate the role of R&D in value creation from view point of experts in corporations. This research is a descriptive-survival research, and our data gathering tool is questionnaire. Finally, in this research five hypotheses has tested and accepted.