فهرست مطالب

اندیشه مدیریت راهبردی - پیاپی 1 (بهار و تابستان 1386)

نشریه اندیشه مدیریت راهبردی
پیاپی 1 (بهار و تابستان 1386)

  • تاریخ انتشار: 1386/02/11
  • تعداد عناوین: 9
|
  • صفحه 5
  • مقالات
  • علی رضاییان، اسدالله گنجعلی، محمدرضا کریمی صفحه 7
    اندکی تامل در زندگی فردی و فعالیت های سازمانی نشان می دهد که تصمیم گیری جزئی جدایی ناپذیر و عنصر حیاتی آن است. صاحب نظران تصمیم گیری، برای تبیین چیستی، چرایی و چگونگی این پدیده مهم در سطح فردی و سازمانی تلاش های زیادی کرده اند. حاصل این تلاش ها، رویکردهای توصیفی و تجویزی است که تصمیم گیری را از دو دیدگاه متفاوت تبیین می کنند؛ یکی از نظریه هایی که در اواسط دهه 1980م. در قالب رویکرد توصیفی، شمایی و مبتنی بر اصول طبیعی، سایر الگوها و نظریه های رویکرد تجویزی را به چالش کشید، «نظریه تصویر» بود. نظریه تصویر تلاشی در جهت تبیین چگونگی تصمیم گیری واقعی افراد است. نظریه تصویر، تصمیم گیرنده را دارای تصویرهایی از خود، وضعیت گذشته، حال و آینده اش می داند. نحوه شکل گیری این تصاویر و چگونگی تغییرات آن ها و نیز روابط متقابل و درونی میان این تصاویر، پایه های اصلی تصمیم گیری را در سطح فردی و سازمانی شکل می دهند. نظریه تصویر، تصمیم گیری را حاصل چگونگی ساخت، ترکیب، انسجام و هماهنگی میان «تصویر از خود»، «تصویر فرافکن»، «تصویر طرح ریزی شده» و «تصویر اقدام» می داند.
    کلیدواژگان: تصویر، نظریه تصویر، تصمیم گیری فردی و سازمانی
  • سیدعلی علوی صفحه 35
    : عوامل مؤثر در تصمیم گیری، که غالبا عوامل شخصیتی متاثر از فرهنگ ها و خرده فرهنگ های حاکم بر زندگی فرد است، مانند داشتن مرکز کنترل درونی یا مرکز کنترل بیرونی، ابهام پذیری یا ابهام گریزی و مقایسه آن با اعتقاد به جبر یا اختیار و تاثیر این ویژ گی ها و باورها بر شخصیت فرد، نشانگر آن است که این باورها، موجب می شود که افراد ویژگی های شخصیتی متفاوتی داشته باشند. گروهی فعال برخی منفعل، عده ای علاقه مند به کشف مسئله و حل آن و تغییر وضع موجود به وضع مطلوب و برخی بی علاقه باشند. پاره ای از افراد برای ایجاد تغییر قادر به اخذ تصمیم و گروهی در انجام این امر ناتوان اند.
    در ادامه، با ارائه یک مقایسه تطبیقی و با استناد به فرهنگ اصیل اسلامی که تبلور آن در کتاب، سنت و فرهنگ شیعی مشهود است و با موردکاوی اجمالی غزوه احد با مروری بر آیات قران کریم در این باب، نشان داده می شود که عدم جبرباوری از سویی و اتکال به امدادهای الهی و اعتقاد راسخ به آن، می تواند شیوه تصمیم گیری یک مدیر مسلمان پیرو مکتب اهل بیت(ع) را از دیگران متمایز کند و نشان دهد که مدیران با تکیه بر فرهنگ شیعی، و با توکل، اعتماد به نفس، تعقل، و بهره گیری از خرد جمعی و مشورت با خردمندان می توانند در اتخاذ تصمیمات درست توفیق یابند.
    کلیدواژگان: تصمیم گیری، ادراکات، مرکز کنترل درونی و ابهام پذیری، ابهام گریزی، جبر، اختیار، توکل، امداد الهی
  • رضا اکبری صفحه 59
    تصمیم سازی قابل قبول یک تصمیم سازی عقلانی است و لذا تصمیم سازی در حوزه عقلانیت عملی می گنجد. عقلانیت عملی بر عقلانیت نظری استوار است که به معنای ارتباط باواسطه تصمیم سازی با عقلانیت نظری است. توجه به محدودیت های قوای شناختی انسان و محدودیت زمان نشانگر عدم امکان ارتباط تصمیم سازی با رویکرد ایده آل گروانه به عقلانیت نظری و عملی و ابتنای تصمیم سازی بر رویکردهای واقع گروانه به این دو حیطه است. تلاش برای تقرب به ایده آل - هرچند که وصول به آن محال است- جایگاه اصل شورا را در مقوله تصمیم سازی روشن می کند. چنین نقشی برای شورا در مقوله تصمیم سازی، ویژگی های خاصی را برای افراد طرف مشورت لازم می آورد و امکان استفاده از مشورت ماشینی را فراهم می سازد.
    کلیدواژگان: تصمیم سازی، عقلانیت نظری، عقلانیت عملی، شورا، قوای شناختی
  • علی اصغر پور عزت صفحه 77
    علی رغم تاکید قانون اساسی بر ضرورت تحقق عدالت اجتماعی، جامعه در عمل نتوانسته است از مظاهر واقعی عدالت و قسط بهره مند گردد. در تحلیل علل ناموفقیت در تحقق جامعه عدل، می توان موارد ذیل را مفروض دانست:- این قانون بدون در نظر گرفتن «قابلیت اجرا»، تدوین شده است؛ از این رو اساسا قابل اجرا نیست؛- با توجه به وضعیت بحرانی کشور در دو دهه اخیر، هنوز امکانات ضروری برای اجرای اصول این قانون فراهم نشده است؛- این قانون، فاقد ضمانت کافی برای اجراست؛ زیرا به مثابه شاخص ارزیابی عملکرد دولت ها مد نظر قرار نمی گیرد؛ از این رو، کمتر بدان توجه می شود؛- حفظ و بقای قدرت مسئولان اجرایی، به طور جدی به رعایت هنجارهای گروه های ذی نفع و گرایش های فکری و ترجیحات عملی جانبداران سیاسی آنان وابسته است؛ از این رو، اجرای قانون اساسی تحت الشعاع منافع آنان قرار می گیرد؛- تحقق مقاصد قانون اساسی در گرو تبیین اصول آن در قالب قوانین عادی، رویه های اجرایی و عملیاتی، و خط مشی های جزئی است. نبود قوانین، آیین نامه ها و خط مشی های جزئی، زنجیره سلسله مراتب قانون گذاری تا اجرا را قطع می کند.
    نکته مهم این است که قبل از تلاش برای رفع موانع اجرایی تحقق عدالت اجتماعی، شایسته نیست که درباره امکان ناپذیری آن اظهارنظر شود.
    کلیدواژگان: عدالت اجتماعی، مضیقه های اجرا، ضمانت اجرایی، ترجیحات گروهی، قوانین عادی و خط مشی های جزئی، سلسله مراتب قانون گذاری تا اجرا، جامع نگری در تحلیل
  • غلامرضا گودرزی صفحه 93
    جهان امروز جهان تصویر و رسانه است. معمولا سه دوره برای انتقال مفاهیم ذکر می شود که عبارت اند از «دوره انتقال زبانی»؛ «مکتوب» و «تصویری». در حال حاضر کارآمدترین و ماندگارترین شیوه ابراز عقاید و تاثیرگذاری بر افکار عمومی تصویر است؛ به طوری که هر فرد به طور متوسط در روز بیشترین اطلاعات دریافتی خود را از رسانه های تصویری به دست می آورد. امروزه جهان غرب به اهمیت، قدرت و فن تصویر پی برده است و از آن در همه قالب ها استفاده می کند. با توجه به این نکته و اهمیت مسئله فرهنگ سازی و نقش آن در تصمیم گیری های راهبردی، به ویژه در سیاست گذاری های کلان، توجه به ارتباط مستتر، اما عظیم تصویر و رسانه بر تصمیم گیری و به ویژه تصمیم گیری راهبردی ضروری است. موضوعی که متاسفانه در فرهنگ علمی کشور و در تحلیل های مدیریتی و اجتماعی کمتر مدنظر بوده است. با عنایت به چنین جایگاه ویژه ای، در این مقاله ضمن بررسی موضوع مدیریت رسانه و نقش تصمیم گیری در آن، نگاهی به نظریه تصویر و تصمیم داریم و به ذکر نمونه های موردی آن در سطح امروز جهانی پرداخته ایم.
    کلیدواژگان: تصویر، رسانه، تصمیم گیری راهبردی، مدیریت رسانه، تصمیم گیری و تصویرپردازی
  • کیومرث اشتریان، نادر جعفری هفتخوانی صفحه 111
    چنانچه سیاست خارجی را به مثابه یک «سیستم» در نظر بگیریم، فرآیند «تصمیم گیری» به عنوان «خرده سیستمی» مطرح می شود که مطالعه و بررسی آن می تواند آثار و نتایج مهمی را در نظام سیاست گذاری خارجی بر جای گذارد. مطالعات و پژوهش های متعددی با استفاده از چارچوب تجزیه و تحلیل سیستمی به بررسی و مطالعه پدیده های مختلف سیاسی از جمله فرآیندهای تصمیم سازی و تصمیم گیری پرداخته اند (نظیر گسترش مفهوم سیستم در علوم سیاسی در کارهای دیوید ایستن (David Easton)). از سویی با وجود آنکه در نگرش سنتی به دیپلماسی آن را همچون «ابزاری برای اجرای سیاست خارجی» در نظر می گیرند، اما دیدگاه های جدیدتر با طرح مفهوم «دیپلماسی عمومی»، آن را «تاثیرگذاری بر نگرش های عمومی برای شکل دهی و اجرای سیاست های خارجی و شامل ابعادی از روابط بین المللی می دانند که فراتر از دیپلماسی سنتی عمل می کنند». پرسش اساسی این تحقیق آن است که آیا دیپلماسی عمومی - با تعریف یادشده- می تواند در فرآیند تصمیم سازی در سیاست خارجی مؤثر باشد؟ نویسنده می کوشد با ارائه تعریفی از مفهوم «دیپلماسی عمومی» و بازنگری نگرش های جدید به آن و با استفاده از «مدل چندبعدی از الگوی اقتضایی سیاست گذاری عمومی» به زمینه های تاثیرگذاری دیپلماسی عمومی بر فرآیند تصمیم سازی در سیاست خارجی و در نهایت، به ارائه الگویی برای نمایش چگونگی آن بپردازد.
    کلیدواژگان: تصمیم گیری، تصمیم سازی، سیاست خارجی، دیپلماسی عمومی، نگرش سیستمی، مدل های تصمیم گیری، سیاست گذاری، خط مشی عمومی
  • محمد شیخ زاده صفحه 141
    برخی مدیریت را معادل «تصمیم گیری» می دانند؛ زیرا عمده وظیفه مدیر در هدایت یک سازمان، اتخاذ تصمیم های مناسب در شرایط مختلف است. هر مدیری با توجه به شرایطی که در آن نیاز دارد، دست به یک تصمیم گیری عقلانی می زند. در نظریه های مدیریت، مباحث زیادی در خصوص تصمیم گیری مطرح شده است. این مقاله به دنبال بررسی ریشه های عقلانیت در تصمیم گیری است. لذا ابتدا تعریفی از عقل و عقلانیت ارائه می شود؛ سپس بر اساس یک سیر تاریخی عقل و عقلانیت از دیدگاه فلاسفه قرون باستان، قرون وسطی و پس از آن، همچنین، انواع عقلانیت در مباحث فلسفی و اجتماعی بررسی می شود. با توجه به جایگاه ویژه ماکس وبر در مباحث عقلانیت و دیوان سالاری، بحثی در رابطه با دیدگاه های وبر در خصوص عقلانیت ارائه می گردد. در ادامه نمونه ای از عقلانی شدن جوامع با عنوان مک.دونالدی شدن جهان ذکر می شود. در پایان نیز جایگاه عقلانیت در «نظریه سازمان»، و به ویژه مباحث تصمیم گیری بحث و بررسی می شود.
    کلیدواژگان: عقلانیت، فرایند عقلانی شدن، انواع عقلانیت، قفس آهنین عقلانیت، مدل عقلانی تصمیم گیری
  • صفحه 167
|
  • Dr. Ali Rezaean, Asadollah Ganjali, M. R. Karimi Page 7
    A brief look at both individual and organizational activities shows that decision-making is an inseparable part of each. Experts have attempted to explain the quality and cause of this important phenomenon. The result is the descriptive and prescriptive approaches that have looked upon decision-making from two different standpoints.One theory which in mid - eighties and by adopting a descriptive approach defied other prescriptive models and views was the image theory. This is an attempt to explain the manner of real decision-making by individuals. According to this, the decision-maker has images of himself, his past, present and future. The way these images develop, their transformation and their interrelationships form the main bases of decision-making at both individual and organizational levels. The image theory takes decision-making as the result of how the structure, combination, coordination and cohesion of "self-image", projectiveness, planned image, and "executing image" are formed.
  • Dr. Sayyed Ali Alavi Page 35
    This article first enumerates factors affecting the decision-making, those which are mostly related to personality influenced by cultures and sub-cultures dominating the individual’s life, such as possessing internal and external control agents, believing in or shunning ambiguities, and its comparison with a belief in fatalism or free will and the effect of these beliefs and traits on the personality. It then demonstrates that these beliefs cause individuals to have different characteristics. Some are active, and some passive. Some are keen to discover problems and solve them and change the existing situation to the desired one, but some are totally uninterested. There are some who can make decisions and some who cannot.The author has tried to make a comparative study and turn to the genuine Islamic culture as manifested in the Quran, Prophet’s tradition, and Shiite way of life, and has made a case study of Ohod battle and Quranic verses related to the issue to demonstrate the fact that by dismissing fatalism while trusting God’s blessing, a Moslem manager could be distinguished from others. In sum, managers can make sound decisions by relying on Shiite culture, self-confidence, rational thinking, consulting the wise people and above all trusting in God.
  • Dr. Reza Akbari Page 59
    A viable decision-making is a rational one so it is included in practical rationality. Practical rationality is based on theoretical rationality, which means connection with that via decision-making. Limitations of time and human faculties show the impossibility of linking decision-making to theoretical and practical rationality by adopting an idealistic approach. An objective stance is needed here. Tending towards the ideal, despite the impossibility of reaching it, sheds light on the status of counselling in decision-making. This status would necessitate special characteristics for the parties involved and can provide the possibility of a mechanized counselling.
  • Dr. Ali Asghar Pour Ezat Page 77
    Despite emphases placed by the Constitution, on the necessity of achieving social justice, we cannot witness any practical signs of it in our society yet. To analyze the causes of this failure, we can assume the following: - The law is written disregarding its practicality. - Due to the critical situation of the country in the last two decades, the necessary requirements for implementing that law are not yet met. - The law is not sufficiently protected by sanctions. It is not utilized as a criterion for assessing governments’ performances, hence underestimated. - To survive, those in power have to satisfy their political supporters, therefore the implementation of the law is affected by various political and factional interests. - To fulfil its objectives, the Constitution needs elaboration with the help of the statute law, executive policies, etc. The insufficiency of this creates missing links in the hierarchy of law-making down to its execution. - The important point is that before any attempt to eliminate executive obstacles in the way of reaching social justice, it would be unwise to speak of the impossibility of its implementation.
  • Dr. Gholamreza Goudarzi Page 93
    The modern world is one of image and media. Ordinarily, three periods are distinguished for the transmission of concepts, namely, the linguistic transmission period, the written and the image periods. Presently, the most efficient and sustaining means of expressing opinions and influencing the public opinion is "image". Every individual receives most of his information through visual media. The west knows the importance and power of picture technologies well enough and utilizes it in all its forms. Knowing the fact that the role of culture in strategic decisions is of great import, it is highly advisable to take notice of the implicit meaning of images and media and their impact on decision-making. This, however, has been neglected in social and managerial analyses. The article, therefore, examines the issue of media management and the role of decision-making in it, and refers to the image theory by mentioning some of the actual examples worldwide.
  • Dr. Kiumarth Ashtarian, Nader Jafari Haftkhani Page 111
    By considering the foreign policy as a "system" the decision-making process turns out a "sub-system" whose investigation can significantly influence the foreign policy. Numerous studies and researches have been done about various political events such as decision-making processes (one example is David Easton’s work on the development of system concept). Despite the traditional view of diplomacy as "an instrument for executing foreign policy", there are some more modern views that offer the concept of "public diplomacy" and define it as "influencing public views in order to shape and execute foreign policies including aspects which go beyond the traditional diplomacy". The main question of the research is whether public diplomacy-in the above sense-can have any effect on the decision-making process in foreign policy. The author tries to discuss aspects of public diplomacy impact on decision-making process in foreign policy and ultimately offer a model of it by giving a definition for "public diplomacy" after revising the present opinions and utilizing "the multi-dimensional model of public policy-making".
  • Mohammad Sheikh Zadeh Page 141
    Some take management as equal to decision–making, since a major part of a manager’s duty to conduct an organization is to make appropriate decisions in different conditions. Every manager makes a rational decision according to the situations he is involved in. In management theories, there exist a lot of issues dealing with decision – making and this article is to survey the roots of rationality there. First, there is a definition of reason and rationality. Then comes a historical background of the two as understood by ancient, medieval and later philosophers. Also, different kinds of rationality in social and philosophical discourses are explained. Max Weber’s special status in such discourses and his idea of bureaucracy makes us dedsicate part of the discussion to him. Furthermore, an instance of rationalization of societies, what we may call the MacDonald type process in the world, is given. Finally, the status of rationality in the theory of organization and especially the decision–making issues are examined.