فهرست مطالب

ره آورد نور - سال هفتم شماره 25 (پیاپی 42، زمستان 1387)

فصلنامه ره آورد نور
سال هفتم شماره 25 (پیاپی 42، زمستان 1387)

  • 80 صفحه، بهای روی جلد: 9,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1388/04/15
  • تعداد عناوین: 14
|
  • دین، فرهنگ و فناوری اطلاعات
  • علی رضاییان صفحه 2

    یکی از عوامل اثرگذار بر انتظارات آدمی از نقش خود و دیگران اصول اخلاقی است. اصولی که هر کس در تصمیم‌گیری و رفتار خود باید رعایت کند. رهیافت‌های گوناگونی نسبت به جنبه‌های اخلاقی کار مدیران به‌کار گرفته شده است. در این مقاله به رهیافت عدالت پرداخته می‌شود. بدین‌منظور نخست پاره‌ای از فرصت‌ها نظیر انسجام سازمانی مبتنی بر فناوری اطلاعات، واقعیت مجازی و خلاقیت مبتنی بر فناوری اطلاعات و تهدیدها مانند کاهش حضور اجتماعی و غنای اطلاعاتی، عدم ارضای نیاز مطرح شدن و نیاز اجتماعی، دشواری ایجاد اعتماد و ایجاد تنیدگی مورد بررسی اجمالی قرار می‌گیرد و آن‌گاه به رهیافت‌های اخلاقی در تصمیم‌گیری اشاره می‌شود.

    کلیدواژگان: فناوری اطلاعات، اخلاق، فرصت، تهدید، حقوق
  • محمود نجفی علمی صفحه 10

    به دلیل استفاده روزافزون و همگانی از پدیده‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، به خصوص در دسترس بودن این ابزار و امکانات برای کودکان و نوجوانان، خطرات و آسیب‌های کاربری آن‌‌ها، ضروری است مطالبی، در باره نظارت والدین بر استفاده این گروه آسیب‌پذیر ارایه شود.

  • ابراهیم امامی صفحه 18

    در حالی که کامپیوترها فراگیرتر و استفاده‌ آن‌ها راحت‌تر شده است، مجرمان یاد می‌گیرند که چگونه آن‌ها را برای سوء استفاده به کار ببرند. به تازگی میلیاردها دلار خسارت در دنیای دیجیتال کشف شده است و میلیاردها دلار خسارت دیگر هنوز به صورت کشف نشده باقی مانده ‌است. تریلیون‌ها دلار سرقت می‌شود که بیشتر آن‌ها هیچ گاه پیدا نمی‌شود. مجرمان حرفه‌ای قرن بیست‌‌و‌یکم از راه رسیده‌اند؛ مجرمان دنیای دیجیتال. بدتر از همه این‌که هر کسی که با کامپیوتر آشنا باشد، می‌تواند مجرم شود. می‌تواند هر مرد، زن یا هر بچه‌ای باشد. خود جرم در طبیعت معلوم است. گاهی اوقات ثبت می‌شود و گاهی نمی‌شود صرفا در دنیای دیجیتال و تنها با سوابقی که به صورت الکترونیکی ثبت می‌شوند، رخ می‌دهد. اما پیش از آن‌که این گونه جرایم را به بحث بگذاریم، بهتر است به سال‌های آینده نگاهی بیندازیم.
    ابتدا به خبرهای خوب نگاهی می‌کنیم: انواع واقعا ترسناک جرم‌ها مثل: قتل، تجاوز، سوء قصد، سرقت و سرقت اتومبیل در سال‌های آینده با ترکیب فناوری و پلیس آماده تحت کنترل قرار خواهد گرفت. ایجاد یک جامعه بی‌در‌آمد و خانه‌ها و ماشین‌هایی که به صورت رایانه ای کنترل می‌شوند، دزدهای اتومبیل را فلج خواهد کرد و یا موتورهایی که بر اساس خود بدن کار می‌کنند و مواد شیمیایی مانند هورمون‌های ترکیبی و داورهای هوشیار کننده که باعث می‌شوند تمامی مجرمان جنسی تحت کنترل قرار بگیرند. مهم‌تر این‌که سیاست‌های فعال که به دنبال شرایط جرم‌خیز هستند و گام‌هایی را برمی‌دارند تا قبل از این‌که جرمی رخ دهد، آن‌ها را از بین ببرند ممکن است عمده‌ جرم سرقت را در میان جوانان از بین ببرد. محبت، مراقبت عاشقانه به وسیله والدین آگاه، بهداشت جهانی و مراقبت روزانه، رسیدگی و توجه به رفاه کودک می‌تواند یک نسل دیگر از جوانان تشنه‌ محبت را نجات دهد تا به مجرم تبدیل نشوند.
    اما مجرمان امروزی که از سن زیر 11 سال تا افراد بالغ می‌باشند، فرصت‌هایی را خواهند داشت تا برای به دست آوردن سود و پول، حقوق مردم را نقض کنند و جلوگیری آن‌ها به تلاش بیشتری نیاز دارد. در حال حاضر، در مورد این خلافکاران اطلاعات ابتدایی داریم و به طور کلی، آن‌ها صرفا به عنوان مایه دردسر به حساب می‌‌آیند و یا حتی به عنوان مبتکرانی در امور رایانه ای تحسین می‌شوند، اما کم کم فکرهای بی‌‌خطر جایگزین افکار خطرناک می شود و افراد یا اعضای یک گروه که سعی دارند از دنیا برای تروریسم یا سودهای غیرقانونی استفاده کنند، روز به روز بیشتر می شوند.
    دستیابی به فضای پیشرفته به‌طور هندسی افزایش یافته است و فناوری باعث شده است که مسیر اطلاعات برای میلیون‌ها استفاده‌ کننده میسر گردد. اما سیستم‌های مطمین حمایت‌کننده شاید هیچ گاه ایجاد نشوند، هر چند که برخی از پیشگامان فناوری پیشرفته در حال تلاش می‌باشند. حتی اگر یک سیستم کاملا ایمن ایجاد گردد، ممکن است مسیر و جریان اطلاعات مختل شود.
    عمده‌ جرم‌های پیشرفته‌ای که انجام می‌شوند، چه هستند، چگونه و توسط چه افرادی تحقق می یابند؟ مهم‌تر این‌که در قرن بیست‌و‌یکم، جرم پیشرفته به چه سمتی می‌رود؟ اکنون به بررسی شش نوع جرم پیشرفته در شش عرصه مختلف می پردازیم: ارتباطات، دولت، تجارت، کمین تروریسم و جرایم مجازی.

  • نرم افزارهای اسلامی
  • صفحه 24

    نرم‌افزار چند رسانه‌ای دانشنامه نبوی که به همت متخصصان و کارشناسان مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی تولید شده است، پنجشبه 22 اسفند 1387 با حضور حضرت آیت‌الله العظمی نوری همدانی و حجت الاسلام و المسلمین دکتر حمید شهریاری، رییس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، و جمع کثیری از اساتید حوزه و دانشگاه و سایر مسیولان این مرکز و پژوهشگران دینی، در قم رونمایی شد.

  • علی روح الهی خراسانی صفحه 28

    امروزه به کارگیری روش‌ها و ابزارهای جدید به منظور بهبود بهره‌وری منابع تحقیق و کمک به سرعت بخشیدن نیل به اهداف، از اصول شناخته شده در امر پژوهش است و به طور معمول، بیشتر پژوهشگران استفاده از نرم‌افزار و دنیای دیجیتال را بهترین روش می‌دانند؛ ولی به روز نبودن نرم‌افزارها و عدم سازگاری بعضی از آن‌ها با سیستم‌های جدید و همچنین کامل نبودن اطلاعات، از مسایل جدی است که استفاده از نرم‌افزار‌ها را برای محققان با مشکلات جدی مواجه کرده است. در این نوشتار سعی می‌شود که مهندسی مجدد نرم‌افزار در حوزه علوم اسلامی و نیز موانع و راهکارهای آن، مورد نقد و بررسی قرار گیرد.

  • علی نعیم الدین خانی صفحه 32

    جهان امروز و آینده به منظور دستیابی به قله‌های فضیلت و کمال، نیازمند شناخت و توسعه اندیشه‌های سترگ بنیان‌گذار انقلاب شکوهمند اسلامی، حضرت امام خمینی(س) است. به همین روی، عرضه مجموعه آثار معمار کبیر انقلاب، آن هم در قالب یک کتابخانه الکترونیکی و نرم‌افزاری جامع، امری لازم و ضروری می‌نمود. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی که از جمله بزرگ‌ترین مراکز تولید کننده نرم‌افزارهای علوم اسلامی در دنیا به شمار می‌رود، به سفارش موسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی(س) اقدام به تولید نرم‌افزار مجموعه آثار امام(س) با قابلیت‌های کارامد و متنوع پژوهشی نموده است و گامی دیگر در این عرصه پر افتخار برداشته است.
    برای آشنایی بهتر و بیشتر با محتوا و قابلیت‌های فنی این نرم‌افزار به حضور متکفل پروژه مجموعه آثار حضرت امام خمینی(س)، جناب آقای جعفر سلطان پور رسیدیم و با بیان پرسش‌هایی چند از توانمندی‌ها و امکانات ارزشمند این کتابخانه الکترونیکی جویا شدیم. آنچه در ذیل می‌خوانید، حاصل این گفتگو است.

  • سید داود حسینی صفحه 36

    در عصر حاضر که دشمنان و بدخواهان به هر طریقی سعی دارند تدین و ایمان مسلمانان را هدف قرار دهند و حتی به گونه‌ای مساله ظهور منجی آخرالزمان مورد تردید قرار داده و آن را انکار می‌کنند، بر پژوهشگران مسلمان و خصوصا تشیع واجب است که با استفاده از تمامی علوم و داشته‌های خود به تشریح فلسفه غیبت امام زمان‌(عج) بپردازند.
    نرم‌افزار «همراه منتظر» یکی از محصولات بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج) در اصفهان است که در جهت ترویج معارف و آموزه‌های ناب مهدویت تولید شده است. این بنیاد به کمک فناوری اطلاعات به ارایه متون و کتب ارزشمندی در زمینه بحث مهدویت همت گماشته و توانسته است رسالت رسانه‌ای خود در این زمینه را تحقق بخشد.

  • پایگاه های اسلامی
  • احمد عباسی صفحه 38

    وب 2، اصطلاحا به ایده‌ها و اندیشه‌هایی اطلاق می‌شود که ویژگی اصلی آن‌ها فراهم آوردن فرصت و مجالی است تا کاربران بتوانند به‌آسانی در تولید و مدیریت محتوای پایگاه‌ها مشارکت فعال و سازنده ای داشته باشند.
    در قسمت اول مقاله، علاوه بر طرح مقدمه درباره وب 2، به موضوعات مرتبط با آن همچون: وبلاگ‌ها، دایره‌المعارف ویکیپدیا، دسته‌بندی منابع بر اساس برچسب گذاری و تجارت در وب 2 پرداختیم و در این قسمت به جنبه‌های دیگری از وب 2 می‌پردازیم.

  • مصطفی علیمرادی صفحه 46

    قابلیت عرضه مطالب در اینترنت از سوی کاربران، به همان اندازه دریافت اطلاعات از آن، می تواند مطلوب و مفید باشد و دست کم در پویایی و به روز شدن آن مطالب بسیار سودمند است؛ به ویژه این‌که از انباشت مطالبی با یک دیدگاه و نظر خاص پیشگیری می شود. به پایگاه هایی که این قابلیت در آن‌ها وجود دارد، به اصطلاح «پایگاه های وب دویی» گفته می‌شود. این گونه پایگاه ها امکان تضارب آرا، تعاطی اندیشه ها، پالایش مطالب و نیز ارایه اطلاعات گوناگون را به صورت مشارکتی به وسیله کاربران فراهم می کنند. ویکی ها نمونه هایی از این دست پایگاه ها هستند که در این مقاله برآنیم تا به معرفی آن‌ها بپردازیم.

    کلیدواژگان: وب دو، پایگاه های مشارکتی، دموکراسی اطلاعاتی، ویکی، تنقیح اطلاعات، ویکی اسلامی
  • مهدی جلوداریان صفحه 56

    اینترنت مجموعه گسترده و بی‌حد و مرزی از شبکه‌هاست که توسط لینک‌های زنده میان کامپیوترها ایجاد می شود. تیم برنرز لی، بنیان‌گذار شبکه جهانی وب، با برپایی یک سایت وب در آگوست 1991، نام خود را به عنوان نخستین طراح وب در تاریخ ثبت کرد.
    تحولات چهل ساله یا بیشتر این رسانه، به تدریج همه سازمان‌ها، ادارات ونهادهای کوچک، حتی اشخاص را در سراسر دنیا به این سمت سوق داده است که امروزه ناگزیر به سرمایه گذاری در اینترنت هستند و اگر خود صاحب پایگاهی در اینترنت نباشند، بی‌شک استفاده کننده خدمات موجود در آن خواهند بود. امروزه اینترنت به رسانه‌ای همگانی مبدل گشته است که همه نیازها و خواسته‌هایی که در دنیای خارج به صورت واقعی مطرح شده، به صورت مجازی در آن یافت می شود؛ و هر شخص حقیقی یا حقوقی که تمایل دارد، بخشی از مخاطبان خود را از دست ندهد، ناگزیر به ارایه خدمات از طریق این رسانه است.
    مطالب یاد شده موید این حقیقت است که داشتن یک پایگاه اینترنتی برای ارایه خدمات از این طریق، حداقل نیاز برای توجه است؛ اما نکاتی که برای ایجاد یک پایگاه، از آغاز تا پایان، همانند هر پروژه مهندسی نرم‌افزاری باید مدنظر قرار گیرد، به چهار بخش کلی تقسیم می‌شود: 1. نیازسنجی، 2. طراحی، 3. پیاده‌سازی، 4. تست و پشتیبانی.
    دسته‌بندی مفصل تری که برای ایجاد یک پایگاه می‌توان در نظر گرفت، به این شرح است:شناخت اهداف و طرح‌های مدیران سازمان، شناسایی مخاطبان سایت، گزینش اطلاعات بر اساس نیاز مخاطب، بررسی عملکرد سایت‌های مشابه داخلی و خارجی، برگزاری جلسات حضوری متخصصان با کار فرمایان، کمک به اضافه شدن بخش‌های جدید به سایت، طراحی ساختار اطلاعاتی سایت، ایجاد تطبیق میان نوع طراحی با موضوع سایت، پیشنهاد قالب گرافیکی سایت، ارایه ساختار نهایی سایت، هماهنگی با متدهای روز و به‌کارگیری سبک‌های مناسب، به کارگیری هنر گرافیک رایانه‌ای، استفاده از تکنیک‌های روانشناسی رنگ،  به‌کارگیری انیمیشن در صفحات وب، پشتیبانی سایت‌های طراحی شده، نگه‌داری سایت و اختصاص فضا و نام دامنه، کمک در بروز رساندن اطلاعات در سایت.
    حال هر یک از این بخش‌ها را با تفصیل بیشتری بررسی کرده و در بخش‌های لازم، پیشنهاداتی را برای تاسیس پایگاه، به ویژه با رویکردهای اسلامی ارایه می دهیم.

  • دانش کاربری