فهرست مطالب
نشریه مطالعات ملی
سال چهارم شماره 2 (پیاپی 14، تابستان 1382)
- تاریخ انتشار: 1381/10/01
- تعداد عناوین: 12
-
صفحات 4-5
شناخت گذشته هر ملت جز به کمک آثار به جای مانده از گذشتگان اعم از مکتوب و غیرمکتوب میسر نیست. تاریخ نگاران ازجمله تلاش گران این حوزه محسوب می شوند که به کمک ابزار علمی تلاش می کنند تا معرفت حاضران را درباره ی گذشتگان افزایش دهند.
تاریخ نگاران نیز همانند سایر انسان ها تحت تاثیر شرایط اجتماعی و فرهنگی جوامع خود هستند و زاویه دید آنها نسبت به حوادث تاریخی، تاثیر مهمی در چگونه دیدن واقعیت ها دارد، به طوری که رابطه دیالکتیکی ذهن تاریخ نگاران و وقایع تاریخی، نهایتا منجر به تولد اثری تاریخی می گردد. -
صفحات 9-28اخیرا دیدگاه‌های مارتین هایدگر در زمینه‌ی رابطه‌ی “تاریخ، هویت و مکان” مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. هایدگر در آثارش تفسیری زمانمند از هستی‌شناسی مکان ارایه داد و براساس آن بر وجدان تاریخی ملل تاکید کرد. در نزد هایدگر وابستگی به زمین عاملی بنیادی است و هویت به واسطه‌ی پیوند هستی‌شناختی انسان با خاک و ریشه‌های بومی‌اش تعریف می‌شود. به‌علاوه، قطع شدن این ریشه‌های بومی یکی از سرچشمه‌های بحران بشر معاصر به‌شمار می‌آید و بی‌خانمانی او را سبب می‌شود. فرضیه‌ی اصلی مقاله‌ی حاضر این است که هایدگر با احیای مفهوم مکان در اندیشه، اصالت هویت را برمبنای اصل سکنی گزیدن و با زمین پیوند داشتن و اصل بازگشت به بوم تعریف می‌کند. از این‌رو جست‌وجوی ریشه‌های هویتی را جزء رسالت‌های تاریخی هر ملت می‌داند. در نهایت هایدگرپیرو سیاستی مبتنی بر اصالت است. سیاستی که جنبه‌ی وجودی دارد و می‌کوشد بر بحران بی‌خانمانی و غم غربت انسان غلبه کند.کلیدواژگان: هایدگر، وجدان تاریخی، هویت، بوم
-
صفحات 29-58گذشته تاریخی همواره بخش مهمی از هویت فردی و اجتماعی محسوب می‌شود و نوع نگارش تاریخ و بینش مورخ نیز به دغدغه‌های او برای حفظ هویت و گذشته‌اش مربوط می‌شود. در این نوشته که با عنوان “تاریخ‌نگاری ایرانی و هویت ملی” ارایه شده است ضمن بیان چگونگی شکل‌گیری هویت ایرانی و مولفه‌های اساسی آن و هم‌چنین تحولات و دگرگونی‌های تاریخی هویت ایرانی، به نقش تاریخ و اندیشه تاریخ‌نگاری مورخان ایرانی در بازیابی، احیاء، تحول و تداوم هویت ملی ایرانی می‌پردازیم. در این مبحث به چندگانگی مولفه‌ها و پایه‌های هویت ملی معتقدیم و تاریخ را یکی از پایه‌های مهم هویت می‌دانیم. تاریخ تجلی‌گاه حضور انسان ایرانی است زیرا در تاریخ است که انسان ایرانی با همه آنچه که دارد تجلی می‌یابد عنصر ایرانی همواره با استمرار و پایداری در عرصه تاریخ حضور داشته و گذشته تاریخی خود را در تاریخ حال و آینده‌اش احیاء کرده است. در این مقاله، هویت ایرانی را در اندیشه مورخان ایرانی در سه دوره‌ی متفاوت باستانی، اسلامی و معاصر با توجه به سه مقوله ایرانیت، اسلامیت و تجدد مورد بررسی قرار داده‌ایم و نوع بینش و نگاه آنان را به هویت نشان داده‌ایم.کلیدواژگان: هویت ملی، تاریخ‌نگاری، هویت، تجدد، ایران، اسلام
-
صفحات 59-97تاریخ نگاری کسروی بر آیند مدرنیسم دوره‌ی پس از مشروطه و به‌ویژه دوره رضاشاه است. تاریخ‌نگاری وی را می‌توان به دو دوره تقسیم کرد؛ در دوره‌ی نخست نگرشی علمی و دوره‌ی دوم نگرشی ایدیولوژیکی و سیاسی به تاریخ دارد. کسروی در دوره دوم براساس ایدیولوژی همبستگی ملی سعی دارد با آسیب‌شناسی دوره گذشته به‌ویژه انقلاب مشروطه، جامعه ایران را تحلیل کند. او معتقد است علت اصلی عقب‌ماندگی ایرانیان پراکندگی توده‌هاست که آن نیز نتیجه‌ی پراکندگی و بیهودگی پندارها و باورهاست. برای درمان “درد” پراکندگی توده‌ها، وی گرد آمدن حول سه محور “یک دین و یک درفش و یک زبان” را توصیه می‌کند و آنها را از عناصر اصلی همبستگی و هویت ملی محسوب می‌کند. کسروی در رده‌ی روشنفکران بومی‌گرا قرار دارد که در عین “انتقاد از خود”، غرب را کعبه‌ی آمال شرقیان و یا “خود” معرفی نمی کند.کلیدواژگان: پاکدینی، تاریخ‌نگاری، زبان پاک، میهن‌پرستی، همبستگی ملی، هویت ملی
-
صفحات 99-115نوشتار حاضر به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فکری بهار می‌پردازد. نویسنده با پرداختن به دغدغه‌های ملی و میهنی بهار به چند پرسش پاسخ می‌دهد. ازجمله اینکه چرا در سال 1296 شمسی رشته مقالاتی تحت عنوان “آمال ملی” به قلم بهار انتشار یافت؟ منظور و مراد بهار از ملیت و ایرانیت چه بود؟ بعد از اشاره اجمالی به دوران جوانی بهار که موجب شکل‌گیری اندیشه‌های ملی‌گرایانه او شد، در قالب سه بحث “ملیت و عناصر سازنده آن”، “آمال ملی” و “ناسیونالیسم باستان‌گرا” به سوالات فوق پاسخ می‌دهد.کلیدواژگان: آمال ملی، ایرانیت، باستان‌گرا، تاریخیت، سرزمین، ناسیونالیسم، هویت ملی، ملیت
-
صفحات 117-150مجله “آینده” یکی از پیشگامان احیای هویت ملی دوره معاصر و از نظریه‌پردازان وحدت ملی و فراهم آورندگان مقدمات نظری دولت مطلقه و مدرن در ایران است. این مقاله می‌کوشد با توجه به خط مشی‌ها و جهت‌گیری‌های کلان این نشریه و با تاکید بر پژوهش‌های تاریخی، مقالات ادبی و سیاسی آن، پیوند دو مقوله تاریخ با هویت و تاریخ‌نگاری هویت‌گرا را در نگاشته‌های نشریه مذکور جست‌وجو کند. همین‌طور تعاملات آنها را بر یکدیگر با عنایت به ضرورت‌ها و بایستگی‌های تاریخ‌نگاری هویت‌گرا در فضای سیاسی اجتماعی و اندیشگی پس از مشروطه و آغاز دوره پهلوی نشان دهد.کلیدواژگان: تاریخ‌نگاری، هویت ملی، وحدت ملی، مشروطه، دولت ـ ملت مدرن، خاطرات قومی، قومیت، تحقیقات تاریخی، زبان فارسی
-
صفحات 151-170چگونگی شکل‌گیری، سرچشمه‌ها، ابعاد و رویکرد هویتی تاریخ‌نگاری لرستان از آغاز تا پایان روزگار پهلوی عمده‌ترین مقولاتی هستند که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته‌اند. نتیجه اینکه با توجه به ویژگی‌ها و پیوندهای گوناگون فرهنگی لرها با فرهنگ ایرانی، نه تنها اندیشه‌های قوم‌مدارانه در میان لرستان‌پژوهان مطرح نشده است بلکه همواره گرایش آنها به سوی اندیشه‌های مرکزگرا و ملی بوده است.کلیدواژگان: پهلوی، تاریخ‌نگاری، سنت شفاهی، سنت نوشتاری، قوم‌مداری، لر پژوهی، لرستان، لرستان پژوهی، مرکزگرایی، هویت‌سازی، هویت ملی
-
صفحات 173-204گروه‌های ایلی در تاریخ ایران به خصوص بعد از اسلام تا دوره‌ی پهلوی نقش مسلط و حساسی ایفا نموده‌اند. تمام سلسله‌های ایران تا پهلوی منتج از اشرافیت ایلی بوده‌اند. روسای ایلات از دوره صفویه به بعد مسئولیت اداره غالب مناطق ایران به خصوص در دوره قاجاریه را به عهده داشتند. ایلات غالبا با اتکاء به قدرتی که داشتند رقیب حاکمیت مرکزی نیز به‌شمار می‌آمدند. این قدرت ناشی از نوع تولید، قدرت بازدهی، نظام سیاسی، اجتماعی و سلسله مراتب ایلی بود. بختیاری‌ها یکی از این ایلات بودند. بختیاری‌ها شعبه‌ای از اقوام لر هستند که در جنوب غربی ایران زندگی می‌کنند. تقریبا از دوره صفویه نقش مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران به عهده داشتند. موقعیت ویژه و ممتاز جغرافیایی، سیاسی و اقتصادی حوزه‌ی بختیاری باعث شد تا به‌عنوان یکی از کانون‌های مهم همیشه مورد توجه دولت‌ها و حتی بیگانگان باشد. آنچه در این مقاله تقدیم دوستداران پژوهش می‌گردد کلیاتی پیرامون موقعیت جغرافیایی، مسایل نژادی، ساختار سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و سابقه تاریخی ایل بختیاری می‌باشد.کلیدواژگان: ایل، بختیاری‌ها، ساخت سیاسی اجتماعی، قشربندی اجتماعی، قوم، کوچ‌نشینی
-
صفحات 207-222کتاب “اسطوره‌ها و خاطرات ملت” اثر آنتونی دی. اسمیت، در سال 1999 .م، از سوی انتشارات دانشگاه آکسفورد به چاپ رسید و مشتمل بر 288 صفحه است.
-
صفحات 223-236آنتونی الیوت استاد نظریه اجتماعی و سیاسی در دانشگاه وست اینگلند است و همزمان ریاست مرکز نظریه انتقادی را نیز برعهده دارد. از ایشان کتاب‌های زیادی مانند: نظریه اجتماعی و روانکاوی در وضعیت در حال گذار و طلوع جان لنون منتشر شده است.
-
صفحات 237-249
کتاب “جریان‌شناسی تاریخ‌نگاری‌ها در ایران معاصر” تالیف آقای ابوالفضل شکوری توسط بنیاد انقلاب اسلامی ایران در قم درسال 1371 منتشر شد.
علاوه بر یادداشت ناشر و مولف، کتاب در سه بخش و 10 فصل سازماندهی شده و شامل 542 صفحه متن و 60 صفحه نمایه می‌باشد. -
صفحات 253-288جوامع و تمدن‌ها همچون دیگر ارگانیسم‌های زنده دارای حیات، بلوغ و تکامل، اضمحلال و زوال می‌باشند. دستاورد این فرایند، تحول، دگرگونی و تطور در عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است که در یک روند تکاملی و انباشتگی فرهنگ، تمدن و هویت آن جامعه را می‌سازد آن بخش از وقایع، تحولات و رخدادهای سیاسی، اجتماعی فرهنگی که توسط مورخان ثبت و ضبط می‌گردد به‌عنوان داده‌های تاریخی منبع بسیار غنی برای کسب شناخت از گذشته هویت آن جامعه محسوب می‌گردد. مشروط بر آنکه حقایق تاریخی و وقایع و رخدادها با دقت نظر و به دور از اعمال فشارها یا قضاوت‌های ارزشی جهت‌دار ثبت و انعکاس یافته باشند. از همین جا است که در علم تاریخ نقش و جایگاه تاریخ‌نگاران، نگاه و منظری که آنها به تاریخ نگریسته‌اند و نیات و انگیزه‌هایی که آن را تشویق یا وادار به تاریخ‌نگاری کرده است با اهمیت تلقی می‌شود. به‌علاوه از آنجا که موضوع علم تاریخ انسان است و انسان نیز خالق تاریخ می‌باشد، بر پیچیدگی موضوع افزوده است. اما با همه این حساسیت‌ها و نکاتی که بیان شد، تاریخ را می‌توان به‌عنوان متن یا منبع بسیار غنی دانست که منش، شخصیت و هویت ملی و جمعی یک ملت و جامعه را در درون خود نهفته دارد. به همین دلیل هر ملتی برای درک و شناخت دقیق از گذشته و هویت تاریخی خود ناگزیر از مراجعه به تاریخ و متون تاریخی و تحلیل روش‌مند منابع تاریخی می‌باشد.
با توجه به اهمیت تاریخ و تاریخ‌نگاری در شکل‌دهی به هویت ملی و نسبتی که میان این دو مقوله وجود دارد، در این میزگرد به بررسی این موضوع پرداخته شده است. اینکه تاریخ‌نگاری چیست و تاریخ‌نگاران چه کسانی هستند، نسبت و رابطه میان تاریخ‌نگاران و هویت چیست؟ نگاه تاریخ‌نگاران به مقوله هویت ایرانی چگونه بوده است؟ جریان‌های تاریخ‌نگاری در ایران کدام است؟ و این جریان‌ها هویت ایرانی را چگونه تحلیل و بررسی کرده‌اند؟ ازجمله سوال‌هایی هستند که در این میزگرد مطرح و مورد بررسی قرارگرفته‌اند.
شرکت کنندگان در این میزگرد عبارتند از: دکتر ناصر تکمیل همایون استاد دانشگاه و عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و مدیر واحد تاریخ و جامعه‌شناسی دفتر پژوهش‌های فرهنگی، محمد ترکمان پژوهشگر و مولف آثاری در تاریخ معاصر ایران و آقای حضرتی دانشجوی دکتری رشته تاریخ دانشگاه تهران و عضو هیات علمی پژوهشکده امام‌خمینی(ره) به همراه دکتر نورالله قیصری اجرای میزگرد را به عهده داشته‌اند.
-
Pages 4-5
-
Pages 9-28More recently the viewpoints of Martin Heidegger regarding the relations between history, identity and place have drawn the attention of the researchers. Heidegger has given a time-oriented interpretation of anthology of place and on the basis of this interpretation has emphasized on the historical conscience of the nations. For Heidegger, attachment to land is an fundamental issue and man’s identity is defined on the basis of his Onthological ties with soil and his local roots. Moreover the severance of this root is one of the sources of contemporary man’s crisis, causing his homelessness.
The main hypothesis of the present article is that Heidegger through revival of the concept of place in thought, defines the origin of identity on the basis of the principle of settlement and man’s attachment to land as well as return to locality. Hence, he considers man’s quest for roots of identity among the historical missions of every nation. Finally, he is a follower of a policy based on originality, which is existential in nature and tries to put an end to man’s homelessness and his agony of estrangement.Keywords: Heidegger, historical conscience, Identity, Place -
Pages 29-58Historical past is always a part of individual and social identities. The style of writing of a historian is related to his concerns for the preservation of his identity and his past.
While discussing the way of formation of Iranian identity and its basic features, the present article tries to study the development and historical changes in the Iranian identity. Also attempts has been made to study the role of history and historiographical ideas of the Iranian historians in restoration, revival, change and continuity of the Iranian identity.
The present article studies the Iranian identity in the thought of Iranian historians in three stages: ancient, Islamic and contemporary periods in the light of Iranianism, Islamism and modernism.Keywords: National Identity, Historiography, Identity, modernism, Iran, Islam -
Pages 59-97Historiography of Kasravi is an offshoot of modernism of the post-Constitutional Revolution era, particularly during the Reza Shah’s era, historiography may be classified into two periods: the first period is based on a scientific approach; while the second one is based on ideological, political approach. In the second period, Kasravi tries to analyze the developments of the Iranian society on the basis of an ideology, that is, national solidarity, and tries to shed some light on the failures of the past, particularly the Constitutional Revolution. He maintains that the reason for backwardness of the Iranian nation is discord among the masses, which is itself a result of the vagueness and uselessness of their ideas and beliefs. As a remedy to the problems, he recommends unity around “ne religion, one banner and ne language,” considering them the main elements of national solidarity.
Discourse of National Identity in Kasravi’s HistoriographyKeywords: Historiography, pure language, Patriotism, National Solidarity, National Identity -
Pages 99-115The present article tries to analyze one of the most important preoccupations of Malek Ushoara Bahar. Through studying national and patriotic obsessions of Bahar, the writer tries to answer few questions. Among them are: Why in 1907 he published a series of articles titled: “national sapirations”? What did he mean by nationality and Iranianism? Referring to Bahar’s life in his young age, which formed his nationalist ideas, the author tries to answer these questions within the framework of the following concepts: nationality and its constituent elements, national aspirations, and ancient-oriented nationalism.Keywords: national aspirations, Iranianism, ancient-oriented, historicism, nationality, National Identity
-
Pages 117-150The Ayandeh Magazine is among the pioneers in reviving national identity, is among the theoreticians of national unity in the contemporary era and is among those who prepared the grounds for the theory of absolute government and modern state in Iran. Taking into account the general policies, strategies and articles of the magazine, the present article tries to study the relations between history and identity and identity-based historiography in the articles of the magazine.Keywords: Historiography, National Identity, Constitutional Revolution, nation-state, ethnic memories, historical research, Persian language
-
Pages 151-170The main focus of the present article is to study the way of formation, sources, and aspects of identity approaches of the historiographers of Lurstan up to the end of the Phalavi era. The findings of the present article indicate that due to the characteristics and various cultural ties between the Lurs and the Iranian culture, not only the ethnic-based thought have not drawn the attention of the researchers of Lurestan, but they have always showed a tendency towards centripetal and national ideas.Keywords: Pahlavi, Historiography, oral tradition, written tradition, ethnocentric, Lur studies, Lurestan, centripetal, Identity, National Identity
-
Pages 173-204The tribal groups of Iran, particularly after the advent of Islam until the Pahlavi era, have played a dominant, emotional role in the Iranian history. All ruling dynasties in Iran until the Pahlavi era belonged to the tribal nobility. The tribal chieftains after the Safavid era used to control most of the regions of Iran, particularly during the Qajar era. Due to their power, the tribes were normally considered a rival for the central government. Their power stemmed from the nature of their production, their output, sociopolitical system and tribal hierarchy. The Bakhtiaris constituted one of the major Iranian tribes. It is a branch of Lur ethnic community, who lives in southwestern Iran. Almost since the Safavid dynasty onward they have played an important role in the sociopolitical developments in Iran. The outstanding geographical, political and economic conditions of the Bakhtiaris drew the attention of all central governments and aliens as well.
The present article is an attempt to study the general features of the Bakhtiari tribe, which will include their geographical, ethical, sociopolitical and economic conditions in the course of history.Keywords: tribe, Bakhtiaris, sociopolitical structure, Social Stratification, ethnic community, Nomadism -
Pages 207-222
-
Pages 223-236
-
Pages 253-288
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.