فصلنامه منابع طبیعی ایران
سال پنجاه و پنجم شماره 2 (تابستان 1381)

به منظور انجام مطالعات خاک شناسی‘ روش های متفاوتی از سوی متخصصان مختلف ارائه شده است که از آن جمله می توان به روش های زمین شناسی‘ ژئومرفولوژی‘ ارزیابی خاک ها و اراضی و روش آمایش سرزمین اشاره کرد. در این مطالعه به منظور بررسی خاک شناسی منطقه طالقان با روش ژئومرفولوژی‘ شش زیر حوزه در بالا طالقان‘ میان طالقان و پایین طالقان طوری انتخاب شدند که هر دو زیرحوزه تقریبا مقابل هم و در جهت جغرافیایی عکس قرار داشتند. سپس با استفاده از عکس های هوایی و بازدیدهای صحرایی‘ نقشه رخساره های ژئومرفولوژی هر شش زیرحوزه تهیه و اقدام به حفر پروفیل خاک و مطالعات خاک شناسی گردید. مطالعات ژئومرفولوژی نشان می دهد که تقریبا تمامی شش زیرحوزه از واحد کوهستانی تشکیل شده (البته زیرحوزه هایی مثل زیرحوزه شهرک طالقان دارای تپه ماهور و... نیز می باشند) و فرایندهای فرسایش و تخریب مشتمل بر فرسایش آبی و هوازدگی فیزیکی و به صورت جزئی شیمیایی در آن حاکم اند که در نتیجه رخساره های متعددی را ایجاد کرده اند. نتایجی که از نتیجه آزمایشگاهی نمونه های خاک پروفیل حفرشده به دست آمده‘ نشان می دهد که روش ژئومرفولوژی با دقت بالایی می تواند مرز خاک های متفاوت را از یکدیگر تفکیک کند.

فرسایش بادی در مناطق خشک‘ یکی از مهمترین فرایندهای بیابان زایی است که در مدل های مختلف بیابان زایی به صورت های متفاوت به آن پرداخت شده است. یکی از مهمترین روش ها‘ روش FAO-UNEP است. این روش یکی از کاملترین و جامع ترین روش های مبارزه با پدیده بیابان زایی است که تاکنون در جهان ارائه شده است‘ ولی براساس تجزیه و تحلیلی که بر روی فرایند فرسایش بادی در این روش صورت گرفت‘ برخی از معیارهای این روش دارای نواقصی بودند که مورد بررسی قرار گرفتند و برخی دیگر از معیارهایی که مناسب منطقه مورد مطالعه بودند‘ انتخاب و مورد استفاده واقع شدند. روش دیگری که برای ارزیابی شدت پدیده بیابان زایی ارائه شده‘ روش طبقه بندی نوع و شدت بیابان زایی در ایران (ICD) است که در این روش به علت منطقه ای بودن‘ به شرایط خاص بیوم های منطقه توجه زیادی شده است. البته با توجه به تجزیه و تحلیلی که بر روی این روش صورت گرفت‘ تعداد معیارهای درنظر گرفته شده برای ارزیابی فرسایش بادی کافی نبوده و با توجه به کوچک مقیاس بودن روش (1:250000) معیارهای موجود بیشتر به صورت کلی و کیفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این تحقیق‘ مطابق تجزیه و تحلیلی که بر روی روش های مورد بحث انجام شد‘ سعی گردید تا معیارها و زیرعامل های موثر در فرسایش بادی شناسایی شده و مناسب ترین آنها انتخاب و در نتیجه شدت فرسایش بادی منطقه با توجه به ارزش دهی به هریک از معیارها و زیرعامل ها در قالب یک مدل بیابان زایی تعیین می شود. بعد از تعیین واحدهای کاری (رخساره های ژئومرفولوژی)‘ کل معیارها و زیرعامل ها در هر یک از رخساره ها و سپس در کل منطقه مورد ارزیابی قرار گرفتند که در نتیجه آن کل منطقه مورد مطالعه (81/616 کیلومترمربع)‘ حدود 2km 2/118 (16/19%) در کلاس بسیار شدید‘ حدود 2km 81/316 (36/51%) درکلاس شدید و حدود 2km 8/181 (48/29%) در کلاس متوسط قرار گرفت.

یکی از راه حل های کارآمد و مناسب برای بهینه سازی استفاده از روناب به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک‘ استفاده از شبکه های پخش سیلاب است‘ که ضمن کاهش خسارات ناشی از سیل‘ در تغذیه مصنوعی سفره آب زیرزمینی‘ احیای مراتع وبیابان زدایی موثر است. هدف از این تحقیق‘ بررسی عملکرد شبکه پخش سیلاب موغار در تغذیه مصنوعی و نقش آن در بهبود کیفیت سفره آب زیرزمینی منطقه اردستان است. با مطالعه آمار سطح آب زیرزمینی چاه های مشاهده ای در منطقه‘ آزمایش های نفوذپذیری و نمونه برداری از رسوبات برجای مانده در نوارهای پخش سیلاب و خاک های طبیعی منطقه پخش و نیز اندازه گیری ویژگی های شیمیایی نمونه سیلاب در نوارهای پخش سیلاب و چاه های موتوری منطقه مورد مطالعه مشخص گردید که طی چهارنوبت آبگیری در نوارها‘ بیش از 100000 تن رسوبات ریزدانه با متوسط ضخامت 43 سانتی متر که عمدتا ذرات سیلت می باشند‘ در پنج نوار انباشته شده است. از آنجایی که مقدار شن رسوبات از نوار اول تا پنجم کاهش و در مقابل مقدار رس در رسوبات افزایش یافته‘ سرعت نفوذ آب از 35/1 سانتی متر در ساعت در نوار اول به 65/0 سانتی متر در ساعت در نوار پنجم کاهش پیدا می کند. بستر نوارهای پخش سیلاب به سبب وجود سله سطحی متراکم در سطح خاک از نفوذپذیری برخوردار نیست. آبگیری نوبت دوم با افزایش متوسط 50 سانتی متر سطح آب زیرزمینی نسبت به سایر آبگیری ها بیشترین تاثیر را در افزایش سطح سفره آب زیرزمینی منطقه داشته است. کاهش نفوذپذیری در سطوح رسوب گرفته شده نوارها‘ هدر رفت سیلاب با کیفیت بسیار خوب از طریق تبخیر‘ بهره برداری بی رویه از منابع آب زیرزمینی به ویژه در فصول خشک و وقوع خشکسالی های اخیر با شدت بالا‘ سبب کاهش تاثیر شبکه در افزایش رقوم سطح و کیفیت آب زیرزمینی منطقه شده است. چنانچه در خصوص کاهش گل آلودگی سیلاب ورودی و رسوب زدایی شبکه های پخش سیلاب چاره اندیشی نشود‘ بخش قابل توجهی از آب ذخیره شده در نوارها قبل از نفوذ به صورت تبخیر هدر خواهد رفت. بنابراین توصیه می شود که طرح های آبخوانداری در قالب طرح جامع آبخیزداری انجام پذیرد که این خود سبب افزایش نسبت سود به زیان این گونه طرح ها به دلیل کاهش گل آلودگی سیلاب خواهد شد.

شرایط ناپایدار بوم شناختی جنگل های کشور در چند دهه اخیر با دگرگونی و ناپایداری شرایط اجتماعی و اقتصادی روستائیان جنگل نشین توام گشته و جنگل ها را بیش از پیش با خطر تخریب مواجه کرده است. تاسیس شرکت های تعاونی جنگل نشین با هدف بهره برداری و احیای جنگل های مخروبه شمال در استان گیلان به وقوع پیوست. شرکت های تعاونی که به طور عمده عرصه های تحت پوشش طرح های جنگلداری را در اختیار گرفت در اساس یک بنگاه اقتصادی به حساب آمدند که وظیفه حفظ و احیای جنگل ها را نیز به عهده گرفتند. از دیدگاه با توجه به محدودیت های بوم شناختی جنگل ها‘ برحسب ضرورت برقرار کردن رابطه ای منطقی میان بهره برداری اقتصادی و شرایط بوم شناختی در دستور کار قرار گرفت. جلب مشارکت روستانشینان عرصه های جنگلی در بهره برداری و مدیریت جنگل ها‘ در واقع اولین گام در تغییر نگرش در سیاست های مدیریت به حساب می آید. در گذشته میان مدیریت طرح های جنگلداری و روستانشینان تعارضاتی بوجود آمده بود. از این روی واگذاری این عرصه ها به تعاونی ها سرآغازی برای رفع این تعارضات نیز بوده است. اما در عین حال‘ شرکت های تعاونی جنگل نشین در چارچوب بنگاه اقتصادی می باید از قانونمندی های اقتصادی پیروی نموده و بتوانند سودآور باشند و از پایداری اقتصادی نیز برخوردار باشند. در حقیقت سعی شده که از دیدگاه اقتصادی توانمندی های واحدهای تعاونی و سودآوری آنها بررسی گردد. علاوه بر آن امکان شناخت رابطه میان توان بوم شناختی و مسئله اقتصادی شدن مورد توجه قرار گیرد.

در این بررسی خواص فیزیکی و تشریحی چوب و پوست گونه راش جنگل ساهکل و تغییرات آنها در سه ارتفاع و محور شعاعی تنه درخت تحلیل شده است. تعداد سه درخت سالم راش در جنگل شنرود ساهکل واقع در غرب لاهیجان قطع شده و از هر درخت سه دیسک از ارتفاع پایینی‘ میانی و بالایی تنه درخت (ارتفاع های 1‘ 2و 3) انتخاب گردید. نمونه های آزمونی برای اندازه گیری خواص مورد نظر یعنی رطوبت‘ جرم ویژه خشک‘ هم کشیدگی حجمی‘ طول الیاف و نسبت طول به قطر الیاف (L/D)‘ بنابر استاندارد 3131-ISO از این دیسک ها تهیه شد و داده های حاصله مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان می دهد که رطوبت چوب راش در محور شعاعی تغییرات کمی داشته‘ اما در محور طولی‘ در سه ارتفاع مورد بررسی‘ از زمین تا تاج افزایش می یابد. جرم ویژه خشک چوب در محور شعاعی از مغز تا پوست تغییرات کمی داشته و در سه ارتفاع از پایین به بالا کاهش می یابد. الگوی تغییرات هم کشیدگی حجمی بجز در ارتفاع 1 (دیسک پایینی) در محور شعاعی در دو ارتفاع دیگر از الگوی جرم ویژه خشک تبعیت می کند. منحنی تغییرات طول الیاف‘ راندمان و نسبت L/D چوب در سه ارتفاع و محور شعاعی تغییرات کمی را نشان می دهد. رطوبت‘ جرم ویژه خشک‘ هم کشیدگی حجمی و همچنین طول الیاف پوست راش در سه ارتفاع تنه‘ تغییرات کمی داشته‘ ولی راندمان الیاف پوست در بخش میانی تنه و نسبت L/D آن در پایین تنه بیشتر از قسمت های دیگر آن است.

این تحقیق با هدف بررسی امکان بازیافت گونی های کنفی فرسوده در ساخت خمیر کاغذ به روش سودا انجام گرفته است. بدین منظور نخست خواص آناتومیکی و ترکیبات شیمیایی الیاف حاصل از این گونی ها اندازه گیری شد. در شرایط مختلف پخت‘ میانگین بازده و عدد کاپا به ترتیب 55/4 و 69/34 درصد به دست آمد. شرایط مناسبت برای ساخت خمیر کاغذ آزمایشگاهی با قلیاییت 14‘ 16 و 18 درصد و زمان پخت 20 دقیقه انتخاب شده و کاغذهای با وزن پایه 2m/gr60 ساخته شد. میانگین اندیس مقاومت در برابر ترکیدن در سه سطح قلیاییت 14‘ 16و 18 درصد به ترتیب 73/4‘ 78/5 و 78/4 gr/2Kpam ‘ میانگین اندیس مقاومت در برابر پاره شدن به ترتیب 89/10‘ 83/10 و 65/11 gr/2mNm و میانگین مقادیر طول پاره شدن سطح قلیاییت به ترتیب 4185/4‘ 3900/4 کیلومتر به دست آمد. لگاریتم اعشاری مقادیر تعداد کوتاه شدن در سه سطح قلیاییت 64/1‘ 43/1 و 62/1 بود. محاسبات آماری نشان می دهد بجز در مورد طول پاره شدن‘ در سایر موارد اندازه گیری شده اثر قلیاییت معنی دار می باشد.

با توجه به نقش مهم بی مهرگان کف زی در اکوسیستم های آبی‘ هدف از انجام این بررسی‘ شناسایی وضعیت این موجودات در تالاب گمیشان بوده است. نمونه برداری توسط گرب نوع اکمن از رسوبات بستر تالاب‘ در محل 5 ایستگاه انتخابی و به مدت 12 ماه پیاپی (از اسفند 77 تا پایان بهمن 78) انجام گرفت. نمونه های به دست آمده‘ پس از رنگ آمیزی توسط محلول رزبنگال‘ به تفکیک ماکروبنتوزها و مایوبنتوزها‘ شناسایی و شمارش شدند. در میان ماکروبنتوزها‘ بیشترین تراکم مربوط به گونه Pyrgula caspia از رده شکم پایان بود. بعد از آن به ترتیب Nereis diversicolar، Balanus sp.، Creastoderma sp.، Abra ovata، Mytilaster lineatus و Dreissena sp. دارای تراکم های بیشتری بودند. در میان مایوبنتوزها بیشترین تراکم مربوط به راسته روزنه داران و پس از آن به ترتیب Nematoda، Ostracoda و Bivalve بود. میانگین تراکم یکساله و همچنین حداقل و حداکثر تعداد در متر مربع‘ که با احتمال 95 درصد در محل هریک از ایستگاه ها قابل مشاهده است‘ به طور جداگانه برای ماکروبنتوزها و مایوبنتوزها محاسبه شد. همچنین پراکنش جمعیت های مربوط به تمام بی مهرگان مورد بررسی در بستر بالاب‘ به صورت لکه ای به دست آمد. بر اساس 3 شاخص مختلف‘ تنوع بی مهرگان کف زی بررسی شده و از این لحاظ‘ بستر تالاب در محل ایستگاه های نمونه برداری مورد مقایسه قرار گرفته است.

در این مطالعه بعضی از ویژگی های بوم و زیست شناسی از قبیل سن‘ رشد و تولید مثل 296 عدد کلمه مهاجر به تالاب انزلی‘ از اواسط آبان ماه 1378 تا اواسط آذرماه 1379 مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری به صورت ماهانه و در زمان اوج مهاجرت کلمه در ماه های اسفند و فروردین به صورت هفتگی صورت پذیرفت. نسبت جنسی کلمه های مهاجر به تالاب انزلی برابر? 1:?17/1 به دست آمد که حتی در سطح 10% معنی دار نبود. ولی نسبت های جنسی براساس تعداد در هر گروه سنی‘ تفاوت معنی داری را در سطح 5/0% نشان داد. همبستگی معنی داری بین طول کل بدن‘ وزن بدن‘ شعاع فلس ها و سن ماهی وجود داشت (001/0P<). پس از انجام مطالعات پیشینه پردازی بر روی فلس و محاسبه طول ماهیان‘ بیشترین رشد در سنین یک و دو سالگی به دست آمد. میزان رشد لحظه ای نیز در سنین یک سالگی و دوسالگی بیشترین مقدار بود. نمایه غده جنسی با سن متناسب بود. اوج منحنی نمایه غده جنسی برای کلمه های نر و ماده در ماه اسفند به دست آمد. قطر تخمک ها بین 3/1 – 95/0 میلی متر متغیر بود و هم آوری مطلق با سن ماهی متناسب بود.

به منظور بررسی قابلیت شاخص های گیاهی حاصل از داده های سنجنده تی.ام در برآورد درصد پوشش گیاهی در مراتع شمالی منطقه حفاظت شده جهان نما‘ از داده های رقومی سنجنده تی.ام استفاده گردید. در این تحقیق با روش نمونه برداری طبقه بندی شده تصادفی‘ داده های میانی متعلق به 370 پلات در قالب 37 درصد واحد نمونه برداری جمع آوری شد. به منظور تطبیق نقاط نمونه برداری با پیکسل های مربوطه در تصاویر قومی‘ مختصات جغرافیایی واحدهای نمونه برداری با استفاده از مکان یاب ثبت گردید. برای محاسبه شاخص های گیاهی‘ میانگین رقومی 9 پیکسل مربوط به واحدهای نمونه برداری حاصل از تصاویر تصحیح هندسی شده با خطای RMS9/0 استخراج شد. همچنین همبستگی بین شاخص های گیاهی و داده های میدانی تعیین گردید و سپس شاخص های گیاهی مناسب جهت برآورد درصد پوشش تفکیک شدند. در نهایت محاسبات و بررسی های آماری برای معرفی مدل مناسب‘ ارائه گردید. نتایج نشان می دهد که اگر داده های میدانی در طبقات مجزا قرار نگیرند‘ داده های تی.ام قادر به تخمین آنها نمی باشند. همچنین نتایج نشان می دهد که شاخص های گیاهی برگزیده‘ همبستگی قابل ملاحظه ای با داده های طبقه بندی شده میدانی (طبقه بندی براساس انحراف معیار) دارند. شاخص (TM5-TM3)/(TM5+TM3) تغییرات پوشش طبقه یک (1/88 – 9/71%) را با همبستگی 99 درصد نشان داده است. در طبقه دوم (9/71 – 6/58%) شاخص هایی که همبستگی بالایی (بیش از 85 درصد) با درصد پوشش دارند‘ شاخص های (TM6)/(TM3+TM5)، (TM3-TM7)/(TM3+TM7) و (TM6)/(TM7-TM2) بالاترین همبستگی را از خود نشان داده اند. در طبقه سوم (6/58 – 2/45%)‘ شاخص (TM4/TM3) داده های درصد پوشش را با ضریب تشخیص 77 درصد برآورد کرد. در طبقه چهارم (2/45 – 7/34%) هیچ یک از شاخص ها‘ توانایی برآورد درصد پوشش گیاهی را نداشتند.

تنوع زیستی از ویژگی های بارز پارک ملی گلستان واقع در شمال ایران است که آن را به عنوان یکی ازذخیره های زیست کره در سطح جهان اعتبار بخشیده است. بروز آتش سوزی های مکرر (67 فقره طی سال های 1336 تا 1378) در این پارک می تواند غنای محیط و ثبات زیستگاه های آن را دستخوش اختلالاتی ساخته و از اعتبار جهانی آن بکاهد. در این تحقیق به منظور بررسی پیامدهای آتش سوزی و تغییراتی که طی روند توالی اکولوژیک بعد از هر آتش سوزی در ساختار پوشش گیاهی مناطق آتش گرفته به وجود می آید‘ منطقه تختی ییلاق در قسمت جنوبی پارک که در شهریور ب1374 در سطحی معادل 720 هکتار دچار آتش سوزی شده بود‘ انتخاب و در توده های معرف مناطق آتش سوزی شده و شاهد (بدون آتش سوزی) پوشش گیاهی‘ فیتوس و تنوع مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. تجزیه و تحلیل ها نشان داد که درصد پوشش تاجی و فیتومس بالای سطح خاک در منطقه حریق با منطقه شاهد تفاوت معنی داری داشته که این دو پارامتر در منطقه حریق (تیمار) افزایش معنی دار را نشان داد‘ در حالی که در میزان تنوع دو منطقه تفاوت معنی داری مشاهده نشد. همچنین در این تحقیق مشخص شد که گندمیانی مانند Avena wiestii، Aegilops tauschii Festuca valessiana و Stipa pennata در منطقه حریق در مقایسه با منطقه مجاور خود در سطح 1 درصد افزایش معنی داری پیدا کرده اند‘ ولی گونه های خشبی مانند Acnthophyllum pugens، Onobrychis cornuta، Rosa persica، Cortoneaster ovatus بر اثرآتش سوزی چشمگیری داشتند. با توجه به افزایش گونه های یکساله مخصوصا از خانواده گندمیان (گونه های ثانویه) و کاهش گونه های چوبی‘ آتش را می توان به عنوان متغیری بازدارنده در دینامیسم تکاملی اکوسیستم به سوی کلیماکس دانست‘ همچنین غالب شدن گندمیان را به عنوان بستری مناسب جهت بروز و تکرار آتش سوزی معرفی کرد.

به موازات افزایش روزافزون بهره برداری از مراتع کشور‘ حفظ و احیای آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با توجه به گستره وسیع مراتع‘ کاربرد ماشین برای این منظور اجتناب ناپذیر است و برای استفاده مناسب و حصول بهره وری بالا از ماشین در مراتع‘ شایسته است این کاربری براساس مطالعات و بررسی های لازم صورت پذیرد. علی رغم وجود میلیون ها هکتار مرتع در ایران و اهمیت اقتصادی و زیست محیطی آن‘ مطالعات انجام شده در زمینه کاربرد ماشین های مناسب در کشور بسیار اندک بوده و واقع کار علمی انجام نشده است. همانند عملیات ماشینی مختلف رایج در کشاورزی اعم از تهیه زمین‘کاشت‘ داشت و برداشت‘ در مراتع نیز عملیات کاشت برخی گیاهان بیشتر به صورت ماشینی صورت می گیرد. از این رو انجام بررسی های علمی در مورد ماشین های کاشت در مراتع‘ به ویژه بوته کارها دارای اهمیت ویژه است. در این تحقیق که در یک طرح بلوک های کامل تصادفی به عنوان قالبی در آزمایش های فاکتوریل با 3 فاکتور مستقل انجام شده است‘ 3 متغیر وابسته شامل عمق شیار ایجاد شده پس از عبور بوته کار‘ دقت در فاصله کاشت آتریپلکس و درصد استقرار بوته ها به عنوان شاخص هایی برای بررسی کیفیت عملیات کاشت مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفته است. فاکتورهای مستقل طرح عبارتند از: پیش بر بشقابی در دو سطح (وجود و عدم وجود پیش بر)‘ عمق کار در دو سطح (20 و 30 سانتی متر) و سرعت پیشروی در دو سطح (8/2 و 5 کیلومتر بر ساعت). تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که عمق شیار ایجاد شده پس از عبور بوته کار به طور معنی داری متاثر از پیش بر و عمق کار و دقت در فاصله کاشت متاثر از اثر متقابل عمق کار و سرعت پیشروی است‘ در حالی که تغییر معنی داری در میزان استقرار ایجاد نشد. عدم وجود پیش بر و عمق کار بیشتر‘ سبب ایجاد عمق شیار بیشتر به ترتیب برابر با 3/24 و 3/26 سانتی متر گردید‘ در حالیکه وجود پیش بر و عمق کار کمتر‘ شیارهایی به ترتیب به عمق 5/20 و 4/18 سانتی متر ایجاد کرد. در نهایت با توجه به فاکتورهای مورد مطالعه‘ عمق کار 20 سانتی متر با سرعت پیشروی 5 کیلومتر در ساعت مناسب تر تشخیص داده شده و توصیه می شود.

این تحقیق از مهرماه 1378 تا فروردین ماه 1379 در تالاب های بین المللی سلکه و سیاه کشیم (کلاس اسپند) که بخشی از تالاب انزلی هستند‘ انجام شد. مساحت منطقه مورد بررسی در تالاب سلکه 78 و در تالاب اسپند 45 هکتار بود. در تالاب سلکه 57 گونه و در تالاب اسپند 39 گونه پرنده شناسایی شد. در تالاب سلکه به طور متوسط ماهانه 5021 و در تالاب اسپند 2695 پرنده آبزی و کنارآبزی شمارش شد. تراکم متوسط پرنده در سلکه 64 پرنده و در اسپند 60 پرنده در هکتار بود. در طول بررسی در هر دو منطقه‘ خوتکا Anas crecca گونه غالب بود. جمعیت عمده منطقه سلکه را مهاجران آبزی و کنارآبزی پاییزه‘ بهاره و زمستانه و منطقه اسپند را مهاجران زمستانه تشکیل می دادند. تالاب بین المللی سلکه از نظر تعداد گونه‘ تعداد پرنده‘ غنای گونه ای منهینیک‘ تنوع گونه ای سیمپسون و شانون – وینر و یکنواختی سیمپسون و شانون – وینر دارای مقادیر بیشتر بود. زیستگاه اسپند تنها از نظر غنای مارگالف و شاخص غالبیت سیمپسون دارای میزان عددی بیشتر بود که این امر اهمیت بیشتر زیستگاه سلکه را نسبت به اهمیت تالاب اسپند برای حفاظت پرندگان آبزی و کنارآبزی بیان می کند.