مجله سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران
سال بیست و پنجم شماره 4 (پیاپی 100، زمستان 1386)

شناخت دمانس در مراحل اولیه می تواند بهبود حاصل از درمان موثر را افزایش دهد و غربالگری و درمان سریع آن می تواند از بار ابتلا به این سندرم بکاهد. آزمون کوتاه وضعیت ذهنی Mini-Mental State Examination(MMSE) در کشورهای غربی وسیعا به عنوان ابزاری برای تشخیص و غربالگری دمانس بکار می رود. این تحقیق به منظور تهیه و تعیین اعتبار آزمون کوتاه وضعیت ذهنی فارسی صورت گرفته است.ابتدا پرسشنامه MMSE و دستورالعمل اجرای آن بر اساس پرسشنامه MMSE استاندارد شده به فارسی ترجمه گشت. با توجه به ماهیت زبانی برخی سوالات و به منظور هماهنگ ساختن برخی دیگر از سوالات با شرایط جامعه برای دستیابی به روایی ظاهری قابل قبول (Face Validity) تغییراتی در برخی از سوالات پرسشنامه داده شد. آزمون حاصل بر روی 30 بیمار مبتلا به دمانس و 200 نفر فرد سالم که با روش نمونه گیری آسان (Convenience sampling) انتخاب شده بودند، انجام شد.در بررسی نتایج حاصل از انجام MMSE در جمعیت افراد سالم، نمره کلی در محدوده 18 تا 30 از کل 30 نمره این پرسشنامه با میانگین 26.3 و انحراف معیار 2.79 بود و در جمعیت بیمار نمره کلی در محدوده 1 تا 26 با میانگین 13.6 و انحراف معیار 6.17 قرار داشت. Discriminate validity (روایی تمایز) بر اساس آزمون t مستقل انجام گرفت و با اطمینان 95 درصد بین عملکرد حافظه دو گروه فوق الذکر، تفاوت معنی دار وجود داشت. به منظور کنترل اثر متغیرهای مخدوش کننده سن و سطح تحصیلات آنالیز Triway ANOVA (آنالیز واریانس سه طرفه) انجام شد که همچنان آزمون قادر به تمایز افراد دچار دمانس و سالم بود. در تعیین پایایی داخلی پرسشنامه، ضریب آلفای کرونباخ برای کل آزمون 0.81 به دست آمد. با استفاده از منحنی ROC نمره 22 به عنوان Cut off point (نقطه برش) در نظر گرفته شد که آزمون در این نمره حساسیت 90 درصد و اختصاصیت 93.5 درصد داشت.چنین به نظر می رسد که آزمون کوتاه وضعیت ذهنی فارسی قابلیت و پایایی مناسبی داشته و با نمره 22 در جهت افتراق افراد مبتلا به دمانس کارایی دارد.

وظیفه اصلی جراحان پلاستیک صورت، آنالیز صورت و تعیین مناسب ترین مداخلات به منظور دستیابی به اهداف زیبایی و عملکردی است. اندازه گیری دقیق کیفیت های مطلوب از نظر زیبایی شناسی می تواند به جراح در ادراک اهداف جراحی کمک شایانی بنماید در نتیجه بر آن شدیم تا در این طرح به آنالیز آنتروپومتریک صورت بپردازیم البته با تاکید بیشتر بر روی بینی به دلیل این که بینی کلید اصلی زیبایی صورت است.
تعیین آنالیز آنتروپومتریک صورت در 300 زن و مرد مراجعه کننده جهت رینوپلاستی به بیمارستان حضرت فاطمه در سال های 86-84 و مقایسه آن با معیارهای نرمال (کامینز).
نوع مطالعه Cross-Sectional می باشد که در آن عکس های قبل از عمل بیماران بدون سابقه جراحی در صورت گرفته شد عکس ها در نماهای رخ، نیم رخ بازال انتخاب گردید 12 اندازه آنتروپومتریک استاندارد گرفته شد و به معیارهای کامینز مقایسه شد. نتایج به دست آمده با نرم افزار SPSS آنالیز شد. با Confidence intervals 95% و PV:<0.05.
تفاوت معنی داری بین معیارهای کامینز وجود داشت. نتایج به دست آمده و معیاری کامینز وجود داشت (PV:<0.05) پیشنهاد بدست آمدن معیارهای خاصی جهت اندازه های آنتروپومتریک صورت ایرانیان توصیه می شود.

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یکی از مشکلات شایع گوارشی می باشد و حدود یک چهارم مراجعین به متخصصین گوارش را تشکیل می دهد. چندین مطالعه کنترل شده تاثیر بعضی از داروهای ضد افسردگی در درمان این بیماری را مورد بررسی قرار داده اند ولی مطالعاتی که اثرات این داروها را مورد مقایسه و بررسی قرار داده باشند بسیار معدودند. این مطالعه قصد دارد اثر آمی تریپتیلن و نورتریپتیلن را در درمان این بیماری با هم مورد مقایسه و بررسی قرار دهد.
60 بیمار مبتلا به IBS با غلبه اسهال و درد شکم که با معیارهای Rome II تشخیص داده شده بودند در این مطالعه شرکت داده شدند. با شرح حال، معاینه بالینی و آزمون های آزمایشگاهی (مشتمل بر آزمون های سلیاک) علل عضوی رد شدند. این بیماران بطور تصادفی در یکی از دو گروه آمی تریپتیلن 10 میلی گرم و یا نورتریپتیلن 10 میلی گرم تقسیم شدند. علایم این بیماران در ابتدای مطالعه و در پایان ماه اول و سوم از شروع درمان مورد ارزیابی قرار گرفتند.
در پایان ماه اول و سوم بیماران هر دو گروه کاهش قابل ملاحظه ای در بهبود علایم داشته و میزان بهبودی کلی در گروه آمی تریپتیلن از 49% به 9% و در گروه نورتریپتیلن از 52% به 8% در پایان ماه سوم رسید.
آمی تریپتیلن و نورتریپتیلن هر دو یک درمان موثر در کاهش علایم بیماران IBS با غلبه اسهال و درد شکم می باشند و تفاوتی در اثرات این دو دارو در این بیماران وجود ندارد.

مراکز مشاوره دانشجویی، مراکزی هستند که در مجموعه معاونت دانشجویی، فرهنگی دانشگاه ها به صورتی هدفمند، در راستای ارتقای سلامت جسمی، روانی و اجتماعی دانشجویان ارایه خدمت می کنند. به منظور بهبود عملکرد این مراکز و در جهت ارتقای سلامت جوانان این مطالعه با هدف بررسی دیدگاه ذی نفعان کلیدی در مورد ابعاد مختلف مراکز مشاوره دانشجویی به منظور ارایه یپشنهادات اصلاحی، طراحی و اجرا گردید.
این پژوهش، مطالعه ای کیفی بوده که بر مبنای گراندد تئوری و با استفاده از روش بحث متمرکز گروهی با شرکت ذی نفعان کلیدی اعم از دانشجویان و آگاهان کلیدی منتخب از 9 دانشگاه علوم پزشکی کشور انجام گرفت. ضمن جمع آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل داده ها به روش تجزیه و تحلیل محتوا و به صورت تحلیل قیاسی صورت پذیرفت و بدین ترتیب ایده ها، پدیده ها و مفاهیم از دیدگاه شرکت کنندگان در مطالعه استخراج گردید.
در این بررسی 243 گزاره استخراج گردید و تحلیل مقایسه ای این گزاره ها منجر به دسته بندی و استخراج دیدگاه ها و ایده ها در چهار محور اصلی نیاز دانشجویان به خدمات مراکز مشاوره دانشجویی، موفقیت ها و چالش های مراکز مشاوره دانشجویی، اولویت های خدمات مراکز مشاوره دانشجویی و راهکارهای ارتقای خدمات این مراکز گردید.
یافته های این پژوهش حاکی از آن است که نیاز به مراکز مشاوره دانشجویی ضرورتی انکار ناپذیر است که فرهنگ سازی، اطلاع رسانی، سیاستگزاری، تصمیم گیری و برنامه ریزی مشارکتی به حضور فعال ذی نفعان، ارایه خدمت با توجه به اولویت های مورد نیاز دانشجویان و استفاده از پتانسیل های ارزنده موجود جهت خدمت رسانی، بهره برداری هر چه بیشتر از این مراکز را میسر می گرداند.

با شروع سوء مصرف مواد غیر قانونی نظیر حشیش، تریاک و غیره از دوران نوجوانی، شانس بالایی برای مرگ زودرس ایجاد می شود. روش های متعددی در خصوص کاهش گرایش دانش آموزان به مواد غیر قانونی به اجرا در آمده، اما اثر بخشی آن ها مورد تردید و سوال است. این تحقیق سعی در مطالعه و مقایسه روش های مختلف کاهش گرایش دانش آموزان به سوء مصرف مواد دارد.
مواد و روش پژوهش در طرح حاضر به صورت نیمه آزمایشی با انتخاب سه گروه آزمایش و یک گروه شاهد است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه دوم راهنمایی سال تحصیلی 85-1384 در مدارس راهنمایی سراسر کشور بوده است. روش نمونه گیری به صورت لایه ای چند مرحله ای و با توزیع جغرافیایی کشور به 5 منطقه شمال، جنوب، مشرق، مغرب، مرکز و انتخاب استان ها به صورت تصادفی بود. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه خود گزارش دهی و محقق ساخته با محتوای اطلاعات جمعیت شناختی و بررسی نگرش و آگاهی از عوارض نسبت به مواد غیر قانونی بود.
نتایج نشان داد که از بین دانش آموزان گروه نمونه مورد بررسی (2911 نفر) با میانگین سنی 13 سال، در هر سه قسمت نگرش و آگاهی از مضرات مواد غیر قانونی و نیز کاهش مصرف مواد غیر قانونی، تفاوت میانگین تفاضل نمرات گروه شاهد با گروه های آزمایش معنادار بود. در بررسی انواع روش های کاهش گرایش، گروه آموزش مهارتهای اجتماعی نسبت به سایر گروه ها منفی ترین نگرش و بیشترین آگاهی از مضرات مواد غیر قانونی را داشتند.
به نظر می رسد استفاده از روش های سنتی قدیمی جهت افزایش سطح آگاهی و نشر اطلاعات نمی تواند در پیشگیری و یا کاهش گرایش موثر باشد. آموزش مهارتهای اجتماعی، اثر بخشی بیشتری نسبت به سایرین داشته است.

کشور ما در زمره پر مصرف ترین کشورها از لحاظ دارو به حساب می آید و معضلات دارویی اعم از کمبود و یا نبود همیشگی پاره ای اقلام دارویی، مشکلاتی را به وجود آورده است. هدف ما از انجام این مطالعه بررسی مصرف خودسرانه دارو و عوامل تاثیرگذار بر آن در سالمندان شهر تهران می باشد.
این مطالعه مقطعی (Cross-Sectional) و دارای جنبه های توصیفی و تحلیلی بود که طی آن 385 نفر از سالمندان شهر تهران مورد بررسی قرار گرفتند. با استفاده از فرم اطلاعاتی مشتمل بر 32 سوال و با روش مصاحبه اطلاعات جمع آوری شد. برای آنالیز داده ها از نرم افزار spss و تستهای آماری مان - ویتنی و chi-square استفاده شد.
میانگین سن افراد 67 سال با انحراف معیار 4.33 بود. 76.9 درصد سالمندان مرد بودند. 72 درصد در منزل دارو نگهداری می کردند که مهمترین علت آن احتیاط و ذخیره سازی دارو (48.7 درصد) بوده است. ضددردها (44.4 درصد) بیشترین داروهای باقی مانده در منزل بودند.57.7 درصد افراد در 3 ماه گذشته خودسرانه دارو مصرف کرده بودند. مهمترین علت آن استفاده قبلی از دارو و بهبودی و وجود علایم مشابه (25.6%) بود. مصرف خودسرانه دارو با وضعیت تاهل (P=0.020)، سطح تحصیلات (P=0.008) و تعداد فرزندان (P=0.001) ارتباط معنی داری داشت.
این مطالعه نشان داد مصرف خودسرانه دارو در میان سالمندان نسبت به عموم مردم که در مطالعات دیگر نشان داده شده است کمتر میباشد، اما در مقایسه با کشورهای توسعه یافته همچنان در سطح بالایی قرار دارد و ارایه راه حلها و سیاستگذاری های مناسب و کارآمد از سوی مسوولان امر را ایجاب می کند.

هدف از مطالعه حاضر بررسی وضعیت اعتیاد در زنان بصورت مجزا و بررسی اتیولوژی و فاکتورهای موثر بر آن می باشد که نمادی از وضعیت کلی اعتیاد در کل جامعه بوده و می باشد.
در بررسی توصیفی و مقطعی در فاصله دو سال (85-1384) با استفاده از فرم جمع آوری اطلاعات در مراکز ترک اعتیاد در سطح تهران بزرگ نسبت به ثبت و جمع آوری داده ها اقدام و سپس نسبت به آنالیز آنها اقدام شده است.نتایج کل نمونه مورد مطالعه 2100 نفر از زنان معتاد ارجاعی به مراکز ترک اعتیاد بوده که 60% آنها ساکن تهران و 40% مربوط به سایر استانها بوده متوسط سن اعتیاد 32 سال و متوسط سن شروع مصرف 20 سال بوده است، بیشترین علت شروع مصرف ناشی از سرخوشی و مهمانی های شبانه و توسط بستگان معتاد بوده است.
این مطالعه نشان می دهد که بدلیل بافت فرهنگی موجود در کشورمان، اعتیاد در زنان شکل پنهان تری نسبت به مردان داشته که نیازمند توجه بیشتر و حداقل به ایجاد مراکز خاص ترک اعتیاد برای زنان معتاد بوده همچنین اقدامات پیشگیری مدبرانه همراه با توجهات ویژه در مسیر درمان اعتیاد نیازمند می باشد.

عفونت زخم جراحی یکی از مهمترین عفونتهای بیمارستانی می باشد. این مطالعه با هدف بررسی فراوانی عفونت زخم جراحی در بخشهای جراحی عمومی و فاکتورهای خطر مرتبط با آن انجام شد.
در این مطالعه آینده نگر 2860 بیمار که در طی 2 سال در بخشهای جراحی عمومی دو بیمارستان دانشگاهی تحت عمل جراحی قرار گرفته بودند، انتخاب شدند. فراوانی عفونت زخم جراحی در مدت بستری و نیز عوامل موثر بر آن بررسی گردید.
نتایج مطالعه نشان داد که فراوانی عفونت زخم جراحی در بیماران 2.2% بود.در آنالیز تک متغیره، سن، عمل جراحی در بیش از یک محل آناتومیک، افزایش مدت زمان جراحی، بیشتر بودن طول زخم جراحی، عمل جراحی به علت ابتلا به بدخیمی و یا پارگی احشا، وجود درن، سابقه فشار خون بالا، سابقه ابتلا به دیابت ملیتوس، مصرف مواد مخدر، مصرف الکل، مصرف استروئید اخیر، سابقه شیمی درمانی اخیر، پایین بودن هموگلوبین و آلبومین سرم با احتمال بالاتر وقوع عفونت همراهی داشتند. در آنالیز چند متغیره از بین این متغیرها فقط زمان جراحی، وجود درن پس از عمل، استعمال مواد مخدر، دریافت استروئید اخیر، پایین بودن هموگلوبین سرم و عمل جراحی به علت پارگی احشا، پیش بینی کننده عفونت زخم جراحی بودند.
در صورت پیگیری بیماران پس از ترخیص میزان تشخیص عفونت زخم جراحی تا 2 برابر افزایش می یابد.فاکتورهای خطر در بیماران ایرانی مشابه با سایرین است ولی اعتیاد به مواد مخدر یک فاکتور منحصر به فرد در بیماران ما بود.

فعالیت بدنی یک نقش پذیرفته شده در توانبخشی قلبی دارد، که بیشتر به جهت اثرات مثبت آن بر جریان خون عضله قلبی در بیماران عروق کرونر می باشد. مکانیسم این بهبود مورد تردید می باشد و بهبود سیستم عروق محیطی و عملکرد انقباضی عضله قلب بعنوان سازگاری های احتمالی پیشنهاد شده اند. هدف این مطالعه بررسی اثرات تمرین ترکیبی بر عملکرد انقباضی بطن چپ بیماران عروق کرونر می باشد.
24 بیمار عروق کرونر (میانگین سن 6±60 سال؛ میانگین وزن 12±74 کیلوگرم؛ و میانگین شاخص توده بدن 4±26) بطور تصادفی به دو گروه تجربی (n=12) و کنترل (n=12) تقسیم شدند. گروه تجربی در تمرینات ترکیبی به مدت 3 ماه، 3 بار در هفته برای 60 تا 80 دقیقه و در 70% تا 85% ضربان قلب بیشینه (Peak heart rate) 40% تا 60% یک تکرار بیشینه شرکت کردند. متغیرهای مورد مطالعه در ابتدا و در پایان برنامه با روش امپدانس کاردیوگرافی مورد ارزیابی قرار گرفتند.
تمرینات موجب کاهش معنی دار ضربان قلب و فشار خون استراحتی بیماران شدند. شاخص شتاب خروج خون (ACI) از 0.49±0.14 و 0.78±0.24 در مجذور ثانیه افزایش یافت (P<0.05). شاخص سرعت خروج خون (VI) از 9±36 به 8±47 میلی ثانیه افزایش یافت (P<0.05). کار قلب چپ (LCW) از 1±5 به 1±7 کیلوگرم متر افزایش یافت (P<0.05). شاخص کار قلب چپ (LCWI) از 1±3 به 1±4 کیلوگرم متر/ مترمربع افزایش یافت (P<0.05). مرحله پیش تزریقی خون (PEP) از 12±91 به 19±68 میلی ثانیه کاهش یافت (P<0.05). نسبت زمان سیستولیک (STR) از 5±28 به 6±21 کاهش یافت (P<0.05). زمان تزریق بطن چپ (LVET) تغییر معنی داری نداشت.
ما نتیجه گرفتیم که تمرینات ترکیبی ممکن است موجب بهبود عملکرد انقباضی عضله قلب بیماران عروق کرونر شود.

بررسی حاضر با هدف تعیین فراوانی اضطراب و افسردگی و عوامل مرتبط با آن در زنان با افزایش سطح اندروژن خون مراجعه کننده به یک کلینیک خصوصی در شمال تهران انجام شد.بررسی حاضر یک بررسی مقطعی توصیفی - تحلیلی است. در این مطالعه 55 زن 38-16 ساله با افزایش سطوح سرمی تستوسترون و یا آندرستن دیون و یا نشانه های بالینی هیرسوتیسم مراجعه کننده به یک کلینیک خصوصی در شمال تهران از خرداد ماه 1379 تا خرداد ماه 1380 شرکت کردند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه کتبی شامل سوالات جمعیت شناختی، پرسشنامه اضطراب آشکار و پنهان اشپیل برگر Spielberger state-trati Anxiety Inventory و پرسشنامه افسردگی بک Beck depression Inventory بود. داده های پژوهش به کمک آزمون t و آنالیز واریانس یک طرفه تحلیل گردیدند.میانگین اضطراب آشکار 44.35، اضطراب پنهان 47.25 و افسردگی 20.22 بود. بین اضطراب آشکار با وضعیت نازایی، بین اضطراب پنهان با تعداد بارداری های کامل و وضعیت نازایی و بین افسردگی با سن، سواد، وضعیت نازایی، وضعیت اشتغال و انجام ورزش ارتباط معنی دار وجود داشت(P<0.05) و کمتر.میزان اضطراب و افسردگی این زنان بالا بود بنابراین پیشنهاد می شود در زمینه انجام ورزش و سایر تکنیکهای کاهش اضطراب و افسردگی آموزش ببینند.

باتوجه به نقش مهم دندانپزشک در کنترل پلاک، مطالعه حاضر با هدف بررسی آگاهی دندانپزشکان عمومی اصفهان از کنترل پلاک در سال 1382 انجام شد.
این مطالعه توصیفی مقطعی روی 165 دندانپزشک عمومی شاغل در مطب های خصوصی اصفهان انجام شد. میزان پاسخ گویی 91.6% و پرسشنامه شامل اطلاعات دموگرافیک، مفاهیم پایه کنترل پلاک، انواع مسواک ها، نخ دندان ها، دهان شویه ها و خمیر دندان ها بود که با مراجعه مستقیم به دندانپزشک پخش شده و به سوالات با پاسخ درست یک نمره مثبت و برای سوالات با پاسخ نادرست و یا بدون پاسخ نمره ای لحاظ نشد. دندانپزشکانی که نمره 0-5 گرفته بودند در گروه ضعیف، آنانی که نمرات 6-11 اخذ کردند در گروه متوسط و نمرات 15-12 در گروه نمرات خوب طبقه بندی شد. نتایج با آمار توصیفی و chi square بررسی شدند.
29.7% از افراد تحت مطالعه زن و 70.3% مرد بودند. 72.1% دارای آگاهی متوسط و 27.9% دارای آگاهی خوب و هیچ فردی واجد شرایط گروه ضعیف نبودند. منابع آگاهی در 3.6% اینترنت، در 35.8% مقالات علمی، در 55.2% کنگره ها و 5.4% منابع دیگر بود. 7.9%، فارغ التحصیل دانشگاه شهید بهشتی، 13.3% تهران، 52.1% اصفهان، 7.9% شیراز، 5.5% خارج از کشور و 13.3% نیز فارغ التحصیل دانشگاه های دیگر بودند. میانگین سال های فارغ التحصیلی 12.3 بود. تفاوت معنی داری بین آگاهی و جنس، منابع کسب اطلاعات و دانشگاه مشاهده نگردید ولی این آگاهی بر حسب سابقه کار معنی دار بود (P<0.001).
به نظر می رسد آگاهی دندانپزشکان عمومی اصفهان در مورد کنترل پلاک در حد مناسب و قابل قبول باشد.

34 بیمار با نارسایی مزمن کلیوی [21 بیمار تحت درمان با همودیالیز (HD) و 13 بیمار تحت درمان با دیالیز صفاقی [(PD) وارد مطالعه شدند و با گروه سالم شاهد (18 نفر) مورد مقایسه قرار گرفتند. از همه افراد مورد مطالعه اندازه گیری سطح سرمی مالون دی آلدئید (MDA) و ظرفیت توتال آنتی اکسیدان (TAS) بعمل آمد. اندازه گیری MDA بر مبنای تیوباربیتوریک اسید با استفاده از دستگاه فلوریمتری و توتال آنتی اکسیدان بوسیله کیت با استفاده از دستگاه اتوآنالیز صورت گرفت. وزن و قد اندازه گیری و نمایه توده بدن محاسبه گردید.نتایج میانه سطح سرمی MDA در بیماران HD و PD و گروه شاهد سالم به ترتیب 1.36(9.21)، 0.88(4.82) و 0.00(0.51) میکرومول بر لیتر بود، که در بیماران HD بطور معنی داری بالاتر از گروه شاهد بود (P=0.005)، ولی در بیماران PD تفاوت آماری معنی داری نسبت به گروه شاهد مشاهده نگردید. همچنین میانه سطح سرمی TAS در هر دو گروه از بیماران HD و PD [به ترتیب 1.44(0.25) و 1.31(0.19) میلی مول بر لیتر] نسبت به گروه شاهد [1.17(0.14) میلی مول بر لیتر]، بطور قابل ملاحظه ای افزایش یافته بود، که متناسب با افزایش MDA بود (P<0.001، r=0.443).
بحث: با وجود افزایش ظرفیت توتال آنتی اکسیدان سرم، یافته ها نشان میدهد سطح سرمی بالاتر MDA در بیماران با درمانهای جایگزینی کلیوی با افزایش استرس اکسیداتیو در ارتباط می باشد.

خلاصه: کولیت اولسراتیو از بیماری های التهابی روده با علت ناشناخته است که به صورت حملات راجعه التهابی در لایه مخاط و گهگاه زیر مخاط روده بروز میکند. برپایه دانسته های پزشکی در مورد پاتوژنز این بیماری، درمانهای جدید بر پاسخ ایمنی روده و پروسه التهابی متمرکز شده اند. اما همچنان استفاده وسیع از درمانهایی مانند آمینوسالیسیلاتها و کورتیکواستروئیدها ادامه دارد. در این میان به نظر میرسد داروهای جدیدتر از کلاس آمینوسالیسیلاها مانند Mesalamine، در درمان موثرتر باشند. علاوه بر این، بیماران نسبت به آنها تحمل بیشتری نشان میدهند. در طی چند دهه اخیر، Immunomodulators به عنوان داروهایی موثر در درمان کولیت اولسراتیو، استفاده می شوند. از طرف دیگر، معرفی عوامل درمانی بیولوژیک مانند infiximab امکان بالقوه ای را جهت درمان بیماران فراهم آورده است. گرچه ذکر این نکته نیز ضروری به نظر میرسد که هیچکدام از درمانهای بیولوژیک موجود ایده ال نمیباشند. به هر حال تلاش مداوم در جهت جستجوی داروهای بهتر ضرورت دارد.

بیماری سلیاک یک علت شایع سندروم سوء جذب در نژاد قفقازی می باشد که با اسهال مزمن و استئاتوره و گاها آنمی فقر آهن و استئوپرومالاسمی و آرتریت تظاهر پیدا می کند. بیماری سلیاک می تواند منجر به استئوآرتروپاتی هیپرتروفیک ثانویه شود که در این صورت با کلابینگ و راکسیون پری استئال استخوانهای بلند مشخص می شود.
معرفی مورد: بیمار یک آقای 22 ساله با سابقه بیماری سلیاک از 10 سال قبل می باشد که به علت تورم زانوها و مچ پاها از?.? سال قبل مراجعه کرده است و دچار پاکی درما و کلابینگ انگشتان دستها و پاها و ضخیم شدن استخوانی استوانه ای دیستال استخوانهای ساعد و ساق پاها و تورم نسبتا شدید زانوها بوده است و در رادیوگرافی راکسیون پری استئال خطی در استخوانهای بلند مشاهده شده است. در بررسی ها مایع مفصلی غیر التهابی و ESR 61 و CRP مثبت و RF مثبت ضعیف و کلسیم و فسفر و آلکالن فسفاتاز نرمال و بدون مشکلات غدد داخلی بوده است.بحث همراهی بیماری سلیاک با استئوآرتروپاتی هیپرتروفیک ثانویه دیده می شود ولی همراهی بیماری سلیاک با نمای استئوآرتروپاتی هیپرتروفیک اولیه (pachydermoperiostosis) در منابع ذکر نشده است و به نظر می رسد علت تورم مفاصل بیمار استئوآرتروپاتی هیپرتروفیک باشد.