دو ماهنامه همای سلامت
سال پنجم شماره 4 (پیاپی 26، مهر و آبان 1388)

وجود کارآفرین در اقتصاد دانش مدار امروزی ضرورتی حیاتی است. دانشگاه ها به عنوان اصلی ترین نهاد متولی تربیت و تامین نیروی انسانی متخصص و همچنین یکی از ارکان شکل دهی فرهنگ اجتماعی، ناگزیر از بازنگری برنامه ها و فرآیندهای خود به منظور پرورش کارآفرینان و توسعه فرهنگ و نگرش کارآفرینی هستند. کارآفرینی تبدیل ایده نو به محصول یا خدمات است که علاوه بر اشتغال زایی، پیامدهایی نظیر افزایش بهره وری، ایجاد ثروت و رفاه را به دنبال خواهد داشت. امروزه نیاز کشور به توسعه کارآفرینی در تمامی عرصه ها و از جمله در بخش بهداشت و درمان بیش از گذشته احساس می شود که بارزترین دلیل آن، وجود معضل بیکاری در میان دانش آموختگان رشته های مختلف علوم پزشکی است. توسعه کارآفرینی در نظام سلامت، مستلزم پرورش دانشجویانی است که در دوران تحصیل در دانشگاه علاوه بر کسب دانش نظری و مهارت عملی در حوزه تخصصی خود، شیوه ها و مهارت های کارآفرینی و چگونگی راه اندازی کسب و کار را نیز فرا بگیرند. بنابراین، طراحی و اجرای برنامه های مختلف آموزشی، پژوهشی و ترویجی در راستای کارآفرینی و تجهیز دانشجویان به مهارت های کسب و کار، از اموری است که باید در دستور کار مدیران و تصمیم سازان دانشگاه های علوم پزشکی کشور قرار گیرد با این هدف که دانشجو پس از فراغت از تحصیل به جای انتظار برای شغل دولتی و کارجویی، قادر به کارآفرینی و راه اندازی کسب و کار باشد.

تبادل اطلاعات پزشکی از راه دور را تله مدیسین می گویند. برای برقراری چنین تبادل اطلاعاتی، فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش به سزایی دارد. پروژه تبادل اطلاعات پزشکی از راه دور، به فراهم بودن زمینه هایی در حوزه های مختلف فناوری احتیاج دارد. در این ارتباط نقش اینترنت، کتابخانه های دیجیتالی و بانکهای الکترونیکی بارزتر است. انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات در سالهای اخیر باعث شده که دیدگاه های آموزشی و بکارگیری اطلاعات دچار تغییرات چشمگیری گردد. به طوری که دانشگاه غیر حضوری انگلستان در سال 1969 به عنوان اولین موسسه آموزشی در جهان به آموزش از راه دور مبادرت ورزید. اهمیت خدمات سریع پزشکی در بلایای طبیعی، حوادث، جنگ و دیگر وقایع باعث گردید که نیروهای نظامی و ارتش جزو اولین سازمان های دست اندرکار بکارگیری از تله مدیسین به حساب آیند. در اوایل سال1996 تله مدیسین صحنه های عملیاتی و جبهه های جنگ را تحت پوشش قرار داد و در عملیات نظامی در بوسنی و کشورهای همسایه آن مورد استفاده قرار گرفت. به غیر از امور نظامی که پیشرو استفاده از تله مدیسین می باشد باید به مدیریت بحران برای رخدادها و حوادث طبیعی مانند زلزله و سیل نیز اشاره کرد. با این دیدگاه و با حضور اینترنت به عنوان ابزاری برای حمایت از برنامه های بهداشت جهانی (مانند ایدز، هپاتیت و دیگر بیماری ها) می توان از تله مدیسین استفاده عمومی و جهانی نمود.
تجویز نسخه و یا توصیه و مراقبتهای پزشکی با استفاده از تله مدیسین به صورتهای ویدئویی و داده هایی چون عکس و فیلم و نتایج آزمایشگاهی و رادیولوژی به انجام می رسد. تشخیص تصاویر رادیوگرافی یا سونوگرافی در قالب فایلهای دیجیتالی جهت ارائه خدمات از راه دور امکان پذیر است و حتی جراحی از راه دور نیز قابل اجرا خواهد بود. باید اذعان داشت که استفاده از کامپیوتر و اینترنت در کشورهای در حال توسعه، مراحل اولیه را می گذراند و زیرساختهای لازم برای ارتباطات مناسب و لازم برای اجرای طرحهایی مانند سلامت الکترونیک و سلامت پزشکی از راه دور وجود ندارد و به علت محدودیت زیرساختهای لازم، دسترسی به آنها گران و غیر عمومی است. با استفاده از فناوری اطلاعات و فراگیر شدن زیرساختهای لازم جهت ارتباطات و انتقال اطلاعات می توان خدمات بهداشتی، درمانی، کلینیکی، توانبخشی و... را با هزینه کم و با سرعت بالا، با کیفیتی بالا برای اقدامات درمانی و با حداقل جابجایی بیماران طرح ریزی کرد و بدین ترتیب با هزینه کم تعداد بیماران مورد درمان، زیاد خواهند شد. بدین طریق تله مدیسین در برخورد با حوادث و بلاهای طبیعی و در مواقع جنگ می تواند فرصتی برای ارائه خدمات ارزنده ای برای جلوگیری از مرگ و میر و کمک به خانواده قربانیان ایجاد نماید.

مدیریت کیفیت فراگیر یک هنر مدیریت برای کسب برتری است و به عنوان یک مجموعه اصولی که دستیابی به اصل بهبود مستمر سازمانی را میسر می سازد، تعریف شده است و این روش از تکنیک های کمی و منابع انسانی برای بهبود همه روندهای تولید در درون سازمان و تامین نیازهای مشتری در زمان حال و آینده استفاده می کند. آنچه مسلم است بکارگیری مؤثر از هر شیوه یا استراتژی جدید مدیریتی نیازمند آمادگی و پذیرش بسیاری از عوامل درون سازمانی است. بنابراین بکارگیری مؤثر TQM در هر سازمان مستلزم آشنایی هر چه بیشتر کارکنان سازمان با اصول و مفاهیم TQM می باشد. این مقاله مروری به بیان اصول، مفاهیم، ابزار و روش های مدیریت کیفیت فراگیر می پردازد.

تعارض واختلاف نظر کارکنان در یک سازمان، جزو طبیعت زندگی شغلی سازمان های اجتماعی است ومدیریت تعارض یکی از مشکلترین ودرعین حال مهمترین وظایف هر مدیر است که می تواند بازدهی وبهره وری سازمان را افزایش دهد. پژوهش با هدف کلی بررسی آگاهی،نگرش وعملکرد مدیران دانشکده علوم پزشکی شاهرود در زمینه مدیریت تعارض:1385 انجام گردید. این پژوهش از نوع مطالعات توصیفی- مقطعی و کاربردی می باشد. با توجه به محدود بودن جامعه پژوهش و نیاز به اطلاعات دقیق تمام مدیران به روش سرشماری مورد مطالعه قرارگرفته، پرسشنامه ای مشتمل بر 6سوال عمومی و51 سوال اختصاصی در خصوص آگاهی، نگرش و عملکرد مدیران در زمینه تعارض تهیه شد و جهت تکمیل در اختیار مدیران قرار گرفت. برای پردازش داده ها از نرم افزار SPSS وINSTAT استفاده و نتایج به صورت جداول و نمودار نمایش داده شد.
با توجه به نتایج حاصله از تحلیل داده ها مشخص گردید که مدیران ارشد 6/7درصد، مدیران میانی 3/30 درصد و مدیران پایه 1/62 درصد از جامعه پژوهش را تشکیل می دهند که 4/39 درصد از آنان زن و 6/60 درصد مرد می باشند. 7/16 درصد ازمدیران دارای مدارک تحصیلی کمتر از لیسانس و 3/83 درصد دارای مدارک تحصیلی لیسانس و بالاتر می باشند. تنها 3/27 درصد از مدیران دارای سن خدمتی زیر 10سال و بقیه بیش از 10سال سابقه کاری دارند. 1/6 درصد ازمدیران درزمینه مدیریت تعارض دوره آموزشی گذرانده و9/93درصد هیچ گونه دوره آموزشی در این زمینه نداشته اند. میزان آگاهی مدیران با میانگین18/14(از 20)درحد متوسط و نمره نگرش آنان 62/45(از55) مثبت می باشد و میانگین نمره عملکرد آنان76/110(از150) در حد خوب می باشد. با عنایت به لزوم آگاهی لازم و نگرش مثبت نسبت به مدیریت تعارض و نقش آن در عملکرد آگاهانه مدیران در این زمینه، می توان اظهار داشت که برگزاری دوره های آموزشی در این زمینه برای مدیران و ایجاد مهارت های لازم در استفاده ازتکنیک های مدیریت تعارض در آنان، می تواند در بازدهی و بهره وری سازمان نقش مؤثری ایفا نماید.

دسترسی به پوشش جهانی بیمه سلامت با استفاده ازانواع مختلف برنامه های بیمه ای، نگرش کاربردی وعملی محسوب می شود هرچند تجزیه سیستم تامین مالی سلامت متضمن هزینه ها ازلحاظ تفکیک توانایی برنامه های بیمه جهت افزایش دسترسی وکاهش پرداخت برای مراقبت سلامت دربین جمعیت های مختلف می باشد. این مطالعه، تاثیر انواع متفاوت برنامه های بیمه سلامت را براحتمال استفاه ازخدمات مراقبت سلامت، میزان مصرف وپرداختهای فردی برای مراقبت سلامت درکشور اردن، بررسی می کند. با استفاده ازداده های پیمایشی ملی خانوار که درسال 2000 م جمع آوری شده، نمونه ای درحدود 8300 نفر انتخاب شد و از تکنیک های اقتصادی برای مطالعه استفاده شد تا بتوان مدلی در جهت رویکرد دو بخش برای تقاضای مراقبت سلامت ارائه کرد و بابکارگیری آزمون های مشخص و دستور العملها، قدرت نتایج راکنترل نمود. هرچند درحدود 60 درصد ازجمعیت، تحت پوشش یکی ازانواع بیمه ها قرار دارند اما توزیع متفاوتی دربین گروه های درآمدی به چشم می خورد و به طور واضح، اثر بیمه بر شاخص های درآمدی متفاوت است. خصوصا در بین برنامه های مختلف؛ مشخص شده که بیمه موجب افزایش مصرف وکاهش پرداختهای مستقیم ازجیب می شود. شایان ذکر است که وجود این تاثیرات صرفا در برخی از برنامه ها مشاهده شده نه در همه آنها مثلا هیچ اثری از بیمه عمومی بر احتمال مصرف به طور صریح تشخیص داده نشده. در هرحال بهترین برنامه اجرایی و کاربردی، برنامه ای که میزان دسترسی گروه ها به آن بیشتر باشد. علیرغم طبیعت عملی این موضوع، نتایج حاصله بیان می دارند که نیاز به ارزیابی تاثیر پوشش بیمه به صورت عمیق تر نسبت به آن چیزی که به صورت رایج انجام می شود، وجود دارد. استفاده ازروش تجزیه وتحلیل قوی برای پیمایش داده ها به ارائه شواهد معتبر در زمینه برنامه های کاربردی اثر بخش تر و عادلانه تر، منجر می گردد.