پژوهشنامه علوم کشاورزی
سال یکم شماره 3 (سال 1383)

آزمایشی به مدت 49 روز به منظور بررسی امکان استفاده از ضایعات ماکارونی به عنوان منبع انرژی جیره جوجه های گوشتی سویه آرین انجام گردید. در این آزمایش از 6 جیره غذایی با مقادیر مختلف ضایعات ماکارونی در طرحی کاملا تصادفی شامل جیره بدون ماکارونی، جیره بدون ماکارونی با آنزیم، جیره 50% ماکارونی، جیره50% ماکارونی با آنزیم، جیره 100% ماکارونی، جیره100% ماکارونی با آنزیمی در طی دوره های غذایی آغازین رشد و پایانی استفاده گردید. تعداد 240 جوجه گوشتی یک روزه در 6 تیمار آزمایشی که هر کدام مشتمل بر 4 تکرار بودند تقسیم گردیدند. مصرف خوراک در طول دوره پرورش به غیر از هفته های اول و سوم کاهش داشت (05/0p<)، ولی مکمل آنزیمی سبب افزایش مصرف خوراک در هفته ششم گردید. در هفته های دوم، سوم و چهارم کاهش معنی دار در افزایش وزن دیده شد (05/0p<) ولی مکمل آنزیمی سبب افزایش معنی دار در اضافه وزن هفته ششم گردید (05/0p<). در طی دوره آزمایش اختلاف معنی داری در مورد ضریب تبدیل غذایی مشاهده نگردید (05/0p<). با استفاده از ضایعات ماکارونی در جیره جوجه های گوشتی اختلاف معنی داری در راندمان لاشه، وزن کبد و میزان چربی حفره بطنی مشاهده نشد (05/0p<). هرچند که مکمل آنزیمی در جیره ها سبب افزایش معنی دار راندمان لاشه و چربی حفره بطنی گردید (05/0p<). بهترین راندمان لاشه در جیره شامل 50% ضایعات ماکارونی جایگزین شده با ذرت همراه مکمل آنزیمی مشاهده گردید.

برای مقایسه دو روش همزمان سازی فحلی با استفاده از‍ PGF2α و CIDR و بررسی اثر میزانeCG روی عملکرد تولیدمثلی گوسفند تالشی در ابتدای فصل تولیدمثل دو آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. در آزمایش اول تعداد 60 راس میش به چهار گروه 15 راسی تقسیم شدند. تمام میش ها برای همزمان شدن فحلی به مدت 14 روز CIDR (شیاف داخل مهبلی، حاوی 3/0گرم پروژسترون) دریافت کردند. در هنگام خروج CIDR، برای تحریک تخمک گذاری، eCG به صورت عضلانی تزریق شد. به گروه اول تا سوم به ترتیب 400، 300 و 200 واحد بین المللی (IU) eCG و به گروه چهارم (کنترل) سرم نمکی تزریق شد. 24 ساعت بعد قوچ ها وارد گله شدند. در آزمایش دوم نیز 60 راس میش به چهار گروه 15 راسی تقسیم شدند و برای همزمان شدن فحلی دو تزریق عضلانی لوتالایز (آنالوگی از PGF2α) به فاصله 8 روز انجام گرفت. همزمان با تزریق دوم لوتالایز، eCG نیز تزریق شد. به گروه اول تا سوم به ترتیب 400، 300 و 200 واحد بین المللی (IU) eCG و به گروه چهارم (کنترل) سرم نمکی تزریق شد. نتایج در آزمایش اول و دوم نشان داد که میزان چند قلوزایی و نرخ بره زایی در گروه اول نسبت به گروه های دیگر (2 تا 4) بالاتر بود (05/0>p). در هر دو آزمایش در میزان بازدهی زایمان بین گروه ها تفاوت معنی داری مشاهده نشد. نتایج نشان داد که در هر دو روش همزمان سازی فحلی، گروه هایی که IU 400، eCG دریافت کردند دارای عملکرد تولیدمثلی بالاتری بودند زیرا مقدار eCG برای ایجاد تحریک رشد فولیکول و ایجاد سوپر اوولاسیون کافی بود ولی eCG در دوزهای پایین تر ازIU 400 تاثیری بر عملکرد تولید مثلی نداشت.

تزریق مواد مغذی در داخل تخم مرغ می تواند از روش های مهم برای افزایش وزن جوجه ها در زمان تفریخ و عملکرد اقتصادی بهتر باشد. در این مطالعه اثر تزریق محلول اسیدآمینه در تخم مرغ های مادر گوشتی روی جوجه درآوری، وزن جوجه های یک روزه و متعاقب آن افزایش وزن جوجه های تولیدی مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 375 تخم مرغ در قالب یک طرح کاملا تصادفی به 5 تیمار تقسیم شدند. تزریق در روز 8 جوجه کشی صورت گرفت. تیمارها عبارت بودند از: 1- تخم مرغ های گروه شاهد (بدون تزریق) 2- تزریق 5/0 میلی لیتر آب مقطر داخل کیسه هوایی 3- تزریق 53 میلی گرم اسیدآمینه در 5/0 میلی لیتر آب مقطر به داخل کیسه هوایی 4- تزریق 5/0 میلی لیتر آب مقطر داخل کیسه زرده 5- تزریق 53 میلی گرم اسیدآمینه در 5/0 میلی لیتر آب مقطر به داخل کیسه زرده. تزریق محلول اسیدآمینه در کیسه هوا، نرخ جوجه درآوری تخم مرغ ها را بطور معنی دار کاهش داد (01/0p<)، اما وقتی که محلول اسیدآمینه در کیسه زرده تزریق شد، نرخ جوجه درآوری اختلاف معنی داری را در مقایسه با گروه شاهد نشان نداد. وقتی تصحیح وزن جوجه های یک روزه بر اساس وزن تخم مرغ انجام گرفت، جوجه های تولیدی از تخم مرغ های تیمار شده با تزریق اسیدآمینه در کیسه زرده، میانگین وزن بالاتری را نسبت به گروه شاهد نشان دادند (05/0p<). جوجه های حاصل از تخم مرغ های تیمار شده با اسیدآمینه در کیسه زرده میانگین وزن بالا تر و تفاوت معنی داری را در هفته اول و دوم پرورش نشان دادند (05/0p<). تیتر آنتی بادی خون جوجه های تولیدی از تیمار های مختلف در دوره پرورش اختلاف معنی داری نداشتند.

اثر سطوح مختلف گیاه کامل جو ذخیره شده با اوره بر عملکرد و پارامترهای خونی 32 راس گوسفند بومی با میانگین وزن اولیه 32/3 ± 69/24 کیلوگرم در قالب یک طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار و 8 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. گیاه کامل جو پاییزه در مرحله دانه خمیری شکل با میانگین ماده خشک 549 گرم در کیلوگرم برداشت و پس از خرد نمودن به همراه 4 درصد اوره بر اساس وزن ماده خشک در کیسه های نایلونی ضد هوا به مدت 90 روز تا شروع آزمایش ذخیره شد. در این آزمایش از ذرت سیلو شده (MS) و گیاه کامل جو ذخیره شده با اوره (UWCB) به نسبت های مختلف در جیره غذایی در چهار تیمار بشرح تیمار A (100 درصد MS: صفر درصد UWCB)، تیمار B (65: 35)، تیمار C (50: 50) و تیمار D (35: 65) استفاده شد. روزانه 200 گرم کنسانتره پرواری حاوی 143 گرم در کیلوگرم پروتئین خام و 2/11 مگاژول در کیلوگرم انرژی متابولیسمی به همه ی گوسفندان خورانده شد. نتایج بررسی نشان داد که مصرف ماده خشک روزانه در تیمار A حداکثر به مقدار 95/1335 گرم در روز بود و با افزایش نسبت گیاه کامل جو ذخیره شده با اوره تا سطح 65 درصد (تیمار D) کاهش معنی داری داشت (05/0 p <). افزایش وزن روزانه در تیمار C حداکثر به مقدار 62/122 گرم در روز بود و با افزایش نسبت گیاه کامل جو ذخیره شده با اوره تا سطح 65 درصد در تیمار D (92 گرم در روز) کاهش معنی داری نشان داد (05/0 p <). ضریب تبدیل غذایی در تیمار A، B، C و D به ترتیب 22/12، 94/10، 80/9 و 43/11 بود که بهترین ضریب تبدیل در تیمار C با 50 درصد مخلوط علوفه بدست آمد. غلظت اوره ی خون در 4 ساعت بعد از خوراک حداکثر بوده و بیشترین آن در تیمار D (25/25 میلی گرم در دسی لیتر) مشاهده شد و در غلظت سایر پارامترهای خون مثل پروتئین کل، آلبومین، اوره خون، کلسیم و فسفر تغییری حاصل نشد. نتایج کلی بدست آمده نشان داد که تحت شرایط این آزمایش، بهترین عملکرد گوسفندان بومی در تیمار C بدست آمده است.

با استفاده از روش تحلیل سیستم، سامانه اقتصادی گله ی گاو شیری به مولفه های درآمدی و هزینه ای تجزیه شده و هرکدام از این مولفه ها نیز به زیر بخش های دیگری تقسیم شدند. سپس با بهره گیری از مدل های موجود و به کمک برنامه نویسی رایانه ای، نسبت به شبیه سازی یک مدل زیست اقتصادی اقدام شد. اجزای مدل طوری به هم مرتبط شدند که تغییر در هریک از عوامل موجود در آن، به نحوی پویا سبب تغییر در سایر عوامل و شاخص بهره وری اقتصادی کل (R/C)، به عنوان معیار عملکرد سامانه خواهد شد. نتایج حاصله نشان داد که افزایش هزینه های غذا، بیشترین کاهش را در شاخص بهره وری ایجاد می کند. در بین اقلام غذایی نیز تاثیر افزایش قیمت کنسانتره، بیش از تاثیر افزایش قیمت علوفه است. افزایش تولید شیر، قیمت پایه شیر، قیمت شیر با توجه به درصد چربی و پروتئین آن و درآمد غیر از شیر نیز سبب بالا رفتن شاخص خواهد شد. بهترین روش خنثی سازی اثرات افزایش هزینه های غذا در بلند مدت، افزایش تولید شیر است.

به منظور بدست آوردن معادله پیش بینی طول عمر یک گاو زنده بر اساس اطلاعات طول عمر فعلی آن، رکوردهای طول عمر 23329 راس گاو هولشتاین ایران که اولین زایش آنها در فاصله سال های 1371 تا 1380 انجام شده بود، به رکوردهای کوچکتری تقسیم شد. برای این منظور رکورد طول عمر هر حیوان با تعیین فواصل زمانی شش ماه از زمان زایش اول تا زمان حذف، به چندین رکورد ناقص طول عمر تقسیم شد و در نتیجه برای یک حیوان حداقل 1 و حداکثر 12 رکورد قطع شده ایجاد شد و در مجموع 97965 رکورد قطع شده بدست آمد. بوسیله اطلاعات این رکوردهای ناقص و روش رگرسیون چند متغیره، پارامترهای معادله پیش بینی طول عمر باقیمانده یک حیوان بر اساس اطلاعات فعلی آن برآورد شدند. متغیرهای مستقل مدل شامل طول عمر کنونی، سن زایش اول، تعداد روز خشک، تعداد روز باز، وضعیت آبستنی، تولید شیر و چربی معادل بلوغ، تعداد روز آبستنی، درصد توارث هولشتاین و تعداد زایش قبل از تاریخ قطع بود. دو نوع معادله متفاوت برای گاوهایی که تاریخ قطع رکورد آن ها در دوره خشکی واقع شده بود و گاوهایی که تاریخ قطع در دوره خشکی قرار نداشت، تشکیل شد. معادله های بدست آمده گروه اول و دوم به ترتیب دارای ضریب تعیین 16/0 و 21/0 بودند. طول عمر مورد انتظار برای گاوهای دارای سن بیشتر در زایش اول بالاتر بود. در حیواناتی که تاریخ حذف در دوره خشکی واقع شده است هر کیلوگرم افزایش در تولید شیر، طول عمر مورد انتظار را 032/0 روز افزایش می دهد. ارزیابی ژنتیکی طول عمر پیش بینی شده گاوهای زنده بر اساس این معادلات نیازمند تصحیح نسبت به میانگین و واریانس است.

در این تحقیق چند شکلی DNA مرغان بومی مازندران، آذربایجان غربی و فارس با استفاده از پنج نشانگر ریزماهواره شامل آغازگرهای MCW5،MCW16، MCW18، MCW34، MCW39 مورد بررسی قرار گرفت. از هر جمعیت 30 فرد به طور تصادفی و انفرادی خون گیری شدند و DNA ژنومی آنها با روش تغییر یافته ی استخراج نمکی (Salting out) استخراج شد. تعداد آلل ها در جمعیت های تحت بررسی از 3 (MCW3) تا 6 (MCW5) متغیر بود. با محاسبه ی محتوی اطلاعاتی چند شکل مشخص شد که بیشترین و کمترین مقدار آن به ترتیب به جمعیت مازندران (66/0) و جمعیت فارس (58/0) تعلق دارد. تنوع درون جمعیتی در سه جمعیت مرغ بومی نیز محاسبه شد که براساس آن بیشترین و کمترین تنوع درون جمعیتی به ترتیب متعلق به جمعیت های آذربایجان غربی (72/0) و فارس (64/0) بود. برای محاسبه فاصله ژنتیکی بین جمعیت ها از شاخص برآورد نا اریب Nei استفاده شد. بیشترین فاصله ژنتیکی بین جمعیت های فارس و آذربایجان غربی (31/0) و کمترین فاصله ژنتیکی بین جمعیت های مازندران و آذربایجان غربی (18/0) به دست آمد. تجزیه خوشه ایبر اساس روش UPGMA، آذربایجان غربی و مازندران را در یک شاخه و فارس را در شاخه ای دیگر تقسیم بندی نمود.

توارث پذیریصفات تولید شیر، تولید چربی و درصد چربی سه دوره اول شیردهی گاوهای هولشتاین ایران با استفاده از اطلاعات سال های 1373 تا 1379 که توسط مرکز اصلاح نژاد کشور جمع آوری شده بودند با استفاده از روش حداکثر درست نمایی محدود شده و بر اساس مدل حیوان برآورد شد. مدل شامل اثرات ثابت فصل-سال-گله، و درصد توارث هولشتاین و سن زایش اول حیوان به عنوان متغیرهای همراه بود. اثر ژنتیکی افزایشی حیوان به عنوان عامل با اثر تصادفی در مدل منظور شد. توارث پذیری صفات در دوره های اول تا سوم برای تولید شیر به ترتیب 03/0± 3/0، 03/0± 25/0 و 03/0± 25/0، برای تولید چربی 03/0± 24/0، 028/0± 21/0 و 028/0± 21/0 و برای درصد چربی 034/0± 33/0، 034/0± 32/0 و 025/0± 32/0 برآورد شد.

در این تحقیق تنوع ژنتیکی دو نژاد گاو سیستانی و تالشی و سه جمعیت گاومیش آذری، مازندرانی و خوزستانی با استفاده از 6 نشانگر ریزماهواره شامل نشانگرهای ETH10، INRA005، HEL13، ETH225، ETH152 و ILSTS005 مورد بررسی قرار گرفت. در هر جمعیت از 30 فرد به طور تصادفی و انفرادی خون گیری و سپس استخراج DNA بر اساس روش بهینه یافته فنل-کلروفرم انجام گرفت. تکثیر DNA ژنومی بدست آمده از طریق واکنش زنجیره ای پلیمراز صورت گرفت. دو جایگاه ETH10 و ETH225 در هر سه جمعیت گاومیش یک شکل بودند. برای محاسبه فاصله ژنتیکی بین جمعیت ها از Fst دو به دوی جمعیت ها استفاده شد. در جمعیت های گاومیش، بیشترین فاصله ژنتیکی بین جمعیت های خوزستانی و مازندرا نی (55/0) و کمترین فاصله ژنتیکی بین جمعیت های خوزستانی و آذری (31/0) بدست آمد. هم چنین فاصله ژنتیکی بین دو نژاد سیستانی و تالشی 83/0 محاسبه شد. تجزیه خوشه ایبر اساس روش UPGMA، درخت فیلوژنی ترسیم شده برای جمعیت های گاومیش را در دو گروه آذری و خوزستانی و جمعیت مازندرانی تقسیم بندی نمود. شاخص شانون، محتوای اطلاعاتی چند شکلی و مقادیر هتروزیگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار نیز محاسبه شد. بر این اساس، مقادیر بدست آمده در دو جمعیت گاو نسبت به سه جمعیت گاومیش مورد مطالعه، بالاتر بود.