فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه
پیاپی 65 (بهار 1388)

در این مطالعه مزیت نسبی مهمترین محصولات زراعی کرمان در سال 85-86 با استفاده از شاخصهای هزینه منابع داخلی، سودآوری خالص اجتماعی، مزیت اقتصادی ومقیاس مزیت بررسی شد. آمار و اطلاعات مورد نیاز مطالعه از سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان و سالنامه بازرگانی خارجی جمع آوری گردید. نتایج مطالعه نشان داد که استان کرمان در تولید و صادرات گندم آبی، ذرت دانه ای، نخود، چغندرقند و سیب زمینی مزیت نسبی دارد، لذا توجه بیشتر به تولید محصولات مذکور و حمایت از آنها دارای اهمیت ویژه ای است

این پژوهش که با استفاده از 78 شاخص توسعه کشاورزی و با کمک دو تکنیک تحلیل عاملی و تاکسونومی عددی، در دو مقطع زمانی 1372 و 1382 انجام گرفته، درصدد پاسخگویی به این دو پرسش بوده که الف) آیا سطح توسعه کشاورزی استانها طی سالهای مورد مطالعه،به طور متوسط، افزایش یافته است؟ و ب) آیا دوگانگی کشاورزی بین استانها کاهش پیدا کرده است؟ نتایج نشان می دهد که سطح توسعه کشاورزی استانها طی سالهای مورد مطالعه به طور متوسط افزایش و دوگانگی کشاورزی بین آنها کاهش یافته است.

هدف از این پژوهش براورد تابع تقاضای شیر و محاسبه رفاه از دست رفته ناشی از وجود انحصار در صنعت تولید و فروش شیر در 13 استان کشور طی سالهای 1380 تا 1384 است (65 مشاهده). در این مطالعه پس از براورد تابع تقاضای شیر، رفاه از دست رفته ناشی از وجود انحصار در صنعت تولید با استفاده از الگوی «ساختار-رفتار-عملکرد» محاسبه گردید. نتایج نشان داد که قیمت شیر اثری منفی بر تقاضای آن دارد. از سوی دیگر، قیمت سایر نوشیدنی ها و هزینه تبلیغات شیر اثر مستقیم و مثبت بر تقاضای شیر دارند. یافته های تحقیق نشاندهنده افزایش مقدار رفاه از دست رفته در سالهای 1380 تا 1382 است؛ اما از سال 1382 تا سال 1384 روندی کاهشی در مقدار رفاه از دست رفته ناشی از انحصار در صنعت تولید شیر ایران وجود دارد.

این تحقیق با اهداف تعیین کشش قیمتی تقاضای آب و ارزش بهره وری نهایی آب در تولید خرما و همچنین تعیین قیمت تمام شده آب و مقایسه آن با ارزش بهره وری نهایی آب در تولید خرما صورت گرفته است. به این منظور آمار و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از یک روش نمونه گیری چند مرحله ای از طریق مصاحبه حضوری با باغداران خرما در شهرستان جهرم وتکمیل پرسشنامه در سال 1385 جمع آوری گردید.
نتایج نشان می دهد رابطه ای مثبت و معنیدار بین تعداد اصله نخل بارور خرما در سطح باغ، تعداد کل نیروی کار مورد استفاده (به منظور سمپاشی، کودپاشی، گرده افشانی، تنظیم خوشه و برگ، آبیاری، برداشت و...) و تعداد دفعات آبیاری با میزان تولید خرما وجود دارد. بهره وری نهایی و ارزش تولید نهایی آب در روش های آبیاری قطره ای و غرقابی به ترتیب 194/0کیلوگرم و 06/204 ریال و 134/0 کیلوگرم و 73/140 ریال به دست آمد. همچنین هزینه هر مترمکعب آب برمبنای نرخ بهره 20 درصد 23/67 ریال محاسبه شد. در قیمت تمام شده آب، کشش قیمتی تقاضا برای آب در روش های آبیاری قطره ای و آبیاری غرقابی به ترتیب برابر با 035/3- و 093/2- به دست آمد که نشان می دهد تقاضا برای آب در هر دو روش کشش پذیر است.

با اینکه از عمر پرورش طیور به شکل صنعتی آن در جهان بیش از چند دهه نمی گذرد، اما این صنعت توانسته است جایگاهی رفیع در تامین پروتئین مورد نیاز جامعه انسانی پیدا کند. ثبات نسبی و پیش بینی دقیق قیمت طیور و فراورده های آن از طریق توجه به کاهش نوسان، باعث تخصیص بهینه منابع، افزایش کارایی و در نهایت افزایش درآمد مرغداران می شود.
با توجه به اهمیت پیش بینی قیمت محصولات پروتئینی از جمله تخم مرغ، در تحقیق حاضر قیمت این محصول با استفاده از روش ARCH و شبکه های عصبی مصنوعی برای افقهای زمانی یک ماهه، شش ماهه و دوازده ماهه پیش بینی گردید. در این راستا این فرضیه که شبکه عصبی مصنوعی در پیش بینی قیمت تخم مرغ کارایی بیشتری از روش دارد بررسی شد. داده های مورد استفاده شامل متغیر قیمت تخم مرغ و دوره مورد مطالعه شامل سالهای 1371-85 است. نتایج نشان می دهد که شبکه های عصبی مصنوعی در بیشتر افقهای زمانی پیش بینی های دقیقتری در مقایسه با روش ارائه می کند؛ از این رو استفاده از روش های پیش بینی قیمتی که عمدتا متکی بر شبکه های عصبی مصنوعی است می تواند به تاثیر سیاست گذاری قیمتی و حتی تنظیم بازار از طریق پیش بینی نوسانهای مختلف کمک کند.

هدف اصلی این مطالعه بررسی عوامل محیطی و غیرمحیطی مؤثر بر توسعه و پذیرش آبیاری بارانی در میان کشاورزان استان خراسان رضوی با استفاده از مدل لاجیت در مقطع زمانی 1386 است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که متغیرهای سن کشاورز، تعداد نیروی کار خانوادگی، تعداد قطعات زمین، تعداد محصولات و وضعیت دسترسی به آب در پذیرش آبیاری بارانی تاثیر منفی دارند. همچنین مشخص گردید متغیرهای مساحت مزرعه، سطح سواد، شغل کشاورز به عنوان شغل اصلی، شیب زمین، ناهمگونی خاک و دسترسی به اعتبارات و تسهیلات تاثیر مثبت و معنی داری در پذیرش آبیاری بارانی دارند. با توجه به یافته های مطالعه، ارتقای دانش کشاورزان، ایجاد زمینه های لازم برای پرداخت اعتبارات و افزایش اندازه مزرعه از طریق یکپارچگی اراضی به عنوان موارد پیشنهادی جهت بهبود پذیرش فناوری آبیاری بارانی ارائه شدند.

باتوجه به قابلیت سرمایه در تبدیل شدن به سایر عوامل تولید در ترکیب با دیگر نهاده ها، به کارگیری صحیح سرمایه می تواند موجب افزایش تولید و درآمد شود. همچنین با توجه به اینکه تزریق این نهاده به جریان تولید همراه با به کارگیری فناوری و روش های جدید موجب افزایش کارایی عوامل تولید می شود، لذا در این تحقیق با بررسی 54 بهره بردار بخش شیلات در استان سیستان و بلوچستان در سال 1383-84 کارایی فنی بهره برداران این بخش با استفاده از تابع تولید مرزی و بسته نرم افزاری Frontier 4.1 بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان داد که وام تاثیر مثبتی در کارایی فنی صاحبان لنج و صیادان دارد و در تابع تولید نیز بهره برداران این گروه در استفاده از این نهاده در ناحیه دوم تولید قرار گرفته اند. در پایان نیز با توجه به نتایج تحقیق رهنمودهایی در راستای بهبود و تسهیل سیاستهای اعتباری ارائه شده است.