فهرست مطالب
فصلنامه شیعه شناسی
پیاپی 25 (بهار 1388)
- 234 صفحه، بهای روی جلد: 15,000ريال
- تاریخ انتشار: 1388/01/31
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 7نوشتار حاضر تلاش می کند تا دسته ای از احادیث اسلامی / شیعی مرتبط با حیات اجتماعی انسان، و برخی از عوارض و لوازم این زندگی را در نظمی منطقی و نظام گون آنچنانکه در ادبیات اجتماعی نوین (فلسفه اجتماع و جامعه شناسی) عرضه می شود، ارائه نماید. این پژوهش همچنین تلاش دارد تا زمینه استفاده بیشتر محصلان و دانش آموختگان رشته های علوم اجتماعی را از ذخایر بی بدیل احادیث اسلامی / شیعی فراهم آورد.
کلیدواژگان: حدیث اجتماعی، الاهیات اجتماعی، تفسیر اجتماعی، فلسفه اجتماع -
صفحه 39ابن ابی الحدید به عنوان شارح نهج البلاغه، بخش عمده ای از کتاب خویش را به مباحث تاریخی اختصاص داده است. او در دوره ای از تاریخ اسلام می زیست که جامعه اسلامی به دلیل تهاجم مغول، بخشی از میراث علمی خویش را از دست داد و کتاب شرح نهج البلاغه عملا منتقل کننده داده های تاریخی پیشینیان به صورت روشمند به ادوار بعدی است; از این رو بررسی ابعاد مختلف تاریخ نگاری او به عنوان اثری به یادگار مانده از آخرین حلقه عقلگرایان جهان اسلام، پیش از حمله مغول حائز اهمیت است. این پژوهش بر این اساس به اندیشه تاریخی او روی کرده، بینش و روش تاریخی ابن ابی الحدید را از ابعاد و زوایای مختلف بررسی می کند.
کلیدواژگان: ابن ابی الحدید، معتزله، تاریخ نگری، تاریخ نگاری، نقد راوی، نقد روایت -
صفحه 73وقوع انقلاب اسلامی در ایران به رهبری امام خمینی(رحمه الله ) یکی از رخدادهای بزرگ نیمه دوم سده بیستم بود که باعث ایجاد تغییرات و تحولات فراوانی در کشورهای منطقه و نیز در ساختار قدرت جهانی شد. رخ دادن انقلابی در این مقیاس، بدون تردید درون مرزهای ملی کشور مبدا باقی نمی ماند; به خصوص اینکه از پشتوانه ای اعتقادی برخوردار باشد و ندای آرمان های انسانی را سر دهد. این انقلاب با برخورداری از دیدگاه فرامرزی خود، کشورها و ملت های فراوانی را به خصوص در خاورمیانه تحت تاثیر قرار داد. این تاثیرگذاری عمدتا در پیشبرد روند بیداری و آگاهی مسلمانان و افزایش فعالیت های مؤثر دینی در کشورهای اسلامی، بهویژه جوامع شیعی قابل مشاهده است. انقلاب اسلامی از یک طرف باعث شد مذهب شیعه مورد توجه قرار گرفته، به جهانیان معرفی شود و از طرف دیگر، جوامع شیعی در کشورهای مختلف در اثر انقلاب اسلامی احساس خودباوری کرده، در جهت رشد و ارتقای سیاسی گام برداشتند و موفق شدند برخی احزاب و تشکل های سیاسی را تاسیس یا تقویت کنند. اکنون آنان با تکامل نسبی فرایند سیاسی، در ساختارهای سیاسی جوامع و کشورهای خود نقش آفرینی می کنند. این مقاله در صدد است با روش تحلیلی به تبیین ژئوپلیتیکی نقش انقلاب اسلامی در سیاسی شدن شیعیان بپردازد و ابعاد این موضوع را مطالعه کند.
کلیدواژگان: انقلاب اسلامی، ایران، شیعه، جوامع شیعی، ژئوپلیتیک -
صفحه 111حضرت علی(علیه السلام) شخصیتی فرامذهبی است که به مذهب و فرقه ای خاص اختصاص ندارد و این امر ناشی از اخلاق والا و کمال شخصیتی است که در وجود آن حضرت نهفته است; لذا عمده مذاهب و فرق اسلامی از شیعه و اهل سنت نسبت به ایشان ارادت خاصی نشان داده، در منابع حدیثی و کتب مذهبی خود از جایگاه ویژه و فضایل نامبرده بسیار یاد می کنند.
این مقاله، به قصد آشنایی مختصر خوانندگان بر گوشه ای از این امر، به روش کتابخانه ای، سعی دارد جایگاه و مقام حضرت(علیه السلام) نزد اهل تسنن را با اتکا به منابع مختلف حدیثی، تفسیری و تاریخی معتبر نشان دهد.
مقاله حاضر در سه بخش تنظیم شده است: بخش اول: آیاتی که در شان علی(علیه السلام) نازل شده است; بخش دوم: فضایلی که در شان علی(علیه السلام) وارد شده است; بخش سوم: امتیازات عملی علی(علیه السلام)، یعنی کارهایی که آن امام همام انجام داده اند.
کلیدواژگان: پیامبر (ص)، علی (ع)، اهل سنت، فضایل -
صفحه 139حضانت اطفال موضوع مهمی است که از دیرزمان مورد بحث و بررسی فقی هان و حقوق دانان بوده است. در این مقاله به اثبات رسیده است که حضانت نوعی از ولایت است که شارع متعال برای پدر و مادر در طول یکدیگر قرارداده است و «حق» نیست که قابل اسقاط باشد، بلکه یک «تکلیف» است و آنان نمی توانند از خود سلب مسئولیت نمایند. اگرچه شیردادن حق است و مادر می تواند آن را اسقاط نماید، ولی قانونگذار مواردی را برای سقوط حضانت پیش بینی کرده است; و نیز با بیان مطالب مربوطه دیگر، به اثبات رسیده است که حضانت اولاد نامشروع بر عهده پدر و مادر طبیعی اوست نه آحاد جامعه و یا دولت اسلامی; فقط بین آنها توارث وجود ندارد و در سایر احکام مانند اولاد قانونی است.
کلیدواژگان: حضانت، ولایت اطفال، اولاد نامشروع، مسئولیت -
صفحه 173در این اثر، به طور خلاصه چهار نظریه تحلیلی (تعبد، انقلاب، دفاع، اصلاح) درباره قیام عاشورا ارائه می شود و از پرداختن به جزئیات واقعه پرهیز می شود.
در تحلیل کلیت حرکت آن امام، موضوعاتی چون امکان پیدایی، زمینه های اجتماعی و فرهنگی و به طور عام، عقلانیت پنهان در واقعه کربلا مورد بررسی قرار می گیرد.
اهمیت بحث حاضر در این است که از یک جهت با توجه به گستردگی ای که در مباحث کلامی و اعتقادی حال حاضر پدید آمده، به واقعه عاشورا نیز از جنبه استدلالی توجه نموده است و از سوی دیگر، از میان انگیزه های مختلفی که در آثار پیشروان و متاخرین وجود داشته، مهم ترین آنها استخراج شده، طبق شیوه کلامی، مورد بررسی قرار می گیرد.
کلیدواژگان: عاشورا، امام حسین (ع)، قیام، علم امام، تعبد، انقلاب، دفاع، اصلاح -
صفحه 195اندیشه سیاسی علمای شیعه با قدرت یابی قاجاریه، تحول چشمگیری یافت و بین علمای اصولی شیعه و پادشاهان آغازین قاجار، با هدف جلوگیری از نفود اخباریون، شیخی ها، صوفیان و دفاع از کشور اسلامی در برابر هجوم بیگانه، همکاری و همدلی به وجود آمد. دلبستگی شاه به شعائر مذهبی و نیاز به مشروعیت بخشیدن به حکومت خاندان قاجار در این همگرایی بی تاثیر نبود.
میرزای قمی، معروف به محقق قمی و صاحب کتاب القوانین که مورد احترام آقا محمدخان و فتحعلی شاه بود، با ارسال نامه هایی به آنها خواستار اجرای عدالت و احکام الهی شد. او در این نامه ها و در دیگر آثارش، اندیشه سیاسی خود را درباره حکومت اسلامی تبیین نمود. این مقاله ضمن بیان سیر حوادث سیاسی و عملکرد میرزای قمی در برابر آن حوادث، به بررسی اندیشه این عالم فرزانه درباره حکومت اسلامی می پردازد.
کلیدواژگان: قاجار، میرزای قمی، آقامحمدخان، فتحعلی شاه، حکومت اسلامی، اندیشه سیاسی
-
Page 7This paper attempts to provide readers with a collection of Islamic and Shiite hādith on human social life in a systematic and logical order, as required by the modern literature on sociology and social philosophy. It helps students and graduates of sociology and related subjects to be able to use the rich sources of hadith.
-
Page 39Ibn Abi al-Hadid, commenting on Nahj al-Balgha, has devoted a large part of his Sharh-i Nahj al-Balgha to historical debates. As Islamic society lost a significant part of its cultural heritage due to the Mogul invasion, ibn Abi al-Hadid's book played an important role in conveying historical accounts of the previous Islamic periods to the next era of Muslim civilization. Hence, an examination of his rationalist approach to historiography is of paramount importance. This article is a review of ibn Abi al-Hadid's historiography, his method and approach.
-
Page 73The Islamic Revolution of Iran, under the leadership of Imam Khomeini, has been one of the most important events of the second half of the Twentieth Century, whose impacts have not been confined to the national boundaries of Iran. The Islamic Revolution has promoted self-awareness among Muslim, and particularly Shiite communities, especially those in the Middle East. The Revolution has introduced the Shiite faith to the world. As a result, Shiite communities in various parts of the Middle East formed their own political parties and organizations to play a part in the political lives of their own societies. In this paper, the authors assess various aspects of the politicization of Shiite communities from a geopolitical point of view.
-
Page 111Imam 'Ali's personality, virtues and piety has been acknowledged by all Muslim denominations, as his attributes have been mentioned in most hadith collection by various Muslim schools. This paper is an attempt to shed a light on Imam 'Ali's virtues on the basis of Sunni authorities of hadith. This article consists of three parts in each different aspects of Iman ‘Ali’s personality have be considered; first, the Quranic sura on 'Ali; second, virtues attributed to him; and finally, his deeds.
-
Page 139The issue of child custody has been debated among Muslim faqihs and jurists for a long period of time. In this paper, the author argues that child custody is a type of guardianship that God Almighty has conferred upon parents, fathers and then mothers. It is not a "right", which can be waived, but it is an "obligation" that parents must fulfill. There are, however, specific parental duties that can be waived, as mothers can refrain from breastfeeding their children. Also, under certain circumstance, the Sharia allows the abrogation of custodianship duties. It has been proved that natural parents, and not the Islamic state or society as a whole, are responsible for the custody of their illegitimate children. Such children ought to be treated as legitimate children, thought they do not inherit any property from their parents.
-
Page 173In this article, the authors provide an analytical assessment of the 'Ashura event, without focusing on the details. For this purpose, four elements of devotion to God, revolution, defense, and reform are considered, while the attention has been paid to the social and cultural background of Imam's uprising and the rationality behind it. A rationalistic approach to the 'Ashura uprising has been followed in this paper, emphasizing doctrinal and kalami viewpoints.
-
Page 195Dr Loqmān Dehqān Nayyeri, Dr Mortedha Deqān-Nejād and Sayyid Hasan Qorayshi KarinWith the coming to power of the Qājārs, Shiite 'ulamā's political thought has developed significantly, as cooperation between the osuli 'ulamā and the early kings of the Qājārs expanded, aiming at resisting the foreign invaders and the spread of the Akhbāri, the Sufi and the Shaykhi beliefs. The Qājārs not only had a religious tendency, but also needed the support of the 'ulamā in order to provide themselves with legitimacy. Mirzā-i Qomi, known as Mohaqiq-i Qomi and the author of al-Qawānin, was respected by Aqā Mohammad Khān and Fath 'Ali Shah, the first two rulers of the Qājār dynasty. Qomi sent several letters to the kings, requesting them to observe the Sharia and the principles of justice. His political thought and his account of the Islamic state can be traced in these letters. In this paper, Mirzā-i Qomi's political activities and writings are considered.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.