Journal of Medicinal Plants
Volume:8 Issue: 30, 2009

بر طبق مدارک موجود، گیاه سداب از کهن ترین گیاهان مورد استفاده در طب سنتی ایران و ملل مختلف بوده و برای درمان بسیاری از بیماری ها کاربرد داشته است. در حال حاضر نیز به علت اثرات جالب و گاه منحصر به فرد آن هنوز در میان اقوام مختلف جهان به مصرف می رسد. تاکنون برخی از کارآیی های این گیاه به عنوان ضدالتهاب، ضدسرطان، ضدآریتمی و فشارخون، ضدمیکروب، قارچ و انگل، کاهنده برخی از فعالیت های سیستم عصبی و ضدبارداری و سقط کننده جنین در تحقیقات آزمایشگاهی و بالینی متعددی به تایید رسیده است ولی هنوز به بسیاری ازخواص درمانی ارزشمند سداب که در طب سنتی بر آن تاکید شده، پرداخته نشده است. این گیاه از نظر ترکیبات شیمیایی بسیار پیچیده و پر تعداد است و شاید به همین دلیل هنوز ترکیب یا ترکیبات شیمیایی موثر و مکانیسم دقیق این اثرات نیز ناشناخته باقی مانده است. از طرف دیگر با وجود شواهدی مبنی بر سمی بودن این گیاه و بروز اثرات جانبی، هنوز مطالعه سم شناسی دقیق و جامعی در این مورد در دسترس نیست و در مورد راه های مقابله با این اثرات جانبی نیز هیچ مطالعه ای انجام نشده است. این مقاله مروری که کاربرد های سنتی سداب و نتایج تحقیقات جدید در این زمینه را بررسی کرده است، می تواند زمینه های پژوهشی ارزشمندی را فراروی محققان قرار دهد تا با استفاده از تجارب ارزنده پیشینیان و نتایج موجود از تحقیقات نوین، ابهامات موجود در کاربرد این گیاه برطرف شده و بتوان از اثرات مفید و گسترده این گیاه در بهداشت و درمان بهره جست.

جنس مریم گلی در ایران حدود 58 گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله دارد که از این تعداد 17 گونه آن انحصاری می باشند. گونهSalvia hydrangea با نام محلی گل ارونه دارای اثرات ضدالتهابی، ضداسپاسمی، ضدنفخی و تسکینی بوده و از دیرباز دم کرده گل های این گیاه به طور سنتی در بخش هایی از ایران (استان فارس) برای درمان سرماخوردگی استفاده می شود.
مطالعه ترکیب های شیمیایی و بررسی اثرات ضدباکتریایی اسانس S. hydrangeaدر دو رویشگاه مختلف.
اندام هوایی گیاه در زمان گل دهی از دو رویشگاه جمع آوری و اسانس گیری به روش تقطیر با آب انجام شد. ترکیبات اسانس با استفاده از دستگاه های GC و GC-MS آنالیز و شناسایی شد. بررسی اثر ضدباکتریایی به روش انتشار روی دیسک و اندازه گیری کمترین غلظت بازدارنده2 به روش رقت لوله ای انجام شد.
بازده وزنی/ وزنی اسانس نمونه ها به ترتیب 1/0 و 13/0 درصد برای نمونه آباده و تکاب به دست آمد. تعداد 37 و 35 ترکیب که به ترتیب نشان دهنده 4/97 و 3/98 درصد کل ترکیب های اسانس بود، شناسایی شد. سه ترکیب اصلی در نمونه آباده شامل بتا- کاریوفیلن (2/25 درصد)، 1،8- سینئول (2/15 درصد) و کاریوفیلن اکسید (1/11 درصد) و در نمونه تکاب بتا- کاریوفیلن (2/26 درصد)، 1،8- سینئول (2/14 درصد) و آلفا- پینن (2/11 درصد) بودند. اسانس های آزمایش شده روی 4 سویه باکتری گرم مثبت فعالیت ضدباکتریایی متوسط و در مقابل 3 سویه باکتری گرم منفی خاصیت ضعیفی نشان دادند.
تفاوت های کمی و کیفی مشاهده شده می تواند ناشی از تاثیر عوامل مختلف اکولوژیکی، جغرافیایی، اقلیمی و خاکی روی ترکیب شیمیایی اسانس جمعیت های مختلف گونه مورد مطالعه باشد. خاصیت ضدباکتری متوسط این گونه را می توان به وجود ماده 1،8- سینئول نسبت داد.

گیاه پونه سای بینالودی Nepeta binaludensis، گونه ای دارویی و نادر از تیره نعناعیان است که در منطقه محدودی از کوه های بینالود واقع در استان خراسان، پراکنده است.
مطالعه موارد مصرف این گیاه در طب سنتی و بومی منطقه بود.
به این منظور تحقیقی در دو سال متوالی 1383 و 1384، از طریق مصاحبه حضوری و پرسش نامه با عطاری ها و افراد محلی در مناطق نزدیک به رویشگاه های طبیعی این گیاه، انجام شد.
نتایج نشان داد که بخش های هوایی این گیاه توسط افراد محلی عمدتا جهت درمان بیماری های گوارشی و ناراحتی های اعصاب و استرس و نیز جهت درمان سرماخوردگی و روماتیسم (مصرف خارجی) استفاده می شود. عطاری ها نیز از این گیاه عمدتا جهت درمان بیماری های اعصاب و استرس و نیز جهت درمان بیماری های دیگری از قبیل سردرد، میگرن، ناراحتی های گوارشی، روماتیسم، ناراحتی های تنفسی، آسم، سرماخوردگی، قولنج و ناراحتی های قلبی استفاده می کنند. متداول ترین روش های آماده سازی این گیاه شامل دم کردن، جوشاندن و عرق گیری بودند.
بررسی ها نشان دهنده استفاده گسترده دارویی از این گیاه توسط افراد محلی و عطاری ها بود که منجر به برداشت بی رویه و تحت خطر انقراض قرار دادن این گونه شده است.

با افزایش روز افزون مصرف گیاهان دارویی در درمان طبی، این شاخه از طب مکمل، جایگاه ویژه ای در درمان بیماری ها پیدا کرده است.
هدف از این مطالعه، بررسی اثربخشی عصاره گیاه خوشاریزه به تنهایی، در مقایسه با آمفوتریسین B و بررسی اثرات سینرژیسمی آن با آمفوتریسین B بر روی مخمر کاندیدا آلبیکانس در شرایط آزمایشگاه است.
گیاه در فصل رویش از منطقه شهرکرد جمع آوری و به روش پرکولاسیون، عصاره آبی و اتانولی 4 و 11 درصد آن تهیه شد. اثرات ضدکاندیدایی اسانس، عصاره اتانولی و آبی خوشاریزه و آنتی بیوتیک آمفوتریسین B با استفاده از روش انتشار در آگار و رقت سازی در محیط مایع (میکروبراث دایلوشن)، تعیین شد. به منظور تعیین اثر سینرژیسمی عصاره اتانولی خوشاریزه با آمفوتریسین B، از آنتی بیوتیک در محدوده μg ml-1125/0 - 16رقت تهیه شد و به هر رقت mg ml-1 78/0 عصاره اتانولی خوشاریزه افزوده و میزان حداقل غلظت مهارکنندگی رشد و حداقل غلظت کشندگی رشد2 با استفاده از روش میکرو براث دایلوشن تعیین شد.
مقدار MIC، MLC آمفو تریسین B بر کاندیدا آلبیکانس به ترتیب برابر با μg ml-18 و 2 به دست آمد در حالی که این مقدار برای عصاره اتانولی خوشاریزه برابر با mg ml-1 3125 و 1560 است. مطالعه اثر سینرژیسمی آمفوتریسین B با عصاره اتانولی خوشاریزه نشان می دهد که میزان MLC، MIC آمفو تریسین B به μg ml-1 2، 1 کاهش یافته است. هم چنین قطر هاله عدم رشد برای آمفو تریسین B، معادل 18 میلی متر و برای عصاره اتانولی خوشاریزه 5 درصد برابر با 13 میلی متر و برای ترکیب هر دو 22 میلی متر بوده است. عصاره آبی فاقد خاصیت ضدمیکروبی است.
آمفوتریسین B یک اثر قوی و کشنده علیه کاندیدا آلبیکانس دارد.MIC عصاره اتانولی خوشاریزه 5 درصد حدود 780 بار و MLC حدود 390 بار از آمفوتریسین B ضعیف تر است. ولی وقتی ترکیب از هر دو استفاده شود، MICبرای آمفوتریسین B، 2 بار وMLC، 4 بار قوی تر می شود.

استفاده از میکروامولسیون، جهت دارورسانی خوراکی داروهای کم محلول در آب، یکی از شیوه های نوین دارورسانی است. به کاربردن روغن گیاهان دارویی در این سامانه، محلولی با خواص درمانی جهت حمل داروهای چربی دوست به دست می دهد.
روغن تخم کدوی کاغذی Cucurbita pepo یکی از روغن های گیاهی است که خواص درمانی فراوانی برای آن از جمله درمان بیماری های پروستات، مانند بزرگی خوش خیم پروستات آمده است. جذب خوراکی این روغن در بدن مانند سایر روغن ها مناسب و قابل توجه است.
تهیه میکروامولسیون از روغن تخم کدوی کاغذی جهت دارورسانی خوراکی.
انتخاب مواد فعال و کمک فعال سطحی براساس ساختار اجزای تشکیل دهنده روغن تخم کدو و فرموله کردن این مواد با روش های مختلف، در شرایط متفاوت و سپس بررسی تکرارپذیری و پایداری ظاهری نمونه ها و در نهایت سنجش اندازه ذرات محصول الکل های خطی کوتاه زنجیره، مواد کمک فعال سطحی مناسبی برای این پژوهش نمی باشد. از بین مواد فعال سطحی، ماده پلی سوربات 80 به همراه ماده کمک فعال سطحی شکر بهترین نتیجه را می دهد. افزایش بسپار (پلیمر) تاثیری در پایداری میکرو امولسیون ندارد. از سویی در مقیاس آزمایشگاهی دور همزن نیز تاثیری ندارد. بهتر است که تهیه میکروامولسیون در دمای محیط انجام شود.
با استفاده از ماده فعال سطحی پلی سوربات80 (توئین 80) و با استفاده از شکر به عنوان کمک فعال سطحی می توان از روغن تخم کدوی کاغذی، میکروامولسیون 5 - 10 درصد روغن در آب تهیه نمود.

دیسمنوره یکی از شایع ترین مسایل طبی در ژنیکولوژی است. در طب سنتی از گیاه آویشن جهت درمان دردهای قاعدگی استفاده می شود. اما مطالعات بالینی انجام شده در این زمینه بسیار اندک هستند.
هدف از انجام این مطالعه، بررسی اثرات بالینی عصاره آویشن شیرازی بر درمان دیسمنوره اولیه می باشد.
این مطالعه به روش کارآزمایی بالینی دو سویه کور بر روی 108 دانشجوی 24 - 18 سال با دیسمنوره اولیه انجام شد. واحدهای پژوهش به طور تصادفی به سه گروه مساوی تقسیم شدند (36 نفر در هر گروه). گروه اول تحت درمان با پلاسبو، گروه دوم تحت درمان با اسانس 1 درصد آویشن شیرازی و گروه سوم تحت درمان با اسانس 2 درصد آویشن شیرازی قرار گرفتند. اسانس به محض شروع درد، به میزان 25 قطره هر 4 ساعت تجویز شد، شدت درد قبل و بعد از مداخله با استفاده از مقیاس درد خطی بصری و سیستم نمره گذاری چندبعدی2 اندازه گیری و ثبت شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه و چک لیست بود. اطلاعات پس از جمع آوری و کدگذاری با استفاده از نرم افزار SPSS وارد رایانه شده و با روش های آماری مجذور کای، آزمون T و آزمون ANOVA آنالیز شدند.
میانگین سنی افراد 6/1 - /+ 22 سال بود. شدت درد در اکثر نمونه ها در حد متوسط بود. میانگین شدت درد قبل از درمان با استفاده از مقیاس درد خطی بصری در گروه های پلاسبو، آویشن 1 درصد و آویشن 2 درصد به ترتیب 6/1 -/+ 8/7، 5/1 /+ 3/7 و 7/1 -/+ 5/7 بود، که پس از درمان به ترتیب به 8/1 -/+ 4/7، 5/1 -/+ 1/3 و 4/1 -/+ 6/2 کاهش یافت.
آزمون آماری ANOVAاختلاف معنی داری را بین گروه شاهد و گروه های آزمون نشان داد (001/p <). قبل از درمان، هیچ کدام از افراد از نظر شدت درد بر اساس سیستم نمره گذاری چندبعدی درجه صفر نداشتند. در صورتی که پس از درمان 6/5 درصد افراد در گروه پلاسبو، 7/27 درصد گروه آویشن 1 درصد و 3/33 درصد گروه آویشن 2 درصد در درجه صفر دیسمنوره واقع شدند (002/0p <). قبل از درمان 39 درصد افراد در گروه آویشن 2 درصد دچار دیسمنوره درجه 3 بودند، در صورتی که پس از درمان فقط 3/8 درصد از آنها دچار دیسمنوره شدید بودند (004/0p <).
بر اساس نتایج این پژوهش به نظر می رسد، که عصاره آویشن شیرازی بتواند به عنوان یک داروی گیاهی موثر در درمان دیسمنوره اولیه مورد استفاده قرار گیرد.

بسته بندی ضدمیکروبی نوعی بسته بندی فعال محسوب شده که توانایی بهبود و افزایش ماندگاری غذا را داشته و موجب سلامت میکروبی این مواد جهت مصرف کنندگان می شود. به منظور کنترل میکروارگانیسم های ناخواسته بر روی سطوح غذاها، می توان عوامل ضدمیکروبی فرار و غیر فرار را در ساختار پلیمر ها وارد نمود. افزودن عصاره های گیاهی و سایر عوامل ضدقارچی در ترکیب پوشش ها و فیلم های خوراکی به عنوان بسته بندی ضدمیکروبی، توانایی مهار رشد قارچی بر روی پسته و عدم تولید آفلاتوکسین را دارا می باشند.
هدف از این تحقیق بررسی فعالیت ضدقارچی عصاره آویشن شیرازی بر علیه قارچ آسپرژیلوس فلاووس و امکان استفاده از آن در پوشش خوراکی بر پایه کنسانتره پروتئین آب پنیر در مغز پسته بوده است.
اثر ضد قارچی عصاره آویشن شیرازی با بررسی مهار رشد قارچ در سطح محیط کشت انجام شد. از طریق تاثیر عصاره به طور مستقیم (روش چاهک) و هم چنین استفاده از دیسک هایی که از فیلم های پروتئین آب پنیر و حاوی رقت های 25/0، 5/0، 75/0، 1، 25/1، 5/1 و 2 (میکرولیتر در 100 میلی لیتر محلول پوشش دهی) از عصاره تهیه شده بودند، اثرات ضد قارچی عصاره بررسی شد. جهت بررسی اثر عصاره بر روی آسپرژیلوس فلاووس در مغز پسته از مقادیر 100، 500، 1000، 1500، 2000 و 2500 ppm عصاره در ترکیب پوشش خوراکی مغز پسته استفاده شده و میزان مهار گسترش رشد دیسک تلقیح شده حاوی کشت 9 روزه قارچ بر روی پسته های پوشش دیده اندازه گیری شد.
در شرایط آزمایشگاهی حداقل غلظت مهاری رشد عصاره آویشن شیرازی بر روی آسپرژیلوس فلاووس 90 ppm از غلظت 30 درصد عصاره الکلی تعیین شد. عصاره الکلی آویشن شیرازی به مقدار 2500 ppm (غلظت 48 درصد) در ترکیب پوشش پروتئین آب پنیر در مغزپسته های سترون به طورکامل از رشد قارچ آسپرژیلوس فلاووس بر روی این مغز ها جلوگیری نمود.
با توجه به جنبه های اقتصادی اهمیت کنترل آلودگی به قارچ های مولد توکسین در مغز پسته، به کارگیری عصاره آویشن شیرازی در ترکیب پوشش های خوراکی برای کنترل رشد قارچ ها و در نهایت جلوگیری از تولید توکسین در غذا ها توصیه می شود.

امروزه استفاده از گیاهان دارویی و ترکیبات موثره ی آن ها به عنوان منابع طبیعی که دارای خاصیت آنتی اکسیدانی هستند، مورد توجه محققین قرار گرفته است. آنتی اکسیدان ها ترکیباتی هستند که به طور موثر و به طرق مختلف از واکنش رادیکال های آزاد دارای اکسیژن و نیتروژن فعال با بیومولکول ها (نظیر پروتئین، آمینو اسید، لیپید و DNA) جلوگیری کرده و منجر به کاهش آسیب و یا مرگ سلولی، بیماری های قلبی عروقی و سرطان ها می شوند.

بررسی اجزای تشکیل دهنده و فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس گیاه دارویی شوید در روغن سویا.

در این تحقیق، پس از استخراج اسانس از بذرهای شوید، اسانس با دستگاه GC/MS تجزیه و اجزای شیمیایی آن شناسایی شد. به جهت بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس، از دو آزمون رادیکال 2 و ''2- دی فنیل 1- پیکریل هیدرازیل (•DPPH) و سامانه ی بتاکاروتن / لینولئیک اسید استفاده شد. هم چنین، رفتار آنتی اکسیدانی آن در روغن سویای خام، با اندازه گیری اعداد پراکسید و تیوباربیتوریک اسید مورد ارزیابی قرار گرفت و نتایج حاصل از این سه آزمون با آنتی اکسیدان های شیمیاییBHT و BHAمقایسه شد.

نتایج نشان داد که د - کارون (09/36 درصد)، لیمونن (89/19 درصد)، دیل آپیول (83/16 درصد)، ترانس- دی هیدروکارون (36/7 درصد)، سیس- دی هیدروکارون (59/6 درصد) و تیمول (5/6 درصد) ترکیبات عمده ی اسانس بودند. در آزمون •DPPH، مقدار EC50 اسانس شوید mg/ml 52/1 ± 57/2 به دست آمد، در حالی که این پارامتر برای BHT، mg/ml 001/0 ± 038/0 بود. در آزمون بتاکاروتن / لینولئیک اسید، فعالیت اسانس در غلظت mg/ml 7 برابر با 29/77 درصد بود که فعالیت آنتی اکسیدانی نزدیکی با BHT در mg/ml 1/0 داشت. در آزمون آون، اسانس توانایی جلوگیری از تولید محصولات اولیه و ثانویه ی اکسیداسیون، در روغن سویای خام را در سطح غلظتی mg/ml 6/0 که تقریبا معادل با آنتی اکسیدان شیمیایی BHA در سطح غلظتی mg/ml 1/0 است، داشت.

نتایج نشان داد که اسانس شوید می تواند به عنوان آنتی اکسیدان طبیعی عمل نموده و پس از آزمایش های تکمیلی به مواد غذایی اضافه شود.

تولید بیش از اندازه اسید اوریک به وسیله آنزیم گزانتین اکسیداز باعث بروز بیماری نقرس می شود. مهارکننده های این آنزیم از جمله داروی آلوپورینول از مهم ترین داروهای ضدنقرس موجود می باشند. گیاهان دارویی از جمله منابع طبیعی در دسترس هستند که ممکن است در درمان نقرس موثر و مفید باشند.
در این مطالعه اثر مهاری عصاره های آبی گیاهان کور، کاسنی2، پونه3، لوبیا، شنبلیله5 و دارچین6 که خاصیت ضدنقرس آن ها قبلا در منابع گزارش شده است، بر آنزیم گزانتین اکسیداز ارزیابی گردید.
در این مطالعه، تحت شرایط کنترل شده، گزانتین در مجاورت آنزیم گزانتین اکسیداز به اسیداوریک تبدیل می شود. میزان جذب اسیداوریک در طول موج 295 نانومتر بوسیله طیف سنج UV اندازه گیری شد. افزودن آلوپورینول (به عنوان گروه کنترل مثبت) یا عصاره های گیاهی به محلول حاوی آنزیم، با مهار آن می توانند باعث کاهش تولید اسیداوریک شوند. ابتدا اثر مهاری آلوپورینول بر آنزیم و تکرارپذیری روش طی سه سری آزمایش ارزیابی شد و سپس اثرات مهاری عصاره های آبی گیاهان بر آنزیم در غلظت های mg/ml 1/0، 5/0، 1، 5/1، 2 و 3 بررسی شد.
میزان EC50 به دست آمده برای آلوپورینول در این آزمایش ها مقدار g/mlμ38/0 بود. ارزیابی اثر عصاره های گیاهی بر آنزیم نشان داد که پونه با 72 درصد مهار آنزیم (001/0p<) در مقایسه با گروه کنترل آن در غلظت mg/ml3 دارای اثر قوی مهاری و لوبیا با 27 درصد (001/0p<) مهار آنزیم در غلظت mg/ml3 در مقایسه با گروه کنترل آن اثر متوسط و بقیه گیاهان فاقد اثر مهاری بر آنزیم بودند.
نتایج ما نشان داد که بخشی از اثرات ضدنقرس گزارش شده پونه و لوبیا به دلیل مهار آنزیم گزانتین اکسیداز در بدن می باشد.

از جمله معضلات شایع در دنیای پزشکی، مساله مقاومت باکتری ها در برابر آنتی بیوتیک ها بوده، بنابراین یافتن ترکیبات ضد میکربی جدید با کم ترین اثرات جانبی امری لازم و ضروری می باشد. با توجه به وجود ترکیبات بیولوژیکی فعال در گیاه رازک Humulus lupulus و استفاده هایی که از این گیاه در طب سنتی به عمل می آمد، به نظر می رسد که این گیاه دارای قابلیت ضد باکتریایی قابل ملاحظه ای باشد.
هدف از این مطالعه، بررسی اثر ضد باکتری عصاره الکلی گل این گیاه بر روی چهار سویه مرجع از استافیلوکوکوس اورئوس (1112PTCC)، اشریشیا کلی (1276 PTCC)، سودوموناس آئروژینوزا (1430 PTCC)، باسیلوس سوبتیلیس (1023 PTCC)، می باشد.
این مطالعه به صورت in vitro طراحی شد و اتانل 96 درجه به عنوان حلال در عصاره گیری پودر گیاه رازک استفاده شد. خاصیت ضدباکتری عصاره الکلی این گیاه ابتدا به روش چاهک پلیت در محیط مولرهینتون آگار بررسی شد و حداقل غلظت مهار کننده و حداقل غلظت کشنده2با استفاده از درصد غلظت های مختلف عصاره تعیین شد. پایداری خاصیت ضدباکتری عصاره نیز مورد بررسی قرار گرفت.
غلظت های معینی از این عصاره دارای اثر ضدمیکروبی قابل توجهی روی باکتری ها بودند. تاثیر عصاره ها با کم شدن غلظت آن ها کم می شود. عصاره رازک در تمامی غلظت ها به خصوص غلظت 1000 و 500 میلی گرم بر میلی لیتر به طور معنی داری اثر مهاری روی رشد باکتری های گرم مثبت (استافیلوکوکوس اورئوس و باسیلوس سوبتیلیس) داشتند که در این میان غلظت 125 میلی گرم بر میلی لیتر در مورد باکتری باسیلوس سوبتیلیس و غلظت 5/62 میلی گرم بر میلی لیتر در مورد باکتری استافیلوکوکوس اورئوس دارای هر دو اثر مهاری و کشندگی بود.
علی رغم تاثیر برخی از غلظت های عصاره الکلی این گیاه بر باکتری ها، برای معرفی آن به عنوان جایگزین داروهای ضدمیکروبی، به بررسی های وسیع تری نیاز است.

کودهای زیستی در کشاورزی پایدار به عنوان یک جایگزین برای کودهای شیمیایی مطرح هستند و سبب افزایش حاصلخیزی خاک و رشد گیاه می شوند. بنابراین، اثر کودهای زیستی بر گیاهان دارویی مهم نظیر زعفران بایستی ارزیابی شود.
تعیین اثر کودهای شیمیایی و زیستی نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفی زعفران.
این مطالعه در منطقه ی آبسرد - تهران در سال های 1385 تا 1387 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار و چهار تیمار کودی اجرا شد. تیمارهای کودی شامل شاهد یا بدون مصرف کود (1n)، کود شیمیایی اوره به میزان 150 کیلوگرم در هکتار (2n)، کود بیولوژیک نیتروکسین به میزان 5 لیتر در هکتار (3n) و تیمار مصرف تلفیقی کود شیمیایی اوره به میزان 75 کیلوگرم در هکتار و کود بیولوژیک نیتروکسین به میزان 5/2 لیتر در هکتار (4n) بودند.
تیمارهای کودی بر طول کلاله و خامه تازه، طول برگ، تعداد برگ، وزن کورم، عملکرد کلاله و خامه، میزان پیکروسین، سافرنال و کروسین زعفران تاثیر معنی داری داشته است (01/0 (p<. اگرچه حداکثر عملکرد کلاله و خامه در تیمار 2n (150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و تیمار 4n (تیمار تلفیقی نیتروژن به میزان 75 کیلوگرم در هکتار و کود بیولوژیک نیتروکسین به میزان 5/2 لیتر در هکتار) حاصل شد، ولی مصرف 5 کیلوگرم نیتروکسین در هکتار (3n) سبب افزایش حدود 83 درصد عملکرد کلاله و خامه نسبت به تیمار شاهد شده است. تیمار 3n (5 کیلوگرم نیتروکسین در هکتار)، بهترین تیمار از نظر پیکروسین و سافرنال بود. هم چنین بیشترین میزان کروسین در تیمار تلفیقی نیتروژن به میزان 75 کیلوگرم در هکتار و کود بیولوژیک نیتروکسین به میزان 5/2 لیتر در هکتار (4n) حاصل شد.
با کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی، عملکرد کمی و کیفی گیاه زعفران افزایش یافت. هم چنین با مصرف کود زیستی نیتروکسین می توان مصرف کود شیمیایی نیتروژن را کاهش داد که حرکتی در راستای کشاورزی پایدار و کاهش آلودگی های زیستی می باشد.

گیاهان زنجبیل و دارچین2 به عنوان ادویه دارای مصرف گسترده ای در رژیم غذایی ایرانیان می باشند.
هدف این تحقیق بررسی سمیت سلولی اسانس و عصاره های مختلف این دو گیاه به روش آزمون کشندگی لارو میگوی آب شور می باشد.
در ابتدا نام علمی گیاهان تهیه شده از بازار با آنالیز میکروسکپی تایید شده، اسانس با روش هیدرودیستیلیشن و عصاره ها به ترتیب قطبیت با روش پرکولاسیون استخراج شدند. اثر کشندگی لارو میگوی آب شور فراکسیون ها با دو روش دیسک و محلول در غلظت های 10، 100 و 1000 میکروگرم در میلی لیتر در مقایسه با دی کرومات پتاسیم بررسی شد. هر نمونه سه مرتبه مورد آزمایش قرار گرفته و نتایج به دست آمده با روش آماریProbit Analysis مورد آنالیز قرار گرفته است.
عصاره کلروفرمی، اسانس و عصاره اتری دارچین (با LC50به ترتیب برابر با (1/12 – 7/6) 21/9، (3/12 – 7/8) 05/10 و (3/21-4/14) 42/18 میکروگرم در میلی لیتر و اسانس، عصاره پترولئوم اتر، عصاره متانولی و کلروفرمی زنجبیل (با LC50 به ترتیب برابر با (04/0- 02/0) 03/0، (9/6-3/2) 03/4، (8/12-7/4) 9/7 و (2/14- 4/5)89/8 میکروگرم در میلی لیتر دارای بیشترین سمیت بوده اند.
فراکسیون های هر دو گیاه دارای سمیت بالا می باشند و با توجه به سمیت عصاره آبی گیاه لازم است با انجام سایر آزمون ها در صورت تایید نتایج، در مورد محدودیت مصرف این دو ادویه توصیه های ایمنی صورت گیرد.

بومادران شیرازی یکی از مهم ترین گیاهان دارویی جنس بومادران می باشد که بومی ایران است. بیشترین پراکنش آن در استان های جنوبی خصوصا فارس می باشد و این گونه در مقایسه با سایر گونه های این جنس از میزان اسانس بالاتری برخوردار می باشد.
بررسی میزان و اجزای اسانس این گونه (توده جهرم) در شرایط رویشگاهی و تغییرات آن در شرایط زراعی و امکان تولید آن در شرایط زراعی.
جهت تعیین درصد و اجزای اسانس، سرشاخه های هوایی گل دار گیاه در اردیبهشت 1385 از شهرستان جهرم (روستای محمدآباد واقع در 10 کیلومتری جنوب شرقی جهرم) واقع در جنوب فارس جمع آوری شد. اسانس گیری به روش تقطیر با آب (کلونجر) و شناسایی ترکیبات شیمیایی آن توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف نگارجرمی2 انجام شد. بذور این گیاه در شهریورماه در شرایط آب و هوایی مشهد کشت شد. در تیرماه 1386 در مرحله گل دهی کامل، پیکر رویشی گیاهان کاشته شده برداشت شد و میزان اسانس اندازه گیری و اجزای اسانس مشابه نمونه رویشگاهی شناسایی شدند.
بازده اسانس این گونه در شرایط رویشگاهی و زراعی به ترتیب 2 و 25/2 درصد بود. در شرایط رویشگاهی 30 ترکیب شناسایی شد که مهم ترین آن ها عبارت از کامفور (4/30 درصد)، 1و8 سینئول (24/25 درصد)، کامفن (21/6 درصد)، آلفاپینن (49/4 درصد) و میرسن (91/3 درصد) بودند. در حالی که در شرایط زراعی 36 ترکیب شناسایی شد و مهم ترین آن ها شامل کامفور (65/28 درصد)، 1و8 سینئول (95/26 درصد)، کامفن (98/5 درصد)، بتا پینن (8/4 درصد) و آلفا پینن (2/4 درصد) بود.
بازده اسانس و تعداد ترکیبات اسانس در شرایط زراعی نسبت به شرایط رویشگاهی افزایش یافته است در حالی که میزان (درصد) ترکیبات اصلی کاهش یافتند.

سالک در مقایسه با سایر بیماری ها چندان مشکل آفرین نبوده و اغلب ضایعات آن خود به خود بهبود می یابد. به دلایل متعددی مانند طولانی بودن دوره زخم و درمان آن، نازیبا بودن جوشگاه به جامانده، عفونت های ثانویه در محل زخم، ارایه روش درمانی قابل تحمل، در دسترس و کم هزینه همراه با کمترین عوارض جانبی ضروری به نظر می رسد. با توجه به مطالعات مختلف در منابع علم پزشکی و داروشناسی گذشته و بررسی و مطالعه در جدیدترین منابع در زمینه مواد متشکله و خواص درمانی گیاهان، مجموعه ای از مشتقات گیاهی شامل Alkaloid، Quinones، Iridoids، Terpenes و Indoleanalogues گزارش شده است. بسیاری از این مواد در گیاهان آویشن شیرازی، حنا، سیر و بومادران وجود دارد.
دسترسی به فرمولاسیون دارویی فاقد مواد شیمیایی مضر و بدون عوارض جانبی و موثر.
پس از تلقیح انگل در قاعده دم موش ها (به تعداد 7 سر) و طی 3 هفته در محل تلقیح زخمی ایجاد شد. سپس حیوانات به 9 گروه تقسیم شد. عصاره های هیدروالکلی با استفاده از روش ماسراسیون تهیه شدند، حلال عصاره های نامبرده الکل اتیلیک می باشد. در این بررسی 4 عصاره هیدروالکلی استفاده شد. ابتدا لوسیون را روی زخم گذاشته و این کار 2 مرتبه (صبح و عصر) صورت گرفت. کنترل روند بالینی عفو نت به صورت هفتگی طی 6 هفته پس از بروز زخم ها از طریق اندازه گیری زخم در قاعده دم موش توسط کولیس ورنیه و با تعیین اندازه زخم اعلام شده و از روش Anova وPaired t test جهت تجزیه و تحلیل آماری و از آزمون Schefeh جهت مقایسه بین میانگین ها استفاده شد.
نتایج حاصل از بررسی نشان می دهد که با استفاده از آزمون آماری Paired t test اختلاف معنی داری بین میانگین قطر زخم ها قبل و پس از درمان در گروه شاهد، بومادران و آویشن مشاهده شد (05/0>p). این آزمون اختلاف معنی داری را بین میانگین قطر زخم ها پس از درمان گروه های تحت درمان با عصاره های گیاهی دیگر و گروه های سه گانه شاهد نشان نداد. با استفاده از آزمون آماری (Paired t test) اختلاف معنی داری را بین میانگین قطر زخم ها پس از درمان بین گروه تحت درمان با عصاره های گیاهی و گروه تحت درمان با گلوکانتیم نشان نداد (05/0>p).
با توجه به این که عصاره هیدروالکلی آویشن و بومادران در التیام زخم سالک تاثیرخوبی داشته اند، پیشنهاد می شود که این مطالعه با عصاره هیدروالکلی گیاهان آویشن و بومادران در پایه ژل یا پماد و در مراحل ابتدایی ظهور ضایعه در موش های بالب سی تکرار شود.

حضور پاتوژن های بیماری زا در مرغداری، سلامت طیور و انسان را تهدید می نماید. گیاهان آویشن، مرزنجوش2، مرزه3 و اکالیپتوس4 از گیاهان دارویی با اثرات درمانی فراوان هستند.
بررسی اثرات ضدمیکروبی هریک از این اسانس ها به صورت جداگانه و یا به صورت ترکیبی بر سوش های مختلف اشیریشیاکلی، سالمونلا تیفی موریوم، آسپرژیلوس نایجر و آسپرژیلوس فلاووس در شرایط آزمایشگاه می باشد.
در ارزیابی اثر ضدمیکروبی اسانس های گیاهی بر سوش های میکروبی از دو روش انتشار در آگار و رقیق سازی لوله ای استفاده شد.
نشان داد اسانس های آویشن، مرزنجوش و مرزه از اسانس اکالیپتوس اثر ضد میکروبی بیشتری دارد. استفاده از اتانول به عنوان پایه حلال در مقایسه با دی متیل سولفوکساید اثر ضد میکروبی اسانس را افزایش می دهد. نوع حلال، تفاوت معنی داری در اثر بخشی اسانس ایجاد می نماید (001/0>p) و در روش انتشار در آگار، قارچ ها در مقایسه با باکتری ها وآسپرژیلوس نایجر از آسپرژیلوس فلاووس نسبت به اسانس های گیاهی حساس تر بودند. حساسیت باکتری ها نسبت به اسانس ها به نوع باکتری و نوع اسانس بستگی دارد. اسانس ها بر قارچ ها اثر مهاری دارند و اثر قارچ کشی اسانس های گیاهی از اثر باکتری کشی آن ها ضعیف تر است.
اثر ضدمیکروبی اسانس های مرزنجوش، آویشن و مرزه مربوط به جزء تیمول و کارواکرول به ویژه تیمول آن است. با توجه به نتایج به دست آمده و محدودیت استفاده از ترکیبات شیمیایی در مرغداری ها، ضرورت جایگزینی مواد شیمیایی با اسانس ها می تواند زمینه ساز مطالعات آتی، به منظور ساخت ضدعفونی کننده ها و مکمل های غذایی جهت کنترل بیماری های انسانی و حیوانی باشد.

گیاه علف مبارک کوهستان با نام علمی Geum kokanicum از خانواده Rosaceae، از جمله گیاهان با ریزوم دایمی ایران می باشد. این گیاه در درمان اسهال و سایر مشکلات گوارشی کاربرد دارد.
در این تحقیق اثرات ضدمیکروبی عصاره تام و فراکسیون های مختلف تهیه شده از ریزوم G. kokanicum مورد بررسی قرار گرفت.
گیاه G. kokanicam درخرداد ماه 1385 از منطقه بجنورد جمع آوری شد. سپس از ریزوم آن یک عصاره تام با اتانول 80 درصد و چهار فراکسیون به روش استخراج متوالی به دست آمد و هریک از فراکسیون ها و عصاره تام به روش Disc – diffusion مورد بررسی قرار گرفت.
آزمون میکروبی اولیه عصاره تام و فراکسون های مختلف بر روی میکروب های استافیلوکوکوس اورئوس و اشرشیاکلی، نشان دهنده بیشترین هاله عدم رشد فراکسیون متانلی (mg/disc 10) بر روی استافیلوکوکی اورئوس به میزان 19 میلی متر می باشد. هم چنین حداقل غلظت مهاری عصاره تام اتانولی روی میکروب های مختلف گرم مثبت و منفی شامل: استافیلوکوکوس اپیدرمیتیس، سویه ای از استرپتوکوک نوع A، باسیلوس سوبتیلیس، سالمونلا تیفی، پسودوموناس آئروژینوزا، سویه ای از شیگلا و سویه ای از کلبسیلا مورد بررسی قرار گرفت که کمترین حداقل غلظت مهاری مربوط به استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس به میزان 125/0 میلی گرم بر میلی لیتر بود.
یافته های این مطالعه نشان دهنده هاله عدم رشد عصاره تام این گیاه بر روی استافیلوکوکوس اورئوسی به میزان 18 میلی متر می باشد. با توجه به حضور تانن زیاد در آنالیز فیتوشیمیایی این عصاره حدس زده شد که این اثر ضدمیکروبی به دلیل حضور تانن بالا در گیاه باشد. به منظور اثبات این موضوع تانن گیاه، که در فراکسیون متانولی جمع شده بود به وسیله محلول ژلاتین 1 درصد جدا شده و به وسیله بیواتوگرافی مورد بررسی قرار گرفت که تایید کننده حدس بالا می باشد.

با افزایش کاربرد اسانس ها و عصاره ها در فرآورده های غذایی، دارویی مختلف به همان نسبت می بایستی تاثیر کاربرد وسیع آنها از نظر سلامت نیز ارزیابی شود.
کاربرد نگهدارنده های صنعتی و شیمیایی در فرآورده های غذایی، دارویی و محصولات آرایشی و بهداشتی رو به افزایش است. به دلیل اثرات جانبی و موتازنی این ترکیبات و مطالعه در مورد مواد طبیعی که قابلیت جایگزین شدن با نگهدارنده های شیمیایی را داشته باشند ضروری به نظر می رسد. در این مطالعه درصد viability سلول های Vero، hep2، Hela در مواجه با رقت های انتخابی از عصاره و اسانس آویشن باغی و شیرازی و میخک در زمان های 24، 48 و 72 ساعت و با روش MTT تعیین و مقایسه شده است. عصاره ها با روش پر کولاسیون و به کار بردن متانول به عنوان حلال و اسانس ها با دستگاه کلونجر تهیه شدند. عصاره ها سانتریفیوژ شده و سریال رقتی از عصاره و اسانس با غلظت های 1875/0، 375/0، 75/0، 5/1، 3، 6، 12 و 24 ppm تهیه و سپس با رده های سلولی Vero، Hela، hep2 در محیط کشت مجاور شدند.
تمام اسانس ها و عصاره های مورد بررسی در غلظت های خاصی اثر سایتوپاتولوژیک بر روی هر سه رده سلولی نشان دادند. مقادیر این غلظت ها از حداقل 04/0 تا حداکثر 3 میکروگرم در میلی لیتر را شامل می شد.
از نتایج این تحقیق پیشنهاد می شود که در کاربرد اسانس ها در فرآورده های غذایی، دارویی و محصولات آرایشی و بهداشتی توجه به ایمنی اهمیت بیشتری پیدا می کند.